DOSSIER

DATACENTER & CLOUD

Duurzaam op weg naar een nieuwe maatschappelijke rolIedereen consumeert dagelijks steeds meer online diensten. Nederland heeft zich ontwikkeld tot internet hub voor de wereld, en dat trekt datacenters aan. Daar-naast digitaliseert Nederland in rap tempo, en leunen we steeds meer op onze digitale infrastructuur van onder meer datacenters. Om de continuïteit van de digitale dienstverlening te waarborgen, moet deze infrastructuur op de meest betrouwbare én duurzame manier worden voorzien van energie. We zetten een aantal maatschappelijke ontwikkelingen op het gebied van datacenters op een rij.Tekst: Mels Dees

Duurzame warmteRestwarmte van datacenters geldt als een duurzame bron voor warmtenetten en andere collectieve warmte-oplossin-gen. De restwarmte, die ontstaat door het stroomverbruik van datacenters, levert lage temperatuur warmte voor de gebouwde omgeving. De retourwarmte gebruiken datacenters voor de koeling van de installaties.“Negentig procent van de stroom die datacenters gebruiken, wordt omgezet in thermische energie die kan worden gebruikt voor de verwarming van ge-bouwen. Als Dutch Data Center Associ-ation zien we dan ook een duidelijke rol voor datacenters om bij te dragen aan aardgasvrije warmte voor de gebouw-de omgeving”, zegt Stijn Grove, direc-teur van de Dutch Data Center Associ-ation (DDA), de brancheorganisatie van datacenters in Nederland. “Datacenters fungeren als een betrouwbare leveran-cier van een continue stroom van rest-warmte voor zo’n 1.300 woningen en tal van kantoren. En we zijn enorm blij dat in Groningen binnenkort een wijk met 2500 woningen wordt aangesloten.”

Ook het elektriciteitsnetwerk en de datacenters zelf hebben baat bij de warmtelevering: de retourtemperatuur van het warmtenet reduceert het ener-gieverbruik voor koeling. Dat scheelt de datacenters exploitatiekosten, en vermindert de belasting van het elektri-citeitsnet.De inzet van restwarmte van data centers kan in Nederland jaarlijks structureel naar schatting 600 kiloton CO2-emis-sie overbodig maken, wat neerkomt op ongeveer één procent van de totale opgave voor 2030. In principe kan de Nederlandse datacentersector een mil-joen huizen van warmte voorzien, aldus een schatting van de DDA.

Stroomgebruik van datacentersOnlangs kwam in het nieuws dat Amazon voor zijn Amazon Web Services (AWS) de helft van de stroomproductie van een nog te bouwen Nederlands windpark op zee koopt. De e-retailer zal de duurza-me energie gebruiken voor activiteiten in Europa. Zonder de stroom zelf af te nemen, maar om het gebruik van fossiele energie elders te compenseren.

DATACENTERTRENDS Datacenters

zijn funda-

menteel voor

thuiswerkend

Nederland,

en dragen

bovendien

€1,5 miljard bij

aan het BBP

10 11ChannelConnect ChannelConnectMaart 2021Maart 2021

DOSSIER

DATACENTER & CLOUD

Volgens recente studies van onder meer het Internationaal Energie Agentschap steeg het elektriciteits-verbruik van datacenters wereld-wijd met slechts vijf procent tussen 2010 en 2018, terwijl het dataverkeer in deze periode vertienvoudigde. Datacenters werken tegelijkertijd aan het verduurzamen van het elek-triciteitsverbruik. Nu al is 86 procent van het stroomverbruik van Neder-landse datacenters groen.Grove laat zijn licht schijnen op de Nederlandse situatie: “Datacenters zijn volgens recentelijk onderzoek van het CBS momenteel goed voor 0,32 procent van het Nederlandse energiegebruik, ondanks de opge-klopte verhalen die je in sommige media ziet. Er wordt veel geïnves-teerd in efficiëntere installaties en

processen, maar door het alsmaar groeiende dataverkeer neemt het stroomverbruik onderaan de streep toch nog licht toe.”Opvallend is dus dat de exponen-tiële groei van ons datagebruik niet heeft geleid tot een grote groei van het energieverbruik wereldwijd. “Dat heeft alles met datacenters te maken”, is de overtuiging van Grove. “Datacenters zijn gemaakt om energie-efficiënt te opereren. Omdat steeds meer bedrijven hun IT naar professionele datacenters migreren, wordt ook onze IT steeds efficiënter.” In andere woorden: datacenters hebben juist bijge-dragen aan het beperken van de groei van de vraag naar elektrici-teit. Zonder datacenters zouden we significant meer stroom verbruiken.

Waterstof als alternatieve energie-dragerWaterstof wordt vaak genoemd als alternatief voor elektrische auto’s die werken met een batterij: je kunt waterstof eenvoudig tanken en hoeft de accu’s van de wagen niet langdu-rig van stroom te voorzien om op te laden. Ook de datacentersector kijkt naar de mogelijkheden van deze energiedrager. “In het onlangs met de sector afgesproken Climate Neu-tral Data Center Pact” is dit één van de gebieden waar we meer onder-zoek naar willen doen”, aldus Grove.Het elektriciteitsgebruik van data-centers leent zich weliswaar uit-stekend voor het ontwikkelen van een business case rondom een wind- of zonnepark. Een datacenter kent immers een redelijk stabiel en voorspelbaar afnamepatroon. Een continue en betrouwbare stroom-voorziening voor datacenter blijft echter cruciaal. Gezien het feit dat wind en zonne-energie over de dag en het jaar qua aanbod variëren, is het de vraag of de netbeheerder

of de afnemer zelf de elektriciteit moet stabiliseren om de continuï-teit te waarborgen.Daarnaast moet er altijd een alterna-tieve energievoorziening aanwezig zal zijn. Momenteel worden hiervoor noodstroom stroomaggregaten ge-bruikt die op (groene) diesel draaien. Waterstof biedt een interessant lange termijn model waarin de elektriciteitsvoorziening van data-centers anders vormgegeven wordt. Uitgaande van een goed werkende infrastructuur voor distributie van waterstof, zouden datacenters hun eigen elektriciteit kunnen opwekken.Hiermee wordt het elektriciteits-net significant ontlast, en daarmee de betrouwbaarheid vergroot. Er zal slechts een beroep op het net moeten worden gedaan in geval van uitval van de fuel cells. Als alternatief zouden we hier nog steeds kunnen denken aan het gebruik van een back-up fuel cell of dieselaggrega-ten, waardoor een totale ontkoppe-ling van het elektriciteitsnet mogelijk kan worden.

Sector zoekt medewerkersNu iedereen thuis werkt en leert en meer gebruikmaakt van het internet, neemt de vraag naar datacenter-diensten fors toe. Voor sommige partijen met wel 40%. Datacenters zijn fundamenteel voor thuiswerkend Nederland, en dragen bovendien €1,5 miljard bij aan het BBP. Omdat de sector snel groeit, is er ook een grote behoefte aan personeel. Al in 2019 werkten er meer dan 10.000 mensen in en om de datacenters en verwacht wordt dat er duizenden banen bijkomen. Getraind datacenter personeel is een schaars goed. Niet alleen in Nederland, maar ook in andere Europese lan-den. Juist om die reden heeft de Nederlandse datacenterbranche het omscholingstraject tot Data Cen-ter Professional ontwikkeld. Deze wordt aangeboden door Data Center College en is opgezet in samenwer-king met het Ministerie van Defensie en UWV. Met als doel mensen met de juiste technische competenties snel weer aan het werk te krijgen. ◾

Datacenters als publieke voorzieningTerwijl ons leven zich door de

coronapandemie van de ene op

de andere dag verplaatste naar de

onlinewereld, ontpopte de cruciale

positie van datacenters en de mate

waarin wij van ze afhankelijk zijn

zich deze crisis tot een doorlopend

thema. Deze realiteit neemt nieuwe

vormen aan als datacenters en de

ecosystemen van informatie die er

omheen hangen er na de pandemie

een essentiële functie bij zullen

hebben, namelijk die van publieke

voorziening. Dit een datatrend voor

2021 die is vastgesteld door experts

van Vertiv.

Datacenters hebben van oudsher

te maken met hoge eisen als het op

beschikbaarheid aankomt, maar we

gaan hun langzame verschuiving

naar de categorie ‘publieke voorzie-

ning’ merken op twee fronten. Ten

eerste zullen hoge verwachtingen

met betrekking tot beschikbaar-

heid van het netwerk zich verder

verspreiden naar gebieden buiten

de stad en meer afgelegen regio’s,

waardoor een groter deel van de

bevolking over essentiële applica-

ties kan beschikken. Dit verhoogt de

druk op datacenters om zelfs aan

de rand van het netwerk

verbonden te blijven. Ten twee-

de zal het onderscheid tussen de

beschikbaarheid van internet en een

internetverbinding verdwijnen. Dit

gebeurt naarmate het vermogen om

verbindingen te beschermen en te

garanderen binnen steeds verder

verspreide hybride netwerken net

zo goed een vereiste wordt voor

een datacenter als de traditionele

maatstaven om de uptime van data-

centers te meten.

‘Datacenters fungeren als een

betrouwbare leverancier van een

continue stroom van restwarmte voor

zo’n 1.300 woningen en tal van kantoren’

12 ChannelConnectMaart 2021 13ChannelConnect

Maart 2021