JOOST BATENBURG(Kees) Joost Batenburg (1980) was al tijdens zijn middelbare schooltijdgeïnteresseerd in informatica: hij programmeerde en deed meerderemalen mee met informatica olympiades. Joost vond wiskunde ennatuur kunde echter ook erg leuk en kon niet kiezen wat hij wildestuderen. Daarom begon hij tegelijkertijd met de studies Wiskunde,Natuurkunde en Informatica aan de Universiteit Leiden. Nadat hij alledrie de prope deuses in een jaar had gehaald, richtte hij zich op destudies Wiskunde en Informatica. In 2002 studeerde hij af in dewiskunde, en een jaar later in de informatica, beiden cum laude.Vervolgens promoveerde hij op een onderzoek aan het CentrumWiskunde & Informatica (CWI) en de Universiteit Leiden. Na een aantaljaren gewerkt te hebben aan de Universiteit van Antwerpen, is Joostsinds 2010 onderzoeker bij het CWI en sinds 2012 hoogleraar in Leiden.‘En daar werk ik aan het verbeteren van driedimensionalebeeldreconstructie, waarin wiskunde, informatica en natuurkundeweer prachtig samen komen.’

NWO Exacte en Natuurwetenschappen (ENW) stimuleert excellent onderzoek op het terrein van exacte en natuurwetenschappen.Hiervoor zijn verschillende financieringsinstrumenten beschikbaar. Binnen NWO voert het ENW-domein deze financiering van onderzoekuit via vijf strategische lijnen: • Talent via Rubicon, Onderzoekstalent, de Vernieuwingsimpuls (Veni, Vidi, Vici) en NWO-Spinozapremie •Vrij onderzoek • Strategisch programmeren, zowel nationaal als internationaal (waaronder de Topsectoren en de NationaleWetenschapsagenda - NWA) • Valorisatie • InfrastructuurHet NWO-domein Exacte en Natuurwetenschappen (ENW) omvat de volgende disciplines: Aardwetenschappen, Astronomie, Chemie,Informatica, Levenswetenschappen, Natuurkunde, Wiskunde www.nwo.nl/enw

2018

IPN: ICT-onderzoek Platform Nederland IPN is een landelijk platform voor hetNederlands ICT-onderzoeksveld. ICT-onderzoek heeft een enorme impact op onsdagelijks leven. Vaak zijn we ons er niet eens van bewust dat we tientallen kerenop een dag gebruikmaken van de resultaten van ICT-onderzoek. IPN geeft de ICTin Nederland als wetenschappelijke discipline een sterkere positie en maakt haarzichtbaarder. Door de Nederlandse ICT-inspanningen te coördineren fungeert IPN

als hét aanspreekpunt richting beleidsmakers, politiek, bedrijfsleven en anderemaatschappelijke groeperingen. Onderzoekers in de informatica en nauwverwante disciplines als elektrotechniek, communicatie en signaalverwerkingwerken in toenemende mate samen. Het IPN stimuleert deze verandering richtingéén ICT-onderzoeksveld en draagt daar actief aan bij. Meer informatie:www.ictonderzoek.net

Auteursrecht: NWO-domein Exacte en Natuurwetenschappen (ENW)Ontwerp: WAT ontwerpers

3D scannen opnieuw uitvindenJoost houdt zich bezig met tomografie: het berekenen van driedimensionale beelden op basis van twee -dimensionale “foto’s”. Deze techniek wordt onder andere gebruikt in CT-scanners in ziekenhuizen. Dezemaken een serie röntgenfoto’s en berekenen hieruit een reconstructie van hoe het object er in drie dimensiesuitziet. Datzelfde gebeurt in een elektronenmicroscoop, waarmee je bijvoorbeeld kunt zien uit welke atomende bouwstenen van zonnecellen zijn opgebouwd. ‘Nu werken dit soort 3D-scanners nog zo dat je eerst allebeelden opneemt,’ legt Joost uit. ‘Vervolgens gaat een computer berekenen hoe het driedimensionale beelderuit moet zien. Dan gaat een mens dat beeld beoordelen, en kijken waar iets interessants te zien is wat hijbeter wil bekijken. En dan begint het weer van voor af aan. Dat willen wij veranderen. We willen ervoorzorgen dat het apparaat terwijl het aan het opnemen is een steeds gedetailleerdere 3D-schets maakt, waarinde software herkent welk gebied het meest interessant is, en de scanner meteen daarop laat inzoomen.’

Meer zien met minder dataOm een driedimensionale scan bij te kunnensturen, moeten er verschillende dingen gebeu-ren, legt Joost uit: ‘Eerst gaan we het rekenpro-ces zodanig aanpassen dat het real time wordt.Dat doen we op twee manieren: we ontwikkelenessentieel snellere rekenrecepten ofwel algorit-men, die op een andere manier het beeld gaanberekenen. Daarnaast zorgen we dat die algo -ritmen ook op te knippen zijn, zodat je hetrekenwerk kunt verdelen over verschillendeprocessoren.’ Om snel te kunnen bepalen welke gebieden ineen scan interessant zijn – bijvoorbeeld waar eentumor lijkt te zitten op een CT-scan – moet je uitheel weinig gegevens al zo nauwkeurig moge-lijke beelden proberen te maken. De algoritmendie huidige scanners gebruiken zijn heel goed inhet snel maken van goede driedimensionalebeelden, maar alleen als ze heel veel gegevenshebben om mee te rekenen. Er zijn ook al algoritmen die juist om kunnengaan met heel weinig data, maar die zijn danweer erg traag en moeilijk op te knippen. ‘Wijgaan die twee werelden nu bij elkaar brengen,zodat je op basis van een paar beelden al heelsnel tot een betrouwbare driedimensionalereconstructie kunt komen. En met elke volgendefoto die je daarna maakt, wordt het beeld steedsgedetailleerder en nauwkeuriger.’De volgende stap is om de informatie uit het 3D-beeld te gebruiken om de instellingen van descanner tijdens het opnemen aan te passen. ‘Wewillen ernaartoe dat de scanner zelf herkent inwelk gebied de interessante informatie te zienis, zodat hij dan meteen op dat stukje inzoomt.Dat betekent niet alleen aan aanpassing in desoftware, maar ook in de hardware: er zullenwat extra motortjes in zo’n scanner moetenkomen.’

FleX-ray scanner voor cultuuren natuurJoost werkt niet alleen aan theoretische concep-ten, maar brengt zijn kennis ook in de praktijk.‘We hebben bij het CWI samen met onze part-ners X Ray Engineering, ASI, en NIKHEF de FleX-ray scanner geïnstalleerd: een CT-scanner metextra motortjes om de opnameapparatuur tekunnen bewegen. Die is verbonden aan helekrachtige computers die real time data kunnenverwerken. Daarmee kunnen we nu al nauwkeu-rig en snel beelden maken uit heel weinig gege-vens. De volgende stap is om de beeldanalyse tekoppelen aan de aansturing van de scanner. Danis de cirkel rond.’ Om de toegevoegde waarde van de nieuwe scan-methode te toetsen, werkt Joost samen metonder meer het Rijksmuseum en Naturalis aantoepassingen in de cultuur- en natuurhoek. ‘Wehebben met de FleX-ray scanner bijvoorbeeldgekeken naar aardewerken potten. Als je aan debinnenkant van zo’n pot vingerafdrukken vindt,kunnen die je naar de maker ervan leiden. Omdie vingerafdrukken in beeld te brengen, moetje met een normale scanner de hele pot op eenhoge resolutie scannen. Dat kost heel veel tijd enlevert gigantische bergen gegevens op, waar jemoeilijk in kunt zoeken. Als je al in de eerstescans kunt aangeven op welke plekken je veel-belovende vlekjes ziet, kun je de rest van de beel-den specifiek daar maken en zo tijd en energiebesparen.’

NEDERLANDSE PRIJSVOOR ICT-ONDERZOEK

2018

Samenwerking tussenvakgebiedenJoost combineert in zijn werk natuur-kunde, wiskunde en informatica. ‘Ikhoud niet zo van hokjes om vakgebie-den. Maar als ik een onderscheidtussen die drie moet maken in mijnhuidige werk: Het natuurkundigeaspect zit in het opnemen van de beel-den. Een CT-scanner werkt bijvoor-beeld met röntgen straling, eenelektronenmicroscoop met elektronen.Je hebt natuurkunde nodig om tebegrijpen hoe die straling een interac-tie aangaat met het object dat je wiltbestuderen. De wiskunde komt in beeld zodra hetgaat om het modelleren van die natuur-kundige processen. Hoe vertaal je eenhoeveelheid gedetecteerde straling ineen beeld? En hoe plak je een serietweedimensionale beelden zo aanelkaar dat er een vloeiende overgangtussen ontstaat, zodat je niet meer zietdat het plaatje uit losse plakjes isopgebouwd? Zodra je met echte beelden gaatrekenen, komt de informatica eraan tepas. Welke wiskundige bewerkingenmoet je loslaten op die berg aangegevens om er snel zinnigeinformatie uit te kunnen halen?’

JOOST BATENBURG(Kees) Joost Batenburg (1980) was already interested in computerscience as a high school student he did computer programming andtook part in several computer science Olympiads. However, Joost reallyliked mathematics and physics as well and could not choose what hewanted to study. He therefore simultaneously started degree coursesin mathematics, physics and computer science at Leiden University. Heobtained foundation certificates in all three subjects within one yearand he subsequently decided to study mathematics and computerscience. In 2002 he graduated in mathematics and a year later incomputer science, cum laude for both. He went on to obtain hisdoctorate for the research he did at Centrum Wiskunde & Informatica(CWI) and Leiden University. He then worked for several years at theUniversity of Antwerp. Joost has been a researcher at CWI since 2010and a professor in Leiden since 2012. ‘I currently work on improvingthree-dimensional image reconstruction, a field at a fantastic interfaceof physics, mathematics and computer science.’

2018

Copyright: NWO Domain Science Design: WAT ontwerps

Rediscovering 3D scanningJoost works on tomography: calculating three-dimensional images from two-dimensional “photos”. Thistechnique is used for example in hospital CT scanners. These make a series of X-ray photos and use these tocalculate a reconstruction of what the body looks like in three dimensions. The same thing happens in anelectron microscope with which you can see which atoms are at the base of the building blocks of solar cells.‘With the current types of 3D scanners, you first need to take all the photos’, Joost explains. ‘A computer thencalculates the three-dimensional image. Next, a person assesses that image and looks whether there is aninteresting aspect that he or she would like to see in greater detail. And then the entire process starts again.That is what we want to change. We want to ensure that while the device is taking the photos, it makes anincreasingly more detailed 3D sketch in which the software recognises the most interesting area and lets thescanner zoom in on it straightaway.’

See more with less dataJoost explains that various things need to happento modify the process of creating a three-dimensional scan: ‘First, we will adjust thecalculation process to have it take place in realtime. We will do this by using two approaches:we will develop essentially faster algorithms thatwill calculate the image in a different way. Inaddition, we will ensure that these algorithmscan be chopped up so that the calculating can bespread across multiple processors.’To quickly determine which errors in a scan arethe most interesting – for example where atumour appears to be located on a CT scan – youneed to try to make images as accurately aspossible from very little data. Algorithms used bythe current generation scanners excel in quicklyproducing good three-dimensional images butneed an awful lot of data for their calculations.Algorithms that require very little data are alsoavailable, but these are very slow and difficult to chop up. ‘We will bring these two worldstogether so that a reliable three-dimensionalreconstruction can rapidly be produced using just a few images. And with each subsequentphoto that is taken, the image will become moredetailed and accurate.’The next step is to use information from the 3Dimage to adjust the settings of the scanner duringthe imaging process. ‘We want to work towardsthe scanner being able to recognise in which areainteresting information can be seen so that it canzoom in on that area straightaway. That involvesnot just changing the software, but also thehardware; additional motors will need to beinstalled in the scanner.’

FleX-ray scanner for cultureand natural historyJoost does not work solely on theoreticalconcepts. He is also translating his knowledgeinto practical applications. ‘At CWI, we haveinstalled the FleX-ray scanner in collaborationwith our partners X Ray Engineering, ASI andNikhef. This is a CT scanner with additional motorsthat enable the scanning equipment to be moved.The scanner is attached to powerful computersthat can process data in real-time. This systemalready allows us to quickly produce accurateimages from very little data. The next step is tolink the image analysis to the scanner controls.Then the circle will be complete.’To test the added value of the new scanningmethod, Joost is collaborating with theRijksmuseum and Naturalis on applications in thefields of culture and natural history. ‘For example,we have used the FleX-ray scanner to examineclay pots. If you find fingerprints on the inside ofsuch a pot, then you can trace these back to theproducer. With a normal scanner, you need toscan the entire pot at high resolution in order tosee the fingerprints. That costs a lot of time andgenerates gigantic quantities of data that aredifficult to sift through. If you can indicate atwhich points you see promising marks in theinitial scans, then you can subsequently producespecific images of those locations thereby savingboth time and energy.’

DUTCH PRIZE FOR ICT RESEARCH

2018

Collaboration betweendisciplinesIn his work, Joost combines physics,mathematics and computer science. ‘I do not like to fence off disciplines.However, if I must to draw distinctionsbetween the three disciplines in mycurrent work, then the physics aspectlies in recording the images. A CTscanner, for example, works with X-rays, and an electron microscopewith electrons. You need physics tounderstand how that radiationinteracts with the object that you want to study.Mathematics comes into play as soonas you start modelling those physicalprocesses. How do you translate aquantity of radiation detected into animage? How do you stitch a series oftwo-dimensional photos together sothat a fluent transition arises in theimage and you can no longer see thatthis built up from individual slices?And as soon as you start calculatingusing real images, you enter the realm of computer science. Whichmathematical operations must youapply to the mountain of data torapidly extract useful information from it?’

IPN ICT Research Platform Netherlands IPN Is the national platform for ICT research in the Netherlands. ICT research has anenormous impact on our everyday lives. We are often not aware that we make use of the results of ICT research dozens of timeseach day. IPN strives to give ICT research in the Netherlands a stronger position and more visible. By coordinating Dutch ICTefforts IPN functions as the national contact point for policy makers, politicians, industry and other groups in society. Researchersin computer science and closely related disciplines, such as electronics, communication and signal processing, are increasinglyworking together. IPN encourages this movement towards a single ICT research field and is actively contributing to this.

NWO Sciences encourages excellent research in the NWO Domain Science. Various funding instruments are available to achieve this.Within NWO, the Domain Science realises the funding of research via five strategic lines: • Talent via Rubicon, Research Talent, theInnovational Research Incentives Scheme (Veni, Vidi, Vici) and NWO Spinoza Prize • Curiosity-driven research • Strategic programming,both national and international (including the Top Sectors and the Dutch National Research Agenda - NWA) • Valorisation • InfrastructureThe NWO Domain Science covers the following disciplines: Earth Sciences, Astronomy, Chemistry, Computer Science, Life Sciences,Physics, Mathematics www.nwo.nl/enw