DinsDAG 19 FebruAri 2019 HET PAROOLkunst & media

Vlaar wint prijs voor‘ambitieuze verhalen’Marjolijn de CocqAMsterDAM

Maria Vlaar heeft gisteravond in deweek van het korte verhaal met Die-pe aarde de vijfde J.M.a. biesheuvel-prijs voor de beste Nederlandstaligekorteverhalenbundel gewonnen.

Voorlezen uit eigen werk, dat was nogeen brug te ver. Met een ‘Ik kan hetniet, het spijt me’ onderbrak MaartenBiesheuvel (79) zichzelf. Maar hij wáser, hij stond er, gisteravond in de Tol-huistuin bij de vijfde uitreiking vande naar hem vernoemde prijs; noggeen drie maanden na het overlijdenvan zijn echtgenote en steun en toe-verlaat Eva Biesheuvel. “Dames enheren, ik ben Maarten Biesheuvel.”De J.M.A. Biesheuvelprijs is de eni-ge prijs voor Nederlandstalige korte-verhalenbundels, aangezien de LibrisLiteratuurprijs sinds 2010 alleen nogwordt toegekend aan romans. Het isook de enige prijs die door crowdfun-ding bijeen wordt gebracht. MariaVlaar (54) ontving 7683,44 euro aanprijzengeld en dankte voor de ‘geluk-kig makende steun’ voor haar werk.Door de jury – schrijver Fiep van Bo-degom, letterkundige Femke Essink,journalist Theo Hakkert, schrijverThomas Heerma van Voss en boek-verkoper Marischka Verbeek – wer-

den harde noten gekraakt over de 31 ingezonden bundels, die over dehele linie ‘mager’ en ‘soms gemak-zuchtig’ werden bevonden.Vlaar daarentegen had volgens dejury haar debuut Diepe aarde (De Ar-beiderspers) met ‘zorg, aandacht, lef,intelligentie en bravoure’ geschre-ven. De bundel bevat verhalen volmelancholie, aldus de jury, maar ookinktzwarte samenlevingen vol narig-heid in de nabije toekomst, die zoda-nig aanschurken tegen de actualiteitdat ze niet ondenkbaar zijn. “De ver-

halen grijpen thematisch op elkaarterug, en overtuigen niet alleen af-zonderlijk, maar ook als geheel. Daar-mee eert deze bundel het genre. Vlaarlegt een grote ambitie aan de dag.”Ook Merijn de Boer met De geur van

miljoenen en Gamal Fouad met Devoorhuidenverzamelaar stonden opde shortlist. Eerdere winnaars zijnRob van Essen, Marente de Moor,Maarten ’t Hart en Annelies Verbeke.

Nieuw ballet en operaerik VoermansAMsterDAM

De Nationale Opera komt het vol-gend seizoen met twaalf nieuwe pro-ducties, waaronder premières vanWillem Jeths en Mathilde Wante-naar. het Nationale ballet komt metde première van een dansvoorstel-ling over frida Kahlo.

Dat maakten Sophie de Lint, direc-teur van DNO, en Ted Brandsen, di-recteur van HNB, gisteren bekend bijde presentatie van de plannen voor2019/2020.De nieuwe opera’s van Jeths enWantenaar zijn te horen en te zien inhet Opera Forward Festival, dat vol-gend jaar voor de vijfde keer wordt ge-houden. Jeths’ Ritratto gaat over deexcentrieke en steenrijke ItaliaanseLuisa Casati, de mecenas en mode-icoon die zich ontpopte als een van deintrigerendste vrouwen in de twintig-ste-eeuwse kunstwereld. WantenaarsEen lied voor de maan is gebaseerd ophet boek van Toon Tellegen.Tot de andere nieuwe productiesbehoren Die Frau ohne Schatten van

Strauss, geregisseerd door Katie Mit-chell, waarmee Marc Albrecht af-scheid neemt als chef-dirigent vanDNO, Russalka van Dvorák, met in debak het Concertgebouworkest onderJakub Hrusa, Pagliacci/Cavalleriarusticana in een regie van Robert Car-sen, Rossini’s La Cenerentola, Rode-linda van Händel, Nabucco van Verdien Mahagonny van Weill.Albrecht dirigeert ook de allerlaat-ste reprise van Die Walküre (regie Au-di), waarin Eva Maria Westbroek tehoren zal zijn in haar internationalesuccesrol van Singlinde.Choreografe Annabelle LopezOchoa buigt zich bij Het NationaleBallet over Frida, een voorstellingover Frida Kahlo. Wubkje Kuinders-ma, Ernst Meisner en Remi Wörtmey-er maken een nieuwe choreografie opPrometheus van Beethoven, ter gele-genheid van zijn 250ste geboortedag.Nieuw is ook Four Seasons, met daar-in een première van de jonge choreo-graaf Juanjo Arqués, op muziek vanMarc-André Dalbavie. Met kerstbrengt HNB Notenkraker en Muizen-koning. Ook zijn er reprises van Ro-meo en Julia (Van Dantzig) en Giselle.

Het is, zegt Miriam Guens-berg (68) zo’n verhaal datnooit klaar is. Drie ‘Poolse’romans schreef ze – de losvan elkaar te lezen trilogiePoolse tranen (2014), Ooit(2015) en het net versche-nen Vrachtbrief; zijdelingsgebaseerd op het verhaalvan haar Poolse, Joodse

vader Doleck Guensberg, arts bij de Eerste Pool-se Pantserdivisie die als onderdeel van het geal-lieerde leger landde in Normandië en België enNederland hielp bevrijden. “Maar het is nog nietgedaan. Ik durf het nu aan, al is het zeer zoe-kend, nog veel biografischer over mijn vader teschrijven.” Ze werkt aan een historische biografie, die 75jaar na de bevrijding van Breda door de Polen op29 oktober 1944 moet verschijnen. Veel van diePolen raakten in ballingschap toen na de oorloghet communistische regime van Stalin vrij spelkreeg in hun land. Zoals Guensbergs vader, zijnfamilie uitgemoord; zoals Tanek Schönflies, dezachtaardige arts in haar boeken en zijn vriendMyron Kaminski wiens levensverhaal centraalstaat in Vrachtbrief.

Schelm en opportunist“Het is fictie, ik heb er altijd fictie van proberente maken. Maar toen ik Ooit schreef, terwijl devluchtelingenstroom uit Syrië op gang was ge-komen, wist ik: ik moet hierover blijven schrij-ven. De ervaringen van mijn vader zijn ervarin-gen van nu, de gruwelijke geschiedenis herhaaltzich.” “Maar ik wil ook laten zien dat je die destructiete boven kunt komen. Mijn vader heeft hier inNederland een gezin gesticht, terwijl alles voorhem verloren was. Die verhalen moeten verteldworden.”

Roman Geschiedenis wordt omgezet in fictie

Aan de hand van zeven oldtimersvertelt een uitgetreden Poolsepriester zijn levensverhaal. Vrachtbrief van Miriam Guensbergis een biecht én een aanklacht.

→ De legendarischeDeLorean, een van de auto’sdie de uitgetreden priesternalaat. FOTO JMORTONPHOTO.COM &OTOGODFREY.CO

FictieMIRIAM GUENSBERGVraChtbriefDe kring, €19,99256 blz.

Marjolijn de Cocqboeken

‘Ik verteleen van de Poolseverhalen’Maria Vlaar

Schrijver en letter-kundige, winnaarJ.M.A. Biesheuvel-prijs 2019.