Download - Een pil uit de bieb volkskrantmagazine

50 Volkskrant Magazine

En is dit ietswaar je allang last vanhebt?’, vraagtde vrouw te-

genover me. Terwijl ik vertelhoe ik als klein meisje almoeite had met kiezen tussenNederland 1 en Nederland 2,knikt ze en krabbelt vlug wat inhaar notitieboekje. Aan heteinde van ons gesprek krijg ikeen briee. ‘Voor Iris’, staat er,‘een recept tegen keuzestress.’Haas, van Arto Paasilinnã. Depassie van Jeanette Winterson.Kamer, van Emma Donoghue.Een recept met boeken, wantde vrouw die tegenover me zitis Akke Visser. Samen met Ma-rije Wilmink is zij oprichtervan de Culturele Apotheek, eeninitiatief dat literatuur voor-schrij ter behandeling vanalledaagse kwalen. Wie lasthee van een dipje, liefdesver-driet of onvervulde verlangenskan terecht bij Visser en Wil-mink voor een boekenconsult.Na een gesprek van ruim driekwartier schrijven zij een lijstvoor van twaalf à vijien boe-ken waarin de patiënt zelf eenantwoord kan vinden op zijnlevensvraag. ‘Vaak denkenmensen dat lezen alleen terontspanning is,’ vertelt Visser.‘Maar boeken kunnen inzichtbieden en je iets vertellen overje leven dat je zelf nooit zou

zorgde voor de comeback vandeze bibliotherapie.

Wereldliteratuur als antwoordop onze existentiële vragen.Het is een overtuiging waarbijook de onlangs overledenschrijver omas Blondeauzich aansloot. Voor de Belgi-sche website Cobra.be schreefhij als Boekendokter literairerecepten uit. Zo raadde hij eengefrustreerde Fyra-reiziger aanvooral Moord in de Oriënt-Ex-pres van Agatha Christie telezen en adviseerde hij geschei-den mannen om zich eens teverdiepen in Het leven in een-zaamheid van Petrarca. Blon-deau was net als De Botton vanmening dat boeken kunnenbijdragen aan een gelukkigleven. Maar hij stak ook dedraak met de serieuze biblio-therapie van e School of Life.Een keer per jaar stond Blon-deau op de Antwerpse boeken-markt waar hij, gehuld in eendoktersjas, het gesprek aangingmet patiënten. En hij was nietde enige. Afgelopen novembertrok ook schrijfster KristienHemmerechts de doktersjasaan, wat haar tot haar verba-zing meteen het aanzien vaneen echte arts gaf. Hemme-rechts: ‘Ik had verwacht datmen het dokterskabinet als eengrap zou beschouwen, wat hetook een beetje was. Maar men-

sen namen het echt serieus. Ikontleende gezag aan die dok-tersjas. Opeens legden ze meheel concrete problemen voor,die heel persoonlijk waren.’Zelf weet Hemmerechts nietzeker of bibliotherapie werkt.‘Literatuur kan wel een troos-tende functie hebben, datzeker. Je bent niet alleen, an-dere mensen hebben hetzelfdegedacht en geleefd als jij.’ Danvoegt ze eraan toe: ‘Ik ben zelfvaak geïnspireerd door boeken.Zo hee e Women’s Roomvan Marilyn French mij doeninzien dat je niet bij de pakkenmoet neerzitten. En Skating toAntarctica van Jenny Diskihee me doen inzien dat jebepaalde dingen moet aanvaar-den zoals ze zijn. Ja, waar zouik eigenlijk zijn zonder al dieteksten die ik heb gelezen?’

Ook de Vlaamse Silvia Derom ge-loo in de heilzame werkingvan boeken. Derom is boeken-coach en adviseert non-fictieals inzichtverschaffer voor le-vensproblematiek. ‘Mensenkomen bij mij omdat ze ergensmee zitten’, vertelt ze. ‘De éénweet niet welke kant hij op moetmet z’n werk en de ander wil hetoverlijden van een partner ver-werken. Ze zitten vast en ik helpze verder door te kijken welkeboeken ze kunnen lezen.’ Eenman die wilde weten hoe hij het

EENPILUITDEBIEBMet de bibliotherapie kunnen patiënten met last van knagende

levensvragen zelf het antwoord bij elkaar lezen.‘Boeken kunnen je iets vertellen wat je zelf nooit zou bedenken.’

tekst i r i s d e k k e r illustratie n i n a h e w e lt

trend

wat dragen wat doenwaar eten wat kopen SMAAK

bedenken.’ De twee vrouwenlieten zich inspireren door eSchool of Life, een Engels insti-tuut voor emotionele ontwik-keling waar men op de afdelingbibliotherapie literatuur krijgttoegewezen die kan helpen bijhet beantwoorden van levens-vragen. Natuurlijk is het besefdat boeken kunnen bijdragenaan een gelukkig leven al eeu-

wenoud. Op de voorgevel vande bibliotheek in het Griekseebe was te lezen dat je op hetpunt stond de ‘geneesplaats vande ziel’ te betreden en hier filo-sofeerde Aristoteles over eendoor literatuur gestimuleerdecatharsis. Alain de Botton, op-richter van e School of Life,

Wie last heevaneendipje ofliefdesverdriet

kan terechtbij deCulturele

Apotheekvoor een

boekenconsult

VKM679_050_150214_trend_bibliotherapie.qxp_Opmaak 1 2/7/14 2:17 PM Page 50

15 februari 2014 51


52 Volkskrant Magazine

best met zijn dementerendevader kon omgaan, raadde zeaan De heldere eenvoud van de-mentie van Huub Buijssen telezen. ‘Dit non-fictieboek leerdehem op een positieve maniernaar zijn vader te blijven kijkenen hoe hij de mooie momentenkon koesteren.’Derom is van origine maat-schappelijk werker en daar-naast opgeleid tot professioneelcoach. Ze besloot haar advie-zen te ondersteunen met boe-ken. ‘Ik las altijd al veel enraadde ook anderen altijd titelsaan. Zelf geloof ik namelijk inde kracht van boeken, in hoeze ons kunnen helpen een wegte vinden als we zoekende zijn.’In tegenstelling tot haar col-lega’s raadt Derom uitsluitendnon-fictie aan. ‘Simpelwegomdat ik daar meer ervaringmee heb. Ik lees veel minderromans dan non-fictie’.

De Nederlandse Visser en Wil-mink schrijven juist alleen ro-mans voor als antwoord op al-lerlei levensvragen. ‘Natuurlijkvoeren we serieuze gesprekkenmet mensen, maar wij doenaan bibliotherapie met eenknipoog.’ Om die reden zijn zegeregeld te vinden in bibliothe-ken en op festivals waar ze, ge-huld in een apothekersjas, in-loopspreekuren houden voorvolwassenen en kinderen. ‘Danschrijven we literaire pillen

door het lezen van een verhaal,’aldus Oderwald.Of romans net zo effectief zijnals non-fictie, daarvan is hijniet zeker. ‘Iemand die chro-nisch ziek is, kan zich wel eenstuk beter voelen als hij leestover iemand die in hetzelfdeschuitje zit. De gedachte van‘ik ben niet de enige’ kan een

hele opluchting zijn. En kwaadkan het niet. Maar een depres-sie gaat niet spontaan over alsiemand een goed boek leest.’Visser en Wilmink geloven datboeken wél helpen. Momenteelzijn de culturele apothekersbezig met het samenstellen vaneen lijst met opbeurende boe-ken die ze willen aanbiedenaan huisartsen. Visser: ‘In En-geland schrijven huisartsenzelulpboeken voor aanpatiënten, zodat ze kunnenleren omgaan met hun ziekte.Daarbij krijgen ze ook een lijstvan romans die de patiëntondersteunen bij zijn herstel-proces en bovenal een goed ge-voel geven: stemmingsverbete-rende boeken, noemen ze dat.Wij vinden het tijd om ook deNederlandse huisartsen van dehelende werking van literatuurte overtuigen. Als mensen danmet hun winterdip bij de dok-ter komen, kan die naar onzelijst grijpen, in plaats van naareen recept voor antidepressiva.’

voor tegen alledaagse kwalen,’lacht Visser.Of het lezen van romans alsserieus medicijn kan gelden,daarover wordt gespeculeerd.Professor Arko Oderwald ismedisch filosoof en bijzonderhoogleraar aan de Universiteitvoor Humanistiek en daarnaastwerkzaam bij het VU MedischCentrum in Amsterdam. Hijbestudeerde de mogelijkhedendie kunst biedt aan de genees-kunde en geloo dat boekenkunnen bijdragen aan een ge-zonde geest, zij het tot op ze-kere hoogte. ‘Aankelijk vanhet probleem kan iemandzeker op weg worden geholpen

‘Wij vinden hettijd omook

deNederlandsehuisartsen van

de helendewerking vanliteratuur teovertuigen’

wat dragen wat doenwaar eten wat kopen

Wat Kristien Hemmerechts voor-schrijft tegen:1. Slapeloosheid: Slaap, AnneliesVerbeke.2. Liefdesproblemen: Het is deliefde die we niet begrijpen, BartMoeyaert.3. Rouw om een geliefde: Log-boek van een onbarmhartig jaar,Connie Palmen.4. Rouw om een kind: Contrapunt,Anna Enquist.

Recept tegen relatieproblemen,van boekencoach Silvia Derom:1. De zeven pijlers van een goederelatie, John Gottman.2. Blijf bij mij, Rika Ponnet.3. Erotische intelligentie,Esther Perel.

Recept tegen winterdepressievan de Culturele Apotheek:1. Liefdesval, Esther Freud, ‘voorde nodige Italiaanse zomerhitte’.2. Scheepsberichten, AnnieProulx, ‘in het kader van: het kannog veel kouder’.3. Out of sheer rage, Geoff Dyer,‘lach om je eigen dip’.

FO

TO

CO

LOU

RB

OX
