1

Presentatie: Hoe bouw en bescherm je een portefeuille

HCC Beleggen symposium 5 november 2011

Van Lieshout & Partners N.V.

Richard de Jong

2

Agenda

Hoe bouw je een portefeuille?• Asset Allocatie

Aandachtspunten• Rendement• Risico• Correlatie

Bescherming (45,7 % van u)

• Opties (25,7 % van u)

• Turbo’s (20 % van u)

• Volatiliteitstracker (5 % van u)

Uitstapje

3

Hoe bouw ik een portefeuille ?

Persoonlijke preferenties Financiële Planning

Middelenverdeling Risicoprofiel

Obligaties VastgoedAandelen Hedge Funds

Opties ter verhoging rendement

Opties ter bescherming

Beleggingshorizon

Grondstoffen

4

Asset Allocatie: Financiële Planning

Financiële planning: Inventarisatie van uw financiële positie

• Gezinsomstandigheden• Testament• Samenlevingsovereenkomst of huwelijkse voorwaarden• Pensioenvoorziening Financiële planning:Welke doelstelling heeft het te beleggen vermogen?

• Pensioenvoorziening• Levensonderhoud• Hoger rendement dan spaarrekening etc.

Hoeveel contanten wilt u periodiek aan uw vermogen kunnen onttrekken.

5

Asset Allocatie: Persoonlijke preferenties Test 1

Stel u heeft € 10.000 te beleggen en kunt kiezen uit de volgende 2 mogelijkheden:

A) 100 % kans op een winst van € 1.000

B) 50 % kans op een winst van € 2.000 en 50 % kans op een winst van € 0

Test 2

Stel u heeft € 20.000 te beleggen en kunt kiezen uit de volgende 2 mogelijkheden:

A) 100 % kans op een verlies van € 1.000

B) 50 % kans op een verlies van € 500 en 50 % kans op een verlies van € 1.500

Uitkomst: 72 % koos voor A en 28 % koos voor B

Uitkomst: 43 % koos voor A en 57 % koos voor B

6

Belang van Asset Allocatie

Asset Allocatie bepaalt voor circa 80 % het risico van een portefeuille

(en dus niet voor circa 80 % het rendement)

7

Concrete invulling portefeuille• Kern is voor doelstelling van de portefeuille

• De satellieten om extra rendement te behalen of om risico te verminderen

(Bedrijfs)Obligaties (Euro)Internationale aandelen (Euro)

Small caps

Emerging Markets (A)

Emerging Markets (O)

OptiesHigh yield

Grondstoffen

8

Concrete invulling portefeuille (2)

Bepaal per regel / categorie:

• Verwacht rendement (100 %)

• Risico / standaarddeviatie (89 %)

• Correlatie (89 %)

9

Concrete invulling portefeuille (3)

Emerging Markets (tracker) over de afgelopen 10 jaar:

• Standaarddeviatie 19,01 %• Rendement 8,9 %

Kans op verlies na 10 jaar: 7 %

Het jaarlijks rendement (95 % waarschijnlijkheid) na 10 jaar: -/- 2,8 % en 20,7 %

10

Concrete invulling portefeuille (4)

Emerging Markets = portefeuille A• Standaarddeviatie 19 %• Rendement 8 %

* Europese Obligatie Index (SBEB)

Bedrijfsobligaties* = portefeuille B• Standaarddeviatie 5 %• Rendement 4 %• Correlatie met emerging markets -/-0,1

Portefeuille C is beide 50 %:Standaarddeviatie: 12 %Rendement: 6 %

Portefeuille D is beide 50 %:Standaarddeviatie: 9,5 %Rendement: 6 %

RendementR

isic

o

B

A

C

D

11

Market Timing

1900 – 2000 S&P 500

Schokkend: Gecorrigeerd voor risico moet 86 % van de voorspellingen goed zijn

100 % goed 15,8 %

50 % goed 6,6 %

71 % goed 9,4 %

Buy and Hold 9,4 %

12

Market Timing (2)

2009 AEX

Alle handelsdagen: 36,4 %

Minus 10 beste: - 12,1 %

Minus 20 beste: - 32,7 %

De goede dagen zijn schaars

Goed Beursjaar Slecht Beursjaar

2008 AEX

Alle handelsdagen: - 52,3 %

Minus 10 beste: - 67,7 %

Minus 20 beste: - 82,3 %

13

Aandelen selectie

Circa 80 % van alle beleggingsfondsen presteert na kosten en

risico minder dan de markt

Market Timing en Stock Selectie moeilijk

Aandacht vooral op Asset Allocatie

14

Bescherming met opties

15

Bescherming met opties (2)

Bestanddelen

• uitoefenprijs versus koers• looptijd (theta)• rente (rho)• dividend• volatiliteit van de koersen van de onderliggende

waarde

16

Premie = intrinsieke waarde + verwachtingswaarde

Koers aandeel XYZ € 100

Uitoefenprijs call optie € 90

Prijs/premie van call optie € 15

Intrinsieke waarde call optie € 10

Verwachtingswaarde € 5

Koers aandeel XYZ € 100

Uitoefenprijs call optie € 110

Prijs/premie van call optie € 6

Intrinsieke waarde call optie € 0

Verwachtingswaarde call optie € 6

CALL optie heeft intrinsieke waarde als de koers van het aandeel hoger is dan de uitoefenprijs

PUT optie heeft intrinsieke waarde als de koers van het aandeel lager is dan de uitoefenprijs

17

Verwachtingswaarde

20 % OTM optie heeft evenveel verwachtingswaarde als een 20 % ITM optieve

rwac

htin

gsw

aard

e

in/out at in/out

18

Bescherming met opties (3)1) Aandeel + verkochte call optie

Bescherming tot € 23,70 (daling van 6,7 %)

Max. winst € 2,30 = 9,7 % in 13 maanden

Max. winst incl. dividend € 3,50 = 14,8 % in 13 maanden

Aandeel RD € 25,40

Verkoop call dec 2012 26 € 1,70

Netto investering € 23,70

Koers RD

Winst

VerliesBreak-evenniveau: € 22,50

€ 25,40

€ 22,50

€ 3,50

Aandeel met short call RD

19

Bescherming met opties (4)2) Aandeel + gekochte put optie

Bescherming vanaf € 21,30

Max. verlies € 4,10

Max. verlies incl. dividend € 2,90

Aandeel RD € 25,40

Koop put dec 2012 24 € 2,70

Netto investering € 28,10

Break-evenniveau: € 26,90

Koers RD

Winst

Verlies

€ 25,40

€ 2,90

€ 1,50

Aandeel met short call RD

20

Bescherming met opties (5)3) Aandeel + gekochte put optie + verkochte call

Bescherming vanaf € 22,25

Max. verlies € 3,15

Max. verlies incl. dividend € 1,95

Max. winst incl. dividend € 2,05

Aandeel RD € 25,40

Verkoop call dec 2012 28 € 0,95

Koop put dec 2012 24 € 2,70

Netto investering € 27,15

Verlies

Winst

Koers RD

Break-evenniveau: € 25,95

€ 25,40

€ 1,95

€ 0,55

Aandeel met short call RD€ 2,05

€ 28

21

Bescherming met turbo’s1) Aandeel + Turbo Short

Fin. niveau € 30,00

Stop Loss € 27,70

Dus huidige koers € 4,60 (30 – 25,4)

Aandeel RD € 25,40

Koop Turbo Long € 4,60

Netto investering € 30,00 Koers RD: € 10 V: € 10,00 + € 20,00

Koers RD: € 20 V: € 20,00 + € 10,00

Koers RD: € 30 V: € 30,00 + € 2,30

Koers RD: € 40 V: € 40,00 + € 2,30

0

5

10

15

20

25

30

35

40

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34

Koers RD

Break even: € 30

22

Bescherming met turbo’s (2)2) Cash + Turbo Long

Fin. niveau € 18,50

Stop Loss € 19,90

Dus huidige koers € 6,90 (25,4 – 18,5)

Aandeel RD € 25,40

Koop Turbo Long € 6,90

Op bank € 18,50

0

5

10

15

20

25

30

35

40

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34

Koers RD

Break even: € 19,90 (18,50 +1,40)

Koers RD: € 10 V: € 18,50 + € 1,40

Koers RD: € 20 V: € 18,50 + € 1,50

Koers RD: € 30 V: € 18,50 + € 11,50

Koers RD: € 40 V: € 18,50 + € 21,50

23

Bescherming met turbo’s (3)Winst en verlies van beide

-8

-6

-4

-2

0

2

4

6

8

10

12

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34

Koers RD

Rood: Aandeel plus Turbo Short

Blauw: cash plus Turbo Long

24

Volatiliteitstracker

Euro Stoxx 50(STOXX50)

Aandelen van 50 grote Europese ondernemingen

Volatiliteitindex van

Euro Stoxx 50(IVSTOXX50)

Tracker op de volatiliteitindex van

Euro Stoxx 50(IVSTOXX50)

Impliciete volatiliteit van de STOXX 50 index

Uitgegeven door Bank of America Merrill Lynch en EFT Securities

25

Volatiliteitstracker

Groene lijn: STOXX 50Rode lijn: Volatiliteitindex van de STOXX 50

26

Volatiliteitstracker

Correlatie vollie en Stoxx 50 Correlatie vollie en AEX

Huidige correlatie met Stoxx 50: -0,924

Historische correlatie met Stoxx 50: -0,670

Huidige correlatie met AEX: -0,913

Historische correlatie met Stoxx 50: -0,627

27

Uitstapje

Verwacht rendement aandelen = Risicovrije rente + Risicopremie

NL: 3,1 %

28

Uitstapje (2)

Risicovrije rente = 2, 3 %

economische groei

Rendement Inflation Linked Bonds -/- rendement normale staatsobligatie

3,0 % - 1,1 % = 1,9 %

Toename beroepsbevolking + productiviteitsgroei

Verwacht rendement aandelen NL:

1,7 % + 1,9 % + 3,1 % = 6,7 %

toekomstige inflatie +

0 % + 1,7 % = 1,7 %

29

Vragen ?

rjon@lieshout-partners.nl