Expertmeeting Trauma bij kinderen: signalering, aanpak en veiligheid

19 november 2015

De Jeugd- & Gezinsbeschermers

2

Over het werk van De Jeugd- & Gezinsbeschermers: https://vimeo.com/74842766

Programma

14.00 uur Opening door gespreksleider Donatello Piras In gesprek met Lucy Schmitz

14.30 uur Keynote door Margreet Visser van het Kinder- en Jeugdtraumacentrum (KJTC)

15.00 uur Korte pauze

15.15 uur In de praktijk: cases en dilemma’s rondom traumagerelateerde problematiek

Vragen en afsluitende discussie

16.45 uur Afsluiting en netwerkborrel

3

In de praktijk… 3 cases

In de praktijk: “Bojan, 8 jaar”

•Bojan is 8 jaar en is samen met zijn moeder vanuit voormalig Joegoslavië gevlucht

• Ze worden eerst geplaatst in een opvangcentrum en na twee weken verhuizen ze naar een asielzoekerscentrum (AZC)

• In het daaropvolgende jaar worden ze vier keer verplaatst van AZC

•Verschillende signalen bij medewerkers AZC van lichamelijke mishandeling door moeder

5

In de praktijk: “Bojan, 8 jaar”

•Veilig Thuis en Raad voor de Kinderbescherming worden ingeschakeld

•Moeder wordt ernstig ziek en overlijdt na een kort ziekbed

•De Jeugd- & Gezinsbeschermers krijgt voogdij over Bojan

• Plaatsing in (Nederlands) pleeggezin

•Gedrag van Bojan: ‒ concentratieproblemen, moeite met doorslapen (nachtmerries),

zoekt weinig fysiek contact, heeft weinig aansluiting bij leeftijdsgenoten en maakt over het algemeen een angstige indruk

6

In de praktijk: “Bojan, 8 jaar”

Zou traumabehandeling moeten plaatsvinden en zo ja,

op welk moment?

7

In de praktijk: “Bojan, 8 jaar”

• Bojan met moeder gevlucht en nu in AZC

• Signalen van lichamelijke mishandeling

• Veilig Thuis en RvdK worden ingeschakeld

•Moeder overlijdt; Bojan naar pleeggezin

• Problematiek: concentratieproblemen, nachtmerries, zoekt weinig fysiek contact, weinig aansluiting bij leeftijdsgenoten en maakt een angstige indruk

Zou traumabehandeling moeten plaatsvinden en zo ja, op welk moment?

8

Piramide van Greenspan, 1997

1

2

3

4

5 Self-Actualization

Needs

Belonging Needs

Safety Needs

Physiological Needs

5. Specifieke interventies

4. Technieken om de ontwikkeling te bevorderen

3. Relaties die aangepast zijn aan de individuele behoeftes van het kind

2. Continue veilige gehechtheid relaties

1. Basale behoeftes aan veiligheid, verzorging en bescherming garanderen

In de praktijk: “Joost, 15 jaar”

• Joost is 15 jaar

• Vader en moeder gescheiden

• Joost woont bij vader en stiefmoeder

• Tot zijn 10e woonde Joost bij zijn moeder, waar hij is mishandeld (fysiek)

• Concentratieproblemen, verhoogde prikkelbaarheid, woedeuitbarstingen

• Joost heeft weinig vertrouwen in volwassenen, leeftijdsgenoten en in de hulpverlening

10

In de praktijk: “Joost, 15 jaar”

• Jeugd-GGZ: PTSS en mogelijk hechtingsproblematiek en/of een bedreigde persoonlijkheidsontwikkeling

•Bovengemiddelde intelligentie, maar is op de HAVO vorig jaar blijven zitten

•Vader en stiefmoeder willen graag dat Joost behandeling krijgt, maar Joost geeft aan dit niet te willen

• Joost : “Ik ben bang is dat het hele kaartenhuis in elkaar stort als ik in behandeling zou gaan.”

11

In de praktijk: “Joost, 15 jaar”

Wat zou u doen?

12

In de praktijk: “Joost, 15 jaar”

• Ouders gescheiden, woont sinds 5 jaar bij vader

•Woonde tot zijn 10e bij moeder waar hij mishandeld is

• Problematiek: PTSS en mogelijk hechtingsproblematiek en/of een bedreigde persoonlijkheidsontwikkeling

• Joost heeft weinig vertrouwen in volwassenen en wil geen behandeling

Wat zou u doen?

13

Window of tolerance

Window of

tolerance

STRESS

Zoogdierenbrein - fight - flight - active freeze

Mensenbrein - geïntegreerd

Reptielenbrein - passive freeze - submissie

De zes testen

•Test 1: Veiligheid

•Test 2: Dagelijks leven

•Test 3: Hechting

•Test 4: Emotieregulatie

•Test 5: Zelfbeeld

•Test 6: De Notendop

15

In de praktijk: “Aisha, 4 maanden”

•Aisha is 4 maanden

•Vader heeft oudere kinderen uit een eerdere relatie (verblijven een aantal dagen p.w. bij het gezin)

•Aisha komt in het ziekenhuis met botbreuken en ernstig letsel: - blauwe plekken, ribfractuur, schedelfractuur, afscheidingsfractuur bij middenbeentje, letsel aan teentje en middenvoetsbeentje

•Moeder zegt onschuldig te zijn en sluit vader niet uit als dader

16

In de praktijk: “Aisha, 4 maanden”

•Vader zegt onschuldig te zijn. Vader denkt dat zijn kinderen het gedaan hebben. Vader zegt dat zijn kinderen agressief zijn en vindt dat moeilijk om mee om te gaan

•Aisha is bij meerdere ruzies, woordenwisselingen en spanningen aanwezig geweest tussen ouders

•De ouders gaan uit elkaar na dit incident

•Aisha wordt (tijdelijk) in een pleeggezin geplaatst

•Veilig Thuis doet aangifte van kindermishandeling

17

In de praktijk: “Aisha, 4 maanden”

Wat zouden de (eerste) stappen kunnen zijn om veiligheid voor Aisha

te creëren in haar thuissituatie?

18

In de praktijk: “Aisha, 4 maanden”

• Aisha woont in gezin, waarin oudere kinderen uit eerdere relatie van vader af en toe zijn

• Komt in ziekenhuis met botbreuken en ernstig letsel

• Aisha is getuige geweest van ruzies en spanningen

•Moeder beschuldigt vader, vader verdenkt zijn eigen kinderen

• Relatie wordt verbroken; Aisha naar pleeggezin

Wat zouden de (eerste) stappen kunnen zijn om veiligheid voor Aisha te creëren in haar

thuissituatie?

19

20

Contact

• Marieke Cupido, gedragsdeskundige M.Cupido@dejeugdengezinsbeschermers.nl

• Janneke van Steeg, gedragsdeskundige J.VanSteeg@dejeugdengezinsbeschermers.nl

• Sandra Wijnsma, jeugd- & gezinsbeschermer S.Wijnsma@dejeugdengezinsbeschermers.nl tel. 088 – 777 8000 (algemeen nummer)