ONTWIKKELINGEN IN DE DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING VAN LEUKEMIE BIJ KINDEREN MET DOWNSYNDROOM

Tijdschrift voor Kindergeneeskunde jaargang 77, nummer 2 (april 2009)

Verbrugghe Sandy 1 BaO D

AUTEURS M. Blink T.D. Buitenkamp J.P. van Wouwe E.R. van Wering V.H.J. van der Velden C.M. Zwaan

OVER DE AUTEUR DR J.P. VAN WOUWE

Verbonden aan de samenwerkende ziekenhuizen in Dordrecht/Zwijndrecht

Werkt nu als kinderarts onderzoeker bij TNO Kwaliteit van Leven te Leiden

Als docent participeert hij in het onderwijs aan kraamverzorgenden, verpleegkundigen en (kinder- en jeugd) artsen

SYNTHESE VAN HET ARTIKEL

DOWNSYNDROOM EN TRANSIËNTE LEUKEMIE Ontstaat tijdens de foetale fase

Tijdens vorming van bloedcellen in de lever

Bij kinderen met downsyndroom wordt deze vorming gekenmerkt door een abnormale uitbreiding van onrijpe cellen

KLINISCHE VERSCHIJNSELEN Meestal geen klachten

Diagnose moeilijk te stellen

Bij Symptomatische Transiënte Leukemie Wel klachten

Diagnose meestal in de eerste twee levensweken gesteld.

ENKELE SYMPTOMEN Leververgroting

Veel voorkomend

Miltvergroting Buikwaterzucht

ONDERZOEKSVRAGEN Een belangrijke en tot op heden

onbeantwoorde vraag:

Kan de behandeling van kinderen met Transiënte Leukemie de ontwikkeling van Myeloïde Leukemie, bij personen met Downsyndroom, op latere leeftijd voorkomen?

Via de volgende procedure probeert men een antwoord te vinden op de onderzoeksvraag (volgende dia):

Vanaf 1 januari 2008 SKION- protocolSKION = Stichting Kinderoncologie Nederland

Bij alle pasgeborenen met het Downsyndroom Een bloedmonster geanalyseerd op de aanwezigheid van Transiënte Leukemie (TL)

Wanneer er TL wordt vastgesteld patiënt doorverwezen naar een kinderoncologisch centrum waar men bepaald welke behandeling de patiënt zal krijgen

Alle kinderen met TL gevolgd op het ontwikkelen van latere Myeloïde Leukemie

DOWNSYNDROOM EN ACUTE MEGAKARYOBLASTISCHE LEUKEMIE (AML)

Bij twee derde van de patiënten met het Downsyndroom, die lijden aan Myeloïde Leukemie (ML), wordt de leukemie geclassificeerd als Acute Megakaryoblastische Leukemie (AML)

Vaak is er een lange voorfase met: - Trombocytopenie en

(=te weinig bloedplaatjes in het bloed)

- Dysplastische veranderingen in het beenmerg(= ongewoon ontwikkelen en groeien van weefsel)

GENETISCHE ACHTERGROND TL- cellen en ML- cellen bij personen met

Downsyndroom

gekarakteriseerd door een mutatie (= verandering) in het GATA1-gen

GATA1-gen belangrijke hematopoëtische transcriptiefactor

= Een eiwit dat op specifieke plaatsen DNA bindt en daarmee transcriptie (‘overschrijving’) reguleert voor de vorming van bloedcellen

IN SCHEMA GEZET

Uitbreiding van onrijpe cellen in de lever van de foetus

GATA1- mutaties

Transiënte Leukemie (TL)

80% ontwikkelt GEEN Myeloïde Leukemie (ML)

20% ontwikkelt ML

HUIDIG ML- DS- BEHANDELPROTOCOL Voor 1980Kinderen met het Downsyndroom die leden aan ML,

werden niet altijd curatief behandeld Men dacht dat ze de chemotherapie niet konden

overleven

Maar de ML- cellen zijn relatief gevoelig voor chemotherapie, waardoor een hoge dosis vermeden kan worden

Zo wil men en hogere overleving bereiken

Het `Downsyndroom ML 2006'-protocol

EINDE