Een verkenning van het kenbare

ruimteconferentie 2013 1 PBL | Jan Schuur

ruimteconferentie 2013 PBL | Jan Schuur 2

publiek privaat

internationaal

nationaal

STRONG EUROPE GLOBAL ECONOMY

TRANSATLANTIC MARKET REGIONAL COMMUNITIES

ûVeel, referentie voor beleid ûNiet altijd zoals bedoeld:

• Middenscenario • Gunstig scenario • Alleen hoogste en laagste scenario • Verhaallijnen genegeerd • Extrapolatie van beleid

ruimteconferentie 2013 PBL | Jan Schuur 3

ruimteconferentie 2013 PBL | Jan Schuur 4

EU

ûSchuur en Verkade (CPB en PBL, 2010) De financiële crisis en de beleidsopgaven volgens de WLO

ûHilbers en Snellen (PBL, 2010) Bestendigheid van de WLO scenario’s

ûHuizinga (CPB, 2012) Actualiteit WLO scenario’s

ruimteconferentie 2013 PBL | Jan Schuur 5

ûToekomstverkenningen û(semi-)wetenschappelijk: empirisch en

onderbouwd ûLange termijn, bijv. 2050 ûEconomie en leefomgeving ûOmgevingsontwikkelingen, beleid

neutraal ûEffecten voor Nederland ûAchterliggende krachten ûOnzekere factoren

ruimteconferentie 2013 PBL | Jan Schuur 6

û9 miljard aardbewoners • Vruchtbaarheid, emancipatie?

ûGlobalisering • Regionalisering, terugval?

ûNieuwe groeipolen • Waar, instituties?

ûSchaarste water, voedsel, hulpbronnen • Mondiale spanningen, coördinatie

multipolariteit?

ruimteconferentie 2013 PBL | Jan Schuur 7

ûVerstedelijking in ontwikkelende landen • Inrichting, milieu?

ûTechnologische innovatie • NBIC, robotica?

ûEuropese Unie • Immigranten, samenwerking, buitengrenzen?

ruimteconferentie 2013 PBL | Jan Schuur 8

ûBevolkingsgroei neemt af • Immigratie, levensverwachting, vruchtbaarheid?

ûProductie en inkomen groeien door • Arbeidsproductiviteit, welvaart?

ûArbeidsmarkt flexibiliseert • Ouderenparticipatie, nieuwe werken?

ruimteconferentie 2013 PBL | Jan Schuur 9

ûSteden groeien • Concentratie, doorbraaktechnologie?

ûUitbreidingsvraag woningen neemt af • Effecten veroudering, segregatie?

ûBlijvende leegstand, onzekere krimp • Welke regio’s?

ruimteconferentie 2013 PBL | Jan Schuur 10

ûSociale cohesie verandert • Minderheden, gezin, sociale klassen, natiestaat?

ûOpenbare ruimte segregeert • Gevolgen voor de stad?

ûSchaalvergroting winkelen en via web • Binnensteden?

ruimteconferentie 2013 PBL | Jan Schuur 11

ûEnergiehuishouding vernieuwt • Richting, snelheid, EU-beleid, prijzen, gebruik,

milieu? ûVerkeersdruk neemt toe

• Peak car, voertuiggeleiding, nieuwe luchtvaarthubs, energietransitie haven?

ûNoordzee wordt voller en drukker

ruimteconferentie 2013 PBL | Jan Schuur 12

ûKlimaat verandert, in NL beheersbaar ûLandbouw intensiveert en verbreedt

• EU-beleid voor landbouw, water & natuur? ûMilieubelasting neemt af, maar

soortenrijkdom ook

ruimteconferentie 2013 PBL | Jan Schuur 13

Geeft dit een goed beeld van onze verre toekomst?

ruimteconferentie 2013 PBL | Jan Schuur 14

ûGrote bevolkingsgroei: 2,57 kind per vrouw, 20 miljoen inwoners in 2000

ûEconomische groei is al 15 jaar 5%, volledige werkgelegenheid

ûVerzuild, koude oorlog, vrouwenparticipatie 20%

û1,5% etnische minderheden (vooral Zuid Europa)

ûEnergie in overvloed, voor $10 per vat ûMilieu is nauwelijks een issue

ruimteconferentie 2013 PBL | Jan Schuur 15

ûUnknown unknowns (Rumsfeld) ûBlack swans (Taleb) ûKnown unknowns and Coconuts

(Makridakis)

ûKahneman: We are prone to overestimate how much we understand about the world and to understimate the role of chance in events

ruimteconferentie 2013 PBL | Jan Schuur 16

ûVoor welke beleidsvraagstukken? ûWelke nieuwe trends? ûHoever vooruitkijken? û Integraal? ûVerhaallijnen? ûKwantitatief? ûHoe omgaan met onzekerheid?

ruimteconferentie 2013 PBL | Jan Schuur 17