Kroniek van Bosch & Vaart
november 2010, NR. 142
Uitgave onder auspiciën van Wijkraad Bosch & Vaart. Oplage 875 ex.
In dit nummer o.a.: Inmiddels bij de Wijkraad - In memoriam Jurjen Cormello - Kindermanege - Smedendynastie Felix
Redactie: Charlotte Krop, Wim Krop. Te bereiken via: [email protected]
Correspondenten: Marly Bergman, Ineke Venrooij. Meegewerkt hebben: Wijkraad, Hans v.d. Straaten, Desiree Cardinaals.
Advertenties (1/1, 1/2, 1/3 of 1/6 pagina): Neem contact op met [email protected].
Kleine advertenties: [email protected] Verschijnt minimaal 3 x per jaar. In voor– en najaar de Kroniek en tussendoor het Kroniek(je) met o.a. mededelingen
wijkraad en aankondigingen evenementen e.d. Zie voor actuele informatie ook www.boschenvaart.nl
en abonneer u via deze site op de digitale nieuwsbrief.
Kerstzang? Natuurlijk!
Kerstavond om 00:00 is het weer zover:
de Kerstzang. Dit keer met het koor
B&V en uiteraard met u, met Glüh-
wein, een kaarsje of lichtje en mis-
schien wel wollen winterwanten.
De locatie is dit jaar uiteraard niet het
Oranjeplein zelf, alhoewel dat op dit
moment wel wat weg heeft van de
door geweld en road blocs geteister-
de omgeving van Bethlehem. Het zal
ergens aan de rand van het plein wor-
den. Laat het geroezemoes, het licht
en de kruidige geur u leiden.
Voor wie dat nog niet weet: een grote
opkomst is een morele verplichting!
Dat zou neergelegd moeten worden in
de B&V-inburgeringscursus waarover
hier en daar wordt gesproken…
U zijt wellecome!
Rioleringsproject in juli klaar
Van de Wijkraad - Het zal u niet ont-
gaan zijn; onze wijk staat behoorlijk
op z'n kop! Volgens planning zal het
totale renovatieproject van het riool
vlak voor de bouwvak, juli volgend
jaar, worden afgerond. Even doorbij-
ten dus, maar we krijgen er iets moois
voor terug.
Zo zal het Oranjeplein in oude luister
worden hersteld inclusief een passend
hekwerk, een groot deel van de wijk
wordt herbestraat met behoud van
zoveel mogelijk oude steentjes en
behoud van de oude patronen, we
krijgen nieuwe lantarenpalen en de
kademuur is vernieuwd inclusief af-
meerringen van stoombootformaat.
De wijkraad streeft ernaar zoveel mo-
gelijk de belangen van de bewoners
te behartigen en voert daartoe over-
leg met de gemeente. Al in de voor-
bereidingsfase van circa 3 jaar is ge-
bleken dat de gemeente bereid is
naar ons te luisteren en zijn er diverse
wijzigingen in het bestek doorge-
voerd, zoals het behoud van de oude
steentjes, retourbemaling ter voorko-
ming van verzakkingen en de kosten
voor de huisaansluitingen die nu voor
rekening komen van de gemeente.
Verzakkingen voorkomen
Tijdens de uitvoeringsfase hebben
twee leden van de wijkraad, Maarten
Henneman en Lex Rietveld, wekelijks
overleg met de gemeente en bouw-
directie. Dit heeft er mede toe geleid
dat het bemalingssysteem diverse
malen aangepast is om verzakkingen
van de woningen te voorkomen. De
wijkraad heeft zich daarbij laten advi-
seren door Ingenieursbureau Wareco.
Voor alle zekerheid zijn er extra metin-
gen uitgevoerd om eventuele verzak-
kingen vast te stellen. Gelukkig niets
aan de hand. Op het einde van het
project vindt er nogmaals een meting
plaats.
Naar aanleiding van een enquête
over de verkeersdrempels zijn deze
drempels - op 1 na - vervangen door
vervolg op blz. 4 ►
Effe doorbijten…. (foto: Chris Hoefsmit)
Dossier Klinkers
Hoe mooi de opnieuw geplaveide
straten ook mogen zijn, in de Boeken-
rodestraat is men niet gelukkig met
het resultaat. Daar gingen de oude,
geliefde klinkers weg en kwamen er
nieuwe voor in de plaats. Reconstruc-
tie en reacties op blz. 7, 8 en 9 ►
2
Kroniek van Bosch & Vaart
Geheimen van een groep belhamels Column Ingehuurd “Joh, je ziet er hondsmoe uit! “ Aan
het woord de ingehuurde projectlei-
der der gemeente D(irk) Rieling,
duidelijk bezorgd over zijn kamerge-
noot K(ees) Linker. “Je zal maar een
wijk als Bosch & Vaart aan je broek
krijgen. Wat een gezever over oude
of nieuwe klinkertjes. Normale men-
sen zijn blij met nieuwe spullen.”
“Gek”, overpeinst Rieling. “Ik heb
helemaal geen problemen daar.”
Linker verbaasd: “Wat heb jij dan
met die wijk te maken? “Oh, Ik doe
het Schouwtjesplein, wordt hartstik-
ke mooi!” Linker: “Zit dat ook in de
verbouw dan? Dat wist ik helemaal
niet. En hoezo: geen problemen?”
Rieling glimlacht mysterieus:
“Gewoon twee dingen geregeld.
We hebben iedereen er zo laat bij
gehaald dat de bewoners nog net
op tijd hun auto konden wegzetten.
Ennuh... ouwe klinkertjes gekocht in
Zeeland. Ik weet hoe ze in dit soort
elitaire wijkjes hechten aan die ou-
we troep.”
Linker‟s mond valt open: “Mocht jij
ouwe klinkers kopen? En waarom ik
niet? Dan hadden we al dat gezeik
kunnen voorkomen. Waarom heeft
niemand me dat verteld?” “Leer
dat nou van mij Linker, daar moet je
als inhuurkracht zelf bij zijn. Hier ver-
telt niemand je natuurlijk wat, want
je komt maar aanwaaien. Dus zelf
zoeken naar mogelijkheden om dit
soort problemen te voorkomen.”
“Hmm, goeie tip, Kan ik wel gebrui-
ken bij mijn volgende klus in Almelo.
Of was het nou Middelburg? Afijn,
kom je nog op mijn afscheidsbor-
rel?” “Die gaat niet door, wist je dat
niet? Er gaan hier door de bezuini-
gingen weer wat projectleiders en
communicatietypes de laan uit.
Jammer voor ze. En voor de bur-
gers natuurlijk, maar wij varen er
weer wel bij, moet je maar denken.
Maar niet echt het moment om te
gaan feesten.”
“Ok, dan zie ik je wel in de Tapuit!
Same time!”
Wim Krop
PS: alle overeenkomsten met
personen en/of situaties berusten
op louter toeval
Als je als jongen opgroeit in Bosch en
Vaart heb je een hele leuke tijd. Er zijn
altijd genoeg vriendjes op straat aan
het spelen en je kan met die vriendjes
ook overal spelen. Lekker voetballen
in de straat, verstoppertje spelen in de
voortuinen en natuurlijk hutten bou-
wen in het Vogelenbos.
Het eerste dat je dan gaat doen als
onschuldig jongetje van 8 is natuurlijk
het welbekende belletje trekken. Het
was altijd ontzettend spannend om
samen met je vriendjes achter een
auto te zitten en dan één voor één
aan te bellen bij een huis net zo lang
tot de bewoners open-deden. De lol
was natuurlijk helemaal compleet als
de bewoners van het huis boos wer-
den en achter je aan kwamen. Soms
als mensen overdreven reageerden
dan kwamen ze op ons „lijstje‟ te
staan als leuk om te pesten. Als je als
bewoner eenmaal hierop stond dan
kon je regelmatig getrakteerd wor-
den op een portie aanbelterreur.
Vuurwerk
Eens per jaar hielden we echter op
met belletje trekken en andere on-
gein omdat in deze periode van het
jaar vuurwerk te koop was en als kind
is dat natuurlijk het mooiste wat er is.
Urenlang zeurden we bij onze ouders
om te zorgen dat we vuurwerk kregen
en als we het eenmaal hadden dan
kon voor ons het feest beginnen. We
bouwden gigantische bommen die
soms een hele straathoek in beslag
namen en we hielden heuse gevech-
ten met vuurwerk tegen elkaar. Vlak
na deze periode werden alle kerstbo-
men op straat gezet. Wij maakten hier
hutten van en dit was altijd een groot
festijn voor ons.
The Hill
Toen we wat ouder werden, hadden
we behoefte aan onze eigen hang-
plek. Deze werd gevonden vlak ach-
ter het Sancta Maria. Verborgen ach-
ter een mooie groenstrook lag daar
een enorme zandberg met daarach-
ter een steigertje. Vanwege de aan-
wezigheid van deze zandberg werd
deze plek al snel omgedoopt tot The
Hill. Elke keer als het mooi weer was
zaten wij daar met onze vrienden-
groep. Lekker in het zonnetje een
beetje te hangen en ‟s avonds stie-
kem een biertje drinken. In de week-
enden spraken wij er altijd met onze
vrienden van buiten de buurt af. Dit
begon kleinschalig met een man of
10 maar dit groeide uiteindelijk uit tot
heuse feesten waar tientallen mensen
op af kwamen.
Oude tijden
Zoals met veel dingen werd ook het
kattenkwaad en het hangen op The
Hill minder naarmate wij ouder wer-
den. Met kattenkwaad zijn we bijna
helemaal opgehouden. Maar soms
als wij met vrienden uit de buurt terug
fietsen vanuit de stad herleven de
oude tijden en veranderen die inmid-
dels bijna volwassen jongens weer in
jongetjes die maar al te graag weer
wat kattenkwaad uithalen.
Bobby
The Hill: soms herleven de herinneringen
Wie komt redactie Kroniek versterken?
We hebben jonge mensen nodig uit de
wijk die de redactie van de wijkkrant
komen versterken! Zo willen we graag
de Kinderrubriek nieuw leven inblazen
en/of een Jongerenrubriek gaan maken
(zie een aanzet op deze pagina). Welke
jongere (of jongere ouder) meldt zich
aan? Ook ideeën voor deze rubriek zijn
welkom.
Ook als je een kei in vormgeven bent,
hebben we je hard nodig bij de
redactie!
Stuur een mail naar
3
Kroniek van Bosch & Vaart
Op 10 september 2010 is Jurjen Co-
mello overleden. Hij is 81 jaar gewor-
den. Zijn overlijden kwam niet onver-
wacht. Jurjen was al twee jaar ernstig
ziek.
Jurjen woonde vanaf zijn geboorte op
23 augustus 1929 bijna onafgebroken
in de Zomerluststraat. Ik weet het niet
helemaal zeker, maar ik denk dat Jur-
jen Comello de persoon was die het
langst in Bosch en Vaart woonde.
Zoon van een Friese vader, leraar En-
gels aan de HBS aan de Raaks en een
Surinaamse moeder. Bosch en Vaart is
in 2010 een spierwitte buurt. Toen, in
de jaren dertig van de vorige eeuw,
vertelde Jurjen mij eens, was dat niet
alleen zo in Bosch en Vaart, maar in
heel Haarlem.
Muziek van de bevrijders
Tijdens de uitvaartplechtigheid op
woensdag 15 september in Cremato-
rium Westerveld in Driehuis waren di-
verse buurtbewoners aanwezig. Buur-
vrouw en vriendin Marjolein van Dort
vertelde over de strandliefhebber, de
jazzliefhebber (graag heel hard!) en
de lezer Jurjen Comello. Wie wel eens
bij hem thuis geweest is moet het zijn
opgevallen: het huis staat krom van
de grammofoonplaten (vooral jazz,
maar ook klassiek). De muziekverza-
meling was inmiddels verdubbeld,
omdat Jurjen niet rustte voordat hij
deze of gene plaat ook op cd had.
En dan al die boeken, het moeten er
duizenden zijn. Alles wat er over de
Tweede Wereldoorlog is geschreven
en onder zijn bereik kwam, werd aan-
geschaft en gelezen. En over al deze
muziek en al deze boeken kon Jurjen
ook eindeloos verhalen vertellen.
Het moet rond 1980 zijn geweest dat
ik Jurjen Comello leerde kennen. Hij
was altijd aanwezig bij de zomerfees-
ten die in die jaren op het Oranjeplein
werden gevierd. Tijdens het optreden
van de rock-and-roll band “Red Hot
Peppers” op het zomerfeest in 1981,
terwijl de muziek keihard door de wijk
knalde, haalde Jurjen een herinnering
op aan het eerste feest op het Oran-
jeplein dat hij had meegemaakt: het
Bevrijdingsfeest van 29 juni 1945. Dat
feest stond in zijn geheugen gegrift,
omdat er toen harde jazzmuziek door
de wijk had geschald. De muziek van
de bevrijders! In de oorlog is de liefde
voor de jazzmuziek bij Jurjen ontstaan.
Als het maar enigszins kon luisterde hij
tijdens de oorlog naar deze fascine-
rende muziek op de radio.
Onuitputtelijke bron
De, al rond 1980 bij verschillende
buurtbewoners sluimerende, plannen
ooit een boek over Bosch en Vaart te
schrijven, werden zeker versterkt door
de onuitputtelijke bron van wetens-
waardigheden over Bosch en Vaart
die Jurjen Comello bleek te zijn. Sa-
men met de vorig jaar ook al overle-
den Florence Koorn heb ik vele avon-
den bij hem in de Zomerluststraat
doorgebracht en hem uitgehoord
over de meest uiteenlopende zaken.
Jurjen wist zonder aarzelen van alle
huizen in de Zomerluststraat op te
sommen, wie er woonde, wat mijn-
heer voor de kost deed, in wat voor
auto mijnheer reed of zich liet rijden
(voor de oorlog nog zeldzaam, maar
het kwam voor in de chique Zomer-
luststraat), en zeker ook hoe de meid
heette. Jurjen was 10 jaar toen de
oorlog uitbrak en niets ontsnapte aan
zijn aandacht. In het huis schuin te-
genover zijn eigen huis op nummer 18
woonde tijdens de oorlog tandarts
Han Cox, een centrale figuur in allerlei
verzetsactiviteiten. En ook dat ont-
snapte niet aan de aandacht van de
jonge Jurjen.
Het boek “Bosch en Vaart, van Heem-
steedse buitenplaats naar Haarlems
stadskwartier” kwam er, zeker ook
door de inbreng van Jurjen. In het
door Florence Koorn geschreven
voorwoord van het boek wordt Jurjen
Comello nog in het bijzonder bedankt
voor zijn bijdragen. Op 22 november
1992, vlak na het verschijnen van het
boek, kreeg Jurjen Comello in een
bomvol ABC op het Groot Heiligland,
van Paul Witteman de gelegenheid
om nogmaals zijn verhalen over Bosch
en Vaart te vertellen. Tijdens de 10e
Bosch en Vaart Cultuurlijn, op 14 juni
2009, Jurjen Comello was toen al ziek,
is dat gesprek door mij nog een keer
overgedaan. Het was mijn laatste ge-
sprek met Jurjen Comello. Een prach-
tig mens.
Hans van der Straaten
(met dank aan Marjolein van Dort)
Jurjen Comello (1929-2010) overleden
Een verklede Jurjen deed al mee aan het
Koninginnefeest op 31 augustus in 1935!
Op de foto uit 1935 valt zijn donkere kop-
pie duidelijk op.
foto: Marjolein van Dort
4
Kroniek van Bosch & Vaart
Inmiddels … ► vervolg van blz. 1
wat vriendelijkere plateaus op de T-
kruisingen. De Gemeente was even
vergeten de vissteiger in de aanbeste-
ding mee te nemen. Deze fout is ge-
corrigeerd en de steiger ligt er weer,
klaar voor intensief gebruik met name
door kinderen. Het gemeentelijk ha-
venbedrijf was van plan de kademuur
tussen het voetgangersbruggetje en
de houtskeletwoningen volledig te
gebruiken als ligplaats voor boten.
Daarmee zou de rietkraag, waar re-
gelmatig vogels broeden, verloren
gaan. We hebben dit kunnen voorko-
men. Alleen de drie oorspronkelijke
ligplaatsen komen terug. Het riet is
tijdens het vernieuwen van de kade
wel zwaar beschadigd, maar we ver-
wachten dat dit volgend jaar weer
goed komt.
Wilt u meer weten over het rioolpro-
ject, bijvoorbeeld de meest recente
planning, kijk dan eens op
www.boschenvaart.nl.
Heeft u vragen m.b.t. uw directe situ-
atie, bijv. een aanstaande verhui-
verbouwing, aarzel dan niet de bouw-
directie (Ron Kardol) en/of de ge-
meentelijke toezichthouder (Nuri Ha-
genouw) aan te spreken. Zij zijn regel-
matig op het werk aanwezig.
Gasleidingen
Ondanks het veelvuldig en goed over-
leg met de gemeente komen we toch
regelmatig voor verrassingen te staan.
Zo zult u gemerkt hebben dat het gas-
bedrijf op diverse plekken in de wijk de
leidingen aan het vernieuwen is. Zij
doen dit volledig autonoom zodat er
regelmatig verkeers-/parkeer-
problemen kunnen ontstaan. Het goe-
de nieuws is dat het gasbedrijf vooruit
werkt zodat we niet de situatie krijgen
dat de straat opengebroken wordt
nadat deze in het kader van het riool-
project net herbestraat is. Overigens,
daarmee is niet gezegd dat wij garan-
ties kunnen afgeven. Het kan zo maar
zijn dat later bijv. telefoonkabels ver-
vangen moeten worden.
Schouwtjesplein?!
U zult ook gemerkt hebben dat het
pleintje bij de Schouwtjesbrug aange-
pakt wordt. Wij werden hierdoor volle-
dig verrast. Sterker nog, de gemeente-
lijke afdeling die het rioolproject uit-
voert, wist ook van niets.
De gemeentelijke afdeling OGV had
dit plan al ruim drie jaar geleden ont-
wikkeld, de Raad heeft het plan toen
goedgekeurd en geld gereserveerd.
Zonder verder overleg met de
wijkraad is het plan nu uit de kast ge-
trokken, afgestoft en aanbesteed.
Gelukkig hebben we op de valreep
nog enkele wijzigingen kunnen aan-
brengen. Zo is voorkomen dat de Prin-
sessekade volledig afgesloten wordt
en komt er een hekwerk gelijk aan
dat van het Oranjeplein.
Voor het overige zijn we, ondanks de
slechte communicatie van de zijde
van de Gemeente, natuurlijk blij dat
een belangrijke toegangspoort naar
onze wijk een upgrading krijgt.
Digitale nieuwsbrief
Wilt u altijd op de hoogte zijn van wat
er speelt in de buurt? Naast de Kroniek
is er ook de digitale nieuwsbrief waar-
mee snel informatie over actuele za-
ken verspreid kan worden. Dus wilt u
niks missen? Meld u dan nu aan via de
homepage van de website
(www.boschenvaart.nl)
Boven:ontwerp Schouwtjesplein, onder
kruising Schouwtjeslaan - Uitdenbosstraat.
Voor het complete ontwerp zie website
Wie is, wat doet Wijkraadslid
Victorine Egter van Wissekerke?
Ik ben 42 jaar en
woon samen met
Arnold en onze
twee dochters
Aïsha (11 jaar) en
Kayleigh (9 jaar)
sinds 6 jaar met
veel plezier in de
Van Hogendorp-
straat. Ik werk als
webmaster op de
advertentieafdeling van de
Persgroep, uitgever van o.a. de
Volkskrant en Het Parool.
Wat vind je zo leuk aan Bosch &
Vaart?
Het fijnste aan deze buurt vind ik dat
hij zo lekker dichtbij de stad ligt,
maar wel te midden van het groen.
Elke dag fietsen we door de Hout
naar school of het station en weer
naar huis. Heerlijk om na de drukte
van de dag zo naar huis te kunnen
gaan. Daarnaast is het een wijk waar
kinderen geweldig buiten kunnen
spelen.
Wat zou je willen veranderen?
Eigenlijk helemaal niks. Ik ben dan
ook heel blij dat de plannen om het
speelveld aan de Van Hogendorp-
straat te gaan veranderen uiteinde-
lijk niet doorgegaan zijn.
Waaraan gaan de bewoners van
Bosch & Vaart merken dat jij in de
Wijkraad zit?
Ik ga samen met Jouko de website
bijhouden en deze waar nodig ver-
beteren, uitbreiden en interactiever
maken. Ook de digitale nieuwsbrief
willen wij een belangrijke rol geven in
de wijk. Daarnaast ga ik meehelpen
met de eindredactie van de Kroniek.
Kortom, ik ga me bezighouden met
de verschillende communicatiemid-
delen in de wijk en de afstemming
hiertussen.
Wat wordt je volgende huis?
Ik zou bijna willen zeggen het
bejaardenhuis. Voorlopig woon ik
hier fantastisch en kan alleen het
vooruitzicht op een mooi huis in een
tropisch oord mij doen overwegen
hier weg te gaan.
5
...bij de Wijkraad
Wie is, wat doet Wijkraadslid
Anneke Jochemsen
Ik ben 55 jaar en woon met man Huib
Vissers en zoon Huibert in de Wester-
houtstraat. We hebben 5 kinderen,
tussen de 17 en 25 jaar. Boy, Annabel
en Jesse wonen en studeren in Am-
sterdam, Hellen doet een master op
de Rockacademie in Tilburg. Huibert
van 17 zit op het ECL en doet dit jaar
eindexamen. We hebben een aan-
doenlijk lieve oude hond en een kat
die ouder en steeds gezelliger wordt.
De laatste jaren geef ik trainingen en
coaching op het gebied van efficien-
cy. Ik maak gebruik van het PEP-
programma, een efficiency program-
ma dat wordt ingezet binnen bedrij-
ven om medewerkers te helpen meer
grip en overzicht te krijgen op hun ac-
tiviteiten .
Wat vind je zo leuk aan B&V?
Ik woon inmiddels 21 jaar in Bosch en
Vaart en geniet nog altijd van de rust,
het dorpse, het touwtje-uit-de-deur.
Spelende kinderen op straat, krantje
lezen op je bankje voor het huis in het
voorjaar, een
praatje met
een buur, de
vrienden die
we hier heb-
ben. Een ge-
voel van
saamhorig-
heid. Verder
heb ik altijd met veel plezier actief
meegedaan aan straat- en wijkactivi-
teiten, zoals het volleybaltoernooi en
de straatfeesten. En het ligt natuurlijk
ideaal, met de Hout, de Vaart, lopen
naar centrum Haarlem, fietsen naar
het strand en Amsterdam in de buurt.
Wat zou je willen veranderen?
Het enige wat ik nu zo kan bedenken
is een utopie: geen auto‟s in de stra-
ten! Mijn huis staat op de T-kruising, en
kijkt uit op de Boekenrodestraat. Een
korte periode was het uitzicht zo
prachtig. Vanwege de herbestrating
stonden er een tijdlang helemaal
geen auto‟s. Op dat moment dacht
ik echt even dat we dat zouden moe-
ten nastreven voor de hele wijk.
Maar ja, ik ken de bezwaren.
Waaraan gaan de bewoners van
Bosch en Vaart merken dat jij in
de wijkraad zit?
Ik ben begonnen zonder duidelij-
ke taak, maar heb inmiddels con-
tacten met de redactie van de
wijkkrant en hoop daar wat extra on-
dersteuning te kunnen bieden. Con-
tacten leggen en zorgen voor een
goede verspreiding van de wijkkrant.
Verder ben ik aanspreekpunt voor de
straatvertegenwoordigers. We heb-
ben kortgeleden een bijeenkomst ge-
had, daar werden allerlei zinnige idee-
ën uitgewisseld.
Wat wordt je volgende huis?
Nu de kinderen langzamerhand het
huis verlaten, begint de gedachte
aan een ander huis wel op te komen.
Een kleiner huis in de wijk misschien?
Kroniek van Bosch & Vaart
Meningspeiling dakterrassen Uw wijkraad is met de gemeente in
onderhandeling over het Bestem-
mingsplan. Daarin worden heel veel
zaken geregeld.
Eén van de zaken waar de wijkraad
nogal moeite mee heeft, is het toe-
staan van dakterrassen op de daken
van de huizen. Dus echt het bovenste
gedeelte van de woning. Wij hebben
het niet over balkons bovenop serres
of aanbouwen.
Uiteraard kan iedereen bezwaar ma-
ken tegen de aanleg van een dakter-
ras, maar vaak zien de buren of over-
buren zoiets pas als de voorziening al
gemaakt is. Dan zijn ze helaas te laat.
Waarom staan wij negatief tegenover
dakterrassen?
dakterrassen horen niet in deze
buurt thuis
de huizen zijn er niet op ingericht
de meeste huizen hebben al een
tuin
de dakterrassen zorgen vooral ‟s
avonds voor veel overlast omdat
men vaak tot laat buiten zit
de meeste slaapkamers bevinden
zich op de bovenste verdieping,
waar uiteraard met warm weer de
ramen openstaan; hierdoor is de
overlast dubbel zo erg
het geluid vanaf het dak draagt
heel ver, dus veel mensen hebben
er last van
verder is het een inbreuk op de
privacy, omdat men vanaf het dak
makkelijk bij mensen naar binnen
kan kijken wat wij onwenselijk
achten.
De wijkraad wil van u weten of u voor
of tegen dakterrassen bent (zie on-
der). Insturen kan tot uiterlijk 3 de-
cember a.s. Wij geven alle reacties
door aan de gemeente, inclusief het
standpunt van de wijkraad.
Voor of tegen dakterrassen? - u kunt uw stem uitbrengen op de
website www.boschenvaart.nl
- of een e-mail sturen naar
o.v.v. bestemmingsplan – dakterras
(graag VOOR of TEGEN en uw naam en
adresgegevens vermelden)
- of als u geen computer heeft,
uw mening te sturen aan: Wijkraad
Bosch en Vaart, postbus 3237, 2001 DE
Haarlem.
De wijkraad B&V
Patrick van Harderwijk: voorzitter
Victorine Egter van Wissenkerke:
onderhoud website en digitale nieuws-
brief victorine.egtervanwissekerke
@boschenvaart.nl
Wouter Hendrikse: penningmeester
Maarten Henneman: contactpersoon
voor de gemeente
Jouko Huismans: beheer van de website
en overleg met Sancta Maria over hun
buitenterrein
Anneke Jochemsen: contactpersoon
t.b.v. wijkkrant, aanspreekpunt straat-
vertegenwoordigers
Lex Rietveld: heeft zitting in project-
groep voor de herontwikkeling van het
Connexxionterrein en is actief in de
overleggen over de Haarlemmerhout;
coördinatie rioleringswerkzaamheden
6
“Een paard is geen fiets”
Joanne de Mooy is een ‘paarden-
mens’ en dat is heel wat anders dan
een ‘paardenmeisje’. Zij is sinds mei
de nieuwe manager (beheerder) van
de Kindermanege. De manege be-
staat nu 40 jaar, ‘de bak’ 25 jaar.
Joanne (23) was hier al kind aan huis
op haar achtste!
Joanne heeft na allerlei opleidingen
op paardengebied hier haar droom-
baan gevonden. Paarden zijn haar
passie. Naast haar baan van 36 uur
heeft ze ook nog eens drie eigen
paarden. Die verzorgt ze ‟s morgens,
als de manege nog gesloten is. Ze
komt uit een echte „paardenfamilie‟,
haar drie zussen rijden ook allemaal.
En ze is vast van plan de manege tot
een succes te maken. Ze heeft er heel
uitgesproken ideeën over. Aan het
bedrijfsplan wordt gewerkt.
Buitenmanege
De kindermanege is een buitenmane-
ge, met vorst of zeer slecht weer kan
niet worden gereden. Regelmatig
staan in „de bak‟ grote plassen water.
Daar staan de paarden niet graag in
en het is ook slecht voor hun hoeven.
De plannen voor drainage liggen
klaar, maar een derde van de finan-
ciering ontbreekt nog. Met de komst
van de nieuwe brug en het fietspad
moest er flink wat terrein worden inge-
leverd. In ruil daarvoor kregen ze van
de gemeente Haarlem een mooi hek
en een nieuwe hooischuur. Helaas is
die nieuwe schuur van slechte kwali-
teit: hij staat alweer op instorten!
Joanne: “Gelukkig staan we er finan-
cieel alweer beter voor. We willen
paardrijden met lage lesgelden voor
een grote groep bereikbaar houden.
De Haarlempas geeft ook nog eens
recht op korting.” Naast het lidmaat-
schap zijn de lesgelden vrijwel de eni-
ge inkomsten. De gemeente Haarlem
geeft een kleine subsidie en een
sponsorcommissie is net van start.
Vier plus
De vier gediplomeerde instructrices,
Joanne, Michèle, Myrthe en Aimée
met Zita als reserve, geven hier les
aan kinderen van 7 tot ongeveer 17
jaar, in groepjes van maximaal 6, 7
kinderen. Daarna zijn ze te groot voor
de paarden. Want het zijn eigenlijk
grote pony‟s. Niet groter dan 1.57 m,
maar dat ziet er al echt groot uit!
Er zijn nu 11 pony‟s, twee moeten ver-
kocht worden. Eén is voor het werk in
de manege minder geschikt, de an-
dere heeft artrose in de rug. Joanne:
“Zij kan nog heel goed dienst doen als
grasmaaier, maar mag nooit meer
iemand op de rug hebben”.
‘Pukkenles’
In de „pukkenles‟ worden de kinderen
van 5 – 8 jaar spelenderwijs vertrouwd
gemaakt met de omgang en de ver-
zorging van het paard, vanaf hun 5e
mogen ze 20 minuten echt rijden.
Vanaf 8 jaar duren de lessen een uur.
Joanne vindt het erg belangrijk dat
de kinderen de paarden als een le-
vend wezen met een eigen karakter
leren zien: “Een paard is geen fiets!”
Dus: niet alleen maar rijden! Nee de
paarden ook poetsen, op- en afzade-
len en voederen. En leren over paar-
dengedrag. Dat betekent ruim een
half uur voor en na de les aanwezig
zijn. Ouders doen bij toerbeurt dienst
als „achterwacht‟, zodat er tijdens de
lessen altijd naast de instructrices nog
een volwassene aanwezig is in geval
van calamiteiten. Degenen die ach-
terwacht vervullen verrichten ook bar-
dienst en wat hand- en spandiensten.
Vacatures
De paarden zijn in bezit van de Stich-
ting, dus van alle leden, het terrein
wordt gepacht van de gemeente.
Een stichting, dus er is een bestuur?
“Ja, maar helaas nog niet volledig, er
zijn nog twee vacatures.” Als nieuwe
bestuursleden ziet Joanne graag
mensen die in ieder geval veel affini-
teit met paarden hebben.
Buiten de 145 kinderen die nu lid zijn,
staat een aantal op de wachtlijst.
Open dag
Afgelopen zomer is op de kinderma-
nege een open dag georganiseerd
voor de buurt. De dag werd georga-
niseerd door leerlingen van het ECL
die ook al jaren meedraaien op de
manege. Door het tijdstip – vlak voor
de zomervakantie- was het niet super
druk, toch heeft het nog zo‟n 20 nieu-
we leerlingen opgeleverd. Maar er
kunnen er nog meer bij!
Neem eens een kijkje bij de manege
of op www.manegeboschenvaart.nl
Marly Bergman
Een hele klus! Wat komt er allemaal kijken bij de ver-
zorging van de paarden?
Ten eerste natuurlijk hun eten: hooi. Heel
verschillend in kwaliteit en voedings-
waarde. Stro is vooral voor hun stal,
maar ze eten er ook van, ze kauwen er
graag wat op. Joanne koopt het stro in
bij een boer in Santpoort.
En dan de medische verzorging: een
heuse tandarts verzorgt de gebitten. Het
is belangrijk dat de kiezen gelijkmatig
afslijten, anders moeten ze bijgevijld
worden.
De hoefsmid onderhoudt de hoeven,
die iedere 3 maanden bij worden ge-
vijld. Maar de manegepaarden hebben
geen hoefijzers nodig. De dierenarts ten
slotte verzorgt de inentingen, standaard
griep en tetanus.
In de zomervakantie vieren de paarden
vakantie, in een weiland bij een boer
“lekker gras eten”. Dan zijn er geen les-
sen en wordt er met behulp van veel
vrijwilligers flink geklust op de manege.
Kroniek van Bosch & Vaart
7
Kroniek van Bosch & Vaart
VAN DE REDACTIE - Nadat ik een
brief heb gepost op het Oranjeplein
loop ik mijn huis vol zand. Nooit gere-
aliseerd dat dit project zo lang zou
duren en zoveel rotzooi zou geven.
Het stuk van de Prinsessekade waar ik
woon, komt pas volgend jaar aan de
beurt. Het wordt wel mooi: een paar
straten zijn klaar, de weg bol, de stoe-
pen glad en nieuwe lantarens. Zelf
had ik het prettig gevonden om er iets
meer vanaf te weten. Wat gaat er pre-
cies gebeuren in de hele wijk en in
mijn straat in het bijzonder? Je kunt je
er pas echt een voorstelling van ma-
ken als het project al is begonnen,
maar dan zijn alle inspraak- en even-
tuele informatierondes al voorbij. Dat
overkwam de bewoners van de Boe-
kenrodestraat. Zij kregen voor hen
totaal onverwacht nieuwe klinkers op
rijweg en stoep.
Er wordt wel gezegd dat de gemeen-
te de aanpak van de riolering van
onze wijk een tijdje voor zich uit had
geschoven, omdat hier zulke mondi-
ge bewoners wonen. Ze investeren
veel in het behoud van hun huizen en
willen dat de gemeente hetzelfde
doet in de omgeving. De wijkraad zit
er al jaren bovenop. Dringt in de voor-
bereidingsfase van het project aan
op behoud van de oorspronkelijke
drielingen en klinkers. Blijft ook na de
inspraakfase en met succes ijveren
voor een goed ontwerp voor het
Oranjeplein. Voorkomt dat er lelijke en
onnodig veel verkeersdrempels ko-
men in de wijk. Zorgt ervoor dat in alle
huizen foto‟s worden gemaakt om te
kijken of er geen verzakkingen optre-
den. Neemt een deskundig bureau in
de arm om de uitvoering van het pro-
ject te laten monitoren. Overlegt elke
week met de gemeente en laat het
project stilleggen als blijkt dat er iets
niet goed gaat met de afwatering in
de Bosch- en Vaartstraat, zodat de
fundering van de huizen daar gevaar
zou lopen. Het werk wordt pas hervat
als een oplossing is gevonden.
Nieuwe klinkers
En dan? In de Boekenrodestraat gaat
het fout. De bewoners komen er één
dag tevoren via de werklui achter dat
hun straat geen oude drielingen en
walen, maar nieuwe klinkers krijgt. Ze
protesteren, maar krijgen geen ge-
hoor voor hun verzoek om het werk stil
te leggen en te bekijken of er nog
andere mogelijkheden zijn. Nog tij-
dens het „keet‟-overleg met de ge-
meente, voeren de werklui de oude
klinkertjes al af. Nieuwe klinkers dus,
maar een volgend probleem dient
zich aan. De stoep aan de even zijde
wordt zo hoog dat de tuinhekken niet
meer dicht kunnen. Iedereen kan zien
dat dit niet klopt, maar de gemeente
houdt voet bij stuk en besluit dat de
tuinpaden van de bewoners opge-
hoogd zullen worden. Bewoners die
vragen hebben, krijgen uitleg, maar in
de haast om het karwei af te maken,
gaan ze alvast aan de slag in de tuin
van een bewoner die van niets
weet… Achteraf blijkt dat de ene
kant van de straat van oudsher lager
ligt dan de andere. De hele stoep
wordt opnieuw bestraat, nu op een
lager niveau. Tja, het blijft mensen-
werk.
Inmiddels komen de bewoners van de
Boekenrodestraat inhoudelijk tegen-
over de gemeente en de wijkraad te
staan. Waarom zijn wij niet geïnfor-
meerd (de bewoners), waarom zijn
jullie niet op de inspraakavond ge-
weest (gemeente en wijkraad). Waar-
om de Boekenrodestraat die volgens
jullie eigen criteria uitkomt op het
Oranjeplein (de bewoners), als jullie
die nieuwe klinkers niet willen, wie dan
wel (gemeente en wijkraad). In de
hitte van de strijd gaat het er soms
hard aan toe. Ook al omdat in een
artikel in het Haarlems Dagblad wordt
gesuggereerd dat het maar om een
handjevol bewoners zou gaan, terwijl
de overgrote meerderheid van de
straatbewoners actie wil voeren.
Waar zijn de klinkers?
Waar twee vechten om een been,
gaat de derde er ongemerkt mee
heen? Want waar zijn ze gebleven,
de oude, kostbare klinkertjes? De
wildste veronderstellingen doen de
ronde, tot blijkt dat ze volgens af-
spraak tussen gemeente en aanne-
mer achter slot en grendel liggen om
te worden hergebruikt elders in het
project. Maar nog blijft de vraag: is
het echt nodig dat er 25% inboet
(afval door breuk) is bij het herstraten?
Aan het begin van het project had de
gemeente het nog over een inboet
van 10 à 15%. En hoe zit het met de
planning, waarom pas aan het eind
lees verder op blz. 9►
Let op!
Dit artikel is geschreven onder verant-
woordelijkheid van de redactie.
Op www.boschenvaart.nl staan onder
het kopje Wijkzaken/Riolering de vele
verslagen, bestek- en aanbestedings-
documenten, werkplan, planning etc.
Kijk er eens op als jouw straat nog aan
de beurt moet komen! En stel je vragen
aan de wijkraad of beter: ook aan de
gemeente!
Wat is er gebeurd, wat kunnen we leren ?
Dossier klinkers
8
Kroniek van Bosch & Vaart
Van de Wijkraad
Verbouwingsperikelen
Veel bewoners van Bosch en Vaart hebben ruime ervaring in het verbouwen. Trots laat eenieder z'n huis zien en naast de blije verhalen komen onder het genot van een glas wijn vaak ook de tegenslagen langs: kostenoverschrijdingen, tegenvallers, langer geduurd dan gedacht en halverwege voortschrijdend inzicht waardoor aanpassingen nodig waren. Niet zelden hebben man en vrouw het hele proces anders beleefd en hier en daar viel wel eens een onvertogen woord. Maar wat is het mooi geworden en wat zijn we gelukkig met het eindresultaat. De ellende viel achteraf eigenlijk wel mee en we kunnen smakelijk lachen om de situaties waarin we af en toe verzeild raakten.
Nu is de wijk onderdeel van een verbouwing. Riolering wordt aangepast, lantarenpalen vervangen, bestrating opnieuw en als bekroning de herinrichting van het Oranjeplein om het in oude luister te herstellen. Maar de planning is al meer dan eens aangepast, de Bosch en Vaartstraat heeft een half jaar opengelegen en de bewoners van het Oranjeplein zijn gedurende de hele periode ongewenst onderdeel van de opslag van alle materialen voor de rest van de wijk. Dat uitzicht is wel eens beter geweest!
Ook de Boekenrodestraat heeft haar deel van de verbouwing voor haar kiezen gekregen. Oude steentjes waar we zo gehecht aan zijn, zijn vervangen door nieuwe. Mooie steentjes als je het vergelijkt met veel andere nieuwe in Haarlem, maar niet zo mooi als de oude. Bovendien was niet iedereen even goed op de hoogte en dan valt zo'n verandering rauw op je dak. Waar de ene bewoner wat makkelijker omgaat met de omstandigheden en de veranderingen, is dat voor de ander wat meer slikken. Begrijpelijk, het is nogal wat en ook nog voor je eigen deur. Gelukkig zijn de gemeente en de aannemer bereidwillig geweest om, waar mogelijk, aan onze wensen als buurt en als straatbewoners tegemoet te komen.
Er viel wel eens een onvertogen woord. Sommige bewoners hebben de focus meer op detailniveau dan wel op lokaal niveau, maar oplossingen worden gevonden. Ik verwacht dat we over een tijdje gezamenlijk weer op het Oranjeplein met elkaar een lekker glas drinken en kunnen lachen om de obstakels en de situaties waar we in beland zijn. Maar ik weet zeker dat we ook trots kunnen zeggen: wat is het mooi geworden!
Patrick van Harderwijk
Van de Boekenrodestraat
Charlotte Krop heeft een prijzenswaardige poging gedaan om
de klinkerkwestie vanuit de invalshoek van alle betrokken partij-
en te beschrijven. Conclusie: iedereen heeft z‟n best gedaan,
maar er worden nu eenmaal fouten gemaakt. Volledig mee
eens. Maar van je fouten moet je dan wél - in alle openheid -
willen leren. En dat is hier niet gebeurd. En daarmee hebben we
de kern van deze controverse te pakken.
Even terug. Laten we aannemen dat de gemeente bij de start
van het rioleringsproject domweg is vergeten om de Boekenro-
destraat te informeren of misschien zelfs een beetje opportunis-
tisch heeft gedacht dat de bewoners - eventueel na wat tegen-
stribbelen - zich al snel neer zouden leggen bij het
„onvermijdelijke‟. Een misvatting, maar nog niks aan de hand,
dat kan gebeuren.
Eind augustus 2010 - in een spoedoverleg tussen wijkraad, ge-
meente en Boekenrodestraat - was evenwel zonneklaar dat de
bewoners zeer geschokt en verontwaardigd waren over het
totaal onverwachte weghalen van de antieke walen en drielin-
gen. Hun straat die prima in orde was - geen rioleringswerk-
zaamheden nodig - kreeg ineens roze klinkers!
En nu komen we tot de kern van de zaak: waarom heeft de
gemeente haar onzorgvuldig handelen toen niet gewoon toe-
gegeven, het werk in de straat stopgezet om in overleg met de
bewoners een oplossing te bedenken voor het ontstane pro-
bleem? Waarom heeft de gemeente in plaats daarvan de klin-
kers tijdens het overleg weg laten scheppen door de aanne-
mer?
Waarom stond er tijdens de inspraakronde (juni 2009) in het
voorlopig ontwerp rond het plantsoen op het Oranjeplein alleen
een hek getekend en was dit in het Bestek (oktober 2009)
aangevuld met een strook antieke drielingen? Waar kwamen
die zeldzame drielingen ineens vandaan?
Waarom kregen de bewoners tegenstrijdige antwoorden van
gemeenteambtenaren op eenvoudige vragen als: „Wanneer is
besloten dat de Boekenrodestraat nieuwe klinkers zou krijgen?‟
Waarom is de chronologische waarheid nooit verteld?
Ik ben bang dat ik het antwoord weet. Zo‟n eerlijke houding
vraagt om lef, zelfvertrouwen en vertrouwen in de burger. Een
fout toegeven maakt je als gemeente kwetsbaar. Je moet er
vervolgens maar op vertrouwen dat de burger constructief mee
gaat denken over een oplossing, niet de hakken in het zand zet,
of misschien zelfs een advocaat in de arm neemt… Enige koud-
watervrees is begrijpelijk. Toch is inspraak alleen bij deze intege-
re houding van de gemeente echte inspraak en geen rituele
poppenkast. Gemeente: probeer het eens. Laat u verrassen
door de coöperatieve houding van burgers die zich serieus ge-
nomen voelen.
Tenslotte mijn advies richting de Wijkraad: laat de verantwoor-
delijkheid voor lastige keuzes en de communicatie daarover (in
dit project: welke straten krijgen nieuwe klinkers) bij de gemeen-
te. Daar hoort ie! Was er niets aan de hand geweest. Hadden
we samen met jullie en de andere potentieel getroffen straten
kunnen bekijken wat voor de totale buurt (is die 25% inboet wel
reëel?) en binnen de buurt (welke plek?) wijsheid was en dat
vervolgens als advies voorgelegd aan de gemeente.
Desiree Cardinaals, bewoonster Boekenrodestraat
9
Toch weer een vissteiger
aan de Prinsessekade
Bij het vernieuwen van de beschoei-
ing aan de Prinsessekade was de vis-
steiger beschadigd, maar de vervan-
ging van deze steiger was niet meer in
het Bestek opgenomen. Na lang zeu-
ren bij de gemeente zorgde Lex Riet-
veld ervoor dat er toch een nieuwe
steiger is gekomen. Die ziet er een stuk
beter uit dan de vorige. Hij is van
hardhout en dat wordt niet door grau-
we bitumen aan het oog onttrokken.
De steiger was net klaar toen Lex, als
één van de toezichthouders op de
werkzaamheden rond riolering en be-
schoeiing, werd opgemerkt met enke-
le pijpjes bier. Aardige geste leek het,
in de richting van de timmerman die
de steiger aanlegde. Maar later bleek
er wel wat tegenover te hebben ge-
staan. Van het resthout was een com-
fortabel opstapje/trapje geconstru-
eerd.
Van de redactie
Dossier klinkers
► vervolg van blz. 7
van het project de Prinsessekade aan-
pakken. Daar komen immers nieuwe,
getrommelde klinkers?
Vanuit het hele rioleringsproject be-
zien, lijkt het misschien van onderge-
schikt belang: wel of geen nieuwe
bestrating in één bepaalde straat. Er
zijn nu eenmaal niet genoeg oude
klinkers en de straten die direct uitko-
men op het Oranjeplein hebben voor-
rang, zo schrijft de wijkraad dit voor-
jaar in de Kroniek. Al eerder (in de-
cember 2009) valt in de Kroniek te
lezen dat, om het straatbeeld zo uni-
form mogelijk te houden, de nieuwe
steentjes in logische eenheden wor-
den gelegd, bijvoorbeeld de hele
Prinsessekade of de Berkenrodestraat.
Die informatie klopte niet en achteraf
trekken wij als redactie de conclusie
dat Berkenrodestraat en Boekenrode-
straat toen in de Kroniek zijn verwis-
seld, waarschijnlijk door uw redacteur
die deze straten veelvuldig door el-
kaar haalt.
Zuur voor iedereen
Het ging echter wel degelijk om de
Boekenrodestraat, evensals de Prin-
sessekade en de Ipenrodestraat, zoals
al in oktober 2009 bekend was uit het
Bestek van het project. Zuur voor de
bewoners, vooral omdat ze er niets
vanaf wisten en daardoor niet over
alternatieven hebben kunnen mee-
praten. Misschien hadden ze op eigen
initiatief het bestek kunnen doorspit-
ten, maar mag je dat van een bewo-
ner verwachten? En zou ook maar
één bewoner dat hebben gedaan?
Natuurlijk is het ook zuur voor de
wijkraad, want die heeft veel geïnves-
teerd in dit project. In februari 2010 is
nog geprobeerd om de planning te
veranderen ten faveure van de Boe-
kenrodestraat, maar toen dit niet luk-
te, heeft de wijkraad nagelaten om
eerdere informatie uit de Kroniek
recht te zetten en de bewoners van
de Boekenrodestraat (en andere stra-
ten) daarover te informeren.
En misschien ook wel zuur voor de ge-
meente. Want wat ze al vreesden:
Bosch en Vaart heeft mondige bewo-
ners die je beter vooraf kunt informe-
ren dan ze voor het blok te zetten.
Even luisteren naar bewoners,als hun
stoep duidelijk te hoog wordt aange-
legd, helpt! Dan hoef je niet onnodig
je werk over te doen. Wat ook helpt, is
vooraf duidelijk maken waar iedereen
voor verantwoordelijk is en waarover
wel of niet inspraak mogelijk is.
Nu was er uit welwillendheid van de
gemeente, want niet wettelijk ver-
plicht bij een onderhoudsproject, één
inspraakronde in een vroeg stadium.
Te vroeg wellicht want vragen over
uiterlijk en plek van nieuwe klinkers in
de buurt konden niet beantwoord
worden. Verwezen werd naar een
informatiebijeenkomst die vervolgens
niet gehouden is, zodat bewoners
alleen een dag tevoren een briefje
krijgen met een summiere aankondi-
ging en een verzoek om hun auto‟s
weg te zetten. Dan misschien maar
beter geen inspraak???
Dat de wijkraad zo welwillend is, want
ook niet wettelijk verplicht, om als vrij-
willigers en vanuit het algemeen be-
lang van de wijk mee te denken over
het project en bij de uitvoering de
vinger aan de pols te houden, ont-
slaat de gemeente niet van de plicht
om de bewoners tijdig te informeren
over de specifieke gevolgen voor hun
wijk en straat!
Charlotte Krop
Kroniek van Bosch & Vaart
foto Chris Hoefsmit
10
We hadden bijna ons huis te koop
gezet. Veel te groot, misschien ook
wel een beetje te ‘af’. Want is er er-
gens nog een plek in dit huis waar we
niet ons persoonlijke stempel op heb-
ben gedrukt? Naar iets nieuws mis-
schien, iets moderns? Het lijkt zo aan-
lokkelijk, maar terwijl je je huis de
laatste finishing touch geeft om het te
verkopen, slaat plots de heimwee toe.
Waar moet je heen na Bosch en
Vaart?
We wonen hier 23 jaar en vanaf het
begin af aan voelde het als „thuis‟.
Een mooi huis met ronde vormen,
zachter van karakter dan ons strenge
huis in het (al te) statige Haagse Sta-
tenkwartier. We vielen voor het ijs op
de Vaart, de naar we hoorden leuke
(Amsterdamse) bewoners, alle feesten
en de gezellige sfeer. We vielen voor
het uitzicht op de duinen (als je hele-
maal boven bent en bij wijze van
spreken op een stoel gaat staan).
We vielen voor het glas in lood van
kunstenaar Bogtman van het voorma-
lige atelier aan de Emmakade. Mooie
Jugendstil in paars, rood en geel met
daartussen twee figuurtjes naar Rie
Kramer, een bekende illustratrice van
kinderboeken. We hadden dat jonge-
tje al, dat meisje moest nog komen…
‘Kelders vol water’
Wat we niet wisten, is dat er nog heel
wat problemen zaten in het huis. Het
Bosch-en-Vaartlied over de „Kelders
vol water‟ zongen we bij de wijkmusi-
cal dus uit volle borst mee. Het was in
de tijd van zelf klussen en als je weer
geld had de aannemer. Maar we wa-
ren blij verrast dat in de lente de zon
om elf uur ‟s avonds nog het hele huis
verlicht. Dat we ons rijtje huizen de
„Buikhuizen‟ gingen noemen en nog
steeds Buikhuizenborrels houden met
de buren. Dat we op het wijkkoor zou-
den gaan en onze kinderen hier heer-
lijk konden opgroeien. Al die geschie-
denis, wat laat je achter?
Onderduikers
De geschiedenis van ons huis bleek
nog interessanter toen op een dag bij
het vernieuwen van de kozijnen onze
voordeur uitnodigend openstond.
Twee aardige dames belden aan. Of
ze een kijkje binnen mochten nemen,
want hun opa, de heer Wessels, had
hier vroeger gewoond. Natuurlijk heb-
ben we hun het hele huis laten zien.
Ook de ensuite op de 1e verdieping,
waar naar we hoorden onderduikers
zaten. We hebben de ingang boven
de kast nog gevonden. Eén van de
dames wist te vertellen dat de Duitsers
bij wijze van waarschuwing weleens
door zo‟n kast heen schoten. Het is
gelukkig nooit gebeurd. Hun opa had
stalen zenuwen en liet niets merken als
er iemand zat.
Later kregen we foto‟s uit 1935. De
voorkant van het huis vol met klimop
en witte rozen. De hele parterre voor-
zien van een eiken lambrisering.
Dat het toen „nette‟ huizen waren,
blijkt wel uit de foto waar zo‟n 40 gas-
ten Kerstmis vieren in smoking en
avondjurk.
Raaks
We waren benieuwd of naast de he-
ren Bogtman (links met snor) en Wes-
sels (2 plaatsen verderop) ook Hildo
Krop op de foto zat, beeldhouwer en
oudoom. Hij werkte met Bogtman
samen bij ESKAF, de eerste kunst- en
aardewerkfabriek in Steenwijk en later
bij het Scheepvaarthuis in Amsterdam.
Ten tijde van de foto was Hildo teken-
leraar aan de HBS waar nu de nieuw-
bouw van de Raaks staat (de HBS die
mijn zoon samen met andere krakers
nog heeft geprobeerd te behouden).
Maar nee, Krop zat er niet bij. Dat zou
wel al te toevallig zijn, al viel onze
mond van verbazing open toen onze
hulp bij het zien van de foto‟s uitriep:
„En dan is dit toch het huis waar mijn
moeder vroeger werkte‟. Ze was wel
eens met haar mee geweest en wist
zich de heer Wessels en zijn kleindoch-
ters te herinneren.
‘Ons’ huis
Zo werd het natuurlijk nog meer „ons‟
huis en achteraf is het natuurlijk een
onbezonnen daad, te willen verhui-
zen. Je kan nergens heen….
Dus storten we ons weer in het wijk-
leven. En hebben we (zie je, een huis
is nooit af) alsnog het gedicht van
Adriaan Morriën ingelijst en opgehan-
gen, dat begint met:
Ik wilde zo graag in Haarlem woonen,
In een oud rustig huis aan de Leidsche
Vaart. Om „s avonds te luist‟ren naar het
ruischen der boomen. Waardoor de
zeewind van Holland waart...
Charlotte Krop
Waar moet je heen na Bosch en Vaart?
Kroniek van Bosch & Vaart
11
In 1828 duwt een zwoegende man zijn
handkar langs een smederij aan de
Wagenweg. Hij hoort het getik van
ijzer op een aambeeld en ziet vanuit
zijn ooghoek een oranjegeel flakke-
rende smidsvuur. Binnen slaat de jon-
ge smid Johannes Adolphus Felix een
roodgloeiende ijzeren staaf gestaag
in een mooie krul.
Bijna tweehonderd jaar later wijst een
vader zijn kind in de bakfiets op de-
zelfde plek naar hoog oplaaiend vuur,
dat door de ruitjes van de smederij
schijnt. Binnen modelleren Ron en
Frans Felix staven verhit en zacht ge-
worden ijzer in allerlei vormen. Voor
hekken, lampen, kandelaars, kunst-
werken of wat de klant maar wil. Is er
dan niets veranderd in twee eeuwen
tijd? Ja en nee. Een terugblik.
De welgestelde clientèle
van de buitenplaatsen
Rond de drukke Wagenweg vlakbij de
zuidelijke stadspoort van Haarlem be-
vindt zich in de 19de eeuw een buurt-
schap van kroegen, herbergen en
ambachtelijke bedrijven. De welge-
stelden op de landgoederen net ten
zuiden van de smederij - zoals Bosch
en Vaart, Westerhout, Spruitenbos,
Zomerlust en Eindenhout - zijn de voor-
naamste klanten van de ambachtslie-
den. Zeker in het voorjaar, wanneer
de familie huis en stallen op laat knap-
pen om verzekerd te zijn van een ge-
rieflijk verblijf in de zomermaanden,
kunnen ze er flink aan de slag.
In een kasboek uit de 19de eeuw staan
de namen met volledige titulatuur van
de oude adel in prachtig krullend
schoonschrift - zoals Hoog Welgebo-
ren Heer De Heer Baron van Tuyl van
Serooskerken van Vleuten - met daar-
onder (soms vele bladzijdes lang) alle
door smederij Felix in dat jaar op het
landgoed verrichte werkzaamheden.
De genoemde baron bezit het Buiten
Bosch en Vaart waarop vanaf 1901
de wijk Bosch en Vaart zal verschijnen.
Wat doen de smeden Hendricus en
Johannes Felix - de zonen van de op-
richter - in 1893 zoal bij de baron? Ze
vervangen de hoefijzers van de paar-
denstoet, monteren nieuwe ringen
voor de paarden in de stal, maken
nieuw landbouw- en tuingereedschap
(gierschop, hooivork en mestvork,
schoppen, schoffels en houwelen) en
slijpen en repareren gereedschap.
Verder maken zij in het voorjaar alle
zestien kachels van het grote huis
schoon, smeren ze in met kachelpoets
en bergen ze op zolder op tot de vol-
gende herfst.
De adel en welgestelde burgers reke-
nen per kwartaal of soms - zoals bij
Felix - per jaar af. Wordt de schuld
dan wel prompt aan het begin van
het nieuwe jaar betaald? Nee, niet
bepaald.
Zo betaalt de baron van Bosch en
Vaart zijn rekening over 1893 van
fl 79,05 pas op 5 november 1894. Zijn
beroerde betalingsgedrag is exem-
plarisch voor de rest van de clientèle.
Net als alle zelfstandige ambachtslie-
den werken de smeden Felix lang en
hard, worden ze laat betaald en vaak
tegen te lage prijzen. Zo heeft Hendri-
cus Felix zijn prijzen niet aangepast
aan de gestegen welvaart geduren-
de de industrialisatie van Haarlem.
Wanneer de derde generatie Felix -
Martinus Johannes - in 1912 de sme-
derij overneemt, maakt hij dan ook
eerst een ronde langs de vaste klan-
ten. Gelukkig vindt hij overal begrip en
de bereidheid om een hogere prijs te
betalen.
Crisisjaren en oorlog
In de jaren dertig - de crisistijd - heeft
iedereen het zwaar. Martinus Johan-
nes ontslaat zijn vier knechten nood-
gedwongen. De prijzen zijn scherp
gedaald als gevolg van de wereldwij-
de economische malaise. Uit een
klantenregister van 1930 blijkt dat de
helft van de bewoners van Bosch en
Vaart haar kachels jaarlijks laat onder-
houden door de firma Felix. In het
voorjaar worden ze op de eerste zol-
der van de smederij schoongemaakt
en op de tweede zolder opgeborgen.
In het najaar gaan ze weer terug naar
de klant. Fysiek heel zwaar werk: alles
wordt met de hand getild en vervoerd
in een handkar. Franciscus Felix (de
vierde generatie) smeedt nood-
kacheltjes in de Tweede Wereldoor-
log. Die noodkacheltjes ruilt hij bij de
boeren in de Kop van Noord Holland
tegen etenswaar. Zo komen ze de
oorlog relatief goed door.
Het aantal smederijen daalt gestaag
Vanaf het eind van de 19de eeuw start
een onomkeerbare daling van het
aantal ambachtelijke smeden. Tijdens
de industrialisatie gaat de metaalin-
dustrie in plaats van ijzer het machi-
naal makkelijker te bewerken staal als
grondstof gebruiken. De smeden ma-
ken al snel geen ijzeren bouten, moe-
ren en klinknagels meer. Ook het ver-
vaardigen van handgereedschap
behoort dan snel tot het verleden. Dit
lees verder op blz. 12 ►
De smedendynastie Felix (1828 tot heden)
Kroniek van Bosch & Vaart
12
Kroniek van Bosch & Vaart
Felix ► vervolg van blz. 11
betekent het einde van de grofsme-
den. De toename van het autobezit
vanaf de jarig twintig maakt daarna
de hoefsmid langzaam maar zeker
overbodig. Ten slotte stuurt de intro-
ductie van de centrale verwarming
de kachelsmid vanaf de jaren vijftig
voor eeuwig met pensioen. Het is on-
ontkoombaar: bij alle smeden gaat
het vuur uit… Behalve bij smederij
Felix.
Bij Felix blijft het vuur branden
Vanaf de jaren zestig is bij smederij
Felix het kachelwerk langzamerhand
vervangen door restauratiewerk. Met
dank aan Monumentenzorg. In die tijd
dringt breed het besef door dat een
groot deel van het Haarlems historisch
erfgoed een kommervol bestaan
leidt. Als het al niet is afgebroken.
Redden wat er te redden valt, luidt
het devies. De vijfde en zesde genera-
tie smeden Felix ( de broers Tinus en
Jan en de neven Ron en Frans) restau-
reren met perfectionistische precisie
vele roestige hekken en lantaarns van
hofjes en buitenplaatsen. Ook ontwer-
pen ze nieuwe ornamenten die pas-
sen in de gewenste architectonische
periode (zie hiernaast).
Ron Felix: „We leggen eigenlijk steeds
opnieuw een proeve van bekwaam-
heid af. Dat houdt het spannend en
interessant.‟
Ambachtelijk werk van de „warme
smid‟. Een nieuw hek , een kandelaar,
vuurkorf, lamp of ornament. Eenmali-
ge producten, die met liefde en aan-
dacht zijn gemaakt. Zet dat eens
naast het lopende band werk van
Xenos, Gamma, of Intratuin. Wat kan
na of al voor uw overlijden naar het
grof vuil en wat vormt onderdeel van
uw erfenis?
Desiree Cardinaals
Opvang voor onze Jopie!
Jopie, onze Jack Russell van bijna 14
jaar, vindt het steeds lastiger om al-
leen thuis te zijn. Ze mist ons ondanks
de honden uitlaatservice, als wij aan
het werk zijn.
Bij wie mag Jopie (tegen betaling) op
de maandag en dinsdag overdag zijn
en in overleg ook op andere momen-
ten? Jopie is een lief, pittig hondje. Ze
hoort niet meer zo goed, wat haar
onzeker maakt. Jopie moet wel even
wennen aan (kleine)kinderen.
Graag contact met Johan Bank of
Francine Damoiseaux, tel. 023-5341804
of (Francine) 06-15412120.
Wie helpt met advertentiewering?
Om de kosten van de Kroniek te druk-
ken en om bedrijven in de buurt de
gelegenheid te geven zich te pre-
senteren aan onze buurt, zoeken we
iemand die de advertentiewerving op
zich wil nemen.
Het plan en een lijst met bedrijven/
winkeliers ligt al klaar.
Het zou fijn zijn als iemand dit voor
twee nummers wil doen: een bel-
ronde, een nummer langsbrengen,
nog eens bellen en de administratie
bijhouden. Zoeken we daarna weer
een nieuwe vrijwilliger. Meld je aan bij
„Bridge en Vaart‟ zoekt aanvulling
We bridgen 1x in de 14 dagen op
donderdagavond. Gevorderd niveau.
Info: [email protected]
Nieuwe subsidieronde Cultuurstimulering
De gemeente stelt € 300.000 per
jaar ter beschikking voor culturele
projecten: het Cultuurstimulerings-
fonds Haarlem. Het wordt ingezet
voor initiatieven rond amateurkunst,
cultuureducatie en volkscultuur.
Maar ook voor culturele initiatieven
vanuit de wijken. Heeft u dus een
idee voor bijv. een concert, voorstel-
ling of een ander project, neem dan
contact op met: Gemeente Haar-
lem, Afd. Economie & Cultuur,
Frank Gorter, pb 511, 2003 PB Haar-
lem; tel 5113438; [email protected]
U kunt daar informatie krijgen en ad-
vies bij het invullen van het aan-
vraagformulier. Uiterste indieningsda-
ta: vóór 15 /1, 15/5 en 15/9/2011.
Activiteiten dienen binnen een jaar
na deze data plaats te vinden.
Aanvraagformulier op
www.haarlem.nl > haarlem a-z >
cultuurbeleid > subsidies.
Kleine advertenties en oproepen
Heeft u een kleine advertentie of oproep
voor de wijkkrant dan plaatsen wij deze
gratis of tegen een kleine vergoeding.
Neem even contact op met redactie-
Agenda 26 november Vrouweneten in de Zomer-
luststraat 22, aanvang 19.30 uur, geef je
op bij Monique Donders,
Voor 3 december Reageren enquête
wijkraad over dakterrassen zie pag. 5
24 december 24.00 uur Kerstzingen
Zie de voorpagina
Top Related