Chemicaliën opslagtanks volgens Vlaremingebruikname en controle

See-Days 11/02/2014

Freddy LemmensMilieucoördinator niveau A

Tijl CharleSpecialist bulkopslag chemicaliën

2 2

Technisch Bureau Verbrugghen

BTV voor professionelen

BTV,

afkorting van Technisch Bureau Verbrugghen,

is een Externe Dienst voor Technische Controle en erkend controleorganisme, met meer dan 85 jaar

ervaring en 400 medewerkers in België.

Taak van BTV:

BTV heeft de wettelijke opdracht de (arbeids-) veiligheid te onderzoeken door het uitvoeren van wettelijk verplichte controles op machines en installaties.

5

Inhoud

opslagtanks kaderen in

de wetgeving

4 cases uit de praktijk

handige checklist

OPSLAGTANKS KADEREN IN DE WETGEVING

Chemicaliën opslagtanks volgens Vlarem

7

Opslag gevaarlijke producten & wetgeving

Binnen het Vlaams Gewest moet opslag van gevaarlijke producten voldoen aan de algemene voorwaarden van hoofdstuk 4 en de sectorale voorwaarden van hoofdstuk 5.17 van titel II van het Vlarem.

Art.4.1.7.2 Gevaarlijke vloeistoffen§1.Tenzij anders bepaald in de toepasselijke reglementering of in de milieuvergunning, moeten

bovengrondse tanks en/of vaten, die vloeistoffen van bijlage 2B en van bijlage 7 van titel I van het VLAREM bevatten, in een inkuiping worden geplaatst, die voldoet aan …

bestand tegen inwerking; weerstaan aan de vloeistofmassa; doorvoer van leidingen; afstanden tot de wanden; inhoudsvermogen; enkel vloeistoffen die bij vermenging geen reactie…

Art.5.17.2 opslag van gevaarlijke vloeistoffen in ondergrondse houders Art.5.17.3 opslag van gevaarlijke vloeistoffen in bovengrondse houders

8

Indeling van gevaarlijke stoffen volgens Vlarem

In de VLAREM- wetgeving worden deze ingedeeld in functie van hun

hoofdeigenschap en het vlampunt.

Bij twijfel geldt de indeling van het ADR.

Þ Raadplegen van MSDS / veiligheidsinformatieblad.

9

Opslagplaats

de ruimten of plaatsen in gebouwen, ondergronds of in open lucht, waarin de in dit reglement bedoelde gevaarlijke producten in vaste houders of in verplaatsbare recipiënten zijn opgeslagen in een hoeveelheid die het dagverbruik (24 uur) overschrijdt; hierbij wordt verstaan onder :

vaste houders : houders welke worden gevuld of bijgevuld op de plaats van gebruik;

verplaatsbare recipiënten : houders welke worden gevuld of bijgevuld op een plaats andere dan de plaats van gebruik;

10

Bestaande houders / Nieuwe houders

bestaande houders P1/P2/P3/P4 (art.5.17.2.11 §1 en art.5.17.3.19 §1)

houders in gebruik op 1/9/1991 volgens ARAB niet ingedeeld exploitatie vergund op 1/1/1993 of aanvraag hernieuwing in behandeling houders gemeld vóór 1/7/1993 P3- houders inhoud 5.000L tot 20.000L, woning, gevuld vóór 1/8/1995

bestaande houders andere dan P1/P2/P3/P4

exploitatie vergund op 1/8/1995 of aanvraag hernieuwing in behandeling

te verifiëren via vergunningen, verslagen, attesten

11

Bestaande houders / Nieuwe houders

de bepalingen over de constructiewijze en de installatiewijze van de houders en de afstandsregels en verbodsregels gelden niet voor bestaande houders.

(art.5.17.2.11 §3 en art.5.17.3.19 §3)

bij vervanging van een bestaande houder, dient de houder aan alle voorwaarden voor nieuwe houders te voldoen , behalve aan de afstandregels.

(art.5.17.2.11 §6 en art.5.17.3.19 §6)

12

Soorten houders

bovengrondse enkel- of dubbelwandige houder in inkuiping. toegelaten dubbelwandige houder met permanent lekdetectiesysteem

zonder inkuiping. toegelaten gelijkwaardig opvangsysteem. in milieuvergunning

ondergrondse ingegraven dubbelwandig toegelaten gewapende thermohardende kunststof toegelaten roestvast staal toegelaten

ondergrondse in een groeve geplaatst enkel- of dubbelwandige metaal toegelaten gewapende thermohardende kunststof toegelaten roestvast staal toegelaten alternatief opslagsysteem met attest toegelaten

13

minimale capaciteit van de inkuiping (art.5.17.3.7)

bestaande houders moeten aan deze bepalingen voldoen vanaf 1/1/2003 (art.5.17.3.19

§) met uitzondering van de tankenparken

binnen WW/BS inhoud alle houders

buiten WW/BS P1/P2/T+/T/E grootste houder + 25% rest of 1/2 totale inhoud

P3/Xn/Xi/O/C/N inhoud grootste houder

P4/extra zware stookolie opstaande randen

14

bouw van de inkuiping (art.5.17.3.6)

inkuiping en fundering voor vaste houders ≥ 10.000L:volgens code goede praktijk onder toezicht architect gebouwd

klasse1 en klasse 2: aanvaarding code van goede praktijk via een attest

vaste houders ≥ 50.000L: stabiliteitsstudie uitvoeren

inkuiping vloeistofdicht, bestand tegen inwerking vloeistoffen

enkel leidingen doorheen inkuiping: dichtheid verzekerd

15

Overvulbeveiliging (art.5.17.1.17.4)

verplicht bij alle vaste houders akoestisch signaal of automatisch afsluiten vloeistoftoevoer

voor bestaande houders gelden volgende data:

P1/P2/P3/P4 WW/BG 1/8/1999 buiten WW/BG 1/8/2001

andere dan P WW/BG 1/1/2004 buiten WW/BG 1/1/2006

16

standplaats van de tankwagen (art.5.17.1.17 6)

de standplaats van de tankwagen, de zones waar de vulmonden van de vulleidingen gegroepeerd zijn en de vulzones bij de verdeelinstallatie moeten zich steeds op het terrein van de inrichting bevinden en moeten:

voldoende draagkrachtig en vloeistofdicht zijn afvloei vloeistoffen naar een opvangsysteem voor P1- en P2- producten in open lucht of onder luifel geen groeven, kruipkelders, lokalen onder installaties

niet van toepassing voor opslagplaatsen uitsluitend bestemd voor de verwarming van gebouwen.

evenmin van toepassing op opslagplaatsen van P3- en/of P4– producten die in de 3de klasse zijn ingedeeld.

CASE 1: BINNENOPSTELLING VAN DUBBELWANDIGE TANK

Chemicaliën opslagtanks volgens Vlarem

18

Binnenopstelling van dubbelwandige tank

5m³HCl 30%

lekdetectie & overvulbeveiliging 98%

centrifugaalpomp

procesleiding

lospiste2 x 2 m

afvoer naar waterzuivering

gepolierde beton

vulkast

19

20

21

Gevarensymbolen en zinnen

P&H zinnen

22

Binnenopstelling van dubbelwandige tank

milieuvergunningindelingslijstbijzondere voorwaarden?

23

Plaatsing van de houder

stabiele vloerplaat uit beton

min 0,5m afstand

24

25

Binnenopstelling van dubbelwandige tank

26

Binnenopstelling van dubbelwandige tank

27

28

Binnenopstelling van dubbelwandige tank

29

Binnenopstelling van dubbelwandige tank

30

Binnenopstelling van dubbelwandige tank

GROEN: wanneer de houder en de installatie voldoen aan de reglementaire bepalingen

(geldig voor 3 jaar)

ORANJE:wanneer de houder en of de installatie niet voldoen aan de reglementaire bepalingen, doch de vastgestelde inbreuken geen aanleiding kunnen geven of

hebben gegeven tot verontreiniging buiten de houder(geldig voor 6 maand)

ROOD:wanneer de installatie en of de houder niet voldoen aan de bepalingen en de

vastgestelde gebreken aanleiding kunnen geven of hebben gegeven tot verontreiniging buiten de houder

31

Binnenopstelling van dubbelwandige tank

volgende beperkt onderzoek binnen 3 jaar

volgend algemeen onderzoek na 20 jaar (zie conformiteitsattest)

CASE 2: ENKELWANDIGE TANKS IN INKUIPINGChemicaliën opslagtanks volgens Vlarem

33

Enkelwandige tanks in inkuiping

34

Enkelwandige tanks in inkuiping

35

Enkelwandige tanks in inkuiping

Geg.: tank1 40m³ enkelwandig H2SO4 96% (zwavelzuur) tank2 40m³ enkelwandig NaOH 50% (bijtende soda)bestaande inkuiping buitenbetonnen inkuipingvulleiding op de rand van de inkuipinggeen lospiste voorzien

Gevr.: controle

36

Inzage van het dossier

Reglementering: Vlarem II art.5.17.3.16

de milieuvergunning / meldingsformulier, eventueel de bouwvergunning

verslag van bouwtoezicht of het conformiteitsattest van de houderexploitant dient voor elke houder te beschikken over… art.5.17.3.3 §2

attest van de overvulbeveiliging met vermelding prototypekeuring attesten van de inkuiping bij houders vanaf 10 m³ attesten van stabiliteitsstudie vanaf 50 m³ de attesten betreffende de vloeistofdichte piste, KWS-afscheider de zoneringsplannen bij P1/P2 producten andere relevante documenten, eventuele bijzondere eisen van de

milieuvergunning of -inspectie

37

Enkelwandige tanks in inkuiping

Reglementering: Vlarem II art.5.17.3.16

controle kenplaat op de houder

onderzoek overvulbeveiliging afregelen en controle werking

onderzoek naar zichtbare of organoleptisch waarneembare verontreiniging

opsporen van lekken of lekaanwijzigingen

status van de platen, verbindingen en de stompen van de houder

38

Enkelwandige tanks in inkuiping

Reglementering: Vlarem II art.5.17.3.16

status toebehoren als: afsluiters, temperatuur-, druk-, niveaumeting en aarding

onderzoek van de drukbeveiligings- en alarmtoestellen

status van de buitenbekleding, de schildering en/of de isolatie

status van de funderingen en/of steunblokken met het oog op de stabiliteit en de afwatering

39

Onderzoek van de inkuiping: inhoud, dichtheid, verontreiniging, peilputten

Reglementering: Vlarem II art.5.17.3.16

houders > 10 m³ => inkuiping volgens code van goede praktijk (architect)

klasse 1 en 2 ingedeeld=> bevestigd door architect via attest

houders > 50 m³=> stabiliteitsstudie door architect

bestand zijn tegen de inwerking van opgeslagen lekvloeistoffen voldoende sterkte bezitten tegen de vloeistofmassa bij lek grootste houder het onderzoek van de staat van de leidingen en de toebehoren binnen de inkuiping doorvoeren leidingen => dichtheid dient verzekerd te blijven

40

Onderzoek van de inkuiping: inhoud, dichtheid, verontreiniging, peilputten

inhoud van de inkuiping

afvoer hemelwater regelmatig te verwijderen uit de inkuiping

afstandsregels houders onderling: 0.5m houders binnenwand inkuiping: min.1/2 van de hoogste houder

binnen WW/BS Inhoud alle houders

buiten WW/BS P1/P2/T+/T/E grootste houder + 25% rest of 1/2 totale inhoud

P3/Xn/Xi/O/C/N inhoud grootste houder

P4/extra zware stookolie opstaande randen

41

Enkelwandige tanks in inkuiping

leidingendichtheid verzekerd + corrosiebestand

vulpuntenmorsen vloeistoffen voorkomenbevoorradingsslang met schroefkoppeling verbindenpeilmeting voorzien bij elke houderpictogrammen / volgnummer / naam opgeslagen product inhoudsvermogen

standplaats tankwagen, zones waar vulmonden gegroepeerd zijnvoldoende draagkrachtig en vloeistofdichtafvloei vloeistoffen naar opvangsysteem

42

Enkelwandige tanks in inkuiping

producten met verschillende hoofdeigenschappen opslaan in verschillende compartimenten d.m.v. wanden, veiligheidsschermen ed.

H2SO4 96% zwavelzuur sterk zuur en zeer corrosieve, hygroscopische vloeistof opslag gescheiden houden van basen

NaOH 50% soda natriumhydroxide is een sterke base opslag in een afgesloten recipiënt, in een vochtvrije omgeving,

gescheiden van zuren

43

Besluitvorming

? Gevaarlijke stoffen gescheiden opslaan sterk zuur sterk base

? Bestaande inkuiping gebouwd volgens code van goede praktijk?attest?

? Betonnen inkuiping vloeistofdicht / resistent ?attest?

? Vulleiding / vulmond vloeistofdicht / opvang?attest?

? Standplaats tankwagen draagkracht / vloeistofdicht / opvang ?attest?

? Onderaftap bij lek loopt gans de tank leeg? Pomp in de inkuiping maatregelen treffen om heveleffect tegen te

gaan

44

Besluitvorming

Reglementering: Vlarem II art.5.17.3.16

GROEN: wanneer de houder en de installatie voldoen aan de reglementaire bepalingen

(geldig voor 3 jaar)

ORANJE:wanneer de houder en of de installatie niet voldoen aan de reglementaire bepalingen, doch

de vastgestelde inbreuken geen aanleiding kunnen geven of hebben gegeven tot verontreiniging buiten de houder

(geldig voor 6 maand)

ROOD:wanneer de installatie en of de houder niet voldoen aan de bepalingen en de vastgestelde

gebreken aanleiding kunnen geven of hebben gegeven tot verontreiniging buiten de houder

45

Enkelwandige tanks in inkuiping

46

CASE 3: DUBBELWANDIGE TANK ZONDER CONFORMITEITSATTEST

Chemicaliën opslagtanks volgens Vlarem

47

Dubbelwandige tank zonder conformiteitsattest

indien tank in goede staat is kan een regularisering uitgevoerd worden door MD tekening beschikbaar?berekeningsnota beschikbaar?materiaalspecificaties? in en uitwendig onderzoek met dikte metingen

controleren met berekeningsnotanieuwe berekeningsnota opstellen

opstellen verslag van regularisatie

opgelet, bij aanvang van een regularisering is het niet zeker dat de tank ook een attest zal krijgen.

CASE 4: ONDERGRONDSE BRANDSTOFTANKChemicaliën opslagtanks volgens Vlarem

49

Ondergrondse brandstoftank 5.17.5 Brandstofverdeelinstallatie voor motorvoertuigen

type houder dubbelwandig metaalgewapende thermohardende kunststofroestvast staal

verbodsregels opslag rechtstreeks onder gebouw benzine verboden afstandsregels tot perceelsgrens 3m

tot kelderruimte 2mtot muur eigen 0.75mtussen houders 0.5m

beveiligingssysteem tegen overvulling verplicht automatische stop permanente lekdetectie verplicht (uitz. thermohardende/RVS <

5.000L) kenplaat constructeur verplicht controle vóór plaatsing verplicht door erkend MD controle vóór ingebruikname verplicht door erkend MD

50

Ondergrondse brandstoftank 5.17.5 Brandstofverdeelinstallatie voor motorvoertuigen

periodieke onderzoeken beperkt onderzoek 2jaar (WW 1j)algemeen onderzoek 15jaar (WW 10j)

ontluchtingsleidingen die uitmonden in openlucht:3m boven maaiveld; 3m van perceelgrens; 3m van elke opening in een lokaal

(ontluchtingspijpen onder luifel is verboden) vulpunt voor benzine:

op min. 2m van afstand van de rand van de houderniet in een open of gesloten gebouwop min. 3m van elke kelder en van perceelgrenzen

51

Ondergrondse brandstoftank 5.17.5 Brandstofverdeelinstallatie voor motorvoertuigen

corrosiviteitsonderzoek:metalen houder benzine verplicht vanaf 5.000Lmetalen houder diesel verplicht vanaf > 10.000L

kathodische bescherming:afhankelijk van corrosiviteitsonderzoek

damprecuperatie fase 1 & 2zoneringsplan AREI:

vereist vóór aanvang der werken

bouwvergunning van schepencollegevereist vóór aanvang der werken

HANDIGE CHECKLISTChemicaliën opslagtanks volgens Vlarem

53

Handige checklist

gaat het hier over een opslagtank?type tank?

dubbelwandigenkelwandig in inkuipingondergrondse tank

tank visueel nog in orde?conformiteitsattest met prototypenummer identificatieplaat en gevarensymbolenmilieuvergunning

54

Handige checklist

bouwvergunning indien van toepassing plaatsing van de houder fundering, vloerplaat in orde? afstandregels inkuiping

resistent aan mediumvloeistofdichtheidsattest inhoudbouwkundig attest (>10m³) stabiliteitsstudie (>50m³)

leidingwerk degelijk en veilig uitgevoerd

55

Handige checklist

verslag vorige keuring beschikbaar?ontluchting / drukbeveiligingovervulbeveiliging of waarschuwingssysteem

met attestlekdetectiepeilmeetinrichtingaarding indien van toepassingdamprecuperatie indien van toepassing

56

Handige checklist

vulpuntcorrecte koppelingaanduiding medium met gevarensymbolenopvang calamiteitensignaal overvulbeveiliging

lospiste conform?vloeistofdichtopvang calamiteitresistent aan medium

57

wij beantwoorden graag al jullie

vragen op onze stand

de checklist kan u vanaf morgen downloaden op onze website

www.cgk-online.bewww.btvcontrol.be