Hoe ict-bekwaam moeten we zijn?Overwegingen bij de Versnellingsvraag van CPOZ

Frans Schouwenburg – Kennisnet – april 2016

Inhoud

• Waarom praten over ict-bekwaamheid?

• Wat wel/wat niet?

• Hoe wel/hoe niet?

Inhoud

• Waarom praten over ict-bekwaamheid?

• Wat wel/wat niet?

• Hoe wel/hoe niet?

Waarom praten over ict-deskundigheid?

• Aanleiding versnellingsvraag

• ICT-geletterdheid

• Didactische vaardigheden, hoe is het ermee?

De vraag:

Op welke objectieve wijze is het mogelijk om de leerkrachtcompetenties op het snijvlak van onderwijs en ict in kaart te brengen, de professionaliseringsbehoefte van leerkrachten in kaart te brengen en actief en binnen een korte tijd te werken aan het vergroten (op niveau brengen) van deze competenties?

6

Hmm…

7

8

Gebruiken maar niet benutten

9

10

3 uitspraken:

11

• Wie onvoldoende digitaal geletterd is, staat buitenspel in

de samenleving

• Doe recht aan verschillen door te automatiseren

• Effectief onderwijs combineert leraargestuurde

kennisoverdracht met leerlinggestuurde kennisconstructie

12

Wie onvoldoende digitaal geletterd is, staat buitenspel in de samenleving

• Achtergrondkenmerken leerling

bepalend

• Rol van de school is beperkt

• Huidige interventie niet effectief

• Groeiende digitale ongelijkheid

13

Leerlingen zijn in staat de meest relevante informatie te vinden en evalueren op basis van bruikbaarheid en

betrouwbaarheid. Ze kunnen informatieproducten maken waarin zij optimaal gebruik

maken van de mogelijkheden van de software en rekening houden met het publiek dat van de producten gebruikmaakt. Ze zijn zich bewust van eigenaarschap

vaninformatie op internet.

Leerlingen kunnen zelfstandig computers gebruiken als instrument voor informatieverzameling en –

beheer. Zij zijn in staat informatie te selecteren op basis van relevantie en betrouwbaarheid en deze te

verwerken in informatieproducten.

Leerlingen laten een basisniveau zien van het gebruik van de computer als informatiebron. Zij zijn in staat om specifieke informatie te vinden gebruikmakend van de bronnen die aangereikt worden. Zij kunnen

simpele informatieproducten maken met een consistente opmaak. Zij begrijpen de mogelijke gevaren van het gebruik van computers in de

openbaarheid.

Leerlingen beschikken over enkele basisvaardigheden zoals het vinden, verwerken en

creëren van digitale informatie, en het communiceren met anderen. Zij kennen een aantal basisconventies

van communicatiesoftware en kunnen potentieel misbruik via de computer herkennen

12

34ICILS: INTERNATIONAL COMPUTER AND INFORMATION LITERACY STUDY

Referentieniveaus digitale geletterdheid

14

Digitalis - Almere

Gaat het wel om ict-deskundigheid?

leraren vinden zichzelf vaardig

17

Leraargestuurd dominant - repertoire van ongeveer 7 activiteiten

Inhoud

• Waarom praten over ict-bekwaamheid?

• Wat wel/wat niet?

• Hoe wel/hoe niet?

Wat wel/ wat niet?

• Wat weten we uit onderzoek?

• Welke bekwaamheidsmodellen zijn er?

Kennispiramide

23

De Kennispiramide

Bewijs

Voorbeelden

Ideeën

impact

24

25

Automatiseren superieur:

• vaste stappen• instructie-oefenen-herhalen• reproduceren• toepassing vergeetcurve, 75%

succeservaring, inspanning

Programmagestuurde leersituaties

26

Snappet

Taalzee

Rekentuin

Slim Stampen

Studyflow

Math

Exova

Peerscholar

Code26

29

ICT naast leraar en leerling

• mindmaps• planning tools• portfolio en registratietools• communicatie en presentatie• hulp bij leren leren

Lerende gestuurde leersituaties

30

standaard differentiatie

maatwerk differentiatie

leerlijn gestuurd Leerling gestuurd

31

32

standaard differentiatie

maatwerk differentiatie

leerlijn volgend leervraag volgend

kennis automatiseren

33

standaard differentiatie

maatwerk differentiatie

leerlijn volgend leervraag volgend

kennis, vaardigheden, etc

34

Taxonomie van Bloom

vaardigheden

Digitale geletterd-

heid

• Wordt dit jaar opnieuw tegen het licht gehouden

Kader ICT Bekwaamheid 2012

Vakdidactische bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs (Onderwijscoöperatie 2014)

• De leraar heeft kennis van digitale leermaterialen en -middelen. Hij kent de technische en pedagogisch didactische mogelijkheden en beperkingen daarvan

• Doelmatig gebruik maken van beschikbare digitale leermaterialen en -middelen

Kennisbasis ICT 2013ADEF

• Thema 1 Attitude • Thema 2 Digitale basisvaardigheden• Thema 3 Digitale media- en informatiegeletterdheid • Thema 4 Didactisch handelen

Competenties Leidinggeven aan onderwijs en ICT Ixperium 2016

10 MediawijsheidscompetentiesMediawijzer

http://www.mediawijzer.net/competentiemodel/

Inhoud

• Waarom praten over ict-bekwaamheid?

• Wat wel/wat niet?

• Hoe wel/hoe niet?

12 april 2016

• Meestal op eigen houtje en in eigen tijd• Los van het beleid van school• Zonder actuele aanleiding geen effecten• Niet op HR-beleid afgestemd• Leren van collega’s, als in een professionele

leergemeenschap gebeurt te weinig

Wat werkt wel? Stichting Leerkracht

1. Het creëren van een professionele cultuur op scholen waarin je van en met elkaar leert. 2. Er zijn bewezen strategieën om de professionaliteit

van leraren te verhogen. 3. Professionele leraren zijn een stuk tevredener dan

de rest.

46

“Onderling wordt enorm intensief samengewerkt. Leraren zoeken elkaar doorlopend op, werken in teams op de leerpleinen, waardoor er dus altijd (brede) bevoegdheid aanwezig is. De leraren worden getraind in het geven van feedback op elkaar; er is veel intervisie en didactische coaching. De scholen doen een groot beroep op het organiserend vermogen van de leraren. “

Instrumentarium ontwikkelen is erg nuttig

Maar altijd in combinatie met interventies die de instrumenten dragen• Autonomie en samenwerking• Actief om feedback vragen• Verantwoordelijkheid

• Verspreiden ideeën in een professioneel netwerk

(Michael Fullan – Vrijheid in verandering 2016)

de lijm tussen top down en bottum up? In het midden

je bent altijd wel ergens het midden. Daar bind je met je lotgenoten

van mijn lokaal naar onze leerlingen

zelf het goede voorbeeld geven

je maakt deel uit van een groter geheel waarvan je

ook de vruchten plukt

een stroom aan ideeën en diep leren zijn de

brandstof

Verspreiding

Alle onderzoek wijst uit:

Hoofdfactor is een cultuur van professionele samenwerking

Fullan Leerkracht

Hattie Vier in Balans

Instrumentarium

leermiddelen

Differentiatie (passend onderwijs)

data-analyse

ict-geletterdheid

didactische vaardigheden met ict

verspreiding

Iedereen dezelfde vaardigheden?• Maatwerk neemt weerstand weg• In kaart brengen bij welke taak welke vaardigheden

Dus

Waarom• Deskundigheid vergroten is noodzaak• Gaat vooral om didactische vaardighedenWat• We weten meer over het rendement van ict • Impact van ict is afhankelijk van onderwijskundige keuzesHoe• Niet iedereen hoeft alles te beheersen• Werkt alleen in combinatie top down-bottum up• Maak het onderdeel van het totale hr-beleid

Namens uw toekomstige leerlingen: bedankt!