De stam van de chordadieren

Classificeren van dieren

Welke kenmerken hebben ze gemeen?

Chordadieren = dieren met een chorda.

Kenmerken embryostadium:• kieuwzakjes verdwijnen later of worden

kieuwen;• gesegmenteerde staart of restant;• zenuwstreng aan de kant van de rug;• chorda wervelkolom.

Eigenschappen chordadieren

Verschillen: huidbedekking

Verschillen: voortplanting

Verschillen: lichaamstemperatuur

Criteria chordadieren

Verschillen: transport en ademhaling

Classificeren van zoogdieren (V)

Waarin verschillen gewervelde dieren van elkaar?

Transport en ademhaling gesloten bloedsomloop: hart pompt het bloed

doorheen het lichaam in een kanalensysteem.

• Vissen:– transport: enkelvoudige bloedsomloop;– ademhaling: kieuwen.

• Amfibieën:– transport: dubbele bloedsomloop geen tussenschot

tussen kamers;– ademhaling: kieuwen (larven), longen en huid

(volwassene).

• Reptielen, vogels en zoogdieren: – transport: dubbele bloedsomloop tussenschot

tussen kamers; – ademhaling: longen.

Verschillen: huidbedekking

Verschillen: voortplanting

Verschillen: lichaamstemperatuur

Criteria chordadieren

Verschillen: transport en ademhaling

Classificeren van zoogdieren (V)

Waarin verschillen gewervelde dieren van elkaar?

Lichaamstemperatuur koudbloedige en warmbloedige gewervelden

• Warmbloedigen:= organisme met constante lichaamstemperatuur;bv. vogels en zoogdieren.

• Koudbloedigen:= lichaamstemperatuur afhankelijk van de omgeving;bv. vissen, amfibieën en reptielen.

Lepelhaas

Zeeleguaan

Verschillen: huidbedekking

Verschillen: voortplanting

Verschillen: lichaamstemperatuur

Criteria chordadieren

Verschillen: transport en ademhaling

Classificeren van zoogdieren (V)

Waarin verschillen gewervelde dieren van elkaar?

Voortplanting spermacellen komen bij eicel: bevruchting.

• Uitwendige bevruchting= bevruchting waarbij het mannelijk dier zijn sperma uitstrooit over de eitjes van het vrouwelijk dier. Bevruchting vindt buiten het lichaam plaats;bv. vissen en amfibieën.

• Inwendige bevruchting:= bevruchting waarbij het mannelijke dier zijn sperma in het vrouwelijk dier binnenbrengt. –Vogels + reptielen: nakomeling ontwikkelen in een ei buiten het lichaam;–zoogdieren: nakomelingen ontwikkelen in het vrouwenlichaam.

Verschillen: huidbedekking

Verschillen: voortplanting

Verschillen: lichaamstemperatuur

Criteria chordadieren

Verschillen: transport en ademhaling

Classificeren van zoogdieren (V)

Waarin verschillen gewervelde dieren van elkaar?

Huidbedekking slijm, benige schubben, hoornachtige schubben,

haren, veren.

• Beenvissen:– benige schubben bedekt met slijm;– functie: bescherming.

• Amfibieën:– slijmachtige huid slijmklieren, gifklieren;– functie: bescherming, optimale huidademhaling.

• Reptielen: – hoornachtige schubben hoornstof;– functie: bescherming tegen uitdroging.

• Vogels:– veren hoornstof;– functie: bescherming, vliegen.

• Zoogdieren:– haren hoornstof;– functie: bescherming.

Verschillen: huidbedekking

Verschillen: voortplanting

Verschillen: lichaamstemperatuur

Criteria chordadieren

Verschillen: transport en ademhaling

Classificeren van zoogdieren (V)

Classificeren van zoogdieren (V)

Orde: indeling van een klasse. Bv. orde van de primaten

Ordes binnen de klasse van de zoogdieren

Overzicht van de orde van de primaten

Situering van de mens

Verschillen: huidbedekking

Verschillen: voortplanting

Verschillen: lichaamstemperatuur

Criteria chordadieren

Verschillen: transport en ademhaling

Classificeren van zoogdieren (V)

Eigenschappen chordadieren

Kieuwzakjes

Chorda

Zenuwstreng (rugzijde)

Aanleg staart

Bloedsomloop vissen

• Enkelvoudige bloedsomloop: bloed stroomt eenmaal door het hart.

• Kieuwen: zuurstofarm bloed wordt omgezet in zuurstofrijk bloed. O2 wordt opgenomen uit het water

en CO2 wordt afgegeven aan het water.

Bloedsomloop amfibieën

• Dubbele bloedsomloop: bloed stroomt tweemaal door het hart.

• Longen + huid: zuurstofarm bloed wordt omgezet in zuurstofrijk bloed.

Gemengd bloed (zuurstofrijk en zuurstofarm bloed)

Bloedsomloop reptielen

Gemengd bloed (zuurstofrijk en zuurstofarm

bloed)

• Dubbele bloedsomloop: bloed stroomt tweemaal door het hart.

Zoogdieren + vogels: volledig gescheiden bloed.

• Longen: zuurstofarm bloed wordt omgezet in zuurstofrijk bloed.

Bloedsomloop vogels, zoogdieren

Koningspinguïn Warmteverlies wordt beperkt door veren

Lepelhaas afgeven van warmte via grote oren

Kameleon zoekt warmte op in de zon en afkoeling op een rots.

Lichaamstemperatuur schommelt: • ideale lichaamstemperatuur (verschilt van organisme tot organisme)

organisme is actief;• lage omgevingstemperatuur organisme is minder actief.

Visschubben bedekt met slijmlaagje

Naakte, slijmige huid met slijmklieren en gifklieren (pijlgifkikker)

Hoornschubben van krokodil

Veren van kerkuil

Wolharen schaap

Mannelijke kikker omklemt vrouwelijk dier om eitjes te bestrooien met sperma

Krokodiljong kruipt uit ei

Bij reptielen gebeurt de bevruchting inwendig, maar de verdere ontwikkeling gebeurt uitwendig in een vrucht omsloten met een kalkschaaltje (ei).

Kuiken kruipt uit ei

Bij vogels gebeurt de bevruchting inwendig, maar de verdere ontwikkeling gebeurt uitwendig in een vrucht omsloten met een kalkschaaltje (ei).

Inwendige bevruchting bij zoogdieren

Ordes binnen de klasse van de zoogdieren

Overzicht van de primaten

Situering van de mens binnen de classificatieniveaus