1BREEAM LEED DGNB Facts

Duurzaam en Verantwoord

Bouwen, Ontwikkelen & Beheren

Nut en Noodzaak; een kritische blik

2BREEAM LEED DGNB Facts

Even Voorstellen.

Olaf Buter

Bouwjaar 1967

TUE

Founding Partner DGBC

Managing director adamasgroep bv

adamas international GmbH Düsseldorf

Partner of Plan-S Eindhoven

SLIM Bouwen (TUE)

Focus op Duurzaam Ontwikkelen

Turn Key realisaties

3BREEAM LEED DGNB Facts

Agenda

- Inleiding duurzaam ontwikkelen: WAAROM?

- Welke systemen zijn er ?

- Waarom BREEAM ?

- Wat kan men ermee, welke voordelen zijn er ?

- Stimuleringsmaatregelen (MIA\Vamil – EIA)

- Hoe werkt BREEAM

- De 9 hoofdstukken: ( proces- project- omgeving )

- Korte uitleg betreffende specifieke credits- MAN1: commissioning

- HEA9: VOS

- ENE1:energie efficiëntie

- MAT1+5: Materialen en Onderbouwde herkomst (EMS / Tier levels)

- POL1-4: koeling en verwarming

4BREEAM LEED DGNB Facts

Eye opener

De bouw draagt voor 5,1 % in het BNP , maar….

• van het wegtransport

• van de nationale afvalberg

• van de energieconsumptie en CO2 emissie43%

25%

35%

Bron: TUE Prof J. Lichtenberg 2010

5BREEAM LEED DGNB Facts

In Duitsland is enkel en alleen de bouw het

volgende toe te rekenen:

ca. 30% aan broeikasgassen

ca. 40% afname van primaire energie

ca. 50% verantwoordelijk voor afval

Bron: Bundesumweltministerium 2012

Kortom, een internationaal probleem.

6BREEAM LEED DGNB Facts

Duurzaam en verantwoord bouwen

en beheren van vastgoed.

Bewustwording

7BREEAM LEED DGNB Facts

Behoefte aan een gemeenschappelijke taal voor duurzaamheid

8BREEAM LEED DGNB Facts

Definitie van Sustainable development

The Brundtland commission definition of sustainable development:

‘development that meets the needs of the present without

compromising the ability of future generations to meet their own needs’

9BREEAM LEED DGNB Facts

Uitdaging aan de (bouw)branche:

• Waardering van gebouweigenschappen op een duurzame wijze: Besparing

van materiaal en producten. (flexibiliteit; SLIM bouwen)

• Nadenken over de gehele linie op alle aspecten van duurzaamheid t.a.v. de

levenscyclus van een gebouw, van ontwikkeling, via gebruik tot sloop.

• Bovenstaande zaken op een meetbare en verifieerbare wijze transparant

aangeven zodat een vergelijking van bouwkwaliteit en ontwikkelingskwaliteit

mogelijk is. (Benchmarking)

10BREEAM LEED DGNB Facts

De bouw is inefficiënt; we weten het wel.

> 10% faalkosten

< 40% effectieve tijdsbesteding

overdadig materiaal en volume besteding

<100 kg/m2 >1000 kg/m2

Bron: TUE Prof J. Lichtenberg

Industrie/ koel en vrieshuizen

< 875-1250 kg/m2 >

11BREEAM LEED DGNB Facts

Ontwikkeling in < 20 jaar

12BREEAM LEED DGNB Facts

Anno Nu ?

13BREEAM LEED DGNB Facts

Of alweer verouderd?

Opel Ampera op aardgas

Elektrische fiets zonder zichtbare motorhttp://www.youtube.co

m/watch?feature=play

er_embedded&v=zmJ

B27hFV_g

14BREEAM LEED DGNB Facts

Panelen waar maar kan

15BREEAM LEED DGNB Facts

Kortom de bouw is als volgt georganiseerd:

Iedereen doet zijn engineering naar behoren

16BREEAM LEED DGNB Facts

Components

parts

Architect

Install. cons.

Subcontractors

Installer

Building

Physics cons

Authoroties

Resources

materials

Contractor

Wholesale

Tenant

Principal

Elements

Proj.management

Other cons.

industry Design, plann., cons. Constructing Client

Structural

Engineer

Projectbeheersing ??

17BREEAM LEED DGNB Facts

Projectproces en faseproducten

kwaliteitstoets bestaand vastgoed

Masterplan

Oplevering & test

Overdrachts-

document

Ingebruikname

Huur-/ Koop-

contract

Onderhoudskosten

Afstoten

Slopen

Behouden

Renoveren

Verificatie

Validatie

Visie & ambitie

Programma van

uitgangspunten

Plan

Programma van

Eisen

Basisontwerp

Voorlopig en

definitief

ontwerp

Uitvoering & Nazorg

Techn. uitwerking

en Realisatie

Beslismoment

Regeneratie / flexibiliteit

Technisch ontwerp

Techn. Ontwerp

en Bestek

Lijn organisatie

Project organisatie

Meerdere parallelle of

seriële ontwerpen

Meerdere parallelle of

seriële uitwerkingen en realisaties

Integraal PvE

uit deel PvE’s

Design & Construct

(resultaatverplichting)

Engineering & Build

(resultaatverplichting)

Beheer & Exploitatie

Total Engineering

(inzetverplichting)

Let op het verschil

tussen: Inzet- t.o.v.

Resultaat-

verantwoordelijkheid!

COMMISSIONING

18BREEAM LEED DGNB Facts

‘Duurzame’

certificeringsystemen

In vogelvlucht de basis opzet van de

verschillende systemen

19BREEAM LEED DGNB Facts

Certified Commercial Buildings in Europe

Bron: RICS may 2011

2011: NL, 2x LEED

& 8x BREEAM-NL

2012:

2013:

22 x

111 x

2014: ?

> 240 aanmeldingen

20BREEAM LEED DGNB Facts

BREEAM: the Environmental Assessment Method for Buildings Around The World

21BREEAM LEED DGNB Facts

BREEAM is een beoordelingsmethode om de duurzaamheid van gebouwen

te bepalen. Het bevat een standaard voor een duurzaam gebouw en het

geeft aan welk prestatieniveau een gebouw heeft.

BREAAM wordt gebruikt om gebouwen te analyseren en te verbeteren

En kan zowel voor het ontwerpen van nieuwe gebouwen als voor het

beoordelen van bestaande gebouwen gebruikt worden.

BREEAM maakt gebruik van een kwalitatieve weging; als totaalscore krijgt

een gebouw een waardering als pass, good, very good, excellent of

outstanding. Tegenwoordig 1 ster t/m 5 sterren.

BREEAM - BRE Environmental Assessment Method

22BREEAM LEED DGNB Facts

BREEAM - BRE Environmental Assessment Method

• 1990 United Kingdom Green Building Council

• Focus hoofdzakelijk op ecologische thema's

• Credits verdeeld in 9 hoofdgroepen welk afzonderlijk zijn gewaardeerd

• Hoe hoger de gewenste ranking hoe meer credits verplicht worden

• Waardering en certificering geschied alleen door een opgeleide en

geaccrediteerde assessor

• BREEAM is de meest verspreide en gebruikte methode in de wereld

23BREEAM LEED DGNB Facts

• Geen kinderziektes meer, wordt door ontwikkeld sinds 1990

• Binnen Europa wordt het / is het de standaard (P,CH.D,N,E,NL,………….)

• Tot oktober 2007 alleen in Engeland al 100.000 gebouwen gecertificeerd.

• Niet het wiel uitvinden maar hergebruiken wat in Nederland is ontwikkeld.

• LEED en Greenstar zijn niet bruikbaar gebleken voor locale omstandigheden

• Standaardiseren en op maat maken voor Nederlandse situatie

• Breeam wordt open source: veel input en flexibeler in vertaling

Waarom BREEAM-NL als systeem voor Nederland?

24BREEAM LEED DGNB Facts

De typen beoordelingen

Certificaat

opleverfase

Certificaat gebruiksfase

Asset, operation, use

BREEAM NL

Nieuwbouw en grote renovaties

BREEAM in use

Sloop/Parkeer/Infra/……..Gebiedslabel

Gebiedsontwik. Tijdelijk Certificaat

Ontwerpfase

25BREEAM LEED DGNB Facts

Organisatieschema (NL)

Externe

assessorenDGBCKwaliteitscontrole

Invloed op int.

standaard

Beoordeling

Certificaat

Kwaliteitscontrole

26BREEAM LEED DGNB Facts

Samengevat:

• BREEAM- (international) wordt wereldwijd ingezet voor enkelvoudige

ontwikkelingen of portfolio management.

• BREEAM kan eenvoudig worden aangepast doordat het lokale regelgeving

accepteert en opneemt.

• Elk land kan zijn of haar eigen Councel of Stichting oprichten ter wille van

een landeigen specifieke BREEAM label. Mits akkoord BRE.

Maar vooral: BREEAM geeft vastgoed een waardevermeerdering

27BREEAM LEED DGNB Facts

Hamvraag: Wanneer is een gebouw duurzaam?Weinig energieverbruik

Hergebruik van materialen

Goed bereikbaar (openbaar vervoer of fiets of alternatieven)

Gebruik van veel daglicht

Gezond om te werken

etc

Om de duurzaamheid van een gebouw te meten, wordt er

wereldwijd gebruik gemaakt van “green building standards”.

28BREEAM LEED DGNB Facts

29BREEAM LEED DGNB Facts

Management Gezondheid Energie

Transport Water Materialen

Afval Landgebruik & Ecologie Vervuiling

30BREEAM LEED DGNB Facts

Per categorie een aantal ‘credits’ te behalen

Credits hebben verschillende waarderingen

Wordt gemeten in %

Totaal +/- 70 credits, waar ongeveer 110 punten mee te behalen zijn

BREEAM: 9 categorieën met diverse credits.

31BREEAM LEED DGNB Facts

Meer dan 100.000 gecertificeerde gebouwen

Meer dan 500.000 geregistreerde gebouwen

BREEAM-NL 2009-2013 > 100 gecertificeerde gebouwen

BREEAM - BRE Environmental Assessment Method

32BREEAM LEED DGNB Facts

LEEDLeadership in Energy and Environmental Design

33BREEAM LEED DGNB Facts

LEED

Leadership in Energy and Environmental Design

• Vanaf1998 - US Geen Building Council

• Op basis van BREEAM ontwikkeld

• Rankings zijn: Gecertificeerd, Zilver, Goud, of Platina

• Minder details, credits hebben een verschillende waardering

• Bekijkt de invloed van het gebouw op de omgeving gedurende de

gehele levenscyclus van het gebouw

• Geen officiële auditor noodzakelijk, (iedereen kan het -- indienen -- )

• Waardering volgens ASHRAE Standards

34BREEAM LEED DGNB Facts

Regional Priority

Innovation in Design

Aspecten

35BREEAM LEED DGNB Facts

Rating

Gold = point threshold: 60-79 points

Silver = point threshold: 50-59 points

certified = point threshold: 40-49 points

Platinum = point threshold: 80-110 points

36BREEAM LEED DGNB Facts

Hoeveelheid geregistreerde projecten

37BREEAM LEED DGNB Facts

DGNBDeutsche Gesellschaft für

Nachhaltiges Bauen

38BREEAM LEED DGNB Facts

6 Thema velden

ca. 60 credits

39BREEAM LEED DGNB Facts

Schutzgüter

Schutzziele

Natürliche Umwelt Natürliche Ressourcen Gesundheit ökonomische Werte soziale u. kulturelle

WerteSchutz

Schutz der Umwelt

Schonung der natürlichen

Ressourcen

Senkung der

Lebenszykluskosten

Erhalt ökonomischer Werte

Sicherung von Gesundheit und

Behaglichkeit im Gebäude

Menschengerechtes Umfeld

Erhalt sozialer und kultureller

Werte

Ökologische Qualität

22,5 %

Ökonomische Qualität

22,5 %

Soziokulturelle und

funktionale Qualität

22,5 %

Technische Qualität 22,5 %

Prozessqualität 10 %

Standortqualität

Bewertung

40BREEAM LEED DGNB Facts

Gebäudebewertung

Erfüllungsgrade100 %

95 %

90 %

85%

80 %

75 %

70 %

65 %

60 %

55 %

50 %

2,0

3,0

1,5

Silber

Bronze

Gold

Gecertificeerde projecten DGNB

sinds 1997 – 2013

Stand 2013: ca 350 gecertificeerde

gebouwen

41BREEAM LEED DGNB Facts

Gemeentelijke Praktijk Richtlijn.

meet duurzaamheidsprestaties voor woning- en utiliteitsbouw:

zowel voor nieuwbouw, bestaande bouw en grootschalige renovatie.

Is een software pakket en 15 jaar geleden ontwikkeld door W/E adviseurs

in opdracht van de gemeente Tilburg.

GPR Gebouw kan worden ingezet bij iedere fase in het bouwproces:

- beleid

- ontwerp

- realisatie

Is er voor Stedenbouw – Nieuwbouw – Bestaande bouw – Onderhoud

Bekijkt woningen – kantoren – scholen – bedrijfsgebouwen en ontwikkeld

zich ook door naar meerdere marktsegmenten

GPR-4

42BREEAM LEED DGNB Facts

43BREEAM LEED DGNB Facts

BREEAM oudste systeem, meest gebruikt, bewijst en beoordeeld

product &proces, levert een internationaal erkend certificaat op en

heeft een benchmark.

LEED/DGNB/HQE = vergelijkbaar met BREEAM

LEED is onhandiger in EU vanwege regelgeving

GPR meet alleen product, bekijkt geen proces en is alleen in NL erkend

Greencalc = opgenomen in BREEAM-NL en GPR

Verschillen

44BREEAM LEED DGNB Facts

Duurzaamheid

Wat leveren deze systemen ons op?

Sustainability

Volhoudbaarheid

45BREEAM LEED DGNB Facts

Elk systeem bekijkt een veelheid van aspecten/ credits op

het gebied van omgeving en duurzaamheid en maakt het

mogelijk om objectief helder en transparant aan te tonen

hoe het gebouw ten opzichte van andere gebouwen

scoort op het gebied van duurzaamheid.

Elk systeem geeft ook aan hoe het is bereikt, in welk jaar

en met welke versie.

46BREEAM LEED DGNB Facts

Ondersteuning van Opdrachtgevers, Ontwikkelaars, Architecten en

andere Marktpartijen op de volgende wijze:

• Het karakteriseert daarmee een gebouw, als een gebouw met een geringe

milieubelasting en laat dat officieel zien. (Portfolio management)

• Het verzekert dat de huidige, best practice, methoden zijn gebruikt. ($$)

• Het inspireert om innovatieve systemen in te zetten om daarmee de milieu-

invloeden te beperken.

• Het levert uiteindelijk een Benchmark op, welk een grotere invloed heeft dan

alle opgelegde reguleringen. (%)

• Het is een tool, waarmee bedrijfskosten inzichtelijk gemaakt worden en

gereduceerd worden en arbeidsomstandigheden verbeterd worden.

• Het is een standaard, welk de actuele stand van een onderneming of

organisatie cultuur op milieuaspecten aangeeft. (ISO 14001)

Waarom certificeren ?

47BREEAM LEED DGNB Facts

Certificeringssysteem

=Omvangrijk Doel/ en maatregelen catalogus

=Tool

48BREEAM LEED DGNB Facts

Certificeringssysteem

1. Sturingsinstrument: wat kies ik?

2. Meetinstrument: welke indicatoren vind ik belangrijk?

3. Communicatie instrument welke ambitie heb ik?

Uiteindelijk misschien wel de vraag: welke certificering kies ik ?

49BREEAM LEED DGNB Facts

Duurzaamheidscertificering

Facts

50BREEAM LEED DGNB Facts

VerkoopcijfersVerkooptoename voor Green Buildings in vergelijking tot niet gecertificeerde bouw

Bron: Norm Miller, Jay Spivey, Andy Florance, Does Green Pay Off, Juli 2008

51BREEAM LEED DGNB Facts

Winstvoordeel van Green BuildingsIn vergelijking tot de totale markt, Peer Group; voorbeeld US-kantoren,

Stand: 3.Q/2009

Bron: Burnham-Moores / CB Richard Ellis, Do Green Buildings Make Dollars and Sense, November 2009

52BREEAM LEED DGNB Facts

Naast waarde vermeerdering in vastgoed

Naast een betere verhuurbaarheid

Een beter en gezonder werkklimaat, minder ziekteverzuim, en toekomstgericht

- Volhoudbaarheid -

Wat levert het op ?

53BREEAM LEED DGNB Facts

INVESTERINGSVOORDELEN &

SUBSIDIES

54BREEAM LEED DGNB Facts

Investeringen met een energie- en milieubesparend karakter fiscaal subsidiëren.

Vanaf drie sterren bestaat de mogelijkheid het gebouw voor 75% willekeurig af te schrijven.

Fiscaal voordeel

Te benutten aftrek Vpb-voordeel (tegen 25% Vpb)

Afschrijvingsbasis (tijdelijk voordeel)

Vamil ad 75% over €3.000.000 (25% over de resterende jaren) € 2.250.000 € 562.500

Investeringsaftrek (permanent voordeel)

EIA ad 41,5% over 200.000 (aanname waarde) € 83.000 €20.750

MIA ad 27 % over € 3.000.000 minus 200.000 € 756.000 € 189.000

€ 772.750Rekenopzet fiscaal voordeel

Bovengenoemd overzicht creëert een netto voordeel van € 772.750,- in het jaar van investeren, hierbij zijn enige nuances

echter wel op zijn plaats.

55BREEAM LEED DGNB Facts

Versnelde verliesverrekening binnen eigen structuur

Overdracht verliessaldo door verrekening latente (projectontwikkeling)

Realisering lagere huurkosten

Betere financieringsmogelijkheden

Verkoopargument (bouw en bouwadvies)

Hogere restwaarde

Mogelijkheden

56BREEAM LEED DGNB Facts

Geloof: het zit niet in de stenen, maar in de genen!

Cultuurverandering: een SMART proces is noodzakelijk!

Je niet meer bezig houden met de beste Deal, maar je richten op de beste

Oplossing!

Kwaliteit ontstaat door : AANTOONBAAR – BEHEERSBAAR – VERZEKERD

gedrag

Geloof en Cultuur

57BREEAM LEED DGNB Facts

Wil je een Voorloper of een Volger zijn?

Am I a part of the cure?

Or a part of the disease?

58BREEAM LEED DGNB Facts

PAUZE

Twee planeten komen elkaar tegen in de ruimte.

Zegt de de één tegen de ander: "Wat zie jij er beroerd uit.”

“Ik heb last van Homo Sapiens” antwoordt de planeet.

“Niet getreurd, Dat gaat vanzelf over.“

Duurzaam ondernemen

http://www.youtube.com/watch?v=jOFHpD9U0YM&feature=player_embedded

http://www.youtube.com/watch?feature=player_detailpage&v=vdvo5FlRqmM

59BREEAM LEED DGNB Facts

BREEAM-NL Management

MAN 1 Commissioning/ prestatieborging

MAN 2 Bouwplaats en omgeving

MAN 3 Milieu-impact bouwplaats

MAN 4 Gebruikshandleiding

MAN 12 Levenscycluskostenanalyse

MAN 13 Keuze-credits Man 6-Man 11)

6: consultatie/ 7 gedeelde faciliteiten/ 8 veiligheid/ 9 publiceren gebouwinformatie/ 10 gebouw als educatiemiddel/ 11

onderhoudsgemak

60BREEAM LEED DGNB Facts

1. Inzet van voldoende tijd, middelen, mensen tbv inbedrijfstelling

2. Seizonsgebonden testen; afdwingen van garanties op aangegeven

prestaties welk door een onafhankelijke worden beoordeeld.

3. Inzet commisioningsmanager vanaf ontwerpfase inschakelen

Bij BREEAM-NL verplicht Item

3 CreditsMAN 1 Commissioning ‘prestatieborging’

61BREEAM LEED DGNB Facts

HEA : Gezondheidsaspecten,“Health and Wellbeing”.

HEA 1 Daglichttoetreding

HEA 2 Uitzicht

MAN 3 Tegengaan lichthinder (glare control)

HEA 4 Hoogfrequente verlichting

HEA 5 Kunstverlichting binnen en buiten

HEA 6 Lichtregeling

HEA 7 Natuurlijke Ventilatie

HEA 8 Interne luchtkwaliteit

HEA 9 Vluchtige organische verbindingen

HEA 10 Thermisch Comfort

HEA 11 Temperatuurregeling

HEA 13 AkoestiekTemperatuurregeling

HEA 14 Privé Buitenruimte ( enkel

woningbouw)

HEA 15 Toegankelijkheid ( enkel

woningbouw)

HEA 16 Flexibiliteit

VOC waardes beheersen ≠

CO2 beheersing

62BREEAM LEED DGNB Facts

HEA 9: Vluchtige organische verbindingen

Doelstelling: bevorderen gezonde kwaliteit binnenlucht

- Check Spaanderplaat, MDF, vezelplaten etc

- Check verlijmde houtdelen, laminaten,

- Check parketvloeren en verlijmde vloerdelen

- Check veerkrachtige stoffen, vinyl, marmoleum, kurk,rubber, tapijt etc

- Check plafondtegels

- Check vloerlijmen en kitten NEN EN 13999 1/4 !! (WELKE KIT VOLDOET?)

- Check verven en vernissen, lakken etc

- CONSEQUENTIE: Kitten bestellen volgens deze eis, met een aantoonbaar

test certificaat.

VOS Sick Building Syndroom EU 1999/13/CE

1 credit

63BREEAM LEED DGNB Facts

ENE Energieterugdringen van bestaand gebruik en stimuleren van regeneratieve energiebronnen

ENE 1 Energie Efficiëntie CO2 reductie

ENE 2 Submetering energie verbruiken

ENE 4 Energiezuinige buitenverlichting

ENE 5 Toepassen duurzame energie

ENE 6 Minimale luchtinfiltratie laad/losplatforms

ENE 7 Energiezuinige koel- en vriesopslag

ENE 8 Energiezuinige liften

ENE 9 Energiezuinige roltrappen en rolpaden

ENE 26 Waarborging thermische kwaliteit gebouwschil !!

64BREEAM LEED DGNB Facts

ENE 1: Energie Efficiëntie

Doelstelling: ontwerp gebouwen met een laag energiegebruik

Utilitaire gebouwen:

Woningbouw:

Industrie: ?

Uitleg aanpak : er is geen referentie kader.. !!

MIA/Vamil

Eisen Agentschap NL

15 credits

65BREEAM LEED DGNB Facts

ENE 1: referentiekader voor industrie

Matig geventileerd

Matig verwarmd

RC waardes beperkt

Geen moeilijke techniek

Doos

TOEKOMST, BRL 2014

66BREEAM LEED DGNB Facts

Innovaties

DAK

extra schil

luchtspouw

T 1b

T 1a

Rc

T2

Waarom alleen een hoge Rc waarde ? Anders ontwerpen

Temp verschillen niet ca100 graden C < -20 - + 70> levensduur

Reflectie levert ook een plus bij PV panelen

Renovatieoplossing?

zwart

wit

67BREEAM LEED DGNB Facts

MATerialengebruik van materialen met een lage milieu-impact,

met een verantwoorde herkomst,

Op een juiste manier.

MAT 1 – Bouwmaterialen 8 (+1exempl)

MAT 5 – Onderbouwde herkomst van materialen 4

MAT 7 – Robuust ontwerpen 1

13

WEGING 12,5%

68BREEAM LEED DGNB Facts

MAT 1: Bouwmaterialen

Doelstelling: Het identificeren en stimuleren van het gebruik van materialen met

een lage milieu-impact gedurende de volledige levenscyclus van het gebouw.

LCA beoordeling materialen (Woningen vs. Utiliteit vergelijking 75 of 50 jaar)

NATIONALE MILIEUDATABASE (www.milieudatabase.nl) Stichting bouwkwaliteit

Theoretische Berekening van milieueffecten

Schaduwprijs = theoretische kosten om milieuschade / milieueffecten

teniet te doen.

Punten 8

69BREEAM LEED DGNB Facts

MAT 1: schaduwprijs / = milieubelasting

Referentie = € 1,3/m² BVO € 1,1/m² BVO (woningen)

Aantal punten afhankelijk van % lager dan de referentie

0 – 70% lager is 1 – 8 punten

Conclusie: Kies het juiste materiaal

70BREEAM LEED DGNB Facts

MAT 1: schaduwprijs QuizzBETONVLOER

In het werk gestort

Met 20% puingranulaat

71BREEAM LEED DGNB Facts

MAT 1: schaduwprijs Quizz

FUNDERINGSBALK

In het werk gestort

VS Prefab

72BREEAM LEED DGNB Facts

MAT 1: schaduwprijs Quizz

Kozijnen 10m²

Aluminium Geanodiseerd = 42,5

1. Aluminium Gecoat =

2. Gerecycled aluminium gecoat =

4. PVC op staalkern =

5. Gerecycled PVC op staal =

6. Tropisch loofhout =

7. Europees loofhout =

65,55

30.57

41,24

11,77

8,62

2,693. Gerecycled alu geanodiseerd = 36.12

8. Europees naaldhout = 1,17

73BREEAM LEED DGNB Facts

MAT 1: schaduwprijs Quizz Paneelbouw

Staal +PUR d150

Beton + EPS d150

Alternatieven?

Kunststof ??

Tussen de €3 en de €8 per m2

Ca 8 of 3 x meer milieu vervuilend

qua waarde

Standaard kantoorgebouw baksteen

spouwmuur houten kozijnen met glas

Geeft een waarde van €14,5/m2bvo

Waarom? Wat is meest vervuilende

element in standaard gevel = glas

Conclusie: Paneelbouw is goed !!

74BREEAM LEED DGNB Facts

MAT 1: schaduwprijs Quizz

ISOLATIE Rc 3,5

EPS

XPS Steenwol

Glaswol PUR

vlaswol

16,6

26,5

6

6,2

13

8

75BREEAM LEED DGNB Facts

LCA vs C2C

=

X

76BREEAM LEED DGNB Facts

MAT 5 onderbouwde herkomst van materialen

Doelstelling: Stimuleren van de toepassing van materialen met een

onderbouwde/verantwoorde herkomst in de hoofdbouwdelen.

CRITERIA:

Minimaal 80% volume van de van toepassing zijnde materialen in elk van de

hoofdbouwdelen.

1) Wat is een verantwoorde herkomst ?

2) Welke materialen zijn van toepassing ?

3) Welke hoofdbouwdelen ?

Punten 4 credits

77BREEAM LEED DGNB Facts

1) Wat is onderbouwde/ verantwoorde herkomst?

- LEGAAL & VERANTWOORD

- Rekening houdend met arbeidsomstandigheden

- Rekening houdend met milieu

4 niveaus

MAT 5 onderbouwde herkomst van materialen

TIER Punten Hoe Voorbeeld

1 3 Certificaat FSC / BES6001 (excellent en very good)

2 2 Certificaat BES6001 (Good en Pass)

3 1,5 Certificaat of EMS EMS (ISO14001) incl. Supply chain

C2C + ISO9001

4 1 Certificaat of EMS EMS (ISO14001)

78BREEAM LEED DGNB Facts

WORDT EEN KWESTIE VAN GOED INKOPEN

Nieuwe MIA Vamil > 30% scoren op Materialen

Te behalen op MAT 1 kan

Mat 5 ? Isolatie?

MAT 5 onderbouwde herkomst van materialen

79BREEAM LEED DGNB Facts

POL 1: GWP van koudemiddelen voor klimatisering

Doelstelling: stimuleren van het gebruik van koudemiddelen met een lage

bijdrage aan het broeikaseffect

ODP = 0 (ozon depletion potential) OF geen koudemiddelen

ODP>0 Wettelijk niet toegestaan (R11 CFK-11) (<3kg | <1kg woningen)

GWP < 5 (Global Warming Potential) + extra aandacht aan

ammoniak thermisch comfort

NB kantoordeel !!!!!

Punten 1

80BREEAM LEED DGNB Facts

POL 2: Voorkomen van lekkages van koudemiddelen

Doelstelling: het voorkomen van emissies van koude middelen, veroorzaakt

door lekkages in koelinstallaties. Ammoniak – SKG13

1e punt

<3kg OF lekgasdetectiesysteem OF lekgasdetectie

2e punt automatische uitschakeling, afpompen incl. afsluiters,

alarmwaarde max 2000ppm

Punten 2

automatisch, continue NIET

gebaseerd op concentraties in de

lucht

In een gemiddeld luchtdichte

ruimte voor delen met een

hoog risico op lekkages

81BREEAM LEED DGNB Facts

POL 3: GWP van koudemiddelen voor warenkoeling

Doelstelling: stimuleren van het gebruik van koudemiddelen met een lage

bijdrage aan het broeikaseffect

GWP < 5 (Global Warming Potential)

- Koelcellen

- Vaste koel en vrieskasten

- Vaste drank en snoepautomaten niet voor huishoudelijke koelkasten

en kleine plug-in-koelers

Punten 1

82BREEAM LEED DGNB Facts

POL 4: Ruimteverwarminggerelateerde NOx emissies

Doelstelling: stimuleren van de toepassing van verwarmingssystemen met lage

NOx uitstoot

Gebruik restwarmte

Punten 3

NOxmg/kWh

1punt =< 70

2punte

n

=< 50

3punte

n

=< 35

+ 1% 0 mg/kWh

Bij 3% overtollige O2

255mg/kWh

EER /COP ?

Gewogen gemiddelde

NOx van de

systemen op basis

van bijdrage aan de

totale warmtevraag

83BREEAM LEED DGNB Facts

Dank voor jullie geduld en aandacht