12 december 2013
Machineveiligheid, Machinerichtlijn en NEN 6787
Themamiddag Renovatie van stalen bruggenBeweegbare Bruggen
Ing. Chris Tettero
RijkswaterstaatMachineveiligheid2 12 december 2013
Chris Tettero en Machineveiligheid
• Rijkswaterstaat, Grote Projecten en Onderhoud • Afdeling Installaties en Bediening• NEN 6787 Het ontwerpen van beweegbare bruggen–Veiligheid• Projecten nieuwbouw en renovatie• RWS kaders en richtlijnen• Lid RWS expertteam Machineveiligheid• Calamiteiten en incidentanalyse
Rijkswaterstaat3 12 december 2013
Een beweegbare brug is een machine
“een samenstel, voorzien van of bestemd om te worden voorzien van een aandrijfsysteem — maar niet op basis van rechtstreeks gebruikte menselijke of dierlijke spierkracht —, van onderling verbonden onderdelen of componenten waarvan er ten minste één kan bewegen, en die samengevoegd worden voor een bepaalde toepassing”
Vuistregel tbv definiëren grenzen van de machine:van bedienlessenaar t/m beweegbare delen van de machine of daaraan gerelateerd (zoals seinen).
Machineveiligheid
Rijkswaterstaat4 12 december 2013
Wettelijk kader
• Nederlandse wetgeving (o.a. ARBO-wet, warenwet).• Europese wetgeving:
– Productrichtlijnen / EG-richtlijn (o.a. Machinerichtlijn).– Sociale richtlijnen (o.a. Arbeidsmiddelenrichtlijn).
• Productrichtlijnen: – Verantwoordelijkheid fabrikant / importeur.– Eisen bij in de handel brengen / in gebruik nemen.– Resulteert in een CE-markering.
• Sociale richtlijnen:– Verantwoordelijkheid werkgever.– Eisen voor veilig gebruik.
Machineveiligheid
Rijkswaterstaat
Machinerichtlijn• De Machinerichtlijn is een EU productrichtlijn waarin geëist wordt om
de veiligheid van de machine te verzekeren door naleving van de essentiële veiligheids- en gezondheidseisen.
• Binnen de productrichtlijnen staat voor beweegbare bruggen de Machinerichtlijn (2006/42/EG) centraal.
• Geldt voor installaties/machines die zijn opgeleverd na 1995 of na substantiële wijzigingen
• In de Nederlandse wet verankerd in het Warenwetbesluit machines.
12 december 20135 Machineveiligheid
Rijkswaterstaat6 12 december 2013
Productrichtlijnen naast de Machinerichtlijn
• Complete machine:– Machinerichtlijn (geldt voor na 1995 gebouwde of gewijzigde
machines).– EMC-richtlijn.
• Onvoltooide machines / componenten:– Laagspanningsrichtlijn.– Richtlijn Drukapparatuur.– Richtlijn Bouwproducten.– Richtlijn ROHS.– Richtlijn WEEE.– Etc.
Machineveiligheid
Rijkswaterstaat
Naleving van de essentiële V&G eisen
• Door middel van het uitvoeren van een risicobeoordeling;– Bepalen grenzen van de machine. – Inventariseren gevaren.– Inschatten van risico’s.– Beoordelen risico’s.– Risicoreductie:
• Neem het gevaar bij de bron weg. • Breng de nodige beveiligingen aan. • Gebruikers informeren over restrisico's, benodigde opleiding
en persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s).
• Verantwoordelijkheid ligt bij de ‘fabrikant’.
Machineveiligheid7 12 december 2013
Rijkswaterstaat
• Geharmoniseerde normen (EN).
• Geen wetgeving (dus niet verplicht).
• Geeft wel vermoeden van overeenstemming:– Beperktere risicobeoordeling noodzakelijk.– Efficiënt (minder bewijslast).
• Onderverdeling in A, B, C normen:– A: Fundamentele veiligheidbeginselen.– B: Technische veiligheidsaspecten en voorzieningen.– C: Veiligheidsspecificaties voor bepaalde (groepen) machines.
8 12 december 2013
Machinerichtlijn en normalisatie
Machineveiligheid
Rijkswaterstaat
EN normen beweegbare brug
• A normen– NEN-EN- ISO 12100 Algemene ontwerpbeginselen -
Risicobeoordeling en risicoreductie
– NEN-EN TR-14121-2 Risicobeoordeling : Praktische gids en voorbeelden van methoden
• B normen– NEN-EN-IEC 60204-1 Elektrische veiligheid van machines– NEN-EN-ISO 4413 Hydrauliek -Algemene regels en veiligheidseisen
– NEN-EN-ISO 14122-1 Permanente toegangsmiddelen
• C normen– Geen formele EN norm beschikbaar
Machineveiligheid9 12 december 2013
Rijkswaterstaat
NEN 6787- Het ontwerpen van beweegbare bruggen - Veiligheid
• De NEN 6787 is een nationale Nederlandse norm
• Een ‘soort Nederlandse C-norm’ voor beweegbare bruggen.
• Verwijst naar Europese geharmoniseerde EN-normen.
• Relatie NEN 6786:– NEN 6786 staat voor de constructieve veiligheid.– De fabrikant van een machine dient randvoorwaarden
ten aanzien van de constructie vast te stellen.
Machineveiligheid10 12 december 2013
Rijkswaterstaat
NEN 6787 als ‘C norm’
• Biedt oplossingen voor de fundamentele eisen die door de Machinerichtlijn aan beweegbare bruggen worden gesteld.– Voorbeeld van de grenzen van de machine.– Aanpaste ISO 12100 lijst gevaren en gevaarlijke gebeurtenissen.– Normatieve eisen aan risicoreductie:
• Eisen aan de nodige aan te brengen beveiligingen– Leuningen en balustrades.– Vasthoudinrichtingen.
• Generiek brugproces als uitgangspunt voor risicoreductie via bediening en besturing:
– Besturen van de brugbeweging.– Veiligheidsfuncties.
– Eisen aan verificatie en validatie. – Eisen aan informatie voor de gebruikers.
Machineveiligheid11 12 december 2013
Rijkswaterstaat
• Grenzen van de machine beweegbare brug
• Aanpaste ISO 12100 lijst
Afbeeldingen bij NEN 6787
Machineveiligheid12 12 december 2013
Rijkswaterstaat
NEN 6787:2014
Machineveiligheid13 12 december 2013
Bron S. Bühler
Rijkswaterstaat
Fabrikant van beweegbare brug
• De definitie fabrikant is vastgelegd in Artikel 2 Machinerichtlijn.• Verantwoordelijk voor de ‘conformiteitsbeoordeling’ (CE markering).• Advies aan opdrachtgevers; rol contractueel te beleggen.
– ON aanwijzen als fabrikant als deze de ‘risico’s’ kan beheersen.– Uitgangspunt; functionele eisen en systeemgrenzen.– Bekende risico’s vanuit de omgeving.
• Fabrikant is verantwoordelijk voor de verificatie en validatie van de OG eisen én de essentiële eisen Machinerichtlijn.
• Fabrikant is verantwoordelijk voor het afgeven van een conformiteitsverklaring en de machine CE te markeren.
Machineveiligheid14 12 december 2013
Rijkswaterstaat
Inkoop (on)voltooide machine
• Definieer SMART contractuele afspraken bij inkoop (on)voltooide machines voor samenbouw.– De grenzen van de machine.– Specifieke omstandigheden, bv:
• bestand tegen dooizouten• geplaatst 20 beter boven NAP• De risicobeoordeling dient in samenspraak doorlopen te worden
– Het hydraulisch systeem dien te voldoen aan NEN-EN-ISO 4413.– De ‘machine’ dient te voldoen aan (N)EN normen xx en yy.– Afspraken rond de risicobeoordeling (format, proces).– Bij de (on) voltooide machine dient xxx documentatie
meegeleverd te worden.• Beoordelen van machine en TD voorafgaand aan het samenstellen.
Machineveiligheid15 12 december 2013
Rijkswaterstaat
• Geen IIA- en ook geen IIB-verklaring afgeven• Wel via documenten voldoende aantonen het werk goed is
uitgevoerd. • Overzicht van de gebruikte elektrische componenten (inclusief conformiteits-verklaringen
op basis van de Laagspanningsrichtlijn en/of de EMC-richtlijn).• Overzicht van de gebruikte mechanische componenten (kastenmateriaal met de daarbij
behorende omgevingseisen).• Overzicht van de gebruikte Europese normen met (eventuele) afwijkingen van de eisen
uit deze normen.• Kopie van de technische tekeningen, uitgevoerde berekeningen en validaties; Indien er
besturingstechnische veiligheidsfuncties in de schakelkast zitten, zullen de documentatie-eisen uit de normen ISO 13849-1 (PL) of EN 62061 (SIL) moeten worden meegenomen.
• Een gebruikersspecificatie (met daarin o.a. de technische specificatie en de restgevaren).
• De fabrikant van de brug kan op basis van deze informatie de CE-verklaring, waar de kast onderdeel van uitmaakt, afgeven.
Machineveiligheid16 12 december 2013
Inkoop besturingsinstallatie van een brug
Rijkswaterstaat
Rol beheerder
• Onderhouden op basis onderhoudshandleiding fabrikant• Arbeidsmiddelenrichtlijn:
– Machines moeten voorzien zijn van CE-markering.– Veilige gebruik van de machine in zijn omgeving.– Instructie van personeel (woord en geschrift).– Gebruikershandleiding (aanvullen).– Hulpmiddelen (o.a. PBM’s).
• Eisen uit ARBO-wet:– Risicoinventarisatie en –evaluatie (RI&E).– Plan van aanpak.
Bij renovatie van een beweegbare brug.• Vaststellen scope van het werk.• Vaststellen Substantiële wijziging of niet
– zoals nieuwe risico’s bij verandering van functie of prestatie.
Machineveiligheid17 12 december 2013
Rijkswaterstaat
Kennisdeling / vragen
• LinkedIn groep NEN 6787
Machineveiligheid18 12 december 2013
Top Related