Vrijval van schulden binnen fiscale eenheid

Martijn ZweetVTO 13 december 2010 te Haarlem

Vrijval van schulden binnen fiscale eenheid

• Kwijtschelding door schuldeiser

• Aanvraag faillissement door schuldeisers

• Omzetten in aandelenkapitaal

Kwijtschelding door schuldeiser (1)

• Kwijtschelding leidt tot vrijval van de schuld

• Vermogensvermeerdering = winst• Kwijtscheldingswinstvrijstelling (artikel 3.13 eerste lid Wet IB 2001 jo

artikel 8 Wet Vpb)– Sprake van prijsgeven (actief)– Rechten niet voor verwezenlijking vatbaar– Voor zover de vrijvalwinst de het verlies in het jaar van prijsgeven en

nog resterende compensabele verliezen uit voorgaande jaren overtreft

Kwijtschelding door schuldeiser (2)

• Fiscale eenheid: artikel 15ac, tweede lid Wet Vpb– Kwijtscheldingswinstvrijstelling niet van toepassing bij fiscale eenheid– Tenzij voorzover aannemelijk gemaakt kan worden dat

groepsmaatschappij zelfstandig ook dezelfde vrijstelling had kunnen claimen.

– Doel: voorkomen dubbel genieten verliezen

• Antimisbruikregel: artikel 8, vierde lid Wet vpb 1969– Tot zes jaar na ontvoeging– Beperking kwijtscheldingswinstvrijstelling overeenkomstig artikel 15ac,

tweede lid Wet Vpb

Kwijtschelding door schuldeiser (3) - voorbeeld

BV M

BV D

• BV M en BV D vormen fiscale eenheid• 2006 fiscale eenheid winst € 1000,

• BV M € 2800 winst • BV D € 1800 verlies

• 2007 fiscale eenheid verlies € 2000, • BV M € 1000 verlies • BV D € 1000 verlies

• Kwijtschelding vordering door derde van € 3000

• Gevolg artikel 15ac, tweede lid Wet Vpb?

Kwijtschelding door schuldeiser (3) - uitwerking

• Zonder artikel 15ac, tweede lid Wet Vpb– Kwijtscheldingswinstvrijstelling € 3000 -/- € 1000 = € 2000

• Met artikel 15ac, tweede lid Wet Vpb– Kwijtscheldingswinstvrijstelling € 3000 -/- € 1000 -/- €1800 = € 200

• Gevolg is dat de fiscale eenheid niet meer kwijtscheldingswinst-vrijstelling kan claimen dan BV D als zij nooit een fiscale eenheid met BV M zou zijn aangegaan.

Aanvraag faillissement door schuldeisers (1)

Wijze van eindigen faillissement van belang

• Homologatie crediteurenakkoord (kwijtschelding eventueel vrijgesteld)

• Opheffing vanwege toestand van de boedel (gebrek aan baten) of slotuitdelingslijst (insolventie)

Aanvraag faillissement door schuldeisers (2)

Twee belangwekkende arresten zijn:

• HR 18 oktober 2002, BNB 2003/44 (Fokker II-arrest)– einde faillissement zonder akkoord leidt niet tot belaste vrijval

onbetaald gebleven schulden bij zelfstandig belastingplichtig lichaam

• HR 10 september 2010, BNB 2010/308– Einde faillissement zonder akkoord leidt tot een belaste vrijval van

onbetaald gebleven schulden bij een gevoegd lichaam

Aanvraag faillissement door schuldeisers (3)

• Al dan niet bestaan van fiscale eenheid derhalve van groot belang

• Gangbare praktijk: financieel zwakke groepsmaatschappij ontvoegen vóór faillissement

• HR 6 november 1991, BNB 1992/97: – dergelijke ontvoeging geoorloofd

Aanvraag faillissement door schuldeisers (4)

• 1-1-2003: artikel 15aj, derde lid Wet vpb– Ontvoeging in het zicht van liquidatie– Schulden waarderen op lagere bedrijfswaarde

• Krakkemikkige formulering– Liquidatie: tevens ontbinding na einde faillissement zonder akkoord?

– Ja, volgens Rb Arnhem 27 juni 2007, VN 2008/11.15

– Ja, Hof ‘s-Hertogenbosch, 29 april 2010, VN 2010/34.10

– Lagere bedrijfswaarde van schulden?

– Ja, Hof ‘s-Hertogenbosch, 29 april 2010, VN 2010/34.10

Omzetting schuld in aandelenkapitaal

• Is er sprake van vrijval van schulden

• In de literatuur is men verdeeld– Nee, want aandelenkapitaal is ook een vordering, zij het

postconcurrent– Ja, als aandelen een lagere waarde heeft dan de nominale waarde

van de schuld, is er sprake van een schuldvrijvalwinst

EINDE