www.duurzaamwegbeheer.nl

Duurzaam wegbeheer en duurzaam samenwerken

in de GWW

Dagvoorzitter

Coen Volp

Provincie Gelderland

Symposium

www.duurzaamwegbeheer.nl

Duurzaam wegbeheer en duurzaamsamenwerken in de GWW

Annelies van der KolkGedeputeerde Provincie Gelderland

www.duurzaamwegbeheer.nl

Programma plenair

• Inleiding Rijkswaterstaat • Inleiding MKB Infra• Inleiding Gemeente Rotterdam

• Het debat

• Het digitale kennisnetwerk “duurzaamwegbeheer.nl”

www.duurzaamwegbeheer.nl

Programma de sessies2 keuzes uit:

• Duurzaamheid in wegverhardingen• Contractvormen in duurzaam wegbeheer• Instrumenten voor duurzaamheidsbeoordelingen• Energiezuinige openbare verlichting

Het dialoog

www.duurzaamwegbeheer.nl

Duurzaam wegbeheer en duurzaamsamenwerken in de GWW

Annette AugustijnProgrammadirecteur RWS

Duurzaam en Veilig

Ministerie van Infrastructuur en Milieu

Doorontwikkeling duurzaam inkopen

Veel opdrachtgevers: één duurzame aanpak

Annette Augustijn Programmadirecteur Duurzaam en Veilig

Rijkswaterstaat

Ambitie Rijkswaterstaat

“Rijkswaterstaat wil in 2012 dé toonaangevende, publieksgerichte en duurzame uitvoeringsorganisatie van de overheid zijn.”

• Duurzaamheiddoelen RWS: - Reductie van energiegebruik en winning van duurzame energie- Duurzame gebiedsontwikkeling - Duurzaam inkopen

Rijkswaterstaat

VROM: Duurzaam inkopen, Ontwikkeling 2007/08Criteriadocumenten 2009

Initiatief RWS 2009: doorontwikkeling DI GWW

Functionele specificaties / geïntegreerde contractvormen

Verkenning, creatief, afstemmen markt, concepten voor aanpak

Samenwerking gericht op:

- Bundeling van inkoopkracht- Gezamenlijke uitwerking en implementatie- Uniforme aanpak richting markt- In afstemming met markt

Doorontwikkeling Duurzaam inkopen GWW

Rijkswaterstaat

Organisatie

Rijkswaterstaat

Deelnemers

• Rijkswaterstaat• ProRail• Defensie• LNV (DLG)• Waterschappen• IPO• VNG

• I&M PDI

• Agentschap NL

• Bouwend Nederland

• NL ingenieurs

• CROW

• MKB infra

Rijkswaterstaat

• Afstemming doelen en focus• Winst in gebiedsontwikkeling• Ruimte voor Innovatie • Slim inkopen

– Functionele en prestatiegerichte specificaties– Instrumenten en implementatie

• Ketenbenadering• Meetbaar resultaat

Uitgangspunten

Rijkswaterstaat

Doelen en prioriteiten

Categorie 1:• Energie en klimaat

– Energieverbruik– Duurzame energieproductie– CO2 en overige broeikasgassen– Klimaatadaptatie

• Materialen en grondstoffen• Bereikbaarheid, hinder, toegankelijkheid (leefbaarheid)

Categorie II: • Water (beheer en kwaliteit)• Natuur & Ruimte• Leefomgeving• Toekomstwaarde & Efficiency• Sociale aspecten: Internationaal

Rijkswaterstaat

Openbare verlichting

• Zeeuwse Vlaketunnel voorzien van led-lampen. Reductie energiegebruik 50%

• Led-verlichting is duurzaam in onderhoud• lijnverlichting geeft rustiger lichtbeeld. Dat is

comfortabeler en veiliger voor de weggebruiker

• Eind 2010: LED-verlichting langs delen van de A44.

• In 2011: LED-verlichting op lichtopstanden langs vaarwegen

Rijkswaterstaat

Wegverharding

• Toepassen van nieuwe technieken bij het beheer en onderhoud van rijkswegen

• Bij de aanleg gebruik van andere mengsels bij zowel asfalt als beton.

• De markt uitdagen tot het ontwikkelen van andere technieken

• Duurzaam materiaal gebruik weegt mee in EMVI (met Dubocalc)

Rijkswaterstaat

Instrumenten: Dubocalc

• Toepassing DuboCalc-score in de inkoop:– Als milieuprestatie-eis in vraagspecificatie I– Als eis aan optimalisatie duurzaamheid in ontwerpproces in

vraag specificatie II– als gunningcriterium in het kader van de Economisch Meest

Voordelige Inschrijving (EMVI).

Rijkswaterstaat

Instrumenten: CO2 prestatieladder

• Toepasbaar maken van CO2 ladder voor gebruik bij aanbesteding:– Als selectie-eis – Bij Gunning: CO2-bewuste

bedrijfsvoering levert bij gunning een voordeel

Besluit voorjaar 2011

www.duurzaamwegbeheer.nl

Duurzaam wegbeheer en duurzaamsamenwerken in de GWW

Daan stuitVoorzitter MKB Infra

Duurzaam wegbeheer

Duurzaam wegbeheer

0

0 ,5

1

1 ,5

2

2 ,5

3

Samenleving

Mensen

Sociale innovatie

Veiligheid

Communicatie

OmgevingMilieu

Energie

Mobiliteit

Materialen

TCO / levensduur

Duurzaam wegbeheer

Samenwerking

Duurzaam wegbeheer

AanlegOnderhoud

Gebruik

Levensduurdenken

Duurzaam wegbeheer

Vraagt om

Duurzaam wegbeheer

www.duurzaamwegbeheer.nl

Duurzaam wegbeheer en duurzaamsamenwerken in de GWW

Martin SchilperoordDirecteur ingenieursbureau

Gemeente Rotterdam

Rotterdam ...

• 610.000 inwoners• 25.000 bedrijven• 9.300 winkels• 300.000 arbeidsplaatsen• top-3 haven in de

wereld

18-1-2011

Rotterdamse aanpak duurzaamheid

Wethouder Duurzaamheid

Bestuurlijke regie

Coalitieakkoord:

In 2025 meest duurzame wereldhaven & stad

Programmadirecteur Duurzaamheid

Ambtelijke regie concern

dS+vGemeentewerkenVertalen duurzaamheid

naar primair proces eigen

dienst

OBR dS+V ....

Duurzaamheid als basiskwaliteit

Milieu

luchtkwaliteit en geluidhinder

Economie

economische kansen (Clean Tech Delta), duurzame bedrijvigheid

Gebouwde omgeving

gebiedsontwikkeling, planvorming, aanbesteding, uitvoering en beheer

Ambitie

50% CO2 reductie in 2025

100% klimaatbestendig, adaptief

Duurzame, gebouwde omgeving

Duurzaamheid structureel integreren in:

• Gebiedsontwikkeling en planvorming

• Aanbesteding

• Uitvoering en beheer

Duurzame ontwikkeling

en beheer

Trapdijk Parklane

Clean Tech DeltaAdaptief/drijvend

bouwen

Wassende weg

Straatvan de

toekomst

Duurzaam Stadshavens Rotterdam

Straat van de toekomst

Cradle to Cradle

Luchtzuiverend

CO2 buffering

Waterbuffering

Biodiversiteit

Sociale ontwikkeling

Partnerschap:• Gemeente Rotterdam

• Sublean

• Tu-Delft

• Stadshavens

• DRIFT/EUR

• Agentschap.NL

• Marktpartijen

Drijvende bollen

Waterpleinen

Aanbesteden

• Milieueisen bij aanbesteden van werken (sinds 2007)CO2, fijnstof PM10, NOx en Geluid

• Aanscherpen EMVI eisen in dialoog met marktLCC (life cycle costing) met CO2-footprintHalftime

• Inkoopstrategie materiaalB.v. 25% hergebruik in betongranulaat, door grote volumes

Drooglever Fortuynplein & Halftime

20 a 30% besparing milieubelasting t.o.v. traditionele, routine-matige projecten

Minder verkeershinder en -overlast elders

Optimaal bereikbare binnenstad

Pilot met de ‘Wassende weg’

Verbeterde luchtkwaliteit(PM10 en NOx)

Geluidsreductie door open structuur deklaag

Hergebruik regenwater o.a. via groene daken

Asfaltonderlaag van gere-cyceld dakbitumen

Partnerschap:Gemeentewerken Rotterdam dS+V RWSDCMR GGDVan Gelder Groep, WAVIN, ESHA,Bureau M+P

Duurzame openbare verlichting

Wit licht, lager energieniveau

30% energiereductie door:• kleiner aantal lichtpunten• ander type armatuur en

mast• terugschakelen in stille

nachtelijke uren

Pilot ‘Lagetemperatuur- & Waxasfalt’

• 10 tot 30% energiebe-sparing bij productie

• C02-reductie

Opdrachtgevers : • Agentschap.NL: on-

derzoek tijdens aanleg• Gemeentewerken: on-

derzoek in beheerfase

Partners:• Gemeente Rotterdam• Agentschap.NL• Dura Vermeer• Universiteit Twente

Duurzaam (eigen) wagenpark

• Elektrisch: stiller, zonder emissie

• Hybride:minder emissie

• Aardgas:geen schadelijke emissie, wel CO2

• Bio-ethanol en biodiesel: vooral lagere CO2 emissie

Tot slot

Duurzaam wegbeheer:

• vraagt om inbreng van beheeraspecten in gebiedsontwikkeling en planvorming

• vraagt al in de planvoorbereiding om samenwerking tussen ketenpartners om elkaars kennis maximaal te benutten

• vraagt daarnaast om het pro-actief delen van kennis en ervaringen om niet elke keer het wiel uit te vinden

• vraagt daarmee ook om een platform waarin kennis en ervaring wordt uitgewisseld

www.duurzaamwegbeheer.nl

Duurzaam wegbeheer en duurzaamsamenwerken in de GWW

Eddy WestdijkHoofd Infrastructuur, Verkeer & vervoer

CROW

Eddy Westdijk, CROWhoofd Infrastructuur, Verkeer & Vervoer

Kennisnetwerk Duurzaam Wegbeheer

Huidige situatie

• Er zijn al veel duurzame projecten uitgevoerdop gebied van aanleg / onderhoud van wegen

• Borging en brede toepassing van opgedane kennis en ervaring is (nog) onvoldoende gewaarborgd

• Het is van belang om kennis en ervaring over innovatieve concepten te kunnen uitwisselen

• En dus……………….

Digitaal Kennisnetwerk

• Bundelen, borgen en bevorderen van hergebruik van kennis op gebied van duurzaam wegbeheer

• Stimuleren van innovaties en vergroten van toepasbaarheid van praktische kennis

• Leveren van een bijdrage op gebied vankennisdeling om blijvende verduurzaming tot stand te brengen

Voor wie

• Voor iedereen die betrokken is bij duurzaam wegbeheer:

- Overheid en marktpartijen - Branche organisaties- Kennis- en onderwijsinstellingen

• Nauwe samenwerking tussen: IPO / RWS / Agentschap NL / CROW

Ambitie 2011 – 2015• Nationaal kennisnetwerk waarin kennisprodukten en

praktijkervaring worden ontsloten via een portaal

• Eerst de focus op:duurzaamwegbeheer, op en aan de weg

• Daarna uitbeiden naar:duurzame mobiliteit, waterwegenenergie, aanbesteden etc.

• Samenwerkingsverbanden:draagvlak in de markt

Digitale kennisnetwerk• Geleidelijk vullen van portaal met:

projecten, bestekken, richtlijnen, beleidsdocumenten

• Uitbreiding met functionaliteiten:LinkedIn discussienet, zoekfuncties, trendswegwijzerfunctie duurzaamheidsthema’s, links

• Inrichten helpdesk (CROW)

• CROW-stuurgroep voorkwaliteitsborging

Succesfactoren: adaptatie

• Uw enthousiasme• Kennis en ervaring toegankelijk maken• Van elkaar leren, samen toepassen / beproeven• Uitrol in vervolgprojecten• Cultuurverandering duurzaamheidsdenken• Ervaringen etaleren• Data beschikbaar stellen

www. duurzaamwegbeheer.nl