HOE BRENG JE VLOEIEND LEZEN
TOT STAND?
Resultaten van het LeesInterventieproject voor
Scholen met een Totaalbenadering (LIST)
Onderwijs Researchdagen
Wageningen, juni 2012
Thoni Houtveen
Saskia Brokamp
Aanleiding LIST project
• Optimisme over preventie van leesproblemen, maar
• % lln dat doelen op AVI (oud) niet haalt ligt rond
30% (Houtveen, Kuijpers & Vernooy, 2005;
Houtveen & Van de Grift, 2012)
• Leesvaardigheid niet afhankelijk van IQ en milieu
• Onderzoek over vloeiend lezen beschikbaar om tot
aanscherping van aanpak te komen (Hiebert, 2006;
Samuels & Farstrup (Eds.), 2006)
Onderzoek laat zien:
• Geen evidentie voor transfer oefenen woordrijen
• Wel evidentie voor transfer oefenen op tekstniveau
• Belangrijke rol motivatie en leesbeleving
• Stillezen effectiever dan hardop lezen
• Hardop lezen noodzakelijke fase
• Zwakke lezers hebben meer oefentijd nodig
In de praktijk:
• Accent op technische vaardigheid
• Hoeveelheid gelezen tekst zeer gering
• Alleen hardop lezen
• Weinig aandacht voor motivatie en leesbeleving
LIST-inhoud Geen methode, maar lezen in leeftijdsadequate boeken
naar eigen keuze.
Basisaanpak, laag 1(alle leerlingen, 180 min.)
• Hardop lezen (AVI E3-M4); óf
• Stillezen (vanaf AVI E4)
Extra interventie, laag 2 (20-30% zwakste leerlingen, 100 min.
extra)
• Ralfi (bovenop hardop lezen); óf
• Ralfi light (bovenop stillezen)
Extra interventie, laag 3 (3-5% zwakste leerlingen, 100 min.
extra)
• Individuele aanpak (bovenop hardop lezen)
Rol van de leerkracht
• Model zijn (minilesjes)
• Ondersteunen bij de boekkeuze
• Motiverende leesgesprekjes voeren met leerlingen
• Met leerlingen praten over wat hen bezighoudt
• Met leerlingen praten over boeken
Opzet van het LIST-project (1)
Implementatie strategie bestaande uit:
• Het LIST-programma
• Professionaliseringsbijeenkomsten voor begeleiders
• Instellen regiegroep op school en aanstellen kartrekker
• Data-feedback
Organisatie
• Groepsoverstijgende indeling in aanpakken
• Aanwezigheid 7 leeftijdsadequate boeken per leerling
• Verplicht 180 minuten per week voor basisaanpak (laag 1) en 100
minuten extra voor extra interventie (laag 2 / 3)
• Tweemaal per jaar klassenobservaties
• Na elk toetsmoment nagaan in welke aanpak / lagen de lln moeten
worden geplaatst
Opzet van het LIST-project (2)
• Implementatieperiode van drie jaar
• 80 scholen in het project betrokken
• 21 scholen voor regulier basisonderwijs hebben
het project afgerond
Doelen in het LIST-project (1)
Implementatie:
• Voldoende leeftijdsadequate boeken aanwezig
• Werken met de evaluatieve cyclus
• Uitvoeren LIST-aanpakken
• Voldoende tijd op het rooster
• Effectieve tijdsbesteding
• Hoog percentage taakgerichte leertijd
• Kwaliteit leerkrachtgedrag
Doelen in het LIST-project (2)
Leerlingniveau:
• Aantal gelezen boeken:
25 (door lln. zelf gekozen) gelezen boeken eind
van het schooljaar
• AVI:
80% van de lln. haalt de doelen die bij de AVI
van dat moment horen
• Stilleestoets:
80% van de lln. haalt de doelen op de stilleestoets
(afgeleid van hardopleestempo)
Onderzoeksvragen
• In welke mate is het LIST-project
geïmplementeerd?
• Zijn de projectdoelen op leerling-niveau
gerealiseerd?
Implementatie: boekenaanbod
Nov ‘08 Nov ’10 ES
Aanwezigheid 7 leeftijds-
adequate boeken per
leerling
24.3 % 94.4%** 4.38
Implementatie: evaluatieve cyclus
Nov. ‘08 Nov. ‘10 ES
1. Doelen stellen (7) .51 (.36) .89 (.21)** 1.33
2. Signaleren
2a. Toetsafname 1.0 1.0 .00
2b. Bijhouden hoeveel boeken
elke ll. leest (1) .00 (.00) .94 (.24)** 5.54
3. Reflectie op gegeven
onderwijs (9) .75 (.20) .79 (.13)* .24
4. Interventies
4a. Opstellen groepsplan 80.85 % 84.20% .08
4b. Kwaliteit groepsplan (16) .82 (.14) .82 (.19) .00
Implementatie: uitvoeren LIST-aanpakken
Nov. ‘08 Nov. ‘10 ES
1. Laag 1 wordt uitgevoerd
zoals bedoeld (4)
.00 (.00) .79 (.24)** 6.58
2. Laag 2 wordt uitgevoerd
zoals bedoeld (6)
.00 (.00) .50 (.24)** 4.17
Implementatie: tijd op het rooster
Nov ’10
Gem. (sd)
Hardop lezen (Laag 1) 186 (38)
Stillezen (Laag 1) 180 (37)
Ralfi (laag 2 bij hardop lezen) 79 (34)
Ralfi light (laag 2 bij stillezen) 90 (73)
Implementatie: effectieve tijdsbesteding
Aantal minuten dat er gelezen
wordt bij: Nov. ‘08 Apr. ‘11 ES
Hardop lezen (laag 1) 18 (6) 20 (6) .33
Stillezen (laag 1) 20 (6) 23 (6)** .50
Ralfi (laag 2) 18 (5) 18 (9) .00
Implementatie: % taakgerichte leertijd
Gem. % lln dat leest tijdens: Nov. ‘08 Apr. ‘11 ES
Laag 1: Hardop Lezen 68.8 89.3** 1.25
Laag 1: Stillezen 86.2 91.9** .48
Laag 2: Ralfi 70.0 93.1** 2.09
Implementatie: kwaliteit van leerkrachtgedrag
Nov. ‘08 Apr. ‘11 ES
Laag 1: Hardop Lezen .57 (.18) .70 (.15)** .79
Laag 1: Stillezen .62 (.15) .74 (.13)** .86
Laag 2: Ralfi .68 (.11) .87 (.09)** 1.9
Conclusies
De volgende aspecten zijn voldoende (.70 of meer)
geïmplementeerd:
• Boekenaanbod
• Werken met de evaluatieve cyclus
• Uitvoeren basisaanpak (laag 1)
• Tijd op het rooster voor basisaanpak (laag 1)
• Effectieve tijdsbesteding
• Taakgerichte leertijd
• Kwaliteit van het leerkrachtgedrag
Leerlingresultaten: aantal gelezen boeken
Groep 4 Groep 5 Groep 6 Groep 7 Groep 8
Mei ‘11 Mei ‘11 Mei ‘11 Mei ‘11 Mei ‘11
Gem.
(sd) 36 (26) 36 (18) 21 (10) 21 (10) 24 (9)
Leerlingresultaten: AVI
Groep 4 Groep 5 Groep 6 Groep 7 Groep 8
Mei ‘11 Mei ‘11 Mei ‘11 Mei ‘11 Mei ‘11
Doel AVI E4
(4)
AVI E5
(6)
AVI E6
(8)
AVI E7
(10)
AVI Plus
(11)
Gem.
(sd) 5.30 (2.16) 7.85 (2.38) 9.69 (1.85) 10.64 (.97) 10.84 (.63)
% doel
behaald 84.2% 89.4% 87.0% 91.3% 90.0%
Leerlingresultaten: % lln. functioneel geletterd
Aan het eind van het project verlaat slechts
0.9% van de leerlingen de school functioneel
ongeletterd (< E6)!
Leerlingresultaten: Stilleestoets
Groep 5 Groep 6 Groep 7 Groep 8
Mei ‘11 Mei ‘11 Mei ‘11 Mei ‘11
Doel (wpm) E5 / 120 E6 / 130 E7 / 148 Plus / 187
Gem. (sd) 204 (92) 214 (76) 234 (85) 247 (96)
% doel
behaald 88.7% 88.8% 89.1% 68.0%
Conclusies
• Eerste keer resultaten op nieuwe AVI in dergelijk
project
• Gemiddeld hebben de leerlingen de projectdoelen
ruimschoots bereikt
• Slechts 0.9% van de lln verlaat de school functioneel
ongeletterd
• 9-16% van de leerlingen behaalt het projectdoel op de
AVI niet
Discussie
• Plannen om uitsplitsing te maken naar goed
implementerende scholen en zwak implementerende
scholen
• Randomised quasi-experiment nodig voor zuivere
vergelijking andere aanpak / methode.
Implicaties
1. Investeren in rijk boekenaanbod/collectie
2. Implicaties voor leerkrachtgedrag:
- zelf kinderboeken lezen
- zelf enthousiaste lezer zijn
- weet wat er speelt bij de leerlingen
- praat met de leerlingen
3. Zodra het kan, stillezen
Top Related