Zorgschouw Anton de Komplein

Anton de Komplein 10-12, 1102 DR Amsterdam

www.clientenwaarderen.nl Twitter @zorgschouwen Datum zorgschouw: 9 juli 2014 Rapportage: Marita Tolman, Emma Vreugdenhil (Cliëntenbelang Amsterdam/Publicarea)

2

Inhoudsopgave 1. Kennismaking met de zorgschouw 2. Aanwezigen 2.1 Deelnemers rondgang (lijn 1) 2.2 Deelnemers ronde tafel gesprek (lijn 2) 3. Lijn 1: Uitkomsten rondgang 3.1 Beweging en leefomgeving 3.2 Ontvangst en informatie 3.3 Zinvolle dag en ontmoetingsmogelijkheden (met de buurt) 3.4 Persoonlijke leefsfeer 4. Lijn 2: Uitkomsten ronde tafel gesprek 4.1 Goede voorbeelden uit locatie Anton de Komplein 4.2 Inspiratie opdoen bij andere locaties en organisaties

3

Voorwoord. Voor u ligt de rapportage van de zorgschouw in locatie Anton de Komplein. Alle deelnemers aan de zorgschouw hebben de rapportage toegestuurd gekregen om de deze te accorderen. De zorgschouw is in 2012 ontwikkeld door Publicarea en wordt dit jaar doorontwikkeld vanuit Cliëntenbelang Amsterdam als onderdeel van het project Cliënten Waarderen. De zorgschouwen die in 2013/2014 worden uitgevoerd bestaan uit 2 lijnen. Lijn 1: De Rondgang Lijn 2: Ronde Tafel Gesprek Lijn 1: De Rondgang op woon- en leefomgeving Met de rapportage van lijn 1 wordt ten doel gesteld locatie Anton de Komplein een handvat te bieden ter verbetering van de eigen woon- en leefomgeving en bondgenootschappen met verschillende belanghebbenden en partijen uit de buurt vorm te geven. De benoemde verbetermogelijkheden in de rapportage van lijn 1 kunnen niet allemaal tegelijk gerealiseerd worden. Zij zijn bedoeld als houvast voor op korte en langere termijn. Voor de verschillende verbeterpunten is daarop in het schema een kolom opgenomen waarin de locatie de mogelijkheid heeft om nader te specificeren op welke termijn zij kans zien aan de slag te gaan met dit punt. In de opvolging van verbeterpunten is vaak niet alleen een taak weggelegd voor de medewerkers van de locatie, maar ook voor de andere betrokkenen in de zorgschouw. Lijn 2: Ronde Tafel Gesprek over goede voorbeelden Lijn 2 betreft een samengesteld gesprek met vertegenwoordigers vanuit Anton de Komplein die weergeven waar de locatie ‘goed’ in is. Tevens komen er thema’s aan bod die nog voor verbetering vatbaar zijn. De besproken goede voorbeelden worden uiteindelijk op de website clientenwaarderen.nl opgenomen. Op deze wijze kunnen andere woonzorgcentra in Amsterdam inspiratie opdoen. Bijvoorbeeld in relatie tot het ontwikkelen van verbeterplannen door een locatie. Betrokkenen bij locatie Anton de Komplein, kunnen op dezelfde manier gebruik maken van de website: om inspiratie op te doen hoe andere locaties werken en wat er goed gaat. Daarnaast zal vanuit Cliëntenbelang Amsterdam gekeken worden welke locaties aan elkaar gekoppeld kunnen worden op basis van de behoefte per locatie. Namens Cliëntenbelang Amsterdam, Marita Tolman (projectleider) Emma Vreugdenhil

4

1. Kennismaking met de zorgschouw en locatie Anton de Komplein Op 9 juli 2014 is onder leiding van Cliëntenbelang Amsterdam een zorgschouw uitgevoerd in kleinschalig woonvoorziening Anton de Komplein te Amsterdam. Het overkoepelende doel van de zorgschouw is om met elkaar te kijken hoe de leefomgeving van locatie Anton de Komplein binnen de bestaande situatie verbeterd kan worden en om als Amsterdamse zorglocaties goede voorbeelden uit te wisselen op thema’s als communicatie, eten en drinken, dagbesteding en leefomgeving. Allereerst is hiertoe in samenspraak met verschillende belanghebbenden in beeld gebracht wat in de leef- en woonomgeving van locatie Anton de Komplein verbeterd kan worden. Zodat deze als zingevend en betekenisvol ervaren wordt door in eerste instantie de bewoners en in het verlengde daarvan familie, medewerkers, bezoekers en buurtbewoners. Daarnaast gaat een andere groep mensen in gesprek over wat er goed gaat in de locatie en welke goede voorbeelden er zijn om te delen met andere locaties. De besproken goede voorbeelden worden gedeeld op clientenwaarderen.nl en dienen als inspiratiebron voor andere zorglocaties. Betrokkenen rond locatie Anton de Komplein kunnen op dezelfde website goede voorbeelden ophalen vanuit andere locaties. Op de begane grond van locatie Anton de Komplein worden de deelnemers aan de zorgschouw ontvangen. Locatiemanager Toosje Roel heet iedereen welkom. Anton de Komplein is een kleinschalig woonvoorziening van Cordaan, waar dementerende ouderen wonen van Surinaamse afkomst. Deze Surinaamse afkomst, zowel voor bewoners als voor medewerkers is een voorwaarde om in Anton de Komplein te komen wonen of werken. Omdat bewoners steeds meer hun vermogen verliezen om de Nederlandse taal te kunnen spreken, is het belangrijk dat zij begrepen worden en terug kunnen vallen op de Surinaamse taal. Daarnaast biedt Cordaan op de begane grond een dagbesteding Kraka e Sewa, voor Surinaamse ouderen met beginnende dementie die nog thuis wonen. Ook Amsta zit in het pand gevestigd op de 1ste en 2de etage, waar (jong) volwassenen wonen met een licht tot matige verstandelijke beperking met bijkomende complexe psychiatrische en of/ gedragsproblematiek. Op de derde en vierde etage wonen de bewoners van Anton de Komplein, met een zwaardere vorm van dementie (hoge zzp). De locatie is gestart met 25 bewoners. Dit is inmiddels opgelopen tot 30 bewoners. In huis zijn verschillende activiteitengroepen waaronder een, reminiscentiegroep en een trommelgroep. Aan de hand van een thema, voorwerp of foto komen bewoners samen. De uitspraken die in onder andere deze ontmoetingsgroepen zijn gedaan, zijn door Cordaan vastgelegd in een expositie leestekens, die (op dit moment) op de 3de en 4de etage tentoongesteld zijn. 2. Aanwezigen De deelnemers aan de zorgschouw nemen deel aan één van de twee onderdelen van de zorgschouw. Het grootste deel van de aanwezigen gaat deelnemen aan de rondgang (lijn 1) en brengt verbetermogelijkheden in het woon- en leefklimaat in beeld. Onder deze deelnemers is een brede vertegenwoordiging vanuit verschillende geledingen van binnen, maar vooral ook vanuit de omgeving van het huis aanwezig. Iedereen levert input vanuit zijn/haar eigen gezichtspunt (o.a. casemanager, familielid, mantelzorgmakelaar, Odensehuis, ANBO Zuid Oost, manager thuiszorg, Stadsdeel en een vertegenwoordiging vanuit Evean). Een ander deel van de aanwezigen neemt deel aan het ronde tafel gesprek (lijn 2). Dit zijn vertegenwoordigers uit locatie Anton de Komplein (o.a.

5

cliëntenraad, gastvrouw, locatiemanager) en een drietal vrijwilligers vanuit Cliëntenbelang Amsterdam die het perspectief van de cliënt vertegenwoordigen.

De diversiteit van de aanwezige personen heeft er toe geleid dat vanuit zeer verschillende achtergronden en perspectieven suggesties zijn gedaan ter bevordering van de woon- en leefomgeving van locatie Anton de Komplein. In totaliteit heeft een groep van 25 mensen enthousiast deelgenomen aan het programma. 2.1 Deelnemers rondgang (lijn 1) In 4 groepen zijn de aanwezigen door het huis gelopen en hebben ze de nabije omgeving ge(zorg)schouwd aan de hand van de toegestuurde leidraad, met als inspiratiemiddel een greep uit de tips op Zorgvisite.nl. Na de zorgschouw zijn de bevindingen van de verschillende groepen met elkaar gedeeld en is benoemd hoe deze uitkomsten verder gebracht kunnen worden. De groepen waren als volgt ingedeeld. Groep 1:

1. Sherill Boyd (Medewerker zorg) 2. Liesbeth van der Niet (Manager Thuiszorg Oost) 3. Paul Chin (Wijkcoördinator) 4. Hans Dijksman (Stadsdeel Zuid Oost) 5. Emma Vreugdenhil (Cliënten Waarderen)

Startthema: Beweging en leefomgeving Groep 2:

1. Helma Reuling (Casemanager) 2. Judy Goedar (Medewerker zorg) 3. Hetti Willemse (Zorgvisite.nl/Publicarea) 4. Karine Klappe (Odensehuis)

Startthema: Ontvangst en informatie Groep 3:

1. Lieeen Rijn (familielid) 2. Muriel Naarden-Kendo (Dagbesteding Kraka- e-Sewa) 3. Herma Herpers (ANBO Zuid Oost) 4. Ad Warnar (Cliëntenbelang Amsterdam)

Startthema: Zinvolle dag en ontmoetingsmogelijkheden (met de buurt) Groep 4:

1. Lenny Gieling (Evean Henriette Roland Holst) 2. Anneke Resida (vrijwilliger Anton de Komplein/Kraka e Sewa) 3. Monique Goudland (Medewerker participatieplek Anton de Komplein) 4. Melissa Wolf-Elshot (Markant Mantelzorgermakelaar) 5. Monique Hartong (Beleidsadviseur V&V Cordaan regio Oost).

Startthema: Persoonlijke leefsfeer

6

2.2 Deelnemers ronde tafel gesprek (lijn 2)

De deelnemers aan de gesprekstafel zijn onder leiding van de vrijwilligers van Cliëntenbelang Amsterdam in gesprek gegaan over wat er goed gaat en op welke thema’s de locatie nog inspiratie kan gebruiken.

1. Toosje Roel (locatiemanager Anton de Komplein) 2. Lynn Nieuwendam (Cliëntenraadslid) 3. Carmen Marapengopi (Gastvrouw) 4. Hans Meijer (Vrijwilliger Cliëntenbelang Amsterdam) 5. Andre Bos (Vrijwilliger Cliëntenbelang Amsterdam) 6. Henk Regenboog (Vrijwilliger Cliëntenbelang Amsterdam) 7. Marita Tolman (Cliënten Waarderen)

3.Uitkomsten rondgang In de voorbereiding van de zorgschouw is door Toosje Roel meegedacht over welke specifieke vragen zij voor de locatie beantwoord wil zien in de zorgschouw. De volgende twee aandachtspunten zijn meegenomen in de uitvoering van de zorgschouw:

1. Hoe kun je Surinaams inrichten met oog voor veiligheid (bijvoorbeeld gebruik schommelstoel)?

2. Hoe kun je bewoners zoveel mogelijk stimuleren om te bewegen in huis?

Tijdens de zorgschouw bekeken de verschillende groepjes op welke manier binnen de bestaande huisvestingssituatie de kwaliteit van de woon- en leefomgeving van Anton de Komplein voor bewoners -en in het verlengde daarvan familie en medewerkers- verbeterd kan worden. Bij terugkomst vertellen de deelnemers het erg leuk te vinden op deze manier naar het huis te kijken en wordt een compliment gegeven over de hartverwarmende bejegening door de medewerkers. In het verslag hieronder is beknopt opgenomen wat aan de orde kwam na de rondgang en welke verbetermogelijkheden kunnen worden meegenomen vanuit de ingeleverde leidraden. 3.1 Beweging en leefomgeving Voor het thema beweging en leefomgeving schouwden de deelnemers de buitenomgeving van Anton de Komplein, startend bij de entree en de openbare ruimte er omheen. Het is een mooi pand met veel glas wordt opgemerkt. Wel bestaat er onduidelijkheid bij de entree. De entree onderscheidt zich niet specifiek van de andere buitendeuren aan die zijde van het gebouw, en bij het beltableau vinden de deelnemers aan de zorgschouw het lastig te zien waar en bij wie je moet zijn. Bekenden met het huis ervaren daarnaast dat zij soms lang voor een dichte deur staan. ‘Als je dan al op het goede belletje drukt, wordt er nog niet altijd open gedaan’. De buitenkant weerspiegelt op deze manier niet de warmte en gezelligheid die binnen wel te vinden is, wordt gesteld. In de openbare ruimte bij de entree komen de deelnemer veel onkruid tegen, tussen de fietsenrekken, de tegels en bij de bomen. Parkeren kan voor de deur, al zijn de tarieven hoog. Voor personeel is er parkeergelegenheid achter een hek.

7

Aan de overzijde van de weg ligt een grasveldje. Op termijn zal hier volgens het bestemmingsplan gebouwd worden, maar tot die tijd zou het leuk zijn als hier een

andere invulling aan gegeven kan worden ten bate van de bewoners in de buurt. Tot slot wordt nog een bezoek gebracht aan de ‘verborgen’ binnentuin waaraan Anton de Komplein samen met het Stadsdeelkantoor grenst. Het is een gedeelde tuin afgesloten met een groot hek, maar de locatie zelf blijkt er geen gebruik van te maken of te weten dat zij hier gebruik van mogen maken, behalve van de parkeerplekken die daarnaast zijn te vinden. Zonde dat je van zo’n grote buitenruimte eigenlijk geen gebruik maakt wordt geconcludeerd. Met wat aanpassingen is deze tuin ook voor bewoners van Anton de Komplein veilig te gebruiken. Met name gezien de vraag van de locatie hoe bewoners gestimuleerd kunnen worden om meer te bewegen.

Aangedragen verbeterpunten Betrekken Initiatief Inschatting kosten

Termijn

1. Geef de entree aan de buitenzijde meer uitstraling en maak deze duidelijk kenbaar en onderscheidend van andere buitendeuren, d.m.v. kleur (verf), fleurige plantenbakken, een deurmat en een bankje. Houd oog voor schone ramen. Een uitnodigende rode loper over de stoep?

Elfriede Bruynder, (Ymere) Amsta Familieleden Kraka e Sewa

Laag-midden

2. Bekijk kritisch aan welke informatie bezoekers buiten bij de entree behoefte hebben zodat het voor hen duidelijk is welke bel zij voor welke afdeling moeten gebruiken. Dit overzicht mist nu nog.

Cordaan Communicatie Ymere Amsta Bezoekers/familie

Laag

3. Maak met alle partijen in huis goede afspraken over het deurenbeleid, zodat bezoekers niet (te lang) voor een dichte deur staan.

Cordaan, Amsta, Kraka e Sewa

Geen

4. Maak bij het Stadsdeel melding van het vele onkruid aan de voorzijde. Vraag voor 2015 subsidie aan voor geveltuintjes, of ‘adopteer’ boomspiegels, planten-/boombakken voor het gewenste groen. Zie voor meer informatie: http://www.zuidoost.amsterdam.nl/woon-leefomgeving/wijktuinieren/

Stadsdeel Zuidoost (via Paul Chin/ Hans Dijksman) Kraka-e- Sewa Familieleden Actieve buurtgenoten

Geen

5. Plaats (in samenwerking met Amsta) een vriendelijk welkomstbord bij de ingang, voor een meer persoonlijk entree. Het is ook mogelijk hier voorzieningen (o.a. Kraka e Sewa) op te benoemen.

Cordaan communicatie, Amsta Ymere.

Nog niet bekend

6. Ga in gesprek met de andere buren, over hoe de gedeelde binnentuin nog verder ingericht kan worden. Denk aan bankjes

Stadsdeelkantoor Overige buren Stichting Cornuit

Nog niet bekend

8

met (rug)leuningen, een overkapping, moestuin, (senior) beweegtoestellen. Vraag hier subsidie voor aan. Dit kan ook voor groen aan de voorkant van het gebouw.

SFS subsidiebureau

7. Zoek contact met partijen in de buurt waaronder de actieve ouderengroep en het centrum voor beeldende kunst om te kijken wat die voor Anton de Komplein kunnen en willen betekenen. Is er een kans voor samenwerking? Zie ook het grasveld tegenover Anton de Komplein. Wat kan dit betekenen voor de buurt?

Actieve ouderengroep contact via Paul Chin

Geen

3.2 Ontvangst en informatie De entree op de begane grond wordt samen gedeeld met Amsta en de dagvoorziening Kraka e Sewa (Cordaan). De entree is ruim en licht, maar niet ingericht. De indruk van enkele deelnemers is dat het een vergeten kindje is door het rommelige gebruik van de ruimte. De ruimte heeft veel potentie voor een leuk zitje, waar mensen kunnen wachten met uitzicht op buiten. Nu slingeren er fietsen en een houten pallet rond. Dit geeft bij de deelnemers geen gastvrije indruk. Als je als goede buren met elkaar omgaat, kijk dan of je gezamenlijk iets leuk kan maken van de entree wordt geopperd. Zo geef je meteen je visitekaartje als huis af, wat ook positief zal werken voor het aantrekken van vrijwilligers, aldus de deelnemers. Doorlopend naar de lift stuiten zij op dezelfde onduidelijkheid als bij het beltableau buiten. De bewegwijzering is minimaal, en helpt je als bezoeker niet verder. De entree op de 3de etage, maakt echter een wereld van verschil. De entree is zeer ruim met gebruik van warme kleuren en er hangt de expositie ‘Leestekens’. De volgende suggesties worden gedaan om de beide entrees in de ontvangst en informatievoorziening te verbeteren.

9

Aangedragen verbeterpunten Betrekken Initiatief Inschatting kosten

Termijn

1. Maak van de entree op de begane grond een gezamenlijk project. Kleed deze aan met b.v. een leuk zitje, mooie planten, zelfgemaakte mozaïek /kunst, grote afbeeldingen. Maak iemand verantwoordelijk voor het beheer van deze ruimte zodat de entree niet als stalling fungeert (huismeester?).

Amsta Kraka e Sewa Betrokken familieleden Ymere Centrum beeldende kunst Zuid Oost

Nog niet bekend

2. Bekijk of personeel veilig hun fiets weg kan zetten in dezelfde ruimte als de auto’s (achter het hek) als alternatief voor in de entree.

Amsta Kraka e Sewa

Laag

3. Maak de bewegwijzering op de begane grond (bij de lift), duidelijker b.v. met verschillend kleur gebruik. Wat is op welke verdieping te vinden? (i.p.v. alleen een nummer)

Ymere Amsta

Nog niet bekend

4. Gebruik de lift als communicatiemiddel. Informeer bezoekers over wat er in huis te vinden is, wat er te doen is, of hang oproepen op. Kies hierbij voor een vast, aantrekkelijk communicatie format.

Toosje Roel Cliëntenraad Amsta Kraka e Sewa

Laag

5. Concentreer mededelingen op A4 via een prikbord/magneet ophangbord i.p.v. los verspreid op deuren, ramen en muren, zowel bij entree beneden als op de etages.

Toosje Roel Cliëntenraad Amsta Kraka e Sewa

Laag

6. Bekijk opnieuw de inrichting van de entree direct uit de lift op de etages. Het folderrek domineert nu de ruimte en takken hangen voor het naambordje.

Medewerkers Cliëntenraad

Laag

7. Bekijk passend bij de huiselijke setting in kleinschalig wonen de mogelijkheid om de etages te personaliseren d.m.v. het ophangen van naambordjes wie op de etage woont. Een andere optie is een voordeurbordje bij een huis.

Toosje Roel Cliëntenraad

Laag

8. Voorkom het stallen van (ongebruikte) spullen in de hal op de etage.

Toosje Roel Medewerkers Cliëntenraad

Geen

9. De hal is een rijkdom. Lok activiteiten uit Medewerkers/ Nog niet

10

in de inrichting hiervan, denk aan: hometrainer met leuk uitzicht, een piano? Leg spelletjes in het zicht. Een lange leestafel met mooie platenboeken.

vrijwilligers op de etages

bekend

10. Overweeg de glazen rokersruimte met vrolijke/gekleurde vormen te beplakken, zodat slechtziende bewoners niet tegen de deur lopen.

Toosje Roel Bewoners met slecht zicht Cliëntenraad Medewerkers/vrijwilligers op de etage

Laag

3.3 Zinvolle dag en ontmoetingsmogelijkheden (met de buurt) Op de begane grond, direct aan de entree is dagvoorziening Kraka e Sewa gevestigd voor Surinaamse ouderen uit de buurt. Van ’s morgens tot ’s middags half 4 komen de ouderen hier samen voor activiteiten en een warme maaltijd tijdens de lunch. Doel van de dagbesteding is het zoeken naar verbinding en mensen die thuis wonen uit hun eenzaamheid te halen. In het aanbod aan activiteiten is speciale aandacht voor de hobby’s en interesses van de mensen. Voor velen van hen blijkt Kraka e Sewa ‘hun tweede leven’, waar ze dagelijks naar uit kijken. De ruimte is versierd met eigen creaties, tekeningen en schilderijen die zorgen voor warmte en herkenbaarheid. Aan een lange tafel is dagelijks plek voor 18 mensen. Een lastig punt blijkt het gebrek aan een (afgeschermde) kantoorfunctie in de ruimte, waardoor ook persoonlijke gesprekken met familieleden in dezelfde ruimte worden gevoerd als de activiteiten. Ook telefoongesprekken kunnen nu niet privé plaatsvinden.

Aangedragen verbeterpunten Betrekken Initiatief Inschatting kosten

Termijn

1. Bekijk of de ruimte van Kraka e Sewa ingedeeld kan worden in verschillende hoekjes en sferen voor een nog huiselijker effect.

Medewerkers en vrijwilligers Kraka e Sewa

Nog niet bekend

2. Scherm (fysiek) een gedeelte van de ruimte af voor kantoorwerkzaamheden (telefoneren/computer). Kan met een afgestemde planning gebruik gemaakt worden van de multifunctionele ruimte naast Kraka e Sewa voor

Medewerkers/vrijwilligers Kraka e Sewa Toosje Roel

Nog niet bekend

11

gesprekken met familie?

3. Stel samen een functieprofiel op welke vrijwilligers voor welke gelegenheden je in huis wil halen.

Medewerkers Kraka e Sewa Toosje Roel

Geen

4. Hang zelfgemaakte, kleurrijke creaties ook voor de ramen van Kraka e Sewa voor enerzijds een kleurrijk ontvangst en anderzijds reclame naar buiten (voorbijgangers).

Medewerkers Kraka e Sewa

Geen

3.4 Persoonlijke leefsfeer Voor gezellige muziek, aanspraak met anderen en de maaltijden kunnen de bewoners van Anton de Komplein terecht in de grote woonkamers op de 3de en 4de etage. Per etage zijn er twee huiskamers, waaraan 7 kamers van de bewoners zijn gelegen. De eigen kamer van bewoners is relatief klein, en een (ruime) badkamer wordt vaak gedeeld. Er heeft recentelijk een verbouwing plaatsgevonden, waarbij de keuken bij de huiskamer is getrokken. Dit heeft er voor gezorgd dat er onderling meer betrokkenheid is omdat er gekookt wordt in de buurt van de bewoners. Ook ten tijde van de zorgschouw zijn vrijwilligers aan het koken voor de bewoners. De bewoners eten per groep samen in de huiskamer. Leven in de brouwerij brengen is een belangrijk aandachtspunt in het huis, omdat het verlies aan

initiatief kenmerkend is bij dementerende ouderen. Zo staat altijd de radio aan in de huiskamer en als dit niet het geval is, komen de bewoners daar speciaal om vragen. Over de woonkamer op de etage Toekan spreken de deelnemers enthousiast. De moderne keuken en het gebruik van veel warme kleuren valt in de smaak. De inrichting wordt nog wat kaal gevonden, en door het gebruik van rolstoelen is er een overschot aan ‘zit’ stoelen die de bewegingsruimte in de huiskamer beperkt. Als antwoord op de vraag hoe veilig en Surinaams ingericht kan worden komen de deelnemers met de volgende tips.

Aangedragen verbeterpunten Betrekken Initiatief Inschatting kosten

Termijn

1. Heb op de woonetages extra oog voor bewegingsruimte en veiligheid. Let o.a. op de toegankelijkheid van schoonmaakmiddelen in de badkamer, het afsluiten van de waskamer(middelen), bewegend

Toosje Roel Medewerkers, vrijwilligers op de etage Cliëntenraad

Geen

12

meubilair (bureaustoel), de opeenstapeling van stoelen, en het gebruik van brandbaar materiaal (kaarsen, crêpepapier op plafonds).

2. Denk voor een leuke aankleding van de woonkamer aan zelfgemaakte creaties, herkenbaar Surinaams houtsnijwerk, grote vaste (plak)afbeeldingen van Surinaamse natuur, steden, straatnamen, vlag, zintuigprikkelende elementen zoals ‘voelkunst’ b.v. Surinaamse vruchten, een vogeltje/vogelgeluiden.

Toosje Roel Kraka e Sewa Medewerkers/vrijwilligers op de etage Cliëntenraad Familie

Nog niet bekend

3. Houd in het kader van privacy dossierkasten gesloten en ontoegankelijk voor bewoners en bezoek.

Toosje Roel Medewerkers op de etage.

Geen

4. Overweeg het beschikbaar stellen van wifi en computers in de huiskamer voor gebruik van skype/foto’s bekijken/ websites/kranten inzien van bewoners met familie.

Toosje Roel Cliëntenraad

Nog niet bekend

5. Gebruik de naam van de vogel op de woonafdeling in de verdere aankleding. Een bord met een beschrijving, uitleg, leuke informatie over de vogel. Haal als activiteit vogels in huis, voor interactie met dieren.

Toosje Roel Cliëntenraad Medewerkers/vrijwilligers etage

Laag

6. Maak op de etage middels een (magneten)bord kenbaar wie van de medewerkers, eventueel met foto, aanwezig is. Ook een badge bij werknemers helpt voor herkenbaarheid.

Medewerkers op de etage Toosje Roel

Laag-midden

7. Plak mooie Surinaamse foto’s en foto’s van bewoners in lijsten (gebruik geen plakbandje) voor een mooie uitstraling.

Toosje Roel Cliëntenraad Familie

Laag

8. Communiceer zo min mogelijk via los A4 met plakband geplakt. Plak deze eventueel aan de binnenzijde van een keukenkastje.

Medewerkers op de etage

Geen

13

4. Uitkomsten ronde tafel gesprek In het ronde tafel gesprek draait het om wat goed gaat en hoe de Amsterdamse verpleeg- en verzorgingshuizen van elkaar kunnen leren. De deelnemers gaan in gesprek over welk(e) project, activiteit, voorziening goed draait binnen de locatie op het terrein van leefbaarheid/leefomgeving, eten en drinken, communicatie, bejegening en dagbesteding/zinvolle dag. Toosje Roel heeft als locatiemanager van Anton de Komplein aangegeven op welk thema goede voorbeelden gedeeld kunnen worden en op welk thema de locaties zich graag laten inspireren door andere locaties, organisaties.

4.1 Goede voorbeelden Anton de Komplein

1. Profiteren van voorzieningen in de buurt door de inzet van een gastvrouw

Aanleiding om te starten Locatie Anton de Komplein bevindt zich aan een plein waar bijna dagelijks een markt staat.

Wat houdt het in Voor de inkoop van groente, vlees, vis, kleding en andere zaken wordt gebruik gemaakt van de dagelijkse markt. Op de markt zijn veel specifiek Surinaamse kruiden, specerijen en groenten te vinden. Om een bezoekje aan de markt mogelijk te maken wordt gewerkt met gastvrouwen. Zij gaan twee keer per week voor een woongroep naar de markt en doen verse inkopen. Ze krijgen een budget mee om naar eigen inzicht te besteden. Indien mogelijk nemen ze ook bewoners mee. Om dit mogelijk te maken is het belangrijk dat er meer ondersteuning/toezicht is (familie).

Doel en resultaat -Verse inkoop, wensen van bewoners mogelijk maken -Samenwerking met voorzieningen (in dit geval de marktkoopmannen) in de buurt, opbouwen wederzijdse relatie. -Ontmoetingen met de buurt

Financiering Mogelijk maken door (vrijwillige) inzet gastvrouwen. Daarnaast een apart budget reserveren voor verse aankopen aanvullend op de ‘vaste’ boodschappen.

Het opvolgen van het goede voorbeeld

Afhankelijk van de voorzieningen die een locatie in haar eigen omgeving heeft. Kijk met een open blik hoe je het gebruik maken van voorzieningen in de buurt kunt mogelijk maken.

Contact Carmen Marapengopi

Thema Leefomgeving

14

2. Als professionals samen met cliënten en hun naasten bepalen wat belangrijk is en dat vormgeven.

Aanleiding om te starten In locatie Anton de Komplein wonen bewoners met een Surinaamse achtergrond. De locatie is qua leefstijl (zoveel mogelijk) gericht op de Surinaamse gebruiken en cultuur. Om goed te kunnen aansluiten bij wat de bewoners in de thuissituatie of vanuit hun achtergrond gewend zijn is het gesprek met cliënten en hun naasten over wat zij wensen heel belangrijk.

Wat houdt het in Medewerkers, allemaal van Surinaamse afkomst (een deel van de bewoners kan zich nog enkel in het Surinaams verstaanbaar maken), houden zoveel mogelijk rekening met Surinaamse gewoontes. In gesprek met bewoners (en naasten) worden voorkeuren omtrent eten (wat eet iemand vanuit zijn religie), hygiëne (gebruik om meerdere malen per dag te douchen, in Anton de Komplein wordt gekoerst op 1 keer per dag) en omgang achterhaald. Zo is je status in Suriname heel bepalend voor de omgang. Je kunt niet elke bewoner vragen om te helpen met aardappelen schillen, dat kan beledigend zijn als hij of zij een ‘hoge’ status heeft (dan is het een taak van de jotho – hulp). Ook is het aanspreken van iemand van Surinaamse afkomst belangrijk. Start altijd in het Nederlands (ook als iemand in zijn dementie moeite heeft met de Nederlandse taal), pas als iemand zelf in het Surinaams terug praat schakel je op die taal over. Suriname kent een lage status onder haar eigen bewoners vanuit het verleden, hoe hoger je in ontwikkeling bent, hoe minder Surinaams je mag zijn.

Doel en resultaat -zo goed mogelijk aansluiten bij wens/leefpatroon bewoner -hogere kwaliteit van leven -respect en betrokkenheid (participatie) vanuit familie

Financiering

Het opvolgen van het goede voorbeeld

De Surinaamse cultuur als uitgangspunt nemen is voor veel locaties niet interessant. Maar het vormgeven van het woon- en leefklimaat in samenspraak met bewoners en hun naasten is iets waar andere locaties een voorbeeld aan kunnen nemen. Wat is je visie op een locatie (woongroep), hoe werk je deze uit en geef je hem gezamenlijk vorm? Het is voor locatie Anton de Komplein een bewuste keuze om de bewoners minimaal 1 keer per dag te douchen (behalve op het moment dat iemand bedlegerig is). Het is een investering in tijd die opweegt tegen de winst in kwaliteit van leven van bewoners.

15

Contact Toosje Roel

Thema Leefomgeving

3. (zelf) Eten maken staat centraal binnen Anton de Komplein

Aanleiding om te starten Veel koken/eten is onderdeel van de Surinaamse cultuur en dus een belangrijk onderdeel van het dagelijks leven. Dat moet voor de bewoners in locatie Anton de Komplein zo blijven.

Wat houdt het in Op verschillende momenten op de dag staat eten centraal. Tussen de middag maken de gastvrouwen ‘Surinaamse’ snacks. Bijvoorbeeld ‘rees’ (vis in tomatensaus) en ‘oliesardin’. In overleg met de bewoners wordt gemaakt wat zij lekker vinden. Dat geeft de gastvrouwen een goed gevoel, ze doen het graag. In de avond wordt er ook vers gekookt. Per etage (2 woongroepen) wordt er gekookt voor 14 mensen, per woongroep (7 mensen) wordt er gegeten. Voor het zelf koken middenin de huiskamer, op het kookeiland, is bewust gekozen. De bewoners kunnen het eten zo ruiken, zien en waar gewenst helpen in de bereiding. Het plaatsen van het kookeiland in het midden van de huiskamer ten tijde van de verbouwing heeft gesprekken met familie opgeleverd. In eerste instantie bestond de angst voor gevaarlijke situaties (branden, snijden). In overleg heeft men gezamenlijk voor deze vorm gekozen, iedereen is er nu zeer tevreden over. De boodschappen worden op de markt gedaan. Cordaan is overgestapt op het doen van alle boodschappen met Pin betaling. Locatie Anton de Komplein werkt nog steeds met cash. De gastvrouwen krijgen een cash budget dat zij op de markt kunnen besteden, zij doen zeer deskundige inkoop, dat wil zeggen, ze kijken naar de beste producten voor een goede prijs. Daardoor houden ze vaak geld over dat gebruikt kan worden om een keer iets extra’s te doen. Tenslotte wordt op de feestdagen gekookt door een medewerker van de dagbesteding met een achtergrond in de Hotelschool. Ook dit wordt goed ontvangen door de bewoners.

Doel en resultaat Eten wat je lekker vindt. Eten maakt de dag. Geen ondervoeding. Zelf koken in de huiskamer is tegelijkertijd een vorm van aromatherapie. De geuren brengen herinneringen terug. Door boodschappen te doen op de markt houd je geld over.

Financiering

Het opvolgen van het Aan bod komt hoe en of je ‘vers’ koken kunt realiseren in een meer

16

goede voorbeeld

grootschalige setting. In de ogen van de aanwezigen kan dat, maar het vergt doorzettingsvermogen om het voor elkaar te krijgen. Zelf koken kun je mogelijk maken, maar het betekent dat je andere keuzes moet maken in je personeelsbezetting. Zelf koken betekent dat je minder facilitair inzet en dat er meer regie, eigen initiatief bij de medewerkers in de zorg komt te liggen. Dat is een ontwikkeling die enkel langzaam en onder goede begeleiding tot stand kan komen. (als een locatie dat wenst)

Contact Toosje Roel

Thema Eten en Drinken

4. Op initiatief van de cliëntenraad wordt een familiedag geïnitieerd

Aanleiding om te starten De wens van de cliëntenraad en vanuit de medewerkers van de locatie is om de betrokkenheid vanuit familie bij de locatie te vergroten. Dit omdat het ten goede komt aan de kwaliteit van leven van bewoners, maar ook om de onderlinge bekendheid (bonding) als families van bewoners te vergroten.

Wat houdt het in De cliëntenraad heeft het initiatief genomen om een familiedag op te zetten. Omdat eten een belangrijk onderdeel is van samen zijn, staat eten centraal. Vanuit de cliëntenraad wordt nu als pilot 2 keer een dag georganiseerd waarop er met familieleden van bewoners gekookt gaat worden. Op die dag gaan familieleden samen boodschappen doen voor het eten (op de markt), daarna bereiden ze het samen op de etage en tenslotte wordt er gezamenlijk gegeten. Na het eten kunnen er indien gewenst zaken aan bod komen rond het wonen en de zorg in locatie Anton de Komplein. De eerste twee keer begeleidt de cliëntenraad de organisatie van deze dag. Daarna is het idee dat de families zelf doorpakken en de organisatie overnemen.

Doel en resultaat De cliëntenraad wil de betrokkenheid (participatie) onder familie verhogen, een leuke dag voor bewoners organiseren en de onderlinge bekendheid als familieleden van bewoners vergroten.

Financiering -

Het opvolgen van het goede voorbeeld

17

Contact Lynn Nieuwendam

Thema Zinvolle Dag

5. Kennis over dementie vergroten via de huisartsen, dagbesteding, maar ook tv?

Aanleiding om te starten Dementie bevindt zich in Nederland nog steeds in de taboesfeer. Het niet meer voor jezelf of een familielid kunnen zorg wordt heel moeilijk gevonden en vaak is niet bekend hoe je (in de voorfase) goed met dementie om kunt gaan. Hoe breng je op een goede manier kennis over dementie over? Hoe maak je het voor familieleden herkenbaar en verlaag je de drempel om informatie in te winnen over de omgang hier mee.

Wat houdt het in In locatie Anton de Komplein wordt veel ingezet op verspreiding van kennis via, via- van persoon op persoon. Daar wordt o.a. op ingezet via dagbesteding Kraka e Sewa en de huisartsen. Het is belangrijk dat zij een spilfunctie vervullen. Via de huisarts komen mensen in aanraking met Kraka e Sewa. Kraka e Sewa biedt niet alleen dagbesteding maar zet ook in op voorlichten over mantelzorg en het bieden van lotgenotencontact (avonden). Locatie Anton de Komplein heeft subsidie vanuit het stadsdeel gekregen om een mantelzorgprogramma op te zetten. Ze werken hierin samen met Markant. Vanuit de cliëntenraad wordt verteld dat men in Suriname spreekt over ‘je kindsie’ als je merkt dat een familielid zich anders gedraagt, vormen van dementie vertoond. Omdat oudere mensen van hoge status zijn is het belangrijk dat zij hun waardigheid behouden. Dat gebeurt o.a. door hen niet te veel te corrigeren en vooral te blijven betrekken in sociale gelegenheden. In Suriname wordt voorlichting over dementie op een andere manier gedaan dan in Nederland, via de televisie of in de vorm van een toneelstuk. Dit werkt (daar) beter dan het bieden van veel informatie.

Doel en resultaat Het doel is om binnen Zuidoost zo tijdig mogelijk mantelzorgers te bereiken en bekendheid met dementie te vergroten, zodat overbelasting voorkomen wordt.

Financiering Via subsidie stadsdeel Zuidoost.

Het opvolgen van het goede voorbeeld

Wellicht is het mogelijk, een overweging waard, in Nederland/binnen Amsterdam Zuidoost meer via televisie of in de vorm van een toneelstuk aandacht te besteden aan dementie. Dit kan een onderdeel

18

zijn van het nieuw op te zetten mantelzorgprogramma.

Contact Toosje Roel/ Lynn Nieuwendam

Thema Communicatie/bejegening

6. Op een moderne manier het vrijwilligerschap benaderen

Aanleiding om te starten Het wonen in een kleinschalige woonvorm vraagt een andere manier van dagbesteding en vrijwilligerschap. Om de werving van vrijwilligers hierop aan te laten sluiten en een goede match te maken wordt ingezet op verschillende vormen van werving.

Wat houdt het in De focus in het werven van vrijwilligers ligt op het maken van een goede match. Wie heb je nodig als persoon (capaciteiten en persoonlijkheid) en welke taken heb je openstaan. Vanuit locatie Anton de Komplein wordt goed gekeken wat een vrijwilliger wil en kan bieden, of het een match is en hoe je daar op in kunt spelen met je aanbod. Voor de locatie wordt op verschillende manieren aan werving gedaan. Er wordt samenwerking gezocht met bedrijven (onregelmatig vrijwilligerschap), er wordt gewerkt men mensen die hun baan zijn kwijt geraakt (bijvoorbeeld via DWI/ Sociale Werkvoorziening ), familieleden (kleinkinderen) dienen zich aan en mensen die het vanuit een maatschappelijke insteek naast hun baan doen. Als Anton de Komplein iets wil realiseren wordt er specifiek gezocht naar personen die dat kunnen bereiken. Zo is eerder bij de vrijwilligerscoördinator vanuit Cordaan een vraag uitgezet voor mensen die willen helpen strijken/vouwen op de woningen. Nu is er de wens voor het opzetten van een goede nieuwsbrief/informatiekrant op de locatie. Daar wordt nu een passende vrijwilliger bij gezocht. Met DWI is er een samenwerking. Mensen die geïnteresseerd zijn in het werkveld ouderen kunnen (na screening) binnen locatie Anton de Komplein terecht komen. DWI betaalt dan de verzorgingsopleiding, vanuit Anton de Komplein wordt de begeleiding verzorgt.

Doel en resultaat Goede match vrijwilligers Win-win: vrijwilliger zit op zijn plek en de locatie heeft baat bij extra hulp.

Financiering -

Het opvolgen van het goede voorbeeld

Deze moderne manier van werven valt nog te verbreden tot het zoeken naar mensen die ondersteunende zorgtaken kunnen en willen verrichten. Niet als hoofdverantwoordelijke, maar bijvoorbeeld iemand die de verzorging ondersteunt in het wassen van een bewoner op het

19

moment dat dit (qua leeftijd) fysiek zwaarder wordt voor een medewerker.

Contact Toosje Roel

Thema Communicatie/Dagbesteding

7. Als familie en professionals gezamenlijk de dagbesteding op het gewenste niveau krijgen

Aanleiding om te starten Binnen locatie Anton de Komplein is geen activiteitenbegeleiding aanwezig omdat hier geen budget voor is.

Wat houdt het in Vanuit de cliëntenraad bestaat de wens om meer activiteiten met en voor bewoners te doen. Verschillende disciplines in huis hebben een rol in het voorzien in een zinvolle dagbesteding voor bewoners. De vraag wordt neergelegd bij hen; wat kun je betekenen voor bewoners op het gebied van activiteiten. De ergotherapie richt zich nu bijvoorbeeld op reminiscentie en er zijn muziektherapeuten die een trommelgroep op zich nemen. Binnen de woongroepen is de gastvrouw (mede) het aanspreekpunt voor dagbesteding. Zij doen veel op het gebied van eten. Om goed herkenbaar te zijn hebben zij eigen koto’s gekregen. Mooie schorten, speciaal ontworpen voor de gastvrouwen. Tenslotte wordt nu ook gekeken naar de rol van familie in het vormgeven van een zinvolle dag. De cliëntenraad stuurt op : ‘je doet het met elkaar en vult elkaar aan’. Niet alles kan bij de medewerkers liggen (in verband met werkdruk). De cliëntenraad benadert actief familie om 1 keer in de maand wat te komen doen (zie voorbeeld koken).

Doel en resultaat Binnen de mogelijkheden van een kleinschalige woonvorm (zonder activiteitenbegeleiding) toch dagbesteding mogelijk maken. Brede verantwoordelijkheid voor het verzorgen van een zinvolle dag (medewerkers, familie, gastvrouwen, vrijwilligers). Door betrokkenheid, deelname meer bekendheid met de locatie en haar bewoners.

Financiering Geen

Het opvolgen van het goede voorbeeld

20

Contact Toosje Roel en Lynn Nieuwendam

Thema Dagbesteding.

8. Naasten (familie) mogen naast de eigen dierbare ook andere bewoners mee naar buiten nemen

Aanleiding om te starten Locatie Anton de Komplein ligt op de 3e en 4e verdieping van een appartementencomplex. Er zijn balkons en er is een levendige omgeving in de buurt (het plein). Omdat het voor medewerkers qua toezicht niet makkelijk is om (veel) met de bewoners naar buiten te gaan doen familieleden dat.

Wat houdt het in Om een ‘frisse neus’ halen voor meer bewoners mogelijk te maken mag je in locatie Anton de Komplein ook andere bewoners dan de eigen dierbare mee naar buiten nemen. Hiervoor wordt van te voren officieel toestemming gevraagd bij de verpleeghuisarts, het wordt besproken in het MDO en overlegd met de familie. Daarnaast is de afspraak gemaakt dat op het moment je één of meerdere bewoners meeneemt je dit altijd meldt bij de zorg (i.v.m. BOPZ en het toezicht houden).

Doel en resultaat Bewoners komen meer buiten (verhoging kwaliteit van leven). Families en bewoners leren elkaar onderling beter kennen.

Financiering Niet van toepassing.

Het opvolgen van het goede voorbeeld

Onder goede afspraken kun je dit voorbeeld opvolgen.

Contact Toosje Roel

Thema Zinvolle dag

21

4.2 Inspiratie opdoen bij andere locaties en organisaties

1. Vasthouden historie bewoner (verhalen uit het verleden)

Waarom inspiratie opdoen In locatie Anton de Komplein zie je duidelijk de historie van de mensen terug. Medewerkers komen nog veel in aanraking met de ‘erfenis’ (gevolgen) van de slavernijperiode. De invloed van de slavernij en de Indiase betrokkenheid in Suriname zie je nog steeds sterk terug in het dagelijks leven. Het gaat van generatie op generatie. Een deel van de bewoners vertelt ook graag over het verleden, dat is in hun dementie beter ‘blijven hangen’ dan het recente verleden.

Wat kan er beter Het is zonde als de verhalen van vroeger verloren gaan. In Nederland wordt relatief weinig verteld over haar slavernijverleden. Het zou goed zijn om de verhalen van de Surinaamse mensen meer bekend te maken.

Gedane suggestie Leg de verhalen die de bewoners van Anton de Komplein vertellen vast. Dit kan bijvoorbeeld door een vrijwilliger te zoeken die de verhalen wil bundelen. Een andere optie is om stadsdeel Zuidoost ( via Paul Chin/Hans Dijksman) een subsidie te vragen om dit mogelijk te maken. Een van de aanwezigen vertelt dat stadsdeel Nieuw-West een subsidie verstrekt om levensverhalen van ouderen op te tekenen.

Beschikbaar budget

Thema Leefomgeving/communicatie

2. Locatie zichtbaar/vindbaar maken in de buurt

Waarom inspiratie opdoen De bekendheid van locatie Anton de Komplein is voor verbetering vatbaar.

Wat kan er beter Je loopt de entree snel voorbij. Het is zoeken naar de locatie. Waar bel je aan. Hoe kun je de locatie beter duiden met het behoud van het kleinschalige karakter. De visie van Cordaan is om niet overal groot ‘Cordaan’ neer te zetten.

Gedane suggestie Vanuit de locatie wordt verteld dat op dit punt al stappen worden ondernomen. Er komt een logo en bord die een specifieke signatuur

22

voor locatie Anton de Komplein neerzetten. Waardoor locatie herkenbaarder wordt.

Beschikbaar budget

Thema Communicatie

3. Non reanimatie beleid

Waarom inspiratie opdoen Locatie Anton de Komplein kent een non-reanimatie beleid. De visie hierop is dat bewoners/cliënten met vasculaire dementie al een hersenbeschadiging hebben. Als reanimeren nodig is komen bewoners vaak nog meer ‘beschadigd’ hieruit. De kans dat iemand een verder leeft als een ‘kasplantje’ is groot. Het niet reanimeren van een dierbare ligt zeer gevoelig in de Surinaamse cultuur. Zij willen ‘hun’ mensen graag zo lang mogelijk bij zich houden en hen verzorgen zoveel dit nodig is. Vanuit de Surinaamse achtergrond en om de rouwverwerking te kunnen starten is het voor familie van belang dat zij er ‘alles’ aan gedaan hebben. Het niet reanimeren levert daarom regelmatig een discussie op met familieleden van bewoners tijdens het verblijf in Anton de Komplein.

Wat kan er beter De communicatie over het non-reanimatie beleid vanuit Cordaan en het gezamenlijk vormgeven van reanimatie beleid met familie. Familieleden weten voor de opname van hun dierbare vaak nog niet dat er een non-reanimatie beleid is. Zij worden hierdoor ‘overvallen’ op het moment dat de situatie zich voordoet of als het tijdens het verblijf ter sprake komt. Dit kan er voor zorgen dat er op dat moment onrust onder de familie ontstaat, waardoor iemand niet ‘in rust’ kan overlijden of er spanningen tussen familieleden ontstaan na het overlijden.

Gedane suggestie Er worden verschillende mogelijkheden besproken:

Zorg er voor dat het non-reanimatie beleid gecommuniceerd wordt voor de opname van een bewoner. Zo is familie tijdig geïnformeerd. Cordaan heeft een antropoloog ingeschakeld die meedenkt over hoe de communicatie op dit punt kan verbeteren.

Organiseer een thema avond rond dit onderwerp.

Onderzoek hoe je ‘gezamenlijk’ in dialoog het vormgeven van de laatste levensfase kunt realiseren (en onder welke voorwaarden).

Betrek een psycholoog van Surinaamse achtergrond.

23

Bekijk Cordaan breed hoe je met beleid inspeelt op de omgang met rituelen van verschillende culturen (rond de fase van afscheid)

Beschikbaar budget

Thema Communicatie & Bejegening