Notitie“Kindereninarmoede”StichtingLeergeldGemerte.o.juli2017

1

“Kindereninarmoede”

juli2017

Notitie“Kindereninarmoede”StichtingLeergeldGemerte.o.juli2017

2

Notitie“Kindereninarmoede”StichtingLeergeldGemerte.o.juli2017

3

Aan:deWethoudersvandegemeentenGemert-Bakel,LaarbeekenBoekelHetkrantenartikelvan15mei2017opdevoorzijdevandezenotitieonderstreepteenstemeerdeactualiteitvanendenoodzaakomhetthema:“kindereninarmoede”hoogopdeagendatezettenenactieteondernemen.Doordetoekenningin2017vande€85miljoenextravoorbestrijdingvanarmoedeonderkinderendientophetniveauvandegemeentennagedachtengewerkttewordenaaneenuitbreidingvanhethuidigearmoedebeleidtenaanzienvankinderen.IndegemeentenGemert-Bakel,LaarbeekenBoekelisStichtingLeergeldGemerte.o.eenvandeorganisatiesdiezichdeafgelopenjareninsamenwerkingmetdegemeentenheeftingezetvoorhetondersteunenvankinderenineenarmoedesituatie.Omdatarmoedeonderkinderenons,hetbestuurvanStichtingLeergeldGemerte.o.,naaanhethartligt,hebbenwijdevrijheidgenomenomonzeideeëntenaanzienvanhetnieuwebeleidaanhetpapiertoetevertrouwenendezemetutedelen,teneindeuiteindelijksamentekomentoteengerichtplanvanaanpak.DeafgelopenjarenishetaantalaanvragenomondersteuningbijStichtingLeergeldGemerte.o.jaarlijksmetongeveer10%toegenomen.In2016zijn1175aanvrageninbehandelinggenomenendezehaddenbetrekkingop438kinderenuit239gezinnen.Pergemeentezietdateralsvolgtuit:Gemeente: Aanvragen: Kinderen: Gezinnen:Gemert-Bakel 650 248 136Laarbeek 369 137 72Boekel 156 53 31Totalen1.175 438 239==========Hetaantalkinderendatwijjaarlijksondersteunenisaanzienlijk,maaralsweinzoomenopdeconclusiesvaneenaantalrecenteonderzoekenkennelijkslechtsdetopvaneenijsberg.Uithetadviesrapport17/03:“Opgroeienzonderarmoede”vandeSociaalEconomischeRaad(SER)vanmaart2017blijktuitcijfersvanhetSociaalCultureelPlanbureau(SCP)datlandelijkgezien1opde9kindereninarmoedeleeft.Vertaaljedezelandelijkecijfersnaarkindereninonze3gemeentenishetaantalkinderenineenarmoedesituatieveelgroterdan438kinderendienualdoorLeergeldondersteundworden.Omgerekendnaarhetlandelijkgemiddeldebedraagthetmogelijkeaantaldanzeker1300tot1600!

Notitie“Kindereninarmoede”StichtingLeergeldGemerte.o.juli2017

4

Omrichtingtegevenaaneenandereeneffectievereaanpakgaanweindezenotitieeerstinopdeconclusiesvanenkelerecenteonderzoeken.Dezeonderzoekenhelpenonsomhettotaleveldvanarmoedeonderkinderentedefiniëren.Datisnatuurlijkniethetmeestaantrekkelijkdeelmaarwelnoodzakelijkomdeomvangenmatevanhettoekomstigehandelenvasttestellen.Watisarmoede?DoorhetSociaalCultureelPlanbureau(SCP)enhetCBSwordtarmoedegedefinieerdals:“hethebbenvanonvoldoendegeld(inkomen)omeenbepaaldconsumptieniveauterealiserendatinNederlandalsminimaalnoodzakelijkwordtgeacht.”Hetcriteriumhierbijisdatdezekinderenineenhuishoudenleven,dateenbesteedbaarinkomenheeftonderdegrensvan‘nietveel,maartoereikend’.Ditlaatsteomvatdeminimaleuitgavenaanvoedsel,kleding,wonenensocialeparticipatiezoalsdiezijnberekenddoorhetNibud.Armoedeonderkinderenwordtdusvastgesteldaandehandvanhetinkomenvanhethuishoudenwaarinzeleven.Negatieveeffecten:Uitonderzoekenblijktdatdenegatieveeffectenvanarmoedeindekindertijdvooralopkortetermijnoptreden:kinderenvoelenzichongelukkig,makenzichzorgenoverdethuissituatieennemenminderdeelaansocialeactiviteiten.Dezesocialeuitsluitingisnadrukkelijkaanwezig,ongeachtdeeconomischeomstandigheden.Hetprobleemvanarmoedeendaardoorsocialeuitsluitingvankinderenlostzichnietzomaaropwanneerdeeconomiegroeit.Opdelangeretermijnheeftarmoedeonderkinderenalsnegatievegevolg,datdezekinderenblijvenstekenopeenlaagonderwijsniveauendaardoormeerrisicolopenalsvolwasseneopnieuwinarmoedetekomenverkeren.Hetopgroeieninarmoedeleidttotzogeheten“littekeneffecten”vandezekinderen.Achterstanddoorarmoedeleidttothetnietvolledigbenuttenvanhettalentvankinderen,leidttotlagereschoolprestatiesenonderwijsachterstanden,probleemgedrag,totarmoedealsvolwassene,eenhogerekansopgezondheidsproblemenenkansopsocialeuitsluitingindejeugdenhetlatereleven. Gevarieerdedoelgroep:Opmerkelijkzijnderesultatenenconclusiesinhetrecenteonderzoek:“Armoedeonderkinderen–eenprobleemschets”vanfebruari2017vanhetSociaalCultureelPlanbureau(SCP).Hieruitblijktnamelijkdatdegroepkindereninarmoedeheelgevarieerdissamengesteld.Hetzijnnietalleenkinderenuitbijstandsgezinnen.Dedoelgroepvankindereninarmoedeisveelgroterdaneerderingeschat.Hetrisicooparmoedeblijktinderdaadhetgrootsttezijnvoorkinderenuitbijstandsgezinnen/uitkeringsgezinnen.Dezewordenechteropdevoetgevolgddoorkinderenuitgrotereeenoudergezinnenen/ofkinderenmeteenniet-westerseachtergrond.Bijzonderenopmerkelijkechteris,daterinNederlandnogeenanderegrotegroepkinderenbestaatdieeengrotekansoparmoedelooptendatzijnautochtoon-Nederlandsekinderen,dieintweeoudergezinnenopgroeienenvanwiedeouders(laag-)betaaldwerkofonregelmatigwerkhebben.Hetrisicooparmoedevandezelaatstecategoriekinderenisweliswaarkleinerdanvankindereninbijstandsgezinnen,maardeomvangvandezegroepin

Notitie“Kindereninarmoede”StichtingLeergeldGemerte.o.juli2017

5

detotalebevolkingiszogrootdathettotaalvanarmekinderenindezecategorieveelgroterisdanhettotaleaantalkindereninbijstandsgezinneneneenoudergezinnen.

Hoeweler–inprocentenbezien–weinigarmoedeisonderkinderenmetwerkendeouders,ishetbeeldanderswanneermenkijktnaardeabsolutecijfers.Hunaantalvarieerttussencirca180.000en220.000kinderenperjaar.Dithoudtindatrond60%vandetotalegroeparmekinderen(2014:378.000kinderen)afkomstigisuiteengezinwaarvanéénofbeideouderswerken.!!!!!!!!!!!!!!Uitonderstaandfiguurblijktdatkinderenuiteenoudergezinnenmet31%eenminderheidvormen.Veruitdemeestearmekinderenwonenmethunbeideouders.DitkomtomdattweeoudergezinnenmeervoorkomenindeNederlandsepopulatie:vanallekindereninNederlandwonenerietsmeerdan450.000(14%)bijéénouderenruim2,85miljoen(83%)ineengezinmettweeouders.InonzegemeentenwoneninGemert-Bakel5,5%kinderenineeneenoudergezinen38%inmeerpersoonshuishoudens.InLaarbeekzijndatrespectievelijk5,9%tenopzichtevan38,5%eninBoekel5,4%tenopzichtevan42,9%.

Notitie“Kindereninarmoede”StichtingLeergeldGemerte.o.juli2017

6

Hoeweldekansoparmoedegroterisvoorkinderenuituitkeringsgezinnendanvoorkinderenmetwerkendeouders,makendezelaatstenmeerdandehelftvandetotalegroeparmekinderenuit.58%vandearmekinderenwoontineengezinmetinkomen.Zieonderstaandfiguur:

Notitie“Kindereninarmoede”StichtingLeergeldGemerte.o.juli2017

7

Binnendegroeparmekinderenmetwerkendeoudersvormendeautochtoneparenveruitdegrootstecategorie(46%vandegroepwerkendearmen).Zijwordengevolgddoordeniet-westerseparen(20%)endeautochtoneeenoudergezinnen(18%).Indegevallendatdebelangrijksteinkomensbronvanhethuishoudeneenuitkeringofpensioenisvoerendeniet-westerseparen,deautochtoneeenoudergezinnenendeniet-westerseeenoudergezinnendelijstaan.Zijmakenrespectievelijk36%,20%en19%vandeniet-werkendearmenuit.Zieonderstaandfiguur:

Wiezijndeverantwoordelijken/actorent.a.v.kindereninarmoede?Ouders:Deouderszijndeeerstverantwoordelijkenvoorhunkinderen.Zijhebbendeprimaireverantwoordelijkheidvoordeontwikkelingenopvoedingvanhunkinderenenmoetenhandeleninhetbelangvanhetkind(VerdraginzakedeRechtenvanhetKind)(IVRK).Oudersmoetenzorgenvooreenlevensstandaarddietoereikendisvoorde“lichamelijke,geestelijke,intellectuele,moreleenmaatschappelijkeontwikkeling”vankinderen.DeStaatmoetoudershierbijondersteunen.Destaatmoet“passendebijstandverlenenaanoudersenvoogdenbijdeuitoefeningvanhunverantwoordelijkhedendiedeopvoedingvanhetkindbetreffen,enwaarborgendeontwikkelingvaninstellingen,voorzieningenendienstenvoorkinderzorg”.Destaatdientalseensoort‘vangnet’wanneeroudershunverantwoordelijkheidnietnemen(bijvoorbeeldhetkindverwaarlozen)ofnietkunnennemen(bijvoorbeeldomdatzeonvoldoendemiddelenhebben/inarmoedeverkeren).Bijhetterugdringenvan(degevolgenvan)armoedeonderkinderenhebbendeoudersderhalveeeneersteverantwoordelijkheid.Eigenverantwoordelijkheidisvanoudshereenbelangrijkuitgangspunt,daaromgeldtinbeginselookdatsocialezekerheidviadeoudersverloopt.Tegelijkertijdkanarmoedeenarmoedeonderkinderennietaltijddoordeoudersopeigenkrachtwordenopgelost.DaaromzettenzoweldeRijksoverheidalsgemeenten,instrumenteninterbestrijdingvandeoorzakendanwelsymptomenvanarmoedeonderkinderenenarmoedevangezinnen.

Notitie“Kindereninarmoede”StichtingLeergeldGemerte.o.juli2017

8

HetRijk:HetRijkstuurtdecentraalarmoedebeleidmetkadersvansocialezekerheidenvoorzieningen.Hierinwordenvoorwaardenvastgesteldomvoorregelingeninaanmerkingtekomen,dealgemenerechtenenplichtentedefiniëren,etcetera.BovendienstuurthetRijkviagelddatgemeentenontvangenomopdecentraalniveaubeleidtevoeren.InhetkadervandebestrijdingenpreventievanarmoedeenschuldenheefthetkabinetRutteIIinhetregeerakkoordhonderdmiljoeneurostructureelbeschikbaargesteld.Gemeentenontvangensinds2013jaarlijksstructureelnegentigmiljoeneuro.Gemeentenzijndaarbijopgeroepenspecialeaandachttebestedenaankindereninarmoedeenuitonderzoekblijktdatzijdatookdoen.Eind2016isdoorhetkabinetRutteIInogeenshonderdmiljoeneurostructureelbeschikbaargesteld,specifiekvoorbestrijdingarmoedeonderkinderen.Daarvangaatjaarlijksstructureel85miljoeneuronaardegemeenten.ErzijnbestuurlijkeafsprakenmetdeVNGgemaaktoverdebestedingvandezemiddelen.Doelishetondersteunenvankindereninarmoedeviavoorzieningeninnatura.DaarnaastisertienmiljoeneurobeschikbaarvoorStichtingLeergeld,hetJeugdsportfonds,hetJeugdcultuurfonds,StichtingJarigeJobenNationaalFondsKinderhulp.Verderiserviermiljoeneuroperjaarbeschikbaarvoorlandelijkeenbovenregionaleinitiatievenviaeenspecifiekesubsidieregeling.Degemeenten:InhetNederlandsestelselzijndegemeentenprimairverantwoordelijkvoordeuitvoeringvanhetarmoedebeleidenhetterugdringenvanarmoedeonderkinderen.Zijhebbendebevoegdheidendemogelijkheidommaatwerktebieden.ErisgeendwingendkadervandehandvandeRijksoverheidoverhoehetbeleidvormtegevenenuittevoeren.Bijderegelingenvoorinkomensondersteuningenparticipatiebevorderinghanterengemeentenveelalinkomensnormenwaardoordezeregelingeninkomensafhankelijkzijn.Erisgeenlandelijkoverzichtbeschikbaarvandeinkomensnormenvangemeenten,maarhetbeeldbestaatdatdezemeestaltussen110à120procentvandebijstandsnormbedragen.Uitgangspuntvoorhetrechtopindividuelebijzonderebijstandisdeindividuelefinanciëledraagkrachtvandebelanghebbende.Gemeentenhebbendaartoeeengrotebeleidsvrijheid.IndeParticipatiewetzijnnogwelmogelijkhedenopgenomenvoorhetbiedenvanalgemenebijstandenvancategoralebijzonderebijstandindevormvaneencollectievezorgverzekering,individuelebijzonderebijstandenindividueleinkomensenstudietoeslag.Gemeentenbiedendaarnaastookanderevoorzieningenaandieeropgerichtzijndathuishoudensbeterkunnenrondkomen,denkaansubsidievoorenergiebesparendemaatregelen,budgetcursusseninhetkadervanschuldhulpverlening,hulpbijhetaanvragenvanaansprakenoplokaleenlandelijkeregelingen(formulierenbrigades),beschikbaarstellenvaneducatiefmateriaalaanscholen.Voortszijnerspecifiekegemeentelijkeregelingenzoalsdegemeentelijkekortingspas,computerregeling,vergoedingvanschoolkosten,socialeparticipatie(lidmaatschapsportclubendergelijke)enbijdragenvoorpeuterspeelzaalenkinderopvang,dievooralzienophetbevorderenvanmaatschappelijkeparticipatie.

Notitie“Kindereninarmoede”StichtingLeergeldGemerte.o.juli2017

9

Degemeentelijkeondersteunendevoorzieningenomdegevolgenvanarmoedeonderkinderentegentegaanwordensinds2014(naeenaanbevelingvandeKinderombudsman)steedsvakergebundeldindevormvanKindpakketten.HetKindpakketiseenbundelingvanvoorzieningeninnaturadiedirecttengoedekomenaankindereninarmoede.Hetgaatveelalomvoorzieningenvoorsport,cultuurenschoolmaarookvaakvervoerenbasisvoorzieningenzoalskleding.UitrecentonderzoekbleekdathetaantalgemeentendateenKindpakketaanbiedtsinds2014isgestegenvan12procenttot44procentin2016(155gemeenten).HoewelhetaandeelgemeentenmeteenKindpakketinkortetijdsterkisgegroeid,biedteenminderheidvandegemeentenKindpakkettenaan.Veelscholenhebbentemakenmetkinderendieopgroeieninarmoedeofdierisicolopenominarmoedeterechttekomen.Gemiddeldgenomenkanervanwordenuitgegaandatertweekinderenperklas(BO/VO)inarmoedeopgroeien.Hetonderwijs:Indeschoolwordtduidelijkdatarmoedeonderkinderengevolgenheeftvoorschoolprestatiesenhetkunnenmeedoen.Onderwijsheefteenbelangrijkerolbijdecognitieveensociaalemotioneleontwikkelingvankinderen.Hetonderwijsiseenbelangrijkepartnerbijhetsignalerenenbestrijdenvansocialeuitsluiting.Scholen,metnamebasis-envoortgezetonderwijs,staannaastdefamilieverreweghetdichtstbijdekinderenenhebbendaarmeedebelangrijkeverantwoordelijkheidomtekijkenhoehetmetdeontwikkelingvaneenkindgaat.Bijmentorenenzorgcoördinatoren(enanderebijdeschoolbetrokkenfunctionarissen)inbasis-envoortgezetonderwijs,bestaatoverhunleerlingenvaakeenalgemeenbeeldvanfactorenbuitendeschooldierelevantzijnvoorschoolprestaties,waaronderookdeinkomenssituatievaneengezin.Opdecentraalniveauzettengemeenteninopeenintegraleaanpak,waarbijmetscholenwordtsamengewerktenaandachtwordtbesteedaanarmoede.Ditvanuithetideedatarmoedenietopzichzelfstaatendatarmoedegevolgenheeftvoordeleerprestatiesopschool,gezondheidenhetkunnenmeedoenindemaatschappij.Ookkunnenscholen(PO,VO,MBO)inbeginselmetsignalenoverarmoedeterechtbijdegemeente,dievervolgensopbasisvandiesignalenhulpvoorhetkindinzet.Tochwerdin2014geconstateerddatscholenengemeentennietinallegemeentensamenwerkenvoorhetterugdringenvanarmoede.In65procentvandegemeentenisersprakevansamenwerkingendaarwaarercontactenzijnisdatin66procentvandegevallenincidenteel.Hoeweldemeestactuelecijfersontbreken,lijkterdusnogeenflinkeslagtemaken.Deschoolheeftookeenrolinhetorganiserenvanouderbetrokkenheid.Zokandeschooloudersophunverantwoordelijkheidaansprekenalshetkindzonderontbijtoflunchpakketnaarschoolwordtgestuurdofanderszinstekortwordtgedaan.Deschoolheeftbovendieneengedeeldeverantwoordelijkheidmetoverheidenoudersindemedezeggenschapsraadomdeschoolkostenvoordeoudersbeheersbaartehouden.Hetbasisonderwijsiskosteloos,evenalshetschoolmateriaal.Maardatgeldtnietvooroverigekosten,zoalsdevrijwilligeouderbijdrage,overblijfgeld,excursies,extraschoolapparatuur.Inhetvoortgezetonderwijsissprakevaneenvrijwilligeouderbijdrage,kostenvoorextraschoolactiviteiteneneenmaligeschoolkosten.HoeweldetotaleschoolkosteninhetVOdalen,blijkendekostenvoorICTvoorleerlingentestijgenenmakenmetnamedekostenvoorextraschoolactiviteiteneen

Notitie“Kindereninarmoede”StichtingLeergeldGemerte.o.juli2017

10

relatiefgrootonderdeeluitvandetotaleschoolkostenvandeouders.DestaatssecretarisvanOCWheeftgestelddatheteenzorgwekkendeontwikkelingisdatoudershunkindnietmeekunnenlatengaan.Scholenhebbenvolgensdebewindspersoondeverantwoordelijkheidomdekostenvoordeextraschoolactiviteiten(endeoverigeschoolkosten)vooroudersbeheersbaartehoudenentezorgenvooralternatievenalsblijktdatkinderenvanwegedekostennietmeekunnen.Scholenzoudenoudersvankinderendiemetarmoedetemakenhebbendaniniedergevalopwegkunnenhelpenomdebeschikbarehulptevinden.Eriseenactueeldebatoverdevraagwiemoetbetalenvoordedigitaliseringinhetonderwijs:deoudersofdeschool(overheid).DeStichtingLeergeldgeeftbijvoorbeeldaangeenvergoedingenvoortabletsenlaptopstegeven.Ineenrecentwerkbezoekvanderaadwerderopgewezendatleerlingensteedsvakereensmartphonenodighebbenvooroptimaleschooldeelname(inverbandmethuiswerk,inzichtinactueleroosters)endatditookextrakostenmetzichbrengtvoorarmehuishoudens.Hetmaatschappelijkmiddenveld:Erzijnveleprivateorganisatiesdiezichrichtenophetverminderenvandegevolgenvanarmoedeenarmoedeonderkindereninhetbijzonder.Doorvoorzieningeninnaturaoftijdelijkefinanciëleondersteuning,alsmededoorhetverrichtenvansociaalwerkindevormvaneenmakelenschakelfunctie,dichtbijindebuurtenwijk.Sociaalwerkiseenbelangrijkepijlerinhetsociaaldomein.Desamenwerkingvangemeentenmetparticuliereorganisatiesvarieertinintensiteit,maarneemtoverdegehelelinietoe.Deoverwegingenvangemeentenomdiesamenwerkingaldanniettezoekenzijnmeestvanpolitiekeaardofingegevendoordebeschikbaarheidvanextrafinanciën,uitvoeringskosteneneffectiviteit.Demaatschappelijkeorganisatieswerkensamenmetzoweldelandelijkealsdelokaleoverheden.Voorbeeldenhiervanzijn:lokaleStichtingenLeergeld,Jeugdsportfonds,Jeugdcultuurfonds,NationaalFondsKinderhulp,StichtingJarigeJop,Kansfonds,Voedselbanken,Kindervoedselbanken,KledingbankenenKerken.Hoenuverder?Opgrondvanhetvoorgaandemenenwijtekunnenstellendater2sporenmogelijkennoodzakelijkzijnomdehulpaanmeerkinderenvormtegeven.Dezesporenzijn:

1. Actiefopzoeknaardeontbrekende1000kinderen;2. Uitbreidingvandebestaandehulp.

Spoor1:Actiefopzoeknaardeontbrekende1000kinderenHiermeebedoelenwijuiteraardhetorganiserenvaneenomgevingwelkesignalenvankindereninarmoedeinallemogelijkesituatieskanoppakken.Alvorenshiernaderopintegaan,ishethandigomheldertekrijgenofhetinderdaadomeendergelijkegrootaantalkinderenindeze3gemeentengaat.Omeenindruktekrijgenzijnweopzoekgegaannaarcijfersuitdegemeentelijkeadministratieso.a.metbehulpvandesite:www.waarstaatjegemeente.nl/dashboard

Notitie“Kindereninarmoede”StichtingLeergeldGemerte.o.juli2017

11

Overhoeveelkinderenhebbenwehetdan?Selecterenweeenaantalcriteriazoals:Inwoneraantallen,huishouders,huishoudgrootte,eenouderhuishouders,meerpersoonshuishoudensmetkinderen,inkomens,bijstandetc.dankrijgenwepergemeentehetvolgendebeeld:Gemert-BakelOnderwerp AantallenInwoners2016 29647Huishoudens2016 12378Huishoudsgrootte2016 2,4 Eenouderhuishouden 5,50% 680Meerpersoonsmetkinderen 38% 4703 Huishoudensmetlaaginkomen 34,30% 4245PersonenmetbijstandtotAOW-leeftijd 470 Kinderen0-18metkansoparmoede 9,30% 661Kindereninuitkeringsgezin 3,30% 408Bevolkingtot19jaar 24,00% 7115LaarbeekOnderwerp AantallenInwoners2016 21965Huishoudens2016 9029Huishoudsgrootte2016 2,43 Eenouderhuishouden 5,90% 532Meerpersoonsmetkinderen 38,50% 3476 Huishoudensmetlaaginkomen 31,20% 2817PersonenmetbijstandtotAOW-leeftijd 270 Kinderen0-18metkansoparmoede 8,40% 440Kindereninuitkeringsgezin 3,12% 163Bevolkingtot19jaar 23,90% 5249

Notitie“Kindereninarmoede”StichtingLeergeldGemerte.o.juli2017

12

BoekelOnderwerp AantallenInwoners2016 10254Huishoudens2016 3880Huishoudsgrootte2016 2,6 Eenouderhuishouden 5,40% 209Meerpersoonsmetkinderen 42,90% 1664 Huishoudensmetlaaginkomen 29,40% 1140PersonenmetbijstandtotAOW-leeftijd 120 Kinderen0-18metkansoparmoede 8,70% 240Kindereninuitkeringsgezin 2,19% 85Bevolkingtot19jaar 27,00% 2768Bijzonderisdatdegeraadpleegdesitevanalledriedegemeentenaangeefthoeveelkinderenindeleeftijdvan0tot18jaarkanshebbeninarmoedeteleven!Eenoptiewaarwegraaggebruikvanmaken.Wehebbenechternietkunnenachterhalenopgrondvanwelkegegevensdesitedezegetallenpresenteert.Datbetekentvooronswerkgebied:Gemeenten: Aantallen: OndersteundLeergeld: Nietbereikt:Gemert-Bakel: 661kinderen 248 413Laarbeek: 440kinderen 137 303Boekel: 240kinderen 53 187Totalen:1341kinderen 438 903==========Inhetbeginvandezenotitiegingenwijuitvan1300tot1600kinderenopbasisvanlandelijkecijfers.Tochishetaantalkinderenmetkansoparmoededatdesitewww.waarstaatjegemeente.nlaanreikt,eenduizelingwekkendaantal.VooronsalsbestuurvanStichtingLeergeldeenveelgroteraantaldanwijhaddenkunneninschatten.Ditherbevestigtdeabsolutenoodzaakominonswerkgebiedallesopallestezettenomerachtertekomenofdeze“kinderenmetkansoparmoede”ookzichdaadwerkelijkineensituatievanarmoedebevinden.Signaleringstraject:AlsStichtingleergeldGemerte.o.zijnwijnietinstaatomdezekinderenallemaaltebereiken.Datbetekentdatallelokalesocialestructurengemobiliseerdmoetenwordenomkindereninarmoedete:signalerenàtoeteleidentothulpàvaststellenwatdeproblematiekisàmeervoudigeactie(liefstmultidisciplinair)doordemeestgeschikteorganisatie(s).

Notitie“Kindereninarmoede”StichtingLeergeldGemerte.o.juli2017

13

Ondermobiliserenverstaanwehetbewustmakenvanhetbestaanvanarmoede,hetverschaffenvaneen“armoedebril”,m.a.w.:watzijnsignalendieduidenoparmoedeenhenvervolgensmotiverenomhiermeeaandeslagtegaan.Ondersocialestructurenverstaanwealledenkbareorganisatiesinhetonderwijs,verenigingenvanwelkeaarddanook,buurtverenigingen,buurt-endorpsondersteuners,deLEV-groep,CentravoorJeugdenGezin,Vluchtelingenwerk,Taalhuis,Supersociaal,KerkenenKleding-envoedselbanken.Omeengoedesignaleringsroltekunnenvervullenzullenvoorhetonderwijsworkshopsmoetenwordengeorganiseerdomarmoedeonderkinderenonderdeaandachttebrengenvanleerkrachten.Zoalsuithetinleidendegedeelteblijkthebbenleerkrachtenveelvuldigennagenoegdagelijkscontactmetkinderenenzijnzijdaardoorbijzondergoedinstaatomeenadequatesignaleringsroltevervullen.MetStichtingGOO,koepelorganisatievooropvangenonderwijsindegemeentenBoekelenGemert-Bakelwordenintussendergelijkeworkshopsvoorbereid.Ookeffectiefzoueeninternsignaleringstrajectkunnenwordengeorganiseerd,waarleerkrachtenhunsignaalmetbetrekkingtotarmoedeonderkinderenkwijtkunnen,waarnavertrouwenspersonenen/ofpreventiemedewerkersingesprekgaanmetdeouders/verzorgersvanhetkind.EenandergoedvoorbeeldvanaanpakisdevoorlichtingsavondoverarmoedeonderkinderendiedegemeenteLaarbeekop15meivoorsportverenigingenheeftgeorganiseerd.Allesportverenigingenindegemeentewarenuitgenodigdendoordiversesprekerswerdhetthemaarmoedeonderkinderenverduidelijkt.Ookvoordeoverigeorganisatiesenverenigingenzoudendergelijkeworkshopsen/ofpresentaties“opmaat”kunnenwordengeorganiseerd.Omdetoenamevangrotereaantallenkinderengoedensneltekunnenverwerkenzaldefront-en/ofbackofficevandiverseorganisatieswellichtaangepastmoetenworden.Laaggeletterdheid:Onderzoekheeftaangetoonddatlaaggeletterdheidbijoudersvankindereninarmoedeeencomplicerendefactoris.Daardoorzijnzijnietinstaatomaangebodeninformatiegoedtotzichtenemen.Dewegennaarhulpzijnbovendienvaakomgevendoordenodigebureaucratie.Ditveroorzaaktderhalvemedeeengrotebarrièreomeenprobleembijdejuisteinstantieaantekaarten.DefoldervanStichtingLeergeldisinmiddelsopinitiatiefvandegemeenteLaarbeekbeoordeeldopleesbaarheidvoordedoelgroep.Ditheeftgeresulteerdineengrootaantalvoorgesteldeaanpassingen.Naardetoekomsttoeisditeenblijvendaandachtspunt.Schaamte:InNederlandisschaamteoftaboerondhetthemaarmoedeeengrotebelemmerendefactor.Kennelijkishetgezegde:“Eigenschuld,dikkebult”diepverankerdinonzenationalegenen.Blijkbaarisditetiketookvantoepassingopmensendiebuitenhuntoedoenindeschuldenzijngeraakt,bijv.doorontslag,faillissementetc.

Notitie“Kindereninarmoede”StichtingLeergeldGemerte.o.juli2017

14

Doorditschaamtegevoelblijvenoudersvaakonnodiglangaanmodderenterwijlhulpbijwijzevanspreken“omdehoek”aanwezigenbeschikbaaris.Naaronzeopvattingkanditonterechteschaamtegevoelalleendooradequatevoorlichtingwordenbestreden.Communicatiecampagne:Onderdeelvanhetsignaleringstrajectdientnaaronzeopvattingeenbreedopgezettecommunicatiecampagnetezijn.Hetthemaarmoedekanhiermeeuitdeverdomhoekwordengehaaldennaarnormaleproportieswordenteruggebracht.Hulporganisatieskunnenzichineendergelijkecampagneaanbieden.Hetthemakanvia“gefingeerde”casesindelokalebladenenmediaonderdeaandachtwordengebracht.Flyersenposterszoudenopstrategischeplekken(ookinsportkantines,muziekscholen,verenigingsgebouwen,gemeenschapshuizenetc.)kunnenwordenopgehangen.Lokale“helden”(indevormvanjongeenoudemensendieinhunlevenietsbijzondershebbengedaan)zoudenzichkunnenpresenterenzichalsambassadeursvanarmoedebestrijding.Deartikelen,flyerse.d.dienenallemaalin“Jip-en-Janneke-taal”geschreventeworden.Ookspotjesviadelokalemedia-mitsgoeddoordacht-zoudenmensenuitkunnennodigenomzichtemelden.Toeleidentothulpenvaststellenwatdeproblematiekis:Nadateenkindviadesignaleringbekendisgewordendientopkortetermijntoeleidingtothulpgeorganiseerdteworden.Ditgeschiedtmetgerichteafsprakeneningoedesamenwerkingmetallebetrokkenorganisaties.Leergeldkaneenprofessionelerolvervullenbijdeintakevankinderen.Bijiederenieuweaanvraagvolgtopkortetermijneenhuisbezoekdoortweehiertoespeciaalopgeleideintermediairs.Inhetgesprekgevenzijondermeerookvoorlichtingovervoorliggendevoorzieningenzoalsschuldhulpverlening,budgetterenenmaatschappelijkwerk,indienenvoorzoverdaarvannoggeengebruikisgemaakt.Daarnakande“achterliggende”hulpvanLeergeldalslaatstevangnetvolgen.Doordeintermediairswordthetbesteedbaarinkomenvastgesteldaandehandvandeadministratievandeouders/verzorgers.Daarnawordtadviesuitgebrachtaandecoördinatorendiebeslist–opbasisvandevigerenderichtlijnen-overdematevanhulpaandehandvandespecifiekehulpvraag/-vragen.Denormtothetverlenenvanhulpistotophedenvastgesteldop120%vandebijstandsnorm.Hetiszaakomdeuitwisselingvangegevenstussendezeorganisatieszorgvuldigteregelenopbasisvaneenprivacyconvenant.Hoewelersprakeisvanarmoedebijkinderenkandethuissituatiehiervannietwordenlosgezien.Zoalsuitdeinleidingblijkt,bestaathetgevaarvoordezekinderendatzijdoordearmoedesituatieoplatereleeftijdookweervervalleninarmoede.Hetisdusheelreëeldatdehuidigeoudersvandezekinderen,inhunkindertijdookeenarmoedesituatiehebbengekend.Hetzougeweldigzijnalswebijdebestrijdingvanarmoedeonderkindereneendimensiedieperzoudenkunnengaanenookhetgezin–alssysteem–zoudenkunnengaanbetrekkenbijhetverlenenvanondersteuning.

Notitie“Kindereninarmoede”StichtingLeergeldGemerte.o.juli2017

15

Deaanpakzoudusnietalleengerichtmoetenzijnophetkindmaarookopdeoudersendeanderegezinsleden.Ineeneenvoudigschemazietdateralsvolgtuit:

Regie:Zowelvoorhetkindalsdeouderswordtafzonderlijkéénorganisatiebenoemdalsregisseur/probleemeigenaar.Beideorganisatieszoudenactiefmetelkaarmoetenoverleggenenhettrajectmetelkaarwanneernodigmoetenevaluerenenbijsturen.Financieelplaatje:Toeleidingvaneengroteregroepkinderendieondersteuningnodighebbennaardiverseorganisatiesbetekentvanzelfsprekendmeerkostenendusmeerbudgetdatbeschikbaardienttezijn.Hiervoorishettoegekendebudgetvan€85miljoennounetbedoeld.Voordegemeenteninonswerkgebiedbetekentditeenfinanciëleimpulsvan:Gemert-Bakel €111.024,=Laarbeek €75.209,=Boekel: €39.813,=Totaal €226.046,===========Geldhoeftopditmomentendekomende4jarenderhalvegeenprobleemtezijnomadequateeneffectievestappenteondernemen.

kind

signaal

problematiek?

doorverwijzenmeestgeschikte hulporganisatie

JeugdenGezin

kind ouder(s)

LeergeldLEV Budgetteren

???kledingbank

sport fiets

Notitie“Kindereninarmoede”StichtingLeergeldGemerte.o.juli2017

16

Spoor2:Uitbreidingvandebestaandehulp.Conformdecontractendiemetde3gemeentenzijnafgeslotenondersteuntStichtingLeergeldGemerte.o.kinderenineenarmoedesituatieophetgebiedvan:onderwijs,sport,cultuurenwelzijn.Demeestelementairezakenomnietineensociaalisolementterechttekomenwordengerealiseerdenmeestaltotvolletevredenheidvandekinderenenhunouders/verzorgers.Kindpakket:SindsenkelejarendoetinNederland-opaangevenvandeKinderombudsman-hetkindpakketopgeld.Ditpakketisalsvolgtsamengesteld:

• Vouchervooréénzomer-enéénwinterkledingtenue.• Lessenbasiszwemdiploma.• Bibliotheekpas• Toegangtotopenbaarvervoer• Deelnameaaneenwekelijkseactiviteit

o terontspanningófo sportieveontwikkelingófo cultureleontwikkeling.

OpdevouchernavoorzietLeergeldinalleonderdelen,tenminstealswijhetverstrekkenvaneenfietsmogenzienalstoegangtotopenbaarvervoer.Opdeschaalvanonzedriegemeenteneengoedalternatief.Daarnaastwordenvoordekinderenallezakenbetaald,welkeverbandhoudenmethetbasisonderwijsofhetvoortgezetonderwijs.Hetismogelijkomdevouchervoorhetzomer-enwintertenueteorganiserenviaeensoortbankpas,waareenbepaaldbedragopwordtgezetenwaarmeeoudersdankledingvoorkinderenkunnenaanschaffen.DiverseStichtingenLeergeldwerkenhieralmeeenhunervaringenzijnpositief.Hetoverwegenwaardderhalve.Verhogingnormondersteuning:DaarnaastheeftStichtingLeergeldGemerte.o.deintentieomdenormtotondersteuningteverhogenvan120%naar130%vandebijstandsnorm.Vooralvoordedoelgroepvantweeoudergezinnenmeteenoftweewerkendeoudersmeteenlaaginkomenkandezeverhogingpositiefuitvallen.BovendienisStichtingLeergeldvoornemensomvoortaanookkinderenjongerdan4jarenteondersteunen.ICTinhetonderwijs:EenanderzwaarwegendpuntzijndevoorzieningenopICT-gebieddiedekindereninhethuidigeonderwijsnodighebben.Ookdescholenstoeienmetheldereuitgangspuntenomkinderentekunnenhelpenopditgebied.

Notitie“Kindereninarmoede”StichtingLeergeldGemerte.o.juli2017

17

RedelijkprincipieelheeftLeergeldNederlandgeadviseerdomgeenverstrekkingenvanlaptopsoftabletstoetestaan,aangeziendittotdetaakvandedesbetreffendeschoolbehoort.AlsStichtingLeergeldGemerte.o.wijkenwijregelmatigvandituitgangspuntafalsdesituatiedaaromvraagtenmaatwerkgewenstis.Zobetalenwijjaarlijksookvoortientallenkinderendevrijwilligeouderbijdragealsdeoudersdatnietkunnen.Ondankshetfeitdatditwettelijkeenvrijwilligebijdrageis,wordtopoudersdrukuitgeoefendomdezebijdragetochtebetalenenwordenkinderenuitgeslotenvanactiviteitenalsdatnietgebeurt.Eenzelfdediscussiewordtgevoerdoverwelofnietdeelnemenaanschool-eneducatievereizen.Leergeldzoektdaarbijaansluitingmethetaldannietverplichtzijnvandevoorgenomenreis.Indiennagenoegdeheleklasdeelneemt,mageenLeergeld-kindnietaandekantblijvenstaan.Weltrachtenwijtotafsprakentekomenmetzowelhetkind(15–18jaar),alsmetdeschool,omzelfeendeelvandekostenvooreigenrekeningtenemen.Ondanksdatdediscussiewelgevoerdmoetwordenoverhetprobleemeigenaarschapvandezeonderwerpenzouhetnumogelijkmoetenzijnombinnenhetonderwijsveldeen“uitleenvanlaptopsen/oftablets”optezettenwaarkindereninvoorkomendegevallengebruikvanzoudenkunnenmaken.Innauwoverlegmetdescholenzalvooreenoptiemoetenwordengekozen,welkevolledigrechtdoetaanhetbelangvanhetkind.Financieelplaatje:RecentheeftLeergeldhaarmeerjarenbeleidsplanvoordeperiode2017-2020gepresenteerd.Geletopdesituatiealsbeschrevenindezebrief,isStichtingLeergeldvanopvattingdateenforseinhaalslagdienttewordengemaakttenaanzienvanhetaantalkinderendateenberoepdoetopLeergeld.Hoewelwellichtergambitieus,willenwijindeperiode2017-2020hetaantalgeholpengezinnenopvoerenvan240(situatie2016)naar475ultimo2020.Extrapolatietoontdanaan,dathetaantalgeholpenkinderenvan440naar880zalgaanenhetbijbehorendeaantalaanvragenvan1175naar2350.NuStichtingLeergeldtevenshetverstrekkingenpakketperkindwilopvoeren,betekentditdatdeuitgavenaandedoelgroepmeerdanevenredigzullentoenemen.Indiesituatiezulleneveneensdekostenvandeinterneorganisatietoenemen.UitgedruktinEuro’szietStichtingLeergelddevolgendeontwikkeling:

Notitie“Kindereninarmoede”StichtingLeergeldGemerte.o.juli2017

18

Ontwikkelingfinanciëlekerncijfers2016totenmet2020

Werkelijk- Prognose

heid2016 2017 2018 2019 2020

Uitgaven

Primairenvoortgezetonderwijs 40.000 42.000 58.000 71.000 84.000

Sport,cultuurenwelzijn

54.000 56.000 75.000 92.000 109.000

94.000 98.000 133.000 163.000 193.000

Organisatiekosten

24.000 22.000 22.000 25.000 28.000

Totaalvandeuitgaven

118.000 120.000 155.000 188.000 221.000

Voorzieneeigenopbrengsten

65.000 30.000 41.000 50.000 57.000

Tekort

53.000 90.000 114.000 138.000 164.000

Dittekortzaluitgemeentelijkesubsidiesmoetenwordengedekt.

Vanzelfsprekendrealiserenwijons,datvoorextrasubsidiebijdrageneengedegengrondslagnoodzakelijkis.Tegelijkertijdkunnenwijersamenmetdegemeentennietomheen,dathetopsporenvandeontbrekende1000kindereneenmoeilijkvoorspelbaartrajectzalzijn.Wellichtgaathetsneller,wellichtmindersnel.Nuinalledriegemeentenvoldoendemiddelenvoorarmoedebestrijdingaanwezigzijn,willenwijpleitenvoornauwkeurigemonitoringvandeontwikkelingen.Meteenperiodiekoverlegmetdeportefeuillehoudersmoethetmogelijkzijndeontwikkelingentefinancieren.EnerzijdsheeftStichtingLeergeldgeenenkelbelangbijgeldmiddelenwaarvoorzijgeenadequatebestedingsgrondheeft,maaranderzijdsmogendeontwikkelingenbinnenLeergeldooknietbeperktwordendoorhetontbrekenvangeld.Maatwerkmoetdeoplossingzijn.KinderparticipatieInzijnhandreikingvooreeneffectiefkindgerichtarmoedebeleid,pleitdekinderombudsmanvoorhetbetrekkenvankinderenuitdedoelgroepbijdesamenstellingvanenhetomgaanmethetkindpakket.Inhetkadervandezenotitie,gaathetteverdaaropgedetailleerdintegaan.Geletechterophetbelangvanditadvies,pleitStichtingLeergeldervoorommetdeaanbevelingenuithetrapportterdegerekeningtehouden. Afronding:Hetisalbijaleenheelverhaalgewordenmaaropzichnietvreemdalsjedieperindeproblematiekduiktrondkinderenineenarmoedesituatie.Hetisnuzaakommeterstemakenenambitieusaandeslagtegaanomdeverborgendoelgroepoptesporenenteondersteunenendaarnaastdehuidigeondersteuningaankinderenénoudersuittebreiden.

Notitie“Kindereninarmoede”StichtingLeergeldGemerte.o.juli2017

19

Wijstellenvooromopkortetermijneenmultidisciplinaireactiegroepsamentestellendiezowelopdekortealsdelangeretermijnhaalbareactiesorganiseert.Wijzijnaltijdbereidomdezenotitietoetelichtenengemotiveerdomdaadwerkelijkdehandenuitdemouwentestekenbijhetvormgevenaanenhetuitvoerenvannieuwbeleidgerichtopkindereninarmoede.Gemert,2juli2017.StichtingLeergeldGemerte.o.Namenshetbestuur,A.Valckx P.deBaaijVoorzitter Penningmeester