Post on 12-May-2015
Havo 4 - thema 3: voortplanting
De voortplantingsorganen
van de man en vrouw
Bij de geboorte
Primaire voortplantingsorganen: bij de geboorte al aanwezig. Penis, vagina, schaamlippen,
eierstokken, ballen, etc.
Havo 4 - thema 3: voortplanting
Havo 4 - thema 3: voortplanting
Puberteit Begin van
zaadproductie bij de man en de eerste rijping en eisprong bij de vrouw.
Onder invloed van hormonen uit de hypofyse.
Wat zijn hormonen?
Havo 4 - thema 3: voortplanting
Hormonen Boodschappers in je lichaam. Hormonen worden verspreid door de
bloedbaan Alleen cellen die receptoren voor een
bepaald hormoon hebben kunnen hierop reageren.
Een receptor is een eiwit die meestal in het celmembraan van een cel zit en waaraan een hormoon zich kan binden.
Havo 4 - thema 3: voortplanting
Havo 4 - thema 3: voortplanting
Puberteit Hormonen via de bloedbaan naar de
geslachtsorganen zetten daar de geslachtsorganen aan
tot zaad- of eicelproductie geslachtsorganen maken ook
hormonen aan: vrouw: Oestrogeen en progesteron man: testosteron
Havo 4 - thema 3: voortplanting
Puberteit de hormonen testosteron (man) en
oestrogeen (vrouw) zorgen voor de secundaire geslachtskenmerken.
borsten spiergroei haargroei onder de oksels en in de
schaamstreek enzovoort
Havo 4 - thema 3: voortplanting
het mannelijke voortplantingsorgaan
Havo 4 - thema 3: voortplanting
Sperma Aanmaak zaadcellen in de teelballen Zaadcellen worden opgeslagen in de
bijballen Sperma bestaat uit:
zaadblaasjes vocht prostaatvocht Zaadcellen 50 tot 200 miljoen per zaadlozing
Havo 4 - thema 3: voortplanting
Sperma
Havo 4 - thema 3: voortplanting
Ejaculatie wordt ook klaarkomen genoemd door stimulatie van de stijve penis
van de man (vooral de eikel) bij klaarkomen komt sperma vrij
via de urinebuis
Havo 4 - thema 3: voortplanting
Ejaculatie
Havo 4 - thema 3: voortplanting
het vrouwelijke voortplantingsorgaan
Let op: zaadcellen zijn niet op schaal.
Havo 4 - thema 3: voortplanting
De baarmoeder
Havo 4 - thema 3: voortplanting
Eisprong (ovulatie) eitjes rijpen in de eierstokken, in
follikels elke 4 weken verlaat een rijp eitje een
eierstok meestal wisselen de eierstokken elkaar
af eitje gaat via de eierstok naar de
baarmoeder
Havo 4 - thema 3: voortplanting
eisprong (ovulatie)
Havo 4 - thema 3: voortplanting
Eisprong (ovulatie) Wanneer een rijp eitje sperma tegenkomt
vindt er bevruchting plaats (in de eileider!)
Een bevrucht eitje nestelt zich in het baarmoederslijmvlies in en ontwikkelt zich daar. (Innesteling)
Eitje gaat kapot naar 12 tot 24 uur wanneer het niet is bevrucht.
Havo 4 - thema 3: voortplanting
Hypofyse Hormoonklier in de
hersenen Onder invloed van de
Hypothalamus. Hypofyse maakt twee
voor het voortplantingstelsel belangrijke hormonen: FSH LH
Havo 4 - thema 3: voortplanting
LH en FSH bij de man FSH stimuleert de zaadproductie in de
teelballen LH stimuleert de aanmaak van testosteron in
speciale cellen in de teelballen, de interstitiële cellen (=tussenliggende cellen).
Testosteron stimuleert de secundaire geslachtskenmerken, de zaadproductie en remt de aanmaak van LH en FSH in de hypofyse.
Zie ook afbeelding 15 op blz. 45 van je boek.
Havo 4 - thema 3: voortplanting
FSH en LH bij de vrouw Onder invloed van FSH en LH rijpen een
aantal follikels in de eierstok van de vrouw.
Het grootste follikel zal overleven de andere sterven af.
Het follikel produceert oestrogenen onder invloed van FSH en LH.
Havo 4 - thema 3: voortplanting
Havo 4 - thema 3: voortplanting
Eisprong (ovulatie) Oestrogenen stimuleren de hypofyse
tot hogere productie FSH en LH Door LH neemt follikel veel vocht op Piek rond de 14de dag van de
menstruatiecyclus barsten follikel en vrijlaten eicel in eileider =Eisprong (ovulatie)
Havo 4 - thema 3: voortplanting
Havo 4 - thema 3: voortplanting
Corpus Luteum (gele lichaam) Onder invloed van LH Produceert progesteron Negatieve terugkoppeling op de hypofyse
en dus de productie van LH Wanneer er geen innesteling plaatsvindt,
zal het gele lichaam naar een aantal dagen afgebroken worden bij gebrek aan LH.
Bij innesteling gaat het embryo zorgen voor hormonen die het gele lichaam in stand houden.
Havo 4 - thema 3: voortplanting
hypofyse
Gele lichaam
LH
progesteron
+
+
-
hypofyse
Gele lichaam
LH -
Gevolg = menstruatie en nieuwe cyclus
Na de eisprong Zonder innesteling
Havo 4 - thema 3: voortplanting
hypofyse
Gele lichaam
LH
progesteron
+
+
-
Bij innesteling
Embryo
HCG
+