VEERTIGDAGENTIJD 2013
BLAD VOOR DE KATHOLIEKEN IN BENNEKOM
1
BLAD VOOR DE KATHOLIEKEN IN BENNEKOM
58ste
jaargang februari 2013
_______________________________________________________________________________
HOE LANG DUURT DE VEERTIGDAGENTIJD? Onlangs vertelde een collega mij dat hij aan de kinderen op school, meestal kort voor Aswoensdag,
vraagt: Hoe lang duurt de veertigdagentijd? De kinderen lachen hem dan uit en roepen: ‘Veertig
dagen natuurlijk’. Dan vertelt hij weer dat ze het allemaal mis hebben: want, inderdaad, de
veertigdagentijd duurt 46 dagen. Weliswaar zijn er veertig vastendagen, maar de zondagen, die geen
vastendagen zijn, horen wel bij deze periode in het kerkelijk jaar.
Dit laat zien, hoe belangrijk de kerk het gevonden heeft, om enerzijds Jezus na te volgen in zijn
veertig dagen van vasten, en anderzijds de zondag in ere te houden als een feestdag waarop niet
gevast mag worden. Beide uitgangspunten laten zien hoe belangrijk Pasen is: door de lange
voorbereidingstijd (langer dan de advent) van vasten, maar ook door de zondag in ere te houden, die
immers de dag van de verrijzenis is, en dus ook verwijst naar Pasen.
Wat betreft de veertig dagen van vasten lijkt er een soort kentering in onze cultuur te zijn. Veel
ouderen herinneren zich de oude vastentijd (met nostalgie of met een gevoel van opluchting dat het
voorbij is) en in de tijd dat ik opgroeide werd het vooral als ‘iets ouderwets van vroeger’ gezien.
Maar ook dat lijkt inmiddels veranderd: je komt soms jongeren en kinderen tegen, die vrijwillig op
de een of andere manier gaan vasten (ook als de ouders er niet voor voelen), ook mensen van
reformatorische huize, of zelfs mensen die helemaal geen religieuze achtergrond hebben. Zelf heb
ik het altijd merkwaardig gevonden, dat het vasten vooral op de achtergrond is geraakt bij
katholieken in een tijd dat de materiële welvaart en het consumeren enorm is toegenomen: is ook dit
een voorbeeld dat wij als katholieken dikwijls met de grote cultuurstromingen meegaan, in plaats
van een tegenwicht of kritisch geluid bieden? Positief was, dat in de jaren '70 en daarna de sociale
betekenis van de veertigdagentijd op een nieuwe manier onderstreept werd door de Vastenactie.
Deze betekenis volgt ook uit de pleidooien van de profeten in het Oude Testament tegen zelf-
verrijking en vóór solidariteit met de armen. Tegenwoordig lijkt een lichamelijke betekenis van de
veertigdagentijd meer accent te krijgen, net als bij bepaalde diëten of sapkuren. Van sommige
sapkuren, waarbij men bijvoorbeeld een week lang alleen fruit- en groentesap nuttigt, wordt gezegd
dat ze een reinigende functie hebben voor het lichaam. Of dat medisch gezien ook zo is, weet ik
niet. Als we Jezus horen in het evangelie (bv. Matt 15, 1-20), dan blijkt dat Hij niet zozeer bezorgd
is om de lichamelijke reinheid maar om geestelijke reinheid, dat wil zeggen zuiverheid van hart,
eerlijkheid en oprechtheid. Bij Jezus zelf zien we dat het vasten onder meer een bekrachtiging van
het gebed is. We zien dat bijvoorbeeld in Marcus 9,29 waar Hij zegt dat een bepaalde vorm van
kwaad alleen door bidden en vasten verdreven kan worden.
De bekende geestelijk schrijver en monnik Anselm Grün heeft vasten beschreven als een ‘bidden
met je lichaam’. Hoewel sommige van zijn gedachten in mijn ogen wat ver gingen, vond ik zijn
boekje “Vasten voor de Heer met een stil en ontvankelijk hart” een van de meest inspirerende
boeken die ik ooit over het vasten gelezen heb. Het heeft mij geholpen de vastentijd beter te
beleven. Anselm Grün benadrukt de verbondenheid tussen geest en lichaam (iets wat tegenwoordig
ook wetenschappelijk steeds meer erkend wordt) en laat zien dat vormen van lichamelijk vasten je
ook kunnen helpen dichter bij jezelf, God en de ander te komen. En daar gaat het uiteindelijk om in
die veertigdagentijd. Een goede beleving van de veertigdagentijd, kan maken dat die zelfs langer
duurt dan 46 dagen, maar inspiratie geeft voor een heel jaar. Ik wens u van harte een gezegende
opgang naar Pasen
pastoor Henri ten Have
redactie
2
Agenda feb 15 fim doubt ede
16 t/m 1 april expositie piet van middelaar
22 film il y a longtemps que je t’aime
bennekom
24 monteverdi’s mariavespers oosterbeek
mrt 1 film intouchables wageningen
4 boekbespreking karen armstrong’s
compassie
6 gez. vergadering pg en mvr bestuur
8 sobere maaltijd + taizévesper
8 jongerenavond 20.00
10 midvastenwandeling vanuit ede
13 en 14 mare speelt gouwe handjes
16 liedmiddag raad van kerken
19 vergadering mvr bestuur
Redactie Inleveren kopij volgend nummer (Pasen) tot
zondag 10 maart.
e-mail: [email protected]
Jos Jansen tel: 0317 415 624, Everlaan 8,
6705 DJ Wageningen
Bezorging Wim Klunder tel: 0318 632 518
Advertenties Klaas Postma tel: 0318 415 813
e-mail: [email protected]
Inhoud Hoe lang duurt de veertigdagentijd?................. 1
Uit de parochie ................................................ 3 Vieringen ..................................................... 3
Sobere maaltijd 8 maart 2013....................... 4 Taizé Vesper vrijdag 8 maart 2013............... 4
Mededelingen .............................................. 4 Maria ging uit logeren! ................................ 4
In Memoriam ............................................... 5 Bloesembedevaart Renkum 7 april 2013 ...... 5
Filmavond in Bennekom .............................. 5 Filmavond in Wageningen ........................... 5
Midvastenwandeling .................................... 6 Boekbespreking Compassie ......................... 6
Fondsenwerving parochiezaal ...................... 6 Vastenaktie 2013 ......................................... 6
Verduurzamen energiegebruik kerk ............. 7 Tarieven januari 2013 .................................. 7
Uit kerk en samenleving .................................. 8 Katholiek Vrouwengilde .............................. 8
Bridgedrive Melania .................................... 8 De Musical Maria ........................................ 9
Liedmiddag Bennekom ................................ 9 Mare speelt Gouwe Handjes ........................ 9
Pianist gevraagd ........................................ 10 Parochiereis 2013 naar de Balkan .............. 10
Forum ............................................................ 10 Chaos? ....................................................... 10
Laurens Beerepoot uit bestuur zTB ............ 12 Verrast door de Schrift: .............................. 13
Een ‘Dringend Appel’i) en een ‘Manifest’
ii) 14
Parochie informatie ....................................... 16
Redactie, website en nieuwsbrief internet: www.rkkerkbennekom.nl, e-mail: [email protected]
Voor de volgende bijdragen kon geen plaats worden gevonden in dit parochieblad; ze kunnen wel
worden gelezen op internet via de verwijzingen daarnaar (klikken of overnemen in de adresbalk van
browser):
- Monteverdi’s Mariavespers: zondag 24 februari om 15.00 uur: St. Bernulfuskerk,
Utrechtseweg 129, Oosterbeek. Cappella ad Fluvium viert lustrum met Monteverdi’s
Mariavespers, projectkoor Cappella ad Fluvium o.l.v. Dirkjan Horringa, m.m.v. Stephen Taylor
(orgel) en Sarah Walder (cello). Lees verder: bit.ly/Tz6PHD
- Expositie Piet van Middelaar: de expositie is te bezoeken elke zaterdag van 16 februari t/m 1
april van 14.00 tot 16.30 uur en rond de vieringen in de Johannes de Doperkerk, Bergstraat 17,
Wageningen. Lees verder: bit.ly/Ysv1L1
- Bij de Rotary: Marc van der Post was in januari te gast op de lunch bij de Rotary afdeling
Bennekom. Lees verder op zijn blog: bit.ly/Wr7vNY
- Spiritualiteitsdag 2013 zaterdag 20 april 2013, 9.30 u – 13.00u.; onderwerp: Hildegard von
Bingen (1098-1179). Opgave: [email protected]. Lees verder: bit.ly/UUvbeD
3
____________________________ UIT DE PAROCHIE _____________________________
Vieringen
Overzicht van de vieringen vanaf 17 februari
t/m 24 maart in de MARIA VIRGO REGINA
kerk in Bennekom
zondag 17 februari, 1e zondag van de vasten
10.30 uur: Lauden viering
intenties: Doortje Philipsen- van Diessen,
Marten van der Veen, Tiny
Steegmans
collecte: voor de jongerenactiviteiten in
onze kerk (o.a. kathokids
zondag 24 februari, 2e zondag van de vasten
start Vastenaktie
10.30 uur: Eucharistieviering m.m.v. het
gemengd koor
voorganger: pater Hans Koenen
intenties: Marten van der Veen, Tiny
Steegmans
collecte: voor de Vastenaktie
In deze viering extra aandacht voor het
Vastenaktieproject 2013
vrijdag 1 maart Wereld (vrouwen) gebedsdag
19.30 uur: viering met aansluitend
gelegenheid tot ontmoeting in de
parochiezaal
zondag 3 maart, 3e zondag van de vasten
10.30 uur: woord-en communieviering
m.m.v. ARSIS
voorganger: mevrouw Riet Kroes
intenties: Gijs Verkerk, Marten van der
Veen, Tiny Steegmans
collecte: voor de caritas
vrijdag 8 maart, Taizé viering
18.00 uur: sobere maaltijd in de 40-
dagentijd
19.30 uur: Taizé viering met aansluitend
gelegenheid elkaar te ontmoeten
onder genot kop koffie / thee
zondag 10 maart, 4e zondag van de Vasten
10.30 uur: woord- en communieviering
m.m.v. Schola Cantorum
voorganger: pastor Jan Olimulder
collecte: voor Kom in de Kring en de
Kinderwoorddiensten
zondag 17 maart, 5e zondag van de Vasten
10.30 uur: Eucharistieviering m.m.v. het
gemengd koor
voorganger: pater Hans Koenen
intenties: Jan Schipper
collecte: voor de kerkversiering van Pasen
zondag 24 maart, Palmzondag
10.30 uur: gezinsviering met Palmprocessie
mmv het kinderkoor
voorganger: pastor Diny Booyink
collecte: voor de vastenactie
Vieringen elders in de parochie, zie: www.
ztitusbrandsmaparochie.nl/index.php/vieringen.
Vieringen verzorgingshuis Machtella
Iedere 2e zaterdag van de maand, s’middags om
16.00 uur in verzorgingshuis Walraven.
Kinderwoorddiensten
feb 17 vakantie
mrt 3 Karen Fortuin / Yvonne Hendriks
Kom-in-de-kring vieringen
feb 17 Angelique/Alison
mrt 3 Alison/Iti-Marije
17 Elke/Bernardine
24 Allen
Rij- en assistentiediensten Coordinator A. Meijs, tel: 0318 418 273
Nora Janssen, Siza Vossenhol, Johanniterlaan
6, 6721 XZ Bennekom, tel. 0318 414 908, Nora
zelf 0318 415 381; Regiotaxi 0900 0276.
feb 17 10.30u Meijs 0318 418 273
mrt 3 10.30u Kroes 0318 418 002
17 10.30u Schrijver 0318 415 803
Janine van Schaijk, Tarthorst 6, 6708 JA
Wageningen, tel. 0317 421 285
feb 17 10.30u Breteler 0317 415 588
mrt 3 10.30u De Groot 0318 417 355
17 10.30u De Vocht 0318 413 088
uit de parochie
4
Mevr. Snels de Laat, Zorgcentrum Machtella,
Barones van Lyndenlaan 1, 6721 PK
Bennekom, kamer 20; tel. 0318 752 413
feb 17 10.30u Beerepoot 0317 423 570
mrt 3 10.30u Schlepers 0318 416 304
17 10.30u Baks 0318 418 686
Sobere maaltijd 8 maart 2013 Iedereen is weer van harte uitgenodigd aan te
schuiven bij onze sobere maaltijd: een
vegetarische wereldmaaltijd, bereid met
uitsluitend biologische en eerlijke producten.
Vrijdag 8 maart is voor u de tafel vanaf 18.00
uur gedekt in de parochiezaal van de katholieke
kerk in Bennekom. De sobere maaltijd is een
oecumenisch initiatief dat in de veertigdagentijd
een moment van bezinning, ontmoeting en
solidariteit biedt. Dit jaar staat het project
Fairmail in Peru centraal. Hans Egberts is
afgelopen zomer in Peru geweest en zal ons met
woord en beeld een indruk van het project
geven.
Na de maaltijd kunt u deelnemen aan de
Taizéviering, die om 19.30 begint. Voor de
sobere maaltijd kunt u zich bij ons tot 7 maart
aanmelden. We zien u graag 8 maart aan tafel.
Hans Egberts (0318 413 930), Truus Appelman
(0318 414 943), Lia Hol ([email protected]), Anja
Korsten (0317 415 677) en Nicole Bischoff
([email protected], 0318 417 377). Meer
info: www.fairmail.info
Taizé Vesper vrijdag 8 maart 2013 Op vrijdag 8 maart vindt de eerste Taizé Vesper
plaats van het seizoen 2012/2013. De viering
begint om 19.30 uur in de Katholieke kerk aan
de Heelsumseweg in Bennekom en maakt deel
uit van de serie vespers van de Raad van Kerken
Bennekom. Een viering met veel zang, stilte en
meditatie, volgens de traditie van de oecume-
nische gemeenschap van Taizé. Om de sfeer van
Taizé zo dicht mogelijk te naderen wordt de
ruimte ingericht met kaarsen, iconen en warme
kleuren. Na de dienst is er gelegenheid om
onder het genot van een kopje koffie met elkaar
verder te praten.
Verdere info over Taizé-activiteiten in
Bennekom en omstreken: tel. 0318 652 716,
taizebennekom.blogspot.com.
Mededelingen
- Seniorenpastoraat
Vooraankondiging seniorenpastoraat op
donderdag 11 april 2013; nadere mededelingen
in het volgende parochieblad
- Verhuisd
Mevr. J. Mulder is verhuisd van Berkenlaan
37a naar Eikenlaan 9.
Dagkapel en Parochiewacht De dagkapel is van maandag t/m vrijdag
geopend van 10.30 – 11.30 uur.
De parochiewacht is gehuisvest in de Torenzaal
van onze kerk. Leden daarvan zijn aanwezig op
maandag t/m vrijdag van 10.30 – 11.30 uur. (tel.
0318 414 896) Op andere uren kunt u indien
nodig uw berichten inspreken op een antwoord-
apparaat, dat dagelijks wordt beluisterd door de
leden van de pastoraatsgroep. Voor noodge-
vallen kunt u het nummer dat op de band staat
bellen.
Maria ging uit logeren! Maria stond jarenlang in het halletje
van de linker ingang van onze kerk te
verkleumen wanneer de deur tijdens
de parochiewacht openstond. Ze was
blij wanneer mensen haar wat
verwarmden door een kaarsje op te steken. Haar
blauwe mantel was gehavend, haar schoenzolen
versleten en de aureool van het Kind je
brokkelde af. Op een dag gaf iemand haar het
advies om eens naar een schoonheids specialiste
te gaan voor een verjongingskuur. Zo vertrok
Maria naar een beautyfarm te Zevenaar en
kwam ze op donderdag 7 februari weer terug.
De lege plek was niet onopgemerkt gebleven:
Ruud v.d. Linden was van plan de politie in te
schakelen over haar verdwijning maar kon geen
sporen van inbraak ontdekken. De koster wist
ook niet waar ze was gebleven. Maria dacht:
och ik ben maar héél even weg en dan sta ik
weer te stralen op mijn plekje bij de bloemen en
de bidstoel.
Opgeven van intenties Intenties kunnen het best gemeld worden bij de
parochiewacht (rechtstreeks of per telefoon).
Na de vieringen Na de vieringen op zondag kunnen we elkaar
ontmoeten in de Parochiezaal bij een kop koffie
of thee en als het moet bij een glaasje limonade.
Een vrijwillige bijdrage kunt u in de bus doen
op de balie.
uit de parochie
5
Pastor van de week In noodsituaties, bediening, handoplegging en
ziekenzegen, sterven, wanneer één van de nabij-
heidspastores voor onze parochie niet bereik-
baar is, beschikt de pastoraatsgroep over het
mobiele telefoonnummer van de pastor van de
week. U belt daarvoor het nummer van de paro-
chiewacht 0318 414 896 (zie de pagina
Parochie-informatie); zie ook info op website
ztitusbrandsmaparochie.
In Memoriam Op donderdag 10 januari is geheel onverwacht
overleden Hubertine Henriëtte Maria
Steegmans. Tiny is geboren op 14 augustus
1929 in Waalwijk en is de oudste van 4
kinderen. Ze woonde al vanaf 1972 in
Bennekom. Na de middelbare school is ze gaan
studeren aan de laborantenopleiding in Tilburg,
waarna ze in 1952 in Wageningen is verder
gaan studeren. Daar heeft ze zich gespecia-
liseerd tot botanisch analiste. Ze heeft bijna 40
jaar gewerkt in Wageningen en is in 1991 met
vervroegd pensioen gegaan. Tiny was altijd heel
erg op haar privacy gesteld en nogal gesloten,
maar ze had een uitgebreide vriendenkring en je
kon ontzettend met haar lachen. Wie bij haar op
bezoek was kwam in een zeer gastvrij huis. Tiny
sloofde zich altijd uit om het de familie,
vrienden en kennissen naar de zin te maken. Ze
hield ook altijd alle contacten aan van vroeger.
Hobby´s van Tiny waren bijvoorbeeld reizen,
wandelen en kaarten. Dit heeft ze tot het laatst
toe gedaan. Tiny heeft een onuitwisbare indruk
op iedereen gemaakt. Op 17 januari hebben we
afscheid van haar genomen in een viering op het
crematorium in Ede. Wij vertrouwen dat Tiny
nu rust heeft gevonden bij de Eeuwige.
Bloesembedevaart Renkum 7 april 2013 Voor jong en oud
Pelgrimages en bedevaarten lijken de laatste
jaren weer nieuwe belangstelling te krijgen. Ook
in onze parochie hebben we een klein
bedevaartsoord: Onze Lieve Vrouw van
Renkum, met een vernieuwd activiteiten-
programma. Een onderdeel van ons bedevaarts-
programma is speciaal ook voor kinderen
bedoeld: de Bloesembedevaart. De bloesem-
bedevaart gaat terug op een traditie dat kinderen
en volwassenen lopend vanuit de Betuwe met
het pontje over de Rijn kwamen om
bloesemtakken te brengen naar het bedevaart-
oord van Onze Lieve Vrouw van Renkum en
daar Maria te eren.
We willen deze oude traditie in een nieuw jasje
weer opnemen door jong en oud (maar met
name kinderen) uit te nodigen voor de nieuwe
bloesembedevaart op zondagmiddag 7 april
2013 in Renkum van 3 uur 's middags tot
(maximaal) 5 uur. Eerst beginnen we met een
korte gebedsdienst in de kerk, waarin we met
jong en oud en met medewerking van de
kinderkoren enkele bekende Marialiederen
zingen. Daarna volgt een processie/optocht door
het “Rosarium Mariae” (het nieuwe park). Dan
worden de bloesemtakken bij Maria geplaatst en
wordt de processie afgesloten. De kinderen
krijgen daarna een kleine traktatie.
De bedoeling is dat kinderen met een andere
vorm van vieren en met het leven van Maria en
Jezus via de afbeeldingen in het park kennis
maken. We richten ons deze keer speciaal op de
eerste communicantengroepen, maar alle
kinderen (en volwassenen) zijn van harte
welkom. We hopen velen met een bloeiende
bloesemtak of bloem te mogen ontvangen in
Renkum op 7 april.
Mede namens Bedevaartwerkgroep Renkum,
pastoor Henri ten Have
Filmavond in Bennekom Op vrijdag 22 februari hebben we weer onze
jaarlijkse filmavond in de parochiezaal. Dit jaar
de prachtige Franse film: Il y a longtemps que
je t’aime (ik hou al heel lang van je). De film is
een eerste speelfilmregie van de beroemde
Franse schrijver Philippe Claudel. Het is een
film uit 2008 en vertoont het aangrijpende
drama over 2 zussen die elkaar na 15 jaar weer
ontmoeten.
Kortom, een filmavond die u niet mag missen.
De avond wordt ingeleid en begeleid door Yuri
Saris. Om 19.30u. ontvangen wij u graag met
koffie of thee.
Riet Kroes, [email protected]
Brigitte Kaptein, [email protected]
Filmavond in Wageningen Door een misverstand ging de filmavond in
Wageningen op vrijdag 1 februari niet door. De
jaarthemagroep vindt dit erg jammer, temeer
omdat veel belangstellenden en Yuri Saris wel
aanwezig waren. We hebben een nieuwe datum
kunnen vinden: op vrijdag 1 maart vertonen
we de film Intouchables in de parochiezaal
uit de parochie
6
Bergstraat 17, te Wageningen. Aanvang 19.30
uur, begeleiding door Yuri Saris. Intouchables
is dé verrassingsfilm van het afgelopen jaar.
Hoewel gemaakt met een bescheiden budget, is
de film inmiddels de meest succesvolle film
aller tijden. De film is gebaseerd op een waar
gebeurd verhaal en toont de ontmoeting tussen
de verlamde, gefortuneerde Philippe en de
Senegalese Driss, die net uit de gevangenis is
ontslagen, en door sollicitatieplicht in aan-
merking komt – tegen zijn zin – om Phillippes
persoonlijke verzorger te worden.
De resterende fimavonden zijn:
- film Doubt: Ede, Goede Herderkerk;
15 februari – aanvang 19.30 uur.
- film Il y a longtemps que je t’aime:
Bennekom: parochiezaal; 22 februari –
aanvang 19.30 uur
De jaarthemagroep
Midvastenwandeling De Jaarthemagroep van de Z. Titus Brandsma
parochie organiseert op 10 maart de jaarlijkse
Midvastenwandeling. De wandeling begint en
eindigt dit jaar bij de St. Antonius van Padua,
Stationsweg 112, 6711 PZ in Ede. De kerk ligt
op 350 m afstand van het station Ede-
Wageningen. De wandeling start om 12.45 uur.
We wandelen over het voormalige terrein van
de kazernes in Ede en dan door het bosgebied de
Sysselt naar de Ginkelse heide. Onze zomerse
Parochiewandeling zal weer een themawande-
ling zijn in Nijmegen. Vanuit het Titus
Brandsma centrum in de St. Jozefkerk zullen
verschillende plaatsen bezocht worden waar
Titus heeft geleefd en gewoond. Nadere
informatie bij Henk Koop, [email protected],
tel: 0318 520 074.
Boekbespreking Compassie Bespreking o.l.v. pastor Han Lammers van het
inspirerende boek:
Compassie van Karen Armstrong
Karen Armstrong (1944) is een van de meest
vooraanstaande en meest gelezen schrijvers op
het gebied van godsdienst. Zij gaat ervan uit dat
ieder mens behept is met een vermogen tot
compassie, maar ze is van mening dat dat niet
genoeg is: iedereen zou dat vermogen moeten
koesteren en ontwikkelen. In het wijze en
diepzinnige boek "Compassie" stippelt
Armstrong een programma uit dat ons in twaalf
stappen kan leren hoe we een medemenselijker
leven kunnen leiden.
Uitgever: De bezige bij: www.debezigebij.nl
Plaats: parochiezaal de Hamel, de Goede
Herder, Ganzeweide, Ede;
Tijd: 4 maart 2013, 20.00 uur.
of
Plaats: parochiezaal St Bernulphus,
Utrechtseweg 129, Oosterbeek;
Tijd: 14 maart 2013, 14.00 uur.
Opgeven is niet noodzakelijk, wel handig.
Namens de jaarthemagroep, Brigitte Kaptein,
[email protected], tel.0318 416 358.
Fondsenwerving parochiezaal De stand van zaken tot nu toe:
. opbrengst Marijke’s miniaturen € 1370,00
. schilderijenveiling € 438,50
. benefietconcert + Mattheus Passion € 1540,01
. Katho-Chinees € 263,35
. boeken, steentjes, kleding, etc. 2273,89
Totaal opbrengst: € 5785,75!
Vanaf 1 maart kunt U kleding en accessoires
inleveren voor de kledingbeurs bij Janneke
Postma, Selterskampweg 23, Bennekom, 0318
415 813. En heeft u nog leuke ideetjes voor de
Fondsenwervingscommissie? Mail ze me! Heeft
U ook zin om een keer mee te eten? Houd de
nieuwsbrief en de website in de gaten en kijk in
de kerk op de flyers om de tafels!
Janneke Postma, [email protected]
Vastenaktie 2013 Dit jaar besteedt Vasten-
aktie extra aandacht aan
migranten in Honduras.
Tienduizenden Hondurezen ontvluchten jaar-
lijks de schrijnende armoede en het geweld in
hun land. Ze gaan op weg naar de Verenigde
Staten, op zoek naar een betere toekomst voor
hun gezin. Vrijwel allemaal komen ze terug;
ontgoocheld, beroofd en gewond, als ze
tenminste de reis hebben overleefd. Ze zijn
bovenal beroofd van menselijke waardigheid.
De zusters Scalabrinianas vangen de migranten
én hun gezinnen liefdevol op en helpen hen
weer op weg. Met hun medewerkers en
vrijwilligers zetten de zusters kleine projecten
op. Daarmee willen ze migrantenkinderen van
de straat krijgen, vrouwen helpen het geld te
beheren en de teruggekeerde migranten beroeps-
opleidingen aanbieden. Met dit campagne-
project kan Vastenaktie zo’n 16.000 migranten
en hun gezinnen ondersteunen.
uit de parochie
7
Meer over dit project vindt op de website
www.vastenaktie.nl. Het is een project dat uw
royale steun zeker waard is. In de komende
Vastenperiode zullen de collectanten u
benaderen. Bij voorbaat danken wij u voor uw
bijdrage.
De Werkgroep MOV Bennekom
Verduurzamen energiegebruik kerk Sinds een jaar is binnen de werkgroep
Duurzame Kerken Bennekom een subgroep
over energiegebruik actief, deze groep beoogt
het gebruik van fossiele energie te beperken en
meer inzicht te krijgen in de mogelijkheden van
alternatieve energiebronnen met als uiteindelijk
doel vier kerkgebouwen in Bennekom CO2-
neutraal te maken. Binnen de kerken zijn
temperatuur- en luchtvochtigheidmetingen
gedaan en op basis van de resultaten zijn
aanbevelingen opgesteld t.a.v. klimaatbeheer-
sing in de kerken en vermindering van energie
gebruik. We willen graag verder gaan met het
uitvoeren van een volledige energie scan in de
kerken en het opstellen van een lange termijn
plan van aanpak voor het verder CO2 neutraal
maken van de kerken d.m.v. bij voorbeeld het
gebruik van zonnepanelen en aardwarmte. Om
dit te kunnen uitvoeren voor onze eigen kerk en
andere kerken in Bennekom zoeken we naar
deskundigheid die de werkgroep wil versterken
en adviseren bij het opstellen van een Plan van
Aanpak Duurzame Energie. Wij zoeken iemand
met expertise en ervaring in het opstellen van
dergelijke plannen die de Energiegroep hierbij
wil helpen. Inlichtingen over het werk van de
Energiegroep en over de ondersteuning die wij
zoeken bij: Arend Jan Nell, tel 0318 430 988 of
e-mail [email protected].
Tarieven januari 2013
Voor het gebruik van de kerk en de parochiezaaltjes zaaltje kerk
- t.b.v. onze eigen parochie of ten behoeve van de diaconie € 0 € 0
- t.b.v. kerkelijke activiteiten niet specifiek voor eigen parochie
(wereldgebedsdag, vespers etc.) € 32,50 € 90
- t.b.v. andere -niet-kerkelijke- doeleinden (muziekschool, kinderdorp etc.) € 65 € 160
In de huur van de zaaltjes is de koffie en thee niet inbegrepen; kosten € 1 per
consumptie. Bij kerkelijke activiteiten wordt gevraagd om een vrijwillige
bijdrage.
Voor kerkelijke diensten van onze parochie
- huwelijksviering, incl. extra kaarsen, huwelijksbijbel, organist, pianist
doch excl. bloemen € 400
- uitvaart (incl. avondwake), incl. de standaard aanwezige bloemen en
kaarsen van het weekend, doch excl. de extra bloemen en kaarsen alsmede
de koffie € 400
- begrafenis/crematie niet in onze kerk € 210
- jubileumviering in aparte viering € 300
- jubileumviering tijdens normale viering gift
- stipendia/misintenties vrijwillige bijdrage (bedrag is slechts een indicatie;
intenties kunnen het best rechtstreeks of per telefoon gemeld worden bij de
parochiewacht) € 10
Voor parochianen die niet bijdragen aan de jaarlijkse kerkbalans worden
deze tarieven verdubbeld.
8
_____________________ UIT KERK EN SAMENLEVING _____________________________
Katholiek Vrouwengilde
Wat er gebeurde
Op 83 jarige leeftijd is Tiny Steegmans in de
nacht van 10 januari 2013 onverwacht en rustig
overleden. Op 17 januari is zij in Ede gecre-
meerd en er is op waardige wijze afscheid van
haar genomen. De afscheidsceremonie werd
geleid door Truus Appelman. Tiny is 13 jaar lid
van ons K.V.G. geweest.
Maandag 7 januari. Nog een paar verhalen van
de Historische Vereniging Oud Bennekom.
Weet u dat de baron van Hoekelum naar het
theekoepeltje ging per koets en deze toen werd
aangereden door de tram. Zo kwam hij aan zijn
verlamde rechter arm. Vroeger rond 1945-46
was het ook al gevaarlijk op de weg. En dat
grappige witte huis aan de Edese weg schuin
tegenover Hoekelum was geen tolhuis, maar een
gezellig theekoepeltje. We hoorden dat Bart v.d.
Elst in de Bennekomse verzetsgroep zat. Een
actie van die groep werd verraden en zo is Bart
v.d. Elst in Amersfoort gefusilleerd in maart
1945. Vlak voor de bevrijding, wrang. Naar
hem is het mooie plantsoen genoemd waar die
prachtige bloesembomen in de lente bloeien.
Heinrich Witte was hortulanus uit Leiden en
kwam, toen hij pensioen kreeg, in Bennekom
wonen. Hij gaf op eigen kosten een boekje uit
met allerlei wandelingen vanuit Bennekom en
beschreef verscheidene bomen en planten, die
men onderweg kon tegenkomen. Naar hem is de
Heinrich Witteweg genoemd. Een verhaal over
de Molenweg, daar stond vroeger een molen,
die de Duitsers in oorlogstijd gebruikten om
munitie in op te slaan. Een Duitse soldaat heeft
waarschijnlijk iets (van metaal) laten vallen,
waardoor een vonk ontstond waardoor de hele
molen met 87 Duitsers erin in de lucht vloog. Er
is zoveel over de historie van Bennekom te
vertellen.
Maandag 4 februari. We, 27 dames, hebben
heerlijk zitten handarbeiden. Deze keer hebben
we paaskippen gemaakt en onder luid gekakel,
verwend met natje en droogje door Beppie,
Agnes en Margreet uit ons bestuur, konden we
gestaag doorwerken. Nu weet ik het zeker:
vrouwen kunnen multi-tasken, dat was duidelijk
te horen en te zien. En ja, iedereen ging met een
vrolijke kip naar huis, niet een was hetzelfde en
ze waren allemaal mooi. Dank jullie heel
hartelijk Toos, Lia en Marian. Een super-
gezellige middag!
Wat er te gebeuren staat
Donderdag 28 februari. Verdiepingsochtend.
Aanvang: 10.00 uur; koffie en thee vanaf 9.30
uur. Samen met Wageningen en Veenendaal
vindt de verdiepingsochtend plaats in de
Verrijzeniszaal, Bergstraat 17 te Wageningen.
Er komt een intekenlijst. De kosten bedragen
€ 2,50 per persoon voor de gezamenlijke lunch.
U weet het: eenmaal opgegeven dient u te
betalen, of u gaat of niet, anders moeten wij dit
uit de gemeenschappelijke pot betalen. De
verdiepingsochtenden zijn interessante ochten-
den en je komt met elkaar vaak tot diepere
gesprekken. Een van onze pastors leidt deze
ochtend zoals gewoonlijk.
Vrijdag 1 Maart. Wereldgebedsdag, avondvie-
ring is in onze Maria Virgo Regina kerk. En let
wel: eenieder, man vrouw en kind is welkom.
Aanvang 19.30 uur. Na afloop koffie en thee en
tijd voor een nabeschouwing over Frankrijk, het
land dat dit jaar de viering heeft samengesteld.
Willemien Brouwer toont dan ook enige dia’s.
Maandag 4 maart. Lezing. De lezing begint
om 20.00 uur, koffie en thee staan vanaf 19.30
uur voor u klaar. We krijgen een lezing: ”Van
mode naar kunst”, door mevrouw G. Masselink.
Woensdag 20 maart. Koffieochtend. De inte-
kenlijst komt bij de lezing. U kunt ook bellen
met Toos Teunissen: tel. 0318 418 955, of Lia
Fintelman: tel. 0318 617 726.
Maandag 8 april. Lezing. Mevrouw C.de Boer
komt een lezing geven over Bhutan. Aanvang
20.00 uur, koffie en thee staan klaar in het
zaaltje vanaf 19.30 uur.
Gea Kleipool, voorzitter K.V.G
Bridgedrive Melania Op 28 januari hebben 28 paren gebridged voor
Melania; de drive, gespeeld in de beide zaaltjes
uit kerk en samenleving
9
van de katholieke kerk in Bennekom, heeft
€ 430 opgebracht.
De stichting Melania, die vrouwenprojecten in
de derde wereld steunt door middel van een
financiële bijdrage, is verbonden met het KVG
in Bennekom. Wij steunen een project in Zuid
Darfur Sudan. De doelstelling van het project is:
door traumahealing vrouwen en meisjes in
enkele kampen weerbaar te maken en toekomst
perspectief te bieden. Samen zoeken ze naar
manieren en oplossingen om het leed te boven
te komen en weer verder te kunnen leven. Zij
proberen door een kleine lening zelf koopwaar
aan te bieden zoals handwerk en de opbrengst
uit hun tuintje. Vrouwen die voor zichzelf leren
opkomen en gaan werken voor hun gezinnen.
Dit kan gaan werken als een olievlek en kan
bijdragen aan een betere samenleving.
Marian Bolscher
De Musical Maria een prachtig oecumenisch project
Er werd eind Januari een reünie voor de
medewerkers van de musical Maria georgani-
seerd. Dat was heel erg goed want het was voor
velen even afkicken nadat we ruim anderhalf
jaar elke vrijdagavond samen oefenden en
repeteerden voor de uitvoering van de Musical
Maria. De opgenomen film was die avond nog
niet helemaal klaar maar wel de gedeelten waar
we mee konden zingen en de teksten zaten er
nog goed in.
Het was ook een project van “het groene
boekje” en zeker op zo’n avond is het zichtbaar
wat een succes deze musical was, ook voor de
medewerkers. Veel kerkgenootschappen zijn
hier vertegenwoordigd, vogels van diverse
pluimage, allen met dezelfde bijbel die niet
altijd op dezelfde wijze uitgelegd wordt maar
wel met dezelfde intentie. Natuurlijk is de
figuur van Maria er een prachtig voorbeeld van.
De katholieke kerk kijkt anders naar Maria dan
de protestante kerken, maar juist in de musical
kwam het tot uitdrukking dat dit niets uitmaakt.
De aanbeden devote Maria, de moeder van
Jezus, wordt ook neergezet als een krachtige
sterke vrouw die opkomt voor de onderdrukte
mens. De saamhorigheid is groot en deze
musical is een voorbeeld van oecumene.
De vrijdagavond uitvoering was “bomvol” en de
zaterdagavond zo goed als uitverkocht. We
kunnen terugkijken op een mooie periode van
samen oefenen en repeteren met een prachtig
resultaat: De Musical Maria.
Liedmiddag Bennekom Op 16 maart is er, bij voldoende deelname, een
Liedmiddag in de R.K. Kerk Bennekom
(Heelsumseweg 1). Deze middag – met als
thema “Diep in het vlees geraakt” – wordt
georganiseerd door de Raad van Kerken
Bennekom en staat in het teken van de komende
lijdenstijd. De middag wordt geleid door
musicus Marcus de Haard die verschillende
liederen zal bespreken en instuderen. Tevens zal
aandacht worden besteed aan de choralen uit
Bachs Mattheuspassie. Organist is Edwin
Fredriks. De middag duurt van 13u. – 16u. en de
kosten bedragen slechts € 10 per persoon,
inclusief materiaal en koffie/thee. Informatie en
aanmelding (tot uiterlijk 10 maart) bij:
Janneke Postma, tel.: 0318 415 813, e-mail:
Mare speelt Gouwe Handjes “Gouwe Handjes” is door Haye van der
Heijden speciaal voor Johny Kraaijkamp
geschreven. Louis, een schatrijke man, belooft
zijn vrouw Emma op haar sterfbed dat hij weer
gelukkig zal worden. Vier vrouwen doen hun
uiterste best om hem daarbij te helpen. Emma
coacht hem daarbij van gene zijde.
De regie van deze tragikomedie is in handen
van Hans Fuchs. Vanzelfsprekend worden er
weer veel rollen vertolkt door parochianen, en
ook achter de schermen zijn ze te vinden.
Toneelvereniging Mare is opgericht naar
aanleiding van de viering van het 20-jarig
bestaan van de R.K. Maria Regina Parochie.
Met veel enthousiasme en succes werd (in april
1979) in de Reehorst het toneelstuk "Majoor
Barbara" van Bernhard Shaw gebracht. De
toenmalige spelgroep (R.K. Spelgroep Benne-
kom) besloot toen om een officiële vereniging
op te richten en gaf in een oprichtings-
vergadering op 10 november 1981, de
vereniging de naam "MARE" mee (MARE een
afkorting van Maria Regina).
De uitvoeringen zijn in theater Cultura,
Molenstraat 45 in Ede, op woensdag 13 en
donderdag 14 maart. De aanvang is 20.15 uur.
Reserveren kan via 0318 672 800. De entree is
€ 12,50 (incl. garderobe en drankje).
Mare neemt altijd graag nieuwe mensen op in
haar midden. Gezelligheid staat hoog in het
uit kerk en samenleving
10
vaandel en toneelervaring is geen vereiste. Wie
het leuk lijkt om te acteren, decor te bouwen of
kostuums te maken is welkom. Contact kan
worden opgenomen via de www.mare-toneel.nl
of een van de leden. Namens Mare,
Wietske Snitselaar – Oegema, Marian Bolscher
Pianist gevraagd Wie zou willen meehelpen bij de Student
Church Wageningen? Het gaat om piano spelen
in de Oecumenische-Engelstalige kerkdiensten
voor buitenlandse studenten. Deze worden
gehouden in de Arboretumkerk van Wage-
ningen, elke 1ste
, 3de
en 5de
zondag van de
maand. Aanvangstijd 12 uur. In de voorbe-
reiding op donderdagavond ervóór worden de
liederen vastgesteld. Er is een begeleidingsmap
aanwezig. Het is zeer dankbaar werk. Info: Wil
Lyklema, tel: 0317 413 081.
Parochiereis 2013 naar de Balkan Ook dit najaar zal ik, pastor Guido Dieteren,
vanuit de Titus Brandsmaparochie weer een
parochiereis verzorgen. En deze keer is het
misschien een wat onbekendere, maar zeker niet
minder bijzondere bestemming: de Balkan. Of
wat preciezer, de landen die deel uitmaakten
van het voormalige Joegoslavië. En dat zijn
Slovenië, Kroatië, Montenegro, Bosnië/Herze-
govina en Servië (en ook Macedonië, maar daar
komen we deze reis niet).
Het zijn landen met een rijke historie, die
natuurlijk ook een bijzondere plek hebben
gekregen in de recente wereldgeschiedenis. Hier
zullen we zien hoe islam en (rooms-katholiek)
christendom elkaar ontmoeten en soms ook
samengaan. We bezoeken beroemde hoofd-
steden als Belgrado, Sarajevo, Ljubljana en
Zagreb, maar ook historische plaatsen als
Trogir, Split, Dubrovnik en Kotor. Uiteraard
zien we de beroemde brug van Mostar, komen
we in de Mariabedevaartplaats Medjugorje,
varen we door de onderaardse grotten van
Postojna, bezichtigen we de joodse synagoge
van Novi Sad en wandelen we naar de wereld-
beroemde watervallen bij het Plitvicemeer. We
vertoeven in rustieke havenplaatsjes en ruige
bergdorpjes. We treden in de voetsporen van
missionerende apostelen en pauselijke hoog-
waardigheidsbekleders. We wandelen door
woeste kloven, rusten op idyllische stranden,
trekken door ongerepte wouden en zwemmen in
azuurblauwe wateren. We bezoeken Romeinse
ruïnes, imposante kathedralen, kleurrijke
moskeeën, eeuwenoude kloosters en middel-
eeuwse kastelen.
De oecumenische parochiereis 2013 zal hoogst-
waarschijnlijk gehouden worden van vrijdag
6 september t/m vrijdag 20 september 2013.
Het belooft een heel speciale reis te worden.
Want of u nu houdt van culturele pracht, of
geniet van de landschappelijke schoonheid, of u
nu op zoek bent naar Bijbelse inspiratie of
interreligieuze ontmoetingen, deze rondreis over
de Balkan heeft het allemaal te bieden.
Zoals gebruikelijk wordt het weer een complete
15-daagse reis met een op maat samengesteld
reisprogramma, waarbij veel te zien en te
beleven valt. En waarbij natuurlijk de nadruk
ligt op het reizen samen met elkaar vanuit een
Bijbels-religieuze achtergrond. De komende
periode zal ik het programma verder uitwerken,
zodat u in een volgend parochieblad hierover
meer kunt lezen. Mocht uw interesse gewekt
zijn, noteert u dan alvast de informatie-
bijeenkomst over deze reis: woensdagavond
15 mei in de Gedachtenishal, Herenstraat 82 te
Rhenen. Uiteraard kunt u ook voor verdere
informatie en een reisprogramma geheel
vrijblijvend contact met mij opnemen.
pastor Guido Dieteren, telefoon: 0317 619 198
e-mail: [email protected]
________________________________ FORUM_________________________________
Chaos? Als zo velen van mijn generatie ben ik opge-
groeid met het beeld van de schepping zoals dat
in de Verkadealbums van Jac. P. Thijsse wordt
geschilderd. Daarin wordt de natuur beleefd als
een wonderbaarlijk harmonisch geheel. Prachtig
zoals alles op elkaar is afgestemd. Ieder vogeltje
weet hoe je een nest moet maken. Iedere herfst
laten de bomen hun bladertooi vallen om in de
lente weer in een nieuw kleed te verschijnen. De
bijen bestuiven de planten, die weer voedsel
leveren aan andere organismen. De voedsel-
ketens sluiten op elkaar aan als nauwkeurig
lopende horloges. De wetten van de natuur
werken feilloos. De Schepper heeft dat razend
knap allemaal bedacht en geregeld. Waarlijk als
een goede Vader heeft hij hemel en aarde
geschapen. Het oude Testament doet hiervan
forum
11
uitvoerig verslag, met name in de scheppings-
verhalen.
Van de hemel weet ik niets, maar ik kan wel
rondkijken op de aarde en dan zie ik toch wel
iets anders dan het Verkadebeeld. Ik zie een
heelal wat in vuur en vlam ontstaan is. Ik zie
een aarde die de levende wezens die op haar
aangewezen zijn, behandelt met een kille onver-
schilligheid. Ik zie hoe die levende wezens
moeten vechten tegen de natuurkrachten. En
wanneer je niet sterk genoeg bent, ga je dood.
Wanneer een dier in de natuur ook maar één
kleine fout maakt, is het er geweest. Niets
barmhartigheid, niets medelijden, niets tweede
kans. Dat zijn categorieën die je in de mensen-
wereld tot op zekere hoogte tegenkomt, maar
die in de natuur nauwelijks voorkomen. Het lijkt
me moeilijk vol te houden dat ook die van meet
af aan deel uitmaken van de schepping.
Naast de Verkadealbums waren er ook de
schoolboeken. Die lieten je een wereld zien die
volgens strenge regels functioneerde. Dat waren
de zogenoemde natuurwetten. Die waren onver-
biddelijk. Er kon niets gebeuren wat in strijd
was met de natuurwetten. Zo was daar de Wet
van Boyle die het gedrag van gassen regelde.
Maar, zei de leraar, dat geldt alleen voor ideale
gassen. En eigenlijk bleek dat voor alle
natuurwetten te gelden; het waren in zekere zin
modellen van de werkelijkheid. In ons onzekere
bestaan op aarde hebben wij mensen sterke
behoefte aan ordening. Ordening is veiligheid.
Wanneer je de natuur aan bepaalde regels kunt
onderwerpen, kun je tot op zekere hoogte
tegenmaatregelen treffen. Je voelt je dan niet
alleen veilig, maar je kunt je dan ook
daadwerkelijk enigszins verweren tegen
natuurrampen en ziekten.
Met natuurwetten is er echter iets vervelends
aan de hand. Vroeger bleken ze goed te
kloppen. Ze komen globaal goed overeen met
de ervaring. Maar naarmate de meetinstrumen-
ten nauwkeuriger worden, komen we telkens
afwijkingen tegen. De wetten moeten dan
bijgesteld worden. Dat proces herhaalt zich
telkens weer. Zo hebben we instrumenten ont-
wikkeld waarmee we de gedragingen van de
allerkleinste deeltjes kunnen waarnemen. En
dan blijkt dat die deeltjes zich helemaal niet zo
netjes aan de natuurwetten houden als we
dachten. Maar ja, die wetten hadden we immers
ook zelf bedacht? Op het schaalniveau van de
kleinste deeltjes blijkt de natuur helemaal niet
zo logisch en wetmatig in elkaar te zitten. Zo
bleek -- en dat is belangrijk -- daar het toeval
een grote rol te spelen. Het gedrag van
elektronen en protonen is niet te voorspellen,
maar slechts in termen van waarschijnlijkheid
uit te drukken.
Een ander voorbeeld is de evolutietheorie van
Darwin. Ook bij de ontwikkeling van planten en
dieren bleek het toeval een grote rol te spelen.
De natuur werkt niet volgens een bepaald plan.
Toevallige mutaties die al of geen succes
hebben bepalen de loop van de evolutie.
Het is op dit punt in het betoog nodig om het
volgende op te merken. Voor het verkrijgen van
informatie over de werkelijkheid zijn we
afhankelijk van onze zintuigen. Die zintuigen
zijn beperkt. Ons oog kan slechts een klein deel
van het elektromagnetische spectrum waar-
nemen. We denken wel dat we de werkelijkheid
zien, horen, ruiken, proeven en voelen, maar
wat we waarnemen is slechts een beperkt beeld
van de werkelijkheid, voor zover onze zintuigen
dat tot ons bewustzijn toelaten. Dat is per
definitie een afgeleid beeld. En op grond van dat
geprojecteerde beeld maken we vervolgens een
model van de werkelijkheid en denken dat dat
de werkelijkheid IS.
Met de beperkte informatie van een eeuw
geleden hadden we een beeld van de
werkelijkheid dat er één was van doel-
gerichtheid, ordelijkheid, gedetermineerdheid,
rationaliteit en barmhartigheid. Inmiddels weten
we veel meer over die werkelijkheid en is ook
dat beeld veranderd. Niet alles ligt vast.
Misschien wel niets.
Het lijkt er sterk op dat het heelal, naarmate we
er verder in doordringen, steeds minder
geordend en meer onbepaald wordt. Het is net
alsof we tot dusverre niet meer dan de
oppervlakte hebben gezien. Hoe dieper we
graven echter, hoe minder gedetermineerd de
wereld blijkt te zijn. Werd vroeger het
universum wel vergeleken met een voorspelbaar
lopend uurwerk, dat gaat niet meer op voor de
wereld van de atomaire deeltjes.
Enerzijds heeft dat iets bevrijdends. Er is kenne-
lijk ruimte voor toeval. Het heelal blijkt toch
geen dom uurwerk te zijn. Juist omdat niet alles
bepaald is, is er de mogelijkheid van evolutie.
Zo komen we langs een omweg via de
forum
12
wetenschap weer uit bij het Oude Testament. De
schrijvers daarvan hebben enerzijds al iets
geproefd van die onbepaaldheid en willekeur,
maar hadden wellicht een te pessimistisch
wereldbeeld.
Er blijkt ruimte te zijn voor het onverwachte,
het onvoorspelbare. Misschien is die ruimte
nodig om de Heilige Geest het werken mogelijk
te maken? Dat zou betekenen dat ook de Heilige
Geest ruimte nodig heeft om de aarde
bewoonbaar te maken.
In een volledig gedetermineerde wereld is
immers geen ruimte voor evolutie. We moeten
er voor oppassen om die ruimte niet te
blokkeren met regels en voorschriften maar we
moeten open staan voor de Geest die waait waar
hij wil.
Koos van der Zalm
Laurens Beerepoot uit bestuur zTB De meesten van u weten wel, dat ik in 2012 uit
het centrale parochiebestuur van z. Titus Brand-
sma ben gestapt. De reden was, dat we niet in
staat bleken een koers te varen in de richting
van onze doelen. En een in mijn ogen foute
koers wilde ik niet ondersteunen.
Waarvan droomden wij
Door pastores en bestuurders van de zalige Titus
Brandsma parochie (zTB) is gezamenlijk lang-
durig en serieus gewerkt aan een gedeelde
missie en visie. Van deze beleidsdoelen van
begin 2012 noem ik hier:
1. Christus’ boodschap willen wij levend
houden en gestalte geven. Doen wat hij heeft
voorgedaan, bij de mensen die op ons pad
komen. De kerk dient een relevante,
positieve maatschappelijke rol te vervullen.
2. Wij willen blijven staan in de traditie van de
Katholieke Kerk.
3. Wij hechten aan pluriformiteit, aan de
mogelijkheid te zoeken naar Gods
bedoelingen
4. Betrokkenheid van parochianen is cruciaal
voor ons doel. Betrokkenheid van velen als
vrijwilliger, en ook financieel, verzekert
mede onze continuïteit.
5. Mede in verband met het teruglopend aantal
pastores, streven we naar toenemende
zelfredzaamheid en eigen verantwoordelijk-
heid van vrijwilligers. Zo kunnen vitale
lokale geloofsgemeenschappen blijven
bestaan.
Met vele anderen sta ik nog steeds achter dit
mooie visioen van een kerk met toekomst.
Helaas bleek in de praktijk, dat het nastreven
van ons doel onmogelijk wordt gemaakt door
bepaalde opvattingen en richtlijnen van onze
bisschop, die gericht zijn op een meer centrale
rol van priesters. Met name opvattingen over de
Eucharistie zijn van belang om onze toekomst te
begrijpen.
Over Eucharistie en centrale rol van priesters
“Ontvangt dan, wat jullie zelf zijn: het Lichaam
van Christus” zegt pater Koenen als hij ons
uitnodigt ter communie. Wij allen vinden
Eucharistie en communie buitengewoon waar-
devol. Maar er is pluriformiteit in de beleving
ervan. Zo is er het gevoel van samen delen, van
meer dan brood alleen. Van eenwording met
elkaar. De oproep wordt gehoord om te breken,
en met anderen te delen. Er is het herdenken van
Jezus en Zijn offer. Ook denken sommigen aan
transsubstantiatie, dat bij de eucharistieviering
op zeker moment Christus zelf eerst niet, maar
later wel aanwezig is in brood en wijn. Volgens
mij moet in onze pluriforme gemeenschap
respect bestaan voor al deze zienswijzen. De
Eucharistie is als een diamant, die mooi is, van
welke kant je hem ook bekijkt.
In de opvatting van de bisschop en gelijk-
gestemde priesters is de aanwezigheid van
Christus in de viering afhankelijk van gewijde
priesters die bepaalde goedgekeurde woorden
uitspreken tijdens de consecratie. Belangrijker
nog: Deze transsubstantiatie is feitelijk de kern
waarom alles draait in de katholieke kerk.
Dit leidt tot een beleid waarin priesters centraal
staan, vanwege de consecratie. Een priester is
geschikt als hij de vereiste formuleringen voor
de transsubstantiatie kan uitspreken. Ook
priesters uit Polen of Brazilië komen dan in
aanmerking. De inspiratie, die uitgaat van aan-
sprekende voorgangers, is dan bijzaak
geworden. De kerkleiding lijkt nu actief te
willen tegengaan dat ‘leken’, zelfs theologisch
geschoolde, straks nog voorgaan, nog aange-
steld worden, nog kazuifels dragen, enzovoort.
Voor mij zijn dit steeds meer stapjes op een
hellend vlak, wat uiteindelijk leidt tot geen
vieringen meer in lokale geloofsgemeen-
schappen zoals Bennekom.
forum
13
Vieringen in het Paastriduüm mogen nu alleen
nog met priesters, om te beginnen. We moeten
dus elders kerken. Deelname van zoveel
mogelijk parochianen aan vieringen weegt
minder zwaar dan de centrale positie van de
priester en de Eucharistie. Dit leek mij een
verkeerde prioriteitsstelling en het was de
directe aanleiding voor mij om uit het zTB-
bestuur te stappen. Met Witte Donderdag
herdenken we het Laatste Avondmaal. Christus
zei toen: Als Ik er niet meer ben, doe dit dan,
telkens weer, tot Mijn gedachtenis. Priesters
zeggen nu: Als wij er niet meer zijn, is het jullie
verboden dit nog te gedenken. Na het heengaan
van Christus kon de kerk verder, en groeide,
omdat Christus talenten toevertrouwde aan Zijn
volgelingen, aan ons. Waarom zou onze kerk
dan nu moeten krimpen en sterven met het
krimpende aantal priesters? Voelt de knecht
zich meer dan de Meester?
Wat geen Eucharistisch centrum heet, zoals
Bennekom, zit al in blessuretijd. En wat wel
Eucharistisch centrum heet, zoals Wageningen,
wordt opgeheven zodra ook daar een priester
ontbreekt. Het gaat in het bisdombeleid immers
om de priesters, niet om de geloofsgemeen-
schappen: De herders weiden zichzelf, en laten
de schapen verloren lopen.
Het priestercentrale beleid van de bisschop, in
combinatie met het snel teruglopend aantal
priesters, leidt onafwendbaar tot steeds verdere
centralisatie, tot nog grootschaliger parochie-
fusies en tot verlies van lokale geloofsgemeen-
schappen zoals die in Bennekom.
Dit bisdombeleid maakt de in het begin
genoemde missie en visie van een actieve kerk
dichtbij onmogelijk, met name omdat het aantal
en de betrokkenheid van parochianen versneld
zal afnemen bij centralisatie van vieringen en
activiteiten. Ik vind het geen geloof-waardig
beleid, het lijkt me een heilloze weg. Maar het is
wel de realiteit, waarmee we te maken hebben.
Lokaal beleid
Het zTB-parochiebestuur lijkt het bisdombeleid
te volgen. Er is sprake van voortgaande centrali-
satie van taken naar de centrale parochie, wat
leidt tot vermindering van zelfredzaamheid van
lokale geloofsgemeenschappen en vermindering
van betrokkenheid van vele parochianen.
Investeringen in vitale geloofsgemeenschappen
als Bennekom worden niet ondersteund. Laten
we ons goed realiseren waar dit op den duur toe
leidt.
We mogen ons echter niet verschuilen achter de
kerkleiding, goedkope kritiek uiten, en dan maar
afwachten. Wij zijn immers zelf verantwoorde-
lijk voor het present stellen van Christus’
boodschap in de Bennekomse gemeenschap.
Wij zijn de kerk. God blijft dichtbij te vinden,
als we allemaal meehelpen met zoeken.
Laten we daarom nieuwe mogelijkheden zoeken
voor instandhouding en bloei van onze lokale
katholieke geloofsgemeenschap in Bennekom,
om onze droom van een actieve kerk dichtbij te
blijven nastreven. Over onze kansen wil ik
graag in gesprek, bij de koffie na de viering
bijvoorbeeld.
Laurens Beerepoot
Verrast door de Schrift: Zalig de dwarsliggers en de lastposten!!
Soms lees je in de bijbel passages die je niet zo
bekend zijn omdat ze in de vieringen niet zo
vaak gelezen worden of waarvan de betekenis je
op het eerste gezicht niet direct duidelijk is. Als
je daar dan toch eens wat meer tijd aan besteedt
blijken juist die teksten je wel eens te kunnen
verrassen. Zo stuitte ik onlangs op deze tekst in
Lucas 7,31-35:
[31] Waarmee zal Ik dan de mensen van deze
generatie vergelijken? Waarop lijken ze? [32]
Ze lijken op kinderen die op het marktplein
zitten en elkaar toeroepen: “Wij hebben voor
jullie op de fluit gespeeld en jullie hebben niet
gedanst; wij hebben een treurlied gezongen en
jullie hebben niet gehuild.” [33] Immers,
Johannes de Doper is gekomen, hij at geen
brood en dronk geen wijn, en u zegt: “Hij is in
de macht van een demon.” [34] De Mensenzoon
is gekomen, Hij at en dronk, en u zegt: “Kijk die
veelvraat, die slemper, die vriend van tollenaars
en zondaars.” [35] Maar de wijsheid vindt
rechtvaardiging bij al haar kinderen.
Even voor de duidelijkheid: Jezus is hier aan het
woord. Hij vergelijkt de mensen van zijn
generatie met kinderen. En wat wordt over die
kinderen gezegd? Dat is misschien niet direct
helder. Ze worden in twee groepen verdeeld. En
de ene roept de andere toe: “wij hebben op de
fluit gespeeld en jullie hebben niet gedanst”, en:
“wij hebben een treurlied gezongen en jullie
hebben niet gehuild”. Kortom: de ene groep
forum
14
verwijt de andere niet het verwachte gedrag te
hebben vertoond. En precies zo, zegt Jezus heeft
deze generatie dus Johannes de Doper verweten
dat hij zich niet gedroeg zoals men van een
profeet verwacht (en dus moet hij wel in de
macht van een demon zijn). En evenzo wordt
Jezus verweten dat zijn omgang met tollenaars
en zondaars niet voldoet aan de verwachtingen.
Daarom wordt hij een veelvraat en slemper
genoemd, voorwaar geen lovende woorden.
Wat Jezus hier dus zijn gehoor voorhoudt is de
alom bekende wijsheid dat wie uit de pas loopt,
wie anders is en niet beantwoordt aan de
conventies of de groepsnorm, kan rekenen op
afkeuring en verguizing.
Komen ze ons niet bekend voor, zulke lastige
mensen die creatief en vernieuwend zijn, die
met een aanstekelijke vrijmoedigheid nieuwe
wegen uitproberen, maar daardoor ook anders
zijn, afwijkend van de grote menigte? Van die
figuren die dwarsliggen, vinden dat het ook
anders moet kunnen? En hoe snel hebben we
over hen ons oordeel niet klaar? Jezus schaart
zichzelf en Johannes de Doper onder deze groep
lastposten en dat mag voor ons op z’n minst een
waarschuwing zijn. Laten we niet vergeten dat
hij die ons voorbeeld tot navolging is, verketterd
werd om zijn anders-zijn, om zijn gaan buiten
de geijkte patronen. En dat juist dit soort
mensen uitgroeide tot de grootste inspirators (ik
noem ook bv. Gandhi, Franciscus, de Boeddha
en Bonhoeffer) en spirituele vernieuwers. Zalig
dus al die lastige dwarsliggers in onze gemeen-
schappen, we hebben ze hard nodig, ook al
vragen ze misschien veel van onze aandacht en
ons geduld. Wie weet, wijzen ze ons in deze
tijden van zoeken naar andere manieren van
kerk-zijn wel op heel vitale alternatieven die wij
over het hoofd dreigen te zien.
Hans Lammers
Een ‘Dringend Appel’i) en een ‘Manifest’ii) Het Volk van God komt in verzet
Steeds duidelijker begint bij onze gelovigen het
besef door te dringen dat de kerkelijke leiding
de centralisatie van de organisatie van de
katholieke kerk krachtig voortzet. Zij beoogt het
middeleeuwse klerikale karakter van de kerk
van vóór het concilie te herstellen. Dit is
zichtbaar en voelbaar in alle geledingen van de
kerk; zowel in de hogere, waar het gaat om de
verhouding van paus en bisschoppen; als in de
lagere, waar het gaat om de verhouding van
bisschop en gelovigen.
In strijd met de geest van broederlijkheid en
collegialiteit zijn bisschoppen geworden tot
plaatsvervangers van de paus, in plaats van
diens gelijken, plaatsvervangers van Christus.
Bisschoppen zijn als zodanig rechtstreeks
verantwoordelijk voor de mensen in hun bisdom
als plaatselijke kerk – en niet als satrapen van de
paus – en delen in de verantwoordelijkheid voor
de wereldwijde geloofsgemeenschap, samen
met de andere bisschoppen in hun plaatselijke
kerken. De paus als medebisschop neemt onder
hen de plaats in van primus inter pares. – gelijk
in rechten, maar toch verhoogd in aanzien. De
leer dat alleen de paus als de plaatsvervanger
van Christus de kerk leidt en de daarop geba-
seerde religieuze opvattingen over leiderschap
en autoriteit, vinden we terug in de juridische
eenhoofdige bestuursstructuur van de kerk in
het kerkelijk wetboek. Geheel in strijd, zeg ik
nog maar een keer, met de visie in de constitutie
‘Lumen Gentium’ op de kerk als Volk Gods en
de plaats daarin van de hiërarchie als zijn
dienaar.
In strijd met de geest van wat kerk zijn in de
lokale geloofsgemeenschap betekentiii)
zijn en
worden steeds meer parochies – ook vitale en
financieel zelfredzame parochies – samenge-
voegd tot grote regionale anonieme parochies.
Werden deze fusies ons al opgelegd tegen de
wensen en visies van de respectieve parochie-
besturen en zonder de meest nabije belang-
hebbenden, de gelovigen in de parochies, ook
maar te horen, thans worden wij door bisschop-
pelijke richtlijnen en voorschriften steeds verder
gedreven in een beleid waarin de priester
centraal wordt gesteld en waarin diens taak
vrijwel uitsluitend wordt geformuleerd rond de
eucharistie. Ook hierbij is weinig overgebleven
van wat het concilie bedoelde van de kerk te
zijn: ‘Gods volk’ met de hiërarchie als zijn
dienaar.
Bij dit al wordt het recht van alle gelovigen om
als gelijken in waardigheid en handelen bij te
dragen aan de opbouw van het Lichaam van
Christus en aan het nabij brengen van het
Koninkrijk Gods, geschonden.
Over leiderschap en autoriteit in de rooms
katholieke kerk gaat het Manifest: de openbare
verklaring van een 150-tal internationale profes-
forum
15
soren in de theologie en aanverwante vakge-
bieden. “Ter gelegenheid van het feit dat het
Tweede Vaticaans Concilie vijftig jaar geleden
plaatsvond (1962-1965) doen wij een beroep op
alle andere leden van het Volk van God om de
situatie in onze kerk kritisch te beoordelen. Vele
van de belangrijke inzichten van Vaticanum II
zijn in het geheel niet, of slechts gedeeltelijk, in
praktijk gebracht.[….]” Op de in noot ii)
aangegeven link kunt u het manifest gemak-
kelijk vinden; ook in het Nederlands. Ik noem
nog de naar mijn mening meest saillante punten:
- Het gezag van de paus als opperherder mag
nooit het authentieke gezag, dat Christus
rechtstreeks aan alle leden van het Godsvolk
heeft geschonken, verduisteren, verminderen of
onderdrukken.
- Het Tweede Vaticaans Concilie heeft op alle
niveaus collegialiteit en medezeggenschap
voorgeschreven. De gelovigen moeten meer
direct betrokken worden bij de besluitvorming
inzake de formulering van de leer, de
uitoefening van de pastorale zorg en de
evangelisatie in de wereldse samenleving.
- Het misbruik om op leidinggevende posten
alleen maar kandidaten te kiezen die een
bepaalde zienswijze aanhangen, dient absoluut
afgeschaft te worden.
- De Romeinse curie moet worden hervormd tot
wat zij dient te zijn: een orgaan voor
administratieve en uitvoerende taken.
En nog veel meer veranderingen zijn nodig en
moeten verder worden uitgewerkt. Maar er moet
wel onmiddellijk mee worden begonnen.
En tot slot: “De uitoefening van gezag in onze
kerk dient de maatstaven van openheid,
aansprakelijkheid en democratie in onze
moderne wereld te evenaren. Men moet kunnen
zien dat leiderschap […..] luistert naar de geest
van Christus die spreekt en handelt door iedere
individuele persoon.”
Gezagsuitoefening is de kunst van
het winnen van vertrouwen.
Dat ‘Het Dringend Appel’ met zijn oproep
“Bestemd voor: leden van lokale geloofs-
gemeenschappen die met het bisdom in conflict
komen door afgedwongen orthodoxe richtlijnen
en grootschalige parochiefusies” de heersende
verontrusting en verontwaardiging goed had
aangevoeld is wel gebleken uit de opkomst op
de bijeenkomst van 19 januari jl. in Utrecht.
Naast de meer dan duizend instemmende
reacties die de initiatiefnemers op andere
wijzen, e-mail e.d.iv)
, ontvingen, stroomden een
honderdtal mensen uit verschillende bisdommen
samen. Met vier mensen uit Bennekom waren
wij daar ook aanwezig. Ervaringen werden
uitgewisseld. Algemeen groot was de onder-
linge herkenning van de situatie waarin de
verschillende lokale geloofsgemeenschappen
zich bevinden. En algemeen was ook het gevoel
dat we ons niet weerloos bij de situaties konden
en ook niet behoefden neer te leggen. Het
opheffen van een parochie gaat zo maar niet.
Daar gelden regels voor die nauwkeurig moeten
worden gevolgd. In een bericht citeert het
Noord Hollands Dagblad hulpbisschop Jan
Hendriks: “Met fusies van parochies hebben
andere bisdommen radicaal ingegrepen. Zo
doen wij het niet” en over het sluiten van
kerkgebouwen zegt hij: “Het luistert nauw.
Rome wil in principe kerken open houden”. Uit
Cleveland (USA) kunnen we vernemen dat een
beroep op hogere instanties in Rome tot gevolg
kan hebben dat een bisschop gelast wordt zijn
decreet tot opheffing van een parochie terug te
draaien.v)
Door Bezield Verband Utrecht wordt
deze mogelijkheid nader bestudeerd. We zullen
de uitkomst van die studie spoedig vernemen.
Intussen hebben verschillende lokale geloofs-
gemeenschappen al een stichting of vereniging
opgericht of zijn er mee bezig, om met meer
effect de belangen en het voortbestaan van hun
lokale geloofsgemeenschap te dienen. Het zou
wenselijk zijn dat nu ook in onze eigen
gemeenschap een vereniging wordt opgericht,
zoals ik al eerder heb bepleit. Ik hoop dat het
voorbeeld van andere geloofsgemeenschappen
daartoe zal stimuleren.
NB: Als u dit artikel op de website van onze
geloofsgemeenschap MVR leest kunt u
eenvoudig naar de onderstaande links
doorklikken.
Timo Harmsen, 30 januari 2013
i) www.bezieldverbandutrecht.nl ii) www.churchauthority.org iii) Zie in dit verband mijn artikel “De zelfstandige
geloofsgemeenschap in kerkrechtelijk perspectief” op
mijn website www.relisofie.nl iv) bit.ly/VWo1oQ v) bit.ly/X886Sb
16
__________________________ PAROCHIE INFORMATIE ___________________________
Parochie Titus Brandsma De Maria Virgo Regina geloofsgemeenschap is RK en is onderdeel van de Titus Brandsma parochie.
Voor informatie over de Titus Brandsma parochie
zie de website: www.ztitusbrandsmaparochie.nl
en www.jongtitus.nl.
Pastoraal team en profilering
Liturgie: J.G.M. (Jan) Olimulder,
H.W.M. (Henri) ten Have, pastoor
Diaconie: J.H.M. (Hans) Lammers
Catechese: J.A.T.M. (Hans) Lucassen
Kerkopbouw: G.H.J.V. (Guido) Dieteren
Aandachtsveld jong-volwassenen:
Y.J. (Yuri) Saris, studentenpastor
Maria Virgo Regina kerk adres: Heelsumseweg 1, 6721 GP Bennekom
internet: www.rkkerkbennekom.nl
Locatieraad
Hans Wilmink (voorzitter), tel. 0318 413 049
Rita van Doesum-Karsten (secretaris)
e-mail: [email protected]
tel. 0318 418 025
Arend Jan Nell, (penningmeester)
tel. 0318 430 988
José van der Meulen, tel. 0318 430 455
Truus Appelman, tel. 0318 414 943
Miranda Meuwissen, tel. 0318 420 497
Pastoraatsgroep Marian Bolscher, tel 0318 417 237, 0651 651 736
Ruud van der Linden, tel. 0318 419 340
Marianne Thie, tel. 0318 414558
Marialda Kuin, tel. 0318 610 078
Commissie van financiën en beheer Arend Jan Nell (penningmeester), tel. 0318 430 988
Bankrek. algemeen: 30.70.22.250; Bankrek. kerkbijdragen: 15.34.62.043, t.n.v. Par. Z. Titus
Brandsma, t.b.v. Maria Virgo Regina Bennekom.
Ledenadministratie Klaas van der Meulen,
Korenlaan 32A, tel. 0318 430 455
Parochiewacht Maandag t/m vrijdag 10.30-11.30 uur
Torenzaal, Heelsumseweg 1, tel. 0318 414 896
Daarbuiten informatie via antwoordapparaat.
Koster Ceremoniaris Riet van der Linden Groenestraat 27, tel. 0318 416 846
Contact nabestaanden Nettie Oegema, Bereklauw 73; tel.: 0318 419 227
Contactpersoon dopen Marian Bolscher, Berkenlaan 18; tel 0318 417 237
Wijkvertegenwoordiging Marian Bolscher, Berkenlaan 18, tel. 0318 417 237
Caritas Dominique de Voort
Breehoven 13, tel. 0318 416 265
Contact Kerk, Milieu en Samenleving Truus Appelman, tel. 0318 414 943
Contact Raad van Kerken Hans Westendorp, Alexanderweg 1,
tel.: 0318 418 465
Agenda torenzaal en parochiezaal Ton Gommers-Smits,
Honingklaver 2, tel. 0318 414 374
Reservering van de kerk Arend Jan Nell, tel. 0318 430 988
Koren Gemengd Koor: Antoon Appelman
Vossenweg 57, tel. 0318 414 943
ARSIS: Peter Wijngaard
Hof van Putten 11, tel. 0318 417 670
Kinderkoor: Gertie Savelkoul
Julianalaan 10, tel. 0318 575 965
Dameskoor: Nardie Breteler-klein Breteler
Grintweg 303, tel. 0317 415 588
Schola cantorum: Klaas Postma,
Selterskampweg 23, tel. 0318 415 813
Werkgroep peuter en kleuter/kerk Angelique Zandstra, Algemeer 27, tel. 0318 418 992
Werkgroep kinderwoorddienst
Linda Rust, 0318 413 630
Werkgroep gezinsviering Arno de Bruin, Boerenbond 22, tel. 0318 414 097
Werkgroep 1e communie
Christianne Marcelis-van Acker Vossenweg 37, tel 0318 418 347
Werkgroep jongerencatechese Hermine Wilmink, Harnsesteeg 3, tel. 0318 413 049
Bezoekgroep Bets Oostrom, Haldereng 17, tel. 0318 416 118
Basisschool St. Alexander Acacialaan 32a, tel. 0318 430 340 In verband met het op de school geldende
toelatingsbeleid kinderen erg vroeg opgeven
Katholiek Vrouwen Gilde Gea Kleipool-van de Goor
Bosmeesterskamp 2B, tel. 0318 431 810