GEBRUIKERSCOMMISSIE10 NOVEMBER 2015

Brugge Ter Potterie

Agenda• 13:00 Stand van zaken project, presentatie screeningstool boorveld  (L. 

François, WTCB)• 13:30 Voorstel aanpak van kostengebaseerde optimalisatie van HVAC‐

systemen (D. Picard, KUL) • 14:00 Overzicht van  in situ‐metingen (G. Van Lysebetten, WTCB)• 14:30 Voorstelling resultaten van GéoTherWal‐project:  « Optimisation 

des sondes géothermiques en système fermé »  (B. François, ULB) 

• 15:00 Koffiepauze 

• 15:15 Rust‐ en verzorgingstehuis Ter Potterie : projectvoorstelling en geleid bezoek (H.Ledure, studiebureau boydens )

• 16:30 Netwerking en drankje• 17:30 Einde

Stand van zaken project, KPI’s,

gebruikers‐enquête,presentatie dimensionering boorveld

Luc François (WTCB)

Planning

Werkpakket 1: vraagbepaling

Werkpakket 2: aanbodbepaling

Werkpakket 3: energie-opslag of buffering

Werkpakket 5: evaluatie en conclusies

Werkpakket 6: kennistransfer en implementatie

Werkpakket 4: matching vraag-aanbod-buffering

Werkpakket 7: projectmanagement

1° biennale 2° biennale 3° biennale

Werkpakket 1: vraagbepaling

1° biennale 2° biennale 3° biennale

1.1 plan van eisen thermisch comfort

1.2 selectie van gebouwtypes enpilootprojecten

1.3 karakterisatie afgiftesystemen

1.4 modelleren behoefteprofiel

modelleren typegebouwen

vraagpatronen

validatie

Werkpakket 2: aanbodbepaling

1° biennale 2° biennale 3° biennale

2.1 opmaak geschikheidskaarten (2016)

Screeningstool BEO

Screeningstool KWO

2.2 activering ondergrondse constructies(2015)

State-of-the art

Proefveld Oostende

Proefveld Oud-Heverlee

Toepassingen andere structuren

2.3 barrières KWO, BEO

Werkpakket 3: energie-opslag of buffering

1° biennale 2° biennale 3° biennale

3.1 structurele opslag

betonkernactivering

watervat

3.2 niet-structurele opslag

3.3 modelleren buffer

PCM

KWO

Werkpakket 1: vraagbepaling

Werkpakket 2: aanbodbepaling

Werkpakket 3: energie-opslag of buffering

Werkpakket 4: matching vraag-aanbod-buffering

1° biennale 2° biennale 3° biennale

4.1 definiëren systeemconfiguraties

4.2 integratie vraag, aanbod, buffering

4.3 ontwikkelen regelalgoritme

4.4 verficatie dmv case

kantoor:Wat zijn de prestaties van een Model Predicted Control in vergelijking met Rule BasedControl

RVT:Kan het thermisch comfort gegarandeerd worden zonder actieve koeling?

School:Heeft geothermie zin in een schoolgebouw?

Residentieel:Heeft geothermie + BKA zin in een residentiële omgeving??

Werkpakket 1: vraagbepaling

Werkpakket 2: aanbodbepaling

Werkpakket 3: energie-opslag of buffering

Werkpakket 5: evaluatie en conclusies

Werkpakket 4: matching vraag-aanbod-buffering

1° biennale 2° biennale 3° biennale

5.1 energetische conclusies

5.2 economische conclusies

5.4 praktisch dimensioneringsmethodiek

5.3 globale conclusies

2,1  (WTCB)Geschikheidskaarten en mappinggeothermische info

Deliverables

2,2 (WTCB)Overzicht van de installatie van warmtewisselaars in ondergrondse funderingstechnieken en –concepten in Vlaanderen

5,4 (WTCB)uitwerken praktische dimensioneringsmethodiek/ tool, vereenvoudigde modellen 

6,5 toepassen op kleineregebouwen en renovatie webapplicatie (WTCB)

6,4 dimensioneringstool ‐‐> verspreiden en opleiden Code van goede praktijk (WTCB)

6,2  (WTCB)demoprojecten

4,3 ontwikkelen intelligent regelalgoritme (KUL)‐uitwerken simulatiemodel(gereduceerde regelmodellen, MPC als optimaal, afleiden van eenvoudigere regelalgoritme) 

ScreeningstoolbodemScreeningstool

boorveldWegwijzer

Economische analyse

Ecologischeanalyse

Werkpakket 1: vraagbepaling

Werkpakket 2: aanbodbepaling

Werkpakket 3: energie-opslag of buffering

Werkpakket 5: evaluatie en conclusies

Werkpakket 6: kennistransfer en implementatie

Werkpakket 4: matching vraag-aanbod-buffering

Werkpakket 7: projectmanagement

1° biennale 2° biennale 3° biennale

Collectieve acties

publicatie

KPI‐Innovativiteitactueel Bij afloop project

Code van goede praktijk voor verticale wisselaars

1 1

Code van goede praktijk voor energieopslagsystemen

‐ 1

Gemeentelijke geothermische geschikheidskaarten

1 1

Aantal demoprojecten in opvolging 7 6

Aantal realisaties (pilootprojecten) met geïntegreerde SmartGeothermconcepten en/of producten

‐ 2

KP‐BedrijfsbereikNa 4 jaar Bij afloop project Herzien

Aantal bedrijven nieuw in bodemgekoppeldewarmtepompen

> 300 105 400

• Putboorders:  + 6• Funderingsbedrijven in geothermie  +2  • Prefabindustrie (BKA) +1 • Leveranciers warmtewisselaars, warmtepomp: 41  ?• Installateurs HVAC 33 %  41% = 296• Studiebureaus 10/80  ?• Architecten (72/7200) 1%  38%?

KP‐Implementatie4de jaar Streefcijfer Herzien

Innovatie adviezen gegeven door KUL, VITO of WTCB

76 200 120

Adviezen geïmplementeerd zonder innovatietraject

41 150 75

Aantal innovatietrajecten 25 35

KP‐Implementatie4de jaar Streefcijfer Herzien

Aantal geïnstalleerde bodemgekoppeldewarmtepompen in België

2011  20144998

3750 6000

Aantal niet‐woningbouwgeothermieprojecten in Vlaanderen

Lijst: 19710 à 20 % 500 à 1000

600 900

Pakket aan suggesties voor aanpassingen Vlarem

‐

Pakket aan suggesties voor aanpassingen EPB

‐ 1 1

Vlaremtrein2013

gebruikerspoll• Is het project nog relevant voor je 

onderneming ?

• Hoe scoort het projectverloop en de resultaten?

• Tevreden over overleg en sturing?

• Tevreden met de behandelende punten op de meeting?

• Korte termijntoepassing van de resultaten

screeningstool boorveld

Geothermische Screeningstool

DieptecriteriumGeologieGeleidbaarheid

Thermische behoefte: koude/warmte

vertaling

Geothermische oplossing ?

screeningstool boorveld

Eenvoudige methode (<30kW) EN 15450

Grondsoortvollasturen

DieptecriteriumGeologieGeleidbaarheid

Thermische behoefte: koude/warmte

vermogen

Geothermische oplossing

Lopende meters

Specifiek onttrekkingsver

mogen

Uitgebreide methode EED

Piek minPiek maxBasis minBasis max

Jaar25242322212019181716151413121110987654321

Jaar

lijks

min

-max

med

ium

tem

pera

tuur

[°C

]

13

12

11

10

9

8

7

6

5

4

3

2

1

0

-1

-2

Methode op basis van correctiefactoren

• ISSO 73: ontwerp en uitvoering van verticale bodemwarmtewisselaars

• SN 546 384/6: Sondes géothermiques ( VDI 4640)

ISSO 73  100kW

Jaarlijkse behoefte verwarming & koeling

VermogenVerwarming & koeling

WarmtepompCOP & vermogen

Vollasturenregeneratie

Warmte/koelvraagAan bodem

Specifiek piekvermogen

Totale lengte

Totale lengte/boordiepte = aantal boringen

Thermische geleidbaarheid bodem

Thermische geleidbaarheid grout

Laagst toelaatbare mediumtemperatuur

Opstellingsvorm

Type bodemwisselaar

Onderlinge afstand

Gecorrigeerde  lengte /boordiepte = aantal 

boringen

2,1  (WTCB)Geschikheidskaarten en mappinggeothermische info

Deliverables

2,2 (WTCB)Overzicht van de installatie van warmtewisselaars in ondergrondse funderingstechnieken en –concepten in Vlaanderen

5,4 (WTCB)uitwerken praktische dimensioneringsmethodiek/ tool, vereenvoudigde modellen 

6,5 toepassen op kleineregebouwen en renovatie webapplicatie (WTCB)

6,4 dimensioneringstool ‐‐> verspreiden en opleiden Code van goede praktijk (WTCB)

6,2  (WTCB)demoprojecten

4,3 ontwikkelen intelligent regelalgoritme (KUL)‐uitwerken simulatiemodel(gereduceerde regelmodellen, MPC als optimaal, afleiden van eenvoudigere regelalgoritme) 

ScreeningstoolbodemScreeningstool

boorveldWegwijzer

Economische analyse

Ecologischeanalyse

Economische en ecologische evaluatie

• Gekozen oplossing– Investering 

• Boorveld• Warmtepomp• <  1  gasketel

– Kosten• Elektriciteit• Gas• Onderhoud

– Totale energiekost 20/25j– CO2‐uitstoot– Primair energieverbruik

• Klassieke installatie– Investering

• Gasketel• Koelinstallatie

– Kosten• Elektriciteit• Gas• Onderhoud

– Totale energiekost 20/25j– CO2‐uitstoot– Primair energieverbruik

Inventarisatie warmteverliezen

Onderbouwing diverse onderzoeksvragen:• Snelle berekening voor eerste screening• Inzicht in mogelijke overdimensionering door de norm NBN EN 12831 + ANB

• LDC (Load Duration Curves) voor gedetailleerde energetische/economische/EPB‐ evaluaties

Doel

Screening berekening• Basis = norm, mits:

– Gegevens uit EPB– Geen opwarmvermogen– …Betreft symbool waarde eenheid oorsprong gegevensGebouwvolume V 560 (m³) uit EPB file: Warmteverliesoppervlak At 400 (m²) uit EPB file: Binnentemperatuur 20 (°C) standaard 20 °CBuitentemperatuur -8 (°C) standaard -8 °CGemiddelde U-waarde of K-peil U of K 30.0 (K-peil) uit EPB file: Luchtdichtheid n50 1.0 uit EPB file: Ventilatiesysteem A uit EPB file: Ontwerp toevoerdebiet 200 (m³/h) uit EPB file: Ontwerp afvoerdebiet 250 (m³/h) uit EPB file: Warmterecuperatie η 75 (%) standaard 75 %

Warmteverlies transmissie 4032 (W)Warmteverlies infiltratie en ventilatie 3105 (W)Vermogen voor opwarmen (RH) 0 (W)Warmteverlies gebouw zonder RH 7137 (W)

Basis = 5 gegevens

Betreft symbool waarde eenheid oorsprong gegevensGebouwvolume V 560 (m³) uit EPB file: Warmteverliesoppervlak At 400 (m²) uit EPB file: Binnentemperatuur 20 (°C) standaard 20 °CBuitentemperatuur -8 (°C) standaard -8 °CGemiddelde U-waarde of K-peil U of K 30.0 (K-peil) uit EPB file: Luchtdichtheid n50 1.0 uit EPB file: Ventilatiesysteem A uit EPB file: Ontwerp toevoerdebiet 200 (m³/h) uit EPB file: Ontwerp afvoerdebiet 250 (m³/h) uit EPB file: Warmterecuperatie η 75 (%) standaard 75 %

Warmteverlies transmissie 4032 (W)Warmteverlies infiltratie en ventilatie 3105 (W)Vermogen voor opwarmen (RH) 0 (W)Warmteverlies gebouw zonder RH 7137 (W)

Oproep projecten

• Gebouwkarakterisatie: functie, schil, technieken, regeling, EPB‐dossier?,…

• Berekend piekverwarmingsvermogen (gebouwniveau)– EN 12831 – NBN EN 12831 + ANB, met en zonder opwarmvermogen

• Met : 2°C, 2 h?– Screening

• LDC (en dus ook: piekvermogen)– Op basis van metingen– (Op basis van simulaties)

Beschikbaarheid volgende gegevens (geheel/deel)

Assistentie project

BEDANKT VOOR JE AANDACHT !