Post on 18-Dec-2014
description
B R E E D U I TEen uitgave van Vaessen Algemeen Bouwbedrijf B.V. | januari 2010 | € 6,95
B O U W E R S I N B E W E G I N G
‘Liefde is niet het kijken naar de ander
maar het samen kijken in dezelfde richting.’
Antoine de Saint-Exupéry, Frans schr i jver (1900-1944)
Breeduit is een brede school; een bundeling van instellingen, die op een centrale plek met en voor kinde-
ren actief zijn. Vanuit de visie dat een kind voor zijn of haar ontwikkeling meer nodig heeft dan leren alleen.
Op 9 september 2009 vierde Bussum de feestelijke opening van Breeduit. We vierden de verrijking van Bussum
met een prachtig open verzamelgebouw, waarin scholen, kinderopvang, peuterspeelzaal, theater, bibliotheek en
jeugdgezondheidszorg een passende plek hebben gevonden.
Maar het gebouw is nog maar het begin. Want het bieden van maximale kansen aan de Bussumse kinderen
vraagt meer dan een mooi gebouw. Het vraagt een enthousiaste samenwerking tussen de betrokken instel-
lingen, samen met de gemeente, waarbij het kind centraal staat. Bij de bouw van Breeduit en het opstellen van
de overeenkomsten bleek meermalen dat er veel hindernissen genomen moeten worden om die doelen te be-
reiken. Hoe maak je een gebouw open, toegankelijk, maar ook veilig? Hoe werk je samen met partners die met
heel verschillende regelgeving en budgettering te maken hebben? De ervaring heeft ons geleerd dat hindernis-
sen nooit onneembaar zijn, wanneer alle partijen de gezamenlijke doelen goed voor ogen houden. De bouwers
en bewoners van Breeduit en de gemeente als regisseur zetten zo samen de wijk op voorsprong.
Drs. M. Schoenmaker
Burgemeester gemeente Bussum
B O U W E R S I N B E W E G I N G B O U W E R S I N B E W E G I N G
V O O R W O O R D
2 3
Het aantal brede scholen in Nederland groeit snel. Gemeenten, onderwijsinstellingen, welzijnsorganisaties,
culturele instellingen, noem maar op; allen zien steeds beter de kansen die een gezamenlijke huisvesting
biedt. Voor woningcorporaties geldt dat ook. ‘Leefbaarheid’ en ‘Wonen en zorg’ zijn voor hen belangrijke
prestatievelden. Brede scholen kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan de leefbaarheid en cohesie in wijken
en buurten. Het zijn plaatsen waar bewoners, jong en oud, elkaar weer ontmoeten. En brede scholen maken
wijken interessanter omdat voorzieningen voor alle bewoners bereikbaar worden. Voorzieningen die samen vaak
beter functioneren dan alleen. Want samenwerking levert meerwaarde.
Samenwerking is ook het sleutelwoord in dit boekje. Een boekje dat vertelt over de totstandkoming van een
bijzondere brede school. Dat u als lezer een rondleiding geeft door een boeiend en innovatief proces. We volgen
het van ideevorming tot de dagelijkse praktijk van het gebouw in gebruik. Ontwerp, bouw, inrichting, beheer,
exploitatie en heel veel overleg; het komt allemaal aan de orde. Met samenwerking dus als sleutelwoord. Niet de
eenvoudige weg van ‘hoe meer zielen, hoe meer vreugd’. Niet het platgetreden pad van ‘de schouders eronder’.
Niet de korte bocht van ‘samen delen is kosten besparen’. Uiteindelijk is het allemaal waar maar de werkelijkheid
is spannender. Het is het verhaal van een ontdekkingsreis. Een speurtocht naar synergie, voor de gebruikers
van de multifunctionele accommodatie en voor de ontwikkelaar, de bouwer en de architect. Een even ambitieus
als pragmatisch project om het beste te halen uit mensen en middelen. “Je moet de randen opzoeken om het
maximale eruit te halen”, zegt de architect elders in dit boekje. Dat hebben de betrokken partijen gedaan bij de
realisatie van hun nieuwe, gezamenlijke onderkomen. Ze keken niet naar elkaar, ze keken samen in dezelfde
richting. Maar wel: breeduit!
I N L E I D I N G
B O U W E R S I N B E W E G I N G
B R E E D U I T
B O U W E R S I N B E W E G I N G
‘Liefde is niet het kijken
naar de ander
maar het samen kijken
in dezelfde richting.’
Antoine de Saint-ExupéryFrans schr i jver (1900-1944)
4 5
De Gemeente Bussum telt ruim 32.000 inwoners. Met
een oppervlakte van zo’n 8 vierkante kilometer is het
de dichtstbevolkte gemeente van het Gooi. Een van
de grootste wijken is Wester Eng in Bussum-Zuid. Een
woonwijk met voornamelijk uit baksteen opgetrokken
naoorlogse nieuwbouw. Een woonwijk ook die wel een
impuls kon gebruiken. En die moest komen van een
brede school, vond de gemeente. Projectwethouder
Herman Schoon is er duidelijk over: “De brede
school biedt meer mogelijkheden voor persoonlijke
ontwikkeling. Niet alleen voor kinderen. Ook hun
ouders en andere bewoners in de wijk profiteren ervan.
Met twee scholen en peuterspeelzalen bieden we
ouders één gebouw waar zij hun kinderen tot twaalf
jaar goed kunnen onderbrengen. Kinderen die na
school naar de buitenschoolse opvang gaan, blijven
gewoon in hetzelfde gebouw. Ze kunnen er bovendien
gebruikmaken van een bibliotheek, een sportzaal en
een jeugdtheater. Dat is niet alleen efficiënt, het is ook
veel veiliger want de kinderen hoeven dan minder vaak
over straat.” Stuk voor stuk belangrijke argumenten
voor de brede school als centrale voorziening in de wijk.
Uitgesproken voordelen zijn er ook voor de gebruikers
en voor de gemeente. Herman Schoon: “Eén gebouw
in plaats van meerdere verspreid over de gemeente
bespaart natuurlijk ruimte en kosten. En gebruikers
kunnen profiteren van de gemeenschappelijke ruimten
én van elkaars faciliteiten.”
Breeduit biedt onderdak aan zes organisaties. Er zijn
twee scholen: de protestants-christelijke basisschool
De Zonnewijzer en de openbare basisschool
Koningin Emma. De Stichting Kinderopvang Bussum
Naarden Muiden Muiderberg (SKBNM) heeft er de
buitenschoolse opvang De Zonnebloem en twee
peuterspeelzalen: De Zonnetjes en De Ruytertjes.
Bibliotheek Naarden Bussum heeft in Breeduit een
jeugdbibliotheek ingericht en GGD Gooi & Vechtstreek
een centrum voor jeugdgezondheidszorg. En dan is
er nog het Elcker Theater met een jeugdtheaterschool
en een eigen toneelgroep. “Een ideale mix van partijen
voor de doelgroep”, vindt wethouder Herman Schoon.
“Wat nog ontbreekt, is kinderopvang voor kinderen
van 0 tot 4 jaar. Dat zou de brede school compleet
maken voor kinderen tot 12 jaar.” De gebruikers zijn
niet toevallig bij elkaar gekomen. “De gemeente was
als initiatiefnemer natuurlijk betrokken bij de selectie
van de partijen”, vertelt de wethouder. “We willen
nadrukkelijk verder gaan dan alleen een nuttige
clustering van voorzieningen in één gebouw. Een
belangrijke doelstelling is synergie te creëren tussen
de verschillende partijen en zo te komen tot een hoger
voorzieningenniveau. We hebben ook een coördinator
in dienst genomen die ervoor zorgt dat de verschillende
organisaties individuele en collectieve activiteiten
en evenementen goed afstemmen met elkaar.” De
mogelijkheden tot synergetische samenwerking zijn
legio en worden sinds de opening van Breeduit ook
al uitgewerkt.
B O U W E R S I N B E W E G I N G B O U W E R S I N B E W E G I N G
I D E A L E M I X V A N PA R T I J E NE E N I M P U L S V O O R D E W I J K
6 7
De Gemeente Bussum wist dus precies wat zij wilde.
Vanwege de omvang van het project stond al vast dat
het Europees moest worden aanbesteed. Maar eerst
werden de kaders bepaald, zowel fysiek als inhoude-
lijk. Het ontwikkelingsgebied - een zogenoemde in-
breidingslocatie - was een terrein met een beperkte
footprint. Daarop moest de brede school komen maar
- ter financiering van de school - ook woningen. En
- geheel of gedeeltelijk verdiept - een parkeervoorzie-
ning. Intensief overleg met alle betrokkenen en veel
inspraak voor omwonenden leidde tot een definitieve
nota van uitgangspunten. Op basis daarvan en sa-
men met gebruikers en deskundigen zijn de program-
ma’s van eisen geformuleerd. Deze gaven nauwkeurig
aan waaraan de gebouwen én de openbare ruimten
moesten voldoen. Toen de kaders waren vastgesteld,
kon de aanbestedingsprocedure worden gestart.
Bussum koos voor een bijzondere procedure, een
uiterst innovatieve tender. Voor het complete project
– brede school, woningen, parkeervoorziening en in-
B O U W E R S I N B E W E G I N G B O U W E R S I N B E W E G I N G
richting van de openbare ruimte – wilde de gemeente
niet meer dan één overeenkomst: een design & build-
contract. De opdracht aan de inschrijvers was helder:
dit is het gebied en dit zijn de programma’s van eisen.
Doe een voorstel en noem een prijs. En kijk ook hoe
en waar je geld kunt genereren om de investering mo-
gelijk te maken.
I N N O V AT I E V E T E N D E R
‘HET IS EEN MOOIE ERVARING hoe - min
of meer uit het niets - zo’n mooi gebouw,
met een concrete zinvolle functie voor de
wijk en omgeving, waarin alle deelnemers
iets van zichzelf willen terugzien, tot stand
komt. Alle leerlingen van de scholen heb-
ben een bibliotheekpas gekregen waarmee
zij boeken kunnen lenen. De bibliotheek zit
centraal in samenwerkingsverbanden met
alle participanten in Breeduit. Het samen-
wonen in het gebouw bevordert dat zeker.’
Barend EikelenboomDirecteur Openbare Bib l iotheek Naarden-Bussum
8 9
Een selectiefase leidde tot vijf kandidaten die
vervolgens in de gunningsfase werden getoetst aan
de hand van vooraf vastgestelde, objectief meetbare
criteria. De keuze viel op een consortium dat Vaessen
Algemeen Bouwbedrijf B.V., specialist op het gebied
van maatschappelijk vastgoed, had gevormd met
Schouten & De Jong Projectontwikkeling B.V. Het
consortium kocht de grond van de gemeente.
Schouten & De Jong ontwikkelde de woningen
- deels koop en deels huur - in samenwerking met
woningcorporatie Dudok Wonen en richtte de buiten-
ruimte in. Vaessen ontwikkelde de brede school en
de ondergrondse parkeervoorziening. De opbrengst
van de grondverkoop gebruikte de gemeente voor de
financiering van de brede school. Voor het ontwerp
contracteerde het consortium Snelder Architecten.
Een uitdaging voor architect Janneke Snelder:
“Design & build kan een lastige constructie zijn als de
architect puur gaat voor schoonheid en de aannemer
vooral voor het geld. In het begin is het aftasten. We
hebben ook heel wat afgediscussieerd samen. Dat is
goed, je moet de randen opzoeken om het maximale
eruit te halen. Gaandeweg hebben we vooral respect
gekregen voor elkaar en voor elkaars werk. Uiteindelijk
moet je samen komen tot goed afgewogen keuzen.
De bouwer moet niet het ontwerp aan flarden rekenen
en de architect moet niet overal kiezen voor de duurste
oplossing, hoe mooi die ook kan zijn. Een goede
afweging is bijvoorbeeld dat lichtinval belangrijker voor
de ruimtelijke omgeving is dan design deurkrukken.”
Dat Vaessen koos voor een externe architect
was opmerkelijk. Het bedrijf heeft namelijk ook
zelf gespecialiseerde architecten in dienst.
Projectmanager namens Vaessen John van Meel:
“Soms spelen ook andere afwegingen een rol. Snelder
is gevestigd in Hilversum en kent de regio goed, ook
de gevoeligheden die er liggen.” Architect Janneke
Snelder onderschrijft dat. “Het was een thuiswedstrijd
voor ons. We zijn lokaal goed bekend en weten wat
leeft in de politiek. Ik ken de Wester Eng als een
typische jaren zestig wijk waar na 40 jaar de glans
wel af was. De brede school kan een nieuwe impuls
geven maar inspraakavonden maakten ook duidelijk
waar de inwoners bang voor waren: hoogbouw,
massaliteit en natuurlijk parkeerproblemen. Niet
helemaal onterecht, want de gemeente wilde nogal
wat functies realiseren op een relatief klein gebied.
Toch zagen wij wel mogelijkheden. We hebben alle
introverte functies – zeg maar de functies waarvoor
geen daglicht nodig is – onder de grond gebracht.
Daardoor was echte hoogbouw niet nodig. Onder
meer de sportzaal en de parkeervoorziening liggen
ondergronds.” Een praktische vondst omdat de
sportzaal daarmee ook eenvoudig op het eigen niveau
kan worden bereikt. Leveringen van bijvoorbeeld
gymtoestellen vinden plaats via de parkeergarage.
“Het gebouw gaat tot 7,5 meter diep”, vertelt Snelder.
“Gelukkig kan dat in Bussum omdat het grondwater
daar heel ver weg zit.” Hoog en laag spelen hoe dan
ook een grote rol in het ontwerp. Door daarin ook
buiten variatie te brengen ontstaat een spannende
omgeving. Snelder: “De onderbouw is bijvoorbeeld
gedeeltelijk verdiept en heeft op dat niveau een eigen
patio. Lokalen daarboven hebben op eigen niveau
een speelterrein buiten. Hierdoor ontstaat het beeld
van een eenlaagse bebouwing. Het is één compact
gebouw maar de bezoeker beleeft het als losse,
zelfstandige onderdelen.”
B O U W E R S I N B E W E G I N G B O U W E R S I N B E W E G I N G
S PA N N E N D E O M G E V I N GH E T M A X I M A L E E R U I T H A L E N
1 0 1 1
B O U W E R S I N B E W E G I N G B O U W E R S I N B E W E G I N G
V O G E LV L U C H T T H E AT E R Z A A L | B I L B I O T H E E K | A U L A
K O O P W O N I N G E N
K L A S L O K A L E N ( b o v e n b o u w )
S P O R T Z A A L
W I J K L O K E T( g g d )
S P E E L P L A AT S | PA R K I N G
K L A S L O K A L E N ( o n d e r b o u w )
B S O | P E U T E R S P E E L Z A A L
H U U R W O N I N G E N
E S D O O R N
1 2 1 3
Stedenbouwkundig past het ontwerp perfect in de
omgeving. Hoogbouw waar al hoogbouw was en
laagbouw aansluitend op de kleinschaliger woningen
in de omgeving. Om de bebouwing heen veel groen
waarvan zowel de brede school als de buurtbewoners
profiteren. Een fraaie oude zilver-esdoorn is zelfs
gespaard, schijnbaar eenvoudig door de bebouwing
er omheen te plannen. Bijzonder is ook het schoolplein
dat tevens dienst doet als plein voor de buurt; een
ontmoetingsplek voor jong en oud. Voor schoolgaande
kinderen, docenten en andere bezoekers van de brede
school. En voor bewoners rond het plein en alle andere
buurtbewoners. De brede school heeft ingangen aan
verschillende kanten. De imposante hoofdentree is
hoger gelegen en bereikbaar via een ingenieuze trap.
Daarnaast heeft een aantal gebruikers eigen entrees op
verschillende plaatsen en niveaus. En vanzelfsprekend
kunnen bezoekers ook vanaf het ontmoetingsplein
de brede school betreden. De woningbouw op het
terrein bestaat uit grondgebonden koopwoningen en
een appartementengebouw met huurwoningen. Dit elf
meter hoge appartmentencomplex geeft een mooie
begrenzing aan het plangebied en past goed bij de
hoge flat die er al tegenover stond. De koopwoningen
zijn minder hoog. In totaal zijn er vijf blokjes met
ieder drie eengezinswoningen. Zij sluiten goed aan
bij de kleinschalige woonstraatjes eromheen. Het
is nieuwbouw in een oudere omgeving maar zo
vormgegeven dat het werkelijk een mooi onderdeel
vormt van het grotere geheel.
B O U W E R S I N B E W E G I N GB O U W E R S I N B E W E G I N G
M O O I O N D E R D E E L V A N H E T G R O T E G E H E E L
1 4 1 5
‘DE TOTSTANDKOMING van
Breeduit heb ik als een uitdagend
proces ervaren. We zien
uitgebreide mogelijkheden voor
samenwerking met de andere
participanten. Deze samenwerking
krijgt inmiddels al vorm. De eerste
gezamenlijke projecten hebben
plaatsgevonden en inhoudelijk
‘bouwen’ we nog steeds.’
Tiny ZeveringDirecteur PC-basisschool De Zonnewi jzer
Wie door de hoofdentree Breeduit binnenkomt,
ervaart meteen de dynamiek van de multifunctionele
accommodatie. Een grote ruimte, open en licht. Maar
ook spannend door de verschillende functies en de
afwisseling van hoog en laag. Het plafond is hoog en
open, we zien de leidingen lopen. “Het geheel moest
een industriële uitstraling krijgen”, zegt Janneke
Snelder. “Dan mag je de leidingen ook zien. En waarom
zou je het ook allemaal wegstoppen? Dit is ook nog
eens leerzaam voor de kinderen.” Direct links van de
entree zien we een GGD-kantoor. Verderop heeft de
GGD nog meer ruimten maar dit vooruitgeschoven
kantoor helpt nieuwe bezoekers de organisatie direct
te vinden. Bijvoorbeeld prille ouders op bezoek bij het
consultatiebureau. Rechts vinden we de bibliotheek,
een dependance van de centrale bibliotheek, elders in
Bussum. De boekenkasten die de ruimte omkaderen,
zijn geperforeerd omdat dit de akoestiek in de grote
ruimte ten goede komt. Iets verderop huist de
accommodatiemanager in een verhoogd kantoor met
een uitstekend uitzicht over het geheel. In het hart
van de ruimte zien we op de entree-etage ook een
vide. In het midden kijken we uit op de lager gelegen
aula voor de leerlingen. Dat geeft niet alleen daglicht
in de aula maar ook interactie tussen de leerlingen en
de bezoekers erboven. Rondom de vide staan tafels
en stoelen. Verder naar achteren vinden we de foyer
van het theater. Hier zie je al goed hoe functies zich
vermengen in de brede school. De leestafels van de
bibliotheek lopen over in de zitjes van de foyer. De
daar aanwezige bar geeft – zelfs onbemand – een
gezellige sfeer. Alles is open en toegankelijk. Dat
nodigt uit tot dwalen door de ruimte. En overal kun
je gaan zitten. Om een praatje te maken. Om kranten
of boeken uit de bibliotheek te lezen. Om een kop
koffie te drinken, om je heen te kijken en te luisteren
en te genieten van de activiteit om je heen. Daarmee
functioneert de brede school ook heel nadrukkelijk als
ontmoetingspunt voor ouderen in de voor een deel
vergrijsde wijk van Bussum.
De twee basisscholen vinden hun plek door het hele
gebouw, links en rechts, boven en beneden. Doordat
de grond rond de school glooiend is aangelegd en
de bebouwing gedeeltelijk verdiept, ontstaan twee
‘maaivelden’. Het lijkt alsof de eerste én de tweede
bouwlaag op de begane grond liggen. Op het eerste
maaiveld hebben de kleintjes hun onderkomen: twee
peuterspeelzalen en zes lokalen voor de onderbouw
van beide scholen. Om ze niet te laten verdwalen in
de grootte van de brede school, hebben ze ieder een
eigen entree. Hun eigen kleine, overzichtelijke school in
het grote geheel. Met wel de mogelijkheid om binnen
het gebouw van de andere voorzieningen te genieten.
De speellokalen bijvoorbeeld, direct grenzend aan de
onderbouwvleugel. Ze hebben ook drie buitenruimten
tot hun beschikking. Heel veilig is de patio die centraal
tussen de lokalen ligt. Hier kunnen ze onbevangen en
vrij spelen zonder op grote kinderen of het verkeer
te hoeven letten. Daarnaast kunnen ze spelen in de
tuin rond de gespaarde zilver-esdoorn. En bovendien
delen ze een grote onverharde buitenruimte met de
kinderen van de bovengelegen lokalen.
De middenbouw ligt op het tweede maaiveld. Er zijn
twee thuisbases met ieder drie lokalen. Aan de ene
kant grenzen ze aan het buitengelegen speelterrein,
aan de andere kant direct aan de centrale hal. Het
langgerekte bouwdeel aan de linkerzijde van de
entree biedt op de verdiepingsvloer ruimte voor vijf
bovenbouwlokalen. Deze zijn door een vide verbonden
met de centrale ruimte.
B O U W E R S I N B E W E G I N G B O U W E R S I N B E W E G I N G
D E S C H O L E N : K L E I N , G R O O T, H O O G E N L A A GO P E N E N T O E G A N K E L I J K O N T M O E T I N G S P U N T
1 6 1 7
Gaan we naar beneden dan vinden we – naast de
aula en de speellokalen voor de onderbouw – twee
bijzondere ruimten waarvoor Vaessen alles uit de kast
heeft gehaald. Enerzijds vanuit jarenlange ervaring,
anderzijds zonder die bagage. “Ontwerpen en bouwen
van sportzalen is een van onze kernactiviteiten”, vertelt
projectmanager John van Meel. “We werken volgens
de normen die gesteld worden door NOC*NSF. Dat
betekent bijvoorbeeld dat onder de twee meter er
helemaal niets mag uitsteken. Daarmee voorkom
je dat de kinderen zich blesseren. Maar ook de
akoestiek voldoet aan de NOC*NSF-normering; de
zogenaamde nagalmtijd is heel beperkt.” Aan die
uitstekende akoestiek wordt een belangrijke bijdrage
geleverd door onder meer de wandbekleding en een
speciale vloer. John van Meel: “Voor de wanden was
gewoon kaal beton voorzien. Daar zaten veel gaten
in en dat vonden we toch niet mooi. Daarom hebben
we uiteindelijk besloten de wanden te bekleden. Het
zachte materiaal dat er nu op zit is veiliger en beperkt
de nagalmtijd. De vloer is ook extra dempend. Ook
dat is goed voor de akoestiek maar vooral ook voor de
veiligheid. De dempende vloer is 9 millimeter dik en heeft
daar bovenop een extra sterke toplaag van 2 millimeter.
Aan echt alles is gedacht in en om de sportzaal.
Alles is even mooi weggewerkt en veel elementen en
toestellen kunnen elektrisch worden bediend. Er zijn
fraaie kleedruimten met ruime douches, vrijhangende
toiletten en praktische gietvloeren. “Het vensterglas
hebben we onder een hoek geplaatst”, vertelt Van
Meel. “Hierdoor reflecteert het licht niet en hebben
de sporters dus nooit meer last van verblinding.” De
sportzaal wordt niet alleen gebruikt door de scholen.
In de avonduren maken sportverenigingen er gebruik
van en ook de naschoolse opvang profiteert van de
ruimte. Het Elcker Theater oefent er zelfs met een
circustheatergroep.
B O U W E R S I N B E W E G I N GB O U W E R S I N B E W E G I N G
S P O R T E N V O L G E N S N O C * N S F - N O R M E N
1 8 1 9
‘WIJ HADDEN VERSCHILLENDE redenen om
deel te nemen in Breeduit. Meer kindplaatsen
in de buitenschoolse opvang en gebruik
kunnen maken van mooie activiteitenruimtes.
Maar ook maatschappelijk ondernemen en
gezamenlijk staan voor het welzijn van de
kinderen in de buurt. Én samenwerking met
de andere deelnemers. Het prachtige gebouw
biedt daarvoor veel mogelijkheden. En het is
spannend om van alle verschillende culturen
van de diverse samenwerkingspartners één
nieuwe Breeduitcultuur te bouwen.’
Emma Di jckmeesterdirecteur SKBNM
Maakt Elcker voor het circustheater gebruik van de
sportzaal, alle overige activiteiten vinden plaats in
de prachtige eigen theaterzaal. De bouw daarvan
was voor Vaessen minder vanzelfsprekend dan die
van de sportaccommodatie. Voor de gebruikers is
daarvan echter niets te zien of te merken. Zij oefenen,
spelen, kijken, luisteren, ervaren en genieten in een
even fraaie als professionele omgeving. “Permanent
goed overleg met de gebruikers is bij de ontwikkeling
van dergelijke faciliteiten heel belangrijk”, weet John
van Meel. “Vooral omdat het voor een groot deel
maatwerk is. Elcker had heel specifieke wensen en
behoeften. Daarin hebben we goed kunnen voorzien.”
Een uitdaging was het geluid binnen en buiten de
zaal. Beperkt het akoestiekvraagstuk zich in een
sportzaal vooral tot de nagalmtijd, in een theaterzaal
zijn de eisen een stuk complexer. “Geluid van buiten
moet worden geweerd en binnen moet het op
iedere plaats goed klinken”, vertelt Van Meel. “Uit
capaciteitsoverwegingen wilden we de mogelijkheid
creëren om de aula te betrekken bij de theaterzaal.
Voor dat doel is een prachtige vouwwand geplaatst.
Maar het is juist ook die wand die het geluid van de
soms drukke aula buiten het theater moet houden.
Met de juiste materialen en detailleringen zijn we
daarin goed geslaagd. In de theaterzaal merkten we
dat te veel isolatie het geluid onvoldoende ver droeg.
En ook achter in de zaal moeten bezoekers optimaal
horen wat er op het podium gebeurt. Ook dat is goed
gelukt.” Naast de mooie zaal beschikt het theater over
kleed- en make-upruimten voor dames en heren en
een grote berging voor decorstukken en rekwisieten.
Het is een complete, professionele omgeving om van
theater te genieten, als bezoeker én theatermaker.
Een bundeling van uitstekende faciliteiten dus. Dat
maakt Breeduit tot een fantastische accommodatie
waarvan zowel de leerlingen als de buurt profiteren.
Het ontwerpen van een gebouw voor zoveel gebruikers
heeft nogal wat voeten in de aarde. Wethouder Herman
Schoon: “De samenwerking met veel verschillende
partijen is complex. Iedereen wil graag het beste voor
de eigen organisatie en vervolgens voor het collectief.
Bovendien hebben alle organisaties, begrijpelijk, heel
veel eisen waaraan voldaan moet worden. Maar dat
neemt niet weg dat alle deelnemende partijen én de
gemeente enthousiast zijn over het eindresultaat.”
Overleg is volgens architect Janneke Snelder het
sleutelwoord. “Heel veel overleg, gestructureerd
in vergaderingen en ook daar buiten. We hadden
gebruikersoverleggen en bouwvergaderingen maar ik
herinner me ook een periode waarin ik soms wel 50
telefoontjes per dag had.” Projectmanager John van
Meel speelde als eindverantwoordelijke bij het gehele
ontwikkel- en bouwproces een cruciale rol. Hij was de
spin in het web. Ook Van Meel noemt goed overleg als
belangrijkste succesfactor. “Er zijn zoveel verschillende
belangen die moeten worden gewogen en goed op
elkaar afgestemd. Van de indeling en de plaats van
wanden tot jashaken en de kleur van het marmoleum.
Heel belangrijk is goed naar elkaar te blijven luisteren.
Ik vind dat ook echt een kracht van deze architect.”
Het is de enige manier om tot een goed gezamenlijk
resultaat te komen, weet Janneke Snelder. “Alles moet
voortdurend helder zijn en blijven. Goede verslaglegging
van wat besproken is, hoort daar ook bij. Eigenlijk moet
je iedere stap die je zet laten goedkeuren. En steeds
weer uitleggen en laten zien wat je bedoelt. In iedere fase
moet voor iedereen helder zijn wat er gebeurt en wat is
afgesproken.” John van Meel: We hadden in Breeduit
te maken met heel enthousiaste maar ook heel kritische
gebruikers, echt een gemêleerd gezelschap. Dat is leuk
en soms ook lastig. Maar: de beste opdrachtgever is
een kritische opdrachtgever; dan weet je tenminste
waar je aan toe bent.”
B O U W E R S I N B E W E G I N G B O U W E R S I N B E W E G I N G
C O M P L E T E , P R O F E S S I O N E L E T H E AT E R O M G E V I N G G E B R U I K E R S O V E R L E G : H E E L G O E D L U I S T E R E N
‘IK HEB DE TOTSTANDKOMING van Breeduit als een heel plezierig traject ervaren.
Voor alle partijen was er veel ruimte voor inspraak en overleg. We zijn intensief bezig geweest
met de akoestiek in ons theater en zijn daar ook goed uitgekomen. Het concept van deze brede school
vind ik heel goed; het leent zich bijzonder voor onderlinge samenwerking.’
Ron HolstDirecteur E lcker Theater
2 0 2 1
Als ontwerp en bouw zijn afgerond en het gebouw
is opgeleverd dan krijgen eigenaar en gebruikers te
maken met beheer en exploitatie. In een volwaardig
proces is daarover vooraf al goed nagedacht. Zo
ook in Bussum. “Het gebouw is eigendom van de
gemeente”, vertelt wethouder Herman Schoon. “Via de
basisscholen ontvangen wij een kostenvergoeding van
het Rijk. De andere partijen betalen maandelijks huur.
Als gemeente hebben we een accommodatiemanager
aangesteld en zorgen we voor het onderhoud van
het complex. De eerste vijf jaar staan we garant voor
het exploitatietekort. Daarna nemen de participanten
samen het beheer en het onderhoud over. ‘Echte’ private
partijen zijn tot nu toe niet aanwezig in het gebouw.
Er is wel ruimte beschikbaar voor dienstverlenende
commerciële partijen.” Bij de ontwikkeling waren juist
wel private partijen betrokken. Breeduit is immers tot
stand gekomen dankzij publiek-private samenwerking
(PPS). Herman Schoon noemt de voordelen: “Het
sterke punt van een PPS is dat de deskundigheid van
beide partijen - publiek en privaat - in die constructie
het best tot zijn recht komt. Aan de publieke kant
heeft de gemeente kennis van onderwijswetgeving
en onderwijsgebouwen en de participanten van het
concept brede school. De private partij heeft kennis
van ontwikkelen, bouwen en alles wat daarbij komt
kijken. In een PPS vullen beide competenties elkaar
aan. Dat is ook gebleken bij de ontwikkeling van
Breeduit. We zijn dan ook erg ingenomen met de rol
van Vaessen als ontwikkelaar en bouwer van de brede
school en Schouten & De Jong als ontwikkelaar van
de woningen.”
De wethouder kijkt tevreden terug op de ontwikkeling
van de eerste brede school in zijn gemeente. “Het
totaalbeeld is heel positief. De hele periode overziend,
was het wel een proces van ‘hollen of stilstaan’.
Het duurde relatief lang voordat het uiteindelijke
ontwikkelingsbesluit werd genomen. Daarna dreigde
een provinciale subsidie weg te vallen waardoor
onder grote tijdsdruk de selectie en gunning moesten
plaatsvinden en het design & build contract definitief
moest worden getekend. Vooral die periode voor
de eigenlijke bouw is een heel intensieve geweest.
Dat vroeg om veel geduld en uithoudingsvermogen.
Door de tijdsdruk is ook pas tijdens de bouw de
intentieverklaring met de gebruikers omgezet in een
samenwerkingsovereenkomst en zijn de gebruiks-
en huurovereenkomsten getekend. Dat moet een
volgende keer eerder. Dankzij de positieve inzet van
alle betrokkenen is het in ons geval geen probleem
gebleken. Heel goed was de vroege en intensieve
betrokkenheid van de omwonenden in de inspraak-
en ontwerpfase. Hierdoor was van vertraging
door bezwaarschriften geen sprake en zijn ook de
buurtbewoners heel tevreden met de nieuwe brede
school.”
B O U W E R S I N B E W E G I N G B O U W E R S I N B E W E G I N G
B E T R O K K E N H E I D E N P O S I T I E V E I N Z E TP P S : W E D E R Z I J D S E D E S K U N D I G H E I D B E N U T T E N
2 2 2 3
t
B O U W E R S I N B E W E G I N G
FACTS & FIGURES
Opdrachtgever Gemeente Bussum
Contractvorm Design & Build (DB)
Ontwikkeling & realisatie
Brede school Vaessen Algemeen Bouwbedrijf B.V., Raamsdonksveer
www.vaessenduurzaambouwen.nl; www.vaessenbv.nl
Woningbouw Schouten & De Jong Projectontwikkeling B.V., Voorburg
www.schoutendejong.nl
Ontwerp Snelder Architecten, Hilversum
www.snelderarchitecten.nl
Gebouw
Bruto vloeroppervlakte (BVO) 4.700 m² school, 1.200 m² parkeergarage
Aanneemsom Design & Build ca. € 7.900.000,- excl. btw, prijsindex 2009
(brede school/garage/schoolplein)
Planning
Start bouw december 2007
Oplevering juli 2009
Opening september 2009 (09-09-09)
Colofon
Uitgave Vaessen Algemeen Bouwbedrijf B.V., Raamsdonksveer
Tekst Communicabel, Veenendaal
Ontwerp Abel Derks, Utrecht
Foto’s Luuk Kramer fotografie, Amsterdam