1

DORPSVERNIEUWINGSPLANTENPOST,WINNEWEERENWITTEWIERUMINDESTEIGERSImpressievaneendrukbezochtedorpsavondop23mei

BijnahonderdinwonersvanTenPost,WinneweerenWittewierumhebbentijdensdedorpsavondop23meisamenhunDorpsvernieuwingsplanindesteigersgezet.Verdeeldoverelfgroepenhebbenzijbesprokenwaarditplanovermoetgaan.Watzijnbelangrijkeonderwerpen?Watisnodigenmogelijkominsamenhangmetdeversterkingsoperatietekomentoteenmooientoekomstbestendigdorpvoorjongenoud?Deavondleverdewaardevollekennisenstapelsgoedeideeënop.Ondankshunzorgenoverdeaardbevingsproblematiek,wistendedeelnemersenthousiastencreatiefoverhungezamenlijktoekomstnatedenken.DebijeenkomstwasgeorganiseerddoorDorpsbelangenplatformTenPostinsamenwerkingmetdegemeenteTenBoer,woningcorporatieWierdenenBorgenenNationaalCoördinatorGroningen.Degroepenwerdenbegeleiddoordeskundigenophetgebiedvanstedenbouw,landschapsontwerp,architectuurencultuurhistorie.Degemeenteheeftditbreedsamengesteldeontwerp-enadviesteam,datgoedthuisisindeprovincieGroningenendeaardbevingsproblematiek,gevraagdomdedorpsbewonersstapvoorstaptehelpenenteinspirerenbijhetontwikkelenvanhetDorpsvernieuwingsplan.Dedorpsavondwasdeeerstestapinditproces.

WATISEENDORPSVERNIEUWINGSPLAN?In2016hebbendorpsbewonersdeDorpsvisieTenPost,WinneweerenWittewierumopgesteld.HetDorpsvernieuwingsplandatnuwordtontwikkeld,bouwtdaaropvoort.Hetwerkttoenaardaadwerkelijkeuitvoering.Hetplangaatantwoordgevenophetwat,waar,wanneerenhoevanderealisatievanzakendiehetdorpbelangrijkvindt.Omdat2016tochalweerevengeledenis,istijdensdedorpsavondbekekenofallewensenenambitiesuitdeDorpsvisienogdezelfdezijnenofermisschiennieuweaandachtspuntenbijzijngekomen.

2

Involgendestappen-diehetontwerp-enadviesteamuiteraardtelkenssamenmetdedorpsbewonerszet-zalsteedsduidelijkerwordenwelkesterkekansenerliggenomopgavenzoveelmogelijkmetelkaarenmetdeversterkingsoperatieteverbinden.Denkbijvoorbeeldaanbehoudenversterkingvanhetdorpskarakter,verduurzamingendeoverstapnaarhernieuwbareenergiebronnen,verkeersveiligheid,goedevoorzieningenvoorjongenoudenaantrekkelijkemogelijkhedenomterecreërenenelkaarteontmoeten.Hetuiteindelijkedoelisdatdedorpensterkerenmooieruithetheleprocestevoorschijnkomen.Vooriedereen.

EenhartonderderiemdoorFrankdeVriesFrankdeVries,waarnemendburgemeestervanTenBoer,traptededorpsavondafmetdewoorden:“Hetisjullieavond,hetgaatoverjulliedorpen.Veelvanjulliezijnhiergeborenenopgegroeidenhebbenhierkinderengekregen.DaarombepalenjulliewaterinhetDorpsvernieuwingsplankomttestaan.Degemeentelevertdedeskundigheid,organisatiekrachtenfinanciëlemiddelendienodigzijn.HelaaszijneropditmomentteleurstellendeberichtenvanuitDenHaag.Vooreendeelvandeversterkingiservertragingtotdezomer.Ditduurtweliswaarnietmeerzolang,maardevraagis:watgebeurterdaarna?Wijgaaniniedergevalsamenmetudeschouderseronderzetten.ErmoetnogveelgeregeldwordenmetdeNAMenhetRijk,maardatdoenwijwel.Wijgaangewoondoorenhopenmetueenboeiendtrajectintegaan.Umaghieroverkritischzijn,ookopdegemeente.Waterookgebeurt;weeservanverzekerddatwijsnoeihardachterjulliestaan.”

THEMA’SVOORHETDORPSVERNIEUWINGSPLANInelfgroepenhebbendedorpsbewonersknelpunten,kansenenideeëningebracht.Diezijnvervolgensondergebrachtinelfhoofdthema’s.Watopvalt,isdatdorpsbewonershetoverbehoorlijkveelzakenmetelkaareenszijn.Tochzijnerookaccentverschilleninwatmenhetbelangrijkstvindtenindeoplossingendiewordenaangedragen.Daarnaastissprakevanallerleioverlappingentussendethema’s.Metdeoplossingvooréénknelpuntkunnenvaakdirectookandereknelpuntenwordenaangepakt.Zulkeslimmekoppelkansenzullenbeslistnaderwordenverkendenuitgewerktinhetuiteindelijkedorpsvernieuwingsplan.Daarwordthetplantenslottealleenmaarsterkervan.Watverderopvalt,isdatveelvandeingebrachteonderwerpenbetrekkinghebbenophetoostelijkvandeN360gelegendeelvanTenPost.Hierwonendanookdemeestemensenenhierkwamendemeestedeelnemersvandedorpsavondvandaan.Maarindevolgendestappenopwegnaar

3

hetdorpsvernieuwingsplanzalzekervolopaandachtaanTenPost-Kröddeburen,WinneweerenWittewierumwordenbesteed.

Inelfgroepenwerdendethema’svoorhetdorpsvernieuwingsplanverkend.

1. VERKEERSVEILIGHEID

Hetthemaverkeersveiligheidkreeginvrijwelallegroependemeesteaandacht.Enbegrijpelijk,wantervaltnoghetnodigeaanteverbeteren.Indeafgelopenjarenzijndiverseverkeersmaatregelengetroffen,zoalseen30km-zone,oranjeasfaltenwegversmallingen.Maardiehebbenniethetgewensteeffectgehad.Integendeel,desnelheidvangemotoriseerdverkeerlijktalleenmaartezijntoegenomen,terwijlopmeerdereplekkenhetoverzichtvoorverkeersdeelnemersisafgenomen.Daarbijkomtdathetautobezitinhetdorpdeafgelopendecenniaforsisgegroeid;veelstratenendehoeveelheidparkeerplaatsenzijndaarallangnietmeeropberekend.Eenanderprobleemvormendelandbouwvoertuigendiedoorhetdorprijdenendiesteedsbrederengroterworden.Gevaarlijkepuntendievaakzijnbenoemd

• T-splitsingoudeRijksweg-B.Kuiperwegisonoverzichtelijk.• DebrugiseenvandeweinigemogelijkhedeninhetgebiedomhetDamsterdiepovertesteken.• DeTuwingastraatwordtdoorlandbouwvoertuigenalssluiproutegebruikt.• InKröddeburenwordthardgereden,terwijlhierveelkinderenopstraatspelen.• DebochtindeStadswegaanheteindvanKröddeburenisonoverzichtelijk.• Deroutetussendeschoolendesportveldenisonveiligvoorfietsendeenlopendescholieren.• OversteekN360.• HogesnelheidopdewegtussenWittewierumenTenPost.

Voorgesteldeoplossingen

• MaakTenPostautoluw,zorgdatdoorgaandverkeernietmeerdoorhetdorpheenkan.DoedatdooreenrondwegaanteleggentussendeWoldjerwegendeN360;langsdegaslocatieenaansluitendopdeN360tussendebeideviaducten.

• Meertrottoirs.• Meerparkeerplekken.• Verkeersdrempels.• Beterehandhaving.• Zebra’sopderoutetussendeschoolendesportvelden.

4

• Vervangasfaltdoorklinkers(letop:geengootinhetmidden!):ditheefteenverkeersafremmendeffectenismooieromtezien.

• Meer/beterestraatverlichtinglangsdeN360binnendebebouwdekomincombinatiemetuitbreiding60km-zone.

• Denieuwegeplanderotondeaandenoordkantvanhetdorp,incombinatiemetgenoemdeuitbreidingvande60km-zone,verbetertdeoversteekbaarheidvandeN360.

• Veiligewandel-enfietsroutesinentussendewijkenendorpen;ditkomtookdeonderlingeverbondenheidtengoede.

• Voorlichtingovergedraginhetverkeer:veiligheidisindeeersteplaatseenkwestievangedrag.Teveelautomobilistenenbestuurdersvanlandbouwvoertuigenzittenmetdetelefoonindehandachterhetstuur.

“Deoplossingvoorverhoogdeverkeersveiligheidligtnietinhetdorp.Alsjealleendaarmaatregelen

treft,creëerjedevolgendeslechteoplossing.”

2. GROENHetdorpkaneenstukgroenerenfleuriger,vindendedorpsbewoners.Vooralinhet‘achtergebied’-destratenachterdeouderebebouwingslinten-staanweinigbomenenheggen.Dewenstotuitbreidingvanhetbomenbestandwordtbreedgedeeld.Daarnaastishetzaakombomeninstratenwaarsloop-nieuwbouwgeplandstaat,tebehoudenofiniedergevalteherplanten.Anderegroenewensenzijndeaanlegvanvolkstuintjes,meerbloemenomdebijen-envlinderstandoppeiltehoudenenhetopenhoudenvanhetDamsterdiep.Doorbermenenrietoeversmetbeleidtemaaien,kandaaraleenbelangrijkebijdrageaanwordengeleverd.Endanisernoghetonderhoudvandeopenbareruimte.Datlaatopverschillendeplekkentewensenover.Trottoirszittenbijvoorbeeldvolonkruid.Deaardbevingsproblematiekendeonzekerheidoverdeversterkingzijnwellichtredenwaaromdegemeenteditonderhouduitstelt.Ookdetuinenvanleegstaandehuurwoningenbiedeneentroostelozeaanblik.

“Behoudvanbomenintoekomstigenieuwbouwisbelangrijkomhetdorpherkenbaartehouden.”

Degroepenschetstenhunideeënopkaarten.

Deze afbeelding kan nu niet worden weergegeven.

5

3. ENERGIEHetdorpwiltoenaarverdereverduurzaming,vanhetgasafeneenzelfvoorzienendenergiesysteem.Devraagisalleen:hoe?Dorpsbewonersvindenhetiniedergevalbelangrijkdatzijgoedwordenondersteundmetkennisenkunde,datoplossingenmetbehoudvanruimtelijkekwaliteitwordeningepast,datergeengeluidshinderontstaat(bijvoorbeelddoorwarmtepompenbijwoningen)endatmaatregelenkostenbesparendzijn.Voorgesteldeoplossingen

• Oprichtingvaneenenergiecoöperatie.Nietiedereenisdaaroverigensdirectenthousiastover.• Aanlegvaneenzonnepark-mooiverstoptinhetgroen-tervervangingvanhetgasdepotaande

noordoostkantvanTenPost,wellichtincombinatiemetopwekkingvanaardwarmte.• Zonnepanelenophetdakvandehouthandel.• Kleinewindmolens,eveneensondervoorwaardedatdaareengeschikteplekvoorwordtgevonden.• AftakkingvanderestwarmteleidingvanuitdeEemshaven(Google)naarTenPost.• LED-verlichtinginopenbareruimteengebouwen.• Duurzameenuiteraardgaslozenieuwbouwwoningennasloop.• Bestaandebouwgasloosmaken.• Schadeherstelenisolerendemaatregeleninéénkeeraanpakken.

“Eenenergieneutraaldorpmaaktwoningenmeerwaardinplaatsvanminder.”

4. CENTRUM

TenPostheeftnieteenechtdorpscentrum,maardebehoefteaaneencentraleontmoetingsplek-zowelindebuitenluchtalsergensbinnen-isgroot.VeelmensenwijzendeomgevingvandebrugoverhetDamsterdiepaanalshartvanhetdorp.Alshetdorpverkeersluwwordtgemaakt,wordtdezeplekveiligenontstaangoedemogelijkhedenvoordeinrichtingvaneendorpscentrum.Vangrootbelangbijdeinrichtingisdathetdorpskaraktererinteherkennenis.Ookwordtgesuggereerdomjuistopeenvandestillereplekkeninhetdorpeenontmoetingsplekinterichten.Koppeleenlevendigprogrammaaanhetdorpscentrum.Maakhetaantrekkelijkdoortezorgendatervanallestebelevenvalt.Laatbijvoorbeelddejaarlijkseminikermisterugkomen,daarginghetheledorpaltijdnaartoe.

6

Bijeendorpscentrumwordtdaarnaastgedachtaaneenmultifunctioneeldorpshuismetdaarinruimtevoorbijvoorbeelddeschool,dekerk,sportclubs,vergaderzaaltjes,gemeentelijkloket,postkantoortje,kinderopvang,dorpscafé.AlspotentiëlelocatieswordenDeHoeksteen,DeLessenaarendesporthalgenoemd.

“Eenoplossingvoordeverkeersveiligheidinhetdorpbiedteenuitgelezenkansvoordeinrichtingvaneengezelligdorpshart.”

5. WONEN

Rekeninghoudenmetkrimpenvergrijzingendaaromnasloopminderwoningenterugbouwendanhethuidigeaantal?DeTenPostersvindendatnietverstandig.Zijvrezendatdevraagnaarwoningenstraksgroterisdanhetaanbod.Datbetekentdathetnieuwbouwprogrammazowellevensloopbestendigewoningenmoetomvatten,zodatouderenzolangmogelijkinhetdorpkunnenblijvenwonen,alsbetaalbarewoningenvoorstartersenjongegezinnen.Hoemoetendenieuwbouwwoningeneruitzien?Dehuidigenaoorlogsewoningenpassennietbijhetdorpskarakter;welhuizendiewatlossergeschiktzijn,dienietdichtopelkaarstaan.Zezoudenrondomeenhaventjegebouwdkunnenworden,datviaeenkanaaltjemethetDamsterdiepwordtverbonden.OokruimtevooreenaantalvastewoonschepeninhetDamsterdiepwordtgeopperd.Enwatgebeurtermetdehuurwoningendienuleegstaan?KunnendienietterbeschikkingwordengesteldaanTenPostersdietijdelijkehuisvestingzoeken,bijvoorbeeldvanwegeeenscheiding?

“Bouwjuistvoorgroei!Dathebbenwenodigomonzevoorzieningentebehoudenenuittebreiden.”

6. DORPSKARAKTERENIDENTITEIT

Hetdorpgaatveranderen,maarmoetwelherkenbaarblijven.Dorpsbewonersvindenhetdaarombelangrijkombestaandekwaliteitenteinventariserenenalsleidraadbijdorpsvernieuwingtegebruiken.Daarbijgaathetonderandereomdehoogtevandebebouwing,rooilijnen,toegepastematerialen,bijzonderedetailsenontwerpvandeopenbareruimte.Karakteristiekepandenmoetenbehoudenblijven,zoalsdewoningenlangshetlint,debrugwachterswoning,hetoudepostkantoorendemolen.Deoudewoningenzijnquauitstralingzeerdivers;brengdiediversiteitteruginhetnieuweprogrammavanwoningenengebouwen.Benutdaarnaastkansenomkarakteristiekestructuurlijnenbeterbeleefbaartemakenenaantevullen.HetDamsterdiepisnubehoorlijkontoegankelijk,maardoorderietkraaguittedunnenendoorwandelvlonderslangsdeoeveraanteleggen,wordtdezewaterweg-dieperslotvanrekeningonlosmakelijkmetdeontwikkelingvanTenPostisverbonden-weerbepalendvoordeidentiteitvanhetdorp.Doorindenieuwbouwwatwatergangenmetbruggetjesaanteleggen,wordtTenPostzelfsnogmeereendorpaanhetwater.Verschillendedelenvanhetdorpkunnendanbovendienmooimetelkaarwordenverbonden.OokdefraaieslingervormvandeoudeRijkswegverdientnavolginginnieuwbouwplannen.Bouwwelzoveelmogelijkbinnendehuidigecontouren.VanafdeN360biedtdeachterkantvanTenPosteenrommeligeaanblik.Sloop-nieuwbouwbiedteengoedekansomeenrepresentatievedorpsrandtotstandtebrengen.

“HetDNAvanTenPost?DatzijnhetoudedorpslintenhetDamsterdiep.”

7

7. VOORZIENINGENENVERBINDINGVeeldorpsbewoners-nietallemaal-zijnvoorstandervanclusteringopéénplekvanverschillendevoorzieningen,omdatditvolgenshenvoorwaardeisvoorbehoudenversterkingendaarmeevoordeleefbaarheidvanhetdorp.Hetvoorzieningenaanbodmoetinspelenopdevraagvandeverschillendebevolkingsgroepenenzorgenvoorverbinding.Naastdebekendevoorzieningenalsverenigingen,schoolenkerk,wordengenoemd:eenzorgcoöperatie,maaltijdserviceenwasservice(zekerhandigtijdensdeversterkingsoperatie!),peuterspeelzaal,voor-ennaschoolsekinderopvang,kinderboerderij,speeltuin(zoalsinWinneweer),pop-up-winkeltje,dorpscaféeneenplekwaarjeeenijsjekunthalen.Speciaalmethetoogopontmoetenenverbindenwordenideeëningebrachtalseenkoffieochtendvoorouderen,jongerenverrichtenklusjesvoorouderen,eenpluktuinennahetplukkensamenkokeneneten(mooivoorbeeldinTenBoer),visplekkenlangshetDamsterdiep,rollatorvriendelijke‘hangplekken’-ookbijslechtweertegebruiken-voorouderenindeverschillendewoonkernen.

Organisatieiseenanderbelangrijkaandachtspunt.Indeeersteplaatskunnenactiviteitenbeteropelkaarwordenafgestemd,bijvoorbeelddoorzecentraaltecoördinerenentepromoten.Eengoedonderhoudendorpswebsiteensnelinternet/glasvezel(ookbelangrijkinrelatietotdeinzetvandomoticaindeouderenzorg!)horendaaruiteraardbij.Inzetvanvrijwilligersenmensenmeteenbeperkingisheelgoed.Helaaszijnhetnuvaakdezelfdemensendiedeorganisatiekartrekken.Wordenanderennietgevraagdofbiedenanderenzichnietaan?Hetisiniedergevalnietwenselijkdatallesopdeschoudersvanvrijwilligersrust,zekernietnuveeldorpsbewonersdankzijdeversterkingsoperatieanderezorgenaanhunhoofdhebben.Bovendienhebjenietalleentijd,maarookkennisnodig.Voorgesteldwordtdaaromomeenprofessionele-betaalde-

8

dorpsbeheerderaantestellen.Dezedorpsbeheerderfungeertalsaanspreekpuntvoorvragen,wensenenklachten,onderhoudtkortelijnenmetverantwoordelijkeorganisatiesenkankleineproblemenzelfaanpakken.

“Dathiereenvoetbalclubeneenschoolzijn,wasvooronsgezineenbelangrijkeredenomhiertekomenwonen.”

8. ZEGGENSCHAP

Devolgendeuitsprakenzijnrepresentatiefvoorhoedorpsbewonersdenkenoverzeggenschap:

• Nieuweontwikkelingenenbesluitenmoetentransparantenduidelijkwordengecommuniceerdnaariedereen.

• Besluitenmoetenwesamenkunnennemen;wewillennietdatanderenoveronsbeslissen.• Wijwillendezeggenschapoveronseigenleventerug.• Ermoeteenbreeddraagvlakzijnvooralleswatergebeurt.• Laatzekerookdejongerenmeepraten.

“Dediscussieoverdelocatievandewisselwoningeniseengoedvoorbeeldvanhoehetnietmoet.”

9. WERKGELEGENHEIDENONDERNEMEN

Hetdorpisvooraleenforenzendorp.Datneemtnietwegdaterzo’n50adressenmeteenKamervanKoophandelnummerzijn,waarondereenaantalgroterebedrijvenalsReindersHouthandel,bouwbedrijfRoorda&VeldmaneninstallatiebedrijfWoldhuis.Delandbouwsectoriseveneensgoedvertegenwoordigdenzaldatnaarverwachtingookblijven.Dewenstotvergrotingvanwerkgelegenheidinhetdorpisnietbijzondergroot.Welvindtmenhetbelangrijkomondernemerschaptestimulereninrelatietothetvoorzieningenniveau.AlsbijvoorbeeldhetgebiedronddebrugoverhetDamsterdiepveiligerenaantrekkelijkerwordtgemaakt,ontstaankansenvooreenhorecabedrijf(bijvoorbeeldinhetoudepostkantoor),eenwinkeltje,eeninlaatplekeneenloodsvoorboteneneenB&B.Durfdaarbijookbuitenbestaandekaderstedenken:ontwikkeleenfietsroutevanuitTenPostdoorhetaardbevingsgebiedincombinatiemetdeverhuurvane-bikes.Maakvandenoodeendeugd!Voorwaardevoorbehoudvanbestaandebedrijven,devestigingvannieuwebedrijvenenthuiswerkersissnelinternet.

“Eenaantrekkelijkerdorpscentrumbiedtmooiekansenvoorkleinschaligondernemerschap.”

10. JONGERENENLEEFTIJDSVRIENDELIJKMeteengoedemixvanwoningtypesenvoorzieningenblijfthetdorpeenfijnewoonomgevingvooriedereen:gezinnen,startersenouderen.Jongerenindeleeftijdvan12tot18jaarzijneenvergetengroep.Zijkomenbijelkaarachterdekerk,waarzijvooroverlastzorgen,ofinblokhuttenindiverseparticuliereachtertuinen.Ideeënvooraantrekkelijkevoorzieningenzijnbijvoorbeeldeenpannakooi,eenbasketbalveldje,eenskeelerbaaneneenjeugdhonk.Maarhetallerbelangrijksteisdataandejongerenzelfwordtgevraagdwaarzijbehoefteaanhebben.Degemeentezoudaareenjongerenwerkervoorinkunnenzetten.WelheelsuccesvolzijndeSietsation-feestenvoorjongenoudinTenPost.MaarwatalsSietseerooitmeeophoudt?

“Dejeugdzoektdegezelligheidinanderedorpen.Voorhenvalthiervrijwelnikstebeleven.”

9

11. RECREATIE,TOERISMEENSPORT

Metversterkingvanderecreatieveinfrastructuurwordtnietalleeningespeeldopbezoekersvanbuitendedorpen,maarzekerookopdebehoefteaanontspanningengezondbewegenvandedorpsbewonerszelf.Mooiekansendieerliggen:

• Deijsbaanmultifunctioneelmaken-bruikbaarinalleseizoenen-bijvoorbeeldalsskeelerbaan.• UitbreidingvanhetTenPosterbos.• RenovatieenuitbreidingvanaanlegsteigerslangshetDamsterdiep,inclusiefgoedevisplekken.• Eenrustpuntcreërenvoorfietsersenwandelaars,bijvoorbeeldeenpicknickplekinhetcentrum.• VlonderpadenlangshetDamsterdiepenhandbedienbarepontjes.• Aanelkaarknopenvanbestaandewandelpaden.

“Weprofiterennogonvoldoendevanonzeliggingaanhetwater.”