Agnes JosephActuaris & ALM adviseur

2 oktober 2013

Alternatieven voor de dekkingsgraad

2 oktober 2013Pensioenforum 2013

Dekkingsgraade

con

om

ie

Graadmeter financiële gezondheid pensioenfonds

Toezicht (Minimum) vereiste dekkingsgraad

Pensioenfondsen Dashboards met dagelijkse update Sturing (indexatiestaffel / beleggingsbeleid)

2 oktober 2013Pensioenforum 2013

Dekkingsgraade

con

om

ie

Afhankelijk van de rekenrente

2 oktober 2013Pensioenforum 2013

Agendae

con

om

ie

Dekkingsgraad Benodigd rendement

Vereiste dekkingsgraad 97,5% Benodigd rendement

Risicomanagement

2 oktober 2013Pensioenforum 2013

Benodigd rendement

Kasstromen nominaal

-

20.000

40.000

60.000

80.000

100.000

120.000

140.000

160.000

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80Tijd →

Hoo

gte

uitk

erin

gen

→

Kasstromen nominaal

-

20.000

40.000

60.000

80.000

100.000

120.000

140.000

160.000

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80Tijd →

Hoo

gte

uitk

erin

gen

→

Nominale kasstromen

2 oktober 2013Pensioenforum 2013

Benodigd rendement

Kasstromen nominaal

-

20.000

40.000

60.000

80.000

100.000

120.000

140.000

160.000

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80

Mogelijke uitkering bij 0% rendement

-

20.000

40.000

60.000

80.000

100.000

120.000

140.000

160.000

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80Tijd →

Hoo

gte

uitk

erin

gen

→

Mogelijke uitkeringen bij 0% rendement

2 oktober 2013Pensioenforum 2013

Benodigd rendement

Kasstromen nominaal

-

20.000

40.000

60.000

80.000

100.000

120.000

140.000

160.000

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80

Mogelijke uitkering bij 0% rendement

-

20.000

40.000

60.000

80.000

100.000

120.000

140.000

160.000

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80

Mogelijke uitkering bij 0% en 1% rendement

-

20.000

40.000

60.000

80.000

100.000

120.000

140.000

160.000

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80Tijd →

Hoo

gte

uitk

erin

gen

→

Mogelijke uitkeringen bij 1% rendement

2 oktober 2013Pensioenforum 2013

Benodigd rendement

Mogelijke uitkering bij 0%,1% en 2% rendement

0

20.000

40.000

60.000

80.000

100.000

120.000

140.000

160.000

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80Tijd →

Hoo

gte

uitk

erin

gen

→

Mogelijke uitkeringen bij 2% rendement

2 oktober 2013Pensioenforum 2013

Kasstromen nominaal

-

20.000

40.000

60.000

80.000

100.000

120.000

140.000

160.000

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80

Benodigd rendement

Benodigd rendement: 2,5%

Tijd →

Hoo

gte

uitk

erin

gen

→

Onafhankelijk van de rentetermijnstructuur

2 oktober 2013Pensioenforum 2013

Verwacht rendemente

con

om

ie

Beleggingsportefeuille: Economische verwachtingen:

20% Aandelen 6,0%10% Vastgoed 4,8%70% Vastrentende waarden 2,8%

Koopkrachtambitie:Inflatieverwachting 2,3%

Verwacht rendement 3,6%

Benodigd rendement 2,5% (nominaal)

2 oktober 2013Pensioenforum 2013

Benodigd rendement reëel

Reele kasstromen

-

50.000

100.000

150.000

200.000

250.000

300.000

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80

Nominale kasstromen

Hoo

gte

uitk

erin

gen

→

Inflatieverwachting 2,3%

Tijd →

2 oktober 2013Pensioenforum 2013

Benodigd rendement reëel

Reele kasstromen

-

50.000

100.000

150.000

200.000

250.000

300.000

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80Tijd →

Hoo

gte

uitk

erin

gen

→

Inflatieverwachting 2,3%Benodigd rendement nominaal 2,5%Verwacht rendement 3,6%

Reële kasstromen

2 oktober 2013Pensioenforum 2013

Benodigd rendement reëel

Reele kasstromen

-

50.000

100.000

150.000

200.000

250.000

300.000

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80

‘Haalbare ambitie’:

Nominaal + 45% inflatie

Tijd →

Hoo

gte

uitk

erin

gen

→

Inflatieverwachting 2,3%Benodigd rendement nominaal 2,5%Verwacht rendement 3,6%

Reële kasstromen

2 oktober 2013Pensioenforum 2013

Benodigd rendement reëel

Reele kasstromen

-

50.000

100.000

150.000

200.000

250.000

300.000

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80

Hoger verwacht rendement?

Meer zakelijke waarden?

Meer risico!

Tijd →

Hoo

gte

uitk

erin

gen

→

Benodigd rendement nominaal 2,5%Verwacht rendement 3,6%Benodigd rendement reëel 4,8%

Inflatieverwachting 2,3%

Reële kasstromen

2 oktober 2013Pensioenforum 2013

Agendae

con

om

ie

Dekkingsgraad Benodigd rendement

Vereiste dekkingsgraad 97,5% Benodigd rendement

Risicomanagement

2 oktober 2013Pensioenforum 2013

-40%

-30%

-20%

-10%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

Benodigd rendement

Benodigd rendement nominaal 2,5%

97,5% nominale zekerheidR

ende

men

t →

2 oktober 2013Pensioenforum 2013

-40%

-30%

-20%

-10%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

Gemiddeld benodigd rendement nominaal

-40%

-30%

-20%

-10%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

Volatiliteit aandelenrendementen in de portefeuille

Benodigd rendement nominaal 2,5%

97,5% nominale zekerheidR

ende

men

t →

Benodigd rendement

Maar: portefeuillerendementen zijn niet constant!

2 oktober 2013Pensioenforum 2013

Benodigd rendement bij verschillende zekerheidsniveaus

huidige beleggingsportefeuille

Gemiddeld verwacht rendement

Gemiddeld benodigd rendement

Dit verwacht rendement: 97.5% zekerheid

Dit verwacht rendement: 2.5% zekerheid

Dit verwacht rendement: 75% zekerheid

Dit verwacht rendement: 50% zekerheid

Dit verwacht rendement: 25% zekerheid

97,5% nominale zekerheid

0%

2%

4%

6%

3,6%

2,5%

5,3%

2 oktober 2013Pensioenforum 2013

Ben

odig

d re

ndem

ent →

Risico →

97,5% zekerheid

99,5% zekerheid

2,5%

5,3%

97,5% nominale zekerheid

2 oktober 2013Pensioenforum 2013

Agendae

con

om

ie

Dekkingsgraad Benodigd rendement

Vereiste dekkingsgraad 97,5% Benodigd rendement

Risicomanagement

2 oktober 2013Pensioenforum 2013

Vermogen Verplichtingen Dekkingsgraad

APP

FTK

Renterisico afdekken

Afdekken renterisicoLagere vereiste dekkingsgraadMinder risico

2 oktober 2013Pensioenforum 2013

Ben

odig

d re

ndem

ent →

Risico →

97,5% zekerheid

2,5%

Renterisico afdekken?

Afdekken renterisicoHoger 97,5% benodigd rendementMaar: gelijk verwacht rendementDus: meer risico

5,3%

2 oktober 2013Pensioenforum 2013

Samenvattinge

con

om

ie

Dekkingsgraad Benodigd rendementVermogen versus verplichtingen

Vereiste dekkingsgraad 97,5% Benodigd rendementRisicogebaseerde vereisten

RisicomanagementRenterisico afdekken meer of toch minder kans op waarmaken nominale verplichtingen?

2 oktober 2013Pensioenforum 2013

Alternatieven voor de dekkingsgraad

eco

no

mie

Bekijk een pensioenfonds eens vanuit een ander daglicht