Archeologie voor pakket++s

Les 1: Inleiding tot de archeologie

Wat verstaat men onder archeologie?

Definitie 1

Archeologie is een tak van de geschiedenis die zich bezighoudt met het bestuderen van overschotten van mensen en wat zij hebben geproduceerd.

Definitie 2

Archeologie is de wetenschap die tot doel heeft het systematisch opsporen en interpreteren van materiële overblijfselen boven en onder de grond.

Definitie 3

Archeologie is de wetenschap die tracht na te gaan hoe mensen vroeger een maatschappij ordenden en in stand hielden.

Definitie 4

Archeologie is een vierdimensionale legpuzzel.

Doel van archeologie

• Zichtbaar (soms tastbaar) maken van het verleden.• Misverstanden/vooroordelen uit de weg te ruimen;

mythe inwisselen voor zekerheid.• Ken je geschiedenis, ken jezelf.• Nieuwsgierigheid bevredigen. Hoe was het toen?• “Completeren” en/of soms corrigeren van het

historische beeld.

Maatschappelijk nut

• Dit is een heel lastig te beantwoorden vraag. Waarom?– Omdat het antwoord erg tijd en plaats gebonden is.– Centraal staat meestal wel de vraag:

• wie waren onze voorouders en hoe leefden zij

– Maar van daar uit wordt het lastiger:• Soms gaat het om pure academische interesse• Soms om interesse van een deel der bevolking, indien het

historisch bewustzijn enigszins ontwikkeld is• Maar soms gaat het ook om (eng) nationalistische ideeën; toen

waren we beter de buren, dus nu eigenlijk ook• Soms ook uit verlangen naar vroeger: toen alles beter was

Een aantal belangrijke begrippen 1

• Wat wordt onder de vondst verstaan?– Een artefact

• Een voorwerp dat door mensen handen is gemaakt, zichtbaar veranderd is.

Een aantal belangrijke begrippen

• Wat wordt onder de vondst verstaan?– Een spoor (feature)

• Door mensen opzettelijk of onopzettelijk achtergelaten resten en/of veranderingen in/aan/op het landschap

• Zie opvolgende dia’s

Grondspoor (ploeg)

Funderingen

Een afvalkuil

Celtic fields; IJzertijd akkertjes

Een huis (geweest)

Een aantal belangrijke begrippen

• Wat wordt onder de vondst verstaan?– Een ecofact

• Door mensen gebruikte natuurlijke objecten, die door hen niet zijn veranderd

Tja …

Een aantal belangrijke begrippen

• Wat wordt onder de vondst verstaan?– Een site (vindplaats)

• Een woonplaats of een plaats in het landschap waar mensen – een korte of langere periode – activiteiten/een activiteit hebben verricht.

• Zie opvolgende dia’s

Site: grafheuvel

Site: Hunebed bij Borger

Site: Bronstijd bewoning

Site: Crac des Chevaliers

Site: Bunker Utah Beach

Een aantal belangrijke begrippen

• Palimpsest – Hergebruik van een

• Artefact• Een verblijfplaats• Een activiteitenplek

– Gevolg• Zaken uit het verleden worden samengevoegd. Dit gebeurt

overigens binnen de archeologische context vaak niet door menselijke- maar natuurlijke processen

Een aantal belangrijke begrippen

• Regiovondsten en geïsoleerde vondsten– Bij regiovondsten gaat het om

• Bewust in kaart brengen van bepaalde artefacten/sporen in een bepaalt gebied, teneinde inzicht te krijgen in menselijke activiteiten in het gebied gedurende een bepaalde periode

– Geïsoleerde vondsten zijn vaak toevalstreffers en/of sporen/actefacten (een artefact) waarvoor (tot dan toe) geen context (samenhang) bekend is binnen het bewuste gebied