Post on 29-Jun-2015
Omgevingsonderwijs en erfgoed
Sven De Maertelaere
Lector Wereldoriëntatie
Bachelor in het onderwijs: lager onderwijs
Onderzoek/ontwikkeling gesteund met de PWO-middelen van de Arteveldehogeschool
Wanneer elementen uit de (leef)omgeving in de klaspraktijk worden gebruikt als leerinhoud
of als illustratie dan spreekt men van omgevingsonderwijs.
Wat is omgevingsonderwijs?
Wat is omgevingsonderwijs?
Van Riessen, M., & van Manen, I. (2006). Omgevingsonderwijs. Van project naar praktijk. assen: Van Gorcum. p. 34
De omgeving bestaat uit … Materiële elementen
van menselijke oorsprong van natuurlijke oorsprong
biotische abiotische
Niet-materiële elementen
Wat is omgevingsonderwijs?
Canon-cultuurcel – 2008
Erfgoed zijn alle materiële en immateriële uitingen en sporen van menselijke handelingen uit het verleden en het heden, waaraan we als individu of als samenleving in het heden bewust of onbewust een waarde hechten en die we bewaren voor de toekomst.
Wat is cultureel erfgoed?
Wat is erfgoededucatie?erfgoededucatie
enggedefinieerd
‘Educatie die tot doel respect opbrengen voor erfgoed heeft’
ruimgedefinieerd
Erfgoed als doel- respect opbrengen voor erfgoed,- historisch besef bijbrengen,- inzicht bijbrengen over de manier
waarop mensen betekenis geven,- inzichten bijbrengen en leren
omgaan met de manier waarop het verleden zich in het heden manifesteert, …
- een erfgoedervaring beleven,- …
Erfgoed als middel- activerende didactiek,- vakoverschrijdende aanpak,- krachtige leeromgeving,- identiteitsvormend,- …
Het basisonderwijs … richt zich op de leefomgeving van de kinderen. sluit aan bij de leef- en belevingswereld van
de kinderen. vertrekt vanuit ervaringen in de concrete
realiteit. …
Omgevingsonderwijs en erfgoededucatie in het basisonderwijs
Doelen volgens de eindtermen?
1. Kennis en inzicht verwerven in zichzelf hun omgeving hun relaties tot die omgeving
2. Vaardigheden verwerven voor interactie met die omgeving
3. Positieve houding ontwikkelen t.a.v. zichzelf en hun omgeving
(omgeving = de fysische, sociale en culturele omgeving)
WERELDORIËNTATIE: BEGRIPSOMSCHRIJVING
Omgevingsonderwijs… biedt een krachtige leeromgeving en stimuleert dus actief en
zelfstandig leren. leidt tot ervaringskennis. motiveert leerlingen en leerkrachten. stimuleert de interactie tussen mensen. creëert rijke kansen voor thematisch en projectmatig werken
(vakoverschrijdend werken). is een manier om waardering voor en een band met de omgeving
op te bouwen. biedt kansen om met organisaties in de buurt samen te werken (ev.
subsidiëring mogelijk). …
Troeven omgevingsonderwijs
Naar: Van Riessen, M., & van Manen, I. (2006). Omgevingsonderwijs. Van project naar praktijk. assen: Van Gorcum. pp. 41-43
Vele leerkrachten kennen niet meer zo goed de omgeving van de school waar ze onderwijzen.
De handboeken zijn niet of in beperkte mate gericht op de plaatselijke schoolomgeving.
Bronnen voor omgevingsgerichte informatie zijn te weinig gekend.
…
Belemmeringen voor omgevingsonderwijs
Via erfgoededucatie verwerven kinderen kennis en inzicht in zichzelf, hun omgeving en hun relatie met die omgeving.
Erfgoed is een (onbewust of bewust) deel van de leef- en belevingswereld van kinderen.
Erfgoededucatie is steeds leergebiedoverschrijdend.(wereldoriëntatie, muzische vorming, taal, …).
Erfgoed getuigt van de diversiteit in de samenleving. Het zet aan tot dialoog.
Via erfgoededucatie verwerven kinderen aan aantal basisvaardigheden (multisensorieel waarnemen, vragen stellen, informatie opzoeken, interpreteren, waardering uiten, …).
Erfgoededucatie biedt tal van uitdagende activiteiten in alle jaren van het lager onderwijs.
Erfgoededucatie bevordert de creativiteit! …
Troeven erfgoededucatie
Het begrip is niet gekend op het werkveld? Waar situeert erfgoededucatie zich in de leerplannen? Het onderwijs is overbevraagd. Wij doen al aan
erfgoededucatie!(kunsteducatie, media-educatie, herinneringseducatie, ondernemerschap, vredeseducatie, mensenrechteneducatie, ontwikkelingseducatie, milieueducatie, seksuele en relationele vorming, zee-educatie, politieke vorming, verkeerseducatie, actief burgerschap, gezondheidseducatie, educatie voor duurzame ontwikkeling, …)
Heeft erfgoededucatie een meerwaarde? …
Belemmeringen voor erfgoededucatie
PWO-onderzoek "Omgevingsboek", uitgevoerd door de KaHo Sint-Lieven
Dhr. E. Declercq
Haal meer uit je omgeving! Bronnen voor omgevingsonderwijs
Haal meer uit je omgeving! Bronnen voor omgevingsonderwijs
Praktijkvoorbeelden uit
het lager onderwijs
Studenten aan de slag voor een erfgoedorganisatiein het kader van profilering
1302, museum in Kortrijk
Het kant- en linnenmuseumin Kortrijk
het Schippershof in Menen
het Wielermuseumin Roeselare
het Peter Benoîtmuseum in Harelbeke
het borstel- en schoeiselmuseumin Izegem
Verschillende projecten in het Meetjesland
het Tabaksmuseumin Wervik
Het bakkerijmuseum in Marke
het Sint-Elisabethbegijnhofin Sint-Amandsberg
Het Begijnhof in Kortrijk
de slag bij Oudenaarde, 1708in Oudenaarde
het executieoordin Oostakker
De Keltische Queeste
Portico - Muro
Vakantiekoloniesvoor het AMSAB
Sint-Baafsabdij
‘Experts in de klas’
Modemuseum in A’pen
- Laagdrempelige verspreiding van de projecten in het kader van erfgoededucatie en omgevingsonderwijs via het www.
- Opstarten van omgevingsboeken door studenten OLO2 in het kader van didactiek wereldoriëntatie.
Toekomst?
Omgevingsonderwijs en wiskunde
Project van G. Van Keymeulen (link)
Sven De Maertelaere bachelor in het onderwijs: lager onderwijs lector wereldoriëntatie opdrachthouder trajectbeheerder sven.demaertelaere@arteveldehs.be - - - - - - - - - - - - - - - - - -- - - - - - - - - tel +32 9 269 98 26 Campus Kattenberg Kattenberg 9 - 9000 Gent lokaal F 2.13 www.arteveldehogeschool.be