Belfius Financial Academy

November 2013

8u - 8u45 : Onthaal met koffie en ontbijt

8u45 - 9u : Introductie

9u - 10u15 : Workshop Hoe successie plannen binnen uw gezin?

De samenstelling van de Belgische gezinnen wordt steeds

meer divers en complex. In deze zal dieper worden ingegaan

op de verschillende samenlevingsvormen en kwesties die

daarmee gepaard gaan op vlak van successieplanning.

10u15 - 10u45 : Pauze

10u45 - 12u15 : Workshop Hoe meer pit geven aan uw beleggingen?

Overheden zitten voor jaren in besparingsmodus. Dat laat weinig

ruimte voor stijgende rentevoeten. Noch bij staatspapier, noch bij

het betere bedrijfspapier. Waar kunt u een beter rendement

zoeken? In deze workshop wordt zowel ingegaan op het alternatief

van obligaties als het alternatief van aandelen.

12u15 - 13u : Napraten bij een glas

Programma

3

Slides van de presentaties zullen vanaf maandag ter

beschikking staan op www.belfius.be/financialacademy.

Evaluatieformulier

Uw Beleggingen: onze maandelijkse nieuwsbrief.

Interesse? Schrijf u in op www.belfius.be.

Maandelijkse Webinars 03/12. Onderwerp:

Converteerbare Obligaties. Inschrijven via

www.belfius.be/webinarNL.

Nieuwe editie van de Belfius Financial Academy in

voorjaar 2014.

Praktisch

4

BELFIUS FINANCIAL ACADEMY HOE SUCCESSIE PLANNEN BINNEN UW GEZIN?

Dominique VAN EYGEN

Wealth Analysis & Planning

Antwerpen, 9 november 2013

7

Inleiding

Een beetje theorie

Concrete toepassingen

Besluit

Hoe successie plannen binnen uw gezin?

Hoe successie plannen binnen uw gezin? Inleiding

gemeenschap scheiding

WETTELIJK samenwonenden

FEITELIJK samenwonenden

VRUCHTGEBRUIK op VOLLEDIGE

nalatenschap

VRUCHTGEBRUIK

op de

GEZINSWONING

GEEN ERFRECHT

Hoge tarieven < 1 jaar

Tarief rechte lijn > 1 jaar

Tarief rechte lijn

Tarief rechte lijn

9

Inleiding

Een beetje theorie

Concrete toepassingen

Besluit

Hoe successie plannen binnen uw gezin?

Het wettelijk erfrecht

4 orden

Graden

Plaatsvervulling bij vooroverlijden descendent

Hoe successie plannen binnen uw gezin? Een beetje theorie

Orde - graad

kinderen, kleinkinderen, ... (+ LLE) 1ste orde

broers & zussen (+ ouders) (+ LLE) 2de orde

ouders & grootouders,... (+ LLE) 3de orde

ooms & tantes, neven, nichten, ... (+ LLE) 4de orde

B’staat

11

Hoe successie plannen binnen uw gezin? Een beetje theorie

Het wettelijk erfrecht

Tarief successierechten

Fiscale verblijfplaats overledene – 5 jaar termijn

Graad van verwantschap overledene/erfgenaam

Hoegrootheid van erfdeel/ erfenis

Hoe successie plannen binnen uw gezin? Een beetje theorie

Tarief rechte lijn, echtgenoten, wettelijk samenwonend • Tarief netto erfdeel/ per

erfgenaam

0,01 - 50 000 50 000 - 250 000 boven - 250 000

Totale belasting

3 1 500

9 19 500

27

%

Hoe successie plannen binnen uw gezin? Een beetje theorie

Opsplitsen roerende

onroerende goederen

Tarief successierechten

Hoe successie plannen binnen uw gezin? Een beetje theorie

Voorbeeld 1:

X laat 1 kind na. Hij bezit 250.000 EUR gebouwen en 250.000 EUR cash

Successierechten kind:

OG: 3% op 50.000 EUR + 9% op 200.000 EUR

RG: 3% op 50.000 EUR + 9% op 200.000 EUR

Voorbeeld 2:

X laat 1 kind na. Hij bezit 500.000 EUR gebouwen

Successierechten kind:

3% op 50.000 EUR + 9% op 200.000 EUR + 27% op 250.000 EUR = 87.000 EUR

= 39.000 EUR

Vrijstelling van successierechten op de gezinswoning

Hoe successie plannen binnen uw gezin? Een beetje theorie

Gehuwd

Wettelijk samenwonend

Feitelijk samenwonend:

3 jaar (!) vόόr overlijden feitelijk samenwonen met erflater

(bevolkingsregister, gezamenlijke huishouding)

en geen verwant in rechte lijn of daarmee gelijkgesteld

Tarief broers & zussen en andere personen

0,01 75 000

boven 125 000

125 000 75 000

broers & zussen (netto per erfgenaam)

%

EUR -

-

-

-

anderen (op totaal

alle erfdelen) %

30

55

65

45

55

65

Hoe successie plannen binnen uw gezin? Een beetje theorie

Opsplitsen roerende

onroerende goederen

Successieplanning

schenking

huwelijkscontract

testament

Hoe successie plannen binnen uw gezin? Een beetje theorie

verzekering

beding van aanwas

adoptie - samenwoning

18

Hoe successie plannen binnen uw gezin? Limieten van de planning

• overlevende echtgenoot :

Reservataire erfgenamen: !

• kinderen/afstammelingen:

• ouders/ascendenten: in principe 1/4

& +

1/2 2/3 3/4

Beschikbaar deel = deel van uw nalatenschap waarover u vrij kan beschikken

vruchtgebruik 1/2 nalatenschap & minstens vruchtgebruik gezinswoning & huisraad

19

Hoe successie plannen binnen uw gezin? Een beetje theorie Roerende schenkingen

Civielrechtelijk

• overdracht: - onmiddellijk - onherroepelijk (in principe)

• soorten schenking: - notarieel - onrechtstreeks (bankgift) - handgift

Fiscaal

• niet registreren: geen fiscale gemoedsrust gedurende 3 jaar of

• registreren aan vlak tarief

Rechte lijn, echtgenoten , wettelijk samenwonenden, feitelijk > 1 jaar

3%

Alle anderen 7%

Tarief rechte lijn, echtgenoten, samenwonenden

0,01 - 12 500 12 500 - 25 000 25 000 - 50 000 50 000 - 100 000

100 000 - 150 000 150 000 - 200 000 200 000 - 250 000 250 000 - 500 000

Totale belasting

3 375

4 875

5 2 125

7 5 625

10 10 625

14 17 625

18 26 625

24 86 625

%

EUR

boven 30 500 000

Hoe successie plannen binnen uw gezin? Een beetje theorie Onroerende schenkingen

21

Hoe successie plannen binnen uw gezin? Concrete toepassingen

22

Hoe successie plannen binnen uw gezin? Concrete toepassingen

Hoe successie plannen binnen uw gezin? Voorbeeld 1

23

70 jaar 70 jaar

Wettelijk stelsel zonder specifieke clausule

Max Julie

750 000 EUR

waarvan 500 000 EUR

= 375 000 EUR Nalatenschap

Vruchtgebruik Blote eigendom

Successierechten Julie 700 EUR Ella 19 650 EUR

20 350 EUR 5,4 % van de nalatenschap

Ella

Hoe successie plannen binnen uw gezin? Voorbeeld 1

24

70 jaar 70 jaar

wettelijke stelsel zonder specifieke clausule

Max Julie

750 000 EUR

200 000 EUR

waarvan 500 000 EUR

Geregistreerde schenking (3%) = 6 000 EUR : 2

550 000 EUR

Ella

Hoe successie plannen binnen uw gezin? Voorbeeld 1

25

70 jaar 70 jaar

wettelijk stelsel zonder specifieke clausule

Max Julie

750 000 EUR

waarvan 500 000 EUR Geregistreerde schenking (3%) = 6 000 EUR : 2

275 000 EUR

Nalatenschap =

Vruchtgebruik

Blote eigendom

550 000 EUR

Successierechten Julie 0 EUR (180 EUR-belastingkrediet)

Kind 14 670 EUR

14 670 EUR + 3 000 EUR = 17 670 EUR

20 350 EUR (zonder schenking) 4,7 %

Ella

26

Hoe successie plannen binnen uw gezin? Concrete toepassingen

Hoe successie plannen binnen uw gezin? Voorbeeld 2

27

! • duur gezien leeftijd Katrien

• beschermende maatregelen tav kinderen vorige relatie

Mogelijkheid om omzetting vruchtgebruik

te vragen

65 jaar 49 jaar

Wettelijk stelsel Zonder specifieke clausule

Peter Katrien

Vruchtgebruik op de nalatenschap

Blote eigendom op volledige nalatenschap

Katrien heeft

vetorecht

Katrien heeft geen vetorecht

Andere goederen

Hoe successie plannen binnen uw gezin?

28

Kan wettelijk erfdeel van echtgenoot worden beperkt?

JA

via huwelijkscontract «Valkeniers-beding»

• huwelijkscontract of wijzigend huwelijkscontract

• minstens één echtgenoot heeft een kind uit vorige relatie

• wederkerigheid niet verplicht

• ! vruchtgebruik kan nooit ontnomen worden

via testament

! reserve overlevende echtgenoot

vruchtgebruik 1/2 nalatenschap & minstens vruchtgebruik

gezinswoning + huisraad

Hoe successie plannen binnen uw gezin?

29

Kan wettelijk erfdeel van echtgenoot worden uitgebreid?

JA

via testament

via schenking

via huwelijkscontract « huwelijksvoordelen »

! Reserve kinderen

reserve = 3/4 blijft 1/4

Hoe successie plannen binnen uw gezin?

31

Kan deel van mijn nalatenschap aan stiefkind worden gegeven?

JA via testament via schenking

! Beschikbaar deel

Tarieven ???

Successie : rechte lijn

Schenking : rechte lijn

Successie : rechte lijn (bepaalde

voorwaarden!)

Schenking : rechte lijn

Successie : rechte lijn

Schenking : rechte lijn

32

Hoe successie plannen binnen uw gezin? Voorbeeld 3

65 jaar 49 jaar

Feitelijk samenwonenden

Peter Katrien

Volle eigendom op

volledige nalatenschap Niets

Peter zou testament kunnen opmaken tvv Katrien, maar :

• niveau erfrecht risico inkorting

• niveau fiscaal hoge tarieven < 1 jaar

tarief rechte lijn > 1 jaar (niet in Wallonië en Brussel)

Hoe successie plannen binnen uw gezin? Voorbeeld 3 – voorstel

65 jaar 49 jaar

Wettelijk samenwonenden

Peter Katrien

Vruchtgebruik

op gezins- Blote eigendom

+ volle eigendom

overige goederen

Inkorting of omzetting zonder akkoord

+ tarief rechte lijn

Hoe successie plannen binnen uw gezin? Voorbeeld 3 – voorstel

Beding van aanwas ?

kanscontract ≠ schenking geen inkorting

bij overlijden successierechten

herroepelijk behoudens gemeenschappelijk akkoord

GEZINSWONING • Erfrecht/testament vrijgesteld van successierechten • Beding van aanwas 10% registratierechten niet altijd voordelig TIP beding van aanwas mét optie gecombineerd met testament Keuze tussen 10% registratierechten Of 0% voor gezinswoning 3% à 27% andere onroerende goederen

(10% ) wel : registratierechten

Hoe successie plannen binnen uw gezin? Voorbeeld 4

65 jaar 49 jaar

Wettelijk samenwonenden

Peter Katrien

1/3

reserve = 2/3 van nalatenschap Peter ! 1/3

En indien Peter de 4 kinderen gelijk wenst te behandelen?

36

Hoe successie plannen binnen uw gezin?

Adoptie

volle :

gewone :

burgerrechtelijk vlak: volledige gelijkstelling met biologische kids

fiscaal vlak: tarief successie-/schenkingsrechten: rechte lijn

tarief sucessie-/schenkingsrechten : rechte lijn

enkel ten opzichte van adoptant

Voorwaarden:

• Kind van echtgenoot van adoptant

• Pleegkind/zorgkind

Vóór 21 jaar gedurende 3 opeenvolgende jaren opgevoed

burgerrechtelijk vlak : gelijkstelling met biologische kinderen

enkel ten opzichte van adoptant

37

Hoe successie plannen binnen uw gezin? Concrete toepassingen

Hoe successie plannen binnen uw gezin?

38

65 jaar

Marcel Neven/nichten

Testament in het voordeel van neven/nichten

1 000 000 EUR

Successierechten = 630 000 EUR 63 % van de nalatenschap

Blijft netto 370 000 EUR

Hetzij elk 123 333 EUR

Oplossing ?

+

Hoe successie plannen binnen uw gezin?

39

a. Roerende geregistreerde schenking

schenkingsrechten = 35 000 EUR (7%) successierechten = 305 000EUR

= 340 000 EUR

630 000 EUR

Hoe successie plannen binnen uw gezin?

40

b. Duolegaat

Laat toe een persoon te bevoordelen • zonder graad van verwantschap of • met verre graad van verwantschap hoogste tarieven successierechten

Wanneer ?

Techniek

legaat n° 1

legaat n° 2

Legataris minder zwaar belast

Tweede legataris successierechten

vb. VZW (8,8%)

12,5 of 25% 7 %

Hoe successie plannen binnen uw gezin?

41

b. Duolegaat

legaat 460 000 EUR VZW

540 000 EUR

= 3 x 180 000 EUR

460 000

40 480

331 000

(8,8 %)

88 520

- -

=

Fiscale besparing = 3 x 56 667 EUR voor

= 88 520 EUR voor VZW

42

Hoe successie plannen binnen uw gezin? Besluit

Oplossing op maat!!!

Elk uitgangspunt = uniek

Verschillende wensen en doelstellingen

43

Vragen?

Hoe successie plannen binnen uw gezin?

BELFIUS FINANCIAL ACADEMY HOE SUCCESSIE PLANNEN BINNEN UW GEZIN?

Dominique VAN EYGEN

Wealth Analysis & Planning

Antwerpen, 9 november 2013

Geef meer pit aan uw

beleggingsportefeuille

Belfius Financial Academy

Geef meer pit aan uw beleggingsportefeuille

Deel 1: Dynamiseer uw obligatieportefeuille…

Via obligaties van groeilanden

Via obligaties in vreemde munten

Via hoogrentende obligaties

Via converteerbare obligaties

Deel 2: Krik uw rendement op via aandelen…

Waarom aandelen in uw portefeuille opnemen?

Het ABC van aandelen (basisprincipes)

Hoe beleg je erin?

Plaats in onze referentieportefeuille

Onze huidige voorkeuren (sectoren, regio’s, thema’s…)

Workshop beleggen

47

Rentevoeten nog steeds dicht bij historisch dieptepunt…

Huidige beleggingsomgeving

48

1970 1974 1978 1982 1986 1990 1994 1998 2002 2006 20100

2

4

6

8

10

12

14

16

18

US - 10 Year Euro - 10 Year

2013

Rendement op klassieke renteproducten staat onder druk

Huidige beleggingsomgeving

49

Spaarboekje Gemiddeld rendement in België

0,70 %

Kasbon op 5 jaar

1,80 %

Kwaliteitsvol bedrijfspapier (Iboxx Euro Corporate AA-papier)

1,95 %

« Rente blijft nog lange tijd laag » (Mario Draghi, voorzitter ECB, 4/7/13)

En inflatie? 0,7% in België

Inflatieverwachting 2014: 1,4% (Belfius Research)

« Zoek rendement buiten de obligate veilige havens »

(De Standaard, 10/3/12)

maar...

Huidige beleggingsomgeving

50

Milton Friedman

« There’s no such thing as a

free lunch! »

En toch…

rendement lage risico-beleggingen vandaag zeer laag…

weinig verlies door die gedeeltelijk links te laten liggen

en uw portefeuille aan te vullen met hoger risico-beleggingen

beleggen aan 2% of 4% geeft een groot verschil in resultaat…

… en des te meer naarmate er meer tijd verstrijkt

Huidige beleggingsomgeving

51

10.000 EUR Belegd aan

2% per jaar

Belegd aan

4% per jaar

verschil

Na 1 jaar 10.200 10.400 200

Na 5 jaar 11.041 12.167 1.126

Na 10 jaar 12.190 14.802 2.612

En dus...

52

Stop wat meer pit

in uw portefeuille…

Deel 1:

Dynamiseer uw

obligatie-

portefeuille

Deel 1: Dynamiseer uw obligatieportefeuille

1.1. Via obligaties van groeilanden

Geef meer pit aan uw beleggingsportefeuille!

53

Een indrukwekkend parcours…

1.1. obligaties van groeilanden

54

1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 20120

100

200

300

400

500

600

700

Global Emerging Markets Bonds index (JP morgan)

Government Bond index Belgium (JP Morgan)

2013

rendement

sinds 1994 (geannualiseerd)

Groeiland-

obligaties:

9,66 %

Overheids-

obligaties

België:

6,24 %

Een interessante rentevergoeding…

1.1. obligaties van groeilanden

55

Risico-

premie

Bron: Aberdeen

En gezonde fundamenten…

1.1. obligaties van groeilanden

56

Lagere schulden

dan Westerse

landen

Maastricht-norm

En gezonde fundamenten…

1.1. obligaties van groeilanden

57

Lagere schulden

dan Westerse

landen

Inflatie beter

onder contrôle

Argentinië,

Brazilië, Chili,

Polen, Bulgarije,

Rusland,…

En gezonde fundamenten…

1.1. obligaties van groeilanden

58

Lagere schulden

dan Westerse

landen

Inflatie beter

onder contrôle

Lagere overheids-

tekorten dan ontw.

landen -10

-8

-6

-4

-2

0

2

2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016 2018

net lending / borrowing ontwikkelde landen

net lending/borrowing emerging

Maastricht-

norm

En gezonde fundamenten…

1.1. obligaties van groeilanden

59

Lagere schulden

dan ontwikkelde

landen

Inflatie beter

onder contrôle

Lagere overheids-

tekorten dan

ontwikkelde lndn

Hogere econ groei

5 à 6%

2 à 2,5%

20 jaar van ‘upgrades’…

1.1. obligaties van groeilanden

60

… en betere kwaliteit vertaalt zich in meer

geïnteresseerde beleggers en dus hogere koersen…

Perceptie versus realiteit…

1.1. obligaties van groeilanden

61

Bron: Aberdeen (gegevens eind 2012)

Hoe erin beleggen?

1.1. obligaties van groeilanden

62

Via individuele uitgiftes

Spreiding

Moeilijke toegang

Kennis van zaken

Munten niet altijd vrij verhandelbaar

Illiquide obligaties

Hoe erin beleggen?

1.1. obligaties van groeilanden

63

Via Fonds van obligaties van groeilanden

Binnenlands schuldpapier Extern schuldpapier

In « harde » munten In « lokale » munten

Iets langere looptijden (+/- 6j) Kortere looptijden (+/- 4j)

Gemiddelde rating BBB- Gemiddelde rating BBB

Profiteren van ontwikkeling

groeilanden

YTM: 5,4%

Profiteren van ontwikkeling +

mogelijke muntstijging

YTM: 6,4%

Plaats in een obligatieportefeuille?

1.1. obligaties van groeilanden

64

Gestructureerde

Producten

28%

Overheidsobligaties

ontwikkeld

10%

Kwalitatieve

Bedrijfsobligaties

18%

Vastrentend Belfius

29%

Obligaties

groeilanden

7%

Tip: 50/50 verdelen

over obligaties in

lokale en externe

schuld

Hoogrentende

Obligaties

7%

Deel 1: Dynamiseer uw obligatieportefeuille

1.1. Via obligaties van groeilanden

1.2. Via obligaties in vreemde munten

Geef meer pit aan uw beleggingsportefeuille!

65

« Extra rendement mogelijk met obligaties in vreemde

munt » (Oblis, 28/11/11)

1.2. obligaties in vreemde munten

66

Ren

tevo

ord

eel

« Ga vreemd, maar let op voor de risico’s » (De standaard, 5/5/12)

1.2. obligaties in vreemde munten

67

01/10 04/10 07/10 10/10 01/11 04/11 07/11 10/11 01/12 04/12 07/12 10/12 01/13 04/13 07/13 10/130,28

0,3

0,32

0,34

0,36

0,38

0,4

0,42

0,44

0,46

0,48

Euro per Brazilian Real

- 33 %

Welke criteria bepalen de evolutie van een munt?

1.2. obligaties in vreemde munten

68

Wisselkoers

Kapitaal-stromen

Economische en politieke omgeving

Waardering

10/12 11/1212/12 01/1302/1303/1304/13 05/1306/1307/13 08/1309/13 10/130,35

0,36

0,37

0,38

0,39

0,4

0,41

0,42

0,43

0,44

0,45

Euro per Turkish Lira

Welke criteria bepalen de evolutie van een munt?

1.2. obligaties in vreemde munten

69

Economische en politieke omgeving « Turkse lira onder druk door

aanhoudende protesten tegen

regering» (algemeen dagblad, 20/6/2013)

Ratingverhoging

Turkije

Welke criteria bepalen de evolutie van een munt?

1.2. obligaties in vreemde munten

70

Kapitaalstromen

Begroting in evenwicht?

Rentevoordeel?

Inflatie

Totale schuldgraad

Lopende rekening: tekort/overschot ?

Geeft aan of er in een land meer geld

binnenkomt dan buitengaat

Welke criteria bepalen de evolutie van een munt?

1.2. obligaties in vreemde munten

71

Waardering

Koopkracht

-pariteit (PPP)

Big Mac-index

Bron:

The economist

Welke munten zijn interessant?

1.2. obligaties in vreemde munten

72

Politieke

omgeving

Groei Waarde-

ring

Inflatie Schuld-

graad

Begro-

ting

Rente Lopende

rekening Totaal-

score

Noorse

Kroon + + - + ++ ++ +/- + Kopen

US Dollar +/- + + + - - = - Kopen (lange

termijn)

Austral.

Dollar + + +/- +/- + - +/- - Kopen

Japanse

Yen + +/- = + -- - - + Houden

Turkse Lira -- + + - ++ - + -- Beperkt

aankopen

Zuid-Afr

Rand -- + + - - - + -- Verkopen

Meer info per munt? Raadpleeg onze Muntfiches!

www.belfius.be > Sparen en beleggen > Info en

publicaties > Muntfiches

Plaats in een portefeuille?

1.2. obligaties in vreemde munten

73

Minimum

70% EURO

Maximum 30%

vreemde munten

Maximum 5% per

vreemde munt

Hoe erin beleggen?

1.2. obligaties in vreemde munten

74

Via individuele uitgiftes

www.belfius.be > sparen en beleggen > beleggen > obligaties

Bestaande uitgiftes (= secundaire markt)

Nieuwe uitgiftes (= primaire markt)

Hoe erin beleggen?

1.2. obligaties in vreemde munten

75

Via obligatiefondsen

Obligaties van euro-convergerende landen

Deel 1: Dynamiseer uw obligatieportefeuille

1.1. Via obligaties van groeilanden

1.2. Via obligaties in vreemde munten

1.3. Via hoogrentende obligaties

Geef meer pit aan uw beleggingsportefeuille!

76

Hoogrentende obligaties?

1.3. Hoogrentende obligaties

77

Investment

Grade

Non-

Investment

Grade of

High Yield

Op zoek naar hoge coupons?

1.3. Hoogrentende obligaties

78

« high yield-obligaties in trek » (Morningstar, 3/9/13)

Jan-99 Jan-01 Jan-03 Jan-05 Jan-07 Jan-09 Jan-11 Jan-130

10

20

30

40

50

60

70

80

Euro High Yield B - YTMEuro High Yield BB - YTMEuro High Yield C - YTM

BB-rating : 4,2%

B-rating : 6,9%

C-rating : 10,3%

hoogrentende obligaties hebben nog troeven…

1.3. Hoogrentende obligaties

79

Jan-01 Jan-03 Jan-05 Jan-07 Jan-09 Jan-11 Jan-130

5

10

15

20

25

30

Euro High Yield - YTMIRS EUR 5 YearRisicopremie (= extra rentevergoeding) High Yield

hoogrentende obligaties hebben nog troeven…

1.3. Hoogrentende obligaties

80

Spreiding !!!

« Moody’s

reduces global

default rate

forecast for

2013 » (Bloomberg, 9/8/13)

Spreiding via hoogrentende obligaties? Een voorbeeld…

1.3. Hoogrentende obligaties

81

23,58%

Ratingverdeling in de portefeuille 10 grootste posities in de portefeuille

Looptijdverdeling

in de portefeuille

YTM : 5,9%

Plaats in een obligatieportefeuille?

1.3. Hoogrentende obligaties

82

Gestructureerde

producten

28%

Overheidsobligaties

ontwikkeld

10% Kwalitatieve

bedrijfsobligaties

18%

Vastrentend Belfius

29%

Obligaties

groeilanden

7%

Hoogrentende of

High Yield-obligaties

7%

Deel 1: Dynamiseer uw obligatieportefeuille

1.1. Via obligaties van groeilanden

1.2. Via obligaties in vreemde munten

1.3. Via hoogrentende obligaties

1.4. Via converteerbare obligaties

Geef meer pit aan uw beleggingsportefeuille!

83

Definitie?

1.4. Converteerbare obligaties

84

Een obligatie die door de houder

kan worden omgezet in een vooraf

bepaald aantal aandelen.

Mee profiteren van stijging aandeel

Bescherming als aandeel daalt

Lagere rentevergoeding dan gewone

obligatie van dezelfde emittent

Meer weten over converteerbare obligaties?

Webinar

3 december om 20u

Plaats in een obligatieportefeuille?

1.4. Converteerbare obligaties

85

Gestructureerde

producten

28%

Overheidsobligaties

ontwikkeld

10%

Kwalitatieve

bedrijfsobligaties

10%

Vastrentend Belfius

29%

Obligaties

groeilanden

7%

Hoogrentende

obligaties

7%

Converteerbare

obligaties

8%

Geef meer pit aan uw beleggingsportefeuille

86

Dynamiseer uw obligatieportefeuille

Via obligaties van groeilanden

Lichte voorkeur voor lokale munten

Via obligaties in vreemde munten

Zorg steeds voor voldoende spreiding!

Vb Noorse Kroon, US en Aus Dollar, Turkse lire

Via hoogrentende of High Yield obligaties

Niet te lange looptijden en voldoende uitgiftes

Via converteerbare obligaties

Bekijk onze webinar op 3/12 om 20u!

Workshop beleggen

87

Stop wat meer pit

in uw portefeuille…

Deel 2:

Krik uw

rendement op

via aandelen

Deel 2: Krik uw rendement op via aandelen

Waarom aandelen opnemen?

Hoe begin je eraan? Het ABC

Basisprincipes

Hoe beleg je erin?

Aandelen in onze referentieportefeuille?

Onze huidige voorkeuren

Geef meer pit aan uw beleggingsportefeuille

88

2.1. Waarom aandelen in portefeuille opnemen?

89

« Onderzoek toont aan dat een obligatieportefeuille

met 10% aandelen minder risico bevat dan een

100% obligatieportefeuille...

en toch een hoger rendement opbrengt.» (stichting financiële kennisbank, definanciëlesite.nl)

Waarom aandelen in portefeuille opnemen?

2.1. Waarom aandelen in portefeuille opnemen?

90

01-2011 07-2011 01-2012 07-2012 01-2013 07-201375

80

85

90

95

100

105

110

115

120

STOXX 600 - Index iBoxx Euro Bond Index

« Aandelen stijgen, obligaties dalen »

(De standaard, 23/03/2011)

Waarom aandelen in portefeuille opnemen?

2.1. Waarom aandelen in portefeuille opnemen?

91

01-2011 07-2011 01-2012 07-2012 01-2013 07-201380

85

90

95

100

105

110

115

120

STOXX 600 - IndexiBoxx Euro Bond Index10 % of STOXX 600 + 90 % of iBoxx Euro Bond Index

10% aandelen krikt al het rendement op…

+ 6,1%

+ 2,3%

+ 18,4%

2.2. Hoe begin je eraan?

92

2.2.1. Het ABC van aandelen

Aandeel?

2.2.1. Het ABC van aandelen

93

Een aandeel is een bewijs van mede-eigendom

van een bedrijf. Het geeft recht op een deel van

de winst van het bedrijf - het dividend – en een

meer- of minwaarde bij verkoop.

Een obligatiehouder heeft een lening verstrekt

en is dus schuldeiser. Hij heeft recht op een

rentevergoeding en terugbetaling van zijn

kapitaal op vervaldag.

2.2.1. Het ABC van aandelen

94

Waarde aandeel

Waarde bedrijf

Boekwaarde Marktwaarde

Vb. Colruyt:

1,8 miljard eur

11,5 eur per aandeel

Werkelijke waarde van de

bezittingen en schulden van een

bedrijf zoals ze in de

boekhouding zijn opgenomen

Vb. Colruyt:

6,6 miljard eur

42 eur per aandeel

2.2.1. Het ABC van aandelen

95

Nu +1j +2j +3j …

Div 1 Div 2 Div 3 …

Marktwaarde

Prijs of koers

aandeel

Waarderingsmodellen

Vb. Dividend Discount Model : (DDM)

2.2.1. Het ABC van aandelen

96

Marktwaarde

Prijs/koers aandeel Vraag & aanbod

- Bedrijfsnieuws

- Economisch nieuws

- Marktsentiment

01/2013 02/2013 03/2013 04/2013 05/2013 06/2013 07/2013 08/2013 09/2013 10/201334

36

38

40

42

44

46Colruyt SA - Price

« Beleggers hebben Colruyt beloond

voor beter dan verwacht resultaat »

(De Morgen, 26/6/13)

winstwaarschuwing

Is een aandeel nu eigenlijk duur of goedkoop?

2.2.1. Het ABC van aandelen

97

« Europese aandelen zijn

goedkoop gewaardeerd »

(belegger.nl , 12/08/2013)

« Amerikaanse aandelen

overgewaardeerd »

(belegger.nl , 19/08/2013)

Basisratio’s voor elke belegger:

2.2.1. Het ABC van aandelen

98

A) Koers/winstverhouding (K/W) of Price/Earnings (P/E)

Koers aandeel

Winst per aandeel

Vb. Colruyt: Koers aandeel : 42,2

Winst per aandeel : 2,4 = 17,6 P/E of K/W

2013 (schatting)

P/E of

K/W

Colruyt Delhaize Ahold Carrefour

2013 17,6 10,9 15,8 20,1

2014 16,5 10,2 13,7 16,9

Bron: factset

Basisratio’s voor elke belegger:

2.2.1. Het ABC van aandelen

99

B) Price/Earnings Growth (PEG-ratio)

Verwachte K/W

Groeiratio winst per aandeel komende 5 jaar

Vb. Colruyt Verwachte K/W: 17,6

Groeiratio : 5,01% = 3,5

PEG-

ratio

Colruyt Delhaize Ahold Carrefour

2013 3,5 3,0 2,5 1,2

Basisratio’s voor elke belegger:

2.2.1. Het ABC van aandelen

100

C) Dividendrendement of Dividend Yield (DY)

Dividend per aandeel

Aandelenprijs

Vb. Colruyt Dividend : 0,97

Aandelenprijs : 42,2 = 2,3 %

DY Colruyt Delhaize Ahold Carrefour

2013 2,3% 3,3% 3,4% 2,2%

Obligatie Delhaize: Ter vergelijking: 2,57%

Is een aandeel nu eigenlijk duur of goedkoop?

2.2.1. Het ABC van aandelen

101

« Europese aandelen zijn

goedkoop gewaardeerd »

(belegger.nl , 12/08/2013)

« Amerikaanse aandelen

overgewaardeerd »

(belegger.nl , 19/08/2013)

ratio Europa (Stoxx600)

VS (S&P500)

Japan (Nikkei 225)

Groeilanden (MSCI EM)

K/W 13,57 14,84 13,50 11,23

PEG 1,30 1,36 0,85 -

DY 3,57% 2,15% 2,13% 2,74%

2.2.2. Drie gouden regels:

2.2. Hoe begin je eraan?

102

1. Verwachtingen

2. Beleggingshorizon

3. Spreiding

1. Wees realistisch in uw verwachtingen

2.2. Hoe begin je eraan? - Basisprincipes

103

Gemiddeld

jaarlijks

rendement:

5,99%

« Zie beleggen niet als een snelle

manier om rijk te worden » Morningstar

-42,01%

-26,11%

-18,23%

-9,38%-5,48%

-0,95% -2,83% -3,97% -4,84% -2,48%

51,25%

39,83%35,94%

29,07% 31,14%25,73% 24,27% 22,00% 20,74% 19,79%

-60,00%

-40,00%

-20,00%

0,00%

20,00%

40,00%

60,00%

1 jaar 2 jaar 3 jaar 4 jaar 5 jaar 6 jaar 7 jaar 8 jaar 9 jaar 10 jaar

Worst Best

2. Beleggingshorizon

2.2. Hoe begin je eraan? - Basisprincipes

104 Gegevens: MSCI World (total return) sinds 1970

« Ik ben er absoluut van overtuigd

dat je aandelen moet kopen met de

bedoeling ze tien à twintig jaar in

portefeuille te houden » (Stefan Duchateau)

3. Spreiding !

2.2. Hoe begin je eraan? - Basisprincipes

105

« If you are not a professional investor,

(…), then I believe in extreme

diversification.

So I believe 98 or 99 % of people who

invest should extensively diversify and

not trade… »

Warren Buffett

3. Spreiding ?

2.2. Hoe begin je eraan? - Basisprincipes

106

01/2013 03/2013 05/2013 07/2013 09/201370

80

90

100

110

120

130

140

Belgacom Telenet MSCI Europe / Telecom

11/2013

3. Spreiding ?

2.2. Hoe begin je eraan? - Basisprincipes

107

« Diversificatie vereist ten minste 50

aandelen » (Nico van der Sar, Erasmusuniversiteit Rotterdam,

31/5/2011)

2.3. Hoe beleg je erin?

108

Individueel aandeel ?

Fonds ?

Gespreid instappen ?

Tak 44 ?

Gestructureerd product ?

Via individuele aandelen?

2.3. Hoe beleg je erin?

109

- Geen spreiding -> hoog risico!

- Kosten

- Opvolging!

- Doe uw huiswerk (of laat het door iemand doen)

- Vergeet uw portefeuille niet regelmatig te herbalanceren

- Sla nooit in paniek

Laat toe om te profiteren van de groei van één specifiek bedrijf

Wees een belegger, geen speculant…

Maar opgelet!

Via beleggingsfondsen

2.3. Hoe beleg je erin?

110

Gemak

Ruime spreiding

Professioneel beheer

Toegang tot moeilijk toegankelijke markten

Maar een reeks troeven…

- Geen kapitaalsgarantie

- Kosten (instap- en beheer)

Via gestructureerde producten?

2.3. Hoe beleg je erin?

111

Gestructureerd product

Obligatie Optie-structuur

100%

kapitaalsbescherming

Meeprofiteren van de

evolutie van - Een beurs,

- Een aandelenkorf

- Een fondsenkorf

- …

Via gestructureerde producten?

2.3. Hoe beleg je erin?

112

0

20

40

60

80

100

120

140

1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31Obligatie Opties

Koers van het product

daalt onder 100 %

Tijdens de looptijd veroorzaakt een stijging

van de rente een daling van de

obligatiekoers .... maar op eindvervaldag

hebt u kapitaalbescherming

Beurs doet het beterUw

deelname

aan de

beursstijging

Kapitaal

terugbetaald

aan 100 %.

Daling van de beurs

Via Tak 44?

2.3. Hoe beleg je erin?

113

Tak 44

Zekerheid Rendement

Tak 21

• Zorgt voor gewenste

kapitaalsbescherming

(5%, 50%, 100%)

• Gegarandeerde rentevoet

@ 2%

• Mogelijke winstdeelname

Tak 23

• Keuze uit meerdere

kwalitatieve fondsen

• Rendement gelinkt aan

evolutie fondsen

Via Tak 44?

2.3. Hoe beleg je erin?

114

Toegang tot meerdere internationale kwalitatieve

fondsen

Beperking risico’s via opties (stop loss, lock win)

Flexibel beheer: interne arbitragemogelijkheden

Mogelijkheid begunstigde bij overlijden aan te

duiden

Templeton Carmignac

Fidelity Aberdeen

BlackRock

Robeco

…

Gespreid instappen…

2.3. Hoe beleg je erin?

115

« Gespreid beleggen is de

beste remedie tegen

zenuwachtige beurzen »

(De Tijd, 1/6/2013)

« Rijk worden dankzij regelmaat »

(De Standaard, 3/8/2013)

Gespreid instappen…

2.3. Hoe beleg je erin?

116

gespreid instappen in Europese aandelen tussen 26-2-2008 en 17-2-2011:

eindkapitaal: 25.197 euro (rendement 8% per jaar)

• Kapitaal 20000 € via storting van

• 1,666,67 euro elke 3 maanden

Gespreid instappen… via Flex Invest Plan

2.3. Hoe beleg je erin?

117

Vroeg begonnen = half gewonnen

Gespreid beleggen = beleggen

tegen gemiddelde koersen

Flexibiliteit: kies zelf hoeveel en

wanneer u belegt

Ruime keuze aan fondsen

Plaats in een portefeuille?

2. Krik uw rendement op via aandelen

118

Plaats in onze referentieportefeuille?

2. Krik uw rendement op via aandelen

119

Obligaties

56%

Liquiditeiten

7% Immo

3%

Aandelen

34%

Spreiding!

2. Krik uw rendement op via aandelen

120

Europa 65%

N-Amerika

18%

Groeilanden

8%

Azië-Oceanië

9%

Geografisch

34%

aandelen

Spreiding!

2. Krik uw rendement op via aandelen

121

Sectoraal

34%

aandelen

Fin sect.

20%

Farma

13%

Industrie

13% Telecom

3%

Techno

10%

Basismat.

6%

Cycl cons

9%

Def cons

13%

Energie

8%

Nutsbedr.

4%

Onze huidige voorkeuren:

Regionaal:

nadruk op Europa

Japan

Thematisch:

Kleine en middelgrote ondernemingen

Demografie

Innoverende bedrijven

Sectoraal:

Farma / Biotech

Industriële bedrijven

2. Krik uw rendement op via aandelen

122

2.4. Samenvatting

123

Obligaties 56 %

Belfius vastrentend (in EUR

of vreemde munt)

Obligaties van groeilanden

(in lokale munten)

Hoogrentende obligaties

Converteerbare obligaties

Aandelen 34 %

Europese kleine en

middelgrote bedrijven

Europese innoverende

bedrijven

Thema demografie

Japanse aandelen

Aandelen van groeilanden

Of all-in-one:

Via Tak 44 of gemengde fondsen

vragen?

124

Wij danken U voor uw aandacht!