Ethische reflectie

Gijsbert van Eijsden M.Sc. MA.

Humanistisch raadsman UMC Utrecht | Dienst Levensoriëntatie

umcutrecht.nl/levensorientatie

Raadsmanonline.nl

Agenda

9.00 uur

Kennismaken

10.30 uur

Onderwijs-

programma

11.00 uur

Zorgkaders

12.30 uur

Lunch

13.45 uur

Onderzoek-

Programma’s

15.00 uur

Toepassing

16.00 uur

Kwaliteitsborging

Even voorstellen

Dienst Levensoriëntatie

Wat doen we?

Behandeltaal Existentiële taal

symptomen signalen

problemen dilemma’s

oplossingen keuzes en betekenissen

behandelaar gesprekspartner

professionele distantie professionele nabijheid

feiten verhalen en overtuigingen

kennis Levenskunst/wijsheid

wetenschappelijk onderzoek reflectie

interventie presentie

protocol maatwerk

focus op herstel focus op innerlijke kracht, ruimte

evidence-based experience-based

Introductie Wat is ethiek?

• Ieder mens heeft morele intuïties

Maar … dat is niet hetzelfde als ethiek

• Ethiek is de systematische reflectie op die morele intuïties

• Ethiek is de theorie van het morele handelen

• Menselijk handelen relateren aan goed, kwaad, juist,

verkeerd

Introductie Welke vragen?

Wat is goede zorg?

Mag ik zo handelen?

Moet ik zo handelen?

Hoe behoor ik te handelen?

Toetsen aan richtinggevende waarden

• Eerst komen de verhalen en ervaringen

• De tragische kanten van het leven

• Geraakt worden door deze tragiek

• Vragen waarvoor geen oplossing is

• Pas later komen de antwoorden

Ethische reflectie Waar begint het?

Hoe draag je die verantwoordelijkheid?

Hoe communiceer je daarover?

• Medisch-technische behandeling

• Beroepscodes/ rechtsregels

• Levenssituatie patiëntje/ ouders

• Persoonlijke oriëntaties zorgverlener

• Institutionele (ziekenhuis) context

Ethische reflectie Conflicten tussen waarden

• Weldoen (bevorderen van welzijn)

• Niet schaden (leed vermijden)

• Autonomie

• Rechtvaardigheid: gelijkheid

Ethische reflectie Basiswaarden Principe-Ethiek

• Aandacht

• Verantwoordelijkheid

• Competentie

• Responsiviteit

Ethische reflectie Basiswaarden Zorgethiek

• Problemen: Wat is het morele probleem?

• Feiten: Medische

Verpleegkundige

Levensbeschouwelijke

Sociale

• Waardering: Opvattingen over wat acceptabel, nastrevenswaardig is

Autonomie versus professionele waarden

• Besluitvorming: Conflict van waarden?

Wegen van waarden

Verwoorden van relevante argumenten

Moreel Beraad Nijmeegse methode

• Problemen: Wat is het morele probleem?

• Feiten: Medische

Verpleegkundige

Levensbeschouwelijke

Sociale

• Waardering: Opvattingen over wat acceptabel, nastrevenswaardig is

Autonomie versus professionele waarden

• Besluitvorming: Conflict van waarden?

Wegen van waarden

Verwoorden van relevante argumenten

Moreel Beraad Casusbespreking

• Eerste reacties, emoties, intuïties

• Bevragen om te begrijpen

• Perspectieven, waarden van betrokkenen

• Wat is de morele vraag?

• Dialoog (wegen van waarden)

• Wat is veranderd aan je eerste reactie? Welke inzichten heb je opgedaan?

• Concreet: wat te doen of te laten?

Moreel Beraad Casusbespreking