Allerechtenbladiebla
Motorischevaardigheidtestvoorkinderenvan4-12jaar
2015versie2.1
JorisHoeboer
MichielKrijger
GeertSavelsbergh
SannedeVries
DeHaagseHogeschool,LectoraatGezondeLeefstijlineenStimulerendeOmgeving 2
AthleticSkillsBeweegparcourshandboek2015versie2.1
Metdankaan:
DeVrijeUniversiteitAmsterdam,bewegingswetenschappen
ASMB.V.AthleticSkillsModel
GGDHaaglanden
StichtingdeHaagseScholen
DeHaagseHogeschool,FaculteitGezondheidVoedingenSport
DeHaagseHogeschool,LectoraatGezondeLeefstijlineenStimulerendeOmgeving
Copyright©2015JorisHoeboer&SannedeVries,HaagseHogeschool
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de schrijvers.
Voor zover het maken van kopieën, uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16B Auteurswet 1912 j0 het besluit van 20 juni 1974, St.bl.351, zoals gewijzigd bij het besluit van 23 augustus 1985, St.bl.471 Auteurswet 1912, dient men de daarover wettelijke verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (postbus 882, 1180 AW Amstelveen). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de schrijvers te wenden.
Hoewel dit handboek met zeer veel zorg is samengesteld, aanvaarden schrijver(s) noch uitgever enige aansprakelijkheid voor schade ontstaan door eventuele fouten en/of onvolkomenheden in dit boek.
DeHaagseHogeschool,LectoraatGezondeLeefstijlineenStimulerendeOmgeving 3
VoorwoordDeuitgavevanditprocedureboekvanhetAthleticSkillsbeweegparcours(ASbeweegparcours)
versie2.1alsmotorischetestishetresultaatvaneenonderzoeksprojectdatgeïnitieerdisdoorde
VrijeUniversiteitAmsterdam(VU),ASMB.V.endeHaagseHogeschool.
In2012isvanuitdeVUbewegingswetenschappeneenpilotstudieuitgevoerd.Deresultatenvandie
pilotstudiehebbengeleidtothetopzettenvaneenonderzoeksprojectomhetAS-beweegparcours
opvaliditeitenbetrouwbaarheidteonderzoeken.
Hetmeetinstrumentisontwikkeldomdemotorischevaardighedenvankindereninde
leeftijdscategorievan4tot12jaartemeten.Detestiseenverrijkingvoorhetwerkveldvande
lichamelijkeopvoedingomdateenpraktischtoepasbaretestvoorhetinkaartbrengenvan
motorischevaardigheidnietvoorhandenis.Hetmeetinstrumentkanoptermijningezetwordenten
behoevevan:
• screening:identificatievanrisicogroepen(kinderenmeteenmotorischeachterstand);
• monitoring:monitorenvanmotorischeontwikkelingvanindividuenenmonitoringvan
trendsinmotorischevaardighedenopgroeps-enschoolniveauensubgroependaarbinnen
overdetijd;
• benchmarking:hetvergelijkenvangroepenenscholenopdemotorischevaardighedenvan
dekinderen;
• evaluatie:evaluatievaninterventiesterverbeteringvandemotorischevaardighedenvan
kinderen.
DeHaagseHogeschool,LectoraatGezondeLeefstijlineenStimulerendeOmgeving 4
Inhoudsopgave
Voorwoord.............................................................................................................................................3
Inleiding.................................................................................................................................................5
Hetbelangvanfundamentelemotorischevaardigheden.................................................................5
Kritischedrempeltheorie..................................................................................................................6
Bergvanmotorischleren..................................................................................................................7
Conceptueelmodel............................................................................................................................8
Vraagstellingvanuitwerkveld...........................................................................................................9
Doelstelling......................................................................................................................................10
HetASbeweegparcours......................................................................................................................10
ASBeweegparcours1......................................................................................................................12
ASBeweegparcours2......................................................................................................................14
ASBeweegparcours3......................................................................................................................16
Stappenplanvoordedocent...............................................................................................................18
Voorbereidingvandeafname.........................................................................................................18
Baanopbouwen...........................................................................................................................18
Testen..............................................................................................................................................20
Lesopstart...................................................................................................................................20
Voordoentestleider.....................................................................................................................20
Oefenpogingen............................................................................................................................20
Testpogingen...............................................................................................................................20
Testuitslag....................................................................................................................................20
Verwerkenenopsturen...............................................................................................................21
Aandachtspunten:...........................................................................................................................21
Bijlage1:Tekeningenenmatenvandeparcoursen............................................................................22
Bijlage2:TestformulierenASTbeweegparcours.................................................................................26
DeHaagseHogeschool,LectoraatGezondeLeefstijlineenStimulerendeOmgeving 5
InleidingDocentenlichamelijkeopvoeding(LO)zorgenvoorhetfundamentvoorgoedlerenbewegentijdens
dejeugd.Datisbelangrijk,wanttachtigprocentvandekinderenisonvoldoendelichamelijkactiefen
haaltdeNederlandseNormGezondBewegenniet(Hildebrandt,etal.,2013).OnderzoekvandeVrije
Universiteit(VU)Amsterdamheefttevensaangetoonddatkinderenbeduidendminderfit,motorisch
mindervaardigenzwaarderzijndanzo’ndertigjaargeleden(Runhaaretal.,2010).OokinDenHaag
zijndezetrendszichtbaar(GezondheidsmonitorgemeenteDenHaag,2014).DocentenLOuitons
netwerkinDenHaagmakenzichdanooksterkdezetrendsomtebuigen,o.a.viahetproject
GewichtigeVakleerkrachtLO,onderdeelvandeHaagseAanpakGezondGewicht.Tijdensdegymles
leggendocentenLOdebasisvooreenlevenlanggoedbewegenensporten.Ditdoenzijo.a.door
zichterichtenopdemotorischeontwikkelingvankinderen.UitliteratuuronderzoekvanDeHaagse
Hogeschool(HHs)komtnaarvorendathetbeheersenvanfundamentelemotorischevaardigheden
samenhangtmeteenmeeractieveleefstijloplatereleeftijd(Hoeboeretal.,2014).
HetbelangvanfundamentelemotorischevaardighedenDerolvandeontwikkelingvanmotorischevaardighedeninrelatietoteenactieveleefstijl,oftewel
eenlevenlangbewegenwordtindehuidigeliteratuuronderbelicht5.Erwordtweinigaandacht
besteedaanhetprocesvanhoekinderenlerenbewegenendebijdragevandezenieuwe“motor
competence”inhunlichamelijkeactiviteitalszeouderworden6.Deze“motorcompetence”wordtin
debasisgevormddoorde“fundamentalmotorskills”(FMS).DeFMSzorgtervoordatkinderenin
hunontwikkelingkunnengroeiennaarlichamelijkactieveindividuen7.Kortom,kinderenmoetende
FMSbeheersenomsuccesvollebeweegkansenindetoekomsttegenereren.FMSworden
onderverdeeldintweesetsvansubvaardigheden,teweten:locomotorischevaardighedenen
manipulatievevaardigheden5,8.Locomotorischevaardighedenbestaanuitvaardighedendiehet
lichaamdoorderuimtebewegen,zoalswandelen,hardlopen,huppelen,hinkelen,springenen
glijden.Manipulatievevaardighedenbestaanuitvaardighedenzoalsgooien,vangen,stuiteren,
schoppen,slaanenrollen.Zonderfundamentelemotorischevaardigheden,zullenkinderennietover
denoodzakelijkevoorwaardenbeschikkendienodigzijnomdeeltenemeninlaterelichamelijke
activiteiten5.OokOkelyetal.(2001)meentdatersprakeisvaneenrelatietussendebeheersingvan
deFMSendelichamelijkeactiviteitvaneenindividu7(Afbeelding1).Stoddenetal.(2009)zijnvan
meningdatdeontwikkelingvandeFMStijdensdekindertijdfungerenalseenkatalysatorvoorhet
handhavenvanfitheidenlichamelijkeactiviteitindevolwassenheid.
DeHaagseHogeschool,LectoraatGezondeLeefstijlineenStimulerendeOmgeving 6
Afbeelding1:Gemiddeldaantalminuteningeorganiseerdeactiviteitpervaardigheidsniveau7
Debelangrijkstetheorieënoverderelatietussendemotorischeontwikkelingenlichamelijke
activiteitopvolwassenleeftijdwordenhieronderbeschreven.
KritischedrempeltheorieEenvandewetenschappersdiegeïnteresseerdisinderelatietussenhetlerenvanfundamentele
motorischevaardighedenendeeffectendaarvanopdedeelnameaanlaterelichamelijkeactiviteitis
Seefeldt.Seefeldt(1980)steltdatdevroegeontwikkelingvanFMSeenbelangrijkerolspeeltinhet
niveauvanlichamelijkeactiviteitoplatereleeftijd10.Seefeldtkomtmethetideedatalseenkindeen
basiscompetentieniveauindeFMSnietbereikt,zijninteresseinlichamelijkeactiviteitdrastischzal
afnemennaarmatehijouderwordt.Seefeldtnoemdeditideeeen"vaardigheidsbarrière".Binnendit
kaderverklaardeSeefeldtdaterzelfseen"kritischedrempel"metbetrekkingtotdeFMSgesteldkan
worden.KinderendiedeFMSuitvoerenbovendezekritischegrenswordengeachtaande
noodzakelijkevaardigheids-bevoegdheidtevoldoen.Hierdoorwordendezekindereninstaatgesteld
omdezevaardighedentoetepasseninlevenslangelichamelijkeactiviteiten.Kinderenmeteen
DeHaagseHogeschool,LectoraatGezondeLeefstijlineenStimulerendeOmgeving 7
vaardigheidsniveauonderdezekritischedrempelzullenmindersuccesvolzijnin
bewegingsactiviteiten,methetrisicoaftehakenbijlichamelijkeactiviteiten.
BergvanmotorischlerenClark(2007)beschrijftdathetlerenvanFMSnietstriktoptreedtalsgevolgvangroei11.Hijsteltdat
FMSontwikkelendoordeinteractievanbiologischekenmerkenencontextfactoren.Dereflexen,die
voortkomenuitongecontroleerdebewegingenwaarmeemensengeborenworden,wordensnel
aangepastdoordespecifiekeervaringendiemenopdoet.Mensenbestedenhunhelelevenaanhet
uitbreidenenaanpassenvandezemotorischeervaringenopgrondvancontextfactoren.Deideeën
vanClarkleiddentotdeontwikkelingvaneenconceptueelmodelvoordeweergavevande
ontwikkelingvanmotorischevaardigheden(Afbeelding2).
Afbeelding2:Bergvanmotorischeontwikkeling11
Inditmodelisdelevensloopvaneenindividuonderverdeeldinperiodeswanneerbepaalde
gedragingenkunnenwordengeïdentificeerd.ClarkenMetcalfe(2002)gebruikendemetafoorvan
hetbeklimmenvaneenbergomhetconceptueelmodelwaarinmotorischevaardigheden
veranderenvanafdegeboortetotdedoodtebeschrijven11.Demetaforischebergisonderverdeeld
invijfperiodes,beginnendmetdereflexieveperiodeaandebasis.Dezeperiodeomvatdeeerste
tweewekenvanhetlevenwaarinhetmotorischgedragbestaatuitreflexenzoalsknijpen,zuigenen
kokhalzen.Zeerkortnadereflexieveperiode,wanneerhetgedragvandebabymeerdoelgerichten
spontaanwordt,markerenhetbeginvanhetpre-adaptieveperiode.ClarkenMetcalfebeschrijven
dezeperiodealseentijdwaarinde‘species’-typischebewegingendominereninhetmotorische
gedrag.Dezeperiodeeindigtwanneerhetzelfstandiglopenenzichzelfvoedenoptreden.Dederde
periodewordtgedefinieerdalsde‘fundamentelemotorischepatronenperiode’enwordt
gekenmerktdoorhetlerenvandebasisbewegingenoftewelFMS.DezeFMSvormenhetfundament
voordelaterehogeremotorischevaardigheden.Defundamentelemotorischepatronenperiode
wordtopgevolgddoorde‘context-specifiekemotorischevaardighedenperiode’.Defundamentele
DeHaagseHogeschool,LectoraatGezondeLeefstijlineenStimulerendeOmgeving 8
bewegingspatronenwordenindezeperiodeaangepastvooreenspecifiekdoel,metnamesport
gerelateerdedoeleinden,zoalsvaardighedendiewordengebruiktbijtennis,voetbal,golf,etc.Opde
topvandebergvandemotorischeontwikkelingisde‘behendigheidperiode’.Indezeperiodeiseen
individu‘uitgegroeid’watbetreftdemotorischevaardigheden.Naverloopvantijdzaleenindividu
moetenaanpassenaanveranderendesituatieszoalsblessures,verouderingenandere
veranderingendieoptredenaanhetlichaam.Ditaanpassenheeftgeleidtotdeintroductievande
‘schadevergoedingperiode’11.Deschadevergoedingsperiodeisnietopgenomeninhet
piramidemodel.Inditpiramidemodelbouwtelkeperiodevandepiramidevoortopdevorige
periode.ClarkenMetcalfe'sbergvandemotorischeontwikkelinghebbengeholpenommeer
interessetewekkenvoordeeffectenvanvroegemotorischlerenoplateredeelnameaanfysieke
activiteit.DankzijditmodelisdewegvrijmaaktvoorStoddenetal.(2008)omhetconceptueel
modelteintroduceren5.
ConceptueelmodelStoddenetal.(2008)ontwikkeldeeenconceptueelmodeldatzoweldeideeënvanClarkenMetcalfe
alsdievanSeefeldtomvat5.Hetconceptueelmodellaatdedynamischerelatiezientussen
motorischevaardighedenenlichamelijkeactiviteit,evenalsanderevariabelendiehetalgehele
niveauvanlichamelijkeactiviteitbeïnvloeden.
Stoddenetal.suggererendathetervarenvanlichamelijkeactiviteittijdensdevroegekinderjaren
deontwikkelingvanmotorischevaardighedenaandrijft.Doordezeervaringentonenkindereneen
breedscalavanmotorischevaardighedenmeteenhogebeheersingsgraad.Verschilleninmotorische
vaardighedenzijnvolgensStoddenetal.hetgevolgvanmeerderefactorenzoalsmilieu,
aanwezigheidvangestructureerdelichamelijkeopvoeding,sociaal-economischestatus,hetklimaat
endeinvloedvanouders.
Alseenkindaanheteindvanzijnjeugdeengrootscalaaanmotorischevaardighedenheeftgeleerd
zalditleidentotparticipatieinverschillenlichamelijkeactiviteitenensportenoplatereleeftijd.
Kinderenmetminderontwikkeldemotorischevaardighedenzullenoplatereleeftijdveelminderen
eenzijdigerelichamelijkeactiviteitenontwikkelen.Gezondenfitzijn,draagtvolgensStoddenetal.
bijaanderelatietussenmotorischevaardighedenenlichamelijkeactiviteit.AlskinderenFMSleren,
zijnzeactiefbetrokkenbijlichamelijkeactiviteit.HetlerenvandezeFMStijdensdevroege
kinderjarengeefteenkinddemogelijkheidommeeractieftezijnalszeouderworden.Ditheefttot
gevolgdathetkindeenhogerniveauvangezondheidgerelateerdefitheidbereikt.Kinderendieniet
inhetbezitzijnvaneenadequaatniveauvanFMSindevroegejeugdwordenminderlichamelijk
actiefalszeouderwordenmeteenlageregezondheidgerelateerdefitheidtotgevolg.
DeHaagseHogeschool,LectoraatGezondeLeefstijlineenStimulerendeOmgeving 9
Hetlaatsteonderdeelvanhetconceptueelmodelrichtzichopdeinvloedvanobesitasopandere
elementenvanhetmodelzoalseenhogebekwaamheidvanmotorischevaardigheden,dematevan
lichamelijkeactiviteitenhogereniveausvangezondheidgerelateerdelichamelijkefitheiddieleiden
toteengezondgewichtsniveau5.Lagebekwaamheidvanmotorischevaardigheden,lagere
lichamelijkeactiviteitenlageregezondheidgerelateerdelichamelijkefitheidzalleidentotmeer
(over)gewicht.
Eenkleinaantalonderzoekenheeftdehierbovengenoemdetheorieënbevestigd.Onderzoek
uitgevoerddoorOkelyetal.(2001)heeftaangetoonddatdeprestatiesvandefundamentele
motorischevaardighedensignificantsamenhingmetdedeelnameaangeorganiseerdelichamelijke
activiteitbijadolescenten7.DegegevensvanOkelyetal.kunnennietdepreciezeoorzaken
onderbouwenvoordezeconclusie,maarderesultatengevenweleendirecteassociatietussenFMS
endeelnameaangeorganiseerdefysiekeactiviteiten.Barnettetal.(2008)hebbenonderzochtofde
motorischevaardighedenvankinderendefitheidbijadolescentenvoorspelt12.Objectcontrole
tijdensdelagereschooljarenhangtvolgensdeonderzoeksgegevenssamenmetdefitheidvan
adolescenten.Deverklaringvoordezerelatiewordtgezochtinhetfeitdatobjectcontrolevaak
wordtgeassocieerdmetgematigdetotkrachtigelichamelijkeactiviteiten.
Hetsterkstebewijstotnutoevooreenrelatietussenmotorischevaardighedenengezondheid
gerelateerdelichamelijkefitheidisonderzoekuitgevoerddoorStoddenetal.(2009)9.Volgens
Stoddenetal.isderelatietussenmotorischevaardighedencompetentieenfitheidafhankelijkvan
hetmomentindelevensduurwaaropdetweevariabelenwordenonderzocht.Alsdemotorische
vaardighedencompetentietijdensdejeugdnaderwordtbekekendaniseenrelatiemetgrotere
lichamelijkefitheidzichtbaar.Alsdemotorischevaardighedencompetentievanadolescentenen
volwassenenwordtbekekendanwordteenrelatiemetdeelnemenaanactiviteitenwaarmotorische
vaardighedenmeercentraalstaanzichtbaar.Hetontwikkelenvanmeercomplexemotorische
vaardighedenkanleidentotdeelnemingaaneenverscheidenheidvanlichamelijkeactiviteiten,wat
totgroterefitheidkanleidenendemogelijkheidommeertijdtebestedenaaneenactiviteit.
Personenmetlageremotorischevaardighedencompetentiezullenzichmeerrichtenop
eenvoudigeremotorischeactiviteitenzoalswandelenenfietsen,terwijlindividuenmeteenhoge
motorischevaardigheids-ontwikkelingdemogelijkheidhebbenomdeeltenemenaandiverse
sportactiviteiten.
VraagstellingvanuitwerkveldOmdekwaliteitvanhetbewegingsonderwijstekunnenevaluerenenverbeterenzijnvalide,
betrouwbareenpraktischtoepasbaremeetinstrumentennodig.Erzijnhiervoorverschillende
DeHaagseHogeschool,LectoraatGezondeLeefstijlineenStimulerendeOmgeving 10
leerlingvolgsystemenopdemarkt,maardezezijnvolgensdocentenLO,decoördinator
bewegingsonderwijsvanStichtingHaagseScholenendeGGDDenHaagnietbruikbaarindepraktijk.
Hetkostteveeltijd,desystemenzijnteduurendocentenLOzijnernietbekendmee.Ditkomtook
naarvorenuiteerdereonderzoekenvanOoijendijk&DeVries(2007)naarhetsignalerenvan
bewegingsarmoedeenovergewichtdoordocentenLOop10basisscholeninDenHaagenLeiden.
MaarookuitonderzoekvanVandenDriessenMareeuwetal.(2012)waarininterviewszijn
gehoudenenenquêteszijnafgenomenonder66docentenLOisditnaarvorengekomen.Uitbeide
onderzoekenbleekdateengrotegroepdocentenLOnoggeenleerlingvolgsysteemgebruiktbinnen
hetbewegingsonderwijsopbasisscholen.Maarliefst91%vandezegroepgafaanwelgraageen
systeemtewillengebruiken.Demeestgenoemderedenenhiervoorzijnomzichttekrijgeninde
motorischeontwikkelingvanleerlingen(74%)enomontwikkelingsachterstand(en)vroegtijdigopte
sporen(53%).Zijgebruikenopditmomentechtergeensysteem,omdathetteveeltijdkostomde
gegevensintevullenofomdatzenietbekendzijnmeteengoedleerlingvolgsysteem.Debehoefte
onderdocentenLOheeftdebasisgevormdvandeontwikkelingvanhetASbeweegparcours.HetAS
beweegparcoursisgerichtophetinkaartbrengenvandemotorischevaardighedenvankinderenin
hetbewegingsonderwijs.
DoelstellingHetdoelvanhetASbeweegparcoursisomdocentenlichamelijkeopvoedingeenvalide,
betrouwbaarenpraktischtoepasbaarinstrumentindevormvaneenbeweegparcourstebiedendat
gebruiktkanwordenvoorhetmetenvandemotorischevaardighedenvanbasisschoolleerlingenin
degymles.
Het meetinstrument kan op termijn ingezet worden ten behoeve van:
• screening: identificatie van risicogroepen (kinderen met een motorische achterstand);
• monitoring: monitoren van motorische ontwikkeling van individuen en monitoring van trends in
motorische vaardigheden op groeps- en schoolniveau en subgroepen daarbinnen over de tijd;
• benchmarking: het vergelijken van groepen en scholen op de motorische vaardigheden van
de kinderen;
• evaluatie: evaluatie van interventies ter verbetering van de motorische vaardigheden van
kinderen.
HetASbeweegparcoursVoordathetmeetinstrumentgebruiktkanwordenishetvanbelangdatditprotocolwordt
doorgelezenenhetstappenplanprecieswordtgevolgd.
DeHaagseHogeschool,LectoraatGezondeLeefstijlineenStimulerendeOmgeving 11
Detestisonderteverdelenindriebeweegparcoursen,waarbijdeeerstevariant,AS
beweegparcours1,isgemaaktvoorleerlingenuitgroep1en2vandeleeftijd4,5,6.De2devariant,
ASbeweegparcours2,isvoorleerlingenuitgroep3,4,5vandeleeftijd6,7,8,9ende3de,AS
beweegparcours3,voorleerlingenuitgroep6,7,8indeleeftijd9,10,11,12.(zieafbeelding1)
Groep Leeftijd
1 2 3 4 5 6 7 8 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Parcours1
Parcours2
Parcours3
Afbeelding1:overzichtgroepenenleeftijden
Detestiszoontwikkelddathijzoupassenineenstandaardgymleswaarbijwordtgewerktin3
vakken.Eenderdevandezaalisnodigvoordetest,deoverige2delenzijnvoorderestvande
activiteiten.Inhetoverigedeelvandezaalkunnendeleerlingenaandeslagmeteenonderdeelwat
nieteendusdanigeinspanningvraagtwaardoorhunprestatieopdetestbeïnvloedzoukunnen
worden.
Voorhetopzettenvandebaanwordtgevraagdprecies,deinditprotocolterugtevinden
plattegrond,tegebruiken.Omdaterinverschillendeinventarissenineengymzaalverschillende
materialentevindenzijnzoalsbijv.bankeninverschillendelengtes,staaneropdeplattegrond
afmetingendieaangehoudendienenteworden.Zoiseenstandaardbankwelkewijhebben
getekend,3,6meter.Mochtendebankenandersvanafmetingzijn,graagdebaanaanpassenaande
indefiguuraangegevenafstanden/afmetingen.
DeHaagseHogeschool,LectoraatGezondeLeefstijlineenStimulerendeOmgeving 12
ASBeweegparcours1DeTrackisgeschiktvoorkinderenvangroep1,2.Dezekinderenzijnrespectievelijk4,5en6jaar.
Nr beweging arrangement
1 Balancerenvoorwaartsmetlintjes
aantikkenmet1hand
2banken
3lintjesperbank
2 Voorwaartsgerichtlopendoorde
hoepels
4hoepels
3 Handenenvoetenlopenvoorwaarts,
Buikrichtingvloer
Pylonenopdegrond
4 Voorwaartsgerichtlopen(slalom)
5badmintonpaaltjes
5 Overdekastklimmen
3kastedelen+kastkop
5cmmatjeen1pylon
DeHaagseHogeschool,LectoraatGezondeLeefstijlineenStimulerendeOmgeving 13
Inditbeweegparcourswordendevolgendeonderdelenachtereenvolgensuitgevoerd:
1. Balancerenvoorwaarts:erwordtbegonnenopdebank.Dedocentgeefthetstartseinen
laatdetijdlopen.Tijdenshetlopenoverdebankmoetendelintjeswordenaangeraaktmet
dehand.Bankstaatnormaal,zitvlaknaarbovengericht.
2. Voorwaartsgerichteloopsprongetjes.Volgordevandevoetenenhetaantalvoeteninde
hoepelsisnietvanbelang,
3. Ophandenvoetenvoorwaarts:gezichtinvoorwaartserichtingmetdebuikrichtingde
grond.Hetlopenophandenenvoetenbegintvoordelijntussentweepylonen,hetkind
begintmetzijnhandenvoordelijnvandepylonenenmagpasweeropstaanwanneerhet
kindmetzijnhandenoverdelijnvandevolgendepylonenis.
4. Voorwaartsgerichtlopen:voorwaartseslalomtussendepaaltjesdoor.
5. Overkastklimmen.Landenopdematjesendepylonaantikken.Dedocentstoptdetijd
wanneerhetkinddepylonheeftaangeraakt.
DeHaagseHogeschool,LectoraatGezondeLeefstijlineenStimulerendeOmgeving 14
ASBeweegparcours2DeTrackisgeschiktvoorkinderenvangroep3,4en5.Dezekinderenzijnrespectievelijk6toten
met9jaar.
Nr beweging arrangement
1 Balancerenachterwaarts
Lintjesaantikkenmet1hand
Bank
2 Steunsprongenvoorwaarts
Bankmet4pylonen
3 Hinkelen
Pylonenopdegrond
4 Handenenvoetenlopen
achterwaarts,Buikrichtingvloer
Pylonenopdegrond
5 Achterwaartslopen
Pylonenopdegrond
6 Lengteasrol
5cmmatje
2hoepels
7 Overdekastklimmen
4kastdelen+kastkop
5cmmatjeen1pylon
DeHaagseHogeschool,LectoraatGezondeLeefstijlineenStimulerendeOmgeving 15
Inditbeweegparcourswordendevolgendeonderdelenachtereenvolgensuitgevoerd:
1. Balancerenachterwaarts:erwordtbegonnenopdebank.Dedocentgeefthetstartseinen
laatdetijdtelopen.Tijdenshetachterwaartslopenoverdebankmoetendelintjesworden
aangeraaktmetdehand.Zitvlakbankisboven.
2. Steunsprongenvoorwaarts:erwordenintotaaldriesteunsprongenoverdebankgemaakt
tussendepylonendoor.Linksofrechtsvandebankbeginnenisnietvanbelang.
3. Voorwaartsgerichthinkelen:ermoetwordengehinkeld,gekozenvoetisnietvanbelang.
4. Handenvoetenlopenachterwaarts:gezichtnaarhetvorigeonderdeel(hinkelen)gerichtmet
debuikrichtingdegrond.Hetlopenophandenenvoetenbegintvoordelijntussentwee
pylonen,hetkindbegintopdelijnvandepylonenenmagpasweeropstaanwanneerhet
kindmetzijnvoetenoverdelijnvandevolgendepylonenis.
5. Achterwaartsgerichtlopen:achterwaartslopenvanpylontotpylon.
6. Lengteasrol:hetkindmoeteerstzijnhandenineenhoepelenzijnvoetenindeandere
hoepelplaatsendaarnaroltdezemeteenlengteasrol(360°)overdemat
7. Overkastklimmen.Landenopdematjesendepylonaantikken.Dedocentstoptdetijd
wanneerhetkinddepylonheeftaangeraakt.
DeHaagseHogeschool,LectoraatGezondeLeefstijlineenStimulerendeOmgeving 16
ASBeweegparcours3DeTrackisgeschiktvoorkinderenvangroep6,7en8.Dezekinderenzijnrespectievelijk8toten
met12jaar.
Nr
beweging arrangement
1 Balancerenvoorwaarts
Lintjesaantikkenmet1hand
Bankopdekop
2 Steunsprongenvoorwaarts
Bankmet4pylonen
3 Hinkelenachterwaarts Pylonenopdegrond
4 Handenenvoetenlopen
achterwaarts,buikrichtingvloer
Pylonenopdegrond
5 Achterwaartslopen(slalom) 5badmintonpaaltjesopdegrond
6 Koprolvoorover
5cmmatje
7 Overdekastklimmen
5kastdelen+kastkop
5cmmatjeen1pylon
DeHaagseHogeschool,LectoraatGezondeLeefstijlineenStimulerendeOmgeving 17
Inditbeweegparcourswordendevolgendeonderdelenachtereenvolgensuitgevoerd:
1. Balancerenvoorwaarts:erwordtbegonnenopdebank.Dedocentgeefthetstartseinen
laatdetijdtelopen.Tijdenshetvoorwaartslopenoverdebankmoetendelintjesworden
aangeraaktmet1hand.Debankisomgedraaid,zitvlaknaarbenedengericht.
2. Steunsprongenvoorwaarts:erwordensteunsprongenoverdebankgemaakttussende
pylonendoor.Linksofrechtsvandebankbeginnenisnietvanbelang.
3. Achterwaartsgerichthinkelen:ermoetachterwaartswordengehinkeld,gekozenvoetisniet
vanbelang.
4. Handenvoetenlopenachterwaarts:gezichtnaarhetvorigeonderdeel(hinkelen)gerichtmet
debuikrichtingdegrond.Hetlopenophandenenvoetenbegintvoordelijntussentwee
pylonen,hetkindbegintopdelijnvandepylonenenmagpasweeropstaanwanneerhet
kindmetzijnvoetenoverdelijnvandevolgendepylonenis.
5. Achterwaartsgerichtlopen:achterwaartsslalomtussendepalendoor.
6. Rolvoorover:hetkindmaakteenkoprolvoorover
7. Overkastklimmen.Landenopdematjesendepylonaantikken.Dedocentstoptdetijd
wanneerhetkinddepylonheeftaangeraakt.
DeHaagseHogeschool,LectoraatGezondeLeefstijlineenStimulerendeOmgeving 18
StappenplanvoordedocentOmhetASbeweegparcoursopdecorrectewijzeaftenemeniseenstappenplanvoordegebruiker
opgesteld.Hetisvanbelanghetstappenplangoeddoortenemenalvorensdetestaftenemen.
VoorbereidingvandeafnameZoalsvermeldkandetestwordengebruiktin1/3devandezaal(zieafbeelding2)waardoorernog
ruimteblijftin2/3devandezaalvoorandereactiviteiten.Dezeactiviteitenmogendetestinzomin
mogelijkmanierenhinderen.Denkhierbijaanhetspelenmeteeneventuelebalwelkedoorhet
testveldheenkanrollenofactiviteitenwelkedeleerlingenkunnenuitputtenwaardoorzedetest
mindersnelzullenafleggen.Houdthierrekeningmeeindevoorbereiding.
Afbeelding2:inrichtingvandezaalindrievakken
Baanopbouwen
Debaandientklaartestaanalvorensdeleerlingendezaalbetreden.Zoalsalvermeldzijner3
verschillendebanen,elkvooreenverschillendeleeftijdsgroep.Deverschillendebanenlijkenwelop
elkaarenkunnendusooksnelnaelkaarwordenovergebouwd.Ookzijndevaardighedendie
leerlingenperbaandienenuittevoerenanders,lethierdusgoedop.
Bijhetneerzettenvandebaanzijndeafstandenvancruciaalbelang.Dezestaanopdeplattegrond
indebijlagenadrukkelijkweergegeven.Deafstandenzijnallemaalstandaardafmetingenzoalsbijv.
debreedtevaneenhoepelofdelengtevaneenmatje.
DeHaagseHogeschool,LectoraatGezondeLeefstijlineenStimulerendeOmgeving 19
Extra:bijeengrotereofeenkleinerebankdandedooronsgegeven,3,6meter,ishetvanbelangdat
debaanbinnenhetaangegevenvierkantblijft.Eenlangerebankmagdusbestwatuitstekenwaarbij
deleerlingenbeginnenwaardebankbinnenhetvierkantkomt.Oftewelevenwijdigaande
startpositievanhetnaastgelegenonderdeelvandebaan.Deleerlingbegintaltijdstaandopdebank.
Mochteneralleenbankenvan3meterbeschikbaarzijndandientertussende1steen2debank1,20
meteropengelatenteworden.Deleerlingstaptnahetuitvoerenvanhetonderdeelbijdeeerst
bankvandebankafengaatzoalsbeschrevenverderbijdetweebank.Delintjesenpylonenworden
hierbijzoalstezienisopdetekeningengelijkmatigverdeeldoverdebanken.
DeHaagseHogeschool,LectoraatGezondeLeefstijlineenStimulerendeOmgeving 20
Testen
Lesopstart
Aanhetbeginvandeleswordteenalgemeenbeeldvanhetverloopvandelesgegeven.Laatde
leerlingenerrekeningmeehoudendatzehetvakwaaringetestwordtnietstoren.Verderkandeles
opgestartwordenzoalsditaltijdgebeurd.
Voordoentestleider
Zodradeleerlingenvoordetestklaarzijnwordterpergroepjeeenvoorbeeldgegevendoorde
testleider(docent).Lethierbijwederomopdeverschillendeversiesvandetestvoorde
verschillendeleeftijdsgroepen.
Oefenpogingen
Nadathetvoorbeelddoordetestleiderisgegevengaandeleerlingenaandeslagmet3
oefenrondes.HierbinnengaandeleerlingenhetASbeweegparcoursoefenenopblotevoetenonder
begeleidingvandetestleider.Tijdensdezeoefenpogingencorrigeertdetestleidermogelijkefouten
vandekinderen.Hetisvoordedocentefficiënterommeerderekinderentegelijkertijdophet
parcourstelatenoefenen,zozullendeoefenrondessnellerverlopen.Hettweedekindkanstarten
alsheteerstekindbijdelijntussendepylonenis.Hetderdekindkanstartenalsdetweedebijdelijn
tussendepylonenisetc.
Testpogingen
Perkindwordenééntestpogingenafgelegd.Indezetestpogingenmoetendekinderendebaan
uitvoerenzondermogelijkefoutenenopblotevoeten.Alleenmotorischeaspectenmoeteninvloed
hebbenopdetestwaarbijwordtgemeten,niethetverkeerdbegrijpenvandebaan.Bijhettestenis
ermaar1kindperkeerophetparcours.Mochteenkindeenfoutmaken,ietsoverslaanofvallen,
danmaghetkindopnieuwbeginnenwaarbijdetijdookweeropnieuwstart.
Testuitslag
Detestleiderisverantwoordelijkvoorderegistratievandetijd.Doormiddelvanhetbedienenvan
eenstopwatchneemtdetestleiderdetijdopdieeenleerlingeroverdoetomdebaanafteleggen
vanhetbegintotheteind.
Deteststartoptekenvandetestleider.Elketestpogingbegintdoordatdeleerlinggaatklaarstaan
aanhetbeginvandebaanopdebank.Detestleiderroept:“klaarvoordestartaf”.Bij“af”magde
leerlingstartenmetlopenopdebank.Detestleiderdruktdestopwatchinbijstart.Detestleider
druktdestopwatchweerinalsdeleerlingdepylonaanheteindvandebaanaanraakt.Nadateen
kinddetestheeftuitgevoerdmoetdetijdwordengenoteerdintiendevansecondewaarbij0,05
wordtafgerondnaarboventot0,1.
DeHaagseHogeschool,LectoraatGezondeLeefstijlineenStimulerendeOmgeving 21
Detijdnoterenkanophetmeegeleverdetijdformulierindebijlage.
Verwerkenenopsturen
Omdatdeonderzoeksgroepderesultatenvandezetestverdermoetuitwerkenenanalyserenom
resultatenterugtekunnenkoppelenendezetekunnengebruikenvoorverderonderzoekishetvan
belangdatereenzogrootmogelijkedatabaseaanresultatenverzameldwordt.Omditvoorelkaar
tekrijgenisuwhulpnodig.Graagvoegenwijdaaromookjullietestresultatentoeaanonzeal
bestaandedatabase.Ditgebeurtanoniem.
Inonzebijlagevindueentabelomdetijdenintevoerenwelkeukuntopsturenpermailnaar:
Aandachtspunten:• Debaanuitvoerenmetblotevoeten• 3xoefenen• 1xmeten• Tijdregistrerenintiendevanseconde(bijvoorbeeld16,8)• 1kindtegelijkopdebaantijdensdemeetronde
DeHaagseHogeschool,LectoraatGezondeLeefstijlineenStimulerendeOmgeving 22
Bijlage1:Tekeningenenmatenvandeparcoursen
DeHaagseHogeschool,LectoraatGezondeLeefstijlineenStimulerendeOmgeving 23
AST-1:Groep
1,2(lee
ftijd
,4,5,6)
DeHaagseHogeschool,LectoraatGezondeLeefstijlineenStimulerendeOmgeving 24
AST-2:Groep
3,4,5(lee
ftijd
,6,7,8,9)
DeHaagseHogeschool,LectoraatGezondeLeefstijlineenStimulerendeOmgeving 25
AST-3:Groep
6,7,8(lee
ftijd
,9,10,11
,12)
DeHaagseHogeschool,LectoraatGezondeLeefstijlineenStimulerendeOmgeving 26
Bijlage2:TestformulierenASTbeweegparcoursSchool:
Leerling code Geslacht Leeftijd Groep ASparcours Tijd
M V 1 2 3
DeHaagseHogeschool,LectoraatGezondeLeefstijlineenStimulerendeOmgeving 27
Bibliografie
Bamett.L.M.,VanBeurden,E..Morgan,P.J.,Brooks,L.O.,&Beard,J.R.(2008).Doeschildhoodmotorskillproficiencypredictadolescentfitness?.Medicine<&ScienceinSports&Exercise.40(12),2137-2144.
Clark,J.E.(2007).Ontheproblemofmotorskilldevelopment.JOP-ERD,78(5),39M.
Clark,J.E.,&Metcalfe.J.S.(2002).Themountainofmotordevelop-ment:Ametaphor.InJ.E.Clark&J.H.Humphrey(Eds.),Motordex'elopment:Researchandreviews(Vol.2,pp.163-190).Reston,VA:NationalAssociationofSportandPhysicalEducation.
Fransen,J.,Pion,J.,Driessche,J.vanden,Dorpe,B.van,Vaeyens,R.,Lenoir,M.&Philippaerts,R.M.(2012)Differencesinphysicalfitnessandgrossmotorcoordinationinboysaged6-12yearsspecializinginoneversussamplingmoretanonesport.Journalofsportssciences,30:4,379-386Gezondheidsraad(2003)
Goodway,J.D.(2009).What'sskillgottodowithit?Adevelopmentalapproachtopromotingphysicalactivityinurbanyouths.JOPHERD,80(8),38-40.
Ignieo.A.(1994).Earlychildhoodphysicaleducation:Providingthefoundation.JOPERD,65(b)28-30.
KohlII!,H.W..&Hobbs,K.E.(1998).Developmentofphysicalactivitybehaviorsamongchildrenandadolescents.Pediatrics,101,549-554.
Okely,A.D.,Booth,M.L.,&Patterson,J.W.,(2001).Relationshipofphysicalactivitytofundamentalmovementskillsamongadolescents.Medicine&ScienceinSportst&Exercise.33(11),1899-1904.
RunhaarJ.,CollardD.C.M.,SinghA.S.,KemperH.C.G.,MechelenW.van,ChinapawM.(2012)MotorfitnessinDutchyouth:Differencesovera26-yearperiod(1980–2006),JournalofScienceandMedicineinSport13(2010)323–328
SchönbeckY,TalmaT,DommelenPvan,BakkerB,BuitendijkSE,HiraSingRA,etal.IncreaseinPrevalenceofOverweightinDutchChildrenandAdolescents:AComparisonofNationwideGrowthStudiesin1980,1997and2009.PLoSONE,2012;(6):e27608.
Seefeldt,V(1980).Developmentalmotorpatterns:Implicationsforele-mentaryschoolPhysicaleducation.InC.Nadeau,W.Holliwell,K.Newell,&G.Roberts(Eds.),Psycholog}'ofmotorbehaviorandsport(pp.314-323).Champaign.IL:HumanKinetics.
Stodden,D.F.,&Goodway.J.D..(2007).Thedynamicassociationbetweenmotorskilldevelopmentandphysicalactivity.JOPERD,78(8).33-49.
Stodden.D.E,Goodway.J.D.,Langendorfer,S.I.Roberton,M.A.,Rudisill,M.E.,Garcia,C,et.al.(2008).Adevelopmentalperspectiveontheroleofmotorskillcompetenceinphysicalactivity:Anemergentrelationship.Quest,60,290-306.
DeHaagseHogeschool,LectoraatGezondeLeefstijlineenStimulerendeOmgeving 28
Stodden,D.Langendorfer.,S.,&Roberton,M.A.,(2009).TheassociationbetweenmotorskillCompetenceandphysicalfitnessinyoungadults.ResearchQuarterlyforExerciseandSport.80(2),223-229.
SturmR.(2005)ChildhoodObesity–WhatWeCanLearnfromExistingDataonSocietalTrends,part1.PreventingChronicDiseasePublicHealthResearch,Practice,andPolicy.2;1-9.
SturmR.(2005)ChildhoodObesity–WhatWeCanLearnfromExistingDataonSocietalTrends,part2.PreventingChronicDiseasePublicHealthResearch,Practice,andPolicy.2;1-9.
VriesS.I.de,BakkerI.,OverbeekK.van,BoerN.D.,Hopman-RockM.(2005)Kindereninprioriteitswijken:lichamelijke(in)activiteitenovergewicht.TNOKwaliteitvanLeven.
WormhoudtR.,TeunissenJ.W.,SavelsberghG.,(2012)Athleticskillsmodel,vooreenoptimaletalentontwikkeling,ArkoSportsMedia,Nieuwegein.
ZeijlE.,CroneM.,WiefferinkK.,KeuzenkampS.,ReijneveldM.(2005)KindereninNederland.DenHaag:SCP,Leiden:TNOKwaliteitvanLeven.
Top Related