Veerkracht van therapeut en cliënt

-met aandacht voor

monitoring als hulpinstrument de thematiek van authenticiteit

Anton Hafkenscheid6 december 2012

Verplichte aanlevering ROM-gegevens

Zo niet: sancties (kortingen!)

Benchmarking

Dominantie CGT

Zorgverzekeraars bewakers kwaliteit

Dreiging hoge eigen bijdragen cliënten

Bestuurders verdienen meer dan ministers

Protocollaire behandeling

door goedkope, laag opgeleide psychologen in profitinstellingen

GGZ in Nederland anno 2012

Cliënten met dezelfde scores zijn dezelfde cliënten

Cliënten zijn ongevoelig voor sociale wenselijkheid,

hello-goodbye-effecten etc.

Vragenlijstscores hebben een hoge externe validiteit

Betwistbare aannamen ROM

Hafkenscheid, A. (2010). Rammelende ROM in de ggz: geen ROM zonder Routine Process Monitoring. GZ-Psychologie, 2, 12-17.

Hafkenscheid, A. (2012). Subjectiviteit bij de interpretatie van het grafisch scoreverloop op monitorinstrumenten. Tijdschrift voor Psychiatrie, 54, 29-134.

van Os, J., Kahn, R., Denys, D., Schoevers, et al. (2012). ROM: Gedragsnorm of Dwangmaatregel? Commentaar op het Themanummer ROM. Tijdschrift voor Psychiatrie, 54, 245-253.

Kritiek op Nederlandse ROM

1. Vertroebeling door verschillen in casemix

2. Uitnodiging tot vertekening door selectie

3. Instrumentenmix: onvergelijkbare instrumenten

4. Lage sensitiviteit: symptoomreductie vaak geen

doel en/of niet haalbaar

5. Copyright: aan verkoop instrumenten wordt grof

verdiend

Van Os et al. (2012)kritiek op benchmarking

Niets....!

Wat is er met deze kritiek gebeurd?

Tegenwicht aan protocollaire RCT-benadering,

Ondersteuning van individuele cliënt en behandelaar

Behoud van professionele vrijheid

Monitoring zoals het bedoeld was

Michael Lambert Brigham Young University (BYU)

7. Ik ben ongelukkig in m ijn hu welijk /relatie 13. Ik ben een tevreden m ens 17. Ik heb een onbevredigend seksleven 28. Ik werk/studeer niet zo hard als vroeger

Outcome Questionnaire (OQ-45)

0 1 2 3 4 Nooit Zelden Soms Vaak B ijna altijd

Feedback aan therapeut na invulling OQ-45

Voormeting (OQ-45) Voormeting (OQ-45)

Fb aan TH

OQ-score sessie 2OQ-score sessie 3OQ-score sessie X

Geen Fb aan TH

OQ-score sessie 2OQ-score sessie 3OQ-score sessie X

Nameting (OQ-45)

% patiënten RC? (verbeterd)% patiënten CS? (hersteld)

Nameting (OQ-45)

% patiënten RC? (verbeterd)% patiënten CS? (hersteld)

Opzet studies monitoringLambert c.s.

Voorbeeld feedback OQ-45

Lambert c.s.: Fb werkt!

OQ-scores ‘Not On Track’-patiënten + Fb <OQ-scores ‘Not On Track’-patienten + Fb

Effectgroottes: 0.16 ≤ d ≤ 0.70

Fb alleen effectief bij ‘Not On Track’-patiënten als therapeut Fb actief gebruikt.

Fb alleen effectief bij ‘Not On Track’-patiëntenbij kortdurende behandelingen.

Verschil met Lambert c.s.: minder verfijnde Fb.

De Jong c.s (2012): Fb werkt?

Zwaardere cliënten dan in de eerdere studies BYU

Toegevoegde waarde van Fb veel kleiner dan in eerdere studies BYU

Simon, Lambert c.s.: Fb werkt?Psychotherapy Research (2012)

ORS-SRS

Klantmodel

Sturend monitoren

Client-Directed, Outcome-Informed (CDOI)?

Ind ividu eel (Hoe ging het met uzelf? )

I----------------- ---------------------------- -------------------------- I

In terperso onlijk

(Hoe ging het in het contact met mensen die dicht bij u staan ?)

I----------------------------------------- ------------------------------ I

M aatschappelijk (Hoe ging het met uw functioneren in de samenleving: werk, opleiding,

vriendschappen e.d.?)

I---------------------------------------- ------------------------------- I

Outcome Rating Scale

Relatie/contact

I------------------------------- ---------------------------------------- I

Doelen en Onderwerpen

I------------------------------- ---------------------------------------- I

Aanpak en/of Werkwijze

I------------------------------- ---------------------------------------- I

Ik voeld e m e gehoord , begre pen en

gerespec te erd

Ik voeld e m e niet geho ord , begre pen en

gerespec te erd .

W e hebben ge w erk t (gepraat o ver)

w aaraa n ik w ilde w erken (waar over ik

w ilde praten).

W e hebben niet ge werk t (gepraat o ver )

waar aa n ik w ilde w erken (waar over ik

w ilde praten ).

over wilde prate n w ante d to work on an d

talk about

D e aa npak /w erkwijze van de beh and elaar s loot aan bij wa t ik zoek of nodig h eb .

D e aa npak /w erkwijze van de beh and elaar

s loo t nie t aa n b ij wat ik zoek of nodig h eb .

Session Rating Scale

Sturend monitorenUit uw scores blijkt

dat u niet erg vooruit gaat!

Sturend monitorenUit uw scores

blijkt ..

Ideaal scoreverloop?

Problematisch scoreverloop?

1. Hafkenscheid, A. (2008). Routine Process Monitoring: ervaringen uit de praktijk. Tijdschrift Cliëntgerichte Psychotherapie, 46, 327-345.

2. Hafkenscheid, A. (2009). The impact of psychotherapy sessions: internal structure of the Dutch Session Evaluation Questionnaire (SEQ). Psychology and Psychotherapy: Theory, Research and Practice, 82, 99-111.

3. Hafkenscheid, A. (2009) Routine Process Monitoring (RPM) in partnerrelatiebehandelingen. Directieve Therapie, 29, 5-25.

4. Hafkenscheid, A. (2010). De Outcome rating scale (ORS) en de Session rating scale (SRS): enkele psychometrische kenmerken van de Nederlandse versies. Tijdschrift voor Psychotherapie, 36, 394-403.

5. Hafkenscheid, A., Duncan, B.L. & Miller, S.D. (2010). The Outcome and Session Rating Scales: a cross-cultural examination of the psychometric properties of the Dutch translation. Journal of Brief Therapy, 7, 1-12.

6. Hafkenscheid, A. & Veeninga, A.T. (2011). Een eenvoudige methode om te meten of de behoeften en wensen van patiënten worden vervuld. Tijdschrift voor Psychotherapie, 37, 116-126.

MonitoringPDF’s op te vragen bij

antonhafkenscheid@gmail.com

Interpersoonlijke Communicatietherapie Kiesler

Doorbreken disfunctionele complementaire communicatiepatronen

in ‘hier-en-nu’ van de behandeling via authentieke feedback

Verandering en groei door constructief en authentiek

‘repareren’ van onvermijdelijke alliantiebarsten in ‘hier-en-nu’ therapeutische relatie

Model alliantiebarsten Safran & Muran

1. Hafkenscheid, A. (2004). De interpersoonlijke communicatietheorie (ICT) van Donald J. Kiesler (1) De theorie. Psychopraxis, 6, 15-19.

2. Hafkenscheid, A. (2004). De interpersoonlijke communicatietheorie (ICT) van Donald J. Kiesler (2). De praktijk. Psychopraxis, 6, 59-64.

3. Hafkenscheid, A. (2004). Hoe ‘Rogeriaans’ is de interpersoonlijke communicatietheorie en -therapie (ICT) van Donald J. Kiesler? Tijdschrift Cliëntgerichte Psychotherapie, 42, 267-278.

4. Willemse, Y. & Hafkenscheid, A. (2009). Stagnaties in de therapeutische alliantie signaleren en repareren. Tijdschrift voor Psychotherapie, 35, 342-357.

5. Hafkenscheid, A. & Gundrum, M. (2010). De therapeutische relatie als onderhandelingsproces: het resolutiemodel voor alliantiebarsten van Safran. Gedragstherapie, 43, 127-147.

6. Hafkenscheid, A. (2012). Hoe kameleontisch of authentiek ben ik als psychotherapeut? Tijdschrift Cliëntgerichte Psychotherapie, 50, 52-65.

7. Hafkenscheid, A. (2012). Werken met gehechtheidproblematiek: emotionele implicaties voor de therapeut. Tijdschrift Cliëntgerichte Psychotherapie, 50, 236-252.

8. Hafkenscheid, A. (2012). Monitoren van het therapeutisch proces: het perspectief van de therapeut. Tijdschrift Cliëntgerichte Psychotherapie, 50, 339-356.

Bespreking Kiesler, Safran & MuranPDF’s op te vragen bij

antonhafkenscheid@gmail.com

Monitoring:zelfreflecterende

therapeut Eigen gevoelens, cognities en actietendencies als

kompas

1= sterk oneens 4 = neutraal 7 = sterk eens

a. Ik heb momenteel het vertrouwen dat onze therapeutische samenwerking zal slagen.

b. Momenteel vind ik deze cliënt moeilijk om mee te werken.

c. Ik voelde me nogal gefrustreerd tijdens de afgelopen sessie met deze cliënt.

d. Ik weet momenteel niet of ik in staat ben deze cliënt goed te kunnen helpen.

e. Ik vind het momenteel prettig om met deze cliënt te werken.

f. Momenteel ervaar ik de werkrelatie met deze cliënt als productief.

g. Momenteel ervaar ik het contact tussen deze cliënt en mij als open en authentiek.

Therapeut Tevredenheidsschaal

Beoordelingslijst therapiegesprek

Dit therapiegesprek was:

slecht 1 2 3 4 5 6 7 goed

moeilijk 1 2 3 4 5 6 7 eenvoudig

waardevol 1 2 3 4 5 6 7 waardeloos

oppervlakkig 1 2 3 4 5 6 7 diepgaand

ontspannen 1 2 3 4 5 6 7 gespannen

onprettig 1 2 3 4 5 6 7 prettig

gevuld 1 2 3 4 5 6 7 leeg

Omcirkel per vraag het cijfer dat uw gevoel over dit therapiegesprek het beste

weergeeft.

ALS IK BIJ HEM BEN GEEFT HIJ MIJ HET GEVOEL ... 

...door hem gecommandeerd te worden.

...verantwoordelijk te zijn voor de gang van zaken.

...alsof ik zijn grenzen overschrijd.

...zijn goede eigenschappen te willen benadrukken.

1: helemaal niet van toepassing

2: een beetje van toepassing

3: nogal van toepassing

4: sterk van toepassing

Impact Message Inventory-Circumplex (IMI-C)

Papieren versie

1. Hafkenscheid, A. (2003). Objective countertransference: do patients’ interpersonal impacts generalise across therapists? Clinical Psychology & Psychotherapy, 10, 31-40

2. Hafkenscheid, A. (2005). The Impact Message Inventory (IMI-C): Generalisability of patients’ command and relationship messages across psychiatric nurses. Journal of Psychiatric and Mental Health Nursing, 12, 325-332.

3. Hafkenscheid, A. & Kiesler, D. (2007). Assessing objective countertransference: a comparison of two different statistical procedures in three different samples. Psychotherapy Research, 17, 393-403.

4. Hafkenscheid A. & Rouckhout, D. (2009). Circumplex structure of the Impact Message Inventory (IMI-C): An empirical test with the Dutch version. Journal of Personality Assessment, 91, 187-194.

5. Hafkenscheid, A. (2012). Assessing ‘objective’ countertransference with a computer-delivered Impact Message Inventory (IMI-C). Clinical Psychology & Psychotherapy, 19, 37-45.

6. Hafkenscheid, A. & Rouckhout, D. (in druk). The Impact Message Inventory (IMI-C): a replication study of its circumplex structure in a Dutch sample. Journal of Personality Assessment.

7. Sodano, S.M., Tracey, T.J.G., & Hafkenscheid, A. (ingediend). A Brief Dutch Language Impact Message Inventory–Circumplex (IMI–C Short) Using Non-Parametric Item Response Theory.

Tien jaar valideringsonderzoekPDF’s op te vragen via antonhafkenscheid@gmail.com

Verkorte webversie

net zo goed en

veel gebruiksvriendelijker

dan papieren versie

webversie kosteloos te gebruiken:

www.research.imi-c.org

Conclusies IMI-C-onderzoek

1 2 3 4 5 6 7 Sterk mee Neutraal Sterk mee oneens eens ____ a. Ik heb momenteel het vertrouwen dat onze therapeutische samenwerking zal slagen. ____ b. Momenteel vind ik deze cliënt moeilijk om mee te werken. ____ c. Ik voelde me nogal gefrustreerd tijdens de afgelopen sessie met deze cliënt. ____ d. Ik weet momenteel niet of ik in staat ben deze cliënt goed te kunnen helpen. ____ e. Ik vind het momenteel prettig om met deze cliënt te werken. ____ f. Momenteel ervaar ik de werk relatie met deze cliënt als productief. ____ g. Momenteel ervaar ik het contact tussen deze cliënt en mij als open en authentiek .

Proces, behandelaar informatiebron

Octantscores IMI-C

Verbondenheid en autonomie

1. Boven-Samen2. Boven-Tegen3. Onder-Tegen4. Onder-Samen

Door therapeut ervaren voorkeurspositiepatiënt:

Waarschijnlijkecomplementairetherapeutpositie:

Mogelijke valkuil therapeut:

Overweeg te investeren in:

Boven-Samen (FD)

Onder-Samen (FS)

te volgend, te harmonieus

meer sturing en/of meer confrontatie

Boven-Tegen (HD)

Onder-Tegen (HS)

te volgend, te conflictueus

meer sturing en/of meer samenwerking

Onder-Tegen (HS)

Boven-Tegen (HD)

te sturend, te conflictueus

meer volgen en/of meer samenwerking

Onder-Samen (FS)

Boven-Samen (FD)

te sturend, te harmonieus

meer volgen en/of meer confrontatie

Suggesties bij scores op de interpersoonlijke cirkel (IMI-C)

Monitoring hoort instrument te zijn van

cliënt en therapeut

Monitoring als extern

verantwoordingsinstrument nodigt uit tot

‘vals spel’

Monitoring en authenticiteit kunnen heel

goed samen gaan (Kiesler, Safran & Muran)

Conclusies