Heeft de euro toekomst?
Chris van Hooijdonk
• Historie
• Verschil noord-zuid in EMU
• Oplossingen?
EMU Vooraf
Theorie Optimum Currency Areas (Mundell 1961)
Een gemeenschappelijke munt kan als
- Asymmetrische schokken afwezig zijn
Anders opgevangen door
. Flexibele arbeidsmarkten (lonen of arbeidsmigratie)
. Gediversifieerde economisch structuur
. Gemeenschappelijk fonds (fiscal transfers)
Het euro-gebied voldoet (en voldeed) niet aan deze criteria en dus is de euro een POLITIEK project
Waarom dan toch EMU?
• Momentum 20-25 jaar geleden goed• Rol Duitse hereniging?• Maastricht criteria: Duitsland en Frankrijk
– Aantal deelnemende landen (12 ipv 5/6)
• GSP: extra slot (in praktijk papieren tijger)– Vergeefse poging (deel van) weeffouten te herstellen
Ook toen al: intern verzet (Bundesbank, DNB)
Europa
• Productiviteitsverschillen tussen Noord (vooral Duitsland) en Zuid
• Veel geld naar Duitsland; overschot lopende rekening• Men (Landesbanken e.d.) zoekt beleggingen en
beleggen in staatsschuld Zuiden (Griekenland en Portugal) en onroerend goed (Spanje en Ierland)
• Sinds de invoering van de euro ongeveer dezelfde rente in heel eurogebied; indicatie van gebrek aan risico-inschatting
Overheidsfinanciën 2011 Eurostat
Paradox?
“Visie” op Europa (Bron: The Atlantic Monthly Group, 2012)
Gelijk van de Grieken? (Bron: The Atlantic Monthly Group, 2012)
Concurrentiepositie Binnen EU (WEF 2012)
Noord en West versus Zuid en Oost
Probleem binnen EMU grootst
Oplossingen Noord-Zuid probleem EMU
• European Financial Stability Facility (EFSF) tijdelijke faciliteit die leningen aan lidstaten verstrekt en in obligatiemarkten mag interveniëren. Het geld hiervoor wordt geleend van de kapitaalmarkt (garanties tot € 780 mld, leencapaciteit tot € 440 mld)
• Hulp koppelen aan hervormingen (arbeidsmarkt, jeugdwerkloosheid, belastingsysteem, etc.)
• Afschrijven/Kwijtschelden schulden
• Opkopen staatsobligaties ECB om rente te drukken
• Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM) vervangt in 2013 het EFSF en wordt een permanent mechanisme
Geen structurele oplossingen!
Vraag: moet Europese commissie grotere rol krijgen?
Alternatieven
1. Verdere integratie
2. Splitsen van EMU
- Neuro en Zeuro
- Grexit
- uittreden Zuid-Europese lidstaten
3. EMU opheffen (plan PVV)
Alternatief 1: verdere integratie • Sluit aan bij Plan van Rompuy
– Permanent noodfonds en eurobonds– Bankenunie – Begrotingsunie– Macro unbalance procedure
• Sluit aan bij OCA theory
Voordelen:• Prijstransparantie, lage transactiekosten, meer handel• Meer specialisatie (betere conc.positie EMU)• Mogelijkheid tot voeren van structureel Europees beleid
Nadelen:• Politiek onhaalbaar (Ned, Fin accepteren geen grotere invloed Brussel;
renteverhoging onacceptabel)• Langdurige fiscal transfers noodzakelijk, omdat verschillen deels
structureel zijn• Inboeten subsidiariteit
Uitwerking De Grauwe: Budgetary Union (Autralian Review, 2012, 45/3, pp. 255-68)
• In zuidelijke lidstaten: liquiditeitsprobleem →solvabiliteitsprobleem (bad equilibrium)
• Nodig: politieke unie– ECB: lender of the last resort
– Mechanism of transfers
• Inflatie? Liquiditeit banken neemt toe; niet M3• Fiscal consequences? Zijn noodzakelijk om financiële
stabiliteit te waarborgen• Moral hazard? “Blue bonds” en “Red bonds”
Alternatief 2: Splitsing euro• Neuro: Du, Ned, Fi, Oost, Bel, Lux, (Fr?)
• Zeuro: rest (Fr?)
Voordelen
• Sneller herstel conc.kracht Zuid-Europa; divergentie N-Z minder waarschijnlijk (?)
• Kans op meer integratie binnen Noorden en binnen Zuiden
Nadelen
• Korte termijn: Transitiekosten, bestaande contracten, kapitaalstromen, spaargelden, faillisementen
• Positie Frankrijk (?)
• Kans op blijvende divergentie N-Z(?)
• Noorden convergentie vrij groot. Zuiden onderling verschillend (ec. groei, werkloosheid, handelsrelaties....)
Alternatief 2a: Uittreden Griekenland (Grexit)
Voordelen:• Kans op fundamenteel herstel Gr. via conc.positie• Vergroot kansen van EMU op duurzamere muntunie• Signaalwerking naar andere landen
Nadelen:• Transitiekosten (wel lager dan bij Zeuro)• Bankrun/Chaos Griekenland• Kans op onrust fin. markten (besmetting?)
Alternatief 2b: Uittreden meerdere lidstaten
Alternatief 3: opheffen EMU (niet de EU)
Voordelen:• Monetaire autonomie → invloed conc. Positie• Politieke antonomie
Nadelen:• Doet voordelen muntunie (D, Oost, Ned, Fin, B, Lux)
teniet• Leidt tot enorme transitiekosten• Verzwakking positie Europa in wereldeconomie• Terugkeer valuata speculaties
Welk alternatief?Meest wenselijk?• Onzekerheid over kosten/baten• Onzekerheid over overbruggen cultuurverschillen• Keuze als
econoom/kiezer/burger/Europeaan/Nederlander?
Haalbaar?• Uitersten (1 en 3) lijken politiek onhaalbaar• Wachten op momentum? • Blijvende steun aan Griekenland?
?????
Top Related