- 1. Over herders en schapenVeel is al gezegd en geschreven over
het seksuele misbruik van minderjarigen door katholieke priesters
en religieuzen. Is hiermee intussen alles gezegd of zijn er nog
aspecten die in de discussie onderbelicht worden? Vanzelfsprekend
is het nooit voldoende om te beklemtonen hoeveel verschrikkelijk
leed aan onschuldige slachtoffers is aangedaan. Hier is onrecht
gedaan dat niet zonder gevolgen mag blijven. Dit lijden is echter
niet zinloos. Er is een toenemend bewustzijn dat seksueel misbruik
van minderjarigen, met de woorden van Paus Benedictus XVI, een
zondige en misdadige handeling is (zie brief aan de katholieken van
Ierland, 20-3-2010). Vanaf de begintijden tot vandaag wordt dit
duidelijk in de katholieke kerk bevestigd. Zo schrijft bijvoorbeeld
Paulus (1 Kor 6, 9-10) dat knapenschenders niet zullen deelhebben
aan het koninkrijk Gods. In een recent document, het Compendium van
de Catechismus van de Katholieke Kerk (2008), wordt over de zonden
tegen de kuisheid gezegd: Worden deze zonden jegens minderjarigen
begaan, dan zijn ze een des te ernstiger aanslag op hun
lichamelijke en morele integriteit (nr. 492). Pas als de volle
zwaarte van dit vergrijp voor iedereen duidelijk is en dit niet
meer als een cavalierdelict kan worden beschouwd zullen maatregelen
ter bescherming van minderjarigen succes kunnen boeken. In het
geval dat de daders ambtsdragers binnen de katholieke kerk zijn, is
de publieke verontwaardiging extra groot. Juist bij degene die een
hoogstaande moraal predikt zou men overeenstemming tussen woord en
daad mogen verwachten. Dit is zonder meer waar maar misschien
speelt hierbij ook een te oppervlakkig beeld van een ambtsdrager
een rol. Het doel van de katholieke kerk is de mens te helpen goed
te leven en daarmee zijn laatste doel, zijn eeuwig heil, te
bereiken. In de bijbelse beeldtaal van herders en schapen kan men
dit als volgt beschrijven. Er zijn herders (pastores) die de
gelovigen (de schapen) de nodige hulp en begeleiding geven. Het
bijzondere nu is dat alle herders - van dorpspastoor tot Paus - ook
tegelijk schapen zijn. In de kerk is er geen elite die volmaakt en
zondevrij leeft en werkt. Ieder schaap heeft zuivering en
begeleiding nodig. Ieder schaap kan ook lichte of zelfs zware
misstappen begaan. In de week voor Pasen lezen of luisteren velen
naar de passieverhalen van de evangelisten. Deze vermelden dat van
de twaalf apostelen (de eerste bisschoppen) alleen n bij de dood
van Jezus Christus onder het kruis stond. Judas, een dief zoals
Johannes zegt, had hem verraden. Petrus - de eerste Paus - had hem
verloochend en negen andere hebben hem in de steek gelaten. Alleen
de jongste apostel, Johannes, en de moeder van Jezus, Maria, en
enkele vrouwen hadden de sterkte bij Hem te blijven. Zien wij niet
toen en nu opnieuw het grote falen van de kerk? Schapen en herders
laten het afweten. Maar laten wij nu naar de feiten kijken. Van de
apostelen weten wij dat zij - met uitzondering van Judas -
uiteindelijk durfden op te komen voor hun gekruisigde Heer. De
meesten zijn zelfs daarvoor de marteldood ingegaan. Ook in geval
van het seksuele misbruik door ambtsdragers is er iets
opmerkelijks. Het aantal gevallen van misbruik bij ambtsdragers
binnen de katholieke kerk is significant lager dan bij vele andere
vergelijkbare sociologische groepen, zie bijvoorbeeld Dirk Vasblom
in het NRC van zaterdag 20 maart en de bijlage van rkk hieronder.
Mag men dan concluderen dat de herderlijke begeleiding van de
schapen die zelfs herders zijn succesvol is? Was die begeleiding
voldoende? Als men ervan uitgaat dat ieder falen verschrikkelijk
is, moet men dit ontkennen. Maar zelfs Christus vond in de
vrijheid
2. van n van zijn apostelen, Judas, een barrire die hij niet kon
of wilde breken. Judas pleegde verraad met als gevolg een moord op
een onschuldige. Boven werd reeds gememoreerd dat de huidige media
discussie uiteindelijk ook positieve gevolgen heeft of zal hebben.
Op de eerste plaats het toenemende besef dat misbruik van
minderjarigen een verschrikkelijke misdaad is t.o.v. de meest
kwetsbaren. Daarnaast is de eerlijke verontwaardiging - die niet
een vrucht is van cynisme - een teken van hoop. Want hierachter
staat een vaste overtuiging of beter gezegd verlangen dat het
anders kan, dat hierin verandering moet komen. Dit verlangen is de
basis en het begin van een echte vernieuwing. Het is een enorme
taak, want de ambtsdragers worden niet als zodanig geboren. Ook de
toekomstige herder groeit op in een gezin, gaat naar school en
volgt daarna een opleiding. Ouders, leraren en docenten zijn dus
herders van de toekomstige herder. Boven werd gesteld dat iedere
herder in de kerk ook schaap is, maar geldt niet ook het
omgekeerde?Alfred Driessen, emeritus hoogleraar natuurkunde
Universiteit Twente, nu werkzaam in maatschappelijke instellingen.
Bijlage: RKK Katholiek Nederland
http://rkkerk.nl/actualiteit/2010/detail_objectID702545_FJaar2010.html
RKK 'Misbruik eerder door niet-celibatairen dan door priesters'
Hilversum (Van onze redactie) 7 februari 2010 - Het is statistisch
vele malen waarschijnlijker dat niet-celibataire mannen seksueel
kindermisbruik plegen dan dat katholieke priesters dat doen. Dat
heeft de Duitse hoogleraar forensische psychiatrie Hans-Ludwig
Krber gisteren gezegd tegenover het persagentschap KNA.Der Spiegel
Aanleiding voor Krbers uitspraak zijn cijfers die gisteren door het
Duitse opinieweekblad Der Spiegel werden gepubliceerd. Volgens
eigen onderzoek zou blijken dat in de afgelopen vijftien jaar in 24
Duitse bisdommen 94 gewijde en niet gewijde pastoraal werkenden van
misbruik zijn beschuldigd. Van 30 personen is het bekend dat zij
strafrechtelijk veroordeeld zijn. Momenteel worden 10 personen van
misbruik verdacht.Hoogleraar Prof. Krber werkt als hoogleraar
forensische psychiatrie in het academisch ziekenhuis Charit in
Berlijn en is medeuitgever van het standaardwerk Handbuch der
Forensischen Psychiatrie.Geloof Krber zegt dat de cijfers zoals die
door Der Spiegel zijn gepubliceerd, ervan getuigen dat er
verhoudingsgewijs minder seksueel misbruik in de Katholieke Kerk
voorkomt dan in andere instituten met mannelijke medewerkers. Hij
zei dit te kunnen verklaren door het geloof van de katholieke
medewerkers. Dat geloof zou een sterke psychologische barrire voor
misbruikneigingen zijn.36 maal waarschijnlijker Statistisch gezien
is het 36 maal waarschijnlijker dat mannen die geen celibaatgelofte
3. hebben afgelegd seksueel misbruik plegen dan dat katholieke
priesters dat doen, aldus prof. Krber. In totaal staan er in
Duitsland sinds 1995 ongeveer 210.000 gevallen van seksueel
kindermisbruik bij de politie geregistreerd. Verhoudingsgewijs komt
er dus weinig misbruik voor in kerkelijke instituten.Aantijgingen
onderzoeken Het gevaar van het huidige schandaal is volgens Krber
dat de Kerk uit angst voor nieuwe schandalen aantijgingen van
vermeende slachtoffers zonder degelijk onderzoek voor waar
aanneemt. Hij wijst op het belang dat elke aantijging zorgvuldig
wordt onderzocht.