Een pil uit de bieb volkskrantmagazine

3
50 Volkskrant Magazine E n is dit iets waar je al lang last van hebt?’, vraagt de vrouw te- genover me. Terwijl ik vertel hoe ik als klein meisje al moeite had met kiezen tussen Nederland 1 en Nederland 2, knikt ze en krabbelt vlug wat in haar notitieboekje. Aan het einde van ons gesprek krijg ik een briee. ‘Voor Iris’, staat er, ‘een recept tegen keuzestress.’ Haas, van Arto Paasilinnã. De passie van Jeanette Winterson. Kamer, van Emma Donoghue. Een recept met boeken, want de vrouw die tegenover me zit is Akke Visser. Samen met Ma- rije Wilmink is zij oprichter van de Culturele Apotheek, een initiatief dat literatuur voor- schrij ter behandeling van alledaagse kwalen. Wie last hee van een dipje, liefdesver- driet of onvervulde verlangens kan terecht bij Visser en Wil- mink voor een boekenconsult. Na een gesprek van ruim drie kwartier schrijven zij een lijst voor van twaalf à vijien boe- ken waarin de patiënt zelf een antwoord kan vinden op zijn levensvraag. ‘Vaak denken mensen dat lezen alleen ter ontspanning is,’ vertelt Visser. ‘Maar boeken kunnen inzicht bieden en je iets vertellen over je leven dat je zelf nooit zou zorgde voor de comeback van deze bibliotherapie. Wereldliteratuur als antwoord op onze existentiële vragen. Het is een overtuiging waarbij ook de onlangs overleden schrijver omas Blondeau zich aansloot. Voor de Belgi- sche website Cobra.be schreef hij als Boekendokter literaire recepten uit. Zo raadde hij een gefrustreerde Fyra-reiziger aan vooral Moord in de Oriënt-Ex- pres van Agatha Christie te lezen en adviseerde hij geschei- den mannen om zich eens te verdiepen in Het leven in een- zaamheid van Petrarca. Blon- deau was net als De Botton van mening dat boeken kunnen bijdragen aan een gelukkig leven. Maar hij stak ook de draak met de serieuze biblio- therapie van e School of Life. Een keer per jaar stond Blon- deau op de Antwerpse boeken- markt waar hij, gehuld in een doktersjas, het gesprek aanging met patiënten. En hij was niet de enige. Afgelopen november trok ook schrijfster Kristien Hemmerechts de doktersjas aan, wat haar tot haar verba- zing meteen het aanzien van een echte arts gaf. Hemme- rechts: ‘Ik had verwacht dat men het dokterskabinet als een grap zou beschouwen, wat het ook een beetje was. Maar men- sen namen het echt serieus. Ik ontleende gezag aan die dok- tersjas. Opeens legden ze me heel concrete problemen voor, die heel persoonlijk waren.’ Zelf weet Hemmerechts niet zeker of bibliotherapie werkt. ‘Literatuur kan wel een troos- tende functie hebben, dat zeker. Je bent niet alleen, an- dere mensen hebben hetzelfde gedacht en geleefd als jij.’ Dan voegt ze eraan toe: ‘Ik ben zelf vaak geïnspireerd door boeken. Zo hee e Women’s Room van Marilyn French mij doen inzien dat je niet bij de pakken moet neerzitten. En Skating to Antarctica van Jenny Diski hee me doen inzien dat je bepaalde dingen moet aanvaar- den zoals ze zijn. Ja, waar zou ik eigenlijk zijn zonder al die teksten die ik heb gelezen?’ Ook de Vlaamse Silvia Derom ge- loo in de heilzame werking van boeken. Derom is boeken- coach en adviseert non-fictie als inzichtverschaffer voor le- vensproblematiek. ‘Mensen komen bij mij omdat ze ergens mee zitten’, vertelt ze. ‘De één weet niet welke kant hij op moet met z’n werk en de ander wil het overlijden van een partner ver- werken. Ze zitten vast en ik help ze verder door te kijken welke boeken ze kunnen lezen.’ Een man die wilde weten hoe hij het EEN PIL UIT DE BIEB Met de bibliotherapie kunnen patiënten met last van knagende levensvragen zelf het antwoord bij elkaar lezen. ‘Boeken kunnen je iets vertellen wat je zelf nooit zou bedenken.’ tekst iris dekker illustratie nina hewelt trend wat dragen wat doen waar eten wat kopen SMAAK bedenken.’ De twee vrouwen lieten zich inspireren door e School of Life, een Engels insti- tuut voor emotionele ontwik- keling waar men op de afdeling bibliotherapie literatuur krijgt toegewezen die kan helpen bij het beantwoorden van levens- vragen. Natuurlijk is het besef dat boeken kunnen bijdragen aan een gelukkig leven al eeu- wenoud. Op de voorgevel van de bibliotheek in het Griekse ebe was te lezen dat je op het punt stond de ‘geneesplaats van de ziel’ te betreden en hier filo- sofeerde Aristoteles over een door literatuur gestimuleerde catharsis. Alain de Botton, op- richter van e School of Life, Wie last hee van een dipje of liefdesverdriet kan terecht bij de Culturele Apotheek voor een boekenconsult VKM679_050_150214_trend_bibliotherapie.qxp_Opmaak 1 2/7/14 2:17 PM Page 50

description

Een boek als pil, als therapie, als antwoord op de vele levensvragen, het werkt. Maar hoe vind je nu het juiste boek voor jouw probleem? Een visite bij de boekencoach brengt raad.

Transcript of Een pil uit de bieb volkskrantmagazine

Page 1: Een pil uit de bieb volkskrantmagazine

50 Volkskrant Magazine

En is dit ietswaar je allang last vanhebt?’, vraagtde vrouw te-

genover me. Terwijl ik vertelhoe ik als klein meisje almoeite had met kiezen tussenNederland 1 en Nederland 2,knikt ze en krabbelt vlug wat inhaar notitieboekje. Aan heteinde van ons gesprek krijg ikeen briee. ‘Voor Iris’, staat er,‘een recept tegen keuzestress.’Haas, van Arto Paasilinnã. Depassie van Jeanette Winterson.Kamer, van Emma Donoghue.Een recept met boeken, wantde vrouw die tegenover me zitis Akke Visser. Samen met Ma-rije Wilmink is zij oprichtervan de Culturele Apotheek, eeninitiatief dat literatuur voor-schrij ter behandeling vanalledaagse kwalen. Wie lasthee van een dipje, liefdesver-driet of onvervulde verlangenskan terecht bij Visser en Wil-mink voor een boekenconsult.Na een gesprek van ruim driekwartier schrijven zij een lijstvoor van twaalf à vijien boe-ken waarin de patiënt zelf eenantwoord kan vinden op zijnlevensvraag. ‘Vaak denkenmensen dat lezen alleen terontspanning is,’ vertelt Visser.‘Maar boeken kunnen inzichtbieden en je iets vertellen overje leven dat je zelf nooit zou

zorgde voor de comeback vandeze bibliotherapie.

Wereldliteratuur als antwoordop onze existentiële vragen.Het is een overtuiging waarbijook de onlangs overledenschrijver omas Blondeauzich aansloot. Voor de Belgi-sche website Cobra.be schreefhij als Boekendokter literairerecepten uit. Zo raadde hij eengefrustreerde Fyra-reiziger aanvooral Moord in de Oriënt-Ex-pres van Agatha Christie telezen en adviseerde hij geschei-den mannen om zich eens teverdiepen in Het leven in een-zaamheid van Petrarca. Blon-deau was net als De Botton vanmening dat boeken kunnenbijdragen aan een gelukkigleven. Maar hij stak ook dedraak met de serieuze biblio-therapie van e School of Life.Een keer per jaar stond Blon-deau op de Antwerpse boeken-markt waar hij, gehuld in eendoktersjas, het gesprek aangingmet patiënten. En hij was nietde enige. Afgelopen novembertrok ook schrijfster KristienHemmerechts de doktersjasaan, wat haar tot haar verba-zing meteen het aanzien vaneen echte arts gaf. Hemme-rechts: ‘Ik had verwacht datmen het dokterskabinet als eengrap zou beschouwen, wat hetook een beetje was. Maar men-

sen namen het echt serieus. Ikontleende gezag aan die dok-tersjas. Opeens legden ze meheel concrete problemen voor,die heel persoonlijk waren.’Zelf weet Hemmerechts nietzeker of bibliotherapie werkt.‘Literatuur kan wel een troos-tende functie hebben, datzeker. Je bent niet alleen, an-dere mensen hebben hetzelfdegedacht en geleefd als jij.’ Danvoegt ze eraan toe: ‘Ik ben zelfvaak geïnspireerd door boeken.Zo hee e Women’s Roomvan Marilyn French mij doeninzien dat je niet bij de pakkenmoet neerzitten. En Skating toAntarctica van Jenny Diskihee me doen inzien dat jebepaalde dingen moet aanvaar-den zoals ze zijn. Ja, waar zouik eigenlijk zijn zonder al dieteksten die ik heb gelezen?’

Ook de Vlaamse Silvia Derom ge-loo in de heilzame werkingvan boeken. Derom is boeken-coach en adviseert non-fictieals inzichtverschaffer voor le-vensproblematiek. ‘Mensenkomen bij mij omdat ze ergensmee zitten’, vertelt ze. ‘De éénweet niet welke kant hij op moetmet z’n werk en de ander wil hetoverlijden van een partner ver-werken. Ze zitten vast en ik helpze verder door te kijken welkeboeken ze kunnen lezen.’ Eenman die wilde weten hoe hij het

EENPILUITDEBIEBMet de bibliotherapie kunnen patiënten met last van knagende

levensvragen zelf het antwoord bij elkaar lezen.‘Boeken kunnen je iets vertellen wat je zelf nooit zou bedenken.’

tekst i r i s d e k k e r illustratie n i n a h e w e lt

trend

wat dragen wat doenwaar eten wat kopen SMAAK

bedenken.’ De twee vrouwenlieten zich inspireren door eSchool of Life, een Engels insti-tuut voor emotionele ontwik-keling waar men op de afdelingbibliotherapie literatuur krijgttoegewezen die kan helpen bijhet beantwoorden van levens-vragen. Natuurlijk is het besefdat boeken kunnen bijdragenaan een gelukkig leven al eeu-

wenoud. Op de voorgevel vande bibliotheek in het Griekseebe was te lezen dat je op hetpunt stond de ‘geneesplaats vande ziel’ te betreden en hier filo-sofeerde Aristoteles over eendoor literatuur gestimuleerdecatharsis. Alain de Botton, op-richter van e School of Life,

Wie last heevaneendipje ofliefdesverdriet

kan terechtbij deCulturele

Apotheekvoor een

boekenconsult

VKM679_050_150214_trend_bibliotherapie.qxp_Opmaak 1 2/7/14 2:17 PM Page 50

Page 2: Een pil uit de bieb volkskrantmagazine

15 februari 2014 51

VKM679_050_150214_trend_bibliotherapie.qxp_Opmaak 1 2/7/14 2:17 PM Page 51

Page 3: Een pil uit de bieb volkskrantmagazine

52 Volkskrant Magazine

best met zijn dementerendevader kon omgaan, raadde zeaan De heldere eenvoud van de-mentie van Huub Buijssen telezen. ‘Dit non-fictieboek leerdehem op een positieve maniernaar zijn vader te blijven kijkenen hoe hij de mooie momentenkon koesteren.’Derom is van origine maat-schappelijk werker en daar-naast opgeleid tot professioneelcoach. Ze besloot haar advie-zen te ondersteunen met boe-ken. ‘Ik las altijd al veel enraadde ook anderen altijd titelsaan. Zelf geloof ik namelijk inde kracht van boeken, in hoeze ons kunnen helpen een wegte vinden als we zoekende zijn.’In tegenstelling tot haar col-lega’s raadt Derom uitsluitendnon-fictie aan. ‘Simpelwegomdat ik daar meer ervaringmee heb. Ik lees veel minderromans dan non-fictie’.

De Nederlandse Visser en Wil-mink schrijven juist alleen ro-mans voor als antwoord op al-lerlei levensvragen. ‘Natuurlijkvoeren we serieuze gesprekkenmet mensen, maar wij doenaan bibliotherapie met eenknipoog.’ Om die reden zijn zegeregeld te vinden in bibliothe-ken en op festivals waar ze, ge-huld in een apothekersjas, in-loopspreekuren houden voorvolwassenen en kinderen. ‘Danschrijven we literaire pillen

door het lezen van een verhaal,’aldus Oderwald.Of romans net zo effectief zijnals non-fictie, daarvan is hijniet zeker. ‘Iemand die chro-nisch ziek is, kan zich wel eenstuk beter voelen als hij leestover iemand die in hetzelfdeschuitje zit. De gedachte van‘ik ben niet de enige’ kan een

hele opluchting zijn. En kwaadkan het niet. Maar een depres-sie gaat niet spontaan over alsiemand een goed boek leest.’Visser en Wilmink geloven datboeken wél helpen. Momenteelzijn de culturele apothekersbezig met het samenstellen vaneen lijst met opbeurende boe-ken die ze willen aanbiedenaan huisartsen. Visser: ‘In En-geland schrijven huisartsenzelulpboeken voor aanpatiënten, zodat ze kunnenleren omgaan met hun ziekte.Daarbij krijgen ze ook een lijstvan romans die de patiëntondersteunen bij zijn herstel-proces en bovenal een goed ge-voel geven: stemmingsverbete-rende boeken, noemen ze dat.Wij vinden het tijd om ook deNederlandse huisartsen van dehelende werking van literatuurte overtuigen. Als mensen danmet hun winterdip bij de dok-ter komen, kan die naar onzelijst grijpen, in plaats van naareen recept voor antidepressiva.’

voor tegen alledaagse kwalen,’lacht Visser.Of het lezen van romans alsserieus medicijn kan gelden,daarover wordt gespeculeerd.Professor Arko Oderwald ismedisch filosoof en bijzonderhoogleraar aan de Universiteitvoor Humanistiek en daarnaastwerkzaam bij het VU MedischCentrum in Amsterdam. Hijbestudeerde de mogelijkhedendie kunst biedt aan de genees-kunde en geloo dat boekenkunnen bijdragen aan een ge-zonde geest, zij het tot op ze-kere hoogte. ‘Aankelijk vanhet probleem kan iemandzeker op weg worden geholpen

‘Wij vinden hettijd omook

deNederlandsehuisartsen van

de helendewerking vanliteratuur teovertuigen’

wat dragen wat doenwaar eten wat kopen

Wat Kristien Hemmerechts voor-schrijft tegen:1. Slapeloosheid: Slaap, AnneliesVerbeke.2. Liefdesproblemen: Het is deliefde die we niet begrijpen, BartMoeyaert.3. Rouw om een geliefde: Log-boek van een onbarmhartig jaar,Connie Palmen.4. Rouw om een kind: Contrapunt,Anna Enquist.

Recept tegen relatieproblemen,van boekencoach Silvia Derom:1. De zeven pijlers van een goederelatie, John Gottman.2. Blijf bij mij, Rika Ponnet.3. Erotische intelligentie,Esther Perel.

Recept tegen winterdepressievan de Culturele Apotheek:1. Liefdesval, Esther Freud, ‘voorde nodige Italiaanse zomerhitte’.2. Scheepsberichten, AnnieProulx, ‘in het kader van: het kannog veel kouder’.3. Out of sheer rage, Geoff Dyer,‘lach om je eigen dip’.

FO

TO

CO

LOU

RB

OX

VKM679_050_150214_trend_bibliotherapie.qxp_Opmaak 1 2/7/14 2:59 PM Page 52