1
Inhoudsopgave Gebruik de links om snel door het document te gaan.
hoofdstuk 1 Inleiding blz. 3 hoofdstuk 2 Inleveren en beoordeling blz. 4
hoofdstuk 3 Het stappenplan blz. 5 hoofdstuk 4 Keuzeonderwerpen
aardrijkskunde blz. 6 biologie blz. 8 BSM blz. 9
Duits blz. 9 Engels blz. 10
economie blz. 11 Frans blz. 13 geschiedenis blz. 13
handvaardigheid blz. 14 Informatica blz. 15
Maatschappijwetenschappen blz. 16 M&O blz. 16 muziek blz. 17
natuurkunde blz. 18 Nederlands blz. 18
scheikunde blz. 19 tekenen blz. 20 wiskunde blz. 20
Bijlagen 1. beoordelingsformulier blz. 21 2. keuzeformulier blz. 23
3. planningsformulier blz. 25 4. vaardigheden blz. 27
Deze brochure, het keuzeformulier, het beoordelingsformulier, het
planningsformulier en het logboekformulier zijn ook te vinden op de ELO bij het vak ‘examenklassen - profielwerkstuk’
3
Hoofdstuk 1 Inleiding
Eén van de onderdelen van het examendossier is het profielwerkstuk (pws).
Het pws wordt ook wel aangeduid als de ‘meesterproef’. Je kunt het beschouwen als een grote praktische opdracht. Het doel van het pws is dat je aantoont over een
aantal vaardigheden te beschikken. Dit zijn:
informatievaardigheden
onderzoeksvaardigheden en/of ontwerpvaardigheden
communicatieve of presentatievaardigheden
Meer informatie over deze vaardigheden is te vinden in bijlage 5.
Aan het pws is een aantal wettelijke voorschriften verbonden. Enkele hiervan zijn:
Het pws heeft betrekking op minstens één van je vakken met een studielast van 320 uur of meer. Vakken met een studielast kleiner dan 320 uur zijn:
maatschappijleer, lo en ckv.
Het pws wordt beoordeeld met een cijfer dat meetelt in het combinatiecijfer
samen met maatschappijleer.
De titel van het pws en het cijfer komen op de eindlijst.
Er moet een logboek worden bijgehouden (zie bijlage 4).
Naast het eindproduct wordt ook het proces beoordeeld. Dat wil zeggen dat ook
je werkzaamheden die leiden tot het eindproduct, in de beoordeling worden meegewogen (zie bijlage 1: beoordelingsformulier).
In principe maak je het pws samen met een medeleerling. Wil je hiervan afwijken dan moet je toestemming vragen aan de heer Van Rooijen (RNT).
Daarnaast heeft de school bepaald dat het pws in het eerste halfjaar van het examenjaar gemaakt en afgerond moet zijn. Zie hoofdstuk 2 en 3 voor de inleverdata.
Het onderwerp van je pws mag je in overleg met een vakdocent zelf bedenken, maar je kunt ook een onderwerp kiezen uit de lijst met mogelijke onderwerpen die je in
hoofdstuk 4 van deze brochure aantreft. Overleg altijd eerst met een vakdocent voordat je je keuze invult op het keuzeformulier (bijlage 2). In de volgende hoofdstukken kun je o.a. lezen wanneer je je keuze kenbaar moet
maken. De pws-coördinator mevrouw Van der Putten (PTO) zal je daarna op korte termijn berichten of je keuze gehonoreerd kan worden.
Terug naar de inhoudsopgave.
4
Hoofdstuk 2 Inleveren en beoordeling Het profielwerkstuk dient in de eerste helft van het examenjaar gemaakt te worden. Het keuzeformulier dient binnen twee weken bij mevrouw Van der Putten
ingeleverd te worden. Leerlingen die hun keuzeformulier te laat inleveren kunnen mogelijk niet bij het vak van hun voorkeur worden ingedeeld. Je zult dan een ander
vak en onderwerp moeten kiezen. De inleverdatum voor de voorlopige versie is maandag 16 december 2013.
Je levert je voorlopige versie digitaal in, via een centraal inleverpunt op de elo. Sommige begeleiders willen daarnaast een papieren versie ontvangen.
De begeleider kijkt het voorlopige pws na en geeft aan welke verbeteringen er nodig zijn. Uiterlijk in de week van 20 januari krijg je het pws van je begeleider terug.
De uiterste inleverdatum voor de definitieve versie is woensdag 5 februari 2014.
Ook de definitieve versie van je profielwerkstuk lever je in via de elo. Daarnaast moet
je een papieren versie bij de pws-coördinator mevrouw Van der Putten inleveren. Na registratie geeft zij de werkstukken aan de begeleiders. Je begeleider kijkt het definitieve werkstuk na en geeft er een cijfer voor (zie bijlage 1 voor het
beoordelingsformulier). Het pws wordt ook door een tweede docent gelezen en beoordeeld.
Het cijfer voor het profielwerkstuk wordt afgerond op een geheel getal en telt, samen met maatschappijleer, mee in het combinatiecijfer.
Plagiaatcontrole:
De voorlopige versie van het profielwerkstuk wordt op plagiaat gecontroleerd. Je begeleider en jijzelf weten dan direct of je werk voldoende authentiek is. Er is dan ook nog voldoende tijd om het werkstuk te verbeteren als het plagiaatpercentage (te)
hoog is. De begeleider bepaalt welk percentage acceptabel is. Dit kan per vak en/of onderwerp verschillend zijn.
Het is toegestaan om uit bronnen te citeren mits de informatie die letterlijk uit bronnen wordt overgenomen als zodanig aangegeven wordt in het pws. Ook bijlagen die letterlijk uit bronnen afkomstig zijn, dienen voorzien te zijn van een
bronvermelding (zie ook de ‘richtlijnen voor de bronvermelding’ in bijlage 5). Te laat of niet inleveren van de definitieve versie:
Voor profielwerkstukken die op 5 februari 2014 zonder geldige reden niet zijn ingeleverd geldt de volgende procedure:
De begeleider geeft een cijfer voor de voorlopige versie
Indien geen voorlopige versie is ingeleverd, wordt het cijfer een 1,0
Dit cijfer wordt op vrijdag 21 februari 2014 definitief
Terug naar de inhoudsopgave.
5
Hoofdstuk 3 Het stappenplan Het maken van een pws is niet eenvoudig. Er moet niet alleen veel gedaan worden,
er moeten ook veel beslissingen genomen worden. Om alles overzichtelijk te houden werk je volgens het stappenplan. Bij elke stap hoort een datum waarop het betreffende onderdeel uiterlijk afgerond moet zijn. Je krijgt dan van je begeleider te
horen of het werk dat je tot dat moment gedaan hebt in orde is en of je verder kunt gaan met de volgende stap. Dit systeem moet er voor zorgen dat noch jij, noch je
begeleider aan het eind van het proces voor een grote verrassing komt te staan. Aan de hand van het stappenplan wordt ook de voortgang van je werk beoordeeld (zie bijlage 1: beoordelingsformulier onder het kopje ‘Het proces’).
Stap 1: Orientatie
Werkzaamheden: Kies een vak, een onderwerp en een partner. Formuleer je voorlopige onderzoeksvraag (overleg met vakdocenten, zoek informatie in mediatheek, enz.). Contactmomenten: Tijdens dit onderdeel is contact met een vakdocent noodzakelijk; hij moet het keuzeformulier ondertekenen. Lever het keuzeformulier in bij de pws-coördinator (PTO). Het keuzeformulier moet uiterlijk 18 september (dat is na twee weken) zijn ingeleverd. De indeling bij de begeleiders wordt z.s.m. bekend gemaakt op het bord bij de mediatheek en op de elo. Stap 2: Planning
Werkzaamheden: Formuleer je definitieve onderzoeksvraag en de deelvragen. Maak een onderzoeksplan en een tijdplan: bedenk hoe je je onderzoek wilt gaan uitvoeren en wanneer je de verschillende onderdelen gaat uitvoeren, gebruik het planningsformulier (bijlage 3). Contactmomenten: Tijdens stap 2 moet er minimaal één contactmoment met je pws-begeleider plaatsvinden. Het is verstandig om vaker contact met je begeleider te hebben. Stap 2 moet uiterlijk 25 september goedgekeurd zijn door je pws-begeleider. Stap 3: Uitvoering
Werkzaamheden: In deze periode komt het pws te stand. Je gaat: informatie verzamelen en beoordelen, literatuur bestuderen, experimenten uitvoeren, resultaten verzamelen en ordenen, een bronnenlijst maken, enz. Je spreekt met je pws-begeleider af wat je precies af moet hebben voor de contactmomenten. Contactmomenten: Omdat dit de belangrijkste stap is en veel werk omvat, moet je minimaal twee keer met je pws-begeleider overleggen. Meer contactmomenten is vaak noodzakelijk. Je werk moet bij deze stap tweemaal goedgekeurd worden door je begeleider; vóór 16 oktober en vóór 20 november. Stap 4: Afronding De voorlopige versie van je pws lever je uiterlijk maandag 16 december in bij je begeleider. Deze versie krijg je in de week van 20 januari 2014 terug met commentaar van je begeleider. De definitieve versie van je pws lever je uiterlijk 5 februari 2014 in (zie ook hoofdstuk 2).
Terug naar de inhoudsopgave.
6
Hoofdstuk 4 Keuzeonderwerpen
AARDRIJKSKUNDE Onderwerp
Andere vakken die met het onderwerp te maken hebben
Presentatievorm
Ruimtelijke ordening en ruimtegebruik:
uitbreidingen Hal-gebied
Altongebied
recreatie/natuurgeb.
uitbreiding Schiphol uitbreiding Europoort,
droogleggen Markerwaard
In overleg met de docent
Milieu, milieugebruiksruimte:
drinkwatervoorziening
gebruik energie (wind, zonne-energie) landbouw/ mest
bodemvervuiling door intensieve veeteelt
luchtvervuiling door intensieve veelteelt
ontbossing
bi, sk, na Idem
Natuurgebieden –inrichting/beheer bi Idem
Nederland als distributieland ec Idem
Nederland als landbouwland bi Idem Nederland als waterland:
transport
waterhuishouding
taken van waterschappen
toerisme
Idem
Bodemvorming bodemvormende processen
bi Idem
Mondiale tegenstellingen op economisch gebied ec Idem
Locale milieuproblemen:
oorzaken/gevolgen
bi / sk Idem
Ruilverkaveling en Landinrichting:
vroeger en nu
gs Idem
Maak een reisgids bij een leesboek ne Schriftelijk Sport:
verzorgingsgebieden in het betaalde voetbal
locatie van nieuwe stadions
bsm In overleg met de docent
Proeven: geologie: - simulatie plaattektoniek - grondsoorten eigen omgeving - erosie / sedimentatie
eigen idee
Informatie over deze opdrachten en de presentatievorm bij VSB.
Het is ook mogelijk om je aardrijkskunde PO te combineren met je pws. Het PO kan bijvoorbeeld een hoofdstuk zijn van je pws. Zie volgende blz.
7
Vervolg AARDRIJKSKUNDE Mogelijke onderwerpen voor een PO / pws:
Ak-boek PO onderwerp pws onderwerp Arm en rijk Arbeidsmigranten in de bollen /
tuinbouw Het Europese migratievraagstuk
Herkomst van kleding in Heerhugowaardse boetieken
Mondiale bedrijfsverplaatsing / internationale arbeidsverdeling
Migranten in Heerhugowaard De verdeling van migranten over Nederland / Europa
Vergelijk 2 wijken in Heerhugowaard, bezien vanuit verschillende dimensies
Vergelijk Heerhugowaard met andere steden in binnen- en buitenland
Het verhaal van een asielzoeker (interview)
Mondiale vluchtelingenstromen / Asielbeleid
Systeem aarde
Aardbevingen rond Alkmaar als gevolg van gas- oliewinning
Verschillende oorzaken van aard-bevingen, de gevolgen en maat-regelen om de schade te beperken
De (opbouw en afbraak van de) kust tussen Egmond en Petten
(Opbouw en afbraak langs de) hele Nederlandse kust / andere kusten
De duinen tussen IJmuiden + Schoorl + drinkwaterwinning
Drinkwaterwinning in Nederland en / of daarbuiten
(Mogelijke) natuurrampen in onze omgeving
Natuurrampen in Nederland en / of daarbuiten. (oorzaken, gevolgen, oplossingen)
Landbouw in Europa
De invloed van de EU op agrarische bedrijven in Heerhugowaard
Het EU landbouw beleid en ……..
Agrarische bedrijven rond Heerhugowaard
Een vergelijking met bedrijven in andere gebieden binnen en buiten Nederland
Een boerenbedrijf in een gebied met beperkingen. (Eilandspolder)
Een vergelijking tussen bedrijven in verschillende gebieden
De ruilverkaveling van het Geestmerambacht
Een vergelijking met ruilverkavelingen in andere delen van Nederland
Toeristische attracties rond Alkmaar / Heerhugowaard. Een reisgids
Een vergelijking met andere toeristische centra in Nederland
Wonen in Nederland
Oud-Overdie als achterstandswijk Oud-Overdie vergelijken met andere achterstandswijken in binnen- en buitenland
Overstromingsgevaar in de regio Alkmaar / Heerhugowaard
Overstromingsgevaar in Nederland
De waterhuishouding van de Heerhugowaard
De waterhuishouding van verschillende gebieden in Nederland
Ruimtelijke veranderingen in de wijken van Alkmaar / Heerhugowaard
Vergelijken met andere steden in Nederland
Hoe moet de regio Alkmaar-Heerhugowaard bestuurd worden?
een vergelijking met andere samenwerkende steden
Heerhugowaard als VINEX-lokatie Ruimtelijk beleid in Nederland Heerhugowaard / Alkmaar als
winkelstad Winkelsteden in Nederland. De theorie van Christaller
8
BIOLOGIE Bij alle profielwerkstukken voor biologie moet er een natuurwetenschappelijk experiment uitgevoerd worden. Dus geen literatuur onderzoek. Andere onderwerpen zijn ook mogelijk; overleg met je docent.
Mens of dier: fysiologie
invloed op diverse lichaamsfuncties van koffie, voedingsmiddelen, etc. (géén alcohol, drugs, sigaretten, etc.)
oog: afstanden schatten, ruimtelijk inzicht, kleurwaarneming, gezichtsbedrog, etc.
oor: bovenste gehoorgrens, gehoordrempel, gehoorschade mp3 speler, etc.
smaak: smaakdrempel, smaakverstoring door roken, ouderdom, etc. neus: geurherkenning van stoffen of mensen; reukdrempel, etc.
geheugen: korte- en/of lange termijn geheugen, visueel, auditief, etc.
concentratievermogen onder diverse omstandigheden
reactiesnelheid onder verschillende omstandigheden
Mens of dier: Gedrag
voorkeur gezichtsvorm, vorm kin/neus, lichaamsvormen, symmetrie
invloed kleur, geur, reclame
conditioneren van duiven (oud-jong)
integratie proces tussen kippen, konijnen, cavia’s, o.i.d. lichtinvloed op meelworm
agressiegedrag bij Siamese kempvis
Skinner box bouwen en geconditioneerde reflex meten
Ecologie / planten
biomassa in water m.b.v. objectglaasjes in relatie met diepte, vervuiling, stroming broeikaseffect nabootsen in het ß-lab m.b.v. Coach
ontwikkeling pekelkreeftjes bij verschillende zoutconcentraties
invloed waterkwaliteit op watervlooien: pH, fosfaten, etc.
invloed van milieu-invloeden (fosfaten, nitraten, wasmiddelen, etc.) op de ontwikkeling, groei en bouw bij planten (b.v. algen, begonia, bonenplanten, o.i.d.)
invloed van osmotische invloeden op de ontwikkeling, groei en bouw bij planten
invloed van of compostering op de ontwikkeling, groei en bouw bij planten invloed van groei remmende middelen en groeihormonen op de ontwikkeling, groei en
bouw bij planten
concurrentie tussen twee of meer plantenpopulaties
honingonderzoek of pollenonderzoek: microscopisch
diversiteit van plantengroei in relatie met abiotische factoren (eutroof, oligotroof)
Biogas uit poep van koe, varken, paard, etc. (bv. slimmere opstelling bouwen)
Biobrandstofkit van biorad: optimale condities meten/ onderzoeken voor het enzym cellobiase dat cellulose afbreekt tot bio-ethanol (diverse onderzoekjes mogelijk)
Cellen (bacteriën of gist – ook mogelijk met Coach) en moleculen
invloed van Yakult of Activia (probiotica)
werking van zeep, deodorant, tandpasta, schoonmaakmiddel, etc.
soortenrijkdom en milieu
voedingsbodems ontwikkelen
conserveringsmethodes: pasteuriseren of steriliseren van melk, in zuur bewaren, etc.
anaërobe gisting: kaas of wijn maken (optimaliseren productieproces) Eiwitonderzoek in voedsel m.b.v. de Bradfordmethode (kleurreactie en spectrofotometer)
9
BSM
Onderwerp Andere vakken die met het
onderwerp te maken hebben Presentatievorm
Samenhang sportrecords in relatie tot techniekontwikkeling.
Geschiedenis Aardrijkskunde
Verslag
Vandalisme en sport. Maatschappijleer
Verslag
Sport en doping. Waarom wel of niet verbieden?
Biologie Verslag
Sporten, gezond of ongezond? Biologie Natuurkunde
Verslag
Hebben sportdranken invloed op de sportprestatie?
Biologie
Verslag
De invloed van sport op de natuur en omgeving (survival / wintersport)
Aardrijkskunde Economie
Verslag
Het nut van sportpsychologie? Filosofie Maatschappijleer
Verslag
Sportblessures bij lichamelijke opvoeding op school.
Biologie Verslag
Bewegen kinderen (leerlingen op het HF) genoeg?
Biologie Verslag
Geweld rond het voetbalveld.
Filosofie Maatschappijleer
Verslag
De invloed van voeding op sportprestaties.
Biologie Verslag
DUITS
Onderwerp Andere vakken die met het
onderwerp te maken hebben Presentatievorm
Handel D-NL ec / gs schriftelijk / mondeling
Toerisme/ A – NL D – NL ec / ak Idem
Ungeliebte Nachbarn (vooroordelen) gs / levo / filosofie / maw Idem Euregio’s: nut? Gs / ec / ak Idem
WO II gs Idem Hereniging 1990 ec / gs Idem
Duitse wijnen/ bieren ak / ec Idem Schilderkunst ckv / levo Idem
Architectuur = Bauhaus ckv / wi Idem Literatuur = D – NL wisselwerkingen ne Idem
Geld = koppeling NL-D ec Idem Reclame D – NL ec / gs / ckv / levo Idem
Duitsland, Nederland en voetbal Bsm / gs / ec Idem Duitsland, Nederland en de Hanze Gs / ec Idem
10
ENGELS
Onderwerp Andere vakken die met het
onderwerp te maken hebben Presentatievorm
Charles Dickens gs / ckv Verslag
Tabloids ckv / maw Verslag
Henry VIII gs Verslag Espionage Verslag
Magic and mystery ckv / levo verslag, video, hoorspel
Witches gs / levo Verslag
William and Mary gs / ckv Verslag South-Africa gs / maw Verslag
Rugby bsm verslag, wedstrijd Peter Stuyvesant gs Verslag
Nederland en New York gs Verslag Invloed Nederlands op Engels gs verslag, spel
Invloed Frans op Engels gs verslag, spel Ebonics Verslag
Public schools gs Verslag Britain and India gs Verslag
11
ECONOMIE Stellingen waarbij voor- en tegenargumenten beschreven worden en een gefundeerd standpunt bepaald wordt. Voor- en tegenargumenten worden door literatuuronderzoek en eigen onderzoek middels enquêtes/interviews ed ondersteund. Zelfbedachte stellingen zijn mogelijk. Presentatievorm: schriftelijk verslag eventueel in combinatie met een video, powerpoint, poster of andere presentatievorm. Voorbeelden: Stellingen Verwante onderwerpen
Hebben traditionele reisbureaus nog bestaansrecht nu consumenten steeds vaker hun reis zelf boeken via internet?
Toerisme
Kredietcrisis: hebben banken nog wel een toekomst? Conjunctuur, Banken
Televisiereclame: een achterhaald marketinginstrument? Maatschappijleer, M&O Een vast arbeidscontract: niet meer van deze tijd? Arbeidsmarkt
Alcohol: kost het de samenleving echt meer dan het oplevert? Overheid, Kosten en opbrengsten
Roken: kost het de samenleving echt meer dan het oplevert? Overheid, Kosten en opbrengsten
Sportsponsoring: een goed marketinginstrument voor bedrijven? Maak een sponsoranalyse van een bedrijf dat sporters sponsort
BSM, M&O
Belasting betalen: “Leuker kunnen we het niet maken” (of toch wel?). Welk belastingsysteem vind jij eerlijk?
Overheid
Wie betaalt de babyboom: de babyboomers zelf, jouw ouders, jij of jouw kinderen en kleinkinderen?
Levensloop, overheid, sociale zekerheid
Milieuvriendelijk: voor de knikkers, de maatschappij of de natuur? MVO, biologie, maatschappijleer
Biologische producten: te duur en helemaal niet zo verantwoord? MVO, biologie, kosten en opbrengsten
Is studeren wel zo goed voor de Nederlandse economie? Kosten en opbrengsten, economische groei
Valt er te verdienen aan de Wadden? Kosten en opbrengsten, aardrijkskunde
Opkomende nieuwe industrielanden: kans of bedreiging voor de Westerse landen? (kies één van de BRIC-landen en vergelijk de economie van dit land met die van één of meerdere Westerse landen)
Economische groei
Terug naar de gulden? EMU, Europa
Laten wij ontwikkelingslanden de dupe worden van de kredietcrisis?
Banken, conjunctuur, onderontwikkeling
Globalisering en vrijhandel: vooruitgang of laten we de inrichting van de aarde daarmee over aan de vrije markt?
Globalisering,markten, internationale handel
Nog meer landen bij de EU? Europa, EU Is versoepeling van het ontslagrecht de oplossing voor het huidige arbeidsmarktprobleem?
Arbeidsmarkt
Files in Nederland: zijn vervoersproblemen op te lossen? Kosten en opbrengsten, vervoer
Wordt er in organisaties toneel gespeeld? M&O, CKV
Is afschaffing van de hypotheekrenteaftrek de oplossing voor het huidige woningmarktprobleem?
Woningmarkt, belastingen
Wordt China echt de belangrijkste economische grootmacht van de wereld?
Economische groei, globalisering
Verzekeringen: geldklopperij of noodzaak? Verzekeringen, asymmetrische informatie
12
Vervolg ECONOMIE Stellingen Verwante onderwerpen
Het verlenen van microkredieten: dé manier om ontwikkelingslanden te helpen?
Onderontwikkeling, globalisering, banken,
Verhoging van de AOW-leeftijd: liever vandaag dan morgen! Vergrijzing, sociale zekerheid, ruilen over tijd
Mijn pensioen: ik spaar zelf wel! Ruilen over tijd, vergrijzing, verzekeringen
Bezuinigingen op de kunstsector: logisch in tijden van crisis? Banken, economische groei, tekenen/ handvaardigheid
De dalende dollar: goed voor de Nederlandse economie of niet? Wisselkoersen, internationale handel
Minimumlonen: afschaffen of verhogen? Arbeidsmarkt, sociale zekerheid
Zijn Schiphol/de Rotterdamse Haven nog wel zo belangrijk voor de Nederlandse economie?
Vervoer, kosten en opbrengsten, internationale handel, toerisme
Wat zijn de gevolgen van HIV/Aids voor de Afrikaanse economieën?
Gezondheidszorg, onderontwikkeling
Is een monopolie echt slecht voor de economie? Marktvormen, M&O
Economische beslissingen: ratio of emotie? (wordt economisch gedrag gestuurd door psychologische processen of door een rationele afweging van voor- en nadelen)
Psychologie, economische theorieën
Vrouwen aan de top: een must! Emancipatie, maatschappijleer
Worden arme landen armer en rijke landen rijker? Onderontwikkeling, economische groei
Overheidsingrijpen of marktmechanisme? Overheid, markten
Zal de kwaliteit van het (hoger) onderwijs verbeteren als het geprivatiseerd wordt?
Overheid
Andere mogelijke onderwerpen (voorbeelden): Presentatievorm
Bedenk je eigen product, voer een marktonderzoek uit en schrijf het bijbehorende marketingplan
Marketingplan + prototype product
Bedenk je eigen product, voer een marktonderzoek uit en maak een reclamefilmpje
Marketingplan + reclamefilmpje
De rekenkamer: wat kost een ………… (doe onderzoek naar de kosten van een product/dienst, zoals in het televisieprogramma De Rekenkamer)
Film/schriftelijk verslag
Stel je eigen (fictieve) aandelenpakket samen, volg de koersen en analyseer de invloed van je beslissingen op je winst of verlies
Schriftelijk verslag
Klaslokaalexperimenten economie: doe onderzoek naar de effecten van klaslokaalexperimenten
Experiment + onderzoeksverslag
Klaslokaalexperimenten economie: bedenk zelf een nieuw experiment en voer ‘m uit
Experiment + onderzoeksverslag
13
FRANS Onderwerp
Andere vakken die met het onderwerp te maken hebben
Presentatievorm
Le système scolaire en, ne in overleg met de docent
Politiek gs Idem Het Franse chanson mu, ckv Idem
Het stripverhaal te, ckv Idem Handelsbetrekkingen ec Idem
Drugs(gebruik) bi, levo Idem
De mode te, ckv een modeshow De roddelpers levo in overleg met de docent
Franse wijnen bi, sk, ak Idem De Franse keuken Idem
Elle/Marie-Claire Idem Frankrijk en Europa gs Idem
Cultuurverschillen tussen NL en F ne, levo Idem Eetgewoontes in NL en F bi, sk Idem
Het impressionisme te, ckv Idem Monumenten in Parijs ak, gs Idem
Tourisme NL-F, F-NL ak Idem Franse rap (Argot, Verlan) mu, ckv Idem
GESCHIEDENIS Het onderwerp voor het profielwerkstuk moet gaan over een deel van de examenstof, namelijk De Verenigde Staten 1865-1965. Het is de bedoeling dat je daar een beperkte periode uit kiest bijvoorbeeld:
- De Amerikaanse burgeroorlog 1861-1865 - De USA in de Eerste Wereldoorlog - De Roaring twenties - De crisis van de jaren ’30 - De jaren ’50.
Ook kun je een biografie van een president of een ander belangwekkend persoon uit de Amerikaanse geschiedenis nemen zoals bijvoorbeeld Martin Luther King. Je moet dan wel in een inleidend hoofdstuk goed een beeld van de tijd schetsen waarin deze persoon leefde. Door je te beperken tot één persoon of een beperkte periode, willen we bereiken dat jullie het onderwerp echt goed uitdiepen. Je profielwerkstuk bevat minimaal 20 A4-tjes tekst (dus zonder titelpagina, bronnenlijst etc.). Je moet minstens één, door je docent goedgekeurd, boek over deze periode bestuderen. Daarnaast moet je ook artikelen en/of internetgegevens gebruiken, waarbij je in de bronnenlijst heel duidelijk aangeeft welke je geraadpleegd hebt.
14
HANDVAARDIGHEID
Onderwerp Andere vakken die met het
onderwerp te maken hebben Presentatievorm
Bauhaus wi / gs Multimedia presentatie
Realisme gs Schriftelijk verslag
Romantiek gs / talen / ne Idem De Stijl gs / wi Idem
Brons gieten na / sk Video, foto’s Industriële vormgeving te / sk Schriftelijk verslag
M.C. Escher wi / te Video De zintuigen bi Schriftelijk verslag
“Heilige” kunst gs / te / levo Idem (De invloed van) kleuren bi Proefjes + resultaten
(Kunst en) speelgoed gs Schriftelijk verslag
Elk onderwerp dat raakvlakken heeft met één of meer van de volgende factoren, is geschikt voor een profielwerkstuk bij handvaardigheid:
- ruimtelijke vormgeving - ruimtelijke kunst - ruimtelijke industriële vormgeving - ruimtelijke ambacht (techniek)
15
INFORMATICA
Onderwerp Andere vakken die met het onderwerp te maken hebben
Presentatievorm
Privacy en computers - gevaren/ beveiliging/ rol overheid/ datamining ? wat weet Facebook van jou? / gezichtsherkenning
maatschappijleer Verslag plus poster of PPP
Grenzen van het Internet - Internet raakt vol - SPAM - IPv6 en andere oplossingen
In overleg met de docent
Fractals - theorie - zelf een toepassing schrijven - wat heb je eraan?
wiskunde/ geografie/
natuurkunde/ biologie
Verslag plus werkende software
Optimaal bezorgen - kortste route bepalen om kranten te bezorgen - uitbreiden naar meer klanten
wiskunde In overleg met de docent
Programmeren voor kinderen - schrijf een kleine cursus voor kinderen van groep 7 of 8 van de basisschool - probeer de cursus uit en doe verslag - scratch, alice, easylogo, greenfoot of ……
Verslag plus werkende software
Bouw je eigen applicatie voor je smartphone - Geef eerst een overzicht van programma’s die
hiervoor gebruikt kunnen worden - Maak een gefundeerde keuze
Een verslag plus een werkende app
Toepassingen “in de wolken” - Kritische blik: wat werkt goed, wat niet? - Wat zijn de nieuwste ontwikkelingen? - Onderzoek de mogelijkheden van Google Charts - Onderzoek de mogelijkheden van Prezi - Besturingssysteem in de cloud
Een presentatie in Prezi plus een verslag
(Als je al een eigen website hebt:) -.Welke mogelijkheden zijn er om met webstatistieken het bezoek aan je site in kaart te brengen? -.Behandel deze mogelijkheden en kies er dan één waarmee je je eigen site gaat analyseren.
Een verslag plus een presentatie.
Arduino - Bedenk en ontwikkel een toepassing met deze microcontroller. Een toepassing waarbij de arduino reageert op z’n omgeving. - Schrijf er een lesbrief bij die bij informatica gebruikt zou kunnen worden.
Een demonstratie van de toepassing plus een verslag en een lesbrief
16
Maatschappijwetenschappen Het onderwerp is vrij maar moet wel aansluiten bij een van de onderwerpen van maw: politieke besluitvorming, criminaliteit, massamedia, multiculturele samenleving, ontwikkelingssamenwerking, werk. Naast literatuuronderzoek willen we dat je ook een andere onderzoekstechniek zoals een interview of een enquête gebruikt. Voorbeelden van onderwerpen: opkomst van populistische partijen, oorzaken van criminaliteit, gevolgen sociale media, Europese eenwording, het nut van ontwikkelingshulp, asielbeleid, aanpak jeugdwerkloosheid, medialogica, poldermodel, grenzen aan de vrijheid van meningsuiting, de publieke omroep, internationale politieke verhoudingen, maatschappelijke ongelijkheid, integratie, emancipatie.
M&O Onderwerp Presentatievorm
Eigen onderneming Schriftelijk verslag Sportmanagement Schriftelijk verslag
Huizenmarkt Nederland Schriftelijk verslag Hypotheekvormen vergelijken Schriftelijk verslag
17
MUZIEK Muzikale stromingen (bijv: middeleeuwen, gregoriaans, renaissance, barok, Weense
klassieken, romantiek, impressionisme, expressionisme, docafonie, serialisme, neo-classicisme, minimal music, musique concrete, Elektronische Musik, aleatoriek, blues, new orleansjazz, chicagojazz, kansas cityjazz, swing, cooljazz, freejazz, jazzimprovisatie, rock ‘n’ roll, rhythm & blues, soul, funk, merseybeat, hardrock, symfonische rock, jazzrock, heavy metal, techno, eighties pop, glitterrock, dance, trance, bass ’n drums, hip hop, nederpop, Nederlandstalige pop, Franstalige pop, wereldmuziek, etc.) Componisten/dirigenten (bijv: Beethoven, Mozart, Lennon & McCartney, Andrew Lloyd
Webber, Jaques Brel, Bernard Haitink, Jaap van Zweden, etc.) Bands/artiesten (bijv. The Beatles, Anouk, Madonna, musicalverenigingen, bejaardenkoren,
popkoren, religieuze koren, etc.) Instrumenten/instrumentengroepen (bijv: ontwikkeling van viool, gitaar, orkest,
synthesizer, symfonieorkest, fanfare, niet-westerse instrumenten, muzikale hulpmiddelen als microfoon, versterker, PA-systemen, de computer als muziekproductiemiddel, etc.) Muziek i.r.t. andere kunstvormen (bijv: impressionisme in schilderkunst en in de muziek,
popart in kunst en muziek, muziek in videokunst, functie van muziek bij klassieke beschavingen, functie van muziek in commercials, filmmuziek, etc.) Ontwikkeling van muzikale fenomenen (bijv: het volkslied, de symfonie, de musical, de
opera, de opera’s van Wagner, filmmuziek, muziek en internet, muziek en ballet, muziek en dans, cabaret, popfestivals, muzak (achtergrondmuziek in bijv. supermarkten), muziek uit andere werelddelen, wereldmuziek, invloeden van wereldmuziek op de westerse muziek, TMF/MTV, muziek in videoclips, muziek in reclame, muziek bij hoorspelen, de muziekstudio, het muziekopnameproces, I-tunes, Spotify, etc.) Theoretisch aspecten (bijv: harmonieleer, ritmiek, melodievoering, het oor, de stem, de
toongenerator, digitale muzikale formaten (mp3, wma, wav, aiff) akoestiek, geluid, serialisme, dodecafonie, resonantie, geluidsversterking, de lp, de cd, de geluidsband, muzieksoftware, etc.) Filosofische/sociale aspecten (bijv: Bach en getallensymboliek, relatie tekst en muziek bij
Schubert, protestliederen, muziek en identiteit, muziekvakopleidingen, muziekwetenschap, de muziekindustrie, invloed van muziekclips op You Tube, muziek en oorlog/revolutie, muziektherapie, muziekpsychologie, muziek en religie, muziekonderwijs op de basisschool/middelbare school, muzikale voorkeuren van leerlingen op Han Fortmann/ docenten op Han Fortmann, etc.) Praktische activiteit: logboek en (video)verslaggeving van een praktische muzikale
workshop (koor, band, musical, (kamer)orkest).
18
NATUURKUNDE Bij alle profielwerkstukken voor natuurkunde moet er een natuurwetenschappelijk experiment uitgevoerd worden. Dus geen literatuur onderzoek.
Onderwerp Presentatievorm
De fiets Verslag De LED Verslag
Geluidshinder Verslag Materiaaleigenschappen Verslag
Wrijving Verslag Muziekinstrumenten Verslag
De dynamo Verslag Rendement kooktoestellen Verslag
Botsingen Verslag Valversnelling Verslag
Leeglopende flessen Verslag
Bewegingsonderzoek met videometen. Verslag
NEDERLANDS Overleg voor een onderwerp voor je profielwerkstuk met een docent Nederlands.
19
SCHEIKUNDE Bij alle profielwerkstukken voor scheikunde moet een natuurwetenschappelijk experiment uitgevoerd worden. Dus geen literatuur onderzoek. Andere onderwerpen kunnen ook onderzocht worden, overleg goed met je docent.
Onderwerp Andere vakken die met het
onderwerp te maken hebben Presentatievorm
Drinkwater ak / bi in overleg met de docent
Oppervlaktewater ak / bi Idem Grondwater ak / bi Idem
Zeewater ak / bi Idem
Bodemonderzoek ak / bi Idem Frisdrank Idem
Tanderosie bi Idem Melk bi Idem
Bier bi Idem Vitamine C bi Idem
Wijn bi Idem Azijn bi Idem
Aspirine bi Idem Maagtabletten bi Idem
Wasmiddelen Idem Schelpen bi Idem
Diffusie na Idem
ENERGIE CENTRUM NEDERLAND Voor bijzonder goede leerlingen is het mogelijk een profielwerkstuk te maken in samenwerking met de onderzoekers van ECN. De volgende onderwerpen zijn mogelijk, ook andere onderwerpen rond duurzaamheid en groene energie kunnen onderzocht worden. Overleg goed met mw. Nijdeken over de mogelijkheden!
Onderwerp Andere vakken die met het
onderwerp te maken hebben Presentatievorm
een duurzame school bi, sk, ec, m&o in overleg met de docent
energie uit biomassa bi, sk, ec, m&o in overleg met de docent
zonnepanelen na, sk in overleg met de docent
de stad van de zon ak, ec, bi, sk in overleg met de docent
waterstof als brandstof na, ak, ec, sk in overleg met de docent
TataSteel RC cup, modelauto
race, zie:
www.technochallenge.nl
na in overleg met de docent
20
TEKENEN Het Profielwerkstuk tekenen bestaat uit een beeldend onderzoek (het maken van beeldend werk). De opdrachten die je voor dit onderzoek moet maken, zijn ontleend aan toelatingsopdrachten voor de verschillende beeldende opleidingen. Het idee achter deze opzet is, dat je als beginnend ontwerper / kunstenaar goed voorbereid wordt op een eventueel toekomstig toelatingsexamen van een beeldende opleiding. Mocht je niet van plan zijn een dergelijke opleiding te gaan volgen, maar het gewoon leuk vindt om te fotograferen, te filmen of te tekenen, dan ben je natuurlijk ook welkom. De richtingen waar je uit kan kiezen zijn: - dans mevr. Hendriks - mode mevr. Hendriks - grafische vormgeving (reclame) mevr. Wessels, mnr. Bosker, mevr. Wolters of mnr. Van der Linden - industriële vormgeving (design) mevr. Wessels, mnr. Bosker, mevr. Hendriks, mevr. Wolters of mnr. Van der Linden - autonome kunst mevr. Wessels, mnr. Bosker, mevr. Wolters of mnr. Van der Linden - film (animatie) mnr. Oudejans of mevr. Wolters Als je geïnteresseerd bent, kom dan langs bij één van de begeleiders. Met de begeleider kun je ook overleggen welke opdracht voor jou het meest geschikt is.
WISKUNDE Onderwerp
Bij:
Andere vakken die met het onderwerp te maken hebben
Presentatievorm
Kegelsneden/ planeetbanen Wb na in overleg met de docent
Getaltheorie-verzamelingen ‘complexe getallen’
Wb Schriftelijk verslag
De geschiedenis van de Wiskunde Wa, Wb, Wd
Schriftelijk verslag
Terug naar de inhoudsopgave.
21
Bijlage 1 Beoordelingsformulier Profielwerkstuk
Titel: ………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
Leerlingen: …………………………………………………… Klas: …………
…………………………………………………… Klas: ………… Docent: …………………………… Vak: …..……………………………
HET PROCES: beoordeling van de voortgang van het werk (een planning
(10p) maken, je er aan houden, op tijd inleveren, etc.)
max. score
score Toelichting / opmerkingen / afspraken
Stap 1 Oriëntatie Opstellen van onderzoeksvraag en deelvragen
1
Stap 2 Planning Maken van een plan van aanpak, tijdsplan en taakverdeling
1
Stap 3 Uitvoering Minimaal 2x overleg met de begeleider over de voortgang van het pws Bijhouden en laten aftekenen logboek
4
Stap 4 Afronding Op tijd inleveren van voorlopige en definitieve versie
4
22
DE INHOUD: beoordeling van de inhoud van het werk (niveau, originaliteit, (90p) afbakening van het onderwerp, logische opbouw, etc.)
onderdeel max. score
score Toelichting
INHOUD: Onderzoeksvraag, theorie, resultaten, conclusie, discussie, enz.
50
NIVEAU / INZICHT: Originaliteit, omvang, diepgang, creativiteit, kwaliteit van de bronnen
30
VORMGEVING: Titelpagina, lay-out, taal, spelling, verzorging, enz.
10
TOTAAL: (proces + inhoud)
100
Beoordeling:
Puntentotaal:
Eindbeoordeling:
NB: Het cijfer voor het pws telt mee in het combinatiecijfer. Hiertoe wordt het eindcijfer voor het pws afgerond op een heel cijfer.
Datum: …………………………
Naam begeleider: ………………………… Handtekening: .............................
Naam tweede lezer: ………………………… Handtekening: .............................
Terug naar de inhoudsopgave.
23
Bijlage 2 keuzeformulier profielwerkstuk
Namen leerlingen: klas:
1
2
Onderwerp profielwerkstuk (korte werktitel):
NB: Indien de vakdocent al vóór de akkoordverklaring een gedetailleerde onderzoeksvraag (eventueel met deelvragen) wenst, noteer deze dan op een apart blad en bewaar dit zelf.
Vak(ken):
Eigen vakdocent(en):
Voorkeur voor begeleider*:
* Bij geen voorkeur: niets invullen. Je voorkeur zal niet altijd gehonoreerd kunnen w orden.
Onderwerp goedgekeurd door:
Naam vakdocent: Paraaf:
Terug naar de inhoudsopgave.
Bijlage 3 PLANNINGSFORMULIER PWS Week / datum
activiteit contactmomenten / goedkeuring
36 4 sept
Opstarten pws
37 11 sept
LUSTRUMACTIVITEITEN
38 18 sept
Stap 1 moet afgerond zijn (dwz: keuzeformulier ingeleverd bij PTO).
39 25 sept
Stap 2 moet goedgekeurd zijn door je pws-begeleider.
40 2 okt
41 9 okt
42 16 okt
Stap 3: voortgang van je pws. Spreek met je begeleider af wat je precies af moet hebben.
43 23 okt
HERFSTVAKANTIE
44 30 okt
SE I
45 6 nov
46 13 nov
47 20 nov
Stap 3: voortgang van je pws. Spreek met je begeleider af wat je precies af moet hebben.
48 27 nov
49 4 dec
50 11 dec
51 maandag 16 dec
Het voorlopig pws is ingeleverd bij PTO (stap 4). Je krijgt deze versie in week 4 terug van je begeleider met commentaar.
Week 52 + 1
KERSTVAKANTIE
week 2 + 3
SE II
week 4 22 jan
week 5 29 jan
Week 6 5 feb
De definitieve versie van het pws is ingeleverd bij PTO (stap 4).
Terug naar de inhoudsopgave.
Bijlage 5 VAARDIGHEDEN
Bij het maken van het pws moet je over een aantal vaardigheden beschikken.
Dit zijn:
informatievaardigheden
onderzoeksvaardigheden en/of ontwerpvaardigheden
communicatieve of presentatievaardigheden
Meer informatie over deze vaardigheden is te vinden op de elo: Ga naar ‘vakken’ en klik op ‘1 vaardigheden HF’
Klik op ‘inhoudsopgave’ Scroll naar ‘onderzoeksvaardigheden’ en kies een onderdeel
Richtlijnen voor de bronvermelding
Je mag teksten en ideeën van anderen niet letterlijk overnemen, samenvatten of wijzigen en het presenteren als je eigen werk. Dat noemen we plagiaat.
Als je voor een werkstuk tóch gebruik wilt maken van bepaalde bronnen, maak je door middel van een bronvermelding duidelijk welke delen van je werkstuk ontleend zijn aan het werk van een ander. Hiermee kan je docent (of een andere lezer)
nagaan:
welke bronnen je hebt gebruikt (betrouwbaarheid)
of je een variatie aan bronnen hebt gebruikt
of de bron correct is gebruikt, en
of belangrijke bronnen ontbreken. Dit gebruik maken van delen van andermans werk kan op twee manieren: door te
parafraseren (in je eigen woorden weergeven) of door te citeren (een stukje van de tekst letterlijk overnemen). Een citaat plaats je altijd tussen aanhalingstekens.
Achterin je werkstuk neem je een lijst op van alle bronnen die je hebt geraadpleegd: de bronnenlijst. De publicaties in de bronnenlijst staan in alfabetische volgorde van (eerstgenoemde) auteur. Er zijn verschillende soorten bronnen, die je als volgt
beschrijft:
Verwijzen naar internetbronnen Achternaam auteur, voornaam of voorletter(s), Titel van het document of de website. Publicatiejaar of update. Geraadpleegd op dag maand jaar, websitepagina.
Voorbeelden:
Meijden, B. van der, Schiphol als thema voor een geschiedenis-, internet- en/of profielwerkstuk. 1998. Geraadpleegd op 7 juli 2005, http://www.histopia.nl/schiphol.htm
Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, WAO: informatie voor
werknemers over de kabinetsplannen. Z.d. Geraadpleegd op 3 augustus 2004, http://home.szw.nl/navigatie/rubriek/dsp_rubriek.cfm?rubriek_id=991&subrubriek_id=995&link_id=30945
Verwijzen naar boeken
Achternaam auteur, voornaam of voorletter(s), Titel. Eventuele subtitel. Plaats uitgever, uitgever, jaar van eerste uitgave. (Eventueel de geraadpleegde druk).
Voorbeelden: Dijk, P. van en F. Jansen, Wereldgids. Reisgids door de literatuur. Amsterdam,
Prometheus, 2003.
Beijnum, Kees van, De oesters van Nam Kee. Amsterdam, Nijgh en Van Ditmar, 2000. (11e druk, 2002).
Verwijzen naar kranten- en tijdschriftartikelen Achternaam auteur, voornaam of voorletter(s), Titel artikel. Eventuele subtitel. In:
naam van tijdschrift of krant nummer, publicatiedatum, paginanummer(s). Voorbeeld:
Ouwerkerk, D. van en J. van der Grinten, De kracht van zacht. Wat mannen over vrouwelijke vergaderstijlen kunnen leren. In: Interne Communicatie 4, 2004, p. 11-13.
Voorbeeld: Dongen, Menno van, Bestuur hoofdstad is niet effectief. In: de Volkskrant, 7 juli 2005.
Opmerkingen over de bronnenlijst
Staat er bij een bron geen publicatiedatum vermeld? Noteer dan z.d. (zonder datum, zie internetbronnen voorbeeld 2).
Is de auteur van een bron niet bekend? Vermeld dan de verantwoordelijke organisatie, zie internetbronnen voorbeeld 2. Is die ook niet bekend? Zet dan de titel vooraan en het publicatiejaar erachter, gevolgd door de rest van de
bronvermelding (zie internetbronnen voorbeeld 3). In de bronnenlijst vermeld je deze bron dan bij de eerste letter van de titel.
Het adres van een website begint altijd met http:// en is geheel onderstreept.
Soms is een publicatie geschreven door meerdere auteurs. Vermeld er hooguit
drie. Zijn het er meer, dan vermeld je alleen de eerste drie, met de toevoeging et al of e.a. (= en anderen).
Verwijzingen in de tekst van je werkstuk. Als je in de tekst van je werkstuk een bron letterlijk citeert of in je eigen woorden
weergeeft, kun je ook op die plaats de bron vermelden. Die bron staat al uitgebreid beschreven in je bronnenlijst, daarom kun je hier volstaan met een verwijzing tussen haakjes, direct achter het citaat of de parafrase.
Die verwijzing ziet er als volgt uit: (auteur jaartal: paginanummer) Voorbeeld: Er vielen veel slachtoffers onder de mariniers in Vietnam. Drie procent
van de mariniers in Vietnam sneuvelde, en zo’n 17 procent raakte gewond. (Pietersen 2006: p. 97)
Terug naar de inhoudsopgave.
Top Related