Transcript of Ga Voor Duurzaam
- 1. 1
- 2. Ga Voor Duurzaam eBook: 1e uitgave november 2009
Omslagontwerp: Matthias Vanhentenryk Opmerking Dit eBook is
geoptimaliseerd om Full Screen bekeken te worden. In Adobe Acrobat
Reader kan je dat doen met de sneltoets . Zo kan je met n druk op
de knop naar de volgende pagina en hoef je niet voortdurend te
scrollen. Door op escape te duwen eindig je de Full Screen modus.
Om toegang te krijgen tot een website, klik je met de
linkermuisknop op de link tewijl je ingeduwd houdt. Opgepast De
inhoud van dit eBook is gecontroleerd voordat het online
beschikbaar werd gesteld. Daar het internet echter voortdurend
onderhevig is aan verandering, kan de auteur niet garanderen dat de
genoemde websites nog dezelfde inhoud hebben. Disclaimer Deze
ecogids heeft als doel het geven van advies. Auteur L. Vanhentenryk
stelt zich niet aansprakelijk voor eventuele schade voortvloeiend
uit n van de strategien en tips vermeld in het eBook. Copyright -
Dit product is auteursrechtelijk beschermd. 2
- 3. De wereld zal zich niet voorbij zijn huidige crisistoestand
kunnen ontwikkelen als we van denkwijzen blijven uitgaan die de
crisis juist hebben veroorzaakt. Albert Einstein De aarde behoort
niet toe aan de mens, de mens behoort toe aan de aarde. Chief
Seattle Optimisme is een morele plicht. Karl Popper 3
- 4. INHOUDSTAFELINHOUDSTAFEL Waarom voor duurzaam
gaan?......................................................5 De
Aarde anno
2009.....................................................................................5
De ecologische
voetafdruk...........................................................................7
De vruchten van een duurzaam
leven..........................................................8 Ga
Voor
Duurzaam.....................................................................................10
Duurzaam
thuis..............................................................................11
De
keuken...................................................................................................11
De
badkamer..............................................................................................18
De
slaapkamer...........................................................................................21
Het
huishouden..........................................................................................24
Geld............................................................................................................32
Afval...........................................................................................................35
Energie.......................................................................................................39
Water..........................................................................................................48
De
tuin........................................................................................................52
Bouwen of
verbouwen................................................................................63
De
kinderen................................................................................................69
Duurzaam
buitenshuis..................................................................75
Consumeren...............................................................................................75
Vertier.........................................................................................................89
Mobiliteit.....................................................................................................98
Op
reis......................................................................................................106
Hoe ontwikkel ik een nieuwe
gewoonte?..................................114 Ga Voor Duurzaam op
de werkvloer..........................................119 Ga Voor
Duurzaam kinderen
!....................................................131 Ga Voor
Duurzaam
Receptenboekje..........................................139 4
- 5. WAAROM VOOR DUURZAAM GAAN?WAAROM VOOR DUURZAAM GAAN? De
Aarde anno 2009De Aarde anno 2009 De toestand van onze planeet
Aarde anno 2009 ontaardt. De druk van de mens op het ecosysteem
Aarde is groter dan ooit tevoren. Het aantal mensen is sterk
toegenomen, net als de mobiliteit, de vraag naar voedsel en
energie. De mens heeft de aarde twee eeuwen lang beschouwd en
behandeld als een onuitputtelijke, rechtenloze bron van
grondstoffen. Dit heeft geleid tot een heel ernstige en veelzijdige
milieuproblematiek. De zo fragiele en complexe ecosystemen van onze
planeet, die ervoor zorgen dat we aangenaam kunnen leven op aarde
en beroep kunnen doen op de rijkdommen van de natuur, lijden
vandaag de dag aan koorts. Sinds 1950 jaar is de
temperatuurstijging tweemaal zo snel verlopen als daarvoor. Dit
brengt ernstige problemen mee. Het meest tot de verbeelding
sprekende probleem is de stijging van de zeespiegel als gevolg van
het aanhoudende smelten van landijs, gletsjers en ijskappen. In een
recent rapport van het belangrijkste wetenschapspanel inzake
klimaatverandering, het Intergovernmental Panel on Climate Change
of IPCC, wordt ondermeer geraamd dat tegen het eind van deze eeuw
de zeespiegel voor de Nederlandse kust gaat stijgen met
vermoedelijk 85 cm. Een zeespiegelstijging van 50 cm zou leiden tot
de evacuatie van zon 200 miljoen mensen wereldwijd. Onze
ecosystemen tonen uitputtingsverschijnselen. Zo is het aantal
diersoorten met n derde afgenomen in dertig jaar tijd. Het
visbestand is voor 90% leeggevist, en 50 % van de oerbossen op
aarde is verdwenen. Verder noteren we bosbranden, chronische
bodemverarming, chronische vervuiling van rivieren, chronische
luchtvervuiling, droogte, uitdijende woestijnen en extreme
weersomstandigheden. 5
- 6. We zijn gebotst tegen de grenzen van onze planeet. De
snelheid waarmee de ecosystemen worden gexploiteerd ligt 20 procent
hoger dan de snelheid waarmee ze zichzelf kunnen herstellen, zo
meldt een WWF-rapport. Als de exploitatie van natuurlijke
hulpbronnen (bossen, water, energie) op het huidige niveau blijft
aanhouden, is de kans groot dat deze over 150 jaar volledig
uitgeput zijn. In het jaar 2050 zou bij wijze van spreken een
tweede aarde nodig zijn om de huidige levensstandaard te kunnen
behouden. Het is een feit dat de mens reeds in grote getale
slachtoffer is van milieuvervuiling en dat ze in de toekomst steeds
meer schade zal ondervinden van de 'aardekoorts'. Nu al sterven er
jaarlijks meer dan vier miljoen kinderen jonger dan vijf jaar aan
de gevolgen van lucht- en watervervuiling en aan de aanwezigheid
van zware metalen in de grond. Ook dichter bij huis dringen de
gevolgen van milieuvervuiling zich op. Door luchtvervuiling en een
hoge aanwezigheid van fijn stof en ozon verhoogt het risico dat wij
vroeg of laat te maken gaan hebben met allergien, kankers,
depressies en hart- en vaatziekten. Deze milieuproblemen zitten er
al lang aan te komen. Hoe komt het dat we deze problemen niet
sneller en op een meer structurele manier kunnen aanpakken en
oplossen? Ten eerste is onze milieuproblematiek
grensoverschrijdend. Dit maakt dat binnen onze consensuscultuur een
oplossing vinden erg complex is. Elk land verdedigt immers zijn
eigen belangen en die van zijn industrien. Internationale fora zijn
bovendien onevenwichtig samengesteld. Westerse landen hebben hier
stevig de touwtjes in handen. Ten tweede heeft het bedrijfsleven
een buitensporige invloed bij het ontwerpen van de (Europese)
wetgeving. Zo vormt de industrie de meerderheid in de 1192
zogenoemde expert- of adviesgroepen in Brussel. Een derde kantlijn
is dat er een conflict bestaat tussen de kortetermijnvisie van
politici, wiens horizon slechts reikt tot aan de volgende
verkiezing, en de noodzakelijke langetermijnaanpak van
milieuproblemen. Tot slot zijn het wij die als eindgebruikers een
signaal geven zowel aan de industrie als aan de politici, waarmee
we toegeven dat we een hoog inkomen (en uitgebreide
consumptiemogelijkheden) een belangrijke peiler vinden van ons
geluk. Het is alsgevolg van deze barrires dat de transitie naar een
duurzamer samenlevingsmodel op een veel te laag tempo geschiedt.
6
- 7. De ecologische voetafdrukDe ecologische voetafdruk De
ecologische voetafdruk is ontwikkeld om een beter inzicht te
krijgen in de manier waarop wij met onze planeet omgaan. De
ecologische voetafdruk is de oppervlakte vruchtbare of bruikbare
aarde die nodig is om te voorzien in de levensstijl van een
persoon, stad of land. Slechts een gedeelte van de aarde is immers
'bruikbaar'; met woestijnzand, diepzee, moerassen en hooggebergte
kunnen we niet veel aanrichten. Rekening houdend met de huidige
wereldbevolking van bijna 7 miljard mensen en de beschikbare
natuurlijke reserves of de bruikbare grond is er 1.8 hectare
beschikbaar per persoon. Dit is het eerlijk aarde-aandeel per
individu. Dat wil zeggen dat elk individu beschikt over 1,8 hectare
van het aardoppervlak beschikt om zich te voeden, te kleden, te
wonen en zich te verwarmen...kortom om te leven. Op die manier zal
hij de aarde niet verder uitputten en duurzaam leven. Op dit moment
is dit eerlijke scenario allesbehalve de realiteit. Zo 'gebruikt'
de gemiddelde inwoner van Marokko minder dan 1 hectare bruikbare
grond terwijl de gemiddelde Noord-Amerikaan bijna 10 hectare voor
zich neemt, vijf keer meer dan hun eerlijke aandeel. In Belgi
gebruiken we gemiddeld 5,6 hectare vruchtbare grond per persoon,
dit is 3 maal zoveel als waar we in principe recht op hebben. De
dag van vandaag toont ons ontegenspreekbaar aan dat het menens is
en dat de mensheid dient te handelen als n grote gemeenschap, met n
gezamenlijk territorium en n gemeenschappelijk belang. Vanuit onze
verantwoordelijkheid voor deze aarde, die we in bruikleen hebben
voor onze kinderen en kleinkinderen, is het onze taak nu
maatregelen te treffen. Onze uitdaging is een oplossing vinden
zodat alle bewoners van de aarde comfortabel kunnen leven binnen de
natuurlijke grenzen van onze planeet. Anders gezegd, als we leren
comfortabel te leven met een ecologische voetafdruk van
(maximum)1,8 hectare, dan is er voor iedereen plaats binnen 7
- 8. een gezondere samenleving. Het wordt ook meer en meer
duidelijk dat vooral wij, bewoners van ontwikkelde landen, in actie
moeten komen en een kleine inspanning moeten leveren, ook voor ons
eigen belang. Door bewuster en minder te consumeren en hier en daar
een nieuwe gewoonte te ontwikkelen, kunnen wij burgers een signaal
geven aan de industrie, de bedrijfswereld en de politici. Een
signaal waarmee we bevestigen dat gezondheid en welzijn
belangrijkere peilers zijn voor geluk dan een hoog salaris en het
telkens meer willen consumeren. Een duurzame maatschappij begint
bij jou. Door te kiezen voor een duurzame(re) levensstijl, breng je
jouw stem naar buiten en zal je andere mensen benvloeden die op hun
beurt weer nieuwe mensen zullen inspireren. Het is perfect mogelijk
om goed te leven met slechts n derde van onze huidige gemiddelde
voetafdruk. We hebben ook geen tweede planeet ter beschikking. De
mensheid rekent op jou! De vruchten van een duurzaam levenDe
vruchten van een duurzaam leven Zr goed nieuws is dat het kiezen
voor een duurzame levensstijl ons interessante voordelen biedt. Een
duurzame levensstijl is gezonder. Lichaamsbeweging, verlichten van
stress, gezond eten, vermijden van chemische middelen in je
dagelijks leven, meer aandacht schenken aan je persoonlijke
welzijn... het zijn slechts enkele aspecten van een duurzame
levensstijl die je mentale en lichamelijke gezondheid kunnen
bevorderen. Duurzaam leven maakt je gelukkiger. Naarmate je de
principes van duurzaam leven beter begrijpt en toepast, zal je
inzien dat een goed gevulde bankrekening noch
consumptiebevrediging, niet noodzakelijk de beste recepten zijn
voor geluk. In Belgi is sinds begin jaren '70 de welvaart met 80%
gestegen terwijl de tevredenheidsindex met bijna 10 % is gedaald.
Dat is niet vreemd omdat we steeds de neiging hebben onszelf te
vergelijken met wie het materiel beter heeft: onze buurman, onze
broers en zussen en onze vrienden. En ook al 8
- 9. gaan we meer verdienen, dat onbevredigde gevoel blijft door
telkens dit gedrag te herhalen. Dit programmatiefoutje brengt een
oppervlakkige wedloop teweeg die verschillende schadelijke
neveneffecten heeft; gezondheidsproblemen, depressies, stress,
verhoogd individualisme, onverschilligheid,... Het goede nieuws is
dat je je hersenen kan herprogrammeren zodat je niet meer de plicht
zal voelen om mee te doen aan deze schone- schijncompetitie. Je kan
jezelf en je gezin zo meer lucht en quality time geven. Sta hier
eens even bij stil en bepaal zlf wat belangrijk is in je leven en
maak een goed levensrecept: liefde, gezondheid, welzijn, vrienden,
hobby's, zekerheid, avontuur,werk... Identificeer je vooral met je
oorspronkelijke, eigen bewustzijn en niet te veel met het
collectieve bewustzijn. Heb waar voor je leven! Duurzaam leven is
cht kiezen wat je doet met je geld. Door bewuster te leven en
rationeler om te gaan met energie en grondstoffen, zal je merken
dat je meer geld opzij kan leggen. Op die manier zal er minder geld
door je vingers wegvloeien zonder dat je er besef van hebt.
Duurzaam leven biedt een mooiere nalatenschap voor onze kinderen en
kleinkinderen. In een duurzame samenleving zal de lucht- en
waterkwaliteit beter zijn. We zullen ons vlotter en veiliger kunnen
verplaatsen met het openbaar vervoer, met de fiets of te voet. De
levenskwaliteit in de steden zal sterk verbeteren. Mensen zullen
een positiever wereldbeeld hebben. Er zal meer werkgelegenheid
zijn, meer solidariteit. Verantwoord burgerschap zal de norm
worden. 9
- 10. Ga Voor DuurzaamGa Voor Duurzaam Het eBook Ga Voor Duurzaam
biedt je groene informatie over elk onderdeel van je dagelijks
leven: van in de keuken tot in de slaapkamer, van op het werk tot
op vakantie, van in de tuin tot in de winkel. Ik raad je aan om met
eenvoudige veranderingen te beginnen, zo zullen de successen je
aanmoedigen om voort te zoeken naar jouw ideaal, duurzaam
levensrecept. Een belangrijke meerwaarde van dit eBook zijn de vele
links naar relevante, informatieve websites. Deze brengen je een
dieper inzicht in een bepaalde thematiek. Je zal eveneens diverse
links vinden naar milieuvriendelijke producten die online verkocht
worden en naar je thuis kunnen gestuurd worden. Ik wens je vl
succes! Ik sta open voor alle opmerkingen, ideen, kritiek en
aanvullingen. Laurens Vanhentenryk 10
- 11. DUURZAAM THUISDUURZAAM THUIS De keukenDe keuken Ga op
verkenning en ontdek de vele eenvoudige tips die je een
aanzienlijke som doen besparen! Maak je meester van de 7
keukenstrategien! Strategie # 1: Was energiezuinig afStrategie # 1:
Was energiezuinig af Gebruik zowel voor de handafwas als voor de
vaatwasmachine een milieuvriendelijk afwasmiddel. Indien je met de
hand afwast, doseer dan zuinig met je product. En theelepel per
afwasbeurt is de richtlijn. Meer schuim wil niet zeggen dat je
beter resultaat zal hebben! Zelfs als je schuim weg is, werkt het
afwasmiddel nog. Voeg eventueel wat later als het vuil moeilijk van
de vaat gaat, wat meer product toe. Vermijd het afwassen onder
stromend water; het is zeer verleidelijk maar denk eraan dat het
drinkwater is en dat je waterrekening de hoogte ingaat. Hoe langer
je de afwas laat staan hoe meer je etensresten zullen aankoeken n
hoe meer energie van jou en van het milieu dit kost om het af te
wassen. Afwassen kort na gebruik is de boodschap. Gebruik zo veel
mogelijk koud water en spoel je afwas in n ruk en efficint onder
een fijn straaltje stromend water, dit blijkt iets efficinter te
zijn dan een spoelbak. Succes! 11
- 12. Gebruik een ouderwetse schrobborstel in plaast van sponsjes
om aangebakken potten en pannen proper te krijgen. De schrobborstel
is een heel lang leven geschonken zelfs al doet ze dit hardnekkige
werk. Je sponsje of afwasborstel zal dan ook veel langer meegaan!
Een ander trucje om je sponzen langer te laten meegaan werkt
alsvolgt: leg de vieze spons in een kommetje, voeg heet sodawater
toe en laat de spons er twee minuten in weken. Vervolgens spoel je
de spons grondig uit met koud water. Een scheutje azijn of
citroensap werkt heel goed bij een erg vette afwas. Zo gebruik je
minder detergent...en je vaat zal heus niet stinken. Als je een
vaatwasmachine gebruikt, zet deze dan pas aan als ze volledig en
efficint gevuld is. Is de vaat niet echt vuil, gebruik dan een
spaarprogramma. Voorspoelen met warm water is niet nodig, het
verwijderen van grote etensresten wel. De laagste temperatuur werkt
perfect voor een niet al te vuile vaat. Controleer ook regelmatig
de filter onderin de vaatwasser. Dan blijft de vaatwasmachine goed
werken. Laat je vaat natuurlijk drogen zonder het droogprogramma te
gebruiken. Het duurt wat langer maar is gratis! Activeer je
vaatwasmachine tijdens het nachttarief. Strategie # 2: Kook
energiezuinigStrategie # 2: Kook energiezuinig Kook eens rijst,
pasta of aardappelen voor twee dagen. Altijd leuk voor de dag erna;
dan bespaar je jezelf tijd in de keuken en bovendien bespaar je
energie en geld! Durf ook eens een grote hoeveelheid te koken en
vervolgens in kleine porties in te vriezen. Je bespaart werk en
energie. Dit is zeker interessant als de prijs van bepaalde
groenten of fruit laag is. 12
- 13. Enpansgerechten of bereidingen in de wok verbruiken veel
minder energie. Je hebt maar n vuur nodig. Open de oven zo weinig
mogelijk tijdens de bereiding van het gerecht of vermijd het. Zo
gaat er veel warmte verloren. De meeste ovens hebben een
doorkijkvenster. Bij de klassieke electrische kookplaten (oude
generatie) kan je de kookplaat even voor het einde van de bereiding
uitschakelen. De kookplaat zal nog voldoende warm blijven om het
gerecht op temperatuur te houden en zeker als je een deksel op de
pot laat. Laat zoveel mogelijk het deksel op de kookpot. Je zal
driemaal minder energie verbruiken. Kook met zo weinig mogelijk
water. Je eetwaren net onder water zetten is meer dan voldoende als
men het deksel op de pot laat. Kies voor een snelkookpan als je een
gerecht maakt met een langere kooktijd. Het koken met een
snelkookpan vermindert de kooktijd met 1/3. Zorg ervoor dat de
kookpan aangepast is aan de grootte van de kookplaat en aan de
hoeveelheid van het te bereiden voedsel. Zet je gerecht op een laag
vuurtje als het begint te koken en hou het deksel op de pan. Vele
mensen laten het vuur hoog staan wanneer het gerecht al kookt. Niet
nodig. Hoe fijner je de groenten snijt, hoe minder kooktijd ze
vragen. De oven voorverwarmen hoeft niet voor kant en klare
gerechten en voorbakgerechten zoals pizza's, visschoteltjes enz...
13
- 14. Vul je waterkoker of fluitketel met de hoeveelheid water
die je werkelijk nodig hebt. Strategie # 3: Neem vaker je eigen
lunch meeStrategie # 3: Neem vaker je eigen lunch mee Kook meer
zelf en neem je eigen lunch mee. Op die manier heb je controle op
wat je eet en je bespaart er ook veel geld mee uit. Wees creatief.
Het hoeft niet altijd een boterham met kaas te zijn! Slaatjes,
pasta's, overschotjes, het kan allemaal! Plastic bewaardoosjes zijn
hier een handig en duurzaam hulpmiddel voor. Verlies wel de
dekseltjes niet! Strategie # 4: Verklein je afhankelijkheid
vanStrategie # 4: Verklein je afhankelijkheid van electrische
apparatenelectrische apparaten Sommige keukenapparaten zijn bijna
onmisbaar, maar door minder elektrische apparaten te gebruiken doe
je een goede zaak voor het milieu en voor je portefeuille. Rommel
je kast uit en doe al de apparaten weg die je eigenlijk niet zo
nodig hebt. Geef ze aan iemand die ze wel gebruikt, verkoop ze op
tweehandswebsites, of breng ze naar de kringloopwinkel. Als de
apparaten er niet meer uitzien of als ze energievreters zijn, breng
ze dan naar het containerpark. Probeer de apparaten die je beslist
te houden zuinig te gebruiken. Laat zo bijvoorbeeld het elektrische
warmhoudplaatje van de koffiezetmachine niet nodeloos aanstaan,
maar houd de koffie warm in een thermosfles. 14
- 15. Strategie # 5: Maak je koelkast en diepvriezerStrategie #
5: Maak je koelkast en diepvriezer minder milieubelastendminder
milieubelastend Je koelkast staat dag en nacht aan, 365 dagen per
jaar. In een gemiddeld gezin is de koelkast verantwoordelijk voor
17% van het totale elektriciteitsverbruik. Hier kan je dus veel
energie besparen. Wanneer de koelkast of vriezer te koud afgesteld
is kost dit onnodig veel energie. Een te lage temperatuur is
bovendien slecht voor de etenswaren. Plaats de koelkast en
diepvriezer bij voorkeur op een koele plek en zet je koelkast ver
van het fornuis en de verwarming. Plaats ze liefst niet in de zon.
Zet geen oven op de koelkast. Plaats je koelkast of diepvriezer met
de achterkant minstens 10 centimeter van de muur af. Als de warmte
die aan de achterkant vrij komt makkelijk weg kan, zal het apparaat
minder stroom verbruiken. De achterzijde van de koelkast wordt ook
best stofvrij gehouden. Open de koelkast en diepvriezer zo kort
mogelijk. Denk dus even na wat je er gaat uithalen voor je ze
opent. Als je je koelkast goed organiseert weet je ook ongeveer
waar alles staat. Maak afspraken met de familieleden. Laat
diepgevroren eetwaren ontdooien in de koelkast. Dit gaat traag maar
met een beetje planning is dit geen probleem. Bovendien zal de
koude die wordt afgegeven binnenin de koelkast zorgen voor minder
energieverbruik. Zet de thermostaat in je koelkast op de optimale
energiezuinige temperatuur van 4 graden Celsius. In de diepvriezer
schommelt die temperatuur tussen -15 tot -18 graden Celsius.
15
- 16. Met de aankoop van een koelkastthermometer houd je
eenvoudig en goedkoop in de gaten of je koelkast de optimale
temperatuur heeft. Gesloten conserven hoeven niet in de koelkast
bewaard te worden, ongeopende potjes en flessen evenmin. Tropisch
fruit en vruchtgroenten als tomaten, paprika, aubergine, courgette
en komkommer kunnen zelfs beter buiten de koelkast bewaard worden,
anders treedt koudebederf op. Ontdooi je diepvriezer regelmatig.
Een laag van 2 mm ijs is al verantwoordelijk voor een meerverbruik
van ongeveer 10%. Ontdooi de diepvriezer ongeveer om de twee maand
of wanneer het een een laag ijs bevat. Zie ook dat de vriezer
steeds goed gevuld is. Als je plaats over hebt in je diepvries,
stop er dan een leeg verpakkingskarton in of een wollen pul. Laat
geen voeding of vloeistoffen onbedekt in de koelkast staan. Doordat
deze verdampen zal de binnenlucht vochtiger worden en de compressor
harder moeten werken. Hierdoor stijgt het energieverbruik. Als de
deur slecht sluit, moet de koelkast of vriezer harder werken om de
temperatuur laag te houden. Je kan kijken of dit bij jou het geval
is door een stukje papier tussen de gesloten deur te steken.
Probeer het er vervolgens zachtjes uit te trekken. Voel je
weerstand, dan sluit de deur nog goed. Trek je het er gemakkelijk
uit, dan moet je waarschijnlijk de deur herbezegelen met een nieuw
rubber. Het rubberen randje langs de deur blijft soepel als je het
regelmatig reinigt met een vochtige doek. 16
- 17. Strategie # 6: Ga zuinig om met waterStrategie # 6: Ga
zuinig om met water Wees zuinig met het verbruik van water in de
keuken. Alle nuttige informatie omtrent rationeel waterverbruik
vind je in de rubriek water. Strategie # 7: Vermijd toxische
stoffen in deStrategie # 7: Vermijd toxische stoffen in de
keukenkeuken Kies voor gezonde schoonmaakproducten. Koop een
ecologische allesreiniger of maak zlf je milieuvriendelijke
allesreiniger. Neem een kijkje in het Ga Voor Duurzaam
receptenboekje! 17
- 18. De badkamerDe badkamer Je badkamer groener maken is
goedkoop, gemakkelijk en kan een hoge positieve impact hebben op
het milieu. Begin eraan! Strategie # 8: Gebruik een slimme
tandenborstelStrategie # 8: Gebruik een slimme tandenborstel Laat
je volgende tandenborstel een exemplaar zijn met opzetbare
vervangborsteltjes zodat je niet telkens een volledig nieuwe moet
kopen! Ze zijn te verkrijgen in de natuurwinkel. Je hoeft niet
meteen je oude tandenborstel weg te gooien wanneer je een nieuwe
koopt; je kan ze goed gebruiken om plaatsen mee schoon te maken
waar je niet goed aankan en om vlekken uit kleren te halen. Zo
hoeft bij het minste vlekje niet het hele (voorts propere)
kledingstuk terug in de wasmachine. Strategie # 9: Gebruik alleen
het water dat je echtStrategie # 9: Gebruik alleen het water dat je
echt nodig hebtnodig hebt In de badkamer kan je enorm veel water
besparen. Het toilet, de douche, de lavabo,...overal kan je
eenvoudig je waterverbruik verminderen. Laat het water niet voor
niets lopen. Meer over zuinig waterverbruik lees je in de rubriek
water. 18
- 19. Strategie # 10: Verlaag de milieu-impact van jeStrategie #
10: Verlaag de milieu-impact van je persoonlijke verzorging en
verhoog jepersoonlijke verzorging en verhoog je
gezondheidgezondheid Dat persoonlijke verzorgingsproducten slecht
zijn voor het milieu, is voor niemand een geheim. Ze bevatten
oplosmiddelen, conserveermiddelen, geurstoffen en drijfgassen die
stuk voor stuk erg schadelijk zijn voor de lucht- en
waterkwaliteit...n voor onze gezondheid!! Veel producten die wij
dagelijks gebruiken bevatten schadelijke en zelfs kankerverwekkende
stoffen voor het menselijk lichaam. Ftalaten, formaldehyde,
glycolether,aluminium,...het zijn slechts enkele van de lange lijst
stoffen die een negatieve invloed op je lichaam hebben. Het
cosmeticamerk 'Bionsen' heeft berekend in een studie dat de
gemiddelde vrouw elke dag 515 verschillende chemische stoffen op
haar gezicht aanbrengt. Als je wil weten hoe schadelijk de
producten zijn die jij gebruikt voor je lichaamsverzorging, klik
dan hier en zoek het op via de zoekmachine. Verrijk je met
informatie over gezonde mooimakers. Overschakelen naar natuurlijke
verzorgingsproducten is de boodschap! Minder is meer. Vaak
gebruiken we onbewust te veel shampoo, douchegel, tandpasta... Hoe
makkelijk en uitnodigend is het wel niet om eens stevig in de fles
met shampoo of douchegel te knijpen. Gebruik de helft van wat je
normaal gebruikt. Je zal zien dat je even proper bent, even lekker
ruikt en dat je tanden even proper zullen zijn! Vermijd producten
met drijfgas (spuitbussen). Deoderants die blijven spuiten als je
erop duwt, bevatten drijfgas. Vervang deze door een deoroller, een
deostick of een mechanische verstuiver. De goedkoopste deoderant is
aluin. Het werd vooral vroeger als bloedstelpend middel gebruikt
door mannen die zich bij het scheren gesneden hadden. Daarnaast is
het dus ook een anti-transpirant 19
- 20. middel. Het werkt goed, is goedkoop en bovendien is het
gezonder dan de gebruikelijke deoderants. Te verkrijgen bij
drogisten of in het Kruidvat. Beperk het gebruik van producten met
een hoog gehalte aan schadelijke middelen (nagellak,
nagellakremover), want hier zijn geen alternatieven voorhanden.
Kies producten met zo weinig mogelijk verpakking. Dames, probeer
eens de Mooncup in plaats van gewoon maandverband. De Mooncup is
een siliconen bekertje in de vorm van een omgekeerde eierdopje, dat
je inwendig draagt. De Mooncup gebruik je steeds opnieuw en kan
zeker 10 jaar gebruikt worden. Dat levert je een aanzienlijk
besparing op. Toch is voor de meeste vrouwen het draagcomfort de
grootste movitatie om de Mooncup te gaan gebruiken en vooral te
blijven gebruiken. Kies bij je volgende aankoop van een
verzorgingsproduct voor een groen alternatief en vergelijk! Kies
producten die niet getest zijn op dieren. Bekijk de lijst van
dierproefvrije producten. SStrategie #trategie # 11: Gebruik
milieuvriendelijke11: Gebruik milieuvriendelijke
schoonmaakproductenschoonmaakproducten Ook in de badkamer is het
aangewezen om gebruik te maken van milieuvriendelijke
schoonmaakproducten. Ze geven een goed resultaat. Zelfs kalkaanslag
is geen probleem. Meer informatie hieromtrent lees in strategie #
16. 20
- 21. De slaapkamerDe slaapkamer In je slaapkamer breng je n
derde van je leven door. Zorg er dus voor dat het een aangename en
gezonde plaats is. Strategie # 12: Zorg voor een gezonde
nachtrustStrategie # 12: Zorg voor een gezonde nachtrust Hou muggen
op een afstand met een muggennet of een vliegenhor. Zo hoef je geen
schadelijke insecticiden te gebruiken. Kies voor stofvrije en
ademende muurbekleding. Vermijd vinylbehang of behang van andere
kunststoffen. Die trekken meer stof aan dan papieren behang. Ook
textielbehang is gevoeliger voor stofophoping, net als
structuurbehang. Bovendien kunnen er uit synthetische behangsoorten
meer schadelijke substanties vrijkomen. Kies voor papieren behang,
dit is meer ademend. Meer info over de juiste keuze van behang vind
je hier. Kies natuurlijk. Kies zo veel mogelijk voor natuurlijke
vezels voor matrassen, kussens, lakens en dekbedden zoals katoen,
wol, vlas,.. (liever geen dons en veren wegens dieronvriendelijk)
De voorkeur gaat uit naar biologische teelt (zonder pesticiden,
herbiciden en kunstmest). Draai de verwarming in de slaapkamer uit
voor het slapengaan. Te hoge temperaturen in de slaapkamer
verminderen de kwaliteit van de slaap en drogen de luchtwegen uit.
Je slaapkamer regelmatig (dagelijks) verluchten verbetert het
binnenklimaat. Verlucht eveneens je matras en je dekbedovertrek om
schimmelvorming en huisstofmijt te voorkomen. 21
- 22. Draai regelmatig je matras om. Doe dit zowel in de lengte
als in de breedte. Zo gaat je matras langer mee; je voorkomt dat je
matras steeds op dezelfde plaats vervormt. Gebruik een groene
wekker. Je kan kiezen tussen een opwindbare wekker, een wekker die
werkt op zonne-energie of een wekker die werkt op water . Bij deze
laatste volstaan enkele druppels water om het maandenlang te laten
functioneren! Zorg dat 's nachts alle stekkerdozen uitgeschakeld
zijn of stekkers uit het stopcontact gehaald zijn. Dit doe je best
omdat elektromagnetische velden je slaap kunnen verhinderen. Handig
hier is het gebruik van stekkerdozen met een aan-uit schakelaar. Je
plaatst ook best geen elektrische wekker in de nabijheid van je
hoofd. Plaats een spaarlamp in je nachtlamp. Deze verbruikt veel
minder dan de klassieke gloeilamp. Gebruik een oude T-shirt of
sweater als pyama. Recycleer op die manier oude kleren. Nachtkledij
wordt vaak onder zr slechte arbeidsomstandigheden geproduceerd in
Maquilas. Dit zijn verwerkingsbedrijven waar arbeid(st)ers tot 10
12 uur per dag werken, 7 dagen op 7, in mensonwaardige
omstandigheden en met weinig oog voor hygine.Vakbondsvorming is
meestal verboden. Een ander idee is ecologische nachtkledij kopen.
Sluit gordijnen en rolluiken als de avond valt en het kouder wordt
buiten. Zo blijft de warmte beter binnen. Schakel licht, radio en
tv volledig uit als je de kamer verlaat. Plaats een radiatorfolie
achter de radiator als die tegen een koude muur staat. 22
- 23. Een zeer uitgebreide gids over mens- en milieuvriendelijke
slaapkamers vind je hier. 23
- 24. Het huishoudenHet huishouden Strategie # 13 : Verwen je
klerenStrategie # 13 : Verwen je kleren Hoge wastemperaturen en
milieubelastende wasproducten teisteren je kleren en kosten je een
pak geld. Verwen je kleren; je zal er langer plezier van hebben.
Was zoveel mogelijk op lage temperaturen geeft je een drievoudige
winst; je verlengt de levensduur van je textiel, de kleuren zullen
minder snel vervagen en bovendien bespaar je een smak geld; 90% van
de energie gebruikt een wasmachine om het water op te warmen. Het
grootste deel van je was kan op 30 tot 40 graden gedaan worden. Een
katoenwas op 60 graden kost al gauw het dubbele. Zelfs koud water
werkt goed als de kleren niet echt vuil zijn. Voor ondergoed,
vaatdoekjes en ander wasgoed waar bacterin aanwezig zijn is het
goed om ze nu en dan te wassen op hoge temperatuur. Gebruik de
spaarfunctie van je wasmachine voor kleren die geen hardnekkige
vlekken hebben. Was met een volle trommel. Je bespaart energie,
water en kosten. Als je nog net een vuist kan maken tussen het
wasgoed en de bovenkant van de trommel, is je machine goed gevuld.
Was met een hoog toerental. Hoe hoger het toerental, hoe droger de
was uit de machine komt. Pas wel op met fijne en delicate kleren.
Deze wensen een lager toerental. 24
- 25. Als je T-shirt wat muf ruikt maar niet vuil is, hang die
dan op een kleerhanger en laat die een tijdje uitwaaien. Zo bespaar
je de T-shirt een wasbeurt. Maak indien mogelijk gebruik van het
goedkopere daltarief. Ga na bij je stroomleverancier welke de
daluren zijn. Gebruik een milieuvriendelijk wasproduct. Als je een
niet-ecologisch wasproduct in het doseerbakje doet, weet dan dat er
een goeie tien duizend liter water nodig is om de milieugevolgen
van die wasbeurt te neutraliseren. Bij een milieuvriendelijk
wasproduct als Ecover is dat minder dan 4 liter. Er zijn
verschillende merken op de markt. Ze zijn wat duurder maar als je
rekening houdt met de komende tips is dat zo weer opgelost. Een
absolute aanrader zijn wasnoten. Deze bevatten de waardevolle stof
saponine, die een sterke waskracht bezit. Ze zijn enorm goedkoop en
100% milieuvriendelijk. Lees hier meer over de wasnoten. Kies voor
waspoeder en voor grote verpakkingen: dat geeft minder
verpakkingsafval dan tabletten en vloeibaar product. De kartonnen
verpakking kan bij het oud papier. Als je kiest voor
(super)geconcentreerde wasmiddelen, zorg je eveneens voor minder
verpakkingsafval. Gebruik de helft van de aanbevolen dosering. Gaat
even goed! Als je ziet dat de kleren echt vuil zijn, gebruik dan de
aanbevolen dosering. Vermijd het gebruik van gewone wasverzachters!
Deze tasten de vezelstructuur aan van je kleren en verkorten zo hun
levensduur. Milieuvriendelijke wasverzachters kunnen wel.
Wasverzachters zijn niet nodig als de was in een wasdroger wordt
gedroogd of buiten in de wind. Hierdoor wordt je kleding eveneens
zacht. Een zeer goedkope en efficinte wasverzachter is
(keuken)azijn. Een scheutje gewone azijn in het wasverzachtervakje
volstaat. Azijn heeft verschillende nuttige functies: het zal je
was 25
- 26. verzachten, het zal zorgen voor het kleurbehoud van je
kleding, het ontgeurt n het zorgt ervoor dat je wasmachine langer
meegaat door kalkafzetting tegen te gaan. Je was zal heus niet
stinken naar azijn, probeer het uit! Breng groene zeep aan op
ernstige vlekken. Groene zeep is een bijzonder goede ontvetter en
ontvlekker. Laat het kledingstuk een nachtje trekken en steek het
kledingstuk in de wasmachine. Een hele waaier aan vlekkentips vind
je hier. Strategie # 14 : Laat de wind en de zon je klerenStrategie
# 14 : Laat de wind en de zon je kleren drogendrogen Wasdrogers
verslinden energie. Gebruik als het mogelijk is gratis natuurlijke
energie (zon, wind) om de was te drogen. Laat de wind voor jou
strijken. Hang de was goed op. Schud eerst je kleren uit bij de
naden op die manier dat je iets hoort dat op een zweepslag lijkt.
Hang daarna de uitgeschudde was mooi op. Zo zal de kleding met
minder kreuken drogen. Met wat oefening maak je je meester van de
techniek en je zal een pak minder moeten strijken! Bij het afdoen
van de was, leg de kleren zacht op mekaar alvorens ze te plooien.
Verkreuk ze niet, anders was je werk een maat voor niets. Gebruik
eventueel een droogrek binnen. Kies voor een plaats waar
luchtcirculatie is om schimmelvorming te voorkomen. Als je toch je
kleren in een wasdroger droogt, hou dan rekening met de volgende
tips: 26
- 27. Droog op een hoog toerental. Centrifugeer je wasgoed op een
zo hoog mogelijk toerental. Je was zal sneller droog zijn. Vergeet
de pluizenfilter niet; door deze schoon te houden alsook de ruimte
onderaan, gaat je wasdroger langer mee en werkt hij efficinter.
Steek een grote absorberende handdoek bij de natte was. Je was zal
sneller droog zijn. Probeer de dryerballs. Door het gebruik van
deze dryerballs kan het energieverbruik tot 25% verminderd worden.
De dryerballs absorberen de warmte en geven deze tijdens het
draaien af aan de was, waardoor het droogproces wordt versneld. De
ballen scheiden bovendien de was in het droogproces. Hierdoor wordt
de droogtijd verkort en het kreuken van de was tegengegaan. Meer
weten? Klik hier. Een goedkoper alternatief voor de dryersballs is
het gebruik van tennisballen. Steek drie tennisballen in de
droogmachine samen met de natte was en je bekomt een gelijkaardig
effect. Strategie # 15 : Steek minder energie in hetStrategie # 15
: Steek minder energie in het strijkenstrijken Beschouw jij jezelf
ook als n van de velen die strijken allesbehalve ontspannend vindt?
Zie je het ook als een noodzakelijk kwaad waar te veel tijd in
kruipt? Hier komt het goede nieuws. Als je voor duurzaam gaat zal
je minder moeten strijken, op voorwaarde dat je rekening houdt met
volgende tips: Laat de was, na het beindigen van het programma,
niet onnodig lang in de wasmachine of droogkast zitten. Het wasgoed
gaat dan meer kreuken en je zal meer stukken moeten strijken.
27
- 28. Vouw zoveel mogelijk je kleren. Dit geeft je minder
strijkwerk en minder kosten. Doe dit op een effen oppervlak.
Probeer je kleren zo veel mogelijk langs de naden of plooien te
vouwen. In principe hoeven op die manier handdoeken, washandjes,
zakdoeken, keukenhanddoeken, kousen, ondergoed, sommige T- shirts
en broeken niet gestreken te worden. Gebruik een reflecterend
strijkovertrek, dit werkt energiebesparend. Schakel net voor het
einde het strijkijzer uit. Met de restwarmte kan je het laatste
kledingsstuk nog glad strijken. Strategie # 16 : Maak je huis
schoon met milieu-Strategie # 16 : Maak je huis schoon met milieu-
en lichaamsvriendelijke productenen lichaamsvriendelijke producten
Is het niet ironisch dat op alles wat je net hebt schoongemaakt een
dun laagje met chemische stoffen achterblijft dat schadelijk is
voor je gezondheid? Fosfaten, chloor, zuren en basen,
geuradditieven, vluchtige stoffen: allen hebben ze hun aandeel in
het scheppen van een ongezond binnenhuisklimaat. Aangezien we een
groot deel van onze tijd binnenshuis doorbrengen, is het zeer
verstandig om hier rekening mee te houden. Milieu- en
lichaamsvriendelijk schoonmaken is een heel eenvoudige
omschakeling. Hierbij zeg je vaarwel tegen chemische producten.
Gebruik zo weinig mogelijk schoonmaakmiddelen; zie in dat je niet
altijd detergent nodig hebt om iets schoon te maken. Meestal
volstaat water en een doek, en zeker als je een microvezeldoek
gebruikt. Deze krijgt bij het natmaken een electrostatische lading
die het vuil vasthoudt. Je hebt dus geen reinigingsproduct nodig!
Na gebruik was je het doekje (niet met wasverzachter!) en is het
terug klaar voor gebruik. Na 500 wasbeurten begint de werking te
28
- 29. verdwijnen. Voor vetplekken heb je wel zeep nodig. Gebruik
biologisch afbreekbare of 'groene' schoonmaakmiddelen. Deze
producten hebben telkens een eco-label en zijn veel vriendelijker
voor mens en milieu. Er is al een groot gamma van producten op de
markt. Vraag eventueel naar extra informatie in de supermarkt.
Doseer zuinig. Dat levert een besparing op voor het milieu en je
portemonnee. Neem de dosering die op de verpakking vermeldt staat
als maatstaf en experimenteer zelfs met minder. Pas op als je
doseert; bij de 'scheutmethode' wordt er meestal overgedoseerd.
Gebruik de dop of iets anders dat de juiste dosering aangeeft. Ga
zuinig om met het water en gebruik indien mogelijk regenwater. Dit
geeft zelfs betere resultaten omdat het zachter is dan
leidingwater. Kies voor geconcentreerde producten, navulbare
verpakkingen of grote verpakkingen: je bespaart hierdoor
verpakkingsmateriaal. Belangrijk bij geconcentreerde producten is
dat je niet overdoseert! Als je kan kiezen tussen poedervorm of
vloeibare, kies dan voor de poedervorm. Doorgaans is die
milieuvriendelijker. Laat je niet verleiden door de mooie foto's
van de verpakking, de felle geuren en kleuren en de abundante
schuimvorming van niet- ecologische wasproducten. Deze wijzen op
sterke aanwezigheid van ongezonde, chemische additieven. Bovendien
hebben ze geen effect op de doeltreffendheid van het product. Wat
het lekkere aardbeiengeurtje betreft van de living, die trekt snel
weg. Vermijd spuitbussen die onder druk staan; deze zijn zeer
schadelijk voor het milieu en je gezondheid. Vervang ze door een
simpele plantensproeier waar je een zelfgemaakt, milieuvriendelijk
product naar keuze indoet, bv. een allesreiniger.. Met het
sproeisysteem zal je ook minder snel overdoseren. 29
- 30. Beperk het aantal producten dat je in huis haalt. Voor elk
stukje oppervlakte of object bestaat er wel een aparte reiniger.
Dit is cht niet nodig. Je verliest er alleen maar een hele hoop
geld mee. Met een afwasproduct, een allesreiniger, wasproduct en
toiletreiniger heb je ongeveer alles wat je moet hebben. Is dat
geen goed nieuws? Wees geen watje en wrijf als je vlekken wil
verwijderen! Uit onderzoek blijkt dat de chemische actie van het
reinigingsproduct minder impact heeft dan de mechanische actie van
het wrijven met een doek. Vermijd of beperk alleszinds het gebruik
van chloor en anti- bacterile reinigers; ze zijn niet zo onschuldig
als je denkt. Voor meer informatie over een gezonde manier van
desinfecteren en het voorkomen van bacterin, klik hier. Grijp terug
naar de natuurlijke producten zoals azijn, groene zeep en
zuiveringszout. Waarom zouden de middeltjes van weleer niet meer
werken? Onze grootmoeders wisten wel beter! Azijn bijvoorbeeld is
een kampioen in veelzijdigheid, je kan het haast voor alles
gebruiken en je gelooft het misschien niet maar het stinkt niet na
het gebruik ervan, integendeel; het is een ontgeurder! Azijn is ook
een zeer goede ontkalker. De meest eenvoudige allesreiniger is een
mengsel van water en azijn. Doe het in een plantensproeier en
klaar! Meer uitgewerkte zelfgemaakte n goedwerkende middelen vind
je verder in het Ga Voor Duurzaam receptenboekje. Weg met de
wegwerpdoekjes! Wegwerpdoekjes zorgen voor heel wat afval en zijn
duur. Opteer eerder voor traditionele dweilen en andere
(gerecycleerde) herbruikbare doekjes. Verknip oude lakens en
T-shirts en maak er stofdoeken van. 30
- 31. Surf eens op het internet en leer van de talrijke tips van
onze grootmoeders. Je zal verschieten hoeveel simpele en praktische
tips er wel zijn, voor ieder wat wils. Let er wel op dat je de
milieuvriendelijke tips eruit filtert; niet elke tip is goed voor
het milieu. Zo zijn geprezen middeltjes met ammoniak of chloor niet
de beste! Wil je meer weten over een gezonde binnenlucht? Klik dan
hier. Voor de minder courante onderhoudstaken ( onderhoud meubels,
trap, vloer, terras...) bestaan er ook milieuvriendelijke producten
zonder chemische, schadelijke stoffen. Neem eens een kijkje in n
van de ecologische webwinkels. 31
- 32. GeldGeld Strategie # 17 : Consumeer verstandigStrategie #
17 : Consumeer verstandig Zou je niet willen dat je het geld waar
je voor werkt en waar je vroeg voor opstaat, zo kan gebruiken dat
je er het meeste voldoening aan hebt? Natuurlijk! We consumeren
niet altijd met ons volle verstand. Menigmaal laten we ons in de
maling nemen door de vele trucjes van de reclamewereld die perfect
kan inschatten hoe jij denkt en handelt in bepaalde situaties. Wees
slim en laat de reclame niet beslissen wat je koopt maar beslis zlf
wat jij het belangrijkste vindt zodat je cht 'waar voor je werk'
hebt. Meer hierover vind je in de rubriek Consumeren. Strategie #
18 : Spaar verstandigStrategie # 18 : Spaar verstandig Als we
denken aan een spaarrekening, gaan we meestal kijken welke bank ons
het beste te bieden heeft, of kiezen we traditiegetrouw voor de
bank die onze ouders ons hebben aangeraden. Normaal toch? Minder
normaal is dat de bank jouw spaarcenten aanwendt om projecten of
bedrijven te steunen waar jij flagrant tegen bent. De meeste mensen
hebben geen besef van wat banken met hun spaargeld doen. De banken
willen dat ook niet naar buiten brengen omdat ze dan veel klanten
kunnen verliezen. Waarom lenen banken jouw spaargeld uit aan
schadelijke 32
- 33. projecten en industrien? Omdat die veel geld opbrengen en
op die manier de bank je een mooie intrest kan geven. Zo eenvoudig
is het. Wil jij medeplichtig zijn aan het schenden van
mensenrechten, het steunen van repressieve regimes, het vervuilen
van rivieren met zware metalen en giftige stoffen? Meer inzicht
krijg je door dit tweedelige filmpje te bekijken. Kom te weten in
welke omstreden bedrijven of projecten jouw bank investeert. Zorg
dat jouw spaargeld gebruikt wordt om uitsluitend positieve en
duurzame acties te financieren kies voor de Triodosbank.
Triodosbank rijfde onlangs de prijs binnen van meest duurzame bank
ter wereld. Ze biedt uitsluitend leningen aan maatschappelijk
duurzame en ecologische bedrijven en projecten aan en dit op een
zeer transparante manier. Je zal het misschien niet verwachten maar
bij deze bank geniet je van een intrestvoet die vergelijkbaar is
met wat andere banken aanbieden voor vergelijkbare spaar- en
beleggingsformules. Ook het beheer van de rekeningen is zeer
soepel. Aan jou de keuze! Voor meer info surf naar www.triodos.be.
33
- 34. Strategie # 19 : Investeer verstandigStrategie # 19 :
Investeer verstandig Verscheidene studies hebben aangetoond dat het
rendement van duurzame investeringen niet significant verschilt met
dat van niet- duurzame fondsen. Dus als je je geld wil investeren,
waarom dan niet investeren in een betere wereld? Je kan
tegenwoordig op verschillende manieren duurzaam investeren: Je kan
direct of indirect investeren in initiatieven uit de duurzame en
sociale economie. Je kan duurzaam beleggen op de beurs. Je kan een
duurzame levensverzekering aangaan of zelfs duurzaam
pensioensparen. Meer informatie en veelgestelde vragen vind je
hier. 34
- 35. AfvalAfval Hoe meer dingen je koopt, hoe meer aardse
grondstoffen je gebruikt en hoe meer afval je produceert. Per jaar
maakt een gemiddelde Europeaan een halve ton afval. Dat afval, het
afval dat je ziet en aanraakt, is dan nog maar een klein deel van
de koek. Elk product heeft ook 'verborgen' afval die voortkomt uit
de verwerking van ruwe grondstoffen en de productie ervan. Een
voorbeeld: als je een mobiele telefoon koopt, valt het afval nog
redelijk mee op het eerste zicht; een kartonnen doosje, wat papier,
een beetje plastic. De afval echter die wordt gemaakt om je mobiele
telefoon te maken weegt 75 kilo. Een computer is verantwoordelijk
voor anderhalve ton afval. Op die manier wordt geschat dat wij
Europeanen gemiddeld ongeveer 50 ton natuurlijke hulpbronnen
gebruiken per jaar. De mens produceert nu vijfmaal zoveel
verpakking als in 1950. Deze evolutie kan niet blijven doorgaan.
Bovendien betalen wij per jaar ongeveer 250 euro alleen al aan
verpakking. Dat we maar beter beginnen met afvalpreventie maakt
ondermeer het volgend filmpje ons duidelijk. Het goede van de zaak
is dat je niet verplicht bent om mee te doen met de groeiende
'consumptie' van afvalverpakking; door je consumptiegedrag te
veranderen bepaal jij zelf je impact op jouw aardbol. Je kan
perfect je afvalberg verkleinen en onder controle houden als je de
volgende strategien in acht neemt. 35
- 36. Strategie # 20 : Verklein je afvalbergStrategie # 20 :
Verklein je afvalberg Als we de aarde met minder afval willen
belasten, moeten we dat vooral doen door anders te consumeren, door
het aanpassen van ons consumentengedrag, en dus ook het jouwe. Voor
een efficinte wijziging van gedrag is je wilskracht niet voldoende,
je moet je ook bewust zijn van het proces; je moet jezelf kunnen en
willen observeren. Je kan bijvoorbeeld echt de wil hebben om je
afvalberg kleiner te maken, maar als die wil smelt in de zon door
slimme reclametrucs of stemmingsschommelingen, ben je niet
consequent bezig. De rubriek consumeren staat vol waardevolle en
eenvoudige tips over hoe je afval kan vermijden en je afvalberg kan
verkleinen. Hieronder vind je nog enkele relevante tips. Kies voor
minder papierafval Vermijd bergen reclamefolders en kies voor een
zelfklever op de brievenbus waarmee je reclamedrukwerk kan
weigeren. Je vindt zulke stickers gratis bij de milieudienst van je
gemeente. Je kan online verschillende reclamefolders raadplegen.
Als je je inschrijft op de Robinsonlijst ontvang je geen
ongevraagde reclame meer via post, mail, sms of telefoon. Zeg je
telefoonboek af, en vind je informatie op www.1207.be, of bel 1207.
Lees je krant wat meer online. (en neem bv.enkel een
weekendabonnement voor een papieren versie) Koop gerecycleerd
papier of papier met een FSC-label. Dit label garandeert producten
afkomstig uit duurzaam bosbeheer. Gebruik bedrukt papier dat je
niet meer gebruik als kladpapier of tekenpapier voor de kinderen.
36
- 37. Print zo weinig mogelijk. Print af met het ecofont. Koop
alleen boeken die je graag wil bijhouden. Een roman die je slechts
n keer leest en dan voor eeuwig de kast ingaat, haal je beter in de
bibliotheek. Andere boeken kan je lenen in de bibliotheek of van
vrienden. Bewaar de papieren broodzakken. Ze dienen perfect als
bewaarzakjes voor voedingsmiddelen zoals koeken en diverse
groenten. Gebruik stoffen zakdoeken. Die zijn zachter voor de neus
dan hun papieren versie. Composteer je GFT- en tuinafval. Maak van
je GFT-en tuinafval je eigen compost. Dat is de meest
milieuvriendelijke verwerking; het bespaart transport en verpakking
n het levert gratis meststof op voor je planten. Lees hier meer.
Gebruik zo weinig mogelijk batterijen. Zoek uit of er voor een
bepaald product een alternatief bestaat op milieuvriendelijk
energie. Zo bestaat er al een opwindbare mediaplayer, opwindbare
fietsverlichting en zaklamp, een rekenmachine op water, een wekker
op zonne-energie en ga zo maar een eindje door! Ook zeer boeiend
zijn de zr draagbare zonneladers! 37
- 38. Strategie # 21 : Sorteer efficint en consequentStrategie #
21 : Sorteer efficint en consequent Na het verkleinen van je
persoonlijke afvalberg of die van het gezin, is de volgende stap
het consequent en nauwkeurig sorteren van je afval. Het gescheiden
inleveren van afval spaart grondstoffen en energie uit. Efficint en
consequent sorteren voorkomt dus enorm veel milieuvervuiling. Glas,
papier en karton,PMD: soms is het niet heel duidelijk wat erbij
hoort en niet. Wat doe ik bv. met de deksels van glazen bokalen?
Heb je twijfels? Bekijk dan deze sorteergids. Naar het
containerpark of in de restafvalzak? Denk eraan dat n restafvalzak
twee euro kost, dus hoe meer je naar het containerpark kan brengen,
hoe voordeliger. 38
- 39. EnergieEnergie De belangrijkste strategie om energie bij je
thuis te besparen is het energiezuinig maken van je woning. Dit
gebeurt in eerste instantie door het nemen van structurele
maatregelen zoals isoleren, zuinig verwarmen, kiezen van goede
elektrische toestellen en verlichting. Meer hierover kan je lezen
in de rubriek duurzaam bouwen. Toch kan je ook al heel energie
besparen door kleinere maatregelen te nemen. Hier volgen enkele
strategien. Strategie # 22 : Kies voor groene stroomStrategie # 22
: Kies voor groene stroom Wil je je ecologische voetafdruk
aanzienlijk verkleinen? Kies dan voor groene stroom. Groene stroom
is elektriciteit opgewekt uit duurzame energiebronnen. Duurzame
energie is energie waarover de mensheid in de praktijk voor
onbeperkte tijd kan beschikken en waarbij, door het gebruik ervan,
het leefmilieu en de mogelijkheden voor toekomstige generaties niet
worden benadeeld. Jij kan dus perfect kiezen voor een huis dat
gedeeltelijk of volledig 'draait' op deze groene stroom. Steun de
ontwikkeling van hernieuwbare energiebronnen door groene stroom aan
te kopen. Groene stroom is, in tegenstelling tot wat de meesten
denken, niet duurder. Let wel op, niet elke groene stroom is even
groen dan dat ze lijkt. Wees kritisch. Meer informatie over hoe
groen de energie wel is die leveranciers je aanbieden, vind je hier
. Bekijk er ook het humoristische en tegelijkertijd leerrijke
filmpje! 39
- 40. Strategie # 23 : Meer licht voor minder geldStrategie # 23
: Meer licht voor minder geld Gloeilampen vervang je beter door een
spaarlampen. Deel het vermogen van de oorspronkelijke lamp door
vier om het vermogen van de spaarlamp te kennen. Een gloeilamp van
60 Watt kan je dus vervangen door een spaarexemplaar van slechts 15
Watt. Dat zorgt voor een energiebesparing van 75%. De meerkost heb
je er dus snel uitgehaald, ook al omdat een spaarlamp tot 10 maal
langer meegaat dan een gloeilamp. Spaarlampen heb je tegenwoordig
in verschillende vormen en kleurtinten zodat ze overal passen. Voor
dimmers bestaan er speciale spaarlampen. Hoe meer gloeilampen je
vervangt door spaarlampen, hoe lager je energieverbruik en
-factuur. Van het nachtlampje tot de bureaulamp: plaats overal een
spaarlamp en je bespaart al snel tot 70 euro per jaar. Spaarlampen
bevatten het giftige kwik en horen daarom thuis bij het klein
chemisch afval. Klik hier om meer te weten over spaarlampen. Doe de
lichten uit als je weggaat uit een kamer. De zuinigste lamp is de
lamp die niet brandt. Als je vergeetachtig bent kies dan voor
tijdklokken , het licht gaat dan automatisch uit na een
zelfingestelde tijd. Plaats je bureau onder het raam of dicht bij
het raam, natuurlijk licht is gratis. Probeer in kamers waar je
werkt, klust of een hobby uitvoert zoveel mogelijk gebruik te maken
van daglicht. Muren, plafonds, vensterbanken en vloeren met een
lichte tint zorgen ervoor dat je minder moet verlichten. Plaats
indien nodig een bewegingssensor bij de voordeur en het tuinpad, zo
blijft het licht niet onnodig lang branden. 40
- 41. Strategie # 24 : Verwarm efficint en goedkoperStrategie #
24 : Verwarm efficint en goedkoper Zet de centrale verwarming 1
graadje lager. Zo bespaar je een tiende op je energierekening. Je
gaat het niet eens merken. Je kan ook gerust de thermostaat met 2
of mr graden naar beneden zetten. Een comfortabele lichte fleece of
pull zal er voor zorgen dat je nog steeds van een aangename
gevoelstemperatuur geniet. Ben je geneigd om vooral 's avonds de
temperatuur de hoogte in te jagen als je bv. naar televisie kijkt
of een boek leest? Dan kan je voor het Snug Rug deken opteren. Het
is een zacht fleece-deken met mouwen,.heerlijk om je 's avonds in
te stoppen! Hiermee kan je de temperatuur wat lager zetten en je
zal het lekker warm blijven hebben. Plaats een radiatorfolie achter
de radiator. Heel eenvoudig! Iedereen kan het. Radiatorfolie is zr
nuttig achter radiatoren die tegen buitenmuren staan of tegen muren
grenzend aan koude ruimtes. De folie kaatst de warmte terug naar
binnen. Ze gaat dus niet door de muur, terug de koude buitenlucht
of de kelder in. Het meest handige modelletje vind je hier. Isoleer
de verwarmingsleidingen in de niet-verwarmde lokalen. (kruipruimte,
kelder, zolder, garage,) Isoleer je boiler met een isolatiedeken
alsook de leidingen die daar vertrekken. Zet de thermostaat op de
vorstvrij-stand als je met vakantie gaat. Zet de kamerthermostaat
een uur voor vertrek (of voor het slapen gaan) vijf tot zeven
graden lager. 41
- 42. Laat de verwarming niet aanstaan als je voor langere tijd
de kamer verlaat. Kamers die je heel weinig gebruikt hoef je
uiteraard niet te verwarmen. Als je ketel een waakvlam heeft en je
langer dan vijf dagen van huis gaat, kan je beter de waakvlam
doven. Ook 's zomers kan de waakvlam uit. Dit bespaart ongeveer 90
m3 gas en zo'n 55 euro. Plaats een klokthermostaat. Door het
gebruik van een klokthermostaat win je aan comfort en bespaar je
energie. De moderne elektrische klokthermostaten zijn gemakkelijk
in te stellen voor de periode van een dag, een week, een maand en
in sommige gevallen zelfs voor de duur van een heel jaar. Als je
toch van het ingestelde programma wil afwijken dan is dit heel
gemakkelijk door n druk op een knop. Informeer je! Laat de cv-ketel
n keer per jaar goed nakijken door een installateur, hierdoor werkt
ze efficinter en bespaar je. Je verlengt zo ook de levensduur van
de ketel. Bovendien is je onderhoudsfactuur voor 40% fiscaal
aftrekbaar. Ook is het goed om jaarlijks de schouw te laten
reinigen. Zorg ervoor dat de stookplaats proper is. Stof vermindert
de luchttoevoer naar de brander, en dat heeft zowel invloed op de
verbranding als op het verbruik. Laat ook niet je was er drogen. Er
zijn situaties waarin je beter opteert voor een 'mobieler'
verwarmingssysteem. Denk hierbij aan zolderkamers, wooncaravans,
tijdelijke woningen, hobbykamers. Een gaskachel is hier een goede
keuze. Bij de afwezigheid van een centrake verwarming kan je In de
badkamer of slaapkamer opteren voor een zuinig elektrisch systeem.
Het Econoheat paneel is momenteel het meest zuinige mobiele
verwarmingssysteem dat voorhanden is. De panelen verbruiken
relatief weinig elektriciteit (260watt of 425 watt) waarmee ze veel
zuiniger zijn dan een "normale" elekrische verwarming. Bovendien
geven ze stralingswarmte af wat aangenaam aanvoelt. 42
- 43. Zet de pomp van je cv-installatie af buiten het
stookseizoen (maar laat hem elke week of maand wel eens draaien om
vastlopen te vermijden). Bespaar energie door de temperatuur van je
boiler lager te zetten, maar nooit lager dan zestig graden Celsius.
Zo voorkom je dat de bacterie Legionella pneumophila de kans krijgt
om zich te vermenigvuldigen. Sluit de radiatorkraan in kamers die
niet of zelden gebruikt worden. Sluit de tussendeuren in huis,
zeker naar koude ruimten zoals de gang, berging, garage of het
washok. Isoleer in de winter goedkoop je enkele beglazing en plak
bubbelplastiek tegen je raam! Zr efficint! Plaats tochtstrips in
deuren en ramen. Tocht haalt heel snel de temperatuur naar beneden!
Sluit gordijnen en rolluiken als de avond valt en het kouder wordt
buiten. Zo blijft de warmte beter binnen. Open de gordijnen wanneer
er zonlicht is. Het zonlicht zal de ruimte verwarmen. Hang een
isolatiegordijn achter je gordijnen. Isoleer open haarden die
buiten gebruik zijn. Dek radiatoren niet af met (natte) kleren of
wasgoed want zo verlaag je het rendement. Hang ze erboven. 43
- 44. Stof radiatoren regelmatig af en ontlucht ze van zodra je
in de radiatoren geborrel of geruis hoort? Radiatoren kunnen alleen
hun warmte volledig afstaan als ze volledig met water zijn gevuld.
Zorg voor een vrije luchtstroom rond radiatoren en convectoren.
Scherm ze niet af met meubilair of afkastingen. Als je een feestje
doet in je huis, kan je gemakkelijk besparen op verwarming door de
thermostaat wat lager te zetten. In een een gesloten ruimte geeft
en menselijk lichaam warmte af equivalent aan een vermogen van 175
watt. Met twintig mensen heb je dus verwarmer met een vermogen van
3500 watt in huis! Verlucht de woonruimtes! Het warm hebben is
belangrijk, gezonde lucht inademen eveneens. Onderzoek toonde aan
dat meer dan 900 chemische stoffen rondzweven in de binnenlucht die
we binnenademen. Zet ramen dagelijks 15 minuten open! Lees meer
over de binnenlucht die je inademt. SStrategie #trategie # 25 :
Bespaar eenvoudig waar je kan25 : Bespaar eenvoudig waar je kan
Gebruik apparaten selectief en efficint; was bijvoorbeeld met een
volle trommel, schakel lampen uit als je er niet bent en organiseer
je koelkast. Zeg vaarwel tegen de stand-by functie. I In de
stand-bymodus gebruiken vele apparaten nog altijd 85% van de
energie die ze normaal verbruiken. Zelfs als ze helemaal
uitgeschakeld zijn blijven ze nog wat verbruiken. Maak er dus een
gewoonte van de tv, computer en andere apparaten uit te schakelen
wanneer je ze niet gebruikt. De GSM-oplader en andere laders kan je
ook best telkens uit het stopcontact halen. Het is begrijpelijk dat
je niet telkens al je 44
- 45. stekkers wil uittrekken. Wat je dus kan doen is enkele
stekkerdozen aankopen met een rode aan/uit knop. Op die manier kan
je 100 euro per jaar aan 'sluipverkeer' besparen. Een ander handig
hulpmiddeltje is de stand-by killer die automatisch het apparaat
uitschakelt als het een tijdje in stand-by blijft staan. Goed voor
als je nonchalant of vergeetachtig bent. De stand-by functie is
bovendien verantwoordelijk voor elektromagnetische straling in je
leefruimte. Electromagnetische straling zorgt voor rusteloosheid,
hoofdpijn, slapeloosheid, stress, allergien, spierklachten, hoge
bloeddruk... Produceer zelf je energie. Met de Greyhound
fietsgenerator kan je je eigen energie opwekken door te fietsen. De
energie die je opwekt wordt opgeslagen in een afneembare accu. De
accu heeft een omvormer (voor 220 Volt) en alle gangbare
aansluitingen zoals een USB-, 12 Volt- en een 220 Volt aansluiting.
Hierdoor kan je werkelijk alles van stroom voorzien, van mobiele
telefoon, iPod, PDA, tot de TV, laptop of stereo-installatie. Ook
leuk is dat je er een batterijlader kan bijnemen; zo kan je al
fietsende je batterijen letterlijk en figuurlijk opladen. Voor
families is dit zker een aanrader; je kan om beurten wat fietsen en
bovendien is het boeiend voor kinderen de TV en laptop te zien
werken door eigen inbreng. Meer info vind je hier. De handige
harry's kunnen natuurlijk zelf een dergelijke generator in mekaar
knutselen. Vervang energieslurpers door een zuinigere variant of
vermijd het gebruik ervan Hier is een klein lijstje met
energieslurpers die je jaarlijks een massa geld aan energie kosten:
een oude koelkast, een oude wasmachine, een oud droogmachine, een
electrischer boiler, een waterbed, een tropisch aquarium, een
airconditioner, een electrisch verwarmertje,... Meer info over
energieslurpers vind je op www.energievreters.be. Computer
milieuvriendelijk Je kan veel energie besparen door enkele
energiebesparende trukjes toe te passen op je computer. Een eerste
manier is het gebruik van de power management-functie van je
computer 45
- 46. Deze functie zorgt naast een lager energieconsumptie voor
lagere koelingskosten, minder lawaai en een langere levensduur van
de batterij van laptops. In elke computer is de power management-
functie aanwezig. Op de site van de Climate Savers Computing
Initiative kan je een eenvoudige handleiding raadplegen voor het
optimaliseren van het energiebeheer van jouw computer. Je vindt er
nog 9 andere tips voor een energiezuinigere computer. Neem zeker
een kijkje! Strategie # 26 : Kies voor zuinige electrischeStrategie
# 26 : Kies voor zuinige electrische apparatenapparaten Het
zuinigste elektrische apparaat is datgene dat niet werkt. Kijk dus
eens rond in je huis en selecteer de apparaten die je eigenlijk
niet gebruikt. Je kan ze van de hand doen door ze te verkopen of
weg te geven. Echte onzuinige apparaten breng je beter meteen naar
het containerpark. Als je van plan bent om een nieuw apparaat aan
te schaffen, stel dan eerst de vraag of je het echt nodig hebt en
het naar nut zal gebruiken. Indien ja, hou dan rekening met
volgende tips. Kijk naar het energielabel. Grotere
huishoudtoestellen hebben een Europees energielabel. Toestellen met
een A label zullen je heel wat energie en geld doen besparen. Op
www.topten.be vind je de meest energiezuinige toestellen op de
Belgische markt. Doorzoek de website om een toestel te vinden dat
je geld bespaart en dat minder schadelijk is voor het leefmilieu!
Koop een toestel dat past bij je behoefte. Als je alleen woont,
opteer dan voor een kleinere wasmachine, een kleinere waterkoker en
een kleinere koelkast,.. 46
- 47. Mijd toestellen die werken op batterijen. Opteer voor
oplaadbare toestellen. Als je echt geen keuze hebt, zijn oplaadbare
batterijen de beste oplossing. Ze zijn duurder in aankoop maar dat
verdien je snel terug. Overweeg of een alternatief op spierkracht
mogelijk is. Een citruspers, een handzaag,... SStrategie #trategie
# 27 : Screen je energieverbruik27 : Screen je energieverbruik Ben
je van plan om minder te verbruiken, maar vind je het moeilijk om
je aan dat voornemen te houden? De Wattcher stimuleert je en helpt
je door het stroomverbruik van je hele huis te tonen en dit op een
mooie en inzichtelijke manier. Wanneer je bijvoorbeeld een apparaat
uitzet, zie je op de Wattcher onmiddellijk het verschil. Zo zie je
waar de energie wordt verbruikt en ontdek je waar je kan besparen.
De Wattcher heeft drie functies en toont zowel het huidige
verbruik, het dagverbruik (je stroomgebruik van de laatste 24 uur)
en het streefverbruik(lukt het om je bespaardoel te halen?) Een
goedkopere manier om het verbruik van je apparaten te kennen, is
het gebruik van een energiekostenmeter die je plaatst tussen de
stekker en het stopcontact. Zo lees je eenvoudig af wat het
verbruik en de kosten voor het betreffende apparaat zijn. 47
- 48. WaterWater Wanneer we naar onze aardbol kijken, lijkt
drinkwater geen probleem te zijn. Een luchtfoto van onze 'blauwe
planeet' toont immers dat de meerderheid van de aardoppervlakte
bedekt is met water. Helaas is nog niet eens 1% van dit water
geschikt voor menselijk gebruik. Het overgrote deel is zout,
vervuild of onbereikbaar. Om de twintig seconden sterft er een kind
omdat het niet beschikt over zuiver drinkwater en een goede hygine.
Dat meldt Unicef in een persbericht. Volgens de humanitaire
organisatie beschikken bijna een miljard mensen niet over drinkbaar
water. En de situatie verergert alleen maar door een onregelmatige
toevoer en een stijgende vraag. Onze huishoudens verbruiken
gemiddeld ongeveer 110 liter drinkbaar water per persoon, per dag.
In de huidige context is het dus zr verstandig en noodzakelijk om
zuinig om te springen met je waterverbruik. Op die manier spaar je
niet alleen het milieu en de medemens, maar het is ook goed voor
jouw portemonnee. Zoet water is kostbaar. Door ons bewust te worden
van onze gewoontes, ze hier en daar bij te sturen n door hier en
daar enkele kleine investeringen te maken, is het mogelijk om
tientallen liters water per dag te besparen. En dat zonder aan
comfort te moeten inboeten. Strategie # 28 : Verspil geen onnodig
waterStrategie # 28 : Verspil geen onnodig water Bereken eerst hier
je watervoetafdruk! Zo kom je te weten of je een kleine, een
gemiddelde of een grote waterverbruiker bent. Repareer lekkende
kranen en leidingen. Tien druppels water per minuut lijken weinig,
maar dit loopt op tot 2000 liter per jaar of 6 euro. Een kraan die
constant lekt (enkele druppels per seconde) kost zowat 35.000 liter
per jaar (ruim 140 euro). Klassieke ''lekpunten' zijn de vlotter in
de spoelbak van het 48
- 49. toilet, en slecht sluitende kranen. Neem een douche in
plaats van een bad. Een bad laten vollopen vraagt algauw 100 tot
150 liter (drink)water. Daarmee kan je drie keer douchen. Als je
een waterbesparende douchekop installeert, kan je daar zelfs vijf
keer mee douchen. Als je regelmatig een bad neemt, kan je op
termijn heel wat energie besparen door je bad te isoleren. Het
Tonzon-thermoskussen isoleert het ligbad als een thermosfles.
Daardoor kost het vullen van je bad tot 33 procent minder energie
en blijft het bad langer warm. Plaats een waterbesparende
douchekop. Een gewone douchekop laat zo'n 10 tot 12 liter water per
minuut door. Een waterbesparende douchekop / spaardouche verbruikt
een derde tot de helft minder! En dat zonder verlies van
douchecomfort! Een familie van 4 personen zal met een
waterbesparende douchekop 60000 liter drinkwater per jaar besparen!
De aanschaf van een waterbesparende douchekop is niet duurder dan
een goede gewone douchekop. Een familie van vier personen kan zo
jaarlijks tot 350 euro besparen en opzijleggen. Plaats een
waterbespaarder in je kranen. De goedkoopste manier om veel water
besparen! De waterbespaarder plaats je zelf op eenvoudige wijze in
je badkamerkraan (en keukenkraan). Met een waterbespaarder verbruik
je tot 50% minder water. De waterdruk blijft nagenoeg hetzelfde,
daardoor levert je met een waterbespaarder zeker niet in op
comfort. Plaats eengreepsmengkranen. Deze kunnen bij goed gebruik
water en energie besparen omdat ze sneller water van de gewenste
temperatuur geven. Een voorwaarde is echter wel een goed gebruik;
de meesten onder ons hebben bij zo'n kraan de greep ergens in het
midden staan. Dat betekent dat er altijd een beetje warm water
wordt gebruikt bij het aanzetten van de kraan. Met andere woorden,
hou de greep initieel naar rechts en leer je kraan kennen! 49
- 50. Als je de investering niet wil doen kan je altijd opteren
om het koude water op te vangen. Denk eraan, elke druppel water dat
door het roostertje gaat is eindig zoet drinkwater! Plaats een
thermostatische kraan. Met deze kranen heb je ook veel sneller de
gewenste temperatuur en gaat er minder water verloren. Gebruik een
douchezandloper. Een douchezandloper zorgt ervoor dat je je
douchewater efficint gebruikt, geeft je 's morgens meer tijd om
rustig te ontbijten en haalt de energiekost fel naar beneden! Je
vindt al verschillende douchezandlopers of -timers op de markt.
Plas onder de douche. Een Braziliaanse milieu-organisatie is een
campagne begonnen met als motto: Red het oerwoud, plas onder de
douche. Inderdaad, op die manier bespaar je het doorspoelwater van
je toilet. Het is niet onhyginisch word beweerd; de urine wordt
immers weggespoeld met veel water. Urine bevat bovendien ureum wat
ontsmettend werkt en gezonde verse urine is steriel. Bekijk volgend
filmpje. Vang water op. Als je warm water nodig hebt, is het
voorste gedeelte water in de leiding meestal afgekoeld. Je kan dit
water opvangen in bv. een gietertje om er daarna de planten mee te
gieten, of in een fles om dan later te gebruiken om te koken,... Je
kan ook simpelweg een emmer in een hoek van de douche plaatsen. Je
zal zien dat er na een douchebeurt mooi wat water gerecupereerd is
om bv. planten mee te gieten, of te kuisen. Wel op voorwaarde dat
je ecologische douchegel en shampoo gebruikt. Stop flessen in je
toilet. En derde van ons (drink)waterverbruik spoelen we door. Een
zeer eenvoudige oplossing is het verkleinen van het volume van het
waterreservoir. En of meerdere met water gevulde flessen in het
waterreservoir doen hun werk. Zorg er wel voor dat ze het
vlottersysteem niet hinderen. 50
- 51. Ken je toilet. Een nog eenvoudigere oplossing is je duw- of
trekknop wat te leren kennen en bij een kleinere boodschap die heel
even in te duwen of te omhoog te trekken. Kijk of dit bij jouw
toilet mogelijk is en of je zo effectief water bespaart. Als dit
moeizaam gaat, kies dan voor de waterbespaarder. Plaats een
spaargewicht of waterbespaarder. Dit gewicht brengt nog meer op dan
een fles! Het wordt aan de trekstang of het afloopkanaal bevestigd.
Het verzwaart de waterstop in het reservoir. Dat zorgt ervoor dat
de waterstop direct afsluit als je de knop loslaat. Bij een kleine
spoelbeurt bespaar je zo'n 6 liter. Om een grote boodschap door te
spoelen laat je de knop pas los als het toilet schoon is. Een
waterbespaarder werkt bij de meeste toiletten. Het kost ongeveer 6
en is binnen de 5 maanden terugverdiend. Vang je regenwater op en
gebruik het. Je kan voor alle toepassingen waarvoor je geen
drinkbaar water voor nodig hebt, regenwater gebruiken, zoals
toiletspoeling, de was, de schoonmaak en het wassen van de auto. Zo
verminder je het verbruik van leidingwater met meer dan de helft.
Lees meer hierover in de rubriek De Tuin. Was je auto met een
emmer. Als je de auto wast met een tuinslang ben je al snel 200
liter water kwijt. Je auto wassen met enkele emmers water en een
spons geeft een evengoed resultaat en je hoeft er geen tientallen
liters drinkwater voor te verspillen. 51
- 52. De tuinDe tuin Strategie # 29 : Gebruik
milieuvriendelijkeStrategie # 29 : Gebruik milieuvriendelijke
bestrijdingsmiddelen in de tuinbestrijdingsmiddelen in de tuin
Ongeveer 80% van de chemische stoffen van bestrijdingsmiddelen die
je in de tuin gebruikt, komt terecht in het grondwater of spoelt
weg naar onze beken en rivieren. Daarnaast verdelgen ze het nuttige
bodemleven. Op de koop toe kosten al die chemische verdelgers een
pak geld dat je beter kan gebruiken voor iets nuttiger! Vermijd
pesticiden in je tuin en kies voor groene bodembedekkers. In een
'natuurlijke' tuin gebruik je geen bestrijdingsmiddelen maar je
werkt mee met de natuur. Om ongewenste kruiden voor te zijn, hoef
je enkel de bodem te bedekken met de planten die je zelf kiest.
Volgens de functie van de plek in je tuin, kies je voor lang of
kort gras, bloeiende borders of een beplanting met struiken en
kruiden. Bodembedekkende planten besparen je tegelijk heel wat werk
en tijd; door hun meestal dichte groeiwijze krijgt het onkruid geen
kans. Gedaan dus met onkruid wieden en schoffelen. Je kan kiezen
voor een combinatie van bodembedekkende planten. Op die manier
wisselen bloei en groei voortdurend af. Het oogt ook mooier en
bovendien heb je toch nog resultaat als een bepaalde soort niet
goed groeit. Als je er onmiddellijk wil invliegen en zo snel
mogelijk wil genieten van een bloementapijt in je tuin, doe dan
indien nodig eerst wat extra knowhow op. Geniet eveneens van het
enorme online aanbod van bodembedekkende planten. Je kiest en je
krijgt ze thuis opgestuurd. Je kan natuurlijk ook naar een
tuincentrum gaan in je buurt. 52
- 53. Geen zin om te beginnen experimenteren met planten als
bodembedekkers? Dan kan je opteren voor de aankoop van 'droge'
fijne bodembedekkers zoals houtkrullen (goedkoop maar gaan niet
lang mee), houtschors, kokoschips en cacaodoppen. De laatste twee
zijn wat duurder maar hebben goede eigenschappen. Ze verteren
beiden trager dan houtschors en hebben geen verzurend effect.
Bovendien houden cacaodoppen slakken tegen! Vermijd pesticiden op
verharde oppervlaktes. Maak je verharde oppervlaktes niet groter
dan nodig is. Hoe smaller het pad, hoe meer dat het betreed wordt
en hoe minder kans op onkruid. Gras kan ook een alternatief zijn
voor de gebruikelijke verharde oppervlakten zoals tuinpaden,
opritten, Kies grote tegels, zo heb je minder voegen. Vul diepe
voegen op. Veeg regelmatig het pad met een borstel, zo haal je de
jonge kiemplantjes en zaden eraf of kwets ze je zodat ze afsterven.
Haal manueel het onkruid tussen de voegen weg met een mes of met
een voegenkrabber. Verschroei het onkruid met een speciale brander
op gas. Zo worden onkruid en kiemen verschroeid. Vermijd pesticiden
in de moestuin . Bemest je moestuin met (zelfgemaakte) compost. Dit
zorgt voor sterke planten. Sterke planten zijn minder vatbaar voor
schimmels en ziektes. Trek natuurlijke vijanden aan.
Lieveheersbeestjes eten zich te pletter aan bladluizen. Egels,
vogels, zweefvliegen,...ze helpen je allemaal een handje bij het
terugschroeven van het ongediertebestand. Je lokt deze dieren naar
je tuin door bv. een houtwal te maken, een stukje grasveld 53
- 54. wat hoger te laten, door water in je tuin te voorzien
(vijvertje, drinkschaaltje) of door een variatie aan bloemen te
planten (bodembedekkers, bloemenborders), bomen en struiken. Meer
info daarover vind je hier. Zorg ervoor dat je niet elk jaar
hetzelfde teelt op hetzelfde stukje grond. Pas een teeltafwisseling
toe van 6 jaar. Zo vermijd je bodemziektes. Hou je grond bedekt met
een mulchlaag in de winter n de zomer. Je kan hiervoor dode planten
gebruiken, herfstbladeren, maar ook grasmaaisel, houtsnippers of
compost. Het is een heel natuurlijke ingreep. Denk maar aan de
bladeren die in de herfst op de bodem terecht komen van een bos.
Jaarlijks kan je de border tot twee maal toe mulchen. Compost is
hiervoor uitermate geschikt. In de herfst houdt de mulchlaag de
zomerwarmte in de grond en vormt ze een isolerende laag tegen de
winterkou. Compost verbetert de bodemstructuur en geeft voedsel aan
het bodemleven. Mulchen in de lente en de voorzomer geeft de border
een basisbemesting en helpt de grond vocht en voedingsstoffen vast
te houden. Ook visueel zorgt compost voor een mooie, zwarte laag
onder je vaste of eenjarige planten. In de eerste maanden
vermindert de mulchlaag bovendien ook de onkruidgroei. Een laagje
van enkele centimeters dik volstaat. vermijd insecticiden in en
rond het huis Begin met een goede basishygine. Dit voorkomt het
opduiken van hinder zoals schimmel, vliegen, wespen, mieren,
kakkerlakken en dergelijke. Bijzondere aandacht moet je schenken
aan de hygine van de vloeren, maar ook van de werktafels of alle
andere oppervlakken die in aanraking komen met voedsel. 54
- 55. sluit vuilnisbakken hermetisch af. Een vuilnisbak die
hermetisch afgesloten kan worden, voorkomt dat het afval dieren
aantrekt. Verpakkingen die bestemd zijn voor recyclage bevatten nog
etensresten die ongewenste bezoekers kunnen aantrekken. Je kan
eerst deze verpakkingen afspoelen. Laat geen voedsel achter in de
open lucht, of het nu gaat om maaltijden of kruimels. D
milieuvriendelijk 'miericide': zelfrijzende bloem. Strooi wat
zelfrijzende bloem in de buurt van het mierennest. Mieren zijn
voortdurend op zoek naar voedsel. Zelfrijzende bloem is eetbaar en
heeft een nevenwerking: in contact met water rijst het wat de
mieren zal doen opblazen en sterven. Binnen een paar dagen is de
kolonie uitgeroeid. Efficint en goedkoop! Doe meer kennis op over
het natuurlijk bestrijden van ongedierte in en rond je huis.
Strategie # 30 : Maak efficint gebruik van waterStrategie # 30 :
Maak efficint gebruik van water Vang het regenwater op in een
regenton. Een regenton is de eenvoudigste en goedkoopste oplossing
om water op te vangen. Het is kostenbesparend ; door regenwater te
gebruiken voor verschillende doeleinden zoals planten water geven,
auto wassen,...,ga je al gauw tot 7000 liter drinkwater besparen
per jaar! 55
- 56. Regenwater is kalkarm water. Dit is beter voor de meeste
planten. De riool wordt minder belast. Je krijgt er meestal een
subsidie voor. (ga na bij je gemeente) Er zijn eikenhouten
regentonnen die heel mooi staan in de tuin. Het is handig in
gebruik door het kraantje of de pomp. (afhankelijk van welk model)
Als je van plan bent om veel water op te vangen dan kies je beter
voor een regenwaterput of regenwatertank. Deze vangen het
regenwater op dat op je dak terecht komt. !!! opgelet!!! Het is af
te raden om regenwater te gebruiken als drinkwater, voor de
persoonlijke hygine, voor de bereiding van voeding en in de
vaatwasmachine. Sproei alleen waar nodig en kies het koelste moment
van de dag. Hierdoor ga je verdamping tegen; het water is immers
bedoeld voor de bodem. Je bespaart 1000 liter per maand als je
enkel sproeit als het echt nodig is. Zeg neen tegen een
gazonsproeier; deze verbruikt op een uur evenveel water als een
familie met vier personen op n dag! Als het niet anders kan, opteer
dan voor een moderne, spaarzame gazonsproeier. Bedek je tuin met
een mulchlaag (zie boven). Deze laag organisch materiaal houdt de
zon weg en zal er voor zorgen dat de bodem langer vochtig blijft.
56
- 57. Voeg milieuvriendelijke, absorberende polymeren toe aan de
grond. Deze bodemverbeteraars houden vocht langer in de grond en
geven deze langzaam af aan de planten. Bovendien ventileren ze de
grond. De hoge absorptiegraad van de polymeren zorgt voor een
geventileerde grond en vermijdt harding van de grond. Het
geabsorbeerde water zal stelselmatig worden afgestaan. Het product
is verkrijgbaar in verschillende korrelgroottes, naargelang de
noden van de grond. Kies voor planten die weinig water nodig hebben
Enkele voorbeelden van planten en bomen die weinig water nodig
hebben zijn: cactussen, bepaalde grassoorten, hortensia's,
rododendrons, lavendel, vrouwenmantel, vlinderstruik,
jeneverstruik, de es, de olijboom, zuurbes, rozemarijn,...
Strategie # 31 : Beperk je tuinafvalStrategie # 31 : Beperk je
tuinafval Bespaar tijd, moeite en geld door je tuinafval te
beperken! Hoe minder gras, hoe minder tuinafval. Een grote gazon
vraagt veel onderhoud. Er bestaan mooie alternatieven (zie verder).
Ze zorgen voor minder afval en besparen je heel wat werk. Maai
minder je gras! Gebruik traaggroeiende grassoorten zoals het
fakkelgras of Barkoel; tot 40 % minder maaibeurten zal je moeten
doen en je zal tot bijna de helft minder maaisel moeten afvoeren.
Inderdaad, een pak minder werk dus. Als je kiest je gazon te
bemesten, kies dan voor organische meststoffen met een laag
stikstofgehalte en een hoog fosfor- en kaliumgehalte. Veel stikstof
zorgt voor een groeiexplosie, waardoor ook het aantal maaibeurten
de hoogte inschiet. Fosfor en kalium zorgen dan weer voor een
stevige grasmat. Als je dus meststoffen 57
- 58. koopt, kijk dan op de verpakking naar het gehalte
stikstof(N), fosfor (P) en kalium (K) in de NPK-verhouding. Hoe
minder stikstof, dus hoe lager het eerste getal, hoe beter. Kies
daarom voor een N-getal van 9 tot zelfs 4. Voor nog minder
grasafval is de aankoop van een mulch-of combimaaier de oplossing.
Die versnipperen het grasmaaisel zo fijn dat het tussen de
grassprietjes valt. Je hoeft dus niet meer de opvangzak te ledigen
en de grasmat wordt nog eens extra bemest. Een sportievere optie is
de handgrasmaaier. Dit ouderwetse maaiertje vind je tegenwoordig in
een modern en kwalitatief kleedje. Als je tuintje niet groot is, is
dit de beste oplossing...en je kan zelfs op zondag je gras
afrijden! Zowel voor traaggroeiend gras als voor mulch-en
combimaaiers krijg je een provinciale subsidie! Vraag na bij je
gemeente! Strooi een dunne laag grasmaaisel onder struiken en
planten Dit dient als deklaagje en bemest bovendien nog eens de
vegetatie. Grasmaaisel kan je ook in de moestuin als mulchlaag
gebruiken. Een laagje van zon 3 cm zorgt ervoor dat de meeste
onkruidsoorten wegblijven. Kies bomen en struiken in functie van de
ruimte waarover je beschikt in je tuin. Als de boom of struik de
ruimte heeft om te groeien tot zijn normale grootte zal je veel
minder moeten snoeien. Bovendien zal de vorm ook mooier en
natuurlijker zijn. Bekijk dus goed de afmetingen vooraleer je een
struik of boom koopt. Laat de gevallen bladeren gewoon liggen onder
bomen en struiken. Ze zullen spontaan vergaan en de grond bemesten
met een mooie zwarte grond als resultaat net zoals in het bos. Als
je toch een deel van de afgevallen bladeren wil wegdoen, kan je ze
ook op de compost gooien of een aparte hoop maken en ze laten
verteren . Je kan de bladeren samenhouden binnen een omheining van
kippengaas. Doe het met scharrelende kippen! Haal deze
milieuvriendelijke afvalverwerkers in huis, of beter in de tuin!
Voor zij die voldoende ruimte in de tuin kunnen vrijmaken: kippen
58
- 59. zijn zr goede afvalverwerkers. n kip verwerkt jaarlijks een
goede 50 kilo organisch afval zoals etensresten en groen- en
tuinafval. Bovendien zorgen ze voor een snelle verwerking van je
afval zodat het geen dagen staat te stinken in de zomer. Nog een
voordeel is dat kippen houden en verzorgen een ontspannende
bezigheid is n leuk is voor de kinderen. En 'last but not least':
is er een beter ei dan een vers geraapt ei van je eigen kippen? Ben
je een totale leek in het houden van kippen? Word een kippenexpert
met deze mooie brochure. Sommige gemeentes subsidiren het plaatsen
van een kippenren en het houden van kippen. Om te weten of jouw
gemeente het ook doet, neem contact op met de milieudienst.
Composteer! Composteren is de ideale manier om zoveel mogelijk van
je groente-, fruit- en tuinafval opnieuw te verwerken tot een
nuttig product dat je in je tuin kan gebruiken. Het is eenvoudig en
vraagt slechts een kleine inspanning. Elk tuintype is geschikt voor
compostering. Je moet wel het systeem zoeken dat het bestbij jouw
tuin, tuintje, binnenplaatsje of zelfs balkon past. Zo kan je
kiezen voor een compostvat indien je een kleine tuin hebt,
compostbakken voor een grotere tuin en een wormenbak voor een
binnenplaatsje of balkon. Het eindproduct of compost is een droge
substantie die ruikt naar bosgrond. Het geeft structuur aan je
bodem en activeert het bodemleven, kortom: het verbetert je grond.
Compost maakt een zware bodem luchtiger, zodat water er
gemakkelijker doorstroomt. In zanderige bodems houdt hij het water
net beter vast. Elk grondtype heeft dus baat bij compost. Je kan de
compost in de moestuin gebruiken, rond bomen aanbrengen om de
wortels te beschermen, in bloembakken, in plantputten van bomen of
struiken Hoe starten? Lees deze overzichtelijke gids en je weet
genoeg! Succes! 59
- 60. Verwerk je snoeihout Leg je snoeihout op hopen in een
hoekje achteraan je tuin. Zo vorm je een ideale schuilplaats voor
egels en andere diertjes (zie verder). Snoeihout kan je ook mooi
horizontaal schikken tussen een dubbele rij paaltjes, de takkenwal.
Zo lijkt het wel een vlechtwerk en kan het als een soort schutting
of afbakening dienen. Je zal bovendien veel diertjes aantrekken van
allerhande vogels tot egels, ...kortom je haalt een stukje natuur
in je eigen tuin! Hoe aan de slag? Sla twee rijen paaltjes in de
grond met een ruimte van ongeveer 50 cm tussen elk paaltje.
Hiervoor kan je een sterke tak gebruiken die je onderaan hebt
aangescherp. Sla hem vervolgens 50 60 cm in de grond en zorg ervoor
dat hij ongeveer een meter boven de grond uitsteekt. Een andere
optie is het snoeihout verhakselen en een deel gebruiken voor de
compost of als bodembedekker. Een verhakselaar is een duur
apparaat. Je kan het dus gezamenlijk aankopen met andere mensen, je
kan het huren of tweedehands kopen. Strategie # 32 : Kies voor
duurzaam tuinmeubilairStrategie # 32 : Kies voor duurzaam
tuinmeubilair Als je van plan bent nieuw tuinmeubilair te kopen,
kies dan bij voorkeur voor Europees hout met het FSC-label. Dit
label garandeert je tuinmeubilair uit duurzaam bosbeheer. Gebruik
slechts tuinverlichting wanneer het echt nodig is en kies dan voor
tuinverlichting op zonne-energie. Tuinverlichting ontregelt het
dag- en nachtritme van dieren en planten. Wil je een groot zwembad?
Kies dan voor een zwemvijver. Bij vele mensen heeft een vijver een
negatieve bijklank: ze denken dan aan een zwarte of groene
stinkende poel. Dit zijn meestal 60
- 61. tuinvijvertjes die geen plantenzuivering hebben en die na
jaren zonder onderhoud zijn dichtgeslibd en beginnen te stinken.
Een ecologische zwemvijver is een prachtig stukje natuur in je
tuin. Het is een tuinvijver met een diep gedeelte om te zwemmen en
waarin eventueel vissen kunnen leven. Zo'n zwemvijver wordt
ecologisch gezuiverd via een groot filtergedeelte. Voordelen van de
zwemvijver zijn dat ze mooi te integreren zijn in de tuin. Het oogt
natuurlijk. je hebt geen chemicalin nodig, je hebt een laag
electrisch verbruik, je moet geen dure pomp-en filterinstallatie
kopen. Het is tevens mogelijk om de zwemvijver door behulp van
zonnepanelen te verwarmen. Als je de foto's bekijkt van ecologische
zwembaden, ben je waarschijnlijk aangenaam verrast. Je vindt er ook
verdere informatie. Strategie # 33 : Begin met je eigen
ecologischStrategie # 33 : Begin met je eigen ecologisch
moestuintjemoestuintje Seizoensgebonden groenten zijn een duurzame
keuze. Als die dan biologisch n zelf gekweekt zijn, zijn ze zo
duurzaam als maar kan! Bovendien is tuinieren ontspannender dan dat
je zou durven denken en het opeten van je eigen groenten is een
ervaring die je heel veel voldoening geeft. Nog een voordeel: je
kan planten wat je graag eet! Je vindt allerhande informatie over
ecologisch tuinieren op internet en in de boekhandel. Daarnaast heb
je ook vrij veel keuze in de boekhandel. Kies je een goed boek dat
bij je aanspreekt en begin eraan! Leer en geniet ervan! Hier vind
je een link naar n van de vele interessante boeken over ecologisch
tuinieren.. Begin gemakkelijk; kies voor planten die sterk zijn en
naarmate je meer ervaring hebt, ga dan voor de moeilijkere.
Voorbeelden van makkelijke groenten zijn pompoenen, courgetten,
ruccola, 61
- 62. waterkers,... Als je geen ruimte hebt voor een moestuintje,
dan heb je altijd de mogelijkheid om samen met andere mensen een
gemeenschappelijk stuk land te verzorgen...of kijk of er in je
buurt een volkstuin is waar je een stukje perceel kan bewerken.
62
- 63. Bouwen of verbouwenBouwen of verbouwen Als je gaat bouwen
of verbouwen, doe het dan op een doordachte manier. Dan hoef je je
de komende 30 tot 40 jaar geen zorgen te maken over kostelijke
aanpassingen. Strategie # 34Strategie # 34 : Bouw duurzaam: Bouw
duurzaam Ken de principes van duurzaam bouwen. 1. Kies de juiste
locatie, zodat je je weinig moet verplaatsen. 2. Geef de voorkeur
aan verbouwen, gebruik wat er is. 3. Bouw slim: functioneel,
flexibel, aanpasbaar en toegankelijk. 4. Bouw compact met oog voor
passieve zonne-energie. 5. Isoleer de volledige buitenschil. 6.
Zorg voor winddichtheid en ventilatie. 7. Kies voor efficinte
verwarming. 8. Kies voor efficinte warmwaterproductie. 9. Ga slim
om met water en regenwater. 10.Beperk het gebruik van
elektriciteit. Meer uitleg over deze principes vind je hier.
63
- 64. Zorg voor een goede voorbereiding: hoe beter je genformeerd
bent, des te meer je huis aan je verwachtingen zal voldoen. 1.
Vraag advies of zoek een cursus Hiervoor kan je terecht bij
verschillende organisaties. Je kan ook bij je gemeente informeren.
1. Centrum Duurzaam Bouwen: www.centrumduurzaambouwen.be Dialoog:
www.dialoog.be Provinciaal Centrum voor Duurzaam bouwen en Wonen
KampC: www.kampc.be Milieuadvieswinkel: www.maw.be Zonnewindt:
www.zonnewindt.be Steunpunt Limburg duurzaam bouwen:
www.wegwijzerduurzaambouwen.be Specifieke informatie vind je op
volgende websites: Energie: Vlaams Energieagentschap (VEA):
www.energiesparen.be Water: Waterloket: www.waterloketvlaanderen.be
Bio-ecologisch bouwen: Vibe (Vlaams Instituut voor bio- ecologisch
bouwen): www.vibe.be Passiefhuizen: Passiefhuis platform:
www.passiefhuisplatform.be Goedkope zonnepanelen: Twinergy:
www.twinergy.be Zie meer in rubriek verbouwen. 64
- 65. 2. Doe voorbereidend denkwerk Stad of platteland? Weet dat
door in een stads- of dorpskern te wonen je heel veel spaart aan
vervoerskosten. Nieuw huis of oud