Bosomvorming, de cijfers

Hoog Soeren, 8 maart 2012

Jan Oldenburger, Probos

Inhoud

• Oppervlakte bosomvorming

• Ontwikkeling Nederlands bosoppervlak

• Samenvattend

Inhoud

• Oppervlakte bosomvorming

• Ontwikkeling Nederlands bosoppervlak

• Samenvattend

Oppervlakte bosomvorming

• Kap met of zonder herplant of compensatie

• Naar natuur of naar ander landgebruik?

• Onderscheid Rijksdiensten en overige eigenaren

• Wob-verzoeken via Dienst Regelingen

• Boswet rapportages

• Afgegeven ontheffingen herplantplicht

Oppervlakte bosomvorming

• Bosomvorming in de afgelopen 5 jaar

JaarTotale omvorming met ontheffing

(in ha)

2006 290

2007 305

2008 204

2009 343

2010 305

Totaal 1.447

Gemiddeld 289

Oppervlakte bosomvorming

• Bosomvorming in de afgelopen 5 jaar

JaarTotale omvorming met ontheffing

(in ha)

2006 290

2007 305

2008 204

2009 343

2010 305

Totaal 1.447

Gemiddeld 289

Jaarlijks ca. 300 ha bosomvorming zonder herplant of compensatie!

Inhoud

• Oppervlakte bosomvorming

• Ontwikkeling Nederlands bosoppervlak

• Samenvattend

Ontwikkeling Nederlands bosoppervlak

• Hoeveel bos hebben we eigenlijk?

• Hoe ontwikkelt deze oppervlakte zich?– Ontbossing– Bebossing (bosaanleg en spontaan)

Ontwikkeling Nederlands bosoppervlak

• Nederlandse bosoppervlakte

• Officieel volgens de Bossenkaart: 359.845 ha (MFV)

• Gegevens verouderd (2001)

• Geen trend te herleiden

• Opp. bosaanleg onbekend

Ontwikkeling Nederlands bosoppervlak

• Andere bronnen voor de bosoppervlakte– CBS bodemgebruik (gecorrigeerd)– Landelijk Grondgebruiksbestanden Nederland

(LGN 1 t/m 6)– Land use, land-use change and forestry

(LULUCF) (Gebruikt in presentatie)

Ontwikkeling Nederlands bosoppervlak

Bosoppervlakte

250.000

270.000

290.000

310.000

330.000

350.000

370.000

390.000

410.000

1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010

Jaar

in h

a

CBS 1:25000

CBS 1:10000

LGN 2,3,4,5,6

Bosstat (4de/MFV)

LULUCF

Met dank aan Mart-Jan Schelhaas en Gert Jan Nabuurs (Alterra)

Ontwikkeling Nederlands bosoppervlak

• Analyse van de trend op basis van LULUCF

• Gegevens voor 1990, 2004 en 2009

• Gebaseerd op Basiskaart Natuur (Topografische kaarten)

• Wettelijke basis (subsidies en Kyoto)

• Resultaten 2009 nog niet gepubliceerd

Ontwikkeling Nederlands bosoppervlak

• Voorbeelden ontbossing en bebossing

Ontwikkeling Nederlands bosoppervlakOntbossing i.v.m. aanleg woonwijk

Bron: Kramer et. al., 2009, Alterra rapport 1916

Ontwikkeling Nederlands bosoppervlakOntbossing i.v.m. uitbreiding heide

Bron: Kramer et. al., 2009, Alterra rapport 1916

Ontwikkeling Nederlands bosoppervlakOntbossing i.v.m. uitbreiding zandafgraving

Bron: Kramer et. al., 2009, Alterra rapport 1916

Ontwikkeling Nederlands bosoppervlakBosaanleg tussen 1990 en 2004

Bron: Kramer et. al., 2009, Alterra rapport 1916

Ontwikkeling Nederlands bosoppervlak

• Nederlandse bosoppervlakte neemt toe

• Jaarlijkse veranderingen in de bosoppervlakte

Periode Ontbossing Bebossing Saldo

1990-2004 1.990 2.560 570

2004-2009 1.700 2.530 830Jaarlijkse veranderingen in de bosoppervlakte tussen 1990 en 2004 en tussen 2004 en 2009 op basis van de LULUCF analyse in hectare per jaar(Bron. Kramer et. al., 2009)

0,5% van de bosoppervlakte wordt jaarlijks ontbost

Ontbossing gelijk aan de netto ontbossing in Maleisië, Indonesië

en Brazilië, maar netto komt er in Nederland dus bos bij.(Bron FAO, 2010, Tabel 3. Trends in extent of forest 1990-2010)

Ontwikkeling Nederlands bosoppervlak

• Ontbossing tussen 1990 en 2004 (1.990 ha)

27%

25%

33%

5%

10%

Landbouwgrond

Bebouwing en infrastructuur

Natuur

Open water

Kleine bosjes

De omvorming richting landbouwgrond is opvallend. Het betreft hier met name grasland. Volgens een persoonlijke mededeling van de heer Kramer van Alterra zitten hierin waarschijnlijk ook parken, sportvelden, grasveldjes in bebouwd gebied en er kunnen zelfs natuurterreinen inzitten die in 1990 als bos op de topografische kaart stonden en nu als grasland. Het kan dus ook zo zijn dat er geen fysieke verandering heeft plaatsgevonden, maar dat dit alleen het gevolg is van een andere classificatie op de topografische kaart. De bron van de gegevens in de grafiek is Kramer et. al., 2009.

Ontwikkeling Nederlands bosoppervlak

• Bebossing tussen 1990 en 2004 (2.560 ha)

63%4%

24%

2%7%

Landbouwgrond

Bebouwing en infrastructuur

Natuur

Open water

Kleine bosjes

Bron van de gegevens in de grafiek is Kramer et. al., 2009.

Ontwikkeling Nederlands bosoppervlak

• Jaarlijkse ontbossing naar open natuur in de perioden 1990-2004 en 2004-2009

Type open natuur Omgevormde bosoppervlakte(in ha per jaar)

1990-2004 2004-2009

Heide 235 315

Stuifzand 14 19

Natuurlijk grasland 351 354

Totaal 600 688

Natuurgrasland zijn alle gebieden die in de topografische kaart de klasse gras hebben en een natuurlijk beheerregiem kennen. Bijvoorbeeld de gebieden van Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, Natuur volgens CBS bodemgebruik of gebieden waarop een natuurbeheersubsidie uit SAN/SN rust. In de 350 ha natuurlijk grasland zitten terreinen die in 1990 op de topografische kaart het grondgebruik bos hadden en in 2004 het bodemgebruik gras (Bron persoonlijke mededeling de heer Kramer, Alterra). De gegevens zijn afkomstig uit Kramer et. al., 2009.

Ontwikkeling Nederlands bosoppervlak

• Jaarlijkse ontbossing naar open natuur in de perioden 1990-2004 en 2004-2009

Type open natuur Omgevormde bosoppervlakte(in ha per jaar)

1990-2004 2004-2009

Heide 235 315

Stuifzand 14 19

Natuurlijk grasland 351 354

Totaal 600 688

•In de periode 1990-2004 is er jaarlijks ook 580 ha open natuur (spontaan) bebost

Inhoud

• Oppervlakte bosomvorming

• Ontwikkeling Nederlands bosoppervlak

• Samenvattend

Samenvattend

• Volgens gegevens Dienst Regelingen jaarlijks ca. 300 ha omgevormd naar natuur

• Volgens Basiskaart Natuur jaarlijks ca. 650 ha omgevormd naar natuur (ca. 300 ha naar heide en stuifzand en 350 ha naar natuurlijk grasland)

• De Nederlandse bosoppervlakte neemt toe

• Maar het ene bos is het andere niet!

Bosomvorming, de cijfers

Hoog Soeren, 8 maart 2012

Jan Oldenburger, Probos