Eigen kennis van moeders en voeding van zuigelingen in Noordoost Groningen

Bettie Oosterhoff, Inge Hutter, Hinke Haisma

Population Research Centre

12-7-'12

Inhoud

Context ……..…Participatieve benadering van gezond gedrag

Achtergrond…………………Onderzoek zuigelingenvoeding

Methode …………………………………..26 diepte-interviews

Resultaten ………………………………………………Kennis

Discussie ....……………………………………………………..

12-7-'12

1. Het formuleren van richtlijnen m.b.t. hoeveelheden

voeding kan een negatief effect hebben op gezond

voedingsgedrag

2. Verschillen in SES zijn niet altijd relevant als het

kennis betreft

3. Het verdient aanbeveling om kennisoverdracht van

kunst/flesvoeding te stimuleren

12-7-'12

Inhoud

Context…………Participatieve benadering van gezond gedrag

Achtergrond…………………Onderzoek zuigelingenvoeding

Methode …………………………………..26 diepte-interviews

Resultaten ………………………………………………Kennis

Discussie…………………………………………………………..

12-7-'12

Inhoud

Achtergrond…………………Onderzoek zuigelingenvoeding

12-7-'12

Achtergrond

onderzoek zuigelingenvoeding

Ministerie VWS (2008):

Richtlijn: 6 mnd. exclusieve borstvoeding

(WHO 1989; Innocenti declaration 1990)

12-7-'12

Borstvoeding in Nederland (TNO, 2007)

81% start borstvoeding; 1 mnd. postpart. 48%

12-7-'12

Motieven om exclusieve borstvoeding te stoppen:(Lanting&Wouwe, 2007)

1e maand Niet genoeg melk (28%)Pijn (21%)Anders (32%)

2e – 4e maand Niet genoeg melk (40%)Werk (18%)Anders (28%)

12-7-'12

Onderzoeksvraag

Wat zijn de onderliggende redenen voor moeders

om borstvoeding in de 1e maand te stoppen

of te continueren?

Welke rol speelt kennis?

12-7-'12

Inhoud

Methode …………………………………..26 diepte-interviews

12-7-'12

Perspectief van moeders

Participatieve benadering

Persoonlijk verhaal

Diepte-interviews

Intentie en werkelijkheid

2 interviews; pre- en postpartum

12-7-'12

Sample 1: Friesland: midden/hoog SES

Sample 2: Noordoost Groningen: laag SES

Inclusiecriteria:

* Intentie borstvoeding

* Primipare moeders

* A terme

* Fysiek, mentaal, cognitief capabel

* Geen contra-indicatie

12-7-'12

PART II: Chapters 5, 6, 7 & 8

PART III: Chapters 9, 10 & 11

Ethnographic Cycle

Recruit Participants

Make Inferences

Collect Data

Design Research

Instrument

Literature & Theory

Fieldwork Approach

Conceptual Framework

Design Cycle

Research Question

Develop Codes

Analytic Cycle

Describe & Compare

Develop Theory

Categorize & Conceptualize

Methodologisch Framework

The Hutter-Hennink Qualitative Research Cycle

(Qualitative Research Methods, Hennink, Hutter, Bailey, 2010)

12-7-'12

Theoretisch framework Applying the TPB-model (Theory of Planned Behaviour) (Fishbein & Ajzen 2010; orig. 1975)

attitude

social norm and support

self-efficacy

intention maintaining behaviour behoud

behaviour maternal characteristics

12-7-'12

Inhoud

Resultaten ………………………………………………Kennis

12-7-'12

* 26 transcripts uit 2 samples

* Veel factoren / indicatoren

* Complex

* Kennis

Resultaten

12-7-'12

Resultaten1. Kennis – cognitief (wat weten moeders)

a. voor- en nadelen

b. het lactatieproces

2. Kennis – vaardigheden (wat kunnen moeders)

3. Kennis – bronnen (waar vinden moeders informatie

en hoe leren ze)

a. voorlichting en zorg

b. eigen kennis

4. Kennis van flesvoeding

12-7-'12

Zo is het bedoeld, het is de natuur… (hoog1)

Je hebt het toch bij je dus waarom zou je het niet doen… (laag1)

1a. Kennis van voor- en nadelen

Waarom ben je het van plan?

12-7-'12

Ja, het is het meest natuurlijke wat je kunt geven…

er zitten antistoffen in, voor in het begin. Voor jezelf

is het ook gezonder. En ook voor de band met je

kindje, ja tussen moeder en kind…(hoog1)

Omdat daar ook wel vitamines

ofzo in zitten… (laag1)

12-7-'12

Hij (man) kan het niet geven…

(hoog1, laag1)

Je weet niet hoeveel je kindje binnen krijgt…

(hoog2, laag2)

12-7-'12

1b. Kennis van het lactatieproces

Weet je hoe borstvoeding werkt?

Nou nee, eigenlijk niet… (hoog1)

Nee, daar heb ik me niet in

verdiept… (laag1)

12-7-'12

Ja, ik wist wel dat het eerst op gang moest

komen… (laag2)

Wij dachten, er is meteen MELK!! Maar dat

was dus niet het geval, hahaha! …(hoog2)

12-7-'12

2. Kennis - vaardigheden

Weet je wat je moet doen?

‘t Is gewoon, kindje op de arm, borst eruit,

gewoon, het kindje doet de rest...(laag1)

Het wordt aangelegd de 1e keer en daarna moet je het

zelf doen…(laag1)

12-7-'12

Ja, ik weet wel hoe het werkt met de aanmaak

en hormonen zeg maar… maar nog niet wat

je precies moet doen met aanleggen en dat

soort dingen en welke houdingen… (hoog1)

Ze pakte wel maar liet dan los en ging huilen, ze wou

het niet… (laag2)

12-7-'12

En toen las ik dat foldertje en toen dacht ik, ik had me

nooit zo gerealiseerd dat je daar echt een beslissing

over moest maken. Had je wel iets aan dat foldertje?

Nou nee, eigenlijk niet… (hoog1)

Ze (kraamcoach) kwam nog speciaal dat foldertje

brengen. Ik heb het wel nauwkeurig gelezen. Maar

vraag me nou niet wat er in stond… (laag1)

3. Kennis – bronnen

a. Voorlichting en zorg

12-7-'12

Zorg: Leren

Ze nam me helemaal mee, stapje voor stapje,

heel mooi deed ze dat, ik had het gevoel alsof

ik weer op zeilkamp was, steeds leerde je er

iets bij... (hoog2)

Ik wilde zo graag weer terug naar mijn eigen

gevoel maar toen kwam zij (kraamhulp) met al

die schema’s… (hoog2)

12-7-'12

Dat meisje (kraamhulp) zat daar maar in dat boekwerk te

schrijven, dat duurde 2 uur en dan had ze nog ehm, 1 uur

voor ons en moest ze alweer weg want ja, we hadden maar 3

uur elke dag…(laag2)

Ik had gevraagd of ik niet ’s nachts borst kon

en overdag fles, maar dat was niet handig zei

ze. Wie zei dat? De verloskundige. Dat is

onlogisch zei ze… (laag1)

12-7-'12

Ja, ik heb het echt geprobeerd. Hoe lang? Nou ik denk, de

kraamhulp was net 2 dagen weg, ik denk zeg maar op de 10e

dag toen heb ik gebeld…(hoog2)

Hoe lang ben je nu bezig geweest om het te

proberen? Wel de hele nacht toch wel…

(laag2)

Proberen

12-7-'12

Voorbeelden uit de beroepspraktijk:

Coby Gersonius, lactatiekundige

Kornelia Boersma, kraamcoach

Kraamzorg “Het Groene Kruis”

12-7-'12

3b. Eigen kennis

1. Omgeving: familie, vrienden

ze, men

2. Natuur en intuitie

3. Feedback van gedrag baby

4. Specifieke groepen

12-7-'12

Omgeving: familie

Mijn moeder heeft zelf geen borstvoeding gegeven en kan mij

niet echt raad geven… (laag1)

Mijn schoonmoeder die is al 70, die moest al

lachen toen ik dat zei van die cursus. Ze zei: daar

heb jij geen cursus voor nodig, dat kun jij zo ook

wel… (hoog1). En, is ze nog geweest in de

kraamtijd? Nee, ze is niet meer

geweest… (hoog2)

12-7-'12

Omgeving: “ze”

Mensen om je heen geloven het gewoon niet,

dat een kind op borstvoeding kan leven, ze geloven het

niet… (laag2)

Maar ik geloof ook veel niet wat ze zeggen, je

moet niet alles geloven…(laag1)

12-7-'12

Komt deze mening van jou door de informatie die je hebt

gekregen? Nee, het is m’n eigen gevoel, m’n instinct zeg

maar…(laag1)

Ik weet niet hoe ik dat weet, dat weet ik gewoon.

Iedere zwangere vrouw weet dat … (laag1)

Natuur en intuitie

12-7-'12

Gedrag baby

Ik heb wel gehoord, ze zoeken gewoon in die eerste tellen…

(laag1)

En anders weet… (baby) ook nog wel wat ze

moet doen… (hoog2)

Omdat ik niet wist wat hij had. Hij huilde. Ik dacht, wat is er met

je? Je hebt geboerd, je hebt een schone luier, je hebt voeding

gehad, je bent lekker bij ons, je hebt geen koorts, en ik dacht,

waarom huil je zo veel?... (hoog2)

Aan haar kon je niet iets merken, maar ik

dacht zelf, je moet toch iets eten….(laag2)

12-7-'12

12-7-'12

Als je vanuit dieren denkt en je dat dan vroeger

zelf ook wel hebt gezien, die voeden hun jongen ook zo op… (hoog2)

Specifieke groepen

12-7-'12

4. Kennis van flesvoeding

Het stroomde gewoon over haar heen maar we hadden zo’n speen

in meer standen, toen is mijn vriend naar de winkel gegaan om een

andere speen te halen… (laag2)

We waren op een markt en we moesten

water hebben, maar ja, hadden ze daar

alleen maar spa rood. Volgende keer nemen

we een thermosfles mee… (laag2)

12-7-'12

Ja, hij (vriend) heeft toen een pak gehaald. We hadden eerst “voor hongerige baby’s” maar dat mocht niet. Nu doen we dat wel weer... (laag2)

12-7-'12

De dokter zei: in de natuur keken ze ook niet op de

klok… (laag2)

Ik dacht: wat moet ik? Dus heb ik met het

consultatiebureau gebeld. Nou ze zei: je voelt het

zelf wel aan wat het beste is. Ik hoef het je niet te

vertellen. Je voelt het wel… (hoog2)

Professionele ondersteuning en eigen kennis gaan hand in hand

12-7-'12

Discussie

1. Niet weten hoeveel hun zuigeling krijgt maakt veel moeders onzeker. Het

formuleren van richtlijnen m.b.t. hoeveelheden voeding kan een negatief effect

hebben op gezond voedingsgedrag.

2. Verschillen in SES zijn niet altijd relevant als het kennis betreft. Het verschil in

hoog-laag SES is het meest relevant als het het leren van vaardigheden en de

toegang tot kennis betreft.

3. De behoefte aan eigen kennis is in beide groepen groot.

Professionele ondersteuning en eigen kennis gaan hand in hand.

4. Het verdient aanbeveling om kennisoverdracht van kunst/flesvoeding te

stimuleren

Dank u

contact: a.t.oosterhoff@rug.nl a.t.oosterhoff@pl.hanze.nl

Population Research Centre

12-7-'12

Voorbeelden uit de beroepspraktijk:

Coby Gersonius, lactatiekundige

Kornelia Boersma, kraamcoach

Kraamzorg “Het Groene Kruis”