JoostKramer

DeUniversiteitGroningenenhetNationaalRegister heb-benonderzochthoe radenvan commissarissenomgaan

met kritische situaties gepubliceerd.Hoofdonderzoeker Jaap vanManengafonlangs aandat deproof of thepuddingvaak inde eating zit. Bij dezeEngelsewijsheidwerddekanttekeninggemaaktdat commissarissenook vooraf zakenkunnen regelen ter voorkoming vankri-tische situaties.

Watmij betreft is dat vooral ookhetbetrachten vangepaste zorgvuldigheidbij het toetreden tot een raad.Deze ‘duty’tot diligence (‘a steady, earnest, andenergetic effort’) geeft onsNederlandershetmoeilijk definieerbare leenwoord‘duediligence’.

Zoalswel vaker bij leenwoorden,maakt eenniet preciezebetekenis dathet begrip eenbrederebetekenis kankrijgen enookbuitendegebruikelijkecontext (koopof verkoop vanbedrijven)wordt gebruikt. Zoheeft het begrip zijnintrede gedaan inde corporate gover-nance,meer inhet bijzonderbij het toe-treden tot de raad van commissarissen.

Eennadere inkleuring vandit procesontbreekt echter.Geziende aandachtvoor governance is het daarvoorhoogtijd.Het ismoeilijk eenproces vangepaste zorgvuldigheid te verwachtenzonderdaarbij duidelijk te zijnwatmenverwacht. Je zou je zelfs kunnenafvragenof erniet eenonderzoeksplicht voorcommissarissenaanhet ontstaan is?

Nogeensnaar onzeEngelseburen:daar is beduidendmeer te vindenoverduediligence. Al jaren terug is er bij-voorbeeld een ‘Pre-AppointmentDueDiligenceChecklist’ uitgebracht.Daarinstaat onder andere te lezendat eenkan-didaat-commissaris voorhet aanvaardenvaneenpositie eengedegenonderzoeknaar deondernemingmoet verrichten.Enerzijds omvoldoende vertrouwen tehebben indeonderneming, anderzijdsomeeneigengeschiktheidsoordeel tevormen.

Dit vind ik een zeer gezonduitgangs-punt. IndeNederlandsepraktijk is hetprofessioneel vooronderzoekhelaasnogschaars.Duediligence instrumenten,breed inzetbaar enbeschikbaar voorprivate en semipubliekeorganisaties terverbetering vanbestuur en toezicht, zijnzeer beperkt.Wij zienhetwel voorbij

Tijd voor gepaste zorgvuldigheid bij toetreden tot raad van commissarissen

De vraag is aan de ordeof er onderzoeksplichtvoor commissarissenaan het ontstaan is

komen,maar vooral bij de allergrootsteondernemingenenmeest ervaren com-missarissen.

Deopenbarenotulen vanBallastNe-damvanenkele jaren terug latenbijvoor-beeld ziendat eenkandidaat-commis-saris gevraagdwordtnaar zijnmotivatieomcommissaris tewillenworden, zijneigenduediligence,welkebronnenhijgeraadpleegdheeft (antwoord: jaarreke-ning) enwiehij heeft gesproken.

Enkelemaanden latermoest hetbouwbedrijf voor de tweedekeer op rij depresentatie vande jaarcijfers uitstellen.Datwas een tekenaandewandenmetdebekende afloop tot gevolg.De intentievanduediligencewas goed, de jaarreke-ning echter niet geschikt omvoldoendevooruit te kijken.

Er zijnnogmeer redenen tebedenkenvoor eenduediligence.

Teneerste is eengoedbeginhet halvewerk. Al doende leertmendeorganisa-tie enpersonenkennen.Waar iswelkeinformatie te vindenenhoe verhoudendebronnen zich tot elkaar?Het gedanewerk verlicht gelijkhet introductiepro-grammadat als het goed iswordt aange-bodenbij het daadwerkelijk toetredentot de raad.

Tevens is het op voorhandwaarborgenvaneengoede informatievoorzieningcruciaal bijmogelijke aansprakelijkhe-denen reputatieschade. Een toets vandergelijke voorzieningen is ergprettigzolangmennogbuitende raad endaar-meehet aansprakelijkheidsregime staat.Het leidt ook tot eenwerkelijk kritischeblik van een, opdatmoment, buiten-staander.

Bij het detecteren vangovernanceweeffoutenkanmenal eens ‘ten strijdetrekken’ doordebevindingenaan tekaarten.Het is zeer interessant te zienwat de reacties zullen zijn. Indienmeneenmaal inde raad zit speelt er altijd eeninhoudelijk vraagstukopde voorgronden ishetmoeilijk sleutelen aanweeffou-ten.Ofhoe reageertmenoppraktischeverzoeken zoalsHansWijers die eeneigenkamerbijHeinekenbedongalscommissaris?

Almet al is het tijd omniet alleenbe-paaldeEngelsewijsheden te lenen,maarookdedaadwerkelijke invulling vanduediligence indeNederlandsepraktijk.

Joost J. Kramer is oprichter van JJK,corporategovernance-ondersteuningvoordeondernemingsleiding.

pagina 9, 24-02-2017 © Het Financieele Dagblad