RUIMTELIJK

PLANBUREAU

NETHERLANDS INSTITUTE FOR SPATIAL RESEARCH

Economische kansen voor de regio AmsterdamAIM, Amsterdam, 7 februari 2008

Frank van Oort

Economische kansen voor de Amsterdam-regio

DE DEFINITIE VAN GROEI- EN KENNISREGIO'S

CLUSTERS EN SPECIALISATIES

ONDERZOEKSSAMENWERKING BEDRIJVEN EN KENNISINSTELLINGEN

DE ECONOMISCHE WAARDE VAN AGGLOMERATIE

WEGEN NAAR ECONOMISCHE GROEI

STEDELIJK NETWERK AMSTERDAM

De definitie van groei- en kennisregio’s

“De Nederlandse regering wil investeren in de stedelijke economie om te komen tot sterke innovatieve regio’s. Gericht wordt op een

concurrerende kenniseconomie, waarin research & development (R&D) investeringen cruciaal zijn.

De regio Eindhoven wordt als gevolg van haar internationale toppositie als het gaat om R&D-

investeringen aangewezen als brainport. De regio zal worden ondersteund middels gerichte infrastructurele en ruimtelijk-economische

investeringen” [Nota Ruimte 2004].

De definitie van groei- en kennisregio’s

Kennis is het geheel van vaardigheden (aanleg, leergierigheid, creativiteit en volhoudendheid) om problemen te onderkennen en ze op te lossen onder meer door het verzamelen en selecteren van informatie. Daarbij is het voorbereiden, begeleiden en interpreteren van veranderingen een essentiële karakteristiek.

Kenniseconomie is dan het gebruik van kennis in interactieve relaties tussen markt- en overige partijen bij het voortbrengen en gebruiken van goederen en diensten, vanaf het eerste idee tot en met het gebruiken van eindproducten.

De definitie van groei- en kennisregio’s

R&D: Eindhoven Innovatie: Randstad

De definitie van groei- en kennisregio’s

De Amsterdamse regio kent één van de grootste

concentraties van kenniswerkers* en

innovatieve bedrijvigheid die bijdragen aan

economische groei

* creatieve, hoogopgeleide, communicatief vaardige en ICT-

gebruikende werknemers

Kenniswerkers: Noordvleugel

De definitie van groei- en kennisregio’s

KENNISDIMENSIES

R&D Innovatie Kenniswerkers

Werkgelegenheids-groei 1996 – 2006 o ++ ++

Productiviteits-groei 1996 – 2006 - + ++

De definitie van groei- en kennisregio’s

• R&D is een te enge definitie van kenniseconomie

• Hoe breder de definitie, hoe meer brainports interessant worden voor beleid

• Dimensie kenniswerkers belangrijk - diensteneconomie

• Geen steden sec / geen ‘urban field’

• De benoeming van Eindhoven als dé ‘brainport’ van Nederland is arbitrair

Clusters en specialisaties

Aangewezen clusters (EZ):

Flowers Food and nutritionHigh-tech systems Creative industriesHigh-tech materials Business servicesLife sciences ChemicalsLogistics InsurancesICT Sustainable energy

Clusters en specialisaties

lokale specialisatie

versus

lokale variëteit|

Gerelateerd (groei)Ongerelateerd (portfoloio)

(CP: omvang steden)

Alleen bij minimale omvang

Vooral regionaal

Clusters en specialisaties: logistiek

Clusters en specialisaties: ICT

Clusters en specialisaties: ZDV

Clusters en specialisaties: Creatieve industrie

Clusters en specialisaties: energie

Wetenschappelijke en technologische

kennis

Innovatie en valorisatie

Economische groei

Academische instellingen

BedrijvenNon-profit &Overheids -instellingen

Onderzoekssamenwerking van bedrijven en universiteiten

Biotechnologie Halfgeleiders

Onderzoekssamenwerking van bedrijven en universiteiten

• Kennisvalorisatie bedrijven en universiteiten regionaal• De topregio’s zijn vanaf de jaren tachtig dezelfde

De economische waarde van agglomeratie:

Economische voordelen van clustering in en rond

Amsterdam zijn het grootste van alle

Nederlandse regio’s:totale baten per

directe baten

(totaal/direct isMaximaal: 1.75)

Welke wegen leiden naar economische groei?

Verbetering van de bereikbaarheid van de

Amsterdamse regio leidt tot de grootste nationale

welvaartsgroei

(wegennet)

Netwerk-structuur van bedrijfs-relaties

Binnen de regio: 50%

Netwerk-structuur van pendel-relaties

Binnen de regio: 75%

Conclusies

• Veel steden hebben regionale hotspot-potenties

• Slechts weinig steden hebben internationale hub-potenties

• De grootstedelijke regio Noordvleugel is te karakteriseren als een functioneel stedelijke netwerk

• Steden vormen nog steeds de spil van regionale en internationale netwerken van kennis en handel, Amsterdam neemt bijzondere positie in

• Steden en verbindingen tussen steden zijn structurerend

Conclusies voor Amsterdam