Projecten Democratic Challenge
1. Buitenraad Lelystad 2. Argu 3. Verantwoord anders in Brabant 4. Innovatiefonds leefbaarheid en MKB Wijchen 5. Buurt App 6. Verbindende kaders (gebiedsambtenaren Bronckhorst) 7. Samenleving voorop – domein bestuur (Leusden) 8. Vernieuwing lokale democratie Bodegraven-Reeuwijk 9. Het Lukt Ons! - crowdfunding West-Friesland 10. G250 Amsterdam 11. De stem van de stad (burgerjournalistiek) 12. Bewoners als bestuurders (puntensysteem) 13. Kenniscloud (Uden) 14. Firefly uit laten vliegen 15. Democratisch Onderwijs Eindhoven - DOE040 16. Open de raad 17. Opstellen wijkvisies in Veghel (NB) voor de wijken Kern-West en Veghel-Zuid. 18. Dialogen op de meent 19. Breda begroot 20. burgerrekenkamer Langedijk 21. Jeugdverbinder Nijmegen 22. Stadslab Nijmegen 23. WIJF – Wijkinvesteringsfonds 24. WIJ Delfshaven 25. Samenlevingsplatform Oldebroek voor Mekaar online 26. 'Naar een nieuwe participatiepraktijk' – gemeente Bergen 27. Civocracy 28. Democratische vernieuwing in 10 Friese dorpen 29. Omgevingsalert 30. Open source democratie 31. burgerbegroting Geffen (gemeente Oss) 32. De rechte tafel 33. Publieke beraadkamers 34. Elke inwoner zeggenschap over een eigen budget in Hollandse Kronen (een IWB,
inwonersgebonden budget) (Hollands Kroon) 35. Nieuwe Ronde Nieuwe Kansen (Coevorden) 36. Burgerinitiatief Leefwerf De Biesbosch 37. Cliëntenakkoord: de cliënt centraal 38. Omgevingsvisie buitengebied Winterswijk 39. G1000 Nijmegen 40. DeBlauweWijkEconomie (DBWE) 41. Opheffen van de politieke partijen en komen tot een burgervertegenwoordiging 42. Naar hogere spelniveau’s in ‘buurtkracht en buurtdemocratie’ 43. YOOFORCE - voor de verandering 44. Burgerbetrokkenheid bij Jeugdzorgbeleid im Brabant Noordoost 45. Supermoedertour 46. voOot 47. De Tweede Mening
48. Heel Apeldoorn doet 49. Gelote burgerraad – van theorie naar Amersfoortse praktijk 50. Civic Education: een leerplatform participatieve democratie 51. Area 055; Doe plek en open innovatiecentrum voor de participerende stad 52. Antistigma campagne - Anders denken over Amsterdamse burgers met psychische aandoeningen 53. Mediaroots 54. Reperatieve democratie 55. Datademocratie 56. Meepraten en meebeslissen in een ‘matrix democratie’ 57. Kiezbelasting 58. Buurt leidt raad 59. De crowfunded lobbyist 60. Democratiseren lokale aanbestedingsprocessen / Participatiebedrijf 61. Stadsgesprekken Utrecht 62. Nieuwe lokale onderzoeksjournalistiek van onderop: Wat speelt er in de regio ? 63. Democracy by design 64. De Groene Motor (Amersfoort) 65. Z-Batte (Zeist) 66. City4U: een burger consultatie aanpak en platform voor gemeentebrede projecten 67. G1000 Schiedam 68. Pinckly: dé vernieuwingsimpuls van onze lokale democratie! 69. Burgerdossier 70. BeterBesluit 71. Versterking invloed gemeenteraad en burgers op intergemeentelijke samenwerkingsverbanden. 72. Jongerencongres over Armoede 73. Placemaking Dordrecht (werk titel) 74. We kunnen elkaar nog meer vertellen 75. Leertraject ‘Samenwerking initiatiefnemers en gemeente’ (Utrecht) 76. Cooperatieve vertegenwoordiging (Groningen) 77. Maatschappelijke aandeelhouders: Nijmegenaren aan zet 78. SJEK! de burgerbegroting app 79. Eten, drinken en meer... (verruimen regelgeving voor initiatieven) 80. Extra Zuurstof voor de democratie 81. De staat van Tilburg 82. Good Governance Monitor 83.Listen Up?! Alledaagse democratie op school 84. Tool optimalisatie vergaderschema’s voor raden en staten met gemeenschappelijke regelingen 85. Buurtbedsteden verbinden met de gebiedsplannen 86. Een jaar experimenteren met werk- en vergadervormen in De Raad (Amersfoort) 87. Maatschappelijk Initiatieven Fonds (MIF) van de stad (Den Bosch) 88. Wij’de Wereld 89. Nieuwe Werkwijze participatie (Amersfoort) 90. Citizen Research 91. Demos: wie is de beste burger? 92. stadslab Circulair buiksloterham 93. Test je Wijk. Een surveymonkey voor buurten. 94. Nimma Politics (Nimma = straattaal voor Nijmegen) 95. tastbaar testbaar 96. CitizenConnect 97. Eigenwijks Nieuwegein
Project 1
Naam Buitenraad gemeente Lelystad
datum 4/15/2015
Thema’s open democratie, besluitvorming processen
concreet Hierbij wil ik de ‘Buitenraad” van Lelystad graag aanmelden als participatieproject
voor de democratic challenge die vanaf 13 april van start gaat. De Buitenraad is in
onze ogen een inspirerend voorbeeld waarbij we als lokale overheid met mensen op
een informele wijze in gesprek in gesprek gaan over dingen die echt leven in
Lelystad. De Buitenraad is daarmee een structurele ontmoetingsplaats waarbij er
maandelijks ruimte en tijd wordt gecreëerd voor openheid, dialoog en verbinding
tussen de lokale politiek en onze inwoners in een compleet informele setting. Deze
maandelijkse bijeenkomsten van de Buitenraad vinden buiten het Stadhuis plaats en
zijn gericht op interactie met de samenleving, instellingen en organisaties. De
invulling hiervan wordt bepaald door de lange termijn agenda, de informatiebehoefte
van de raad en/of vraag vanuit de samenleving, instellingen en organisaties. Meer
informatie kunt u vinden op www.buitenraad.nl
vernieuwend Het is vernieuwend omdat de agenda daadwerkelijk bepaalt wordt door de
samenleving en de gemeenteraad van Lelystad zich als netwerkpartner opstelt
gericht op interactie en voorbereiding van besluitvormingsprocessen
impact Over drie jaar hopen we dat de raad de besluitvorming voor een aantal thema's
grotendeels overlaat aan de samenleving.
uitvoeringskrach
t
overdraagbaar De Buitenraad keert het besluitvormingsproces om gericht op overheidsparticipatie
aansluitend bij de energie en initiatieven vanuit de samenleving. Deze manier van
werken kan een voorbeeld zijn voor andere gemeenten die ook zoeken naar nieuwe
manier om de democratische besluitvorming meer legitimiteit en draagvlak te geven.
Het concept buitenraad is breed inzetbaar voor diverse thema's.
contact [email protected]
team Dhr. Kruis en dhr. Van Der Herberg
Ondersteuning
Exposure Bekendheid aan het project Buitenraad, profileringsmogelijkheden
Expertise Instrueren van raadsleden om te leren hoe men omgaat met de samenleving als
intitierende partner, communicatieve vaardigheden,
Financiering Voor de inzet van beeldmateriaal
Toelichting We hopen dat de democratic challenge het project Buitenraad kan uitdagen om
verder te ontwikkelen zodat de inwoners van Lelystad samen met de gemeenteraad
actief in gesprek gaat en gebruik kan maken van de kennis en ervaring van BZK en
andere gemeenten
Lokaal Lelystad
Project 2
Naam Argu
datum 4/17/2015
Thema’s e-democratie, open democratie, besluitvorming processen
concreet Politiek is te veel marketing en te weinig inhoud. Het bestaat te veel uit one-liners op
verkiezingsposters en te weinig uit het vinden van oplossingen voor problemen. Het
internet heeft veranderd hoe we communiceren en hoe we leren, maar het heeft nog
niet gezorgd voor inhoudelijke, oplossingsgerichte discussies. Juist discussies over
grote onderwerpen, zoals besluiten die het bestuur van ons land moet maken, zijn
belangrijk om op internet te voeren. Online kunnen veel meer mensen hun inzichten
delen, waardoor er meer kennis kan worden verzameld. Nu worden discussies op
internet meestal weergegeven als lange lijsten van reacties. In zo'n lijst kan van alles
staan. Nieuwe ideeën, argumenten voor of tegen een idee, meningen, of problemen
die vragen om een oplossing. Met Argu structureren wij discussies op een nieuwe
manier. We delen een discussie op in een vraagstuk, een idee en argumenten. Zo
krijg je snel helder wat het probleem is, welke oplossingen er bestaan, en wat de
voor- en nadelen zijn per oplossing. Doordat je ook kan reageren op argumenten,
wordt het veel gemakkelijker om als het ware in te zoomen op één aspect van een
idee, bijvoorbeeld kosten of veiligheid, zonder dat je het overzicht verliest van alle
argumenten. Door een discussie weer te geven als een idee met voor- en
tegenargumenten, wordt het veel gemakkelijker om een onderbouwde mening te
hebben. Je wordt als het ware gedwongen om kritisch na te denken over alle
aspecten van een idee. Op Argu kan iedereen ook direct stemmen op een idee. Zo
kan je laten zien dat je ergens voor of juist tegen bent. Met een gewone petitie meet
je alleen maar stemmen voor een idee. Daarnaast kunnen politieke partijen op Argu
aangeven wat hun mening is over geplaatste ideeën. Dan hoef je niet meer alle
programmaboekjes door te nemen om te weten welke partij de juiste standpunten
heeft. Daarnaast zorgen we er voor dat politieke partijen met nieuwe ideeën en
argumenten worden geconfronteerd. Inspraak hebben op wat er moet veranderen in
je land of in je eigen gemeente is lastig. Om invloed te hebben, moet je maar net
weten wie je moet aanspreken en hoe je dat moet doen. Weinig mensen zijn daar
goed in, waardoor er een grote kloof lijkt te zijn tussen burger en bestuur. Ook zorgt
dit er voor dat professionele lobbyisten te veel macht kunnen uitoefenen, omdat zij
die kennis wel hebben. Met Argu willen we iedereen de kans geven om gemakkelijk
een idee te delen, het idee te onderbouwen, stemmen te verzamelen en het bestuur
te bereiken. We willen de afstand tussen burger, bestuur en politiek zo klein mogelijk
maken. Op Argu kunnen overheden laten weten wat er gaat gebeuren met een idee
of juist waarom een bepaald idee niet kan worden uitgevoerd. We zien zo vaak dat
petities of burgerinitiatieven vele handtekeningen ophalen, maar dat er niets mee
wordt gedaan. Dat kan door van alles komen, maar vaak weten de mensen die hun
handtekening hebben gezet niet waarom er niets mee gebeurd. Nu kan iedereen met
Argu gemakkelijk op de hoogte worden gehouden van wat er wel of niet gebeurd met
een idee.
vernieuwend Bestaande online inspraaksystemen maken gebruik van conventionele
reactiemodellen, waarbij alle reacties als een lange lijst worden weergegeven. Argu
introduceert een unieke discussiestructuur waarmee inhoudelijk, beargumenteerd
dialoog wordt gestimuleerd. We zetten mensen aan om te denken in oplossingen en
argumenten. We maken complexe discussies overzichtelijk door voordelen en
nadelen per idee helder weer te geven. Doordat we usecases hebben uitgedacht
voor burgers, politici en ambtenaren, kunnen we alle relevante actoren betrekken op
één platform.
impact 1) Meer burgers worden inhoudelijk betrokken bij vraagstukken en beleidsvoorstellen.
2) Alle betrokkenen worden geconfronteerd met alle argumenten, waardoor
knelpunten snel worden geïdentificeerd en gecommuniceerd naar zij die een
beslissing moeten maken. 3) Politieke partijen worden gestimuleerd om heldere
onderbouwing te geven voor hun mening, waardoor politieke partijen eerder geneigd
zullen zijn om voor ideeën te zijn waar goede argumten voor zijn. 4) Communicatie
over genomen beslissingen van overheden is verbeterd, doordat iedereen op Argu
gemakkelijk kan zien wat er is gekozen en waarom dit is gekozen.
uitvoeringskrach
t -
overdraagbaar Het Argu platform is gemakkelijk in te zetten voor alle overheden. De software is
flexibel en zeer schaalbaar.
contact [email protected]
team
Ondersteuning
Exposure We zijn een kleine start-up met drie jonge, enthousiaste ondernemers. We zijn trots
op wat we hebben gemaakt, maar hebben nu vooral gebruikers en interessante pilot
cases nodig. We zouden willen dat overheden onze software inzetten voor
vraagstukken waar burgers bij betrokken moeten worden. We zijn dus op zoek naar
overheden (gemeentes / provincies / het rijk) die e-participatie middelen in zouden
willen zetten.
Expertise Kennis over het faciliteren van inspraak door middel van digitale middelen is zeer
welkom.
Financiering Doordat we een kleine, startende onderneming zijn, zijn we nog niet in staat om
salarissen uit te keren. Dit lossen we momenteel op door vooral bij te lenen bij DUO.
Geen ideale situatie! Elke vorm van financiering zou ons gigantisch kunnen helpen.
Toelichting -
Lokaal Utrecht
Project 3
Naam In Brabant doen we het Verantwoord Anders
datum 21-4-2015
Thema’s open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, netwerk
democratie
concreet Het volledige plan/voorstel kunt u vinden op www.verantwoordanders.nl
vernieuwend Een concept ter ondersteuning van de decentralisatie in het sociale domein breed, en
een hulpmiddel voor de transitie naar een duurzame en solidaire economie met
integraal stedelijk voedselbeleid. Ontwikkeld in combinatie met de beste ervaringen
van de G1000 formule en de intentie met de D1000 vormt het de verbindende
schakel om het herstel van onze economische huishouding op sociaal, ecologisch en
financieel gebied mogelijk te maken en de voorwaarde en énige juiste bedding voor
de invoering van een onvoorwaardelijk basisinkomen.
impact Het is een revolutionair idee geboren uit wens en noodzaak. Door de onderlinge
wisselwerking van de deelprojecten, zal het zich voegen tot een complementair
systeem wat een belangrijke bijdrage zal leveren aan sociale zekerheid in de
breedste zin van het woord voor alle-tonen-burgers binnen BrabantStad.
uitvoeringskrach
t -
overdraagbaar Dit voorstel voor een andere economie met punten en lokale munt, kan model staan
voor iedere stad en/of betekent een bruikbare aanvulling en verdieping voor
bestaande G1000 activiteiten.
contact [email protected]
team Vooralsnog draag ik dit in m'n eentje. Tijdens de Werkconferentie op 1 mei
aanstaande doe ik een oproep voor adviseurs, kartrekkers en ambassadeurs.
Ondersteuning
Exposure -
Expertise -
Financiering
Mogelijk in een later stadium. Voor de opstart in Tilburg benader ik de gemeenteraad van Tilburg met een aanvraag Aanjaagfonds Burgerparticipatie ten behoeve van de volgende onderdelen: a. mij en toekomstige niet professionele werkgroepleden, vanaf 1 mei 2015 een vrijwilligersvergoeding toe te kennen, onder de voorwaarde dat onze zorg en huurtoeslag niet worden gekort. Deze vergoeding wordt bij het eenmaal draaien van het Ruilhandelsysteem vervangen door punten. b. De volledige kosten van de organisatie van de Werkconferentie op 1 mei 2015. c. Het facilliteren van de huur van ruimte inclusief catering voor werkgroepvergaderingen en reiskosten die zij moet maken ten behoeve van het burgerinitiatief.
Regelruimte graag
Toelichting
| We mogen niet langer wegkijken, volg mij in ‘deze keuze’ en committeer u !!!
Lokaal Opstart Tilburg
Project 4
Naam Innovatiefonds Leefbaarheid en MKB (Wijchen)
datum 24-4-2014
Thema’s Samenwerken met burgers
concreet De raad heeft 400.000 euro beschikbaar gesteld voor innovatieve ideeën van
burgers en MKB. Het project is in tweeën gesplitst: innovatie MKB en leefbaarheid.
samen met het5 MKB is een innovatiedag met pitches van de beste ideeën
georganiseerd. De beste ideeën zijn beloond met een voucher
vernieuwend Nieuw is het opsteken van criteria samen met burgers, het aangaan van de
subsidieverordening en de burgeradviesgroep die het college adviseert over
geschiktheid van initiatieven.
impact Het project kan eindeloos herhaald worden
uitvoeringskrach
t -
overdraagbaar Dit project is overdraagbaar naar elke gemeente
contact [email protected]
team Gemeente, MKB, burgers
Ondersteuning
Exposure
Expertise -
Financiering -
Regelruimte
Toelichting -
Lokaal Wijchen
Project 5
Naam BuurtApp
datum 1-5-2015
Thema’s e-democratie, democratiserende initiatieven, lokale media en democratie,
netwerkdemocratie
concreet De BuurtApp is een nieuwe app die het mogelijk maak voor buurtbewoners om
elkaar te vinden, beter te leren kennen (voornaam, straatnaam, foto) en
makkelijker met elkaar te communiceren
vernieuwend 1. de eerste App in Nederland die is gericht is op communicatie tussen
buurtbewoners
2. Het eerste internetplatform voor buren waarbij gebruikers zelf kunnen
aangeven wat ze onder hun buurt verstaan
3. De mogelijkheid om berichten te plaatsen op straat, buurt, wijk en
gemeenteniveau
impact De 1.0 versie die sinds maart op de markt is bereikt nu zo’n 1000 inwoners in
Utrecht. Met de DC wil ik de app geschikter maken voor de communicatie tussen
burgers en gemeentelijke overheden. daardoor zal in de toekomst de
communicatie tussen buurtbewoners onderling en tussen buurtbewoners en
overheid soepeler verlopen
uitvoeringskrach
t x
overdraagbaar De huidige, eerste versie van de buurtApp is al landelijk te downloaden en kan dus
in alle gemeenten in Nederland worden ingezet
contact [email protected]
team Naam organisatie: buurtcontact
naam ontwikkelaar: Norbert Scholl
Ondersteuning
Exposure Zoals bij alle social media is een zo breed mogelijke exposure essentieel. De
Democratic Challenge kan me helpen om ook bij gemeenten bekend te raken
Expertise Hoe kan ik de functionaliteiten in onze toekomstige updates optimaal vormgeven om
communicatie tussen burgers en gemeenten te optimaliseren?
Financiering Het optimaliseren om de communicatie tussen buurtbewoners/burgers en de
gemeente te versterken gaat naar verwachting tussen de 10.000 en 20.000 euro aan
programmeerkosten bedragen
Regelruimte BuurtApp is een sociale onderneming met een maatschappelijk doel én een
commercieel doel. Welke ruimte krijg ik van de overheid om beide doelen te kunnen
blijven nastreven?
Toelichting Kennis, inspiratie en financiering. Ik zoek naar contacten en input van gemeenten én
van het ministerie van Binnenlandse Zaken.
Lokaal Utrecht
Project 6
Naam Verbindende Kaders
datum 4-5-2015
Thema’s Open democratie, besluitvormingsprocessen
concreet Bronckhorst streeft ernaar een gemeente te zijn die ruimte geeft aan de kracht
van de samenleving en deze versterkt. Dat doet zij door de inzet van
gebiedsambtenaren. Zij gaan zonder inhoudelijke opdracht de gebieden in en het
gesprek aan met inwoners, organisaties, ondernemers. Ze gaan op zoek naar de
zelfkracht en ondersteunen die. Ze verbinden buiten met buiten en binnen met
binnen. Ze gaan uit van mogelijkheden en stellen (intern) beleid ter discussie als
deze belemmerend werken voor initiatieven uit de samenleving. Zij worden hierin
gesteund door gebiedswethouders en het management van de organsatie
vernieuwend We hebben nog niet kunnen vinden of er vergelijkbare trajecten bestaan. we
hebben de indruk dat de ontwikkeling van de doe-democratie nog niet voldoende is
vertaald naar de gemeente zelf, wat betekent het voor de werkwijze van de
gemeente (organisatie en bestuur)
impact Wij zijn ervan overtuigd dat een cultuurverandering binnen de gemeente essentieel
is om de aansluiting met de samenleving te behouden. Door die
cultuurverandering zowel bestuurlijk als ambtelijk te maken kan dit de
samenleving een boost geven: inwoners krijgen weer vertrouwen in de gemeente
als partner.
uitvoeringskrach
t x
overdraagbaar Zowel proces als uitkomst kan door andere gemeenten gebruikt worden
contact [email protected]
team Gemeenteraad, Dorpsbelangorganisaties, inwoners
Ondersteuning
Exposure -
Expertise Meedenkkracht op inhoud en proces. Op welke manier gaan we de discussie voeren
met inwoners.
Financiering Inhuur expertise bij begeleiding gemeenteraad en inwoners.
Regelruimte -
Toelichting Meedenken, advisering, coaching in zoekproces. Inbreng van expertise, nieuwe
inzichten, etc.
Lokaal Bronckhorst / Hengelo GLd
Project 7
Naam Samenleving Voorop – domein bestuur
datum 11-5-2015
Thema’s open democratie, besluitvorming processen, netwerk democratie
concreet Sinds 2011 zijn we in de organisatie aan de slag met Samenleving Voorop. Al
pionierend krijgen we er gevoel bij en zijn we aan het ontwikkelen in een andere rol
van het zijn van overheid. Samenleving Voorop is een belangrijk onderwerp en
ontwikkelperspectief in de organisatie.
In 2011 is de aanleiding als volgt weergegeven ”Burgers zijn zelfredzamer en
communiceren meer via netwerken, ook door de mogelijkheden van digitalisering.
Burgers hebben andere verwachtingen van de (gemeentelijke) overheid gekregen en
kunnen hun opvattingen veel meer uiten. Van de gemeente wordt meer dan eerder
gevraagd om te acteren in een netwerk met partners en daarin die rol te pakken die
niet door andere partijen kan worden opgepakt. Ook staat de gemeente voor de
opgave om met minder middelen dezelfde maatschappelijke vraagstukken op een
andere wijze op te lossen. De veranderende financiële context is een kans om naar
de overheid te kijken en haar rolneming in de maatschappij.”
De term ‘Samenleving Voorop’ is gekozen, om het proces uit te leggen voor de wijze
waarop de gemeente Leusden een andere, bij deze tijd passende rol in de
samenleving kan aannemen. We gaan daarbij uit van:
1. maximale zelfredzaamheid en het zelfoplossend vermogen van de samenleving
(inwoners, instellingen, bedrijven).
2. de veranderende zorgplicht van de overheid van “zorgen voor” naar “zorgen dat”.
De organisatie, inhoud en deels ook bekostiging is daarbij aan de samenleving zelf.
De nieuwe rol van de gemeente (bestuurders en ambtenaren) spitst zich toe op het
pakken van die rol die niet door andere partijen in de samenleving kan worden
opgepakt. Daarbij zetten we in op de vraag hoe wij anderen in staat kunnen stellen
vanuit hun eigen kennis en kracht te presteren in maatschappelijke vraagstukken. We
nodigen maatschappelijke organisaties en individuele inwoners actief uit om zich
bezig te houden met de kwaliteit, het functioneren van de samenleving. De gemeente
bevordert de totstandkoming van maatschappelijke verbanden en netwerken in
formele en niet-formele structuren. Ze beoordeelt initiatieven uit de samenleving
vanuit een “ja- tenzij” principe.
De politiek bepaalt of en binnen welke kaders wettelijk en daarop aanvullend beleid
wordt gemaakt. De gemeente faciliteert de beleidsmakers (inwoners,
maatschappelijke organisaties, bedrijven) bij het opstellen van de beleidsvoorstellen.
Daarnaast is er ook een rol voor de politiek weggelegd als het gaat om het
beoordelen van eventuele maatschappelijke verschillen die zouden kunnen ontstaan
door de terugtredende overheid en de zelfredzaamheid van de samenleving.
We zetten in op de ontwikkeling van burgerparticipatie naar overheidsparticipatie.
Onderscheid burgerparticipatie en overheidsparticipatie:
1. Burgerparticipatie: burgers doen mee met initiatieven van de overheid.
De gemeente stippelt en voert beleid uit en biedt in een of meerdere fases daar van
gelegenheid aan burgers om mee te denken of hun mening te geven. Wij vragen
burgers mee te doen, mee te denken.
2. Overheidsparticipatie: de overheid doet mee met initiatieven van burgers.
Bij overheidsparticipatie gaat het erom de samenleving in haar kracht te zetten. De
initiatieven komen niet van de overheid, maar uit de samenleving. Wij participeren in
die projecten die in de samenleving ontstaan, en waar ondersteuning van de overheid
nodig is. Niet perse ondersteuning in de vorm van geld, maar bijvoorbeeld door
meedenken, contacten leggen, partijen bijeenbrengen etc.
Op het eerste gezicht lijkt het misschien dat burgers en overheden minder met elkaar
te maken krijgen doordat taken verschuiven. Echter, schijn bedriegt. De relatie wordt
juist intensiever. De term ‘overheidsparticipatie’, zegt het al. De overheid participeert,
doet mee, is partner in de initiatieven van burgers. Een totaal vernieuwde
samenwerking.
Het gaat niet om het aanpassen van regels, het gaat om gedrag. Positief meedenken
aan beide kanten: zowel vanuit de politiek, als vanuit het burgerinitiatief. Daarbij past
een houding van loslaten en ruimte geven voor maatschappelijke actieve burgers. De
overheid is er om voorwaarden te scheppen om burgers optimaal in de gelegenheid
te stellen de actieve bijdrage te leveren. Door zaken aan te jagen of te stimuleren, of
voor instrumenten te zorgen die een doorbraak kunnen forceren.
Vanuit het doel van Samenleving Voorop is duidelijk dat Samenleving Voorop zowel
de hele organisatie raakt, als de hele samenleving. We hebben allemaal met deze
ontwikkeling en het proces te maken. Samenleving Voorop moet zoveel mogelijk
geïntegreerd worden in het huidige, dagelijkse werk, zodat het niet al extra
inspanning voelt. We onderscheiden 5 domeinen waar het vliegwieleffect van
Samenleving Voorop zou moeten ontstaan:
1. Samenleving
2. Afdeling Dienstverlening
3. Afdeling Beleid
4. Afdeling Bedrijfsvoering
5. College en Raad
De wisselwerking tussen de verschillende domeinen is van groot belang. Ieder
domein opereert zelfstandig, maar kan niet zonder de input van de andere domeinen.
Op deze 5 domeinen zetten we in. We werken met jaarprogramma's waarin door
middel van activiteiten continue aandacht vragen/ eisen voor Samenleving Voorop.
Vanuit de ervaring in de afgelopen jaren zien we dat het effect heeft. Met name op de
domeinen 2 t/m 4 zien we resultaten. De houding van de ambtenaren ten aanzien
van initiatieven is daadwerkelijk veranderd. Continue wordt gezocht naar het mogelijk
maken van initiatieven en het ruimte geven voor ontwikkeling.
Onze zoektocht is nu hoe we het domein Samenleving en het domein Bestuur tot
merkbare resultaten kunnen laten komen. Dan komen we daadwerkelijk tot een
omslag in het handelen van de gemeente.
De raad staat achter de ontwikkeling Samenleving Voorop. In het coalitieakkoord
staat dit mooi beschreven.
De challenge is nu hoe we vanuit het onderstrepen van het belang van de
ontwikkeling komen tot een daadwerkelijke andere houding en anders handelen dan
nu het geval is.
vernieuwend In den lande wordt vaker ingezet op ontwikkelingen als Samenleving Voorop. Het
vernieuwende van onze beweging is dat wij gelijktijdig inzetten op 5 domeinen. Voor
het domein Bestuur hebben we diverse activiteiten gedaan, zoals:
* bijeenkomst over de Raad van de Toekomst
* bijeenkomst over overheidsparticipatie en de rol van de raad
* Raadsvoorstellen waarin expliciet wordt ingezet op Samenleving Voorop door een
andere werkwijze.
Vanuit de kennis en kunde (van onszelf opgedaan in de afgelopen jaren, maar ook
van externe sprekers) willen we komen tot een volgende stap op het domein Bestuur.
De volgende stap is te komen vanuit de theorie naar de praktijk. Met deze challenge
willen we inzetten op een intensief traject van één jaar om met de raad te komen tot
een nieuwe werkwijze handelend vanuit de visie Samenleving Voorop.
impact Inzet op het domein Bestuur zorgt er voor dat het democratische proces
daadwerkelijk kan veranderen. Het domein Bestuur is het ideale domein om
verandering te bewerkstelligen. Het domein heeft zeggingskracht en
sturingsmogelijkheden. We hebben de afgelopen jaren vooral ingezet op houding en
gedrag van ambtenaren om initiatieven mogelijk te maken. Het is nu een goed
moment om in te zetten op de raad. Zeker ook omdat over een aantal jaar opnieuw
verkiezingen zijn. De challenge is om voor die tijd de raad een eigen nieuwe
werkwijze te laten ontwerpen. Over 3 jaar moet die werkwijze staan en wordt op de
nieuwe manier gewerkt. Tevens gaat van de nieuwe werkwijze een stimulans uit naar
het domein Samenleving. En daar zullen de daadwerkelijke resultaten merkbaar
worden!
uitvoeringskrach
t We zetten met de challenge in op het domein bestuur. Het mooie is dat onze hele
ontwikkeling Samenleving Voorop overdraagbaar is. De ervaringen die we de
afgelopen jaren hebben opgedaan (wat werkt wel en wat werkt niet om tot een
cultuurverandering in de organisatie te komen, hoe krijg je de samenleving in
beweging - wat werkt wel en wat werkt niet, waar zijn we tegenaan gelopen in de
praktijk) etc. kan worden doorgegeven.
Het domein bestuur is interessant voor andere gemeenten, omdat iedere gemeente
te maken heeft met een college en raad. Voor de lokale democratie is het domein
Bestuur een heel belangrijke speler. Hoe krijg je ontwikkeling binnen dit domein, en
wat is er mogelijk aan ontwikkelingen? Dat willen wij gaan uitzoeken, en onze
ervaringen en do's en dont's willen we delen.
overdraagbaar We zetten met de challenge in op het domein bestuur. Het mooie is dat onze hele
ontwikkeling Samenleving Voorop overdraagbaar is. De ervaringen die we de
afgelopen jaren hebben opgedaan (wat werkt wel en wat werkt niet om tot een
cultuurverandering in de organisatie te komen, hoe krijg je de samenleving in
beweging - wat werkt wel en wat werkt niet, waar zijn we tegenaan gelopen in de
praktijk) etc. kan worden doorgegeven.
Het domein bestuur is interessant voor andere gemeenten, omdat iedere gemeente
te maken heeft met een college en raad. Voor de lokale democratie is het domein
Bestuur een heel belangrijke speler. Hoe krijg je ontwikkeling binnen dit domein, en
wat is er mogelijk aan ontwikkelingen? Dat willen wij gaan uitzoeken, en onze
ervaringen en do's en dont's willen we delen.
contact [email protected]
team Gemeente Leusden:
- Raad
- College
- ambtenaren
- Aanjaagteam
* De Leusdense samenleving
- initiatiefnemers
- stakeholders
Ondersteuning
Exposure Publiceren over de beweging die de gemeente Leusden met Samenleving Voorop
maakt dat het bekendheid krijgt. Publiceren en kennisdelen is een mooi middel om
verder te komen. Wij zouden willen publiceren over de ontwikkeling Samenleving
Voorop. En we willen kennisdelen met gemeenten/ organisaties die met dergelijke
ontwikkelingen bezig zijn.
Expertise We hebben behoefte aan expertise/ denkkracht/ sparringpartners. Ons 'theoretisch
kader' en onze visie hebben we. Op de domeinen Bedrijfsvoering, Beleid en
Dienstverlening hebben we stappen gezet. We zouden graag de denkkracht van
experts gebruiken om een plan van aanpak/ programma te ontwikkelen voor het
domein Bestuur. Een plan/ programma om ontwikkeling en resultaten te zien op het
domein Bestuur.
De mogelijkheden voor het verlenen van expertise zouden wij graag nader met u
willen onderzoeken.
Financiering Wij vragen een bijdrage van € 15.000,- aan co- financiering om het komende jaar
intensief in te kunnen zetten op het domein Bestuur, en daarbij het plan/ programma
tot uitvoering te kunnen brengen. De kosten bestaan uit (sprekers, trainee voor de
ondersteuning, zaalhuur en - benodigdheden).
Deskundige ondersteuning bij het zoeken naar andere financiering is ook van harte
welkom.
Regelruimte -
Toelichting -
Lokaal Leusden
Project 8
Naam Vernieuwing lokale democratie Bodegraven-Reeuwijk
datum 13-5-2015
Thema’s open democratie, besluitvorming processen
concreet De innovatietafel en de agendacommissie roept burgers, maatschappelijke
organisaties, bedrijven op de initiatieven die de participatiegedachte ondersteunen.
Ons plan heeft betrekking op het verbinden van context, taken, organisaties en
mensen.
vernieuwend Veel projecten op het gebied van democratische vernieuwing blijven steken in
analyse. Voor daadwerkelijke verandering is loslaten van het vertrouwde en
ontvangen van het nieuwe nodig. Dat vraag lef, vertrouwen in elkaar en energie. Ons
plan heeft tot doel innoverende energie vrij te maken binnen het (oude) politiek
bestuurlijke systeem.
impact De gemeenteraden vergaderen nog twee keer per jaar (begroting en
verantwoording). Voor het overige organiseert het college van B&W bijeenkomsten
met burgers.
uitvoeringskrach
t -
overdraagbaar Via social media, vakliteratuur
contact [email protected]
team Innovatietafel Bodegraven-Reeuwijk (initiatief gemeente) en Agendacommissie
Sociaal Domein Nieuwkoop
Ondersteuning
Exposure -
Expertise Voor het veranderen van het politiek bestuurlijk systeem zou ik graag in contact
komen met (voormalig) bestuurders van gemeenten en maatschappelijke
organisaties.
Financiering Een bescheiden budget is wenselijk, nog nader te bepalen.
Regelruimte -
Toelichting -
Lokaal Bodegraven-Reeuwijk Nieuwkoop
Project 9
Naam Het Lukt Ons! - crowdfunding West-Friesland
datum 13-5-2015
Thema’s begroting, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, netwerk
democratie
concreet Het huidige subsidieproces is niet-transparant: vaak bestaan er jarenlange
subsidierelaties tussen gemeente en stichtingen/verenigingen. Het is lastig om te
onderzoeken of er draagvlak is voor activiteiten van deze organisaties en de
beoordeling ligt vaak bij één of enkele ambtenaren. Door dit proces en het toekennen
volledig online te zetten, ontstaan er mogelijkheden om deze patronen te doorbreken
en subsidies echt te baseren op maatschappelijk draagvlak. Burgers bepalen of zij
een project steunen of niet en niet de mensen met de beste contacten in het
gemeentehuis.
vernieuwend Het vernieuwende aan het project is de aanpak: het volledige traject is gebaseerd op
het zichtbaar maken van het gehele proces. Het is geen nieuw proces of een project
dat een compleet nieuwe realiteit neerzet, maar een manier om met een simpel
instrument, een platform, de processen van binnenuit te kantelen. Het crowdfunden
'parasiteert' volledig op alle bestaande netwerken, maar brengt een andere dynamiek
in de relaties, waardoor op termijn een democratiseringsslag gemaakt wordt op het
gebied van subsidierelaties.
impact De eerste projecten hebben al laten zien dat het systeem heel transparant maakt dat
sommige verenigingen en stichtingen helemaal niet zo veel steun krijgen als dat zij
zeggen. Ook blijkt tijdens de voorbereidende werkzaamheden al snel dat regelmatig
onrealistische bedragen gevraagd werden door organisaties. De eerste
veranderingen zijn al zichtbaar. Op termijn kan dit betekenen dat
subsidieverordeningen helemaal op de schop gaan en dat het toekennen van
beschikkingen democratiseert.
uitvoeringskrach
t -
overdraagbaar Gemeenten leren dat burgers heel goed zelf kunnen beoordelen of een project
maatschappelijk nut heeft. Gemeenten leren ook dat de maatschappij veel sterker
wordt als organisaties voor een groot deel zelf financiering regelen en als inwoners
inspraak hebben op waar subsidie aan toegekend wordt.
contact [email protected]
team Vrijwilligerspunt West-Friesland, de Westfriese Uitdaging, 1%-club, gemeente
Medemblik, gemeente Enkhuizen, gemeente Stede Broec, gemeente Drechterland,
gemeente Hoorn, gemeente Koggenland, Gemeente Opmeer, Rabobank en Univé
Ondersteuning
Exposure Promotiefilmpjes, maar vooral ook exposure bij wethouders en
gemeentesecretarissen zou echt enorm helpen. Wij merken dat de meeste
besluitvormers niet echt online aanwezig zijn. Dat betekent dus vooral veel
gesprekken voeren. Dit kost enorm veel tijd. Artikelen, congressen, mailings etc
zouden ons enorm helpen.
Expertise Voor Het Lukt Ons! is het prettig als het lukt om een aantal organisaties een enorm
succesvolle campagne te geven. Wat we nu zien, is dat ook verenigingen en
stichtingen gewend zijn aan het systeem van 'subsidies en fondsen aanschrijven' en
niet zelf hun netwerken weten te activeren. Door een aantal best practices neer te
zetten, ontstaat een situatie waarbij zij snel zelf succesvol campagne kunnen voeren
(knippen/plakken). Ze zien het nu nog niet voor zich.
Financiering Alle vormgeving en promotiemateriaal maken we nu helaas allemaal zelf. We merken
dat het woord 'crowdfunding' absoluut nog niet ingeburgerd is. Het zou enorm fijn zijn
als in een paar korte filmpjes duidelijk wordt wat het betekent voor verschillende
doelgroepen: ambtenaren, wethouders, organisaties én ondernemers.
Regelruimte
Toelichting
Lokaal West-Friesland
Project 10
Naam G250 werkt!
datum 18-5-2015
Thema’s open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, netwerk
democratie
concreet In maart 2015 organiseerden bewoners en ondernemers uit de Amsterdamse Pijp,
ambtenaren en politici gezamenlijk de G250 Buurttop De Pijp. Het initiatief voor deze
burgertop ging uit van een groep bewoners van de Pijp die nadrukkelijk ondernemers,
ambtenaren en politici betrokken bij de voorbereidingen van deze burgertop. Hierdoor
ontstond een werkgroep waarin alle voornoemde partijen vertegenwoordigd waren en
die binnen enkele maanden een zeer geslaagde Buurttop wisten te organiseren.
De Buurttop zelf werd door veel deelnemers omschreven als inspirerend en
stimulerend. Door meerdere deelnemers werd uitgesproken dat ze hoopten dat deze
Buurttop niet op zichzelf zou staan, dat het hier niet bij zou blijven.
Zowel de samenwerking in het voorbereidingstraject als de positieve reacties op de
Buurttop zelf inspireerden de leden van de organiserende werkgroep om op deze
Buurttop voort te bouwen onder de naam de G250 werkt!
De G250 biedt kansen voor de ontwikkeling van een succesvolle co-creatie tussen
bewoners, ondernemers, professionals en stadsdeel (gemeente Amsterdam). De
werkgroep, bestaande uit bewoners en ondernemers uit de Pijp, ambtenaren van
stadsdeel Zuid en leden van de bestuurscommissie Amsterdam Zuid, wil een platform
creeren dat bewoners en ondernemers de kans geeft daadwerkelijk initiatieven te
ontplooien voor de Pijp.
We willen ‘van onderaf’ werken, dat wil zeggen dat we niet eerst plannen maken,
maar uitgaan van de initiatieven in de wijk, van bewoners en ondernemer zelf.
Bestaande initiatieven worden met elkaar in contact gebracht, onderlinge
samenwerking gestimuleerd.
Co-creatie is de methodiek: alle partijen dragen bij vanuit hun eigen rol en taak en
verantwoordelijkheden. Door samen te werken, door elkaar ondersteuning te geven
en uit te leggen hoe je van een idee naar een concreet voorstel kan komen en hoe
een voorstel tot uitvoering is te brengen. Maar ook door verbindingen aan te gaan
met anderen die ook achter het idee staan of misschien al een stapje verder zijn. De
samenwerking groeit in de praktijk en kan en zal dus niet vooraf worden vastgelegd.
De co-creatie tussen ambtenaren, stadsdeel, gemeente, bewoners en ondernemers
is werkbaar als van onderop gewerkt blijft worden en niet bovenaf te sturend of
bepalend wordt ingezet op de inhoud en het proces van de G250 werkt! Om recht te
blijven doen aan “van onderop werken” is het daarom belangrijk dat de rol van de
coördinatie volgend is, flexibel blijft en zich in de praktijk ontwikkeld.
De resultaten van de Buurttop G250 zijn een basis en zullen in het begin
richtinggevend zijn. Voor de praktische invulling wordt bijvoorbeeld gedacht aan
regelmatig terugkerende bijeenkomsten waar verschillende thematische werkgroepen
bijeenkomen en ervaringen met elkaar delen, voorstellen toetsen en nieuwe
deelnemers de kans geven aan te sluiten.
In november 2015 is een bijeenkomst gepland voor alle deelnemers aan de Buurttop
G250. Deze bijeenkomst willen we de eerste concrete resultaten laten zien.
Waarom is het project vernieuwend?
Bijzonder aan dit project is dat het een co-creatie tussen politici, ambtenaren,
bewoners en ondernemers betreft. Vanaf het begin is door deze partijen, die
gezamenlijk op zoek zijn naar een nieuwe vorm van lokale democratie,
samengewerkt. Anders dan bij andere burgertops waren politici en ambtenaren vanaf
het begin betrokken bij het proces en actief deelnemer tijdens de Buurttop
vernieuwend Het project is een vervolg op de G250 Buurttop de Pijp. Bijzonder is het feit dat
burgers, ondernemers, ambtenaren en politici vanaf het begin samenwerken in dit
project en ook de ambitie hebben dit project gezamenlijk vorm te geven.
impact De verwachting is dat de G250 werkt! kan bewerkstelligen dat bewoners,
ondernemers, ambtenaren en politici op een andere manier gaan samenwerken.
Gezamenlijk wordt een proces op gang gebracht waarvan de uitkomst niet vooraf te
voorspellen is. Belangrijk is het vasthouden van de positieve energie die de Buurttop
opleverde, het bereiken van zoveel mogelijk bewoners en ondernemers uit de Pijp en
het op gang houden van de samenwerking tussen alle betrokken partijen.
uitvoeringskrach
t -
overdraagbaar De komende periode zullen veel ervaringen opgedaan worden. Een aantal ideeën zal
werken, andere weer niet. Lukt het structureel zoveel mogelijk bewoners en
ondernemers te betrekken en het proces gaande te houden? Deze ervaringen zullen
voor andere steden leerzaam zijn en hopelijk een stimulans zijn om (delen van) de
aanpak in de Amsterdamse Pijp over te nemen
contact [email protected]
team Bewoners, ondernemers uit de Pijp, ambtenaren van stadsdeel Zuid, politici uit de
bestuurscommissie Amsterdam Zuid
Ondersteuning
Exposure Met name advisering en begeleiding door deskundigen zou van grote waarde zijn.
Exposure van het project en financiering van publiciteit zou helpen bij het bereiken
van zoveel mogelijk bewoners en ondernemers.
Expertise Advisering en meekijken door deskundigen zal in dit proces van grote waarde zijn.
Financiering Mogelijk bijdrages aan publiciteit en de organisatie van open bijeenkomsten kunnen
dit project op weg helpen.
Regelruimte Hier zouden de betrokken politici in kunnen voorzien.
Toelichting -
Lokaal De Pijp, Amsterdam
Project 11
Naam De stem van de stad
datum 18-5-2015
Thema’s e-democratie, besluitvorming processen, lokale media en democratie,
burgerjournalistiek
concreet Programma De stem van de stad
Inclusieve burgerpersbureaus in stadswijken
In diverse steden zijn lokale burgerpersbureaus actief, bijvoorbeeld in Amsterdam
Noord en Bos en Lommer en in Den Haag in de Schilderswijk en Transvaalbuurt.
We signaleren twee kwesties waar we in dit programma oplossingen voor aandragen.
1 Vertegenwoordiging onvolledig
Burgerpersbureaus zijn overwegend van en voor witte hoogopgeleide buurtbewoners
en professionals, ze vertegenwoordigen niet de hele wijk, maar slechts een
minderheid. Wijkpersbureaus in de steden moeten een groter deel van de bevolking
gaan vertegenwoordigen.
2 Duurzaamheid wankel
Er komt minder geld beschikbaar voor de journalistiek. De rol van burgerjournalisten
naast de professionals wordt groter. Maar ook de burgerjournalist is niet gratis. En
zeker niet as er anderen moeten worden opgeleid. Dan zijn er betaalde vrijwilligers
nodig. Om deze persbureaus duurzaam te maken is er wel een basisorganisatie
nodig en dus ook geld, een verdienmodel.
De financiering van persbureaus bestaat nu vooral uit tijdelijke (vaak kleine) subsidies
uit burgerinitiatieven of andere overheidsbudgetten. Dat maakt ze heel afhankelijk
van de goodwill van de lokale overheid. Alternatieve financieringsbronnen zijn
corporaties (leefbaarheidsgeld, wordt minder), welzijnsorganisaties (leefbaarheid en
sociale cohesie) ondernemers (betere naam voor de wijk) en andere fondsen
(bijvoorbeeld door community art projecten).
Oplossingen
In De Stem van de Stad zoeken we naar structurele oplossingen. Met professionals
en ervaringsdeskundigen ontwikkelen we in een jaar tijd werkmodellen om de twee
bovenstaande kwesties beter te kunnen aanpakken.
Training
Door training van professionals leren burgers van divers opleidingsniveau en met
diverse moedertalen beter verwoorden wat er speelt in hun buurt en in hun leven. Dit
gebeurt al op diverse plekken, maar zou uitbreid moeten worden en beter ingebed in
de buurt.
Verstevig lokaal netwerk
Daarbij heb je een lokaal netwerk nodig: organisaties en instellingen die belang
hebben bij een wijkpersbureau en het willen ondersteunen. Dat zijn bijvoorbeeld
lokale overheden, bewonersorganisaties, ondernemers, buurtscholen,
weekendacademies, lokale overheden. In een brede netwerk verkenning kunnen we
dat voor drie of vier persbureaus onderzoeken.
Structurele samenwerking
Structurele begeleiding kan bijvoorbeeld worden geboden door welzijnsorganisaties
(locaties en buurtwerkers) samenwerking met Hogescholen (vakkennis van media).
Docenten en mediastudenten met een biculturele achtergrond kunnen we
inschakelen een opleidingstraject aanbieden, zodat ze tijdens hun stage bewoners
opleiden . Zij hebben ervaring met media, en met omgaan met culturele verschillen.
vernieuwend Vernieuwend in De Stem van de Stad zijn de brede aanpak met een groot
ondersteunend netwerk van instellingen en opleidingen en de inclusiviteit, waardoor
de meerderheid van de bevolking (de laagopgeleide nieuwe stadsbewoner) zijn/haar
stem kan laten horen.
impact Veel meer stadsbewoners kunnen verwoorden wat de problemen en oplossingen zijn
in hun wijk en hebben het netwerk om er ook iets aan te doen.
uitvoeringskrach
t -
overdraagbaar Buurtbewoners, buurtwerkers en docenten en studenten krijgen training on the job
om zelf aan het werk te gaan.
contact [email protected]
team Amsterdam: gibraltarpers.nl, jongesla.org, communicatielabwest.nl, boloboost,
hogeschool van amsterdam, ijdockzz,
Den Haag (o.v.) city mondial, haagse hogeschool
Ondersteuning
Exposure Bekendheid, zodat andere burgerpersbureaus hun kennis en ervaring kunnen delen
Expertise Bijvoorbeeld
training van ambtenaren voor burgerjournalisten: inzicht in besluitvorming, wat doet
een persvoorlichter? een kijkje achter de schermen.
Financiering cofinanciering voor een jaartraject (start september 2015)
Regelruimte Nog niet bekend
Toelichting In een gesprek verkennen we wat we voor elkaar kunnen betekenen
Lokaal Amsterdam en Den Haag (o.v.)
Project 12
Naam Bewoners als bestuurders
datum 26-5-2015
Thema’s begroting, open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven,
netwerk democratie
concreet Als belevingsadviseur benader ik het vraagstuk vanuit het menselijk gedrag. Wat is
het effect van een maatregel, wat doet het met de bewoners? Zo ben ik op dit
puntensysteem gekomen.
Iedereen die stemrecht heeft krijgt per half jaar een bepaald aantal (bijvoorbeeld 100)
punten, dat is hun ‘budget’. Deze punten zijn gekoppeld aan je BSN nummer en zijn
niet verhandelbaar. De punten hebben een bepaalde geldigheidsduur, binnen een
periode, bijvoorbeeld een half jaar, moeten je punten besteed zijn anders verlopen ze
en komen in de “algemene pot” terecht.
In totaal is er per termijn een vast aantal punten te verdelen. De waarde per punt is
het gemeentelijke budget gedeeld door het totale aantal punten. Het financiële
budget kan variëren, het aantal stemgerechtigden ook, de waarde per punt dus ook.
Je eigen punten kun je gewoon thuis achter je computer inzetten op gemeentelijk
niveau (zoals onderwijs, landbouw en veeteelt, infrastructuur, zorg etc.) tot op
straatniveau (riolering vervangen, herbestrating van een bepaalde straat, een
wijkagent, nieuwe schoolboeken etc.) en alles daar tussen in. Een soort
stamboomstructuur. Als het je niet interesseert kun je je punten ook gewoon niet
inzetten, deze komen dan in de “algemene pot”. Zodra de punten zijn ingezet worden
deze omgezet naar de geldelijke waarde die ze vertegenwoordigen. Zo komt er geld
in de “potjes” van groot tot klein schaalniveau tot er voldoende in zit om het doel te
bereiken.
Als je als bewoner je punten niet hebt ingezet maar wel vind dat er iets zou moeten
gebeuren aan het onderhoud van je straat bijvoorbeeld, dan kun je dat niemand
verwijten; je hebt zelf je punten niet ingezet. Het volgende half jaar kun je jouw
puntenbudget wél gaan inzetten bijvoorbeeld voor het onderhoud van je straat en je
kunt ook je buurman vragen hetzelfde te doen. Dit systeem stimuleert op deze manier
betrokkenheid en samenwerking, de bewoner is hier zelf verantwoordelijk voor!
De “algemene pot” is het ‘budget’ van de gemeente. Als de punten door de bewoners
zijn ingezet en de onderwerpen hun punten hebben gekregen, dan kan de gemeente
de “algemene pot” verdelen. Deze “algemene pot” moet per termijn ook helemaal
besteed worden!
Door dit systeem kunnen veel ambtelijke lagen verdwijnen en kan er snel gereageerd
worden op veranderende behoefte.
Natuurlijk kan het gebeuren dat iets niet voorzien is waardoor er een probleem
ontstaat. Daardoor zullen mensen hun volgende punten daar op inzetten en zo
ontstaat er een zelfregulerend systeem. Het bestuur zou wel advies kunnen geven.
Bijvoorbeeld over riolering: Normaliter gaat een riolering 50 jaar mee, de riolering bij u
in de straat is nu 40 jaar oud. Bewoners kunnen dan alvast punten er op in zetten.
Zodra er voldoende punten staan wordt de riolering vervangen.
Het principe van “de kracht van de massa” zorgt voor een goede balans. Per
onderwerp zit er een maximum aan het aantal wat je in 1x kunt besteden. Je kunt dus
niet al je punten inzetten op je eigen wijkcentrum bijvoorbeeld. Het overzicht van de
ingezette punten komt op de site van de gemeente zodat mensen dat kunnen inzien
en eventueel bij de inzet van hun volgende punten daarmee rekening kunnen
houden.
Een massa mensen komt tot een beter antwoord dan de beste expert. De massa
corrigeert zichzelf. Mensen met kinderen zullen meer op onderwijs en kinderopvang
inzetten. Senioren zullen meer op ouderenzorg en pensioen inzetten. Dus de punten
worden verdeeld naar gelang de behoefte waardoor het een zelfregulerend systeem
wordt.
Voor bepaalde zaken die belangrijk worden gevonden door het bestuur kan de pot
“Algemeen” worden aangesproken. Hierin zitten de niet besteedde punten.
Dit puntensysteem zorgt dat het individu meer een rol krijgt in de maatschappij, niet
meer ontevreden kan zijn over besteding van maatschappelijk geld, betrokken raakt
bij zijn directe omgeving, bij maatschappelijke en economische ontwikkelingen en het
welzijn van zijn wijk/dorp/stad. Projecten waar bewoners op tegen zijn bestaan niet
meer.
Het systeem zorgt er ook voor dat langdurige trajecten, vertragingen door alle
bureaucratie, verdwijnt. Het bestuur zet de verdeelde punten om in uitvoering van het
project waardoor plannen ook niet meer kunnen verouderen en men niet meer, in dit
opzicht, achter de feiten aanloopt. Het werkt heel direct, snel uitvoerbaar en daardoor
ook snel stuurbaar.
De gemeentelijke rol is een totaal andere vorm van bestuur: een soort stembureau,
opdrachtgever voor de uitvoering en voor het verdelen van de “algemene punten”.
Het bestuur kan ook goed gedrag gaan belonen: vrijwilligerswerk met een
maatschappelijk betekenis belonen met extra punten, een jaar lang boetevrij
autorijden… etc Welk gedrag met hoeveel punten wordt beloond wordt door het
bestuur bepaald.
Dit bestuur wordt gekozen zoals nu de gemeenteraad wordt gekozen, zij zijn tevens
het bestuur van de gemeentelijke coöperatie. Niemand is er in dienst, zelfstandig
ondernemers met de benodigde kennis en kwaliteit worden ingehuurd als het nodig
is. Als je goed bent in je werk wordt je vanzelf gevraagd als er voor jou werk is.
Ondernemers kunnen “aandelen” verdienen (niet kopen!) als hun werk goed is
volbracht. Deze “aandelen” geven een voorrangspositie bij een volgende geschikte
opdracht. Zo creëert de gemeente grote betrokkenheid en een persoonlijk belang om
de opdracht goed te volbrengen.
Zeventien miljoen mensen, zeventien miljoen meningen die tellen volgens het
gelijkheidsideaal; Als iedereen vrij en gelijk in rechten en plichten geboren is, dan
heeft ook niemand méér recht dan een ander om bepaalde wetten vast te stellen of
beslissingen te nemen.(democratie volgens wikipedia)
Kortom; DE BEWONER IS BESTUURDER GEWORDEN, DE GEMEENTE EEN
UITVOERINGSORGAAN!
vernieuwend Als eerste wil ik graag de aanleidingen van mijn idee uitleggen.
* Na de tweede wereldoorlog was er in Nederland een groot saamhorigheidsgevoel.
Samen waren we slachtoffer en vanuit die gedachte is toen het sociale stelsel
ingevoerd. Later in de jaren 60 en 70 is er hard gestreden voor de vrijheid van het
individu. Mensen gingen de maatschappij anders bekijken; met zichzelf als
middelpunt. De belangen en rechten van 1 enkel persoon waren vanaf nu het
uitgangspunt. Samen is het een groep individuen geworden. Deze trend heeft zich
doorgezet in de jaren 80 en 90 en is nu, één à twee generaties later verder
ontwikkeld. Als belevingsadviseur heb ik mijzelf afgevraagd hoe je deze individuen
weer een groepsbelang kunt geven.
* Daarnaast is de rol van de overheid langzaamaan steeds groter geworden, er zijn
meer regels gekomen en verantwoordelijkheid van bewoners is overgenomen. Dit
wordt door een aantal mensen ervaren als betuttelend. Waar begint je eigen
verantwoordelijkheid? De mensen zijn zich steeds meer gaan verzetten en kregen
steeds minder respect voor autoriteit. Zo zijn overheid en bewoner steeds meer
tegenover elkaar komen te staan i.p.v. hetzelfde doel na te streven.
Omdat het individu nu een hele andere rol heeft gekregen in de maatschappij dan
voor 1960, werkt het oude/huidige systeem niet meer. Het heeft zijn tijd gehad en is
toe aan verandering.
* De sociale druk is ook veranderd; mensen zijn bang geworden om een ander aan te
spreken op asociaal gedrag. Mensen lopen er liever omheen en zorgen dat zij zelf,
als individu, er zo min mogelijk last van hebben. De “relschoppers of pesters” zijn
stoer en hebben juist status binnen hun groep. Hoe brutaler, stoerder en hoe meer
lef, des te meer kijken de anderen tegen je op. De “nette, keurige” mensen worden
dan de watjes of nerds genoemd.
Door de verstedelijking en bevolkingstoename is een persoon veel anoniemer
geworden dan vroeger waardoor het individu geen verantwoording hoeft af te leggen
aan haar omgeving. Mensen gaan uit van het eigen belang en hun status binnen de
groep.
* Het belastinggeld en de openbare ruimte zijn van ons allemaal, dus tegelijk van
niemand persoonlijk. Er is hierdoor geen eigenaarschapsgevoel. Als je met je auto
tegen een lantaarnpaal rijdt wordt de schade aan je auto erg gevonden en de
beschadigde lantaarnpaal niet, terwijl die óók een beetje van jou is. Hoe krijg je
eigenaarschapsgevoel bij iets wat van ons allemaal is?
Ambtenaren worden indirect door de inwoners betaald terwijl mensen de politie
bijvoorbeeld steeds meer zijn gaan zien als “de tegenstander”. Het is tijd dat
overheidsinstellingen en bewoners met de neuzen dezelfde kant op gaan staan,
elkaar versterken! Elke ambtenaar is tenslotte óók burger.
Dit alles bij elkaar opgeteld komt het er op neer dat de overheid en de inwoners van
Nederland een grote afstand tot elkaar hebben gekregen. De overheid gedraagt zich
autoritair (zij beheren de gezamenlijke portemonnee en bepalen de uitgaves; een
soort van democratisch gekozen dictatuur), de bevolking reageert recalcitrant. De
belangen van de inwoner en de overheid zijn zelfs zo ver uit elkaar komen te liggen
waardoor er eerder strijd ontstaat dan samenwerking en er geen
eigenaarschapsgevoel voor het individu meer is.
Met mijn plan krijgt ieder individu een stukje stuur en dus betrokkenheid bij de
samenleving! Het is een hele directe vorm van democratie. Bewoners zijn zelf direct
verantwoordelijk! De complete bestuurlijke structuur en de rol van de bewoners is een
totaal andere aanpak van lokale democratische processen.
impact Voor dit puntensysteem is een compleet andere bestuurlijke structuur nodig. De
bewoner wordt bestuurder. Omdat bewoners deze rol/verantwoordelijkheid niet
gewend zijn zal er een gewentijd nodig zijn. De gemeente/het bestuur krijgt hele
andere taken en heeft veel minder zeggenschap. De gemeente die dit experiment
durft aan te gaan heeft dan ook veel lef nodig! Het gemeentebestuur wordt een
gemeentebureau.
Na 3 jaar zullen bewoners hun verantwoordelijk voelen en moeten nemen. Gebeurt
dat niet dan krijgt het bestuur de punten, dus zeggenschap. Gebeurt dat wel dan
zullen bewoners zich trots voelen op hun straat, hun stad of dorp. Er ontstaat
eigenaarschapsgevoel en individuele belangen zijn een deel van het maatschappelijk
belang geworden. Daardoor ontstaat verantwoordelijkheidsgevoel en betrokkenheid.
Betrokkenheid met je omgeving, met de toekomst en met elkaar. Je hebt de groep
nodig om iets te bereiken.
uitvoeringskrach
t -
overdraagbaar Het puntensysteem kan in elke gemeente die écht open staat voor een structurele
vernieuwing worden toegepast. Vervolgens kan het tot provinciaal en landelijk beleid
worden uitgebreid. Hoe groter het gebied en hoe meer bewoners erbij betrokken zijn
des te beter!
contact [email protected]
team Bewoners, gemeentebestuur, wijkplatform/dorpsraad.
Dit idee kan in verschillende grootte uitgevoerd worden. Als experiment zou bij
voorkeur een dorp of wijk van minimaal 10.000 inwoners kunnen dienen. Voor het
effect zou een hele gemeente beter zijn. Wil je een goed beeld krijgen van het effect
dan zou dit experiment minimaal 10 jaar de ruimte moeten krijgen. Bewoners en
bestuur hebben gewentijd nodig en er moet iets mis kunnen gaan wat weer kan
worden bijgestuurd door het systeem.
Ondersteuning
Exposure
Expertise Ik heb het concept, hoe kan dit voet aan de grond krijgen? Expertise van open-
minded meedenkers op het gebied van:
- bewonerssamenwerking (om het woord burgerparticipatie te omzeilen),
- coöperatiebestuur
- menselijk gedrag/ omgevingspsychologie
- gemeentelijk bestuur (hoe vind je draagvlak binnen het gemeentebestuur)
- regelgeving (wat moet er aangepast worden en hoe doe je dat)
- verder weet ik het niet, ik doe dit voor het eerst…
Financiering Het bestaande (wijk-) budget wordt verdeeld over het aantal punten. Als er intern
draagvlak is en de wil om mee te werken dan is er wat budget nodig voor in te huren
expertise.
Regelruimte Hulp bij het creëren van ruimte in landelijke of lokale regelgeving. Draagvlak bij de
landelijke overheid zal stimulerend zijn voor gemeente om dit experiment aan te
gaan.
Toelichting Omdat ik geen ervaring heb op dit gebied zou het fijn zijn als de democratic challenge
mij kan helpen om een pilot te realiseren.
Lokaal Dit puntensysteem geeft bestuurders een beeld van een denkwijze die los staat van
de gebaande paden. Lezingen/workshops bij gemeenten en bijeenkomsten van
bestuurders die durven out-of-the-box te gaan en die mee kunnen denken over
implementatie van dit idee in hun gemeente. Hoe kan dit idee aangepast worden aan
hun situatie? Welke gemeente durft en krijgt de primeur?
Project 13
Naam Kenniscloud
datum 26-5-2015
Thema’s e-democratie, open democratie, democratisering initiatieven, netwerk democratie,
Kenniscloud geeft voor de diverse burger-initiatieven en woonkernen de mogelijkheid
voor het uitwisselen van kennis in een open platform en geeft inzicht aan gemeente
bestuurders en ambtenaren omtrent de voortgang van deze initiatieven.
concreet Project Kenniscloud:
Realisatie van een kennisbank als cloudoplossing ten behoeve van dorpsraden,
besturen van gebiedsplatformen, werkgroepen, verenigingen, vrijwilligersorganisaties
en non-profit instellingen.
Aanleiding
Coöperatie passiegroep Uden: Deze coöperatie is gericht op het vergroten van de
slagvaardigheid van de burgerinitiatieven waaronder de initiatieven van G1000Uden
en Udenaar de Toekomst.
Deze coöperatie speelt een belangrijke rol in de economische emancipatie van de
vele Udense burgerinitiatieven en is op zoek naar een cloud oplossing voor het zo
breed mogelijk delen van kennis .
Probleem
1. Naast ervaringskennis beschikken veel mensen over specifieke (vak)kennis of
vaardigheden. Iedereen is door opleiding, werk of een uit de hand gelopen hobby -
wel goed in 'iets'. Vaak zijn mensen bereid deze specifieke expertise te delen met
anderen.
Ondanks het internet en zoekmachines zoals Google blijkt het soms lastig te zijn om
de juiste informatie te vinden of met de juiste personen in contact te komen in je
eigen regio, belangrijk hierbij is de basis “vrijwilligheid”
2. Dorpsraden, Besturen van gebiedsplatformen, Werkgroepen, Verenigingen,
Vrijwilligersorganisaties en non-profit instellingen slaan hun documenten, ervaringen
en kennis veelal op in een eigen E-omgeving, waardoor deze niet openbaar
toegankelijk zijn om te delen met hun omgeving, tevens zijn dit vaak privé bestanden
welke makkelijk verloren gaan.
3. Het is voor Gemeenteraden, Gemeentebesturen en Abtenaren ondoenlijk om de
processen welke met de democratisering initiatieven te maken hebben te kunnen
filteren in een compleet overzicht.
Oplossing
Hiervoor is de Kenniscloud de oplossing. De te ontwikkelen software biedt niet alleen
de mogelijkheid om informatie digitaal en doorzoekbaar op te slaan. Het platform
beschikt ook over een adresboek met uitgebreide zoekmogelijkheden om op basis
van ervaringskennis of expertise in contact te komen met de juiste personen.
De Kenniscloud gaat een uitbreidingsmoduul vormen op bestaande interactieve
websites en het burenhulpsysteem SamSam welke ontwikkeld zijn door de stichting
bewonersplein en Udenaar de Toekomst, deze zijn in gebruik in Uden, Veghel,
Boekel Oss en in de toekomst belangstellende regio gemeenten: zie als voorbeeld :
https://keldonk.nl - https://mariaheide.nl -https://udenbuiten.bewonersplein.nl -
https://samsamuden.nl - https://samsamveghel.nl - https://samsamboekel.nl
( Interactieve websites in deze regio zijn als link in een aanvullende mail aan
Democratic Challenge aangeboden )
Afbakening
De Kenniscloud past binnen de doelstelling van de stichting Bewonersplein: Het
bieden van niet-commerciële ICT-oplossingen voor non-profit organisaties.
vernieuwend Het project Kenniscloud zal een grote bijdrage leveren om initiatief nemers en
doeners bij elkaar te brengen, hun expertisen zal makkelijker inzetbaar zijn in de vele
initiatieven welke spontaan ontstaan in het kader van burgerparticipatie. Kennis met
elkaar delen en elkaar ondersteunen, elkaar durven te vragen om samen een initiatief
in de praktijk te brengen.
Hoe mooi zal het zijn dat Gemeenteraden, Bestuurders van Gemeenten en
Abtenaren een overzicht hebben in de voortgang van deze initiatieven. Het zal de
lokale democratische vernieuwingsprocessen enorm ondersteunen, overzichtelijk en
autoriserend toegang verstrekken aan een ieder die hier belangstelling toont. De
software van dit systeem is volgens de nieuwste normen beveiligd, geeft privacy voor
de bewoners in hun eigen omgeving, een wachtwoord voor alle websites en hun
modules zal heel vertrouwd zijn voor de gebruiker.
impact Wij verwachten van dit project een grote positieve impuls te geven om nog meer
initiatieven te kunnen ondersteunen, de eerder door onze stichting opgezette
burenhulpsystemen en de interactieve burenwebsites vormen hiervoor voldoende
bewijs, dicht bij buurtbewoners, vertrouwt, heel eigen, geeft gevoel in een
gemeenschap, ʺ wie wil daar niet bij horen??ʺ
uitvoeringskrach
t -
overdraagbaar De basis software is met kleine tekstuele aanpassingen en door middel van
toevoeging van een postcode gebied direct in een Gemeente toepasbaar.
contact [email protected]
team Stichting bewonersplein*: Udenaar de Toekomst*: G1000-Uden*: Centrum voor
Participatie Vivaan*.
(* Sites van dit team zijn in bijlage per mail toegevoegd.)
Ondersteuning
Exposure Positieve beoordeling zodat dit bij aanvraag van financiën een positief effect zal
hebben. Het zou dit project goed beïnvloeden als dit project positief beoordeeld zou
zijn door “Democratic Challenge”, dit is zeer bruikbaar voor ons om de financiering te
optimaliseren, en andere organisaties te vragen om aan te sluiten.
Expertise Beoordeling van ons project, of toevoeging van expertise
Financiering De stichting bewonersplein en de coöperatie Udenaar de Toekomst is voor realisatie
van dit project op zoek naar financiering, wellicht wil het ministerie van binnenlandse
zaken een bijdrage of investering doen.
Regelruimte -
Toelichting Wellicht biedt U ons de kans om dit project mondeling toe te lichten?
Zie Bijlage
Lokaal Regio: Deze “kenniscloud gaat ingezet worden in Uden/Veghel/st
Oederode/Schijndel/Oss/Boekel en is copieerbaar naar andere gemeentes en
woonkernen.
Project 14
Naam Firefly uit laten vliegen
datum 28-5-2015
Thema’s Netwerk democratie
concreet Waarom Firefly zo speciaal is ( door Fred Rommens)
Firefly is in meerdere opzichten speciaal. Dat laat zich ook moeilijk beschrijven soms,
maar er zijn natuurlijk zeker een aantal redenen te geven waarom Firefly speciaal is,
anders dan andere netwerken.
Niet allemaal uniek natuurlijk, maar in de mix wel degelijk zeer uitzonderlijk en
speciaal hebben we gemerkt.
Firefly is een echt kennisnetwerk.
Maar dan wel een kennisnetwerk in de moderne variant.
Niet het delen van vakkennis staat centraal, maar het delen van kennis omtrent
vaardigheden, kwaliteiten en niet de volgende groep netwerkers die met elkaar de
laatste wetgeving op gebied van het belastingstelsel met elkaar bespreekt.
Erg nuttig, maar het ontdekken van je organisatorische vaardigheden,
leiderschapskwaliteiten, creatief denken. Dat zijn natuurlijk zaken waar elke MKB’er
iets aan heeft in de huidige tijd en dat niet alleen, hij of zij wordt er nog gelukkiger van
ook.
Firefly is een inspirerend netwerk.
Vele netwerken worden bezocht omdat dit ‘goed is voor je bedrijf’ en even zo vele
kosten dan ook energie om naar toe te gaan.
Het is een (vaak vervelende) bijkomstige verantwoordelijkheid als je zzp’er of
ondernemer bent.
Zo niet bij Firefly. Hier gaan ondernemers met plezier naar toe (gezien de maximale
opkomst waar we steeds mee te maken hebben) en gaan geïnspireerd en vol energie
weer naar huis. Er is geen bijeenkomst waar ondernemers ongeïnspireerd of zonder
iets te leren weer naar huis gaan.
Firefly is een netwerk van netwerkers.
Firefly zelf is een stichting en met het bestuur van de stichting worden de kaders
bepaald.
Er is een frame waarbinnen de verschillende groepen opereren, maar daar houdt de
bemoeienis van de stichting op.
De netwerkers bepalen zelf de invulling en aanpak van de verschillende casus binnen
de gestelde kaders en daarin is meer dan voldoende speelruimte. Door te werken
met wisselende uit het netwerk komende ‘expeditieleider’ is er geen bijeenkomst
hetzelfde.
Firefly is grensverleggend.
Als je als ondernemer of zelfstandige binnenstapt dan zul je ontdekken dat je er niet
hetzelfde naar buiten wandelt.
Firefly daagt je uit je grenzen te verleggen.
Dingen te doen die je nooit eerder deed.
Simpele dingen, zoals het spreken voor een groep, maar ook verder dan dat.
Spreken wordt presenteren, presenteren wordt toneelspelen, toneelspelen wordt film
maken.
Kortom denk niet dat je je eigen grenzen kent als je een Firefly bijeenkomst
binnenloopt.
Firefly koppelt netwerken.
Hoe vaak zien we niet MKB’ers in MKB netwerken?
Waar ontmoet je scholenstichtingen, overheidsinstellingen, studenten,
maatschappelijke instellingen, zorginstellingen??
Bij Firefly slaan we een brug juist tussen het MKB en al deze doorgaans solistisch
acterende partijen. Partijen die doorgaans huiverig zijn om een MKB netwerk binnen
te stappen. Bang voor de overdaad aan aandacht en druk die er dan vaak vanuit de
leden wordt uitgeoefend op deze potentiële klant. Zo niet bij Firefly. Daar kunnen ze
terecht zonder beperkingen, zonder dat het halve netwerk met acquisitiedoeleinden is
komen opdagen.
Firefly is MVO!
Die ‘branchevreemde’ clubs komen niet zo maar binnen.
Die komen ook nog eens met een doel.
Die organisaties, instellingen, overheden gaan we uitdagen.
Uitdagen iets van het achterste van hun tong te laten zien.
Uitdagen die vragen te stellen waar ze soms kort, soms langere tijd al mee worstelen.
Soms om vragen te stellen waarvan ze niet eens wisten dat ze die vragen hadden,
want zo werkt Firefly.
Firefly daagt uit en de gasten stellen de vragen;
Re-integratiebureau Libra (Blixembosch); mogen we wel commercieel zijn met
overheidsgeld om onze cliënten herplaatst te krijgen?
Stichting Promotie Bergeijk; Hoe krijgen we meer betrokkenheid bij onze leden bij
onze verkiezing tot Groenste Gemeente van Europa?
Dorpshuis de Buitengaander te Westerhoven: Help ons het gemeenschapshuis
anders te exploiteren anders bestaan we over een jaar misschien niet meer!
Ook de gemeente Valkenswaard stelde ons een vraag:
Kortom, geen vraag is te gek, te lastig, te vreemd of Firefly kan er mee aan de slag.
Firefly is Bijzonder!
En daar is niets te veel mee gezegd. Bijzonder dus in alle opzichten. Dit zouden meer
mensen moeten weten.
vernieuwend in de vorige vraag zijn we daarop al ingegaan.
Het concept is in 2013 voor het eerst van start gegaan met 3 cases. daarnaast
organiseren we een soort zomerevent en een afsluiting in december met vragen aan
de leden wat er volgend jaar beter of anders kan.
en daar gaan we dan mee aan de slag het jaar erop.
impact dat het 'gewoon' wordt om met elkaar als ondernemende mensen naar vraagstukken
uit onze eigen omgeving te gaan kijken en oplossingen gaan verzinnen en
implementeren. dat je meer allround naar vragen kijkt ipv vanuit je eigen perspectief
alleen.
uitvoeringskrach
t
overdraagbaar we doen dit nu succesvol in Valkenswaard en Tilburg, in Eindhoven heb ik het
geprobeerd op te zetten maar dat is voor nu even na 4 cases gedaan te hebben,
gestopt.
contact [email protected]
team Fred Rommens en Ingeborg van Meggelen
Ondersteuning
Exposure hoe kunnen we Eindhoven succces vol gaan maken en vandaar uit verder uitrollen in
nederland?
Expertise hoe kunnen we dit concept verder verspreiden en welke rol zou ik, ingeborg van
meggelen als ZP er, daar in kunnen vervullen.
Financiering
Regelruimte
Toelichting ik heb telefonisch met Jornt van Zuylen gesproken op 15 mei. ik heb nog lang niet
alles helemaal helder, anders dan dat ik dit concept Firefly (http://www.stichting-
firefly.nl/over-firefly/ ) graag wil helpen verspreiden.
de tip om te zoeken naar het verslag van hanzelab in zwolle en Greenwish op dit
terrein zijn gestrand, jullie konden ze niet vinden aldus een mail die ik op 19 mei van
Datadien, Winod <[email protected]> kreeg.
ik ga van 30 mei tm 12 juni op vakantie, maar wil dit proces toch alvast een beetje op
gang zetten. vandaar dat niet alles ingevuld is,ik praat er graag over als ik weer terug
ben.
Lokaal vanuit Brabant over Nederland verder versrpeiden
Project 15
Naam Democratisch Onderwijs Eindhoven - DOE040
datum
Thema’s open democratie, democratisering initiatieven, Onderwijs
concreet In augustus 2014 zijn we een democratische school begonnen in Eindhoven. Ook
kinderen leven in een democratie dus ook hun stem telt. Wij geloven dat onderdeel
van het leerproces op scholen zou moeten zijn dat kinderen leren hun stem te
gebruiken. Leren verantwoordelijkheid te nemen voor je eigen scholing en
ontwikkeling, maar ook voor elkaar. We hebben elkaar nodig, samenwerken brengt
ons verder. Het curriculum aanbod is bij ons afgestemd op de interesses van de
kinderen. Van daaruit is het mogelijk om vanuit intrinsieke motivatie te leren. Talent
mag eerst ontdekt worden voordat het ontwikkeld hoeft te worden. Rust, ruimte,
vertrouwen, inspiratie en een mix van leeftijden (4 t/m 18 jaar) staan garant voor een
uitdagende leeromgeving waarin leerlingen hun eigen doelen leren stellen en leren
wat zij zelf moeten ondernemen om hun doelen te halen. Uiteraard begeleidt door
coaches en binnen de middelen en mogelijkheden die er zijn worden ze gefaciliteerd
om hun doelen te behalen.
Doel van het onderwijs is om leerlingen de school te laten verlaten met een positief
zelfbeeld en een goed zicht over hun competenties. Zowel de goed ontwikkelde als
de minder ontwikkelde. Ze zijn een levend portfolio en kunnen ‘de maatschappij’
precies vertellen wie ze zijn en wat ze te bieden hebben. Dat zegt 1000-maal meer
als een diploma.
We geloven dat als leerlingen opgeleid worden om in hun kracht te staan ze de
wereld iets te bieden hebben. Precies datgene wat de wereld nodig heeft. Krachtige,
inspirerende en creatieve mensen die voor zich zelf staan en bereid zijn andere te
helpen daar waar nodig.
Onze school groeit en biedt leerlingen een kans die in het reguliere onderwijs hun
draai niet vinden en aan leerlingen wiens ouders een bewuste keuze maken voor
vrijheid van onderwijs.
De school wordt bestuurd door al haar deelnemers, dus ook de leerlingen besturen
mee. Door middels van Sociocratische kringen worden gedragen besluiten genomen.
Op basis van argumenten kunnen zowel staf als leerlingen hun doelen bereiken.
Zelfs kinderen van 8 jaar weten vol verve hun ambitie te presenteren aan de
schoolkring en vieren overwinningen als hun doel bereikt wordt en ze gesteund
worden in hun idee.
Door de intrinsiek gemotiveerde leerlingen is de omgeving een geweldige plek voor
leerkrachten en docenten. Leerlingen leren omdat ze willen leren, hun innerlijke vonk
brandt en ze willen vooruit! Geen burn-outs of overspannen docenten, er wordt
samen gewerkt aan de doelen die de leerlingen zich zelf stellen.
Er zijn al veel organisaties die ons komen bestuderen, zoals Avans hogeschool uit
Tilburg, Business School Vlerick uit Brussel en veel lokale middelbare- en
basisscholen. De bewondering voor de kinderen is steeds groot en vol verbazing ziet
men de kinderen genieten van het deelnemen aan de processen binnen de school.
We zijn daar mee een voorbeeld voor anderen. Men raakt geïnspireerd door onze
moed en inzet om deze school zo goed als onbezoldigd op te richten en in stand te
houden.
vernieuwend Deze vorm van onderwijs bestaat al langer, echter iedere school voert naar eigen
visie de regie. Er is geen overkoepelend orgaan dat regels stelt of je wel of geen
democratische school bent. Er is wel contact onderling, maar dat is meer ter steun en
inpiratie. Deze school is compleet anders omdat we, met goedkeuring van inspectie
kinderen geen curriculum op te dringen wat van bovenaf opgelegd is, en gebaseerd
is op oude waarden uit de tijd van de industriele revolutie. Wij zijn inmiddels in een
volgend stadium. Kinderen hebben de ruimte en de vrijeheid om hun 21 eeuwse
vaardigheden te ontwikkelen, op hun eigen niveau en in hun eigen tempo. Geen
klassen gemiddelden die bepalen wat jouw niveau zou moeten zijn. Dit werkt ons
inziens belemmerend. Alle mensen willen namelijk leren en zich ontwikkelen, dat hoef
je ze niet op te dringen.
impact De school is uiteraard gestart met de ambitie om heel lang te gaan bestaan. Er is
enorm geinvesteerd in mensen en middelen. We zijn een committement aangegaan
met de kinderen en hun ouders. We hebben kleuters van 4 jaar, die willen we graag
tot hun 18e een fijne inspirerende school omgeving bieden.
Het is per definitie een structurele verandering. Ouders hebben een vrije keuze voor
onderwijs in Nederland. Er is nu een nieuwe keuze ontstaan
uitvoeringskrach
t
overdraagbaar Er zijn een aantal democratische scholen in orichting in Nederland. Deze initiatieven
hebben we inmiddels als een keer uitgenodigd en helpen we door het delen van onze
ervaringen. Alles wat we ontwikkeld hebben delen we met nieuwe initiatieven. Door
het succes van een aantal scholen zie je dat anderen ook de stap durven te wagen.
Omdat steeds meer ondernemers zich inzetten en betrokken zijn bij de initiatieven zie
je dat het goede organisaties worden die niet alleen de ideele kant maar ook de
zakelijke kant goed verzorgen. Daardoor ontstaan er stevige organisaties. 85 % van
onze medewerkers zijn (educatief) ondernemer.
contact [email protected]
team 24 leerkrachten, docenten en coaches en uiteraard de kinderen (34) en hun ouders.
We werken samen met oa de TU/e, Erasmus, STIRR Academy, Aardwerk Academie
e.a.
Ondersteuning
Exposure Hoe meer mensen weten dat er een nieuwe keuze voor onderwijs er is, des te beter.
Het zet mensen aan het denken en het inspireert mensen om een bewuste keuze
voor onderwijs te maken ipv de school op de hoek.
Expertise Omdat we op zoek zijn naar een vaste lokatie zijn we op zoek naar mensen die ons
daarbij kunnen helpen. Zowel plannen voor de financiering van huisvesting, maar ook
de ambitie om samen met de leerlingen en eigen school te bouwen vraagt om
expertise.
Financiering Omdat de regels van bekostigd onderwijs deze vorm van onderwijs niet toe staat, zijn
we genoodzaakt om een particuliere school te stichten. Niet omdat we dat willen
maar omdat het niet anders kan. We willen geen eliteschool zijn voor kinderen van
rijke ouders. We vragen een betaalbaar bedrag als schoolgeld, maar leveren
daarmee ons salaris in. De helft van het schoolgeld gaat bovendien al op aan de
huur. Er blijft dus amper geld over om het onderwijs zelf te bekostigen. Als
bijvoorbeeld de ICT, de leermiddelen of materialen gefinancierd zouden worden, zou
er er meer overblijven om mensen te betalen voor hun arbeid in de school
Regelruimte OCW zou over moeten gaan op bekostiging van dit soort onderwijs. We zijn
goedgekeurd door de onderwijs inspectie, voldoen aan de regels en zijn een erkende
onderwijs instelling. Kinderen voldoen aan de leerplicht als ze bij ons naar school
komen. Hun ouders betalen net veel belasting als andere ouders die recht hebben op
gratis onderwijs. Het is geen luxe die ouders kiezen, het is een bewuste keuze voor
een type onderwijs van deze tijd. Staatsecretaris Dekker heeft het over regelvrije
scholen. Nou graag, morgen! ook is er een wet voor experiment voor het onderwijs.
Daar zouden we graag gebruik van maken. Echter lijkt die wet voorbehouden te zijn
aan bekostigd onderwijs. Dat terwijl dat niet in die wet gedefinieerd staat. We willen
een volwaardige, gelijkwaardige plak in het Nederlnadse onderwijslandschap. Nu is
er sprake van ongelijke concurrentie tov bekostigde scholen.
Toelichting
Lokaal Eindhoven
www.doe040.nl
Project 16
Naam Open de raad (werktitel)
datum
Thema’s open democratie, besluitvorming processen, lokale media en democratie
concreet Het project bestaat uit twee deelprojecten die nauw met elkaar verbonden zijn en
beiden ook weer onderverdeeld kunnen worden. Beide plannen worden opensource
uitgevoerd, zodat als dit concept werkt, andere gemeenten hier gebruik van kunnen
maken.
Project 1 open raad (-sleden)
Probleemstelling: het handelen van raadsleden: het indienen van een motie, initiatief,
stemgedrag enzovoorts wordt vastgelegd in papieren notulen of, bij gemeenten die
naar een papierloze situatie streven, slechts vastgelegd op video (opname van de
webcast). Hierdoor is het niet mogelijk om een overzicht te krijgen van wat de
prestaties van raadsleden zijn: doet 'mijn' raadslid wat beloofd is / waarom ik op
hem/haar gestemd heb? Stemt deze mee met de eigen partij, tegen, volgt deze zijn
eigen weg of is het raadslid amper aanwezig bij raadsvergaderingen? Dit soort
informatie is interessant voor zowel lokale media als burgers omdat op basis van
deze informatie iedere vier jaar 'afgerekend' kan worden bij de verkiezingen.
Oplossing: een systeem waarbij stemgedrag, indienen van moties enzovoorts per
individueel raadslid wordt bijgehouden. Dit systeem is openbaar en toegankelijk via
de website van de gemeente. Daarnaast worden de relevante documenten
gekoppeld. Op alle denkbare mogelijkheden kan informatie worden gefilterd: op voor,
tegen, raadslid, datum vergadering /voorstel/motie enzovoorts. Tot slot worden de
relevante documenten gekoppeld zodat duidelijk is over welke motie het gaat.
Vernieuwend: door bovenstaande wordt de lokale democratie voor iedereen
inzichtelijk, tastbaar en behapbaar. Burgers zien wat raadsleden doen, lokale media
hebben een makkelijk en vrij toegankelijke bron van informatie. Bovenstaande heb ik
in online discussies al eens besproken, waarbij elementen van mij geleend zijn, maar
het project zoals bovenstaand is zo nog niet uitgevoerd. Tot slot draagt bovenstaand
systeem ook bij aan digitale archivering, iets wat momenteel een groot probleem is
binnen (lokaal) bestuur).
Project 2 open raad(svergaderingen)
Probleemstelling 1: Het bijwonen van een raadsvergadering is saai. Je treedt een
wereld binnen waar wordt terugverwezen naar eerdere vergaderingen en stukken,
grapjes worden gemaakt die alleen voor insiders zijn te begrijpen en zoveel
voorkennis wordt verwacht dat zo'n vergadering volgen alleen te doen is voor
raadsleden zelf of die-hard geïnteresseerden.
Probleemstelling 2: De vergadering digitaal bijwonen is laagdrempeliger dan zelf naar
de raadszaal gaan, maar de kijker is overgeleverd aan de regie. Vaak gebeurt er
meer in de raadszaal dan alleen de spreker die aan het woord is (gebaren, overleg
tussen raadsleden enzovoorts).
Probleemstelling 3: Met de introductie van iPads voor raadsleden vindt veelal een
onlinedebat plaats via twitter. Deze informatie wordt niet vastgelegd door de griffie,
maar maakt zeker deel uit van het debat. Dit 'schaduwdebat' is ook niet toegankelijk
tenzij je zelf een feed op je eigen apparaat opent.
Oplossing 1: Sowieso begrijpelijker taal bezigen. Maar ook een duidelijkere en
toegankelijke stukkenstroom bijhouden op de site van de gemeente. Toon niet alleen
informatie over de huidige/komende vergadering met bijbehorende stukken, maar link
terug naar eerdere relevante informatie zodat 'buitenstaanders' zich in kunnen lezen
en zich niet ergens midden in een langlopend proces bevinden met maar de helft van
de informatie.
Oplossing 2: Richt webcasts zo in dat thuiskijkers zelf kunnen kiezen via welke
camera ze meekijken. Dit stuk interactiviteit maakt de raadsvergadering sowieso
interessanter voor kijkers thuis.
Oplossing 3: (i.c.m. oplossing 1) koppel eerdere relevante stukken, de webcast en
twitter zodat alle informatie en ook het 'schaduwdebat' tegelijk toegankelijk zijn. Bij
het koppelen van eerdere stukken kan ook integratie van de applicatie zoals bij
Project 1, nuttig zijn.
Vernieuwend: net als bij Project 1 is Project 2 vernieuwend doordat het de drempel
tussen burger en raad verlaagt door inzichtelijker te maken wat door de raad wordt
besproken. De raad is hiermee niet meer een club die alleen voor insiders te
begrijpen valt. De burger kan, als hij/zij dit wil, zich op simpele wijze een dossier
eigen maken. Dit geldt natuurlijk ook voor lokale media. Door de interactiviteit
(oplossing 2) en het toegankelijk maken (en eventueel archiveren) van het
zogenaamde schaduwdebat krijgt iedereen een beter totaalbeeld van wat er echt in
de raadszaal en daarbuiten gebeurt.
vernieuwend Project 1 en Project 2 zijn projecten waar ik al enkele jaren mee aan het spelen ben
maar eigenlijk te weinig tijd heb om ze in mijn eigen tijd uit te voeren.
Bij beide projecten heb ik geen bestaande concepten kunnen vinden. Misschien wel
omdat de concepten niet al te complex zijn in de categorie 'Wat simpel! Dat ik daar
niet aan heb gedacht.' vallen. Voor wat betreft de omschrijving van vernieuwing: dat
is bij het tekstveld hierboven al ingevuld.
impact Na uitwerking en realisatie van het project is de standaardwerkwijze van de griffie (of
zijn de softwarepaketten als iBabs en NotuDoc) zo ingericht dat de koppelingen als
eerder beschreven vast onderdeel zijn van het informatiesysteem binnen gemeenten.
Burgers hebben een duidelijker beeld van waar de raad zich mee bezighoudt en,
door de betere toegankelijkheid van informatie, zijn burgers mondiger. In plaats van
naar de media te stappen met een probleem of initiatief dat gebaseerd is op halve
feiten kan de burger harde informatie verzamelen en wordt het debat professioneler.
Als de verkiezingstijd is aangebroken zullen burgers hun raadsleden controleren door
naar onder andere het stemgedrag van de raadsleden te bekijken.
De (lokale) media doen niet alleen maar verslag op basis van de waan van de dag,
maar de media raadpleegt historische gegevens om zo met diepgaandere verhalen te
komen in plaats van korte verslaglegging van lokale politieke items. Jonge en
burgerjournalisten kunnen zich makkelijker een beeld van de gang van zaken vormen
door historische gegevens te raadplegen en krijgen zo ook meer kansen.
Lokale politici zijn zich bewust dat niet alleen de lokale media (als die nog bestaan)
hen controleert, maar dat de burger zelf meekijkt, meeluistert en op ieder gewenst
moment voor eigen waakhond kan spelen. De media controleert de politici, de burger
controleert deze controleurs en de politici!
In verkiezingstijd zullen politici bij hun campagnes gebruik maken van informatie over
moties en stemgedrag en de burger op de database wijzen onder het mom: 'u kunt
zelf zien wat wij hebben gedaan / de ander niet heeft gedaan'.
Kortom: het project is over drie jaar niet meer nieuw of vernieuwend, maar onderdeel
van het gemeentelijk apparaat.
uitvoeringskrach
t
overdraagbaar Zoals eerder aangegeven is het de bedoeling dat het project, waar mogelijk/relevant,
geheel opensource wordt uitgevoerd. Hierdoor kunnen andere gemeente en
eventueel andere decentrale overheden als provincies en de altijd onderbelichte
waterschappen gebruik maken van het systeem en waar nodig verbeteren.
contact [email protected]
team Vooralsnog ikzelf en los-vast, enkele anderen. De gemeente zelf, en een aantal
politieke partijen staat niet negatief tegenover. Als de plannen de conceptfase
overstijgen zal hulp van andere partijen nodig zijn.
Ondersteuning
Exposure Tot nu toe zijn in online discussies delen van mijn project 'geleend'. Tot nu toe ken ik
niet de juiste weg om het project te realiseren zonder dat verdere delen 'geleend'
worden.
Expertise De kennis en kunde om draagvlak binnen de verschillende belanghebbenden te
genereren, van gemeente tot (eventueel) de partijen die software leveren. Welke
informatie is er al en kan (her)gebruikt worden en welke informatie is er nog niet?
Daarnaast is er behoefte aan expertise om het project 'as is' uit te voeren en niet
delen door allerlei andere belanghebbenden worden uitgevoerd. Juist de integraliteit
is de kracht van dit project.
Financiering Geld: het grote issue bij ieder project. Tot nu toe heb ik veel eigen tijd in het project
zitten. Dat komt omdat ik graag iets wil bijdragen aan het openen van onze overheid,
het openen van het bestuur.
Voor het realiseren van het project zijn externe partijen nodig. Een hoop kan ik zelf
doen, maar niemand heeft alle kennis en kunde in huis om een project als dit alleen
te realiseren. Een schatting van de kosten kan ik helaas niet maken. Hier is expertise
en verdere uitwerking voor nodig.
Ikzelf hoef geen geld te verdienen aan of winst op dit project te maken, maar zodra
een en ander concreter wordt en ik nog meer tijd aan het project besteed zal sprake
moeten zijn van een bepaalde vergoeding.
Regelruimte Volgens mij past het project geheel binnen de bestaande wet- en regelgeving.
Mogelijk zijn voor het vastleggen van het zogenaamde schaduwdebat onderzoek
nodig. In hoeverre maakt dit schaduwdebat echt onderdeel uit van de
raadsvergadering?
Toelichting Volgens mij is verdere toelichting niet meer nodig. Wel wil ik graag opmerken dat ik
het hele project naast mijn werk doe, waardoor het moeilijk kan zijn om op mijn
werkdagen (ma, di do,vr), tijdens kantooruren, aanwezig te zijn om toelichting te
geven.
Lokaal Gouda
Project 17
Naam Opstellen wijkvisies in Veghel (NB) voor de wijken Kern-West en Veghel-Zuid.
datum
Thema’s e-democratie, begroting, open democratie, democratisering initiatieven, netwerk
democratie, Wijkniveau
concreet In het nieuwe coalitieakkoord en collegeprogramma van de Gemeente Veghel is het
volgende opgenomen: “In navolging van de Idop’s en de wijkvisie voor De Bunders
gaan wij de wijken in om voorstellen vanuit burgers te stimuleren om hun wijk te
verbeteren, met vanuit de gemeente daarin een ondersteunende rol. De opgehaalde
voorstellen dienen als basis voor de nog op te stellen wijkvisies voor De Leest/Zuid,
Kern West/Centrum en ’t Ven, waarbij tevens de wijkraden en maatschappelijke
organisaties een plek hebben”.
AREA heeft samen met de gemeente onlangs een woonwensen- én
leefbaarheidsonderzoek gehouden. De resultaten zijn in september bekend gemaakt.
Dit leefbaarheidsonderzoek dient voor AREA als input voor eigen wijkvisies. Na een
eerste overleg met AREA is van beide zijden de bereidheid uitgesproken om dit
proces gezamenlijk te doorlopen.
Alle wijken zijn aangeschreven, behalve De Bunders. Deze wijk heeft dit proces
reeds doorlopen.
De wijkraden van Veghel-Zuid en Kern-West hebben zich gemeld om aan te haken
bij de ontwikkeling van wijkvisies.
Dit proces kenmerkt zich nog meer door ‘zelfsturing’ als door participatie. Het
eigenaarschap van het proces én de inhoud dient primair te liggen bij de inwoners
van de wijk. De gemeente en AREA zijn daaraan ondersteunend. Desalniettemin
spreekt het voor zich dat de gemeente, AREA maar ook andere maatschappelijke
partners eigen verantwoordelijkheden en bevoegdheden hebben en zullen houden.
Door een projectteam samen te stellen waarin de wijkraad, de gemeente en AREA
gelijkwaardig optrekken, wordt het streven om de wijkvisie in gezamenlijkheid vorm te
geven concreet nagestreefd.
In oktober 2014 zijn alle wijkraden geïnformeerd over het voornemen uit het
coalitieprogramma/Collegewerkprogramma. Daarbij is hen de vraag gesteld of zij
dezelfde behoefte hebben en willen participeren in het proces. De wijkraden van
Veghel-Zuid, De Leest en Kern-West hebben interesse getoond. Met Veghel-Zuid en
Kern-West hebben overleggen plaatsgevonden. Met wijkraad De Leest is
afgesproken dat ze op de hoogte worden gehouden, maar nu nog niet starten met
een wijkvisie. Allereerst wil de wijk zich beter organiseren en meer betrokkenheid in
de wijk creëren. Nu is er onvoldoende voedingsbodem voor een intensief traject als
een wijkvisie.
Doelstelling van dit project is kortweg om het mede-eigenaarschap van inwoners van
hun wijk te vergroten en te faciliteren. Twee belangrijke succesfactoren:
- geen papieren tijger maar een proces dat leidt tot een andere manier van werken
(wellicht buurtbegroting!)
- inwoners in de regierol, gemeente in de ondersteuning
Het projectteam heeft de volgende, grofmazige planning vastgesteld:
1) “Foto van de wijkʺ
De eerste stap is het verzamelen van objectieve gegevens over de wijk en de
knelpunten en thema’s die bekend zijn uit o.a. het leefbaarheidsonderzoek.
Daarnaast zijn ook gesprekken met diverse professionals wenselijk. Dit alles wordt
samengevoegd tot de “Foto van de wijk”.
2) Toetsing “Foto van de wijk”
Met het resultaat uit fase 1 wordt de “eerste stap naar buiten” gezet. De ‘foto’ wordt
getoetst op juistheid, volledigheid en daarmee ook draagvlak. Het resultaat moet zijn
dat de foto klopt. Tevens worden afspraken gemaakt over de verdere uitwerking van
de thema’s/knelpunten. Er kunnen werkgroepen worden geformeerd: bijv. voor
parkeren, participatie in de wijk, veiligheid e.d. Belangrijk aandachtspunt is de
methodiek: is dit een bewonersavond, een enquête, een inloopmiddag etc.?
3) Coproductie
In deze fase gaan de werkgroepen aan de slag. Inwoners en professionals bedenken
oplossingen of geven antwoorden op de gestelde vragen uit fase 2. In deze fase
wordt het onderzoeks- en schrijfwerk verricht. Dit alles onder coördinatie van het
projectteam.
4) Toetsing “Conceptvisie”
De resultaten uit de fase Coproductie vormen samen de inhoud voor de concept-
wijkvisie en het bijbehorende uitvoeringsplan. Ook dit wordt in een “tweede stap naar
buiten” getoetst in en door de wijk. Is er draagvlak, voldoet het aan de verwachtingen,
is men het eens over de voorgestelde oplossingsrichtingen. Belangrijk aandachtspunt
bij deze stap is ook weer de methodiek: enquête, inloopmiddag, avond, digitaal?
5) Formaliseren Wijkvisie en implementatie
In deze laatste, afrondende fase wordt de wijkvisie als document officieel vastgesteld.
Dat doet de wijkraad zelf, het college en ter kennisname aan de gemeenteraad, maar
ook AREA en eventuele andere betrokken partijen.
vernieuwend Het vernieuwende is dat de gemeente de regie écht loslaat en bij de
(vertegenwoordiging van de) inwoners legt. Er wordt gewerkt langs een ʺfysiek spoorʺ
(bijeenkomsten) en een ʺdigitaal spoorʺ (e-democratie) om een zo groot mogelijke
doelgroep te bereiken. Voor de wijkvisie is qua proces en inhoud géén format.
impact Zoals gemeld dient de wijkvisie ook tot een nieuwe verhouding tussen de wijk en de
overheid te leiden: mede-eigenaarschap en misschien wel een buurtbegroting.
Concrete uitvoeringsprojecten zullen ook medegestuurd worden door inwoers en de
komende jaren in beslag nemen.
uitvoeringskrach
t
overdraagbaar Veel steden en (grotere) plaatsen zijn op zoek naar het betrekken van inwoners op
een structurele wijze. Door zelfsturing te faciliteren, en te bezien hoe dat uitpakt,
kunnen best practices worden geformuleerd voor andere gemeente. Alle
processtappen worden vastgelegd.
contact [email protected]
team Wijkraden, inwoners, woningcorporatie, gemeente en in volgend stadium ook
instellingen, bedrijven en netwerken van inwoners
Ondersteuning
Exposure
Expertise Goede voorbeelden en adviezen om het proces met inwoners tot een succes te
maken.
Financiering In principe wordt er gewerkt met gesloten beurzen.
Regelruimte De mogelijkheid om buiten de (wettelijke) gemeentelijke kaders te kunnen
experimenteren.
Toelichting
Lokaal Gemeente Veghel
Project 18
Naam Dialogen op de meent
datum 1-6-2015
Thema’s open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, netwerk
democratie
concreet Het experiment grijpt terug op besluitvormingsrituelen bij stammen, waarbij rond de
gemeenschappelijke 'weide' in de openbaarheid door stamoudsten wordt gesproken
en besloten over zaken die het welbevinden van de stam raken. Alle stamleden
hebben de mogelijkheid om gevraagd of ongevraagd hun kant van een
'geagendeerde' zaak te belichten zonder oordeel of interruptie worden alle kanten
van een zaak belicht en vindt door de stamoudsten - in het openbaar - de afweging
van alle opties plaats. Er telt maar een belang, namelijk het belang van de stam. Dit
belang mag echter niet ten koste gaan van individuele stamleden: er is bij de
besluitvorming altijd sprake van evenwicht.
De 'stamoudsten' worden gekozen op basis van hun verdiensten aan de stam. Zij
hebben in hun doen en laten het belang van de stam altijd voorop geplaatst.
vernieuwend Public Choice en de Garbage Can Theorie vormen de theoretische onderbouwing
van dit experiment. Het Garbage Can Model haalt problemen, oplossingen en
besluitvormers uit elkaar. Besluiten komen niet tot stand langs een lineair pad van
probleem naar oplossing, maar zijn het resultaat van verschillende, onafhankelijk van
elkaar spelende stromen binnen een netwerk. De theorie ontleent haar naam aan de
ontdekking dat er in netwerken allerlei ‘oplossingen’ worden bedacht die ter zijde
worden geschoven omdat de erbij passende ‘problemen’ niet direct zichtbaar zijn.
Wanneer de problemen wel boven water komen kan het lonen eens te kijken in de
‘vuilnisbak met oplossingen.’
Het theoretisch fundament komt uit de jaren zeventig van de vorige eeuw, maar is in
de praktijk nog nooit echt getoetst.
impact De dialoog van de Meent kan een alternatief zijn voor de gebiedscommissies in
Rotterdam. De verwachting is dat de wijze waarop deze nu zijn vormgegeven na
deze bestuursperiode niet zullen worden gecontinueerd. Het experiment kan
handvatten bieden voor een andere vorm van lokale democratie; een vorm die niet
voortborduurt op bestaande bestuurlijke inrichtingsstructuren.
uitvoeringskrach
t
overdraagbaar Het experiment is contextgevoelig, maar op te schalen richting gebieden, buurten en
wijken met een aangenomen maximum van circa 30.000 inwoners. De hoeveelheid
neemt af naarmate er meer sprake is van meer verstedelijking
contact [email protected]
team Bewoners, gebiedscommissie, sociale ondernemers, ambtenaren
Ondersteuning
Exposure Ingangen tot en verbindingen met netwerken en platformen die voor exposure van
het experiment kunnen zorgen.
Expertise Design-, communicatie- en marketingexpertise. Juridische expertise (m.n.
bestuurskundig). Sociale netwerkdeskundigheid.
Financiering Werkbudget voor de organisatie van en deelname aan bijeenkomsten.
Regelruimte
Toelichting De ondersteuning betreft met name netwerkcontacten met instellingen, organisaties,
sociale ondernemers, professionals etc. die om niet hun deskundigheid, tijd en
eventuele andere resources beschikbaar willen stellen om in co-creatie het
experiment aan te gaan.
Lokaal Rotterdam
Project 19
Naam Breda Begroot
datum 3-6-2015
Thema’s e-democratie, begroting, open democratie
concreet Breda Begroot is een ontdekkingsreis om inwoners invloed te geven op de begroting.
Boekhouder en Bredanaar moeten elkaar kunnen verstaan. We werken in Breda met
wijkplannen waarin inwoners al wel thema's agenderen maar niet gaan over de
middelen. In twee wijken starten we na de zomer met het breda begroot lab. Daarin
gaan we testen, ontdekken en ontwikkelen. Online en offline instrumenten zetten we
in. De afgelopen maanden zijn verschillende modellen ontdekt, werkbezoeken
gedaan en hebben we het Breda Begroot festival opgezet. Alle stappen transparant,
open en met de stad. Nieuwe vrienden, nieuwe helden, samen Breda in beweging
krijgen. Daar gaan we voor. It's not about the money, it's about let Breda Dance.
Doen jullie met ons mee? Breda Begroot is een ontdekkingsreis om inwoners invloed
te geven op de begroting. Boekhouder en Bredanaar moeten elkaar kunnen verstaan.
We werken in Breda met wijkplannen waarin inwoners al wel thema's agenderen
maar niet gaan over de middelen. In twee wijken starten we na de zomer met het
breda begroot lab. Daarin gaan we testen, ontdekken en ontwikkelen. Online en
offline instrumenten zetten we in. De afgelopen maanden zijn verschillende modellen
ontdekt, werkbezoeken gedaan en hebben we het Breda Begroot festival opgezet.
Alle stappen transparant, open en met de stad. Nieuwe vrienden, nieuwe helden,
samen Breda in beweging krijgen. Daar gaan we voor. It's not about the money, it's
about let Breda Dance. Doen jullie met ons mee?
vernieuwend We zetten online en offline instrumenten in om de community te ontwikkelen. We
zoeken vernieuwing door nieuwe coalities en eigentijdse technieken in te zetten.
Breda Begroot komt naar je toe, ook op scholen.
impact We gaan niet voor een eenmalige hype, leuk, tijdelijke ding. We willen een duurzame
verandering waarin we experimenteren en daarna processen aanpassen. Klein
beginnen, onze successen samen vieren en doorontwikkelen. Door te doen bouwen
we aan het verhaal van Breda. Samen de toekomst uitvinden.
uitvoeringskrach
t
overdraagbaar In Breda hebben we de zoektocht ook transparant gemaakt. Onze zorgen
bijvoorbeeld op twitter en facebook gedeeld. Talenten in de stad opgeroepen. Dat
heeft gewerkt. We gaan experimenteren met app's, bijeenkomsten en hackatons op
de bestaande begroting.
contact [email protected]
team Inwoners, raadsleden, collegeleden en ambtenaren
Ondersteuning
Exposure We willen graag van andere leren en onze ervaringen delen. Gebruik maken van
elkaars netwerken staat daarbij centraal.
Expertise We verbinden graag bijvoorbeeld lectoren of professoren aan ons project om de
effecten te volgen. Maar ook hoe kan crowdfunding bijdrage aan Breda Begroot.
Slimme ontdekkingen die om financiele support vragen die je als gemeente niet kunt
geven maar wel andere geldstromen van belang kunnen zijn. In de verschuiving van
eigenaarschap zullen ook alternatieve financieringsconstructen interessant zijn.
Financiering Breda is de stad van gaming. We hebben de dutch game garden in onze achtertuin.
We willen graag in de pilot Breda Begroot een traject ontwikkelen met serious games
in combinaties met de inzet van een app. Op een vernieuwende manier ander type
doelgroepen aan ons binden op een laagdrempelige manier. Door inzet van
hackatons, nieuwe media willen we innoveren.
Regelruimte We zijn benieuwd naar de invalshoeken van accountant Nederland. Als
eigenaarschap verandert en bredanaars zelf gaan doen of gaan aanbesteden, hoe
spelen we daar goed op in. Rechtmatigheidsdiscussies etc
Toelichting Wij nemen graag deel aan een leerkring. Financiële ondersteuning om te ontdekken
met serious gaming en de effecten van onder andere Imagineering voor dit project
zijn interessant. Het zal een nieuwe dimensie aan het project toevoegen.
Wat tof dat jullie ook aanwezig waren vorige week op ons festival Breda Begroot in
Breda.
Lokaal Breda
Project 20
Naam Geef de Burgerrekenkamer een officiële status
datum 4-6-2015
Thema’s begroting, open democratie
concreet De Burgerrekenkamer Langedijk is eind 2012 opgericht door een aantal verontruste
burgers van de gemeente Langedijk (NH). Zij keken met zorg naar de steeds
verslechterende financiële positie van hun dorp. Vanuit hun professionele
achtergrond hebben zij een focus op financiën omdat zij weten dat voor de uitvoering
van welk beleid dan ook altijd geld nodig is. De gemeente ontkende de problemen,
verklaarde het grondbeleid ‘’vertrouwelijk’’, zei graag te willen samenwerken maar de
Burgerrekenkamer ondervond in de praktijk slechts tegenwerking en intimidatie. De
verdeelde raad, 21 zetels op 8 fracties, was niet in staat tegenwicht te bieden. Sinds
1 januari 2015 staat de gemeente onder preventief toezicht van de provincie Noord-
Holland.
Ondanks de waarschuwingen van de Burgerrekenkamer en enkele alerte fracties in
de raad gingen verspillingen gewoon door. Externe bureaus schreven dure rapporten
over beleid dat vanwege de slechte financiële positie onuitvoerbaar was. Medio 2013
werd aangekondigd dat er bezuinigd moest worden op subsidies. Hieraan ging net zo
veel op als aan OZB werd ontvangen. De Burgerrekenkamer drong er op aan eerst
subsidiebeleid te maken (wie krijgt wat, waarom en hoe lang?) en dan pas te
snoeien. Begin 2015 was er nog steeds geen beleid en werden alle subsidies gekort
met 40%.
In de jaarrekening 2013 stonden nog steeds onverkoopbare grondexploitaties tegen
een veel te hoge waarde op de balans. De Burgerrekenkamer heeft de raad er vóór
de goedkeuring van de jaarstukken op gewezen dat dit in strijd met het BBV was. Er
is niet op gereageerd. Vast staat dat het merendeel van de raadsleden niets begrijpt
van de financiële cyclus Kadernota-Begroting-Jaarrekening. Vast staat ook dat deze
rapportages in Langedijk niet aansluiten en geen begrijpelijk en getrouw beeld van de
werkelijkheid geven. Het vermoeden is dat dit opzettelijk gebeurt, althans, er wordt
geen enkele haast gemaakt met verbeteren. Dit ondanks toezeggingen van de
wethouder Financiën.
De Burgerrekenkamer spreekt primair met de raad, zijnde het hoogste gezag binnen
de gemeente. Dit gebeurt in persoonlijke gesprekken, ook met de zgn. ‘’Berichten
aan de raad’’ per email naar ieder raadslid individueel, en er zijn inmiddels 40
nieuwsbrieven verschenen met kopieën aan ieder raadslid. De nieuwsbrieven gaan
naar ca. 400 email adressen. Voorts spreken wij zo nu en dan met het college van
B&W over specifieke onderwerpen. Ook zij ontvangen de nieuwsbrieven.
De raad neemt wel veel van onze onderwerpen en vragen over, maar meestal is dit
alleen de oppositie. Wordt de oppositie coalitie en de oude coalitie oppositie dan
draait het helemaal om; de oppositie blijft ontvankelijk, de coalitie negeert. Op dit
moment wordt de coalitie gevormd door 3 partijen, t.w. VVD, CDA en Dorpsbelang
Langedijk. Zij hebben 11 van de 21 zetels en verkregen bij de raadsverkiezingen
2014 48,9% van de stemmen.
Vanaf de oprichting heeft de Burgerrekenkamer gewaarschuwd dat op de bestaande
manier Langedijk onder toezicht zou komen. Het werd, ook in de pers, keihard
ontkend. Maar per 1 januari 2015 staat Langedijk onder preventief toezicht van de
provincie. Tot eind 2013 is er € 40 miljoen verlies geleden, de verwachting is dat dit
per eind 2014 € 55 miljoen zal zijn. De jaarstukken 2014 zijn per 4 juni 2015 nog
steeds niet verschenen. Langedijk heeft 27.000 inwoners. De begroting 2015 is in 2e
instantie door de provincie toegelaten, niet goedgekeurd. Hij voldoet nog steeds niet
aan de eisen van de provincie.
De Burgerrekenkamer is van mening dat het huidige democratische model in dit soort
situaties volstrekt achterhaald is en verlegt zijn inspanningen successievelijk van
controle naar veranderen. Wij hebben ons aangemeld bij ‘’Nederland Kantelt’’ en
waren aanwezig op het Doe Open! Festival op 18 mei in Amsterdam en Democratie
1000 op 1 juni in Apeldoorn. In Apeldoorn hebben wij een tafelpresentatie mogen
geven, getiteld ‘’De teloorgang van Langedijk’’.
Wij willen de Burgerrekenkamer een legitieme positie binnen het democratisch bestel
geven. Dat wil zeggen, wij willen gevraagd en ongevraagd commentaar kunnen
geven op zaken die betrekking hebben op de financiële cyclus. En voorts dat ons
commentaar niet vrijblijvend mag zijn. Wij moeten alle informatie kunnen opvragen
die wij nodig achten. Als wij problemen en/of onregelmatigheden zien moeten wij
daarover met het college en de raad kunnen spreken onder de verplichting dat de
raad onze rapporten bespreekt en het college besproken maatregelen uitwerkt en
uitvoert. Aan de kant van de Burgerrekenkamer bestaat de verplichting dat de actieve
leden wonen in de gemeente Langedijk en een financiële/leidinggevende achtergrond
hebben. Wij vragen momenteel geen contributie, ontvangen geen subsidie en vragen
geen vergoeding voor de diensten die leveren en willen leveren.
Door goed gebruik te maken van de kennis en kunde van de leden van de
Burgerrekenkamer wordt de inzichtelijkheid van de financiële cyclus voor het
gemiddelde raadslid enorm verhoogd. Het versterkt de toezichthoudende functie van
de raad. Omdat de leden binnen de gemeente wonen zien zij veel eerder en beter
dan een accountant wat er fout gaat of dreigt te gaan. De Burgerrekenkamer werkt
onbezoldigd dus er zullen voor de gemeente geen kosten aan verbonden zijn.
vernieuwend Voor zover wij weten is dit een totaal nieuw concept. Er is inmiddels (dankzij
bijeenkomsten als Doe Open en D1000) wel belangstelling vanuit andere gemeenten.
De naam Burgerrekenkamer is gedeponeerd. Iedere gemeente zou een eigen
Burgerrekenkamer kunnen hebben onder de toevoeging van de eigen naam, zoals de
Burgerrekenkamer Langedijk.
impact Dit project kan een enorme impact hebben. Burgers raken steeds verder van de
politiek en de overheid verwijderd. Daardoor ontstaat al gauw een sfeertje van ''ze
doen maar wat'', vooral als er financiële problemen komen. Als burgers weten dat er
namens hen door professionals wordt toegezien op de besteding van HUN geld
zullen begrip en acceptatie groeien. En wetende dat ze op de vingers worden
gekeken zullen raad, B&W en ambtenaren ook eerder geneigd zijn een dubbeltje
eerst eens een keer om te draaien alvorens hem uit te geven.
uitvoeringskrach
t
overdraagbaar Via een website, gesprekken, emails etc. Alles wat communicatie heet. Meer lijkt ons
feitelijk niet nodig.
contact [email protected]
team De Burgerrekenkamer bestaat uit 3 actieve leden en 400 volgers. De
Burgerrekenkamer Langedijk werkt op projectbasis samen met de Stichting
Burgerbelang Langedijk e.o
Ondersteuning
Exposure Wij zouden graag bekendheid krijgen via print (kranten, gespecialiseerde bladen als
Binnenlands Bestuur etc.), social media zoals Twitter, workshops, later wellicht radio
en TV. Ondersteuning door BZK kan hierbij zeer behulpzaam zijn.
Expertise Persvoorlichting via het ministerie, een website die geschikt is voor het verspreiden
van kennis incl. discussieplatform.
Financiering In feite nauwelijks nodig. Wellicht de kosten van een website. Onze huidige website
www.deburgerrekenkamerlangedijk.nl heeft 250 euro gekost.
Regelruimte Ergens zal de legitimiteit moeten worden vastgelegd. Daar hebben we hulp bij nodig.
Toelichting Wij verwachten vooral steun van de provincie en de rijksoverheid om de lokale
politiek te overtuigen. Wij sturen u via email onze presentatie van afgelopen 1 juni in
Apeldoorn. De burgemeester van buurgemeente Heerhugowaard, Han ter Heegde,
was bij onze tafelpresentatie aanwezig. Hij was hiervoor burgemeester van
Langedijk. Hij herkende veel van onze presentatie. Wij verwachten op redelijk korte
termijn te zullen aansluiten bij Heerhugowaard.
Zie Bijlage
Lokaal Gemeente Langedijk
Project 21
Naam Jeugdverbinder Nijmegen
datum
Thema’s besluitvorming processen, democratisering initiatieven, netwerk democratie, samen
beleid ontwikkelen
concreet Jongeren hebben een mening. Over veel dingen. En ze dragen graag bij. Ten minste,
als ze het zelf belangrijk vinden dat iets lukt/ verandert/ verbetert/ ontstaat etc.
Ambtenaren krijgen graag input bij het ontwikkelen van beleid. Ten minste, als het
past binnen de kaders. En ook voor politici is het fundamenteel om te weten wat
burgers belangrijk vinden.
En toch weten ambtenaren en jongeren elkaar vaak niet makkelijk te vinden. Het lijkt
wel of ze een andere taal spreken, en alsof ze een ander spel spelen. Er is dus
behoefte aan een soort google translate en aan nieuwe werkvormen om jongeren,
ambtenaren en politici met elkaar te laten praten, nadenken én doen.
Dat wordt in Nijmegen de Jeugdverbinder. Een jongere die 50% van zijn/ haar tijd
binnen de gemeente rondloopt en hoort met welke onderwerpen ambtenaren en
politici bezig zijn, en met hen bedenkt hoe ze per onderwerp jongeren kunnen
betrekken en bereiken (het organiseren van co-creaties, brainstorms, actiontables,
worldcafes, waarmaakdagen, dagje meewerken bij Jimmy's etc etc) En de andere
50% rondloopt bij jongerennetwerk Jimmy's en daar enerzijds ophaalt welke
onderwerpen spelen bij jongeren (zodat dit weer teruggekoppeld kan worden aan de
gemeente) en anderzijds jongeren vertelt welke onderwerpen er spelen binnen de
gemeente en hen uitnodigt en uitdaagt om daarover mee te denken.
vernieuwend Veel gemeentes worstelen met jongerenparticipatie. Soms hebben ze een
jongerenraad. Vaak blijkt dat deze jongerenraad bestaat uit jongeren die politiek
geëngageerd zijn, maar niet per definitie affiniteit hebben met de onderwerpen die ze
bespreken. Vaak blijkt dat jongerenraden geen representatieve vertegenwoordiging
vormen van alle jongeren in een gemeente.
Jimmy's is een jongerennetwerk, met fysieke locaties op steeds meer plekken in
Nederland. Op dit moment zijn we ook aan het starten in Nijmegen. Jongeren komen
naar Jimmy's met al hun vragen en ideeën. Jimmy's is er voor alle jongeren in de
leeftijd van 12 t/m 27 jaar.
Vanuit Jimmy's merken we dat we een zeer diverse groep jongeren bereiken en dat
ze graag meedenken als ze maar serieus genomen worden en affiniteit hebben met
het onderwerp. Bij andere Jimmy's locaties worden al regelmatig co-creaties met
jongeren en ambtenaren georganiseerd rondom specifieke thema's (bv
armoedebeleid, openbare ruimte, gezond opgroeien/ overgewicht bestrijden etc.)
maar dit is vaak nog ad hoc.
1 van de raadsleden in Nijmegen (Cilia Damen) werkt ook voor de NJR, vanuit die rol
heeft zij veel ervaring met jongerenparticipatie.
De jeugdverbinder zien we dan ook als waardevol experiment om meerdere doelen te
bereiken:
1) jongeren laten meedenken/ doen op onderwerpen die voor hun leven en toekomst
belangrijk zijn
2) ambtenaren en politici leren hoe ze op een aansprekende manier ALTIJD jongeren
kunnen betrekken bij het ontwikkelen van beleid
3) Het leuker en makkelijker maken voor jongeren om hun democratische rechten te
doen gelden en zo (nog) actieve(re) burgers te worden
4) en uiteraard door samen met burgers beleid en plannen te ontwikkelen verwachten
we dat er ook meer draagvlak en hulpkracht ontstaat bij burgers
We denken dat het belangrijk is dat de jeugdverbinder een structurele rol krijgt binnen
de gemeente en tussen de jongeren. Door het structurele karakter wordt het ook
makkelijker om bij jongeren en ambtenaren/ politici een bewustwordings/
gedragsverandering voor elkaar te krijgen, waardoor ze elkaar ook in de toekomst
beter weten te vinden.
impact Bovengenoemde raadsleden hebben samen met jongeren en diverse
jongerenorganisaties een initiatiefvoorstel jongerenparticipatie geschreven. Uit al
deze gesprekken bleek dat Jimmy's een logische partner was die als toegangspoort/
paraplu de samenwerking en contacten weet te vinden met andere
jongerenorganisaties en vindplekken.
Eind juni wordt dit initiatiefvoorstel behandeld in de raad; zoals het nu lijkt is er een
ruime meerderheid voor. Waardoor we verwachten dat de jeugdverbinder vanaf
september kan starten. Als het eerste jaar succesvol blijkt (met resultaat op
bovengenoemde doelen) willen we dit uiteraard structureel in blijven zetten als
jongerenparticipatie tool én om de kanteling binnen de lokale overheid te blijven
stimuleren en ondersteunen.
Over 3 jaar zijn er hopelijk op bovenstaande doelen resultaten geboekt.
uitvoeringskrach
t
overdraagbaar Het zou te gek zijn als er straks ook in andere gemeentes Jeugdverbinders ontstaan.
Jimmy's is een landelijk netwerk, dus de ervaringen, mislukkingen en successen
worden sowieso gedeeld in de andere gemeentes waar Jimmy's actief is.
We hopen natuurlijk dat het zoveel impact heeft dat er ook jeugdverbinders ingezet
worden in de gemeentes waar Jimmy's actief is, maar we hopen dat het ook
overdraagbaar is naar andere gemeentes. We zullen komend jaar vast een aantal
succesfactoren ontdekken die we dan mee kunnen geven aan nieuwe gemeentes.
Daarnaast kunnen we ons voorstellen dat deze manier van werken niet alleen werkt
voor de doelgroep jongeren, maar voor voor andere doelgroepen zoals ouderen,
wijkbewoners, mensen met een beperking etc. Er zullen vast per doelgroepen andere
accenten gelegd moeten worden, maar ook daarin geloven wij in learning by doing
contact [email protected]
team 3 raadsleden van PvdA, GroenLinks & CDA van de gemeente Nijmegen ( Ammar
Selman, Cilia Daemen, Judith Rotink) , wethouder Jeugd (Bert. Frings). Facilitator
Jimmy's Nijmegen (Robin van Wees), Begeleiding vanuit Up to Us (Fanny Koerts) +
kernteam van 12 jongeren van Jimmy's.
Ondersteuning
Exposure In het kader van de overdraagbaarheid zouden we het te gek vinden als er 1 of
meerdere verhalen/ podia ontstaan met onze ervaringen
Expertise We zouden heel graag iemand onderzoek laten doen naar de impact van deze
manier van werken. Daar zouden we erg mee geholpen zijn. Niet alleen in het kader
van de overdraagbaarheid, maar ook om zelf te blijven leren en ontwikkelen.
Daarnaast zouden we het leuk vinden om in contact te komen met soortgelijke
experimenten/ initiatieven. Wij kennen ze niet. Jullie wel?
Financiering We hebben op dit moment de financieringsbehoefte nog niet helemaal duidelijk. Er
wordt op dit moment uitgezocht hoe we de jeugdverbinder het best in kunnen zetten
(vrijwilliger, stage, baan?) Mogelijk zoeken we hier nog deels dekking voor. We
kunnen ons wel voorstellen dat we op termijn ideeën bedenken voor events/
projecten etc. waar een potje met speelgeld handig voor zou zijn. Maar dat weten we
nu nog niet.
Regelruimte Zoals we het nu zien is dat nvt
Toelichting Zie Bijlage
Lokaal Nijmegen
Project 22
Naam Stadslab Nijmegen
datum
Thema’s open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, netwerk
democratie
concreet Stadslab Nijmegen ziet in 2030 een nieuwe manier van stadsontwikkeling voor zich.
Eén die de kracht van de stad benut om de stad te ontwikkelen. Dit betekent niet van
bovenaf, maar juist in een proces van co-creatie bepalen hoe Nijmegen vorm krijgt.
Stadslab Nijmegen wil dit proces stimuleren en bevorderen door een platform te
bieden waar bewonersinitiatieven gezamenlijk met bedrijven, maatschappelijke
instellingen, onderwijs en gemeente aan de slag gaan om Nijmegen te maken. Het
legt verbindingen en ondersteunt wanneer nodig geacht bewonersinitiatieven van
idee tot realisatie. Tegelijkertijd initieert zij ook zelf initiatieven om deze nieuwe
manier van stadsmaken te ervaren en vooral ook zichtbaar te maken. Communicatie,
verbinding en dialoog spelen een belangrijke rol binnen het Stadslab. Het einddoel is
dat Stadslab Nijmegen een platform is van en voor de stad, partijen weten het te
vinden en te gebruiken om gezamenlijk een leefbaarder Nijmegen te realiseren.
Om dit doel te verwezenlijken biedt Stadslab Nijmegen op dit moment het volgende:
- Mensen met een hart voor Nijmegen;
- Een netwerk dat helpt bewonersinitiatieven verder te brengen;
- Ondersteuning van team Stadslab om realisatie van bewonersinitiatieven een stap
dichterbij te brengen;
- Inspiratie en vernieuwing.
Team Stadslab bestaat uit professionals en jonge talenten (studenten HBO/WO) met
een achtergrond in ruimtelijke ontwikkeling. Dit vanuit een integrale benadering
waarbij een ruimtelijk vraagstuk gezien wordt vanuit fysieke, sociale en economische
invalshoeken. Kennis is daarom aanwezig op het gebied van bijvoorbeeld planologie,
sociale geografie, stedenbouw, sociologie, cultureel maatschappelijke vorming,
landschaps(architectuur), politicologie, bestuurskunde, (bedrijfs)economie en
milieukunde. Op deze manier kan Stadslab Nijmegen bewonersinitiatieven
ondersteunen op de gebieden waar zij kennis, kunde of capaciteit missen.
Vanuit haar visie en werkwijze vernieuwd Stadslab Nijmegen de lokale democratie op
een aantal manieren:
- Netwerk democratie: Vooral hierin zit de democratische vernieuwing van Stadslab
Nijmegen. De kracht zit in het verbinden en betrekken van bestaande sociale
netwerken en het creëren van nieuwe netwerken. In de basis gebeurt dit door te
fungeren als een on- en offline platform waar burgers, bedrijven en instellingen en
overheden elkaar weten te vinden om gezamenlijk initiatieven in de stad op te pakken
en te realiseren. Daarnaast stimuleert Stadslab Nijmegen dit door actief en zichtbaar
te zijn (aanwezig bij wijkbijeenkomsten en debatten, on- en offline promotie van
initiatieven en actualiteiten en eigen bottom-up projecten initiëren), verbindingen te
leggen en indien nodig initiatieven ondersteuning te bieden in de vorm van kennis en
uren. In het proces van initiatie tot realisatie van burgerinitiatieven ziet Stadslab erop
toe dat partijen met elkaar de dialoog aangaan (gelijkwaardige gesprekspartners) en
informatie en besluitvorming transparant zijn.
- Door dialoog, transparante informatie en besluitvorming te stimuleren, draagt
Stadslab Nijmegen bij aan een open democratie en verbeterde
besluitvormingsprocessen. Per opgave is de informatie voor alle betrokken partijen
gelijk en beschikbaar. Tevens hebben burgers niet alleen inspraak, maar is juist het
streven om de verschillende partijen gezamenlijk een beslissing te laten nemen.
Afhankelijk van de opgave omhanden zal dit in de huidige context soms
gemakkelijker gaan dan andere keren.
- Stadslab Nijmegen draagt bij aan democratisering van initiatieven door voorbeelden
neer te zetten en zichtbaar te maken. Dit gebeurt in eerste instantie door het lab te
ontwikkelen tot een platform van en voor de stad. Ten tweede door burgerinitiatieven
van idee naar realisatie te ondersteunen en binnen dit proces toe te zien op co-
creatie tussen de verschillende betrokken partijen.
- De lokale media democratiseren is niet direct een doel van Stadslab Nijmegen.
Echter, draagt ze hier wel aan bij door haar visie op stedelijke ontwikkeling en de
bottom-up initiatieven die in de stad leven en waar ze zelf mee bezig is, zichtbaar te
maken en te verspreiden via diverse mediakanalen. Hier vallen ook lokale media
kanalen onder zoals kranten, radio, televisie en online forums.
Nijmeegse context:
Er is in Nijmegen veel activiteit op ruimtelijk gebied. Met onder meer de aanleg van
het Waalfront en de Waalsprong ondergaat de stad een indrukwekkende
metamorfase aan de Waal, maar ook elders in de stad wordt er constant doorgewerkt
aan allerlei ruimtelijke projecten. Gemene deler bij al deze projecten is de grote
aandacht voor kwaliteit en de verschillende partijen die erbij betrokken zijn. Parallel
aan deze ontwikkelingen ontstaat een trend waarbij steeds minder projecten top-
down worden aangevlogen en steeds meer input wordt gevraagd van de burger. Als
gevolg hiervan ontstaan er steeds vaker burgerinitiatieven die van onderaf een relatie
aangaan met ruimtelijke ontwikkelingen. Deze initiatieven hebben veel potentie, maar
moeten op dit moment nog wel voldoen aan de door de gemeente ingestelde
ruimtelijke kaders. Op het moment dat dit niet het geval is, leidt dat tot verlies van
stedelijke waardecreatie. Echter, wanneer de gemeente en initiatiefnemers tot een
samenwerking weten te komen zorgt dit voor een betere stedelijke inbedding en
daarmee optimaler resultaat en effect van het initiatief. Als gevolg van deze trend
voltrekt zich in Nijmegen een proces waarbij gemeente en burgers zoekende zijn
naar hun rol en manier van samenwerken. Stadslab Nijmegen ondersteunt hierbij.
vernieuwend Op dit moment ontstaan op diverse plaatsen in Nederland stadslabs. Naar onze
mening is hun gemeenschappelijke noemer ‘op innovatieve wijze bijdragen aan
stedelijke ontwikkeling’, echter is er geen standaard concept met vaste richtlijnen
over hoe een dergelijk lab op te richten. De bestaande stadslabs variëren dan ook
van rechtsvorm, organisatie, invalshoek, looptijd, financiering, thematieken etc. Het
vernieuwende en onderscheidende van Stadslab Nijmegen zit in (de combinatie van):
- De onafhankelijke positie. Stadslab Nijmegen fungeert als spil tussen de
verschillende partijen in de stad en stimuleert samenwerking door verbindingen te
leggen en verschillende ‘werelden’ aan elkaar te koppelen. Hierdoor worden
bestaande kloven tussen partijen overbrugd en ontstaan nieuwe
samenwerkingsverbanden tussen partijen die vanuit hun dagelijkse praktijk niet direct
met elkaar in contact zouden komen. Dit kan zowel intern binnen een organisatie, als
extern tussen organisaties plaatsvinden.
- De kracht van het netwerk. Stadslab Nijmegen functioneert door het sociale netwerk
in de stad. Dit vormt de basis voor het leggen van verbindingen en hierdoor mogelijk
maken van het starten van een co-creatie proces om burgerinitiatieven te realiseren.
Tegelijkertijd maakt dit dialoog, begrip voor elkaar en het gevoel van ‘samen kunnen
wij de stad maken’ mogelijk. De waarde van Stadslab Nijmegen zit dan ook niet in
financiële waarde, maar juist in de sociale waarde die zij bijdraagt aan de stad.
- Een platform van en voor de stad. Het streven is om Stadslab Nijmegen binnen een
drietal jaren uit te laten groeien tot een platform dat door de stad in stand wordt
gehouden. De stad is eigenaar.
- Het doen! Binnen Nijmegen wordt veel gesproken over stimuleren van
burgerparticipatie – en initiatieven, de faciliterende rol van de gemeente en het
activeren van burgers. Echter, wanneer daadwerkelijk van idee naar realisatie
overgegaan dient te worden, vervallen partijen in hun traditionele rol en bloeden veel
goede initiatieven dood. Hier wil Stadslab Nijmegen verandering in brengen door
‘slagkracht’ te organiseren rondom initiatieven (middels het netwerk) en indien nodig
zelf ondersteuning te bieden aan burgerinitiatieven. Hierdoor worden initiatieven naar
een hoger niveau getild en zullen er meer daadwerkelijk gerealiseerd worden.
- De Triple Helix: Binnen Stadslab Nijmegen werken de 3 o’s (onderwijs,
ondernemers en overheid) samen aan ruimtelijke opgaven en daarmee stedelijke
vernieuwing. Hierdoor ontstaan creatieve en vernieuwende oplossingen doordat
koppelingen ontstaan tussen jong en oud, onervaren en ervaren en theorie en
praktijk. Tegelijkertijd zorgt dit voor een bredere inbedding van Stadslab Nijmegen in
Nijmegen.
impact - Het is streven is om bij te dragen aan de realisatie van minimaal 10 bottom-up
initiatieven per jaar (30 in de aankomende 3 jaren). Deze gerealiseerde projecten
dienen als showcase om te laten zien dat de overheid in mindere mate, of in
sommige gevallen helemaal niet, nodig is om iets te realiseren. Zelfredzaamheid van
de samenleving wordt bevorderd. Echter, nog belangrijker is het co-creatie proces dat
aan deze realisatie ten grondslag ligt. Hierdoor treden partijen buiten hun
comfortzone omdat ze op een andere manier, dan in hiërarchische verhoudingen en
middels discussie/debat, met elkaar samenwerken. Deze ervaring en dit proces
vormen dan ook de basis voor een vernieuwde manier van samenwerking voor
meerdere jaren. Zo wil Stadslab Nijmegen bijdragen aan een cultuuromslag voor
zowel overheden, als burgers en bedrijfsleven en instellingen, om op een andere
manier met elkaar samen de stad te maken.
- Vooraf op zichzelf staande sociale netwerken kennen elkaar nu en kunnen elkaar
vinden wanneer dit nodig is. Tegelijkertijd zijn nieuwe sociale netwerken en allianties
ontstaan. Omdat ze ontstaan zijn op basis van een gezamenlijke deler, namelijk een
gezamenlijk initiatief, hebben zij een relatie met elkaar opgebouwd die voor een
langere tijd blijvend is. Ook na realisatie van het initiatief weten zij elkaar daardoor te
vinden wanneer dat nodig is.
- Er is begrip voor elkaar ontstaan. Partijen weten van elkaar wie ze zijn en wat ze
kunnen verwachten. Tevens is voor ieder, door met elkaar aan de slag te gaan met
een concreet initiatief, de eigen (en wellicht nieuwe) rol binnen het proces van
stadsontwikkeling duidelijker geworden.
- We spreken niet meer over burgers binnen de politieke context, maar hebben het
over inwoners en dat kunnen personen zijn uit alle lagen van de bevolking en diverse
posities binnen bedrijfsleven en/of overheden.
uitvoeringskrach
t
overdraagbaar Stadslab Nijmegen is een platform waaraan ‘spelregels’ en een werkwijze zijn
gekoppeld. Dit vormt de basis voor een Stadslab en is daarom ook toepasbaar
binnen andere steden. De ‘spelregels’ en werkwijze zijn gedocumenteerd en worden
door de ervaringen verder ontwikkeld. Het zou erg interessant zijn als andere steden
hier ook aan bij kunnen dragen, waardoor we gezamenlijk Stadslab spelregels
ontwikkelen.
contact [email protected]
team
Ondersteuning
Exposure Exposure: Bekendheid van Stadslab Nijmegen is van belang voor het slagen van het
gebruik van het platform. Inwoners van Nijmegen dienen ermee bekend te zijn om het
te kunnen gebruiken. Tegelijkertijd is dit de manier om de visie van Stadslab over te
dragen aan de Nijmeegse samenleving. Verder zouden wij graag onze kennis buiten
Nijmegen delen, maar ook kennis en netwerk van buiten Nijmegen gebruiken om
Stadslab door te ontwikkelen. Vergroten van exposure is dan ook erg welkom.
Expertise Wij ontvangen graag deskundigheid op het gebied van communicatie en
businessmodel/financiering. Vragen die hierbij aansluiten, waar wij (deels) zelf ook al
mee aan de slag zijn, maar die blijven opborrelen en naar onze mening beter
beantwoord zouden kunnen worden zijn o.a.: Hoe gaan wij op een juiste manier de
verschillende sociale netwerken aan elkaar koppelen? Hoe gaan wij ervoor zorgen
dat het straks een platform van en voor de stad is? Welke manier van communicatie
past hierbij? Hoe voorkom je dat mensen met goede initiatieven zich niet
buitengesloten voelen als het idee niet past binnen onze richtlijnen? Welk
businessmodel past bij Stadslab, ook gezien vanuit haar visie? Zijn er nog andere
vormen van financiering dan die wij nu voor ogen hebben?
Financiering Wij willen de naamsbekendheid van Stadslab Nijmegen vergroten. Zodat inwoners
ons kennen en weten te vinden en we ze daardoor gemakkelijker ondersteuning
kunnen bieden bij hun initiatieven. Hiervoor dient de communicatie te intensiveren.
Dit kan online, maar vooral ook offline. Stadslab zichtbaar maken in de wijk en
persoonlijk contact is voor veel inwoners en initiatieven belangrijk. Zeker wanneer je
uiteindelijk ook met elkaar samen gaat werken aan de realisatie van een initiatief. Op
dit moment hebben wij onvoldoende middelen om dit te realiseren en daarom vragen
wij €5.000,- voor het organiseren van 10 Stadslab bijeenkomsten. 1 per wijk
(Nijmegen heeft 9 stadsdelen) en 1 voor de gehele stad.
Regelruimte Op dit vlak zien wij niet direct een vraag voor ondersteuning
Toelichting
Lokaal
Project 23
Naam WIJF - Wijkinvesteringsfonds
datum 11-6-2015
Thema’s begroting, besluitvorming processen, democratisering initiatieven
concreet Waar heb je nog invloed op wat er in je eigen wijk gebeurt? Op welke ontwikkelingen
er plaats vinden en waar het geld naar toe gaat? Nu steeds meer (verkokerde)
stedelijke ontwikkelingsbudgetten onder druk komen te staan neemt de behoefte aan
een integraal investeringsinstrument toe. Overal in Nederland en daarbuiten wordt
gezocht naar mogelijkheden om de gemeenschap (of de crowd) te raadplegen
(sourcing), te verleiden tot gezamenlijk investeren (funding) en tot samenwerking te
bewegen (collaboration). Naar aanleiding van deze en andere lokale ontwikkelingen
in Rotterdam Delfshaven hebben een aantal mensen het initiatief opgevat om een
lokaal revolverend, hybride financieel/maatschappelijk en driedubbel renderend
Wijkinvesteringsfonds te ontwikkelen. Kortom, het WIJF.
Lokaal revolverend | Door inkomsten van een lokaal fonds weer terug te laten vloeien
in een gebied ontstaat meer rendement dan wanneer subsidie wordt verstrekt. Door
het fonds lokaal te maken is de waardeontwikkeling op langere termijn helder te
volgen.
Hybride financieel/maatschappelijk | Tussen een commerciële lening bij een bank en
subsidie van een overheid zit vaak een gat met daarin sociaal ondernemers die zowel
maatschappelijk als financieel rendement realiseren.
Driedubbel renderend | Kleine (spaarders) en grote (banken, marktpartijen,
zorgverzekeraars) particuliere investeerders krijgen rendement op hun investering
maar ook een mooiere wijk, een betere school of een hogere WOZ waarde.
Daarnaast zorgt een gemeenschap van (lokale) investeerders voor een betrokken
groep mensen die zelf belang hebben om het plan te doen slagen.
Door deze kenmerken te combineren ontstaat er een plek waar het gesprek over
waarde in de wijk kan plaatsvinden. Waar er meer zeggenschap en betrokkenheid
kan ontstaan bij wat er in je eigen wijk gebeurt. Zo wordt het nieuwe speelveld met
een veelvoud aan actoren en stakeholders zichtbaar en kan het spel gespeeld
worden.
Om dit concept te testen en verder uit te werken wordt er geëxperimenteerd in de
vorm van een spel, Buurtpoker. Door de spelvorm wordt helder welke rol individuele
bewoners, particuliere investeerders, institutionele partijen en sociale ondernemingen
kunnen spelen op een nieuw speelveld van stedelijke ontwikkeling.
Een aantal initiatieven/sociale ondernemingen pitchen hun plan voor een specifiek
project en geven aan wat zij nodig hebben in geld, kennis en tijd. In dialoog wordt
ingeschat in welke fase het initiatief zit (concept, startend, verduurzaming of
opschalend). In de eerste speelronde kunnen particuliere deelnemers (bewoners,
spaarders, ondernemers) inzetten de initiatieven die zij willen steunen. Zij kunnen
hierbij een aandeel kopen, persoonlijke tijd aanbieden of een borgstelling inzetten.
Op basis van het draagvlak dat blijkt uit de inzet van lokale partijen kunnen
institutionele partijen en banken inzetten op die initiatieven die de waarde van het
gebied verhogen. Zij kunnen de particuliere investeringen en borgstellingen matchen,
versnellen of een hefboom inzetten. Na de eerste spelronde kunnen de initiatieven
nog een troefkaart inzetten om in de tweede ronde twijfelaars over de streep te
trekken. In de tweede ronde kunnen particulieren nog een keer inzetten om
initiatieven het laatste zetje te geven. Ook institutionele partijen en banken kunnen
als laatste inzetten waarmee de investeringen in de plooi vallen. Daarna worden
aandelen uitgereikt, geld overgemaakt en community's gevormd.
Tegelijkertijd hebben de gemeente Rotterdam, Woningbouwcorporatie Havensteder
en Rabobank Rotterdam -samen met bewoners verenigd in de Delfshaven
Coöperatie- de ambitie geuit om op integrale wijze naar geldstromen in de wijk
Bospolder Tussendijken te kijken. Met als doelstelling ondernemerschap uit te lokken
en verder te brengen door lokale initiatieven te koppelen aan overheid en
bedrijfsleven. Een van de instrumenten die daarbij een rol kan spelen is een
wijkfonds voor lokale microfinanciering en inmiddels hebben beide initiatieven elkaar
gevonden. De institutionele partijen brengen een startkapitaal bij elkaar en het
netwerk van initiatieven in Delfshaven experimenteert met de manier waarop
gecombineerde middelen (tijd, geld en kennis) de initiatieven met het beste
maatschappelijke rendement vinden.
Met het WIJF ontstaat zo een nieuwe manier van zeggenschap over wat er in je wijk
gebeurt. Waarbij bewoners zelf (mede) kunnen beslissen en het voor fondsen,
institutionele partijen en overheden inzichtelijk wordt waar draagvlak en energie ligt.
En, wat bleek uit de eerste sessies Buurtpoker, er ontstaat een levendige en
fundamentele dialoog tussen de verschillende partijen die betrokken zijn bij een
gebied. Of ze nou bewoner, ondernemer, rayonmanager, gebiedsnetwerker of
wijkcoördinator zijn. Het gesprek gaat niet meer over de beperkingen van de eigen
organisaties maar over wat van waarde is voor wijk.
vernieuwend Het WIJF is geïnspireerd door concepten als Better Reykjavik, voor de kunst, voor je
buurt, participatief begroten, Dragon's Den en kredietcoöperaties. Het vernieuwende
van dit concept is dat het een lokaal, inclusief en integraal speelveld introduceert.
Veel partijen investeren in wijken. Van woningbouwcorporaties en de gemeente tot
ziektekostenverzekeraars, fondsen, beleggers, provincies, waterschappen en
energiemaatschappijen. Maar veel partijen zijn gebonden aan de de eigen begroting
en de doelstellingen van de organisatie. Waardoor het werkelijke algemene
collectieve belang soms ondersneeuwt in de fragmentering van de overheid en de
maatschappij. Het WIJF brengt deze partijen op lokale schaal bij elkaar, zorgt voor
betrokkenheid bij de wijk en biedt een platform voor sociaal ondernemers en
ondernemingen.
impact De belangrijkste impact van het WIJF ligt waarschijnlijk in de ontmoeting in de wijk
en de invloed die mensen hebben op wat er nodig is in de wijk. Delfshaven is het
meest dynamische gebied in Rotterdam op het gebied van bewonersinitiatieven (met
o.a Zorgvrijstaat West, de Leeszaal West, Singeldingen, Schiezicht en WIJ
Delfshaven) dus er is een dichte biotoop waar sociale innovatie ontstaat. De
investerende partijen zijn gericht op lange-termijn waardeontwikkeling en hebben zich
voor een aantal jaar gecommitteerd aan de gedachte achter de Delfshaven
Coöperatie. Over drie jaar zal hopelijk een middel (zowel online als offline) ontstaan
zijn waar het gesprek over de waarde van de wijk plaatsvindt.
uitvoeringskrach
t
overdraagbaar De ervaringen van dit experimentele project zijn overdraagbaar via de spelvorm van
Buurtpoker. Door het nieuwe speelveld letterlijk uit te tekenen en spelregels te
ontwikkelen kan het spel ook op andere plekken gespeeld worden. Omdat de waarde
ligt in de ontmoeting en de bijzondere sfeer van de bijeenkomst willen we een
Buurtpoker sessie opnemen op video zodat er een tutorial en indruk van de
mogelijkheden ontstaat.
contact [email protected]
team Netwerk WIJ Delfshaven: Patrick Boel, Yvette Prinsen, Milja Kruijt, Maurice Specht,
Marte Kappert, Bas Goedendorp, Marjolein Dekker, Jelle van der Molen, Robbert de
Vrieze
Delfshaven Coöperatie
Gemeente Rotterdam: Peter Pol, Frank Belderbosch, Lot Mertens
Rabobank: Arjen van Klink
Havensteder: Mark van de Velde
Ondersteuning
Exposure Het WIJF heeft behoefte aan exposure om andere partijen te verleiden mee te doen
en samen integraal te investeren.
Expertise Het WIJF heeft behoefte aan expertise op het gebied van game-development,
democratische besluitvormingsprincipes met meerdere ongelijksoortige entiteiten en
coaching/capacity building van sociale ondernemers.
Financiering Het WIJF heeft financiering nodig om het spel en het speelveld verder te ontwikkelen
en een professionele videoregistratie van een Buurtpoker sessie te maken.
Regelruimte Zie Bijlage
Toelichting De voornaamste ondersteuning is nodig op het gebied van expertise en financiering.
Tot nu toe heeft een betrokken groep sociale innovators samengewerkt om het
concept te ontwikkelen en te testen maar om het tot een sterk werkend model kunnen
we ondersteuning goed gebruiken. Ook om het business-model van het WIJF te
ontwikkelen.
Lokaal Delfshaven, Rotterdam
Project 24
Naam WIJ Delfshaven
datum 11-6-2015
Thema’s e-democratie, begroting, open democratie, besluitvorming processen,
democratisering initiatieven, lokale media en democratie, netwerk democratie
concreet WIJ Delfshaven is in december 2013 ontstaan als netwerk van bewonersinitiatieven
en zelforganisaties in reactie op het verdwijnen van het deelgemeentebestel en de
komst van de gebiedscommissies. Omdat hier ruimte ontstond voor meer buurt en
minder politiek in lokaal bestuur hebben 2 initiatiefnemers het idee opgevat om met
de best gewortelde netwerken in Delfshaven -bewonersinitiatieven en
zelforganisaties- als (a)politieke beweging mee te doen met de verkiezingen. Niet
ideologisch maar dialogisch! 60 mensen op een constituerende bijeenkomst in de
Leeszaal West vonden dat een goed idee, 13 mensen stelden zich verkiesbaar,
legden elk 100 euro in voor een vreselijk leuke campagne en op 18 maart 2014
stemden 2.187 mensen op WIJ Delfshaven. Hiermee zijn 2 van de 15 zetels in de
gebiedscommissie voor deze (a)politieke horizontale burgerbeweging, een van de
weinige gebieden in Rotterdam waar dat gelukt is .
Sindsdien is WIJ met deze twee commissieleden, club WIJ en de initiatieven in het
netwerk maar ook met de gemeentelijke organisatie in al haar geledingen en andere
partners in de wijken druk aan de slag met het ruimte maken voor burgerkracht. Daar
is in Delfshaven dan ook een vruchtbare voedingsbodem voor. In 2014 waren hier de
meeste aanvragen voor bewonersinitiatieven, met 260 in totaal meer dan drie keer
het gemiddelde in Rotterdam. Delfshaven is, mede ook door de stuwende
aanwezigheid van een netwerk als WIJ, een van de meest vooruitstrevende en
innovatieve gebieden in Rotterdam voor wat betreft nieuwe verhoudingen tussen
bewoners en overheid.
Zo komt er nu bijvoorbeeld in de wijk Middelland in het kader van de aanbesteding
Welzijn geen Huis van de Wijk (buurthuis via aanbesteding door welzijnsorganisatie)
maar een netwerk van bestaande door bewoners gerunde 'buurthuiskamers'. Dit
proces is begonnen in Maart 2014 toen WIJ een safari langs verschillende soorten
bewonersinitiatieven organiseerde. Onder andere ook langs voorbeelden van het
opkomende fenomeen van de buurthuiskamer. Hieruit is op initiatief van Karen
Hammink een netwerkje ontstaan dat uiteindelijk ook in het advies Nieuw Rotterdams
Welzijn van de Gebiedscommissie Delfshaven terecht gekomen is. Met vereende
krachten binnen gebiedscommissie, lokale ambtenaren, politieke partijen, het cluster
Maatschappelijke Ontwikkeling en wethouder Hugo de Jonge is uiteindelijk voor
elkaar gekregen dat een aantal lokale en diverse initiatieven samen het Huis van de
Wijk gaan maken.
En in het proces van co-creatie rondom de Alliantie Middelland kan de opgebouwde
kennis binnen het netwerk van WIJ over participatief begroten, G1000 en
burgerbegrotingen helpen om bewoners het heft in eigen handen te laten nemen.
Republiek Middelland eiste in- en samenspraak in de Alliantie waardoor er nu een
proces van co-creatie met 130 mensen op gang is gekomen om 9 miljoen extra
investeringen zo goed mogelijk te besteden. WIJ komt hierbij op voor bewoners die
de verantwoordelijkheid voor hun eigen leefomgeving willen nemen en zoekt actief
naar verbindingen in nieuwe werkvormen tussen overheid en bewoners.
Zo groeit WIJ als hybride en experimentele organisatie die zowel netwerk,
spreekbuis, onderzoeksclub, bron van lokale informatie en platform voor collectieve
actie is. In deze zoektocht houden we ons bezig met actuele kwesties als Right to
Challenge en Right to Cooperate, burgerbegrotingen, coöperatieve
gebiedsontwikkeling, regelgeving en aanbestedingen en (sociaal) ondernemerschap.
Hierbij zijn we continu op zoek naar hoe WIJ als organisatie zich verder kan
ontwikkelen, effectiever in haar communicatie kan worden, het netwerk kan
versterken en de leerervaringen kan delen.
vernieuwend WIJ Delfshaven is geen politieke partij maar spreekt soms wel de taal van de politiek
om de kracht van burgerkracht een stem in de stad te geven. Waar gevestigde
politieke partijen zich over het algemeen richten op representatie, stukken lezen en ja
of nee zeggen is WIJ onderdeel van de doe-democratie. WIJ vindt politiek te
belangrijk om alleen aan politici over te laten en wil mensen die dat willen en kunnen
zoveel mogelijk zeggenschap over hun eigen omgeving laten hebben. WIJ gaat
daarbij uit van aanwezige lokale energie, kennis en ervaring als basis voor beleid en
actie. Vanuit deze omkering van het huidige democratische stelsel zoekt WIJ actief
naar verbinding met top-down geformuleerde ambities en uitdagingen.
impact We zien nu al de impact van WIJ Delfshaven; veel van wat we zeggen, publiceren en
doen wordt overal in de stad overgenomen. Onze nieuwsbrief wordt grif gelezen en
met name het twitteraccount wordt binnen en buiten Rotterdam goed gevolgd
(1.100+). Maar ons doel is dat in heel Rotterdam over drie jaar collectieve netwerken
van bewoners minimaal de helft van het lokaal bestuur vormen naast politieke
partijen. In welke vorm dan ook; wijkraden, coöperaties of een doorontwikkeling van
de huidige gebiedscommissies. Hiermee kan er een gezonde balans tussen
samenwerking van onderop en van bovenaf ontstaan die bewoners de ruimte geeft
om op laagdrempelige manier uiting te geven aan betrokkenheid bij de wijk. Dit stelt
mensen in staat om zelf onderdeel te zijn van de politiek in plaats van deze
moedeloos op afstand te plaatsen.
uitvoeringskrach
t
overdraagbaar Dit is 1 van de centrale vragen die we in het kader van de democratic challenge
stellen. Hoe zorgen we er voor dat in Rotterdam (en daarbuiten) meer mensen zich
met lokale politiek en besluitvorming bezig willen en kunnen houden. Dat doen we nu
door het te laten zien in wat we doen, daar over te schrijven, op conferenties over te
spreken en andere initiatiefnemers te verbinden en stimuleren. Wellicht kunnen we
meer doen, zijn we heel benieuwd naar maar beseffen ook dat onze (overgrote deel
vrijwillige) tijd beperkt is.
contact [email protected]
team WIJ Delfshaven | Ninny Duarte Lopes, Meriam Beek, Michal Oppenheimer, Marieke
Hillen, Jelle van der Molen, Robbert de Vrieze, Leon Richard, Nico Haasbroek, Annet
Schipper, Arun Mahabier, Jan de Haas, Karen Hammink, Patrick Boel, Piet de Jonge,
Yvette Prinsen, Wil Roode, Annemieke Westerink.
Bewonersinitiatieven en intiatiefnemers in Delfshaven | Schiezicht, Natuurlijk
Spangen, Dakpark, Stroop, Tuin op de Pier, Singeldingen en vele anderen.
Ondersteuning
Exposure Exposure helpt ons om ons verhaal te vertellen en meer initiatieven te bewegen om
zich ook met lokale politiek te bemoeien. En het sterkt de zaak van bewoners die ook
de stad willen maken tegenover de soms conservatieve bureaucratische krachten.
Expertise We komen graag in contact met vergelijkbare initiatieven om ervaringen te delen.
Hoe vinden we nieuwe manieren om actieve bewoners nog beter te verbinden en een
platform te bieden? Daarnaast willen we graag ons huidige informele businessmodel
versterken. Welke organisatievorm past het best bij deze hybride activiteiten?
Financiering Gaat ook over businessmodel. WIJ draait nu grotendeels op veel vrijwillige inzet van
toch al (hyper-)actieve bewoners. Met incidentele gelden uit projecten en subsidies.
Dat kan lange tijd goed gaan maar uiteindelijk is het ook belangrijk om de structurele
duurzaamheid van de beweging en organisatie en te borgen. Dat kan wellicht met
een ledenstructuur, een coöperatie, een merchandise-lijn of op een andere manier.
Regelruimte We merken nu soms dat andere mensen ons zien als politieke partij waardoor het
lastig is om als bewonersinitiatief financiering te vinden. Het zou fijn zijn als vanuit het
rijk dit soort hybride horizontale netwerken en clubs geduid worden en een
(informele) status kunnen krijgen.
Verder lopen we vaak aan tegen de situatie dat je aan tafels zit waar iedereen
behalve WIJ (bewoners) betaald wordt en dat er zelfs weerstand is tegen vergoeding
van betrokken bewoners die soms meerdere dagen per week gemeenschappelijke
verantwoordelijkheid nemen. We zouden heel graag met anderen toewerken naar
een framework waarbij de gecreëerde waarde in de wijk ook deels terugvloeit naar de
mensen die die waarde toevoegen.
Toelichting Zie Bijlage
Lokaal Delfshaven Rotterdam
Project 25
Naam Samenlevingsplatform Oldebroek voor Mekaar online
datum 15-6-2015
Thema’s e-democratie, netwerk democratie
concreet Samenlevingsplatform Oldebroek voor Mekaar online
In de Oldebroekse samenleving bestaan vele activiteiten en komen nieuwe
initiatieven op. Mensen zoeken elkaar op en overleggen samen. De Koersgroep
‘Oldebroek voor Mekaar’ en de gemeente Oldebroek hebben samen aandacht voor
eigen initiatief en burgerkracht. Wij hebben ons afgevraagd hoe inwoners en
organisaties gemakkelijk samen kunnen communiceren en uitwisselen. Wij zien dat
veel mensen gebruik maken van internet, e-mail, sociale media. Er zijn steeds meer
mogelijkheden in ontwikkeling voor het uitwisselen van ideeën, het samen maken van
een plan, het samen werken aan een project, het discussiëren over actuele
onderwerpen, het koppelen van vraag en aanbod bijvoorbeeld voor klusjes of zorg
enzovoorts.
Het plan is dit soort initiatieven te faciliteren met een online platform. Dit platform
wordt met de betrokkenen, de gebruikers, ontwikkeld om zo goed mogelijk te bieden
wat nodig is.
Waar kun je aan denken bij een platform? Wat doet het? Je kan een platform
bijvoorbeeld gebruiken om samen met anderen in Oldebroek:
• In te schatten of een idee of initiatief haalbaar is (draagvlak)
• Een organisatievorm op te zetten
• Een plan of project uit te werken met verschillende belanghebbenden (‘co-creatie’)
• Geld / financiering te werven
• Middelen te werven (bijvoorbeeld een plek of menskracht, of materialen)
• Het leggen van de juiste contacten om een netwerk op te bouwen
• Publiciteit te ontwikkelen voor het idee of initiatief
• Een peiling / onderzoek doen over een idee of plan
• …. enz.
Evert Wolters en Philémonne Jaasma hebben het proces tot nu toe begeleid in het
kader van hun Phd onderzoek (Technische Universiteit Eindhoven). Diverse
workshops hebben plaatsgevonden met initiatieven / organisaties: twee
dorpsgroepen, platform informele zorg, zonnebloem, werkgroep speelplekken, . Op
basis daarvan is een experimenteel, innovatief ontwerp ontwikkeld. Hoofdkenmerken
van het model zijn: verbinding tussen mensen, actiegerichtheid en verbinding tussen
de fysieke en digitale wereld. Via signaleringsborden in de open ruimten en
gebruikmaking van smartphone en App worden situaties en initiatieven in wijk en
dorp gekoppeld aan het online platform.
Citaat uit het plan: ” ‘Voor mekaar’ stelt mensen in staat om zelf nieuwsberichten te
creëren, omtrent gebeurtenissen in hun omgeving door hiervan een foto te maken
met hun telefoon of hierover een Voorstel te plaatsen op de website. Andere
inwoners kunnen hierop hun eigen manier en plaats op reageren: digitaal via de app
of website, maar ook op een gemarkeerde plek, bijvoorbeeld buiten, door fysiek aan
een interactiebord te draaien. Mensen kunnen digitaal reageren door commentaar te
plaatsen bij het nieuwsbericht, of hun betrokkenheid kenbaar te maken via de
ActieKnop op de website. Als je aangeeft je betrokken te voelen, wordt er
automatisch een uitnodiging tot ontmoeting in je digitale agenda geplaatst. Want bij
‘Voor mekaar’ blijft het niet bij meningen of discussies. ‘Voor Mekaar’ is een
actiegerichte gemeenschap.”
Functionaliteiten
Het concept samenlevingsplatform ‘Voor mekaar’ bestaat samengevat uit vier
elementen, elk met bepaalde functionaliteiten:
Voorstel op locatie (‘SamenWijzer’)
− zichtbare interactieborden op volgens inwoners relevante locaties
− inhoudelijk ‘Voorstel’ (poll) en fysiek verplaatsbare wijzer met connectie database
Smartphone App
− locatie-gebonden afspelen content
− schakelen van fysiek naar digitaal (v.v.)
− zelf content genereren (foto / video / poll) en uploaden database / website
− reageren content / poll (digitaal verplaatsbare wijzer / likes) met connectie database
− lid worden community en bekend maken interesse en rol (inwoner / gemeente)
− match maken en toetreden ‘community of action’
− koppeling met agenda /zelf ontmoetingen plannen
Website
− weergave timeline (actuele berichten / polls) op basis:
− zelf content genereren (foto / video / poll) en uploaden database / website
− reageren content / poll (digitaal verplaatsbare wijzer / likes) met connectie database
− lid worden community en bekend maken interesse en rol (inwoner / gemeente)
− match maken en toetreden ‘community of action’
− forumfunctie
− koppeling met agenda / zelf ontmoetingen plannen
− automatisch voorstel agenda-uitnodiging bij tonen interesse (agenda pop-up)
Ontmoetingen voor actie
− koppeling met agenda / zelf ontmoetingen plannen
− notificatie bij nieuwe Voorstellen / agendapunten
− automatisch voorstel agenda-uitnodiging bij tonen interesse (agenda pop-up)
Na deze ontwikkeling van concept en ontwerp willen we in het najaar 2015 het model
gaan testen met de deelnemers en in de praktijk. Daarna wordt het doorontwikkeld.
Stimuleren lokale democratie
Het platform biedt mogelijkheid om te agenderen, zelf tot actie over te gaan en
medestanders te vinden. Het is een actiegericht concept. Iedereen kan meedoen en
horizontale relaties zijn de basis. Er kunnen verbindingen, coalities, netwerken
gevormd worden. Initiatiefnemers / de samenleving bepaalt de agenda; de gemeente
sluit aan waar mogelijk en nodig.
vernieuwend Het vernieuwende zit in de volgende kenmerken:
Het platform wordt van onderop opgebouwd met betrokkenen / initiatiefnemers
Het wordt een platform van de samenleving, gefaciliteerd door de partners
Koersgroep, Lokale Omroep en gemeente. Een grote rol voor de gebruikers,
deelnemers.
Het eigenaarschap blijft lokaal; niet een pakket in handen van een leverancier. Geen
directe afhankelijkheid van een derde partij / ontwikkelaar.
Verbinding fysiek en digitaal; de werkelijke wereld en de virtuele wereld. Gebruik
maken van fysieke en digitale middelen en sociale media.
Het concept is actiegericht; agenderen - medestanders vinden, aansluiten en aan de
slag gaan.
impact Over drie jaar is het platform gegroeid en doorontwikkeld. Het is het lokale platform
waarmee en waarop inwoners en organisaties hun activiteiten en initiatieven delen,
de dialoog aangaan, samen plannen maken en fysieke en sociale producten en
diensten realiseren. Het is een gemeenschapsplatform dat verbindt en waar
oplossingen gevonden worden en zaken geregeld. De samenleving neemt de regie.
De gemeente is partner en sluit aan bij de agenda van de inwoners. Horizontale
relaties. Naast gemeenschapsvorming door contact, onderlinge hulp, samenwerking
is het dus bij uitstek een vorm van nieuwe, participatieve democratie.
Dit past bij het toekomstperspectief van de gemeente, de koersgroep en
dorpsgroepen: Oldebroek voor mekaar betekent een ontwikkeling naar zelfsturing
door de samenleving
uitvoeringskrach
t Het concept is overdraagbaar; d.w.z. overal toepasbaar, maar het vraagt wel om zelf
het proces met lokaal betrokkenen te doorlopen en de aanpak en het model toe te
spitsen op de eigen situatie, netwerk, initiatiefnemers.
overdraagbaar Het concept is overdraagbaar; d.w.z. overal toepasbaar, maar het vraagt wel om zelf
het proces met lokaal betrokkenen te doorlopen en de aanpak en het model toe te
spitsen op de eigen situatie, netwerk, initiatiefnemers.
contact [email protected]
team Koersgroep Oldebroek voor Mekaar
Lokale omroep LOCO media
Gemeente Oldebroek
Diverse initiatieven
2 Phd’s als begeleiders actieonderzoek en als ontwerpers
(thema: design en actieonderzoek)
Ondersteuning
Exposure Exposure: Verbinding en uitwisseling met andere platform in het land
Expertise
Expertise: Eventueel bij businessmodel, ontwerpen / vormgeven, communicatie
Financiering
Financiering: bijdrage voor ontwikkelen App voor smartphone
Regelruimte
Toelichting
Lokaal Oldebroek
Project 26
Naam 'Naar een nieuwe participatiepraktijk' – gemeente Bergen
datum 17-6-2015
Thema’s e-democratie, democratisering initiatieven, netwerk democratie, principe van loting
inpassen in participatieprocessen
concreet Beschrijving
Participeren betekent letterlijk ‘deelnemen’. De term ‘inwoner- en cliëntparticipatie’
suggereert dat onze inwoners (waarvan een deel ook cliënt is) deelnemen aan…. Ja,
aan wat? Deelnemen aan bijeenkomsten over ons beleidsplan? Adviseren over de
verordeningen? Een kleine groep mensen is hiertoe bereid, een grote groep niet.
We willen naar een nieuwe manier van inwoner en cliëntparticipatie in het sociaal
domein. Een vorm die praktisch werkt, veel mensen bereikt en ons direct input geeft
voor beleid, maar vooral reactie geeft op de wijze waarop we zaken uitvoeren (want
dat is wat mensen direct merken).
Dit betekent dat we afscheid nemen van de traditionele vormen als bijvoorbeeld een
Wmo/Wwb raad. Uit onderzoek is gebleken dat deze formele structuren slechts een
klein aantal mensen bereiken. De energie zit daarbij veel in agendabepaling,
overleggen en verslagen maken. Slechts een klein aantal mensen is bereid zich voor
langere tijd te binden aan deze overlegstructuren en het bereik van de achterban
blijkt beperkt te zijn. Mensen in kwetsbare posities worden nauwelijks bereikt, terwijl
zij juist het meeste belang hebben bij goed beleid en goede dienstverlening.
Informele vormen van participatie blijken effectiever omdat er meer verschillende
(groepen) mensen meer ervaringskennis bereikt worden. Voor concrete, kortdurende
input zijn meer mensen bereid zich in te zetten. Dit past in de huidige, snel
veranderende maatschappij.
Er is niet één manier om inwoner en cliëntparticipatie vorm te geven. We denken aan
verschillende vormen, gericht op diverse doelgroepen die we op verschillende
momenten kunnen inzetten. Het palet van informele, maar gerichte participatie vormt
uiteindelijk ons participatiebeleid.
We hanteren de volgende uitgangspunten:
• streven naar volwaardige betrokkenheid van alle inwoners;
• vragen om een actieve deelname aan de samenleving (doe mee!);
• continu in gesprek zijn met elkaar (inwoners en gemeente);
• elkaar benaderen vanuit een positieve insteek;
• contact hebben met zo veel mogelijk verschillende inwoners.
We benoemen ook enkele doelgroepen zodat we de uitvoering gericht kunnen
inzetten. We maken onderscheid in:
• cliënten: hun participatie is zeer gewenst en ook wettelijk verplicht;
• jongeren 12 tot 23 jaar: een vaak ‘vergeten’ groep als het gaat om participatie;
• inwoners met concrete initiatieven: zij zijn de inspirators voor ons en andere
inwoners.
De belangrijkste punten nog even samengevat:
• we gaan van een formele participatiestructuur naar een informele
participatiepraktijk;
• het is een groei- en ontwikkelmodel;
• het palet aan ideeën en mogelijkheden is divers en uitgebreid;
• waarin keuzes gemaakt moeten worden (beperkte inzet, maximaal resultaat).
De nieuwe participatiepraktijk is een leer- en groeimodel. Dat wil zeggen: het is
blijvend in ontwikkeling, vraagt goede monitoring en waar nodig, bijsturing. Zowel
inwoners, cliënten, professionele partijen en de gemeente zullen moeten wennen aan
hun nieuwe rollen en inzet. Een open, lerende houding is belangrijk. Bij leren hoort
ook het mogen maken van fouten, zonder daarop meteen afgerekend te worden.
Hoe vernieuwt dit de lokale democratie?
Door de ommezwaai van formele naar informele participatie komen we in contact met
die inwoners die we nooit spreken, maar juist wél willen spreken. Dit doen we niet
met een ‘one size fits all’ aanpak. We gaan daarbij uit van een logische clustering van
doelgroepen en bakenen in eerste aanleg af tot het sociaal domein, zodat we
overzichtelijk kunnen experimenteren. We zien het proces van inwoner- en
cliëntparticipatie als belangrijke aanvulling op de reguliere rollen van de
gemeenteraad. De gemeenteraad geven we een belangrijke rol in het totale plaatje
vanuit de kaderstellende taak. De gemeenteraad geeft namelijk ieder jaar aan op
welke doelgroepen we ons dat jaar gaan richten, en met welke informele
participatievorm we dat doen. Dit zorgt voor een gestructureerde inbedding van onze
informele participatievormen.
In de uitvoering van dit jaar (juli 2015-juli 2016) onderscheiden we vier doelgroepen.
Per doelgroep en benoemd doel kijken we welke vernieuwende methode het beste
past. Zo kiezen we bij de doelgroep jeugd voor een methode via social media
(Instagram) om achter de behoeften van deze groep te komen. Een methodiek die
past bij de principes van e-democratie. Voor alle inwoners organiseren we de ‘B100’
(Bergen100). Gebaseerd op de principes van loting zoals David van Reybrouck
beschrijft in zijn ideeën over deliberatieve democratie. Voor de overige elementen
van de informele participatiepraktijk verwijzen we graag naar onze bijgevoegde
notitie.
vernieuwend Nieuw aan onze werkwijze is de beleidswijziging van formele naar informele
participatie, waarbij de som van de onderdelen het geheel gaat vormen. De
onderdelen worden jaarlijks bepaald op basis van wettelijke bepalingen, lokale
behoefte en doelgroepenbenadering.
Hiermee stappen we af van formele participatie met een Wmo/wwb raad of
adviesraad. De leden werden benoemd, kregen een vergoeding en er ging veel
energie zitten in agendabepaling, overleggen en verslaglegging.
We starten met een aanpak die ons direct veel inhoudelijke informatie oplevert, een
directe reactie geeft van gebruikers/betrokkenen op de wijze waarop we zaken
uitvoeren. Want dat is wat mensen direct merken. We starten met informele vormen
om zo meer verschillende (groepen) mensen en meer ervaringskennis te bereiken.
Dit past ook in een tijdsgeest waarin mensen minder geneigd zijn zich voor langere
tijd te verbinden aan formele posities. Terwijl ze wel een bijdrage willen leveren aan
concrete, kortdurende input.
Daarnaast geven we de informele participatie ‘doelgroepgewijs’ vorm. Hierdoor
kunnen we participatie gericht inzetten en variëren in manieren om informele
participatie in te zetten.
impact Een groter aantal inwoners dan tot nu toe heeft meegedacht en meegesproken over
het gemeentelijk beleid en de uitvoering in het sociaal domein. We hopen en
verwachten dat het direct in gesprek gaan met onze inwoners leidt tot een betere
relatie tussen inwoners en gemeente. We denken op deze manier ook een grotere
betrokkenheid bij de lokale gemeenschap tot stand te kunnen brengen en lokale
democratie echt weer van onderop vorm te geven.
De gemeenteraad heeft zich herbezonnen op haar rol en taken, om ruimte te maken
voor de democratie van onderop. Dit betekent enerzijds durven loslaten, anderzijds
kaders blijven stellen en blijven controleren. Als gezegd laten we de informele
participatie niet zwemmen. We verbinden het met het formele circuit van de
gemeenteraad. Dit doen we door onze jaarplanning vast te laten stellen door de raad
en de opbrengsten met de raad te delen.
uitvoeringskrach
t -
overdraagbaar De aanpak, uitvoering en resultaten leggen we kort en bondig vast. Ook over de
acties als gevolg van de raadplegingen communiceren we met de deelnemers, het
dorp/de inwoners, de raad en intern met onze collega’s. Dit stellen we ook
beschikbaar aan de Democratic Challenge. Als het gewenst is, zijn we ook bereid
mondelinge toelichting te geven en/of enkele inwoners te vragen hun ervaringen in
het land te delen.
contact [email protected]
team Inwoners van de gemeente Bergen (L):
- inwoners met een maatwerkvoorziening en (hun) mantelzorgers
- jeugdigen
- inwoners met concrete maatschappelijke initiatieven
Gemeente Bergen (Sociaal Domein en Communicatie)
Jeugd- en jongerenwerker
Ondersteuning
Exposure De cultuur in Bergen is bescheiden: we doen gewoon en hebben nauwelijks oog voor
‘exposure’. We zijn wel benieuwd hoe we dit beter zouden kunnen oppakken, wat kan
dat voor ons kunnen betekenen? Zie ook de opmerking bij expertise.
Expertise We zijn een kleine gemeente (13.500 inwoners). De uitvoering van de informele
participatievormen vraagt daarom veel van de ambtelijke inzet. Het is ook de eerste
keer dat we dergelijk vormen inzetten. Expertise om de uitvoering vorm te geven in
samenspraak met onze medewerkers die concreet aan de slag gaan is erg wenselijk.
Informele participatie vraagt veel van communicatie en marketing om inwoners te
enthousiasmeren. Hierbij zijn we ook op zoek naar expertise.
Financiering De keuze om inwoner- en cliëntparticipatie informeel vorm te geven kost een
veelvoud van vergaderingen met vertegenwoordigers. Als er
financieringsmogelijkheden zijn voor – onderdelen van – onze agenda dan zijn we
daarin zeer geïnteresseerd.
Regelruimte Wij geven op deze manier invulling aan de wettelijke verplichting uit de Jeugdwet,
Wmo en Participatiewet om inwoner- en cliëntparticipatie vorm te geven. Als zich
vanuit de reacties wensen voordoen, waarbij we tegen wettelijke kaders aanlopen,
dan hebben we behoefte aan regelruimte.
Toelichting We verwachten vooral meedenken over hoe we onze democratic challenge
pragmatisch kunnen aanpakken en waar verdere innovaties mogelijk zijn.
Daarnaast hopen we op concrete ideeën voor de PR/communicatie/marketing à la
het programma Werk aan de Winkel, waarin ondernemers met een noodlijdende zaak
geholpen worden door experts in marketing. Voor ons bestaat de grotere ‘omzet’ niet
uit een betere financiële exploitatie maar uit een groter en zinvol bereik van onze
inwoners.
Zie Bijlage
Lokaal Bergen (L)
Project 27
Naam Civocracy
datum 17-6-2015
Thema’s e-democratie, besluitvorming processen, netwerk democratie
concreet Het doel van Civocracy is om burgers te betrekken bij politieke en sociale
onderwerpen. Wij ontwikkelen een betrouwbaar online platform (zie
www.civocracy.org) dat effectieve, constructieve discussie en gezamenlijke
besluitvorming tussen belanghebbende partijen (burgers, bedrijven, organisaties,
overheden) mogelijk maakt en actieve betrokkenheid van burgers stimuleert.
Door belanghebbende partijen die door een onderwerp worden geraakt, te verbinden,
kunnen we samen problemen oplossen. Burgers vormen een gefundeerde mening op
basis van relevante informatie en inzichten van anderen. Besluiten zijn gebaat bij het
aanboren van deze ‘public wisdom’ en krijgen meer draagvlak.
Vandaag de dag zijn we meer ‘verbonden’ dan ooit. Met Facebook, Twitter en
LinkedIn kunnen we connecties maken en informatie delen, maar ze zijn niet geschikt
voor constructieve discussie en stimuleren geen actieve bijdrage. Over de hele
wereld delen mensen meningen online, als nooit tevoren, maar zonder dat het leidt
tot een positieve uitkomst en met technologieën die niet ontworpen zijn voor burger-
of sociale betrokkenheid. Een voorbeeld daarvan is de Arabische Lente (2008),
waarbij sociale media werden gebruikt om gezamenlijke acties en protesten te
stimuleren, maar faalden in het voeren van een constructieve discussie over het
vervolg. Civocracy verandert dat. We geloven in een wereld die gekarakteriseerd
wordt door participatie en samenwerking.
Meningen kunnen gewaardeerd worden op twee niveaus (relevantie en in hoeverre je
het eens/oneens bent), zodat de beste argumenten naar voren komen. Civocracy laat
niet alleen de beste argumenten zien en relevant nieuws, maar geeft ook een
overzicht van alle manieren waarop je actief betrokken kunt zijn, zoals het bijwonen
van een inspraakavond, het tekenen van een petitie of het aanmelden als vrijwilliger.
Op deze manier kan ook de verbinding tussen online en offline worden gemaakt.
Civocracy creëert daarnaast ook impact door alle belanghebbende partijen uit te
nodigen om bij te dragen aan de discussie. Dit leidt tot relevante inhoudelijke reacties
van hoog niveau.
Civocracy maakt het makkelijk voor burgers om zich te verdiepen, mee te denken en
hun mening te geven. Inspraakavonden zijn gepland op een bepaald tijdstip, waarop
veel mensen druk zijn met andere dingen, en kosten veel tijd. Bovendien werpt het
spreken in het openbaar, waar al je buren je kunnen horen, voor sommige mensen
een grote drempel op. Op Civocracy kunnen mensen zich op een zelfgekozen tijdstip
verdiepen, de tijd nemen om andere standpunten te lezen en hun eigen mening te
vormen en te formuleren.
Gemeenten willen graag burgers betrekken, maar worstelen nog met de vraag hoe ze
dit het beste vorm kunnen geven. Civocracy biedt gemeenten een neutrale,
transparante en effectieve manier om burgers te betrekken, waarbij een duidelijke link
is naar de offline mogelijkheden. Zo krijgen gemeenten waardevolle input voor de
besluitvorming en wordt de betrokkenheid van burgers vergroot. In de inleiding van
een onderwerp wordt heel duidelijk aangegeven wat burgers kunnen verwachten. De
gemeente zal de input gebruiken en serieus nemen, maar zal uiteindelijk zelf de
beslissing nemen en dat besluit zal nooit iedereen tevreden kunnen stellen. Door
burgers, bedrijven en organisaties van het begin af aan te betrekken bij een project,
komen alle standpunten en ideeën aan bod bij de besluitvorming en wordt een groter
draagvlak gecreëerd.
De toegevoegde waarde van Civocracy:
1. de wensen, ideeën, ervaringen en meningen van burgers worden in een vroeg
stadium van plannings- en besluitvormingsprocessen mee genomen.
2. de communicatie en verbindende infrastructuur tussen burgers en gemeenten
wordt verbeterd.
3. burgers hebben een duidelijk overzicht over de manier waarop ze betrokken
kunnen zijn en worden gestimuleerd om mee te denken.
Civocracy zal nooit de gedeelde politieke, sociale en persoonlijke informatie
misbruiken voor gerichte advertenties of verkoop van gegevens. Zo wordt niemand
ervan weerhouden om openlijk deel te nemen aan discussies. In de eerste fase
verkoopt Civocracy ‘onderwerp-pagina’s’ aan bedrijven en gemeenten. Door te
starten met het samenwerken met gemeenten, creëert Civocracy hoogwaardige
content en zijn de belangrijkste beslissers aan boord. Civocracy heeft internationale
ambities en start in Nederland, Duitsland en Frankrijk.
Het platform wordt steeds verder ontwikkeld, op basis van monitoring en feedback.
We hebben ook goede contacten met onderzoekers die gespecialiseerd zijn in online
activisme. Verder werkt Civocracy samen met Amsterdam Smart Cities, Startup
Bootcamp en Petities.nl.
Civocracy kan de kloof tussen burger en politiek verkleinen en burgers stimuleren om
actief betrokken te zijn bij onderwerpen die hen raken. Burgers kunnen een
gefundeerde mening vormen en die wordt gehoord door de belanghebbende partijen.
Dit heeft, op een positieve manier, invloed op de besluitvorming. Alle kanten van een
onderwerp worden immers belicht en er ontstaan zelfs nieuwe ideeën en
oplossingen. Zo wordt de lokale democratie versterkt.
vernieuwend De huidige democratie maakt nog niet optimaal gebruik van de huidige digitale
mogelijkheden. Civocracy onderzoekt de beste manieren om burgers te betrekken bij
de politiek en integreert die in haar online platform. Zo verbindt Civocracy alle
belanghebbende partijen en faciliteert een constructieve discussie, die waardevolle
input levert in de besluitvorming van gemeenten. Hierdoor worden betere besluiten
genomen met meer draagvlak.
Civocracy brengt belanghebbende partijen aan tafel. Daardoor is de kwaliteit van de
discussie hoog en wordt de inbreng van burgers gehoord door de
beslissingsbevoegde partijen.
impact Civocracy zal de manier waarop gemeenten, burgers en ondernemers met elkaar
communiceren verbeteren en zal leiden tot meer betrokkenheid van burgers.
uitvoeringskrach
t
overdraagbaar Alle gemeenten kunnen een samenwerking aangaan met Civocracy.
contact [email protected]
team Benjamin Snow is de oprichter en CEO. Chloe Pahud is de Chief Business
Development Officer (CBDO). Nicholas Reynolds is de Lead Developer. Leonie Kok-
Tiddens is verantwoordelijk voor PR, marketing en sales in Nederland. Vittoria
Grasso is betrokken bij sales en allerlei andere zaken. We werken samen met
Petities.nl, Smart City Amsterdam en Saxion.
Ondersteuning
Exposure We zouden graag exposure krijgen in het algemeen (lokale en nationale media) en bij
gemeenten, bijv. via VNG, Binnenlands Bestuur, PM, Futur.nl en evenementen.
Misschien kennen jullie zelf nog andere/betere kanalen?
Expertise We zouden graag in contact komen met gemeenten die zoeken naar manieren om
burgers te betrekken. Civocracy is zeker gebaat bij financiële ondersteuning
Financiering Als de Democratic Challenge bijvoorbeeld €5.000 zou kunnen bijdragen, zou dat ons
helpen bij de verdere ontwikkeling van ons platform.
Regelruimte Op dit moment ervaren wij nog geen wettelijke belemmeringen.
Toelichting
Lokaal We richten ons in eerste instantie op alle gemeenten in Nederland, Frankrijk en
Duitsland. We hebben de eerste gemeente in Nederland aan boord en zijn in gesprek
met een aantal andere gemeenten. We voeren ook besprekingen met een klant op
EU-niveau.
Project 28
Naam Democratische vernieuwing in 10 Friese dorpen
datum 17-6-2015
Thema’s e-democratie, begroting, open democratie, besluitvorming processen,
democratisering initiatieven, lokale media en democratie, netwerk democratie
concreet Democratic challenge 1
Stap 1: mobiliseren van initiatiefnemers
Stap 2: provinciaal congres democratische vernieuwing (voor ambtenaren, politici en
initiatiefnemers)
Stap 3: Gemeentelijke coalities selecteren: Dorp, avontuurlijke ambtenaren en
bestuurders
Stap 4: Selecteren van inspirerend experiment, wat gaat er concreet in het
dorp/gemeente gebeuren?
Stap 5: Ondersteunen van de experimenten
Stap 6: Provinciale crossmediale aandacht
Stap 7: Creëer een nieuwe groep geïnteresseerden
Stap 8: Democratic Challenge 2 in 2016
vernieuwend De specifieke keuze van dorpen is op dit moment niet bekend.
impact Wanneer we voorbeelden creëren die een doorkijk geven naar een bredere
ontwikkeling komt een grote groep geïnteresseerden in beweging. Vele dorpen
worstelen al jaren met de cultuur die we rondom democratie hebben gevormd maar
weten niet goed hoe het anders zou kunnen. Wanneer we in veilige experimenten
toch deze waarnemingen kunnen verschaffen inspireert dit burgers en zullen zij
initiatieven nemen. Deze beweging houdt niet op.
uitvoeringskrach
t
overdraagbaar Crossmediale compagne, ervaringen verwerkt tot concepten, initiatiefnemers met
kennis, geïnstitutionaliseerd overzicht bij gemeenten, inspirerende leergangen.
contact [email protected]
team 10 Friese dorpen, Stichting Doarpswurk, provincie Fryslân, 4 Friese Gemeenten
Ondersteuning
Exposure
Expertise
Financiering
Regelruimte
Toelichting 1 Fryslân DOC, tevens uitgezonden op NPO 2. Deze producties worden gemaakt bij
Omrop Fryslân en wordt goed bekeken
Zie Bijlage
Lokaal provincie Fryslân
Project 29
Naam Omgevingsforum, voor dialoog over vergunningaanvragen en andere ruimtelijke
ontwikkelingen
datum 18-6-2015
Thema’s e-democratie, besluitvorming processen
concreet Bij vergunningaanvragen speelt de buurtbewoner of stakeholder nog vaak een
ondergeschikte rol. Hij wordt niet altijd op tijd en volledig geïnformeerd, en als hij wel
geïnformeerd wordt, is het vaak lastig zijn stem te laten gelden. Het indienen van
zienswijzen (en bezwaren) is vaak hoogdrempelig en heeft in de beleving vaak een
sterk juridisch karakter. Met Omgevingsforum ontstaat een plek om vroegtijdig over
een (voorgenomen) vergunningaanvraag te discussiëren met de verschillende
stakeholders en de vergunningaanvraag te verrijken door consent te bereiken over
een bepaalde verandering.
Omgevingsforum is een online discussiepagina in het teken van één specifieke
vergunningaanvraag. Burgers komen op deze pagina vanuit de gemeentelijke
website (met aankondigingen van aanvragen en besluiten) of vanuit één van de
OmgevingsAlert Apps. Burgers en bedrijven kunnen hier reageren op de
vergunningaanvraag en suggesties doen, feitelijk een soort zienswijze 2.0. Deze
commentaren zijn ook voor anderen zichtbaar en de gemeente en de aanvrager
kunnen hier op reageren. Mensen worden uitgedaagd om aan te geven wat zij sterk
aan het plan vinden of wat zij liever anders zouden zien. De gemeente krijgt hiermee
vroegtijdig beeld van wat er leeft rondom een beoogde verandering en de aanvrager
krijgt input om zijn plan te verrijken en veranderen om meer draagvlak te creëren en
daarmee zijn kans op een succesvolle aanvraag te verhogen. Op het forum staat het
verzamelen van kwalitatief goede pro’s en con’s centraal boven het verzamelen van
‘meeste stemmen’.
Doordat het laagdrempeliger wordt om je mening te geven ontvangt de gemeente
veel bredere input dan met de oude zienswijze 1.0 (vooral de usual suspects uit de
buurt) en ontstaat er meer draagvlak en dialoog en helpt het de gemeente in het
transparant maken van het proces.
vernieuwend Er zijn op dit moment geen vergelijkbare projecten. Het heeft vanzelfsprekend
raakvlakken met de OmgevingsAlert App (daar sluit het op aan) en heeft enkele
overeenkomsten met Argu.co. Het verschilt van Argu.co doordat Argu.co vooral
opiniërend en beleidsmatig is en omgevingsforum heel specifiek is toegesneden op
(discussie in) het vergunningenproces. Zo zijn bijvoorbeeld alle vergunningdetails en
bestemmingsplannen zichtbaar/opvraagbaar en wordt de discussie gevoerd vanuit de
3 rollen in dit proces (stakeholder, gemeente, aanvrager).
impact Omgevingsforum helpt in het sneller bereiken van consent of consensus over
veranderingen in ruimtelijke inrichting en kan bijvoorbeeld bijdragen aan een hogere
kwaliteit van bouwplannen door slimmer gebruik te maken van de denkkracht van
stakeholders. Het leidt tot hogere tevredenheid van burgers op aspecten als
transparantie, besluitvorming en participatie.
Het past bij een reflectieve, dialogische lokale overheid én sluit aan bij de (gedachten
achter de) Omgevingswet.
uitvoeringskrach
t
overdraagbaar Omgevingsforum is –zodra het zich in de pilot heeft bewezen en kinderziektes zijn
opgelost- uitrolbaar naar elke lokale overheid in Nederland. Lessons learned en
evaluatieresultaten worden vanzelfsprekend gedeeld naar elke geïnteresseerde
gemeente.
contact [email protected]
team Het team van de OmgevingsAlert-app: Christiaan Rasch, Susan Pesman, Tom
Pesman
Ondersteuning
Exposure Wij vragen ondersteuning in de vorm van exposure naar gemeenten en hulp bij het
bereiken en vinden van innovatieve gemeenten die een pilot van een half jaar
hiermee willen doen
Expertise Wij vragen ondersteuning in de vorm van expertise op het gebied van procedurele
en/of juridische inbedding van het omgevingsforum in bestaand kader; bijvoorbeeld
rondom de vraag welke status we (in een pilot en evt daarna) aan een reactie op het
omgevingsforum kunnen koppelen: mag een gemeente dit als een formele zienswijze
zien, of creëren we hiermee een andersoortig inspraakmoment/middel? En
bijvoorbeeld: hoe om te gaan met veranderingen aan de vergunningaanvraag ten
gevolge van forumdiscussie?
Financiering Wij vragen ondersteuning in geldelijke vorm ten behoeve van het runnen van een
goede pilot met minstens 2 gemeenten. De IT-ontwikkelkosten en het grootste deel
van de pilotkosten worden gedragen door de OmgevingsAlert-organisatie. Als
bijdrage aan de kosten van de mankracht voor het doen van een goede pilot (incl.
monitoring, vastlegging, evaluatie) vragen we een bijdrage van € 7.500,-. (dit is
exclusief de uren van de deelnemende gemeenten).
Regelruimte
Toelichting Zie Bijlage
Lokaal Nog niet bekend, is onderdeel van ondersteuningsvraag, bij voorkeur minstens twee
innovatieve Nederlandse gemeenten.
Project 30
Naam Open Source Democratie
datum 21-6-2015
Thema’s e-democratie, open democratie, besluitvorming processen, netwerk democratie
concreet Mijn idee staat op:
http://www.fnvnetwerknieuwbestel.nl/doku/lib/exe/fetch.php?media=politiek:de_open_source_democratie.pd
f
vernieuwend Zie weer de hierboven door mij genoemde link. De door mij bedachte combinatie van online tools biedt niet
alleen talloze voordelen en vernieuwingen, maar kan mettertijd zelfs de vertegenwoordigende democratie
vervangen. De menselijke beschaving zal, als de nefaste werking van elites op deze wijze eenmaal aan
banden is gelegd, een flinke stap vooruit kunnen zetten.
impact Het politiek bewustzijn en vooral het politiek zelfvertrouwen van de deelnemers zal blijvend verhoogd zijn.
Elites zullen verdere invoering echter tegenwerken...
uitvoeringskrach
t
overdraagbaar Zie weer de bovengenoemde link.
contact [email protected]
team Ikzelf. Ik ben lid van het FNV-ledenparlement en heb op hoog en laag niveau in de bond verscheidende
mensen enthousiast gekregen voor mijn open source democratie idee, maar het is helaas niet van een
project gekomen (Ton Heerts heeft het tegengehouden wegens mijn kritiek op hem...). Desalniettemin zal
de FNV, of een van de ontelbare onderdelen ervan, in geval van een voorstel van een orgaan met meer
autoriteit, zeker nog als proeftuin kunnen dienen. Elke andere (lokale) omgeving is echter ook welkom.
Ondersteuning
Exposure Een instantie/orgaan met autoriteit om mensen te enthousiasmeren voor deelname.
Expertise ICT (netwerk/systeembeheerder, niet heel specialistisch, zelf kom ik een heel eind). Het hele project en het
moderatorschap kan ik in eerste instantie geheel zelf voor mijn rekening nemen.
Financiering Liefst een honorarium voor twee dagen per week, maar anders minimaal toestemming van het UWV en
geen korting op mijn WW. Verder het gebruik van een webserver.
Regelruimte Geen regelruimte, wel een (lokale) elite die werkelijk bereid is druk van onderop te accepteren. Zie verder
hierboven over het UWV. Voorts de toestemming voor het gebruik van e-mailadressen van potentiële
deelnemers.
Toelichting Zie voor een voorbeeld het plan dat ik destijds bij de FNV heb ingediend:
http://fnvnetwerknieuwbestel.nl/doku/lib/exe/fetch.php?media=politiek:terug_naar_de_leden.pptx
Lokaal Amsterdam
Project 31
Naam Burgerbegroting Geffen
datum 24-6
Thema’s e-democratie, begroting, open democratie, besluitvorming processen,
democratisering initiatieven, netwerk democratie
concreet Oss zet er vaart achter. Sinds 1 januari 2015 is het dorp Geffen bij Oss gekomen.
Door die herindeling hadden we een scherp inzicht op de gemeentelijke geldstromen
in dit gebied. Een unieke kans om hier aan de slag te gaan met een burgerbegroting.
We zijn erg ambitieus, we gaan niet voor een stuk van de begroting maar we leggen
de hele begroting voor aan de inwoners van Geffen. Zowel het beïnvloedbare als het
niet beïnvloedbare deel. Met de bevolking van Geffen gaan we vervolgens in
gesprek. Aan de Geffenaren om vragen, opmerkingen, suggesties of alternatieven
aan te dragen. Door op te plussen, in te verdienen door zelfwerkzaamheid, of door te
schrappen ontstaat speelruimte, zijn er keuzemogelijkheden.
We willen hier na de zomer mee starten om tijdens de behandeling van de
voorjaarsnota in 2016 de begroting van Geffen mee te kunnen nemen.
vernieuwend Een burgerbegroting is iets nieuws waar in het land mee geexperimenteerd wordt. De
burgerbegrotingen die wij kennen gaan over een gedeelte van de begroting. In
Geffen gaat het over de gehele begroting.Zowel het beinvloedbare als het niet
beinvloedbare gedeelte.
impact De intentie is het om de burgerbegroting in Geffen structureel te maken, of dit lukt zal
afhangen van de Geffense bevolking. Kunnen en willen zij zich actief gaan bemoeien
met de begroting. Binnen de begroting kan Geffen gaan schuiven, prioriteiten stellen,
zaken anders aanpakken. Door zelfwerkzaamheid kan geld verdient worden wat
elders ingezet kan worden. Geffen staat zelf aan het stuur. Zaken zouden in Geffen
fundamenteel anders aangepakt kunnen worden. Het is aan Geffen om de impact
van de burgerbegroting te bepalen. Voor de ambtelijke organisatie is de impact zeer
groot, deze blijft in de startfas grotendeels buiten beeld. Als Geffen kennis heeft
genomen van de begroting bepaalt Geffen op welke onderwerpen zij willen
inzoomen, welke onderwerpen zij willen agenderen. Pas dan komt de ambtelijke
organisatie in beeld, zij kunnen toelichten waarom Oss doet wat het doet, het verhaal
achter de cijfers geven. Op uitnodiging van de werkgroepen schuiven ambtenaren ter
advisering al dan niet aan.
uitvoeringskrach
t
overdraagbaar Alles wat er gebeurt, gebeurt transparant. Iedereen moet ten alleen tijden kunnen
zien wat er gebeurt en wat er gebeurde in dit proces. Iedereen wordt uitgenodigd
mee te denken, te delen, mee te leren of te kopiëren
contact [email protected]
team Gemeente Oss, dorpsraad Geffen, inwoners Geffen
Ondersteuning
Exposure Voor Oss is dit een spannende reis waarvan we nog niet weten hoe die gaat
verlopen. Het college heeft als slogan voor deze bestuursperiode gekozen ʺ Durven
door te doenʺ In Geffen gaan we dit waarmaken. Wij nodigen iedereen, in en buiten
Oss, uit mee te denken, mee te kijken en mee te leren. Daarvoor is exposure
onontbeerlijk
Expertise Hoe vertaal je een begroting zo dat een leek hem ook snapt zonder te verdwalen in
een woud van cijfers en details. Hoe gebruik je optimaal ʺ the wisdom of the crowdʺ en
hoe gaan we om met weerstanden in de ambtelijke organisatie. Denkkracht en
ervaringen van elders kunnen we hierin goed gebruiken
Financiering De opdracht aan Geffen is om binnen de begroting te blijven, hiervoor is geen extra
geld nodig. We maken grotendeels gebruik van de aanwezige ambtelijke cappaciteit
Om stevig campagne te voeren, te zorgen voor reuring in het dorp en de
communicatie te verzorgen is extra menskracht wenselijk en zijn extra middelen
nodig. Ruwweg gaan wij uit van een extra budget van max. € 50.000
Regelruimte Lastig te bepalen. Na verwachting zal er in Geffen straks creatief gezocht gaan
worden naar creatieve besteding van gelden en middelen. Locale logica zal leidend
zijn maar het zou kunnen dat we in botsing gaan komen met beperkende landelijke of
provinciale regels. Zonder vooraf regelruimte te hebben zou een korte lijn naar een
ruimte biedend ministerie kunnen helpen.
Toelichting Zie bijlage procesplan
Lokaal Kern Geffen in gemeente Oss
Project 32
Naam De rechte tafel voor Nederland
datum 30-6-2015
Thema’s begroting, open democratie, democratisering initiatieven
concreet STICHTING DE RECHTE TAFEL [DRT] heeft in haar stichtingsakte als doelstelling
beschreven `de bestaanskwaliteit van de regio Schiphol' te willen stimuleren.
Het centrale adagium in de doelstelling is het begrip `bestaanskwaliteit'. Dit begrip
bevat diverse aspecten, waar zeker de domeinen `economie, ruimte, bereikbaarheid,
gezondheid, veiligheid, rechtszekerheid, persoonsontwikkelingsmogelijkheden en
democratie' toe behoren.
Vanuit het domein `democratie' reageert de DRT op beleidsvoorstellen van
overheden, instanties en het bedrijfsleven om zodoende bij te dragen aan een zo
gunstig mogelijk leefklimaat in de regio Schiphol.
In de DRT-bijeenkomst d.d. 5 juni 2015 is de gedachtegang van `` De Democratic
Challenge' ter sprake gebracht. De DRT-leden, waaronder een voormalig
gedeputeerde van de provincie NH, oud raadsleden van de gemeenten
Haarlemmermeer en Aalsmeer, oud bestuurders van het Waterschap, directeuren
vanuit het bedrijfsleven en voormalige bestuurders vanuit de bancaire wereld,
noemden unaniem een drietal thema`s die ter kennis van de organisatie van De
Democratic Challenge konden worden gebracht.
Deze thema`zijn:
1. VERSTERKEN VAN DE KIEZERSDEMOCRATIE.
2. HET INSTELLEN VAN EEN GEMEENTELIJKE OMBUDSMAN.
3 DE GEMEENTELIJKE AUDITCOMMISSIE TE DOEN BEMENSEN DOOR NIET-
RAADSLEDEN.
Van de drie thema`beschrijven wij voor U onze motivaties.
Reacties op onze thema`s zien wij door U met belangstelling tegemoet.
Stichting De Rechte Tafel [DRT]
Secretariaat: H.Andriessenlaan 37, 2132 KG Hoofddorp. Tel. 0651074911
KvK Amsterdam nr. 51939932. Met beschikking ANBI. dossiernummer 78686.
BESCHRIJVING VAN DE THEMA`S:
1. VERSTERKEN VAN DE KIEZERSDEMOCRATIE.
VERKIEZINGEN.
Op 26 mei 2015 werden door alle Provinciale Staten in Nederland de leden voor de
Eerste Kamer der Staten-Generaal gekozen.
Tijdens de gehouden verkiezingen voor de Provinciale Staten d.d. 18 maart 2015 zijn
de 570 statenleden gekozen. Deze 570 leden, allen aangesloten bij een politieke
partij of groepering, kiezen een onderdeel van het Nederlandse bestuurlijke systeem:
de Eerste Kamer is onderdeel van de Staten-Generaal en vanuit haar beschreven
bevoegdheid gerechtigd een oordeel te formuleren en te sanctioneren over de
besluiten van de Wetgever en van de Tweede Kamer.
Deze gang van zaken beoordelen wij, evenals de Hoogleraar Staatsrecht aan de
Rijksuniversiteit Groningen, Prof. Dr. Douwe Jan Elzinga, als een partijendemocratie.
In zijn Column21 in het blad Binnenlands Bestuur van 10 april 2015, beschrijft Elzinga
onder andere het onderscheid tussen een kiezersdemocratie en een
partijendemocratie. Vanuit historisch perspectief geeft Elzinga aan dat de
partijendemocratie nooit de kiezersdemocratie zou mogen overnemen. Elzinga
betoogt dat `ten langen leste zijn het de kiezers die over de politieke partijen de
`baas` zijn, zowel tijdens als na de verkiezingen`. [Column21, Elzinga, BB april 2015]
Stichting De Rechte Tafel [DRT] constateert daarbij tevens dat:
1. de opkomst van de kiezers tijdens de gehouden verkiezingen d.d. 18 maart 2015
becijferd is op 47,8 %. In 2011 was de opkomst nog 55,97 %.
2. Het democratisch principe voor elk besluit is de helft plus 1. De provinciale Staten
en straks de door hen te kiezen Eerste Kamer is niet meer gekozen door de helft van
alle kiesgerechtigden plus 1.
3. Het aantal leden van alle politieke partijen in Nederland is per 1 januari 2015 nog
slechts 295.326 leden. Jaarlijks daalt dit aantal, volgens een gehouden onderzoek
door het Institute for Innovation and Governance Studies [IGS] van de Universiteit
Twente, met 1,9 %. Het aantal actieve partijleden is daarenbij aanzienlijk lager dan
de genoemde 295.326 leden van alle partijen.
4. Elzinga geeft in zijn column ook aan dat `Het Kremlin is dichterbij dan we denken`.
Met ons betoogt hij dat de partijendemocratie de kiezersdemocratie aan het
overvleugelen is. Een zeer bedenkelijke, negatieve ontwikkeling voor ons gehele
Staatsbestel!
5. Tijdens de Statenverkiezingen van 18 maart 2015 was een lid van de VVD door de
partij- kiescommissie geplaatst op de 18de plek in de partijlijst. Genoemd lid kreeg bij
de verkiezingen bijna 2500 stemmen op zijn naam. Dit aantal was goed voor de
zevende plaats in volgorde van uitgebrachte stemmen op de kandidaten van de lijst.
Maar binnen de 11 zetels die de VVD in Noord-Holland via de verkiezingen kreeg
toegewezen, was er in de partij- politieke beoordeling geen plaats voor nummer 18
c.q. 7 als kiezersvoorkeur.
Dit is in onze beoordeling een omissie in de kieswet.
Stichting De Rechte Tafel [DRT] verzoekt BIZA in het belang van de nog steeds
bestaande kiezersdemocratie binnen de kieswet aandacht te besteden aan het door
ons beschrevene.
De invloed van de kiezer mag absoluut niet verloren gaan!
vernieuwend De projecten 1 en 3 zijn beschreven in de Kieswet [nr.1] en de gemeentewet [nr.3],
maar niet volgens de hedendaagse ontwikkeling van de democratie. De wetten
dienen te worden herschreven, terwijl project 2 in de gemeentewet dient te worden
opgenomen. De huidige kieswet devalueert in de praktijk de KIEZERSDEMOCRATIE
tot een ongewenste PARTIJENDEMOCRATIE. De PARTICIPATIE-DEMOCRATIE
zal zeker behoefte hebben aan een BEMIDDELAAR, de OMBUDSMAN is
onontbeerlijk. De huidige financiële verhoudingen in een gemeente zijn onjuist: de
auditcommissie moet niet bestaan uit raadsleden. Raadsleden moeten het college
controleren en als budgethouder het financiële beleid bepalen. Het KEUREN van de
inhoud van b.v. het jaarverslag is niet een taak van raadsleden. DEMOCRATISCHE
WETGEVING behoeft renovatie!
impact De impact van onze projecten is van belang voor het democratisch niveau van onze
samenleving als morele standaarden en dus van landsbelang.
uitvoeringskrach
t
overdraagbaar Na aanpassen van de wetten zijn de projecten voor het gehele Nederlandse
democratisch bestel van toepassing.
contact [email protected]
team Acht leden van de DRT en 1 journalist van lokale media.
Ondersteuning
Exposure Perspublicaties, discussies in vakgroepen van universteiten, opname van inhouden in
Binnenlands Bestuur, overleg met VNG, Ministeries, volksvertegenwoordiging e.d.
Expertise Wetgeving, communicatie VNG, volksvertegenwoordigers e.d.
Financiering Reiskosten voor 2 personen: overlegsituaties VNG, Ministeries, Universiteiten,
Staten-Generaal, dagbladen e.d.
Regelruimte
Toelichting
Lokaal Haarlemmermeer, Hoofddorp
Project 33
Naam Publieke beraadkamers
datum 30-6-2015
Thema’s open democratie, besluitvorming processen, netwerk democratie
concreet Publieke Beraadkamers: dialogen die inwerken op lokale democratie
De droom
In 2020 zijn “Publieke Beraadkamers” onderdeel van de lokale democratie. In iedere
gemeente worden op regelmatige basis zorgvuldige denkgesprekken gevoerd over
lokale maatschappelijke onderwerpen. Deelnemers aan de denkgesprekken zijn
burgers, ambtenaren, (maatschappelijke)ondernemers, bestuurders en politici die zelf
persoonlijk betrokken zijn bij het onderwerp dat ter tafel ligt. Eigen ervaringen zijn het
startpunt voor de dialoog. Het resultaat zijn inzichten die leiden tot
gemeenschappelijke maatstaf voor handelen. Deze inzichten geven voeding en
richting aan het college van B&W, de Raad, burgers en de (maatschappelijke)
organisaties.
Iedere publieke beraadkamer staat op zich en heeft andere deelnemers afhankelijk
van het thema dat centraal staat. Een deel van de deelnemers wordt gevraagd op
basis van ervaring, leeftijd en culturele achtergrond. De overige plekken zijn vrij
toegankelijk. Door de publieke beraadkamer regelmatig te organiseren, wordt de
wijze van denken en praten in de praktijk geoefend en eigen gemaakt. Dit werkt door
in andere overlegsituaties. Bovendien wordt ervaring opgedaan met het verbinden
van de “eigen zaak” aan de “publieke zaak”. Dit leidt er toe dat de
verantwoordelijkheid voor het hoeden van de publieke zaak breder gedragen gaat
worden dan alleen door het openbare bestuur.
De aanleiding
Vanuit het ideaal van gelijke rechten en voor gelijke behandeling van iedereen heeft
de overheid in de afgelopen 60 jaar op verschillende beleidsterreinen hard gewerkt
aan uniforme oplossingen voor iedereen en overal. In de loop van de tijd zijn echter
steeds meer beperkingen van deze benadering zichtbaar geworden. Uniforme
oplossingen doen geen recht aan situatie-specifieke omstandigheden. De wereld is
complexer geworden. We hebben elkaar nodig en de roep van burgers en (sociale)
ondernemers om invloed op de publieke agenda en om ruimte voor lokaal maatwerk
is in de afgelopen 20 jaar steeds sterker geworden.
Als procedures en regels gedeeltelijk worden vervangen door situatie-specifieke
afwegingen waarin zowel private als publieke belangen spelen, is het van belang om
zorgvuldig met elkaar de juiste afwegingen te (kunnen) maken.
Maar hoe doen we dat: zorgvuldige, situatie-specifieke afwegingen maken rond
maatschappelijke complexe en op persoonlijk niveau vaak ingrijpende
ontwikkelingen? En hoe verbind je dat dan vervolgens aan beleid en algemene
principes - zoals gelijke kansen voor iedereen en zorg voor mensen die dat nodig
hebben - die voor de ordening van de maatschappij van groot belang zijn? Hier
hebben we als samenleving nog niet heel veel ervaring mee.
Hoe het werkt
Een denkgesprek in de publieke beraadkamer bestaat afhankelijk van doel en context
uit één of meerder dagdelen. Het heeft de volgende karakteristieken
1. Het gaat over een prangend of slepend thema van maatschappelijk belang;
2. De mensen in de binnenring zijn zelf persoonlijk bij dit thema betrokken vanuit
verschillende relevante ervaringen en belangen. In het geval van decentralisatie van
de zorg kunnen dit bijvoorbeeld zijn:
o Patiënten, mantelzorgers
o Professionals uit zorgorganisaties en de zorgverzekeraars
o Beleidsmedewerkers en bestuurders van gemeente
3. De inzichten worden publiek gemaakt. Dit kan doordat:
o Er publiek bij de gesprekken zit (in de buitenring);
o Er een gemeenschappelijk communiqué komt;
De onderwerpen voor de publieke beraadkamer kunnen samenhangen met de
agenda van de raad en kunnen ingebracht worden door burgers, maatschappelijke
organisaties en ondernemers. In het laatste geval moet het onderwerp gedragen zijn
door ten minste 100 mensen uit de gemeente.
Het kan één gesprek zijn of een gesprek in verschillende rondes met dezelfde
mensen waarin telkens verschillend ervaringen centraal staan. De buitenring kan
verschillend samengesteld zijn. Het kunnen bijvoorbeeld bestuurders en politici zijn
die de taak hebben om de inzichten uit de dialoog in te laten werken in besluitvorming
en beleid. Het kunnen ook de achterbannen zijn van de mensen die de dialoog
voeren. De visualisatie (separaat bijgevoegd) laat zien hoe de binnenring en de
buitenring samengesteld kunnen zijn en wat de bijdrage van de binnen- en de
buitenring aan het gesprek en de analyse is.
Het denkgesprek wordt begeleid door een ervaren gespreksleider: gepokt en
gemazeld in het voeren van socratische dialogen. Er worden gespreksverslagen
gemaakt, waarin de inzichten op een heldere, poëtische en herkenbare manier
worden verwoord. Deze worden teruggelegd bij de deelnemers zodat er een
gemeenschappelijk gedragen communiqué of handvest ontstaat. Dit wordt
aangeboden aan de gemeente, aan de betrokken organisaties, en aan de
achterbannen.
Wie doen er mee?
De deelnemers worden op vier manieren geworven:
• Uitnodiging op persoonlijke titel voor de binnenring. Bij deze uitnodiging wordt
rekening gehouden met hun achtergrond. Hoe meer diversiteit in het gezelschap hoe
rijker het gesprek.
• Uitnodiging op persoonlijke titel voor de buitenring. Bestuurders, politici en
vertegenwoordigers van achterbannen worden uitgenodigd om deel te nemen in de
buitenring
• Loting. Uit een groep van mensen -die zich hebben opgegeven om deel te nemen
aan het democratische experiment- worden 8 mensen geloot waarvan er 2 in de
binnenring zullen deelnemen en 6 in de buitenring.
• Open uitnodiging: Via een advertentie in de krant wordt iedereen die belangstelling
heeft uitgenodigd om in de buitenkring deel te nemen. Maximum van 10 plaatsen.
Omdat het gesprek gevoerd wordt op basis van eigen ervaringen, is scholingsniveau
van ondergeschikt belang. Wel wordt van iedereen gevraagd om eigen ervaring in te
brengen en zich te verplaatsen in de ervaringen van de ander. Dit vraagt
inlevingsvermogen en sociale intelligentie.
Hoe het duurzaam wordt
Op basis van drie denkgesprekken van de publieke beraadkamer worden mensen uit
de gemeente opgeleid om het proces te kunnen begeleiden. Dit is een combinatie
van “training on the job” en een driedaagse training socratische
gespreksvaardigheden. Het doel is om per gemeente vijf mensen op te leiden die
vervolgens de publieke beraadkamers kunnen vormgeven. Het streven is dat deze
vijf mensen uit verschillende geledingen van de bevolking komen.
vernieuwend * Vernieuwend
Het project gaat een aantal merkbare vernieuwingen te weeg brengen:
• De gesprekscultuur in de publieke ruimte zal veranderen. Naast debat krijgt ook de
dialoog een plek in de lokale democratie.
• Er ontstaat een nieuwe overlegstructuur binnen de lokale democratie: “de publieke
beraadkamers”.
• Een wisselende groep mensen buigt zich over maatschappelijke thema’s waar zij
ervaring en affiniteit mee heeft.
• De verantwoordelijkheid voor de publieke zaak wordt verbreed. Van een
verantwoordelijkheid die met name bij (lokale) overheden ligt, naar een
verantwoordelijkheid die gedragen wordt door lokale overheden samen met
maatschappelijke partners en burgers.
* Vanuit een traditie
De publieke beraadskamers staan in een traditie. In de 18de eeuw bestonden de
intellectuele salons in Frankrijk. Er waren de koffiehuizen en Debating Societies in
Engeland waar mensen bijeen kwamen om te spreken over zaken van algemeen
belang. Men leerde daar op een gestructureerde en bezonnen wijze met elkaar te
praten.
In ons eigen land kennen we het Nederlands Gesprekcentrum. Dit ontstond in de
Tweede Wereldoorlog in het gijzelaarskamp St. Michielsgestel. Intellectuelen en
politici uit verschillende politieke zuilen raakten daar met elkaar in gesprek. In 1949
werd door hen het NGC opgericht. Het doel was:
“… bij de voornaamste in het Nederlandse volksleven aanwezige richtingen een beter
inzicht in en vollediger begrip voor de wederzijdse standpunten. Opdat daardoor de
eenheid en verscheidenheid, welke in het Nederlandse volksleven wort aangetroffen,
beter beseft en juister gewaardeerd worden.”
Iets soortgelijks zien we de laatste tien jaar ontstaan in Socratische Cafés en de
Filosofische Cafés. Maandelijks komen mensen bijeen rond een belangwekkend
thema en gaan daarover met elkaar in gesprek. Inmiddels op ruim 30 plaatsen in het
land. Mensen komen graag bijeen voor een geregisseerd goed gesprek. En na
verloop van tijd merk je als begeleider dat mensen een open gesprekshouding
ontwikkelen waarin ze samen met anderen op onderzoek uitgaan.
Deze cafés leiden tot persoonlijke inzichten. Met de Publieke Beraadkamers beogen
we te komen tot gedeelde inzichten die leidende principes kunnen worden voor
politiek en maatschappelijk handelen in maatschappelijke kwesties.
De methodiek die voorgesteld wordt in de Publieke Beraadkamers bouwt voor op de
Socratische Dialoog zoals ontwikkeld voor toepassing in organisaties en op de
Publieke Dialoog die beschreven wordt in de essaybundel die in het najaar
uitgegeven wordt door de Internationale School voor Wijsbegeerte.
impact Over drie jaar willen we graag dat er in vijf tot tien gemeenten “Publieke
Beraadkamers” bestaan en dat er in al deze gemeenten een team bestaat dat de
beraadkamers organiseert en faciliteert.
uitvoeringskrach
t
overdraagbaar De ervaringen met de publieke beraadkamer wordt op verschillende manieren
overgedragen:
• De ervaringen in de vijf tot tien gemeenten zijn beschreven en toegankelijk gemaakt
voor alle andere gemeenten in Nederland.
• Er bestaat een website en een online community waarin vragen gesteld kunnen
worden en ervaringen uitgewisseld kunnen worden.
• Er is een pool aan mensen die de publieke beraadkamers kunnen faciliteren.
• Er bestaat een training voor “facilitatoren van publieke beraadkamers”
contact [email protected]
team [email protected]
saskia van der [email protected];
Ondersteuning
Exposure We zijn in gesprek met drie gemeenten om (onderdelen van) de publieke
beraadkamer te verwezenlijken. We willen graag in de komende twee jaar in
minstens 5 gemeenten aan de slag. We zoeken bestuurders en/of maatschappelijke
initiatieven die met ons de publieke beraadkamer vorm willen geven. De publieke
beraadkamer zou ook heel goed aan kunnen sluiten bij een G1000: om de top 10
verder uit te werken. Om te spreken met de woorden van David van Reijbrouck: ʺWat
denken mensen eigenlijk als ze de tijd hebben gehad om na te denkenʺ?
Expertise Wij hebben zelf de expertise in huis om de gesprekken vorm te geven. Maar de
publieke beraadkamers worden geen realiteit zonder de inzet, expertise, netwerken
en het lef van lokale bestuurders, politici en ambtenaren. Die samenwerking hebben
we nodig.
Financiering Financiering
Eén beraadkamer bestaat gemiddeld uit twee gesprekken van ieder één dagdeel. De
organisatie, het begeleiden van het gesprek en de verslaglegging vragen in totaal
ongeveer 10 werkdagen.
Daarnaast worden mensen uit en van de gemeente ‘on the job’ opgeleid. Dit vraagt
per beraadkamer 2 dagen. Inschatting van de kosten voor één publieke
beraadkamer, inclusief training on the job en afgestemd verslag is ongeveer €15.000.
In ons ideaalbeeld worden er 3 publieke beraadkamers per jaar per gemeente
georganiseerd en is er na 2 jaar voldoende eigen capaciteit opgebouwd om het zelf
te draaien. Dit traject komt neer op €90.000 verdeeld over twee jaar.
Daarnaast worden de ervaringen via een website en een (werk)boek gedeeld en
wordt er een online community gestart.
De kosten van de website en het modereren van de online community komen in het
eerste jaar neer op ongeveer € 40.000 (analyse en voorbereiding, relatiebeheer,
opstarten van discussie, inzet van social media, offline bijeenkomsten b.v. i.s.m.
Pakhuis de Zwijger en VNG, afstemming met andere
Regelruimte Ruimte voor experimenten in de gemeentewet.
Toelichting Van belang voor het van de grond komen van dit idee is het vinden van gemeenten
die mee willen doen in het experiment. Het bestuurlijke lef hebben en bereid zijn er
menskracht en financiën in te steken. Verder is financiële ondersteuning in de
opstartfase van belang. Met name om de stap voor gemeentes te klein te maken en
de website en de online community op te bouwen. Het zou fantastisch zijn als onze
droom werkelijkheid wordt. Sterker nog, we denken dat het voor de legitimiteit van de
overheid en de nieuwe vormen van samenwerking tussen overheid en maatschappij
noodzakelijk is om met nieuwe vormen van democratie te experimenten. Wij zien de
publieke beraadkamer als verdiepende aanvulling op bijvoorbeeld een G1000 en een
burgerbegroting
Lokaal We zijn in gesprek met Wageningen, Eindhoven en Doetinchem. De droom is: in
iedere gemeente in Nederland :)
Project 34
Naam Elke inwoner zeggenschap over een eigen budget in Hollandse Kronen (een IWB,
inwonersgebonden budget)
datum 30-6-2015
Thema’s democratisering initiatieven, inwoner bepaalt (demos krateos)
concreet De gemeente Hollands Kroon heeft een visie op het eigen benen laten staan van
inwoners, gebruikers van accommodaties, verenigingen onder het motto: je kunt
beter zelf bepalen wat belangrijk voor je is. De vanzelfsprekendheden van subsidies
aan jan en alleman van na de oorlog zorgvuldig opgebouwd moet verdwijnen. Doe
het zelf dan gaat het beter. We zijn op zoek naar een manier waarop we beschikbare
(subsidie)budgetten slimmer door inwoners zelf kunnen laten inzetten. Vergelijk het
met de manier waarop in de organisatie Hollands Kroon opleidingsbudgetten zijn
samengevoegd in een pot. Elke medewerker beschikt zelfsturend over een ʺHollands
Kronen Budgetʺ om te besteden aan een opleidingsaanbod die aansluit bij de eigen
behoefte. Vertaal dat naar de inwoners en wat zou het fantastisch zijn als zo'n
concept kan worden ontwikkeld voor de inwoners van de gemeente Kroon. Demos
krateos bij uitstek
vernieuwend We willen een doorbraak in een vanzelfsprekend ingeroest proces dat De Gemeente
wel bepaalt wat belangrijk voor je is. Het lijkt op buurtbeheerbudgetten maar dit gaat
over de individuele inwoners zelf. Het sluit aan op een Hollands Kroon proces van
eigen verantwoordelijkheid (een afgeslankte APV voor minder regels, een
accommodatiebeleid naar overdracht van eigendom en beheer, een sociaal domein
met de zelfsturende burger, een organisatie met zelfsturende teams etc).
impact Het proces naar een inwonersbudget in Hollands Kroon voor activiteiten,
ondersteuning door gemeente geeft een inwoner die het gegeven vertrouwen in de
eigen kracht waardeert en de gemeente en dus de overheid als helpende hand voor
de inwoner gaat ervaren.
uitvoeringskrach
t
overdraagbaar Gemeenten die de visie naar eigen kracht ondersteunen en het lef hebben om los te
laten kunnen dit initiatief naadloos overnemen. Het gaat om het conceptueel denken
naar vernieuwing. Niet moeilijker maar gemakkelijker.
contact [email protected]
team Inwoners(groepen) uit 22 kernen Hollands Kroon, dorpsraden,
subsidiebeleidsmakers, kernbeheerders, wijkteams
Ondersteuning
Exposure Graag delen we onze stappen naar een inwonersgebonden budget in Hollandse
Kronen met andere gemeenten en laten graag zien wat wij leuk vinden en waar we
trots op zijn. Maar ook horen we graag constructieve tips en tops
Expertise Out of the boxers, inwonerspanel, creative minds die ons helpen met het doorbreken
van de mogelijke juridische beperkingen binnen het subsidiebeleid
Financiering Onze inzet is ons eigen personeel met ontmoetingsmomenten. Een bijdrage aan een
nog te bepalen Kronenbudget als incentive. Dus het gaat om het omdenken met geld.
Meer is niet nodig maar het geld wordt anders nodig.
Regelruimte Mogelijk komt (afhankleijk van de ontwikkelingen) aan de orde of ideeen wel passen
in verordeningen en regelgeving. Ook daarin is meedenken welkom.
Toelichting Innovatief talent als aanvulling op een klein team die in scrums door de uitdaging
meerolt.
Lokaal Gemeente Hollands Kroon, Anna Paulowna
Project 35
Naam Nieuwe ronde. Nieuwe kansen
datum 1-7-2015
Thema’s besluitvorming processen, democratisering initiatieven
concreet De gemeenteraad zoekt naar een eigentijdse invulling van de
volksvertegenwoordigende rol van de gemeenteraad. Daarbij vindt ze belangrijk dat
geconstateerd wordt dat dat niet alleen een kwestie is van nieuwe regels en
procedures, maar ook van de cultuur, houding en gedrag vanuit de raad(sleden)
Een werkgroep vanuit de raad heeft zich daarover gebogen, Daarbij zijn ook een
aantal inwoners van Coevorden ingeschakeld. In haar eindverslag formuleert de
werkgroep drie onderdelen die in hun onderlingen samenhang nieuwe kansen geven.
1. De wijzigingen die gewenst zijn in de manier van vergaderen van de
gemeenteraad.
Doel is om de vergaderingen efficienter te laten verlopen waardoor meer ruimte
ontstaat voor politieke-inhoudelijke discussies. Daardoor worden vergaderingen ook
aantrekkelijker voor de inwoners om te volgen wat het draagvlak voor het werk van
de raad zal verhogen. Ook worden voorstellen gedaan om de positie van insprekers
te verbeteren.
2. Er zijn onderwerpen waarvan gesteld kan worden dat daarbij vooral de positie van
de inwoners uitgangspunt van besluitvorming zou moeten zijn
Het ligt dan voor de hand die inwoners vanaf het begin van het proces er bij te
betrekken en ze niet alleen invloed te geven op de inhoud, maar ook op de wijze
waarop het besluitvormingsproces plaats zou kunnen vnden. Voor de raad is daarbij
belangrijk dat haar kaderstellende en toetsende rol anders zal zijn dan tot nu toe
gebruikelijk. Het voorstel is om in de rest van dit kalenderjaar in samenwerking met
college en ambtelijke organisatie (voor wie een dergelijk aanpak ook grote gevolgen
zal hebben) twee pilots uit te voeren: een met als onderwerp ʺarmoedebeleidʺ en de
ander met als onderwerp ʺwelstandsbeleidʺ.
3. Het is gewenst de inwoners de mogelijkheid te geven op de agenda van de
gemeenteraad te kunnen meedenken en inspelen.
in het eindverslag wordt een voorstel gedaan om inwoners het recht te geven
onderwerpen op de agenda van de gemeenteraad te zetten. Er zijn echter meer
mogelijkheden. Zo kan worden aangesloten op initiatieven vanuit de bevolking om
een zgn. G1000 te organiseren. De werkgroep stelt voor om die mogelijkheden
samen met betrokkenen verder uit te werken.
vernieuwend Het vernieuwende is dat de inwoners van de gemeente niet alleen met betrekking tot
de inhoud worden gehoord, maar dat ze ook betrokken worden bij de vormgeving van
de wijze van besluitvorming. Gedachte daarbij is dat bij elk onderwerp andere
inwoners/inwonersgroepen betrokken zijn en dat daarmee de meest geschikte manier
om tot gezamenlijke besluite te komen ook anders zal zijn.
Het bieden van meer mogelijkheden voor inwoners om mede de politiek-bestuurlijke
agenda te bepalen en de wijze waarop op die onderwerpen beleid tot stand komt
moeten in hun samenhang leiden tot versterking van de lokale democratie.
impact Zowel beleid als concrete projecten zullen in veel gevallen tot stand komen in
samenwerking tussen gemeente en inwoners
uitvoeringskrach
t
overdraagbaar De 2 pilots en de wijze waarop in samenwerking met betrokken inwoners ruimte voor
voorstellen van inwoners wordt vormgegeven moeten leiden tot verdere
aanbevelingen aan de raad met betrekking tot de eigen manier van werken. Die
aanbevelingen en de ervaringen op basis waarvan die gedaan worden stelt de raad
van Coevorden graag ter beschikking aan anderen.
contact [email protected]
team Betrokken inwoners, Gemeenteraad, College B&W, ambtelijke organisatie
Ondersteuning
Exposure We hebben al veel in huis, maar met name op de effecten die een andere, meer
improviserende, werkwijze heeft op de P&C-cyclus is kennis en ervaring welkom.
Mogelijke komt (afhankelijk van de ontwikkelingen) aan de orde of ideeen wel passen
in verordeningen en regelgeving. Ook daarin is meddenken welkom.
Expertise We hebben al veel in huis, maar met name op de effecten die een andere, meer
improviserende, werkwijze heeft op de P&C-cyclus is kennis en ervaring welkom.
Mogelijke komt (afhankelijk van de ontwikkelingen) aan de orde of ideeen wel passen
in verordeningen en regelgeving. Ook daarin is meedenken welkom.
Financiering Inwoners krijgen een andere positie. Dat is ook voor hen ʺwennenʺ. Ondersteuning
van inwoners die meedenken/meedoen vanuit de Challenge zou mooi zijn. Een
financiele bijdrage is welkom.
Regelruimte Mogelijk komt (afhankelijk van de ontwikkelingen) aan de orde of ideeen wel passen
in verordeningen en regelgeving. Ook daarin is meedenken welkom.
Toelichting We geloven in waar we mee bezig zijn, maar we hebben niet de wijsheid in pacht.
We presenteren graag waar we mee bezig zijn, zodat anderen daar op kunnen
reageren. Waar wij dan weer ons voordeel mee kunnen doen.
Lokaal Gemeente Coevorden
Project 36
Naam Burgerinitiatief Leefwerf De Biesbosch
datum 2-7-2015
Thema’s open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, netwerk
democratie, Ruimtelijke ordening en burgerinitiatieven
concreet Cooperatieve gebiedsontwikkeling vanuit TransitieAgenda Dordtzaam (duurzame
initiatieven bijeengebracht en ondersteund door Urgenda) met het oog op culturele
identiteit van de Stadswerven, behoud van varend erfgoed, het creeeren van een
openbare haven met allerlei maatschappelijke functies. Leefwerf De Biesbosch is
een burgerinitiatief waarbij een combinatie gemaakt wordt van wonen en werken
aan boord van monumentaal varend erfgoed, gekoppeld aan duurzaamheid,
opleidingen, zelfredzaamheid bij hoogwater in een openbaar toegankelijke haven
waar ook ruimte is voor watersport en jachten. Dit integrale concept is een totaal
nieuwe benadering om pro-actief te handelen ten opzichte van de dreigende
leegloop van havens in Nederland.
vernieuwend Schepen, varend erfgoed, verdwijnen omdat gemeenten geen ligplaatsen
vergunnen boven 40 meter lengte. Door maatschappelijke opgaven te koppelen
aan het behoud van dit unieke varend erfgoed ontstaat er een kloppend hart op de
nieuwe wijk Stadswerven. Een 'positive externality' waarbij een cooperatieve
samenwerking ten grondslag ligt en waarbij voor het eerst in de Drechtsteden een
burgerinitiatief de ruimte krijgt in de ruimtelijke ontwikkeling.
impact De haven blijft het kloppend hart, het varend erfgoed is definitief veilig voor sloop
of export omdat andere gemeenten (met name Amsterdam en Rotterdam, welke
vele lege havens hebben), Leefwerf De Biesbosch zien als geslaagde pilot. Ook is
dit een pilot omdat het het eerste burgerinitiatief is in de Drechtsteden waarbij een
burgerinitiatief daadwerkelijk de ruimte krijgt in de ruimtelijke ontwikkeling, wat
vele leer- en verbeterpunten oplevert in het besluitvormingsproces.
uitvoeringskrach
t
overdraagbaar Hoe om te gaan met burgerinitiatieven in de ruimtelijke ordening. En hoe niet? Dat
is wat Leefwerf De Biesbosch als casus in kan brengen. Waarom er eindeloos
uitgesteld wordt, men excuses verzint terwijl de gemeenteraad verder wil met dit
burgerinitiatief.
contact [email protected]
team Gemeente Dordrecht, Provincie Zuid-Holland, Urgenda, Metabolic, Stichting &
Vereniging De Binnenvaart, Landelijke Vereniging tot het Behoud van het Historisch
Bedrijfsvaartuig (LVBHB), Federatie Varend Erfgoed Nederland (FVEN) en de
Drechtsteden
Ondersteuning
Exposure Landelijk is het belangrijk dat de focus op Dordrecht en de Drechtsteden komt te
liggen: Leefwerf De Biesbosch is de nieuwste maritieme innovatie betreffende het
duurzaam herbestemmen van varend erfgoed. Dordrecht en de Drechtsteden zijn nu
eenmaal de maritieme innovator, wat ook wel eens gezien mag worden!
Expertise In het proces is begeleiding nodig om een cooperatieve gebiedsontwikkeling van de
grond te krijgen. De gemeente vraagt wel een adviesbureau, maar de kans is groot
dat er allerlei excuses naar voren komen terwijl alles wel haalbaar is, zolang er maar
een gezamenlijk doel is. Een expert in de begeleiding, extern zal dit proces kunnen
verbeteren om een gezamenlijk doel te vinden.
Financiering -
Regelruimte -
Toelichting De ondersteuning zit in exposure en in expertise om een gezamenlijk doel te
formuleren en te realiseren.
Voor meer informatie is de website http://www.leefwerfdebiesbosch.nl/ te bezoeken.
Voor meer vragen ben ik ten alle tijde bereikbaar op 06-2143005 of per email.
Lokaal Dordrecht, Stadswerven
Project 37
Naam Cliëntenakkoord: de cliënt centraal
datum 3-7-2015
Thema’s open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven,
netwerk democratie
concreet De positie van de cliënt en de mantelzorger in de driehoek met financier
(gemeente) en zorgaanbieder is niet sterk. Wij willen deze versterken, door
de cliënt zelf te laten aangeven hoe dat het beste kan. In 2013 maakten we
een aanzet tot een sociaal cliëntenakkoord (sturen we per mail op). Kern
daarvan is “vertrouwde zorg”. Inmiddels zijn we al een half jaar bezig met
de nieuwe taken in het sociaal domein en blijkt de positie van de cliënt nog
steeds niet sterk. We gaan een initiatiefvoorstel voor de raad maken, met
en feitelijk door cliënten. Door verschillende werkvormen te gebruiken
willen we achterhalen waar de versterking van de positie van de cliënt het
beste vorm kan krijgen: goede cliëntondersteuning, steun bij het
keukentafelgesprek zullen daarbij ongetwijfeld ter sprake komen, maar wij
willen ook een duidelijke rol van de cliënt bij het bepalen van de kwaliteit
van de zorg en de beste manier om te innoveren. In gesprekken, enquêtes, bijeenkomsten, feestelijke happenings gaan we in
gesprek met cliënten, mantelzorgers, professionals en deskundigen. Doel is
om tot een akkoord te komen, dus we betrekken de gemeente en
zorgaanbieders ook in het traject. Het vernieuwende voor de democratie is
dat er een voorstel aan de raad wordt voorgelegd, via een fractie (zo moet
dat formeel) dat gedragen is en in samenspraak tot stand is gekomen. We
leggen een stelling voor, namelijk dat de positie van de cliënt sterker kan,
en bespreken vervolgens hoe dat vorm kan krijgen. In het traject besteden we nadrukkelijk aandacht aan de manier waarop je
met cliënten in gesprek kunt. Een GGZ-cliënt komt niet snel op een brede
bijeenkomst af, daar voelt hij/zij zich niet veilig. En iemand met een
verstandelijke beperking kan zich niet op dezelfde manier uiten als de
hoogopgeleide burger die (te) vaak in gedachte wordt genomen bij
participatietrajecten.
vernieuwend Ons is geen voorbeeld bekend waar een gemeente in gesprek gaat met
cliënten over wat zij willen. En als het al gebeurt, dan moeten cliënten hun
zegje doen in een setting die vooral voor de hoogopgeleide, goedgebekte
burger veilig voelt. Dat willen we voorkomen. Een initiatiefvoorstel is een instrument van de raad. Dat staat centraal.
Alleen geven wij de cliënt de mogelijkheid een initiatief te maken, waarbij
onze fractie vooral als doorgeefluik fungeert.
impact De kwaliteit van de zorg gaat substantieel veranderen, als de cliënt daarin
een stem krijgt. Door hen mee te laten werken aan een initiatiefvoorstel,
zullen andere initiatieven/ burgers gaan volgen.
uitvoeringskracht
overdraagbaar Van het gesprek met de cliënt en de vormen die we daarbij gaan
gebruiken, maken wij een verslag. Andere gemeenten kunnen daar hun
voordeel mee doen.
contact [email protected]
team Clienten uit de zorg Professionals in de zorg Zorgzwerm GroenLinks Zwolle
Ondersteuning
Exposure We vinden het prettig om onze ervaringen en lessen te delen. Doelgroep:
gemeenten, cliëntorganisaties, zorgaanbieders.
Expertise We kunnen nog wel wat ondersteuning gebruiken bij de vormgeving van
werkvormen: hoe ga je nu daadwerkelijk goed met cliënten (NAH, GGZ, VG,
jeugd) in gesprek? Hoe vraag je hen wat kwaliteit is, hoe hun positie beter kan
worden?
Financiering Beperkt, in faciliterende zin: kosten rond bijeenkomsten bijvoorbeeld
(eventuele zaalhuur e.d.)
Regelruimte n.v.t. voor zover nu in te schatten
Toelichting De ondersteuning die we kunnen gebruiken ligt met name in
netwerkuitbreiding in combinatie met exposure: uitwisseling tot stand brengen
met andere, vergelijkbare ervaringen op dit vlak in den lande.
Lokaal zwolle
Project 38
Naam Omgevingsvisie buitengebied Winterswijk
datum 3-7-2015
Thema’s besluitvorming processen, wijk/ buurtdemocratie
concreet Hieronder wordt het plan voor de ‘Omgevingsvisie’ kort omschreven.
Belangrijke onderwerpen zijn de integrale benadering van de
omgevingsvisie, de veranderende rol van de overheid, en het meedenken
van de buurtschappen.
Omgevingsvisie De Gemeente Winterswijk gaat het komende jaar aan de slag met een
Omgevingsvisie voor het buitengebied in de gemeente. Hiermee speelt de
gemeente in op de komst van de Omgevingswet van het rijk. Daar komt de
Omgevingsvisie namelijk in terug als instrument om vorm te geven aan de
(vooral) planologische ontwikkelingen binnen de gemeente ten behoeve van
de leefomgeving. Meer dan vroeger vraagt zo’n visie om een integrale
benadering, waarin aandacht is voor het fysieke en sociale domein. Ook
beoogt de wetgever een meer integrale benadering tussen welstand,
ruimtelijk beleid (incl. water) en plaatselijke verordeningen.
Rol van de overheid Oorspronkelijk is het opstellen van een dergelijke visie de taak van de
overheid. Andere partijen worden geconsulteerd maar zijn vaak niet
betrokken bij het besluitvormingsproces. De afgelopen jaren is de rol van de
(gemeentelijke) overheid aan het veranderen. De volgende passage uit de
Programmabegroting 2014 van de gemeente Winterswijk verwoordt dit
helder.
‘Om als vitale samenleving ‘met minder meer’ te kunnen realiseren, is een
actieve bijdrage vanuit eigen verantwoordelijkheid en solidariteit van alle
partijen noodzakelijk. De rol van de gemeente, als faciliterende en
regisserende lokale overheid, verschuift van ‘zorgen voor’ naar ‘zorgen dat’.
Als faciliterende en regisserende gemeente ‘gooien we de problemen niet
terug over de schutting’ maar proberen we in samenwerking problemen te
voorkomen (preventie) en op te lossen. Burgers krijgen daarvoor ook de
benodigde ruimte. Afhankelijk van het thema kunnen de rollen van
gemeente en burgers verschillen.’
Die veranderende rol heeft ook gevolgen voor de vraag hoe de nieuwe visie
tot stand moet komen. Niet de gemeente is primair aan zet om ‘top-down’
een visie op te stellen, maar het is de bedoeling dat diverse partijen
gezamenlijk, met respect voor elkaars kernwaarden, komen tot een nieuwe
Omgevingsvisie.
Wijkdemocratie: buurtschappen sturen mee Het buitengebied van Winterswijk kan worden opgedeeld in 9 gebieden die
elk zijn georganiseerd in een eigen buurtschap met elk een eigen bestuur.
Dit zijn dus lokale netwerken waarbij verschillende belangen al op een laag
schaalniveau met elkaar samenkomen. Ook zijn de buurtschappen
gezamenlijk georganiseerd in één buurtschappen-overleg. Aangezien de
Omgevingsvisie specifiek over het buitengebied gaat zijn deze
buurtschappen een hele belangrijke partij om te betrekken bij de
totstandkoming van de visie. Het was echter even zoeken naar de exacte rol van de buurtschappen. In
eerste instantie was het idee om het opstellen van de Omgevingsvisie
helemaal over te laten aan de buurtschappen zelf, omdat zij immers het
beste weten wat er in het eigen gebied speelt. Dit was voor de
buurtschappen echter teveel, omdat zij niet de mankracht, ervaring en de
tijd hadden om een dergelijke visie helemaal zelf op te stellen. Uiteindelijk
is er een tussenvorm gekomen waarbij de buurtschappen in nauwe
samenwerking met de gemeente Winterswijk, die dit proces zal (bege)leiden
en ondersteunen, mee kunnen sturen over de Omgevingsvisie. Dit houdt in
dat vertegenwoordigers van de buurtschappen zowel in de stuurgroep als in
de projectgroep deelneemt en kan meesturen over het proces en de inhoud
van de Omgevingsvisie. Hierbij wordt de lokale bevolking van specifiek het
buitengebied van Winterswijk dus direct vertegenwoordigd bij de
besluitvorming en het opstellen van de Omgevingsvisie.
vernieuwend Wat dit project vernieuwend maakt op het gebied van lokale democratie is
het proces rondom de totstandkoming van de Omgevingsvisie. De
buurtschappen zijn vanaf het begin van het proces betrokken bij het project
en kunnen meesturen over de inhoud, het proces, en de keuzes die
gemaakt worden in de Omgevingsvisie. Dit betekent dat de buurtschappen
er zelf voor moeten zorgen dat er binnen het eigen buurtschap
overeenstemming is over de kernwaarden en de richting waarheen men wilt
gaan. Vervolgens moeten de 9 buurtschappen het gezamenlijk eens worden
en moeten ook de belangen van andere partijen worden meegenomen. De
gemeente heeft hierin een vooral faciliterende rol.
impact Met dit project wordt de rol van de buurtschappen in het buitengebied van
Winterswijk alleen maar verder versterkt. Zo krijgt lokale democratie vorm
en kunnen betrokkenen op een meer directe manier meesturen. Het proces
rondom de Omgevingsvisie is ook een soort proef om te zien waar de
buurtschappen over mee willen denken en wat hun rol hierin precies kan
zijn. Als een dergelijk proces goed bevalt kunnen de buurtschappen in de
toekomst vaker meedenken over plannen en beleid voor hun eigen
leefomgeving. Na het proces rondom de Omgevingsvisie weten
buurtschappen en de gemeente beter wat ze aan elkaar hebben en hoe ze
in het vervolg verder kunnen samenwerken.
uitvoeringskracht -
overdraagbaar In principe moeten alle gemeente in Nederland uiteindelijk een
Omgevingsvisie schrijven. Het proces rondom de Omgevingsvisie
buitengebied Winterswijk, waarbij op een lokaal niveau inspraak is en
bewoners en ondernemers via de buurtschappen kunnen meedenken en
meesturen, over het beleid in de Omgevingsvisie zou als voorbeeld kunnen
dienen voor dergelijke processen in andere gemeenten. De manier waarop
Winterswijk te werk gaat en de lessen die hieruit kunnen worden getrokken
zijn in zekere zin op alle gemeenten overdraagbaar. Vooral voor de
gemeenten waar er al sprake is van een sterke gemeenschapszin en
bewoners zichzelf hebben georganiseerd.
contact [email protected]
team -Gemeente Winterswijk -9 buurtschappen (Woold, Meddo, Miste, Corle, Huppel, Henxel,
Ratum/Vosseveld, Kotten, Brinkheurne) - Belangenorganisaties buitengebied Winterswijk
Ondersteuning
Exposure Exposure zou misschien in een later stadium interessant kunnen zijn, als de
gemeente Winterswijk en de buurtschappen enige ervaring hebben opgedaan
met het gezamenlijk opstellen van de Omgevingsvisie. Dan zouden deze
ervaringen gedeeld kunnen worden en als voorbeeld kunnen dienen voor
andere gemeenten die ook aan de slag gaan met een dergelijke
Omgevingsvisie.
Expertise Expertise is vooral nodig om de fase van visievorming vorm te geven. In
hoeverre een gemeente kan onderhandelen over de mate waarin haar doelen
in een Omgevingsvisie worden opgenomen, is daarbij een interessante
kwestie. Hoe verhoudt zich dat tot een democratisch gekozen gemeenteraad?
En wat is de relatie tussen de gemeenteraad en de invloed van de
buurtschappen in dit proces?
De buurtschappen en de gemeente Winterswijk zouden enige expertise
kunnen gebruiken op het gebied van het betrekken van buurtbewoners en
andere belanghebbenden uit de buurtschappen. Zodat de buurtschappen echt
de belangen van de betrokkenen kunnen behartigen. Dit blijkt namelijk lastig
vooral omdat het gaat om iets betrekkelijk abstracts als een visie, in plaats van
een concreet plan. Het idee is om bewonersavonden te houden.
Financiering -
Regelruimte -
Toelichting In eerste instantie zou de gemeente en de buurtschappen dus hulp kunnen
gebruiken bij het vormgeven van bijvoorbeeld een bewonersavond in een
aantal buurtschappen, waarbij bewoners getriggerd worden om ook alvast
over hun omgeving na te denken voordat concrete planning zich voordoen. Zie
ook onderdeel ‘Expertise’.
Lokaal Buitengebied gemeente Winterswijk
Project 39
Naam G1000 Nijmegen
datum 4-7-2015
Thema’s open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven,
netwerk democratie
concreet Naar een andere democratie: burgertop als eerste stap Door het organiseren van een G1000 burgertop willen we de stem van de
inwoner meer laten horen en hier ook samen (inwoner, werkgever,
ambtenaar en bestuurder) actief wat mee doen. Hierbij gaat het niet alleen
om betrokkenheid van inwoners, maar juist ook het in gezamenlijkheid
ontplooien van initiatieven om de geformuleerde burgeragenda te vertalen
naar concrete initiatieven. Middels en tijdens de burgertop verzamelen we
deze initiatieven en doen een eerste stap richting realisatie. Gedurende de
follow-up vindt concrete uitwerking plaats naar realisatie.
Binnen de huidige tijdsgeest past het niet meer dat inwoners slechts
zeggenschap hebben door te stemmen bij verkiezingen. Dit is te beperkt.
Verhoogt kiezersverzuim en –verloop geven ook aan dat belangstelling voor
politieke instituties en processen afneemt, wat echter niet betekent dat
inwoners geen belangstelling hebben voor huidige (maatschappelijke)
vraagstukken. Dit tonen de G1000’s uit o.a. Brussel, Amersfoort, Uden en
Groningen aan. Zij laten namelijk zien dat, als inwoners de kans krijgen
daadwerkelijk mee te denken, ze wel degelijk betrokken willen worden.
Tegelijkertijd spelen we zo in op een fundamenteel (snel) veranderende,
dynamische samenleving, met mondigere inwoners die over veel (meer)
informatie beschikken.
vernieuwend G1000 Nijmegen is gebaseerd op het bestaande G1000 concept (zie
www.g1000.nu). Echter, is elke stad anders en daarom geeft ook Nijmegen
zijn eigen vleugje aan de G1000. Het verschil met andere G1000enden zit
hem in: - 'Raad van Advies' aanstellen, waarin personen zitten die verschillende
doelgroepen binnen de samenleving kunnen benaderen vanuit hun netwerk.
Op deze manier willen we de gehele samenleving benaderen en de G1000
bij ze bekend maken (nadruk dus op persoonlijk contact). - Streven is om financiering te regelen zonder ondersteuning van de
gemeente Nijmegen (geen andere G1000 tot nu toe nog gelukt)
impact De impact die de G1000 teweeg brengt is laten zien dat het huidige
democratische systeem teveel nadruk legt op zijn eigen structuur en
onvoldoende nog luistert naar degenen (burgers) door wie het gekozen is.
Met de G1000 willen wij daarom een proces in gang zetten dat enerzijds het
politieke systeem weer laat zien waarom zij in het leven is geroepen,
anderzijds de burgers weer activeert om eigen initiatief te nemen en te
realiseren. Er dient weer meer dialoog te ontstaan tussen gemeente en
burger, de kloof dient kleiner te worden. Dit proces zitten we nu in gang,
maar zal de aankomende jaren zich verder uitbreiden binnen de gehele
samenleving in Nijmegen. Na 3 jaar is de burger zich bewuster van zijn rol
en 'macht' en maakt hier op een correcte manier gebruik van. De gemeente
heeft een faciliterende rol in dit proces en stelt zich dienstbaar op t.o.v.
haar samenleving.
uitvoeringskracht -
overdraagbaar De G1000 is als concept al op meerdere plekken geïnitieerd, het is dus al
overdraagbaar. G1000 Nijmegen helpt het concept verder ontwikkelen,
zodat lessen die geleerd worden ter verbetering van het concept ook in
andere steden toegepast kunnen worden. Zodat G1000 steeds succesvoller
zullen gaan verlopen.
contact [email protected]
team Rob Janssen, Adam Galijasevic, Sjoerd Hendriks, Yvette Hartelo, Patty
Claessen, Ger Hartelo, Paul Noordzij, Jeroen Noordzij, Koen Vrielink, Ruud de
Vries e.a. In totaal circa 50 vrijwilligers en voor nu 5 ondernemingen (deze
groep zijn we aan het uitbreiden)
Ondersteuning
Exposure nee
Expertise ja
Financiering ja
Regelruimte nee
Toelichting - Het is lastig om binnen alle groepen binnen de samenleving de G1000
bekend te maken. Wij kunnen kennis gebruiken over hoe we het beste moeilijk
te bereiken groepen (bijv. jongeren en allochtonen) kunnen
benaderen/bereiken. - Omdat we financieel onafhankelijk willen zijn van de gemeente Nijmegen,
zou het ontzettend helpen als wij een bedrag van €3500 zouden ontvangen
om kosten te dekken voor o.a. drukwerk, uitnodiging en loting.
Lokaal Nijmegen
Project 40
Naam DeBlauweWijkEconomie (DBWE)
datum 5-7-2015
Thema’s e-democratie, begroting, open democratie, besluitvorming processen,
democratisering initiatieven, lokale media en democratie, netwerk
democratie, wijkeconomie
concreet Waarom zouden we volgens de systeemwereld moeten leven, als we de
leefwereld als systeem willen? Met deze vraag houdt
DeBlauweWijkEconomie zich bezig. Als bewoners in de wijk het
Spijkerkwartier in Arnhem willen we een zelfvoorzienende balans creëren
tussen welvaart en welzijn, waarbij de behoeften van de huidige generatie
worden bevredigd zonder de mogelijkheden weg te nemen voor de volgende
generaties. Basis hiervoor is het stimuleren van gemeenschapsvorming door
transparante communicatie waardoor het onderling vertrouwen groeit. Door
het zichtbaar maken en combineren van de fysieke, economische en sociale
waarden in de wijk kunnen meerwaarden worden gecreëerd. Overheid,
bedrijfsleven, onderwijs en wetenschap worden gezien als partners bij het
verwezenlijken van deze burgerinitiatieven.
De BlauweWijkEconomie staat voor: • Samen ideeën ontwikkelen tot kansen in onze buurt door gebruik te
maken van wat er al is, samen met de overheid, kennisinstellingen en
bedrijven.
• Samen komen we verder. Klein is het nieuwe groot. Verrassen met wat er
al is. • Verbinden, samenbrengen, meerwaarde creëren en actiegericht aan de
slag gaan. Samen doen! • Buurtbewoners gaan vanuit passie aan de slag en worden bekrachtigd op
de talenten die ze inzetten. • Waardes in de buurt inzichtelijk en mobiel maken zodat je ze op een
andere manier kan verbinden en daardoor meerwaarde gecreëerd worden.
Het plan heeft de naam de Reis van het Spijkerkwartier. Hierin worden
verschillende stappen ondernomen: 1. het creëren van gemeenschapsvorming, communicatie en vertrouwen; 2. inventarisatie van de waarden in de wijk (overschot en potentie); 3. het benoemen van de uitdagingen en wensen; 4. het houden van een ideeënsessie. 5. Vervolgens worden volgens de principes van de nieuwe economie en het
gedeelde belang (burgers, overheid, ondernemers onderwijs/wetenschap)
de ideeën uitgewerkt in value- en businesscases in concrete projecten
waarbij vanuit de 3P's systeem en leefwereld worden gekoppeld.
vernieuwend DeBlauweWijkEconomie is vernieuwend door de systeem- en leefwereld
samen te brengen en meerwaarde te creëren vanuit de waarden die binnen
de samenleving al aanwezig zijn. Het project DBWE Spijkerkwartier wordt geïnitieerd vanuit de bewoners en
niet vanuit de instituten. Het vergroten van het bewustzijn van de bewoners
maakt dat zij zich meer verantwoordelijk voelen voor hun eigen
leefomgeving. Ook het verbeteren van de sociale status van mensen maken
dat het voor hen ook mogelijk wordt om zich bezig te houden met de
leefomgeving. DeBlauweWijkEconomie sluit aan bij de behoeftes die er
spelen in de buurt. Niets wordt van bovenaf opgelegd maar er wordt
aangesloten bij de energie die er is op thema’s die spelen.
impact Het project DeBlauweWijkEconomie levert de volgende veranderingen op: • Versterking van de lokale democratie, economie, Middenstand / MKB
,Werkgelegenheid • Inzicht in waardes in de wijk, Ontsluiten en verbinden van waardes in de
wijk • Duurzaam: circulair • Samenwerking tussen de vier domeinen; Burgers, Overheid,
Ondernemers, Onderwijs en Wetenschap • Doorbreken van verzuiling • Eigen regie vanuit de wijk op beleid, begroting en exploitatie • Ontwikkeling innovatief participatie beleid • Samen leren in de praktijk • Right to Challenge • Resultaten worden gemeten vanuit de SROI
uitvoeringskracht
overdraagbaar Het Shared Value Center proces binnen DeBlauweWijkEconomie verbindt de
leef en systeemwereld. Gedurende het ontwikkelproces worden de
werkende principes ontsloten en beschikbaar gesteld aan burgers, wijken en
gemeenten die initiatief willen nemen in het ontwikkelen van zelfredzame
wijken. Daarnaast levert het ontwikkelproces veel kennis op inzake de
nieuwe rol van de overheid, de nieuwe rol van de ambtenaar, de
samenwerking tussen bewoners en ambtenaren en professionals van andere
organisaties. gedurende het proces worden meerdere films gemaakt die
kunnen dienen voor overdraagbaarheid van werkende principes, zowel ten
behoeven van het verbreden van het project naar andere wijken, danwel
het leren van het project voor nieuwe initiatieven, danwel als inspiratiebron
over hoe de participatie samenleving er in de praktijk uit kan zien.
contact [email protected]
team Initiatief ligt bij de burgers van het Spijkerkwartier in Arnhem. Het Shared Value Center, Gemeente Arnhem, UWV, Aliander en overige
bedrijven, overheden en kennisinstellingen zijn als partner betrokken.
Ondersteuning
Exposure DeBlauweWijkEconomie zoekt naar de beste vorm om kennis te delen zowel
intern de wijk als daarbuiten. Gedacht wordt gebruik te maken van de diverse
communicatievormen waarbij het van belang is dat het verhaal helder
overkomt, wordt uitgedragen en vooral prikkelt en besmet.
Expertise DeBlauweWijkEconomie zoekt naar expertise op het gebied van
organisatievorm, juridisch en fiscaal. • Waarom zouden we volgens de systeemwereld moeten leven, als we de
leefwereld als systeem willen? Ofwel welke organisatievorm heeft
DeBlauweWijkEconomie nodig zodat er maximaal vrije regelruimte is en
tevens voldaan wordt aan wet en regelgeving (juridisch, fiscaal, financieel). • De partners zijn geïnteresseerd in de resultaten van DBWE. Uitgangspunt is
vooralsnog dat de effecten worden gemeten volgens de SROI. Vraag is of
naast de SROI nog andere effectmetingsinstrumenten zijn die voor DBWE het
meest geschikt zijn.
Financiering DeBlauweWijkEconomie zoekt naar financieringsvormen en financiering voor
bijvoorbeeld methodiek ontwikkeling, leerarrangementen evt. gecombineerd
met een dedicated filmportal voor DBWE initiatieven, voortgang, leer
arrangementen.
Regelruimte DeBlauweWijkEconomie zoekt naar mogelijkheden op het gebied van lokale,
regionale en landelijke regelgeving opdat DBWE de ruimte kan bieden zodat
een deelnemer vanuit eigen kracht een meerwaarde creëert waarmee hij in
zijn eigen levensbehoefte kan voorzien.
Toelichting Ondersteuning wordt vooral verwacht op het gebied van kennis delen,
netwerken open leggen en verbinden en spiegelen van creatieve
mogelijkheden.
Lokaal Spijkerkwartier Arnhem
Project 41
Naam Opheffen van de politieke partijen en komen tot een
burgervertegenwoordiging
datum 5-7-2015
Thema’s open democratie, besluitvorming processen
concreet Titel: Schaf de politieke partijen in de gemeenten af. Dat is pas een echte uitdaging voor de lokale democratie. Het zou overigens
ook een zegen zijn voor de landelijke politiek maar dat zal de nodige moeite
kosten terwijl een gemeenteraad wel die mogelijkheden heeft (DC nader
uitzoeken). Omdat de gemeentelijke overheid nogal kampt met het gegeven
dat steeds meer burgers met initiatieven komen en mee willen denken over
de toekomst van de stad en de structuur van de gemeenten er niet op is
gebouwd, is het zeer aan te bevelen niet de kleur van de partijen het beleid
van de gemeenten te laten bepalen maar dat naar functie gekeken wordt.
Zo kan er een 'sociale' functie worden ingesteld die met name juist de
burgerinitiatieven behelst en ook afweegt of de onderkant van onze
samenleving wel voldoende aandacht krijgt. De 'cultuur' functie is het brede
spectrum van kunst, cultuur, vrijheidsdenken, ethiek etc. Tenslotte is de
'milieu' functie noodzakelijk om de toekomst van de stad te kunnen ingaan
met zaken als circulaire economie, duurzaamheid, werkgelegenheid etc. De
burgers die in de burgerraad zitting nemen hebben al de drie functies in hun
bagage. Er is dan geen ruimte meer om allerlei groeperingen die mee uit
zijn op eigen belang dan op maatschappelijk belang de kans te geven. De
samenstelling van de burgerraad veranderd voortdurend naar gelang de
agenda van de raad met de benoemde burgemeester als constante factor.
Lokale democratie vormgeven is dan een zaak van de burgers en geen
handjeklap van de politieke partijen.. DC ga aan de slag met dit idee en laat
een proefgemeente daarmee starten.
vernieuwend Het is vernieuwend maar er zijn veel beren op de weg. Dat alle burgers van
een stad dit idee omarmen, daarvan ben ik overtuigd.
impact Het gaat er om dat er iets wezenlijks moet veranderen in de huidige
structuur. Er veranderd nu al zoveel dat de burgers niet weten hoe of wat er
gebeurt en op welke manier zij daar enig vat op kunnen krijgen
uitvoeringskracht -
overdraagbaar Als DC in haar expertise erin is geslaagd de belemmeringen weg te nemen,
kunnen gemeente dit oppakken en aan de slag te gaan
contact [email protected]
team Het idee is zo vergaand dat met nog niemand is gesproken. Eerst aftasten de
bestuurlijke mogelijkheden.
Ondersteuning
Exposure -
Expertise Als dit idee zo nieuw is en er geen ervaring mee is, moet de expertise worden
uitgevonden
Financiering DC moet de bereid tonen om dit idee te financieren. Het gaat eigenlijk net om
geld maar om met elkaar te kijken of er een aanzet gegeven kan worden tot
een andere manier van omgaan met de burgers van de stad.
Regelruimte
Toelichting Vooralsnog is geen toelichting nodig. Willen we daadwerkelijk de lokale
democratie een nieuw elan geven dan zou het goed zijn om met een aantal
mensen van DC nadere ondersteuning inzetten.
Lokaal Gouda
Project 42
Naam Naar hogere spelniveau’s in ‘buurtkracht en buurtdemocratie’
datum 6-7-2015
Thema’s e-democratie, open democratie, besluitvorming processen, democratisering
initiatieven, netwerk democratie
concreet Naar hogere spelniveau’s in ‘buurtkracht en buurtdemocratie’
Prince of Persia Wie kent nog het computerspel Prince of Persia? Het verhaal van het spel
gaat over een Oosterse prinses die door de boze tovenaar Jaffar wordt
gedwongen om met hem te trouwen. Ze hoopt op haar geliefde om haar te
redden. De geliefde is door Jaffar in de kerkers van het paleis
gevangengezet. Hij weet echter te ontsnappen. En hij heeft een uur de tijd
om door de kerkers en het paleis de prinses te bereiken. Na elke kerker waar hij zich met succes weet uit te vechten, komt hij in een
andere kerker waarin hij nóg meer vijanden moet verslaan en nóg
ingewikkelder opgaven moet zien op te lossen om bij zijn geliefde prinses te
komen. Dit computerspel is een mooie metafoor voor samenwerking in en ten
behoeve van de wijk, en de uitdagingen die horen bij de dóórontwikkeling
van maatschappelijke initiatieven. Na de eerste aanloop en de eerste quick
wins wordt het spel moeilijker en vraagt het meer van de competenties van
álle deelnemers: burgers, maatschappelijke instellingen en
gemeentebestuur.
Deelname aan de Democratic Challenge gaat niet zozeer over een compleet
nieuw idee, maar over de ambitie op een hoger spelniveau te komen en
daar lessen uit te trekken voor onszelf en indirect ook andere wijken en
buurten. In s-H en daarbuiten. Kunnen we ons ‘doormodderen’ op een
hoger niveau tillen?
We kunnen een paar extra ogen en oren goed gebruiken in onze wijk
Muntel/Vliert/Orthenpoort in s’-Hertogenbosch. In het bijzonder zouden
deze ogen gericht moeten worden op één of meer van onderstaande
aspecten:
1 Waar ligt de uitdaging: het organiseren en in stand houden van
samenwerking en verdere verbindingen tussen de verschillende
maatschappelijke initiatieven (waaronder o.m. koppeling van formele en
informele zorg in het kader van de transities). Dit met het oog op overzicht,
het voorkómen van versnippering van energie, en verdere relatievorming
binnen de wijk.
GEVRAAGD AAN DEMOCRATIC CHALLENGE: aanvullende expertise op het
vlak van community building/ i.h.b. ABCD (Asset Based Community
Development).
De Casus De Buurtkiep als aanjager en het zichtbaar maken van sociaal kapitaal Sinds januari 2014 is er een digitaal platform www.buurtkiep.nl in de lucht. Het platform www.buurtkiep.nl is het resultaat van de inzet en energie van
bewoners in Muntel, Vliert en Orthenpoort die geloven in het
zelforganiserend vermogen van de wijk en de ondersteunende en
stimulerende kracht van internet en sociale media daarbij. De Buurtkiep
verbindt buurtbewoners met buurtbewoners, maar ook wijkprofessionals
onderling, wijkprofessionals met buurtbewoners, organisaties, winkels en
ondernemingen met buurtbewoners én met elkaar. Het is een online
dorpsplein én een online marktplein in één. Het platform Buurtkiep huurt
het format van de sociale onderneming MijnBuurtje uit Nijmegen en wordt
in de lucht gehouden door een groep vrijwillige ‘buurtverbinders’ uit Muntel,
Vliert en Orthenpoort. Op die manier wordt alles wat er in de buurt gebeurt
zichtbaar. Buurtkiep ontplooit in het kader van zijn verbindende en
opbouwende rol ook offline bijeenkomsten, ‘TOkOfTheTown’ bijeenkomsten,
gericht op samenwerking en verbinding. In deze periode zijn deze in het
bijzonder gericht op: – Het realiseren van samenwerking tussen betrokken in zorg en welzijn met
het oog op een goede verbinding tussen formele en infrmele zoeg – Het realiseren van een beter aansluiting (qua programmaring en qua
bestuurlijke verantwoordelijkheid) van wijkgebouw De Slinger op de energie
en het sociaal kapitaal in de wijk Een en ander geschiedt in samenwerking met welzijnorganisatie Divers. Er vormen zich in de wijk, zichtbaar door online presentatie op de Buurtkiep
kortom verschillende groepen van mensen met energie voor uiteenlopende
activiteiten: een groep ZZP -ers die op zondagmorgen gratis Yogalessen
e.d. verzorgen, ene groep mensen die een buurtmoestuin hebben opgezet,
een vereniging van eigenaren van een nieuw appartementencomplex,
vrijwilligers in de zorg etc. etc
Samen met de gemeente ’s-H is er een ontwikkeling in gang gezet die het
wijkgebouw een betere verankering in de wijk moet geven. Een
initiatiefgroep van vrijwilligers is nu aan de slag langs twee lijnen: 1
inventarisatie van ideeen uit de wijk en het aanboren van nieuwe
vrijwillgers die hieraan willen meedoen. 2 Nadenken over
bestuurlijk/organisatorische vormgeving.
2 Waar ligt de uitdaging: het organiseren en borgen van de aansluiting van
maatschappelijke initiatieven op de voorkeuren van niet actief
participerende buurtbewoners, zeker daar waar deze initiatieven een publiek
belang dienen resp. beogen.
GEVRAAGD AAN DEMOCRATIC CHALLENGE: (financiële) ondersteuning bi j
het ontwikkelen en realiseren van tools en kennis over laagdrempelige manieren
om bewoners als adviseur duurzaam te betrekken bij maatschappelijke
activiteiten. Verwant aan de eerste vraag: ABCD!
De casus Maatschappelijke initiatieven spelen in mindere en/of meerdere mate in op
behoeften en wensen van (groepen) bewoners. De eerste uitdaging is om
creatieve inbrengers van ideeën ook te verleiden de co-producent van hun
idee te laten zijn. De tweede – wellicht meer weerbarstige- uitdaging is de
check op de vraag of en in welke mate een en ander ook aansluit op de
werkelijke behoeften in de wijk. Dat betekent dat er op wijkniveau checks and balances georganiseerd
moeten kunnen worden. Noem het de ‘representatieve democratie voor
wijkactiviteiten’
3 Het organiseren en in stand houden van goede samenwerking tussen
maatschappelijke initiatieven en de gemeente. GEVRAAGD AAN DEMOCRATIC CHALLENGE: niets, dat kunnen we zelf, maar
vragen de gemeente om actieve medewerking
De casus We dagen de gemeente uit om met ons een nauwe samenwerking aan te
gaan in de komende twee jaren. Vanuit inzicht en overzicht werken we aan
de kansen en barrières die we tegenkomen en werken beide aan het eigen
aandeel. Gemeente Den Bosch is een grote organisatie die als uitdaging
heeft veel meer te werken vanuit de gedeelde maatschappelijke opgaven
die op ons bord liggen. Versnippering en verkokering leiden tot tegengestelde acties en
beleidsuitspraken die maatschappelijke initiatieven ongewild in de wielen
rijden en ontregelen. Ook vragen we de gemeente mee te werken aan samenwerking en
burgerkracht in de wijk door bepaalde onderwerpen op het terrein van
leefbaarheid (iom gemeente verder uit te werken) voor advies voor te
leggen panel van 100 bewoners. Ook zouden we een opdrachtgevende rol
voor wijkwerkers willen verwerven. (zie ook de casus hiervoor)
vernieuwend We willen inspiratie opdoen om bij een meer afstand nemende overheid
democratische processen op wijkniveau goed te organiseren. Daar willen we
een verdiepingsslag op maken
impact - er staat een buurtorganisatie die geankerd is in de wijk - gemeente dbosch actieve deelnemer; intern optimale afstemming
uitvoeringskracht
overdraagbaar Beoogde resultaten: lessen, kansen, barrieres voor het organiseren van buurtdemocratische
processen.
contact [email protected]
team Stichting Buurtkiep, iniiatiefgroep wijkgebouw De Slinger,
welzijnsonderneming DIVERS, gemeente 's-Hertogenbosch, officieel hiervoor
nog te benaderen, contactpersoon Wouter Smit 0615679448
Ondersteuning
Exposure graag, maar niet noodzakelijk
Expertise zie bijlage
Financiering GRaag in overleg aghankleloijk van de mogelijkheden, gaat om ontwikkeling
aanvullende digitale tools Mogelijk ook onderzoek
Regelruimte nvt
Toelichting zie bijlage
Lokaal Wijk Muntel-Vliert-Orthenpoort gemeente 's-Hertogenbosch
Project 43
Naam YOOFORCE - voor de verandering www.yooforce.nl
datum 6-7-2015
Thema’s e-democratie, open democratie, lokale media en democratie, netwerk
democratie
concreet Yooforce is een on- en offline collaborative community voor jongeren die
zich graag bemoeien met hun eigen zaken en ideeën hebben over hoe
sommige dingen in onze maatschappij anders, beter of slimmer kunnen. Op Yooforce kunnen ze laten horen wat hen bezig houdt. Zij wisselen ideeën
uit en bedenken met elkaar oplossingen die misschien niemand nog heeft
bedacht. In de fanzone van Yooforce zitten mensen van maatschappelijke
organisaties, het bedrijfsleven, de pers en politieke partijen, Kamerleden,
bestuurders van gemeenten en provincies. Zij zijn toeschouwers en kunnen
niet actief meedoen.
vernieuwend Yooforce is een unieke, door ons ontwikkelde methode, voor de realisatie
van een collaborative community, gebouwd vanuit een wens tot echte
samenwerking, de kern van democratie. Binnen een collaborative community hebben leden een duidelijk doel of in
ieder geval een gedeelde ambitie. Het is duidelijk wie lid is en waarom. Het
is een samenwerkingsverband waarbinnen de leden vanuit gedeelde
ervaringen en kennis met elkaar aan de slag gaan. Interessante
gebruikersstatistieken, rapportages en roadmaps zijn beschikbaar. Binnen de gemeente kunnen Yooforce events worden gehouden, waar
jongeren live met elkaar aan de slag gaan met de “brandende vraag’.
Dynamische formats zijn hiervoor ontwikkeld, zoals: een debatbattle, de
ideeëngenerator, de rapmachine e.d.
impact Jongeren worden onvoldoende uitgenodigd en uitgedaagd om
maatschappelijk van betekenis te zijn. Ze kunnen meer betekenen voor hun
omgeving en zichzelf dan ze vaak weten en geleerd hebben. Als zij op de
juiste manier worden benaderd met de juiste middelen en aanpak, zijn zij in
staat, op hun eigen wijze, een positieve bijdrage leven aan de lokale
democratie. Op het platform hebben gemeenten de mogelijkheid een “BRANDENDE
VRAAG” te stellen aan de jongeren. Een vraag over ieder onderwerp dat
binnen de gemeente belangrijk wordt gevonden en waarvoor zij de frisse
blik van deze doorgaans moeilijk bereikbare jonge mensen hard nodig
hebben. Met elkaar gaan wij er voor zorgen dat goeie ideeën en plannen
ook echt werkelijkheid worden. Op deze manier leveren we een unieke bijdrage aan lokale democratie.
Passend bij deze jonge, hybride generatie, die slimmer en creatiever is dan
ooit. En die we hard nodig hebben om de grote thema’s van de toekomst op
te lossen. Kritische jongeren, die zonder invloed van bestaande conventies en politiek,
recht hebben op directe invloed op hun eigen leefomgeving.
uitvoeringskracht -
overdraagbaar Tijdens de Yooforce-live evenementen worden jongeren uitgenodigd zich
verantwoordelijk te voelen voor hun directe leefomgeving. De resultaten
van deze lokale evenementen worden vervolgens gedeeld op het online
Yooforce platform, zodat andere gemeenten (en de rest van Nederland)
kennis en inspiratie kunnen opdoen. Informatieoverdracht verloopt dus van
lokaal en live naar landelijk en online. Het platform is ingericht dat het een
bron van informatie en inspiratie is. Op een speciale “Democratic Newsfeed” worden de interessante
projecten/plannen van gemeenten inhoudelijk en visueel zichtbaar en daarmee overdraagbaar.
contact [email protected]
team Jurrian van Dijk, buurt-/participatiecoach, historicus (projectleider Yooforce) - Jos Ahlers, sociaal psycholoog en strategische marketing directeur (auteur
Generatie Z) - Robert Voogel, bedrijfsadviseur en online media expert (directeur House of
Generations) - Josée Rijke, conceptueel denker en communicatiespecialist (directeur
theLabs)
Ondersteuning
Exposure Hulp bij ondersteuning bij exposure gemeenten en maatschappelijke
organisaties.
Expertise TheLabs en House of Generations ontsluiten deze kracht van
samenwerking door middel van het opzetten en creëren van Collaborative
Communities: inhoudelijke communities van mensen die een
gemeenschappelijk doel hebben een goede manier samen te werken. Op basis van nauwkeurige analyse ontwikkelen wij Community Programma’s
die bestaan uit prikkelende concepten en unieke instrumenten.
Programma’s waar mensen centraal worden gezet.
- Jurrian van Dijk, buurt-/participatiecoach, historicus (projectleider Yooforce) - Jos Ahlers, sociaal psycholoog en strategische marketing directeur (auteur
Generatie Z) - Robert Voogel, bedrijfsadviseur en online media expert (directeur House of
Generations) - Josée Rijke, conceptueel denker en communicatiespecialist (directeur
theLabs)
Financiering Yooforce is door ons ontwikkeld, gerealiseerd en bekostigd. Een basisfinanciering van € 10.000,-/excl. BTW voor ontwikkeling van
middelen die nodig zijn voor de exposure naar de gemeenten is welkom. Voor het stellen van een “Brandende Vraag” aan hun jongeren betalen
gemeenten het volgende: 1 vraag: € 1.000,- 2 vragen : € 1.750,- 3 vragen : € 2.500,- Bedragen zijn exclusief BTW. Hiervoor ontvangen zij: advies over het ontwikkelen van democratic
communities en een Yooforce live event, online activatie van de doelgroep en
het platform, gedetailleerde gebruikersstatistieken, rapportages en een
roadmap.
Regelruimte nvt
Toelichting Wij vragen graag ondersteuning bij het benaderen en enthousiasmeren van
gemeenten/medewerkers. Publiciteit in overheidsmedia.
Lokaal 35 gemeenten die een ROC huisvesten
Project 44
Naam Burgerbetrokkenheid bij Jeugdzorgbeleid im Brabant Noordoost
datum 6-7-2015
Thema’s besluitvorming processen
concreet De gemeente s'-Hertogenbosch is centrumgemeente van Brabant
Noordoost en koopt namens deze regio de jeugdzorg in. Graag willen wij
met de regio in het najaar een project starten om het beleidsproces rondom
jeugdzorg anders in te richten voor 2017. Een proces waarbij jeugdigen en
hun ouders aan de voorkant betrokken worden, en daarna ook betrokken
blijven. Het gesprek met de aanbieders blijven we natuurlijk ook voeren. In
het project kijken we hoe de drie partijen (gemeenten,
jeugdzorgaanbieders, jeugdigen en hun ouders) kunnen betrekken zonder
dat het proces van transformatie wordt vertraagd. Het moet juist gaan
versnellen!
vernieuwend De reden waarom ik dit bij de Democratic Challenge wil aanmelden is dat
deze werkwijze ook een fundamenteel andere positie vraagt van de
gemeenteraad: die toetst het proces aan de voorkant, en zal aan de
achterkant het resultaat afwegen tegen de lokale gemeentelijke belangen.
impact De regionale samenwerking wordt versterkt, het beleidsproces wordt
sneller en burgers blijven betrokken.
uitvoeringskracht -
overdraagbaar Andere regio's of centrumgemeenten zouden kunnen leren hoe
samenwerking wordt versterkt en hoe burgers op een regionaal niveau
betrokken kunnen worden.
contact [email protected]
team Gemeente (incl gemeenteraden), jeugdzorgaanbieders, ouders en clienten
(en belangenorganisaties)
Ondersteuning
Exposure We willen ons idee presenteren aan gemeenteraden, clientenraden, wmo
adviesraden en andere betrokkenen
Expertise We willen graag weten in welke vorm we dit kunnen gieten, wat zijn de
mogelijkheden om burgers bij zo'n regionaal proces structureel te betrekken,
hoe krijgen we de regio hier in mee en welke ervaringen zijn er elders in het
land op regionaal jeugdzorggebied?
Financiering Eventuele (co)financiering van een middel om regionale burgerbetrokkenheid
bij jeugdzorgbeleid te verwezenlijken.
Regelruimte -
Toelichting 1. Ondersteuning in het versterken van de regionale samenwerking en het op
de regionale agenda zetten van het thema 'burgerbetrokkenheid bij
jeugdzorgbeleid'. 2. Meedenken over de mogelijke opties om burgerbetrokkenheid bij
jeugdzorgbeleid te creeeren. 3. Mee uitvoeren van de uiteindelijk gekozen optie om burgerbetrokkenheid bij
regionaal jeugdzorgbeleid te verwezenlijken.
Lokaal Regio Brabant Noordoost
Project 45
Naam Supermoedertour
datum 6-7-2015
Thema’s open democratie, lokale media en democratie, participatie
migrantenmoeders en hun kinderen
concreet Supermoedertour
Moeders hebben soms andere routes door de buurt dan hun kinderen. Ze
doen de boodschappen of gaan naar hun werk, meestal allebei. Soms
denken ze aan de plek waar ze opgroeien als ze door een park lopen, of de
geur van gebraden kip ruiken in een winkelstraat. Supermoeders nemen je mee om je hun buurt te laten zien. Ze spreken
soms andere talen, kennen andere mensen dan hun kinderen en kunnen
herinneringen ophalen aan dingen die hun kinderen niet meer kennen of
weten. Ze kunnen tegelijkertijd hier zijn en in Marokko met hun gedachten.
Wat gaan we doen? Kinderen van de Weekend Academie gaan hun moeders interviewen over
hun (dagelijks) leven en hun geschiedenis. Ze gaan vragen stellen over haar
kindertijd, over wat ze wilde worden toen ze zo oud was als zij, over haar
dromen, over het huis van haar jeugd. Dan gaan ze vragen stellen over het
leven nu. Over haar vreugden en zorgen. Dan lopen ze twee uur met haar mee in huis en door de buurt of stad. Ze
maken foto's of een filmpje. Samen ontwikkelen ze een tour door de buurt
om ook anderen de buurt door hun moeders ogen te laten zien. Daarbij
nodigen we ook anderen uit om deze tour mee te gaan lopen. We leggen
deze gebeurtenissen vast op video en in een fotoboek voor alle deelnemers.
Zo schrijven we de hedendaagse geschiedenis van gezinnen in deze wijken.
In de herfst van dit jaar willen we met drie organisaties een pilot starten in
Bos en Lommer, Amsterdam. Op basis van de uitkomst van de evaluatie
ontwikkelen we dit project voor meerdere wijken in Amsterdam. We hebben
een groot netwerk in Amsterdam en andere steden waar we dit concept
kunnen aanbieden.
Dit versterkt lokale democratie omdat eigenaarschap van de wijk belangrijk
is voor moeders en kinderen en hun stem vaak niet gehoord wordt bij
besluitwordingsprocessen. Supermoedertour betrekt deze generatie bij de wijk en laat ze er anders
naar kijken. Tegelijkertijd worden beleidsmakers en ambtenaren
uitgenodigd om met de moeders en kinderen mee te lopen. Zo kijken de
professionals door de ogen van bewoners naar hun eigen werkgebied.
vernieuwend Veel gezinnen in Amsterdam komen uit allerlei culturen. Ouders zijn
geboren in andere landen, hun kinderen zijn geboren in Amsterdam. De
wereld thuis is is anders dan de wereld buiten. Uitwisseling tussen ouders
en kinderen over hun ervaringen en leefwerelden is niet vanzelfsprekend.
Door ze samen te laten wandelen langs hun plekjes creëren we een gesprek
over positieve dingen en een blik in elkaars beleving. Dit versterkt lokale democratie omdat eigenaarschap van de wijk belangrijk
is voor moeders en kinderen en hun stem vaak niet gehoord wordt bij
besluitwordingsprocessen. Supermoedertour betrekt deze generatie bij de wijk en laat ze er anders
naar kijken. Tegelijkertijd worden beleidsmakers en ambtenaren
uitgenodigd om met de moeders en kinderen mee te lopen. Zo kijken de
professionals door de ogen van bewoners naar hun eigen werkgebied.
impact Invloed van migrantenmoeders op besluitvorming stadsdelen, openbare
ruimte en andere processen. De impact van het project behelst allereerst
moeders en kinderen die meedoen. Vervolgens leggen we deze verhalen
vast in de Verhalenbank en organiseren we enkele keren per jaar
wandelingen Kijk naar je Wijk. Buurtbewoners of andere geïnteresseerden
lopen mee met een duo en horen de verhalen. Zo brengen we verhalen van
bewoners en generaties naar buiten.
uitvoeringskracht
overdraagbaar In de herfst van dit jaar willen we met drie organisaties een pilot starten in
Bos en Lommer, Amsterdam. Op basis van de uitkomst van de evaluatie
ontwikkelen we dit project voor meerdere wijken in Amsterdam. We hebben
een groot netwerk in Amsterdam en andere steden waar we dit concept
kunnen aanbieden. Door middels van de video's en het fotoboek kunnen ook andere
organisaties dit idee gebruiken
contact [email protected]
team Het project wordt uitgevoerd door 3 lokale organisaties: Jonge Sla Weekend Academie
Supermoeders
Ondersteuning
Exposure Bekendheid, zodat we de kennis en ervaring kunnen delen in andere steden
en wijken
Expertise Over de beïnvloeding van besluitvorming in lokaal bestuur
Financiering We hebben een deel eigen dekking vanuit de drie betrokken organisaties en
Stadsdeel West in Amsterdam (o.v.), maar we missen nog een deel van de
kosten voor het maken en monteren filmpjes en het samenstellen van het
fotoboek.
Regelruimte nvt
Toelichting zie bijlage projectplan
Lokaal Amsterdam, Bos en Lommer
Project 46
Naam voOot
datum 6-7-2015
Thema’s e-democratie, open democratie, besluitvorming processen
concreet voOot is ontstaan vanuit een simpel idee: Ik wil (bijvoorbeeld via een app)
op de hoogte worden gehouden over de beslissingen van de gemeenteraad
en mee kunnen stemmen met die beslissingen. Ik hoef niet alles te weten,
maar vooral beslissingen over gebieden in de stad die ik interessant vind,
speciale thema's of specifieke onderwerpen.
We hebben geprobeerd om deze app te ontwikkelen, maar liepen tegen
allerlei bezwaren aan. Zowel technisch (er is nog te weinig goede open data
beschikbaar) als inhoudelijk (ʺ dan wordt het allemaal wel heel erg
inzichtelijkʺ , ʺ Het beslissingsproces is niet in een app te stoppenʺ ) als
organisatorisch (bv geen tijd). Het bestaande raadsinformatiesysteem werkt in essentie, maar is slecht te
gebruiken voor programmeurs om hier toepassingen op te maken.
voOot is er niet alleen voor de lokale belanghebbenden die op de hoogte
willen worden gehouden van lopende ontwikkelingen. Het is ook een
mogelijkheid voor raadsleden of partijen om meer achtergrondinformatie te
geven over een bepaalde beslissing. Zo zou een raadslid een video kunnen
toevoegen met een uitgebreide stemverklaring, of meer achergrond-
informatie over een bepaald onderwerp.
Op termijn, als er genoeg wordt meegestemd, zou voOot een ondersteuning
kunnen bieden bij het kiezen van een volksvertegenwoordiger. Het wordt
inzichtelijk met welke partij je het meest op 1 lijn zit wat betreft de
beslissingen die zijn genomen in de gemeenteraad.
voOot richt zich op het inzichtelijk maken van het beslissingsproces, en
stimuleert mensen om hier zelf over na te denken. Het is niet de opzet om
een live volksstemming of referendum te op te zetten.
vernieuwend Een tijd terug is het project watstemtmijnraad opgezet. Dit
programma/project is gestopt. voOot is vernieuwend omdat het zich op de ontwikkeling en het gebruik van
open data richt. Door het uitgangspunt van vrij beschikbare, machine
leesbare gegevens, wordt het ontwikkelen van toepassingen eenvoudiger en
meer beheersbaar. Door het ontwikkelen van een open in plaats van een
besloten en gesloten systeem zorgt ervoor dat uitbreiding en aansluiting
eenvoudiger gaat.
impact Het wordt inzichtelijker voor een groter publiek hoe het beslissingsproces
van de gemeenteraad werkt. Op termijn wordt het duidelijk welk raadslid /
partij het beste bij je past. Het kan ook betekenen dat het raadsinformatiesysteem volledig wordt
herzien, niet alleen stemuitslagen, maar een volledig open documentatie-
systeem. Dit kan betekenen dat het openstellen van de gemeenteraad
wordt gestimuleerd.
uitvoeringskracht
overdraagbaar Als het in Den Haag kan, dan kan het in principe in iedere gemeente
worden toegepast.
contact [email protected]
team Idee on ontwikkeling: Arn van der Pluijm (urbanlink.nl), Grafisch ontwerp: Daan Spangenberg (dspbrg.nl), Coding: Marcel Wouters (thrivingthings.com), Het project wordt uitgevoerd bij het The Hague Centre for Civic Hacks in Den
Haag.
Ondersteuning
Exposure In deze fase lijkt het niet nodig, maar wellicht als opening bij de gemeente
Expertise Expertise over het beslissingsproces van de gemeenteraaad
Financiering Er is op dit moment geen financiering, dus ondersteuning hierbij is welkom
Regelruimte -
Toelichting Kennis over beleid; relevante lopende en afgesloten projecten en
programma's; inzichtelijk maken van het beslissingsmodel;
Lokaal Den Haag
Project 47
Naam De Tweede Mening ( Burgerberoep )
datum 7-7-2015
Thema’s e-democratie, besluitvorming processen, verantwoording, delibereren
concreet We willen een structurele kans geven voor betere “deliberatie” en een vorm
van burgerberoep. Mensen die een afwijzing van de gemeente niet
begrijpen kunnen in beroep bij een groep burgers die bereid zijn mee te denken. We kijken dan of zij tot
dezelfde afweging komen als de gemeente. Neem de traplift van de 90-jarige man
uit Alphen. Laatst circuleerde een brief aan de man waarin staat dat hij geen traplift krijgt
‘omdat hij eerder had kunnen voorzien dat traplopen moeilijk zou worden’. Volgens de
gemeente zit de zaak genuanceerder in elkaar dan op social media wordt gesuggereerd. Leg dat
eens voor aan burgers! Vinden zij ook dat de zaak genuanceerder ligt? Dat geeft dat
vertrouwen! Vinden zij van niet? Dan is dat reden om de uitspraak te heroverwegen. Daarom hebben Marije van den Berg en Hein Albeda bedacht dat het goed
te organiseren is om de beslissing van de gemeente als second opinion voor te leggen aan
leken, gewone mensen die bereid zijn te argumenteren en mee te denken. De
deelnemende gemeenten kunnen uitspraken laten voorleggen aan burgers en als het aantal
deelnemende mensen groeit, zou een beslissing zelfs aan eigen bevolking kunnen worden
voorgelegd. Het is bovendien een optie om de selectie van de deelnemers bij loting te doen,
waarmee we tegelijkertijd een experiment uitvoeren met deze manier van
vertegenwoordiging organiseren. Het idee is goed uitvoerbaar en levert gemeenten en deelnemers voordeel
op! Kijk naar FBTO. Die laat beslissingen om schade uit te keren bekijken door mensen
en laat hen over de zaak discusiëren. Zo merkt FBTO waar hun beslissing moeilijk was uit te
leggen, waar ze fouten maakt, wat beter kan, maar ook merkt ze dat verreweg de meeste
beslissingen door gewone mensen gewaardeerd en overgenomen worden (www.onderling.nl).
Dit concept bewijst dat deze deliberatie door burgers de organisatie voordeel brengt: de
organisatie leert niet alleen beter uitleggen, maar ook hiaten in de eigen afwegingen te
vinden! Verzekerden zien hoe FBTO afweegt en hebben een beroepsmogelijkheid als
ze het er niet mee eens zijn. Ook moeilijke kwesties rond de uitkering kunnen we voorleggen. Neem een
werkzoekende zestiger met uitkering die drie keer in de week zijn zwaar gehandicapte
dochter bezoekt in de nabij gelegen centrumgemeente en zo het instituut veel werk uit
handen neemt? Verplichten te solliciteren? Wat te doen met de uitkeringsgerechtigde zoon
die bij zijn dementerende vader en hulpbehoevende moeder gaat wonen? Korten op de
uitkering?
Wij willen een forum maken waar mensen mee kunnen praten over
moeilijke beslissingen. Het moet concreet zijn en aansluiten bij de praktijk
vernieuwend Het is vreemd dat dit plan vernieuwend is, maar de methode is binnen de gemeenten onbekend. Wel is het al in de praktijk gebracht door FBTO en (voor geschillen tussen kopers en verkopers) op E-bay. Het is tegelijk een goedkope methode en een methode die vernieuwend is. Onze verwachting is dat het grote impact zal krijgen: op de verantwoording van WMO-besluiten door gemeenten, maar misschien ook breder.
impact Wat hebben gemeenten hier aan? Uit de behandeling van de diverse beroepen tegen beslissingen door nietprofessionals kunnen gemeenten leren of de beoordeling strookt met hoe de meeste mensen zouden beslissen, zitten daar witte vlekken in? Wat kunnen ze leren van onze manieren van oordelen? Doen gewone mensen (al dan niet geselecteerd door middel van loting) dat anders? Zien zij andere dingen dan de gemeente? Wat hebben burgers hier aan? Uiteindelijk wil iedereen dat de gemeente zorgvuldig omgaat met de beperkte middelen. Om solidariteit te blijven koesteren, willen mensen graag weten dat het geld niet naar profiteurs gaat en dat er dus een zorgvuldige afweging is. Het
is het een manier om verantwoording af te leggen: zo oordeelt jouw gemeente, wat vinden jullie daarvan? Verder zou het (als gemeenten daar in mee willen gaan) een goedkope beroepsmogelijkheid geven en anders op zijn minst een soort ombudsfunctie ontstaan die de gemeente vraagt om de uitspraak te heroverwegen. Met de gemeenten kunnen we afspreken op welke manier het burgerberoep telt. Wordt het pas toe of leg uit? Een zwaarwegend openbaar advies? Of neemt de gemeente het rechtstreeks over?
uitvoeringskracht
overdraagbaar Net als bij een ombudsman of geschilbeslechting zullen andere gemeenten gaan kijken wat er op de site besloten werd. Zij zullen mee kunnen doen of alleen leren van wat er gezegd wordt.
contact [email protected]
team Marije van den Berg en Hein Albeda
Ondersteuning
Exposure exposure , een okay stempel van BZK en verspreidingskracht
Expertise juridische expertise
Financiering 14000 euro
Regelruimte -
Toelichting Exposure om gemeenten te werven, een okay stempel van BZK en
verspreidingskracht Juridische steun: mogelijk een jurist die gemeenten helpt om de juridische
consequenties te beschrijven en mogelijke samenhang met reguliere
beroepsprocedures. Verder over de ruimte en consequenties als we
adresgegevens van gemeenten krijgen om te kunnen loten. Finaqnciering: 14000 euro om goed van start te kunnen, minimaal vier
gemeenten tewerven, voorlichting te geven inclusief materiaal, een
informatiesite te bouwen en documentatie te produceren
Lokaal pilotgemeenten worden gezocht
Project 48
Naam Heel Apeldoorn doet
datum 7-7-2015
Thema’s democratisering initiatieven, netwerk democratie
concreet Stimuleren door te laten zien hoe leuk het kan zijn. Meer beweging creeren
Ons collegeprogramma geeft ons het volgende mee:
• In de stadsdeelaanpak willen wij de kracht en energie van onze inwoners
en ondernemers de ruimte geven. • Wij gaan de goede ideeën vanuit dorp en buurt niet langer
institutionaliseren maar vooral het ‘doen’ faciliteren. • Wij geven ruimte aaninwoners en ondernemers om meer invloed te
hebben op de eigen omgeving, zoals bij groenonderhoud, inrichting
openbare ruimte en speelplaatsen. • - “De kern van ons handelen is op basis van gelijkwaardigheid en vanuit
een positieve houding luisteren naar nieuwe en vernieuwende ideeën.” • - “Wij moeten als overheid durven loslaten.” • - “De bestuursstijl zal er een zijn van ruimte laten voor zowel de
gemeenteraad als voor inwoners en partners in de stad voor inbreng,
wijziging, verbetering en coproductie.” • - “De wijze van communiceren is proactief en doorzichtig en we zeggen
ook duidelijk waneer iets niet kan.“
In Apeldoorn wordt al jarenlang meegewerkt aan de openbare ruimte, door
bewoners en bedrijven. Deze burgerinitiatieven worden over het algemeen
gefaciliteerd door de eenheid Beheer en Onderhoud. Het gaat om een
diverse verzameling initiatieven waar veel mensen bij betrokken zijn; van
bewoners die al 15 jaargezamenlijk hun buurtplantsoen onderhouden en
daarna koffiedrinken tot individuen die een bushokje schoonhouden of een
urilift bedienen in een uitgaansgebied. In 2015 hebben we een inventarisatie gemaakt van de lopende initiatieven.
Door interviews met wijkbeheerders hebben we per stadsdeel een
overzichtgemaakt, bestaand uit tabellen en categorieen gemaakt (schoon,
groenonderhoud, aanleg, buurtpreventie, overig). Deze zijn vervolgens
omgezet in een digitale kaart. Deze tabel en kaart zijn inmiddels instrument
van de eenheid BenO om overzicht te houden van wat er speelt. We kunnen constateren dat er al heel veel initiatieven zijn (meer dan 200)
maar er blijkt ook nog redelijk wat willekeur te bestaan; er zijn geen
duidelijke regels over wanneer een initiatief welkom is, hoe gefaciliteerd
wordt en aan welke voorwaarden iets moet voldoen. Soms wordt er gewerkt
met een beheersovereenkomst maar niet altijd. In de evaluatie met de wijkbeheerders is een aantal ervaringen naast elkaar
gezet en verbeterpunten genoteerd.
Plan is om door deze initiatieven in beeld te brengen te laten zien wat er
allemaal al gebeurt en hoe leuk dat is. Zo hopen we mensen te stimuleren om ook hun betrokkenheid te tonen en
zelf met initiatieven te komen,
Het gaat in eerste instantie om het fysieke domein, maar het moge duidelijk
zijn dat de sociale component van burgerinitiatieven uiteindelijk minstens zo
belangrijk is. We werken toe naar een digitale kaart waar mensen hun initiatief terug
kunnen vinden. Deze maakt onderdeel uit van een website, waar, naast
deze voorbeelden ook de set spelregels en foto’s en filmpjes van bewoners
te vinden zijn.
Dit verhaal is het begin van een grotere beweging; werknaam “Apeldoorn
Doet”. Er zijn nog meer initiatieven op sociaal gebied, evenementen, acties
georganiseerd via verenigen etc. We bouwen een modulair systeem, onder een grote paraplu, waarbij de
betrokkenheid, mensen die er toe doen en hun onderlinge ontmoetingen
naar een hoger niveau worden getild.
Op deze manier nodigen we inwoners en bedrijven uit om hun
betrokkenheid te laten zien. Vanuit de gemeente pakken wij vooral de rol
van faciliteerder en verbinder. Via de regisseurs Openbare ruimte,
wijkbeheerders en de digitale platforms worden ontmoetingen gemaakt en
verbindingen gelegd, wat natuurlijk leidt tot nog grotere energie. Uit een
aantal lopende voorbeelden blijkt nu al dat wij, van de gemeente, dan
makkelijk een stapje zijwaarts kunnen maken en vanaf de zijlijn meekijken. Het is niet zo ingewikkeld: stimuleren door te laten zien hoe leuk het kan zijn.
vernieuwend Participatie is van alle dag en er dus altijd al geweest. Ook wordt al langer
de burger opgezocht om te participeren in overheidstaken of taken die op
het snijvlak liggen tussen particulier en overheid. Deze aanpak keert het
proces om. Door initiatieven ʺ binnen te laten komenʺ en via de
participatiekaart zichtbaar te maken kan de gemeente bepalen waar en hoe
zij wil en kan participeren (overheidsmparticipatie). Soms door een stapje
opzij te doen (loslaten). Het vernieuwende is dat wij met gebruikmaking
van de digitale mogelijkheden verbindingen kunnen leggen of mensen zelf
verbindingen laten leggen. Door dit te koppelen aan wijkvitaliteitsplannen
(hier komt 'alles'op te staan) kan nog meer meerwaarde ontstaan.
impact Er is een breed bereikbaar duurzaam platform met honderden initiatieven
die zich langzamerhand uitbreiden van het fysieke naar het sociale domein.
De zichtbaarheid, herkenbaarheid en waardering voor initiatieven is groter
waardoor de sociale cohesie in een wijk toeneemt.
Besluitvormingsprocessen lopen soepeler omdat men meer van elkaar weet
en de rollen beter kent.
uitvoeringskracht
overdraagbaar De kaart en de dingen die daarvoor nodig zijn, zijn niet uniek voor
Apeldoorn en kunnen ʺ copy, pasteʺ overgezet worden naar elke
willekeurige gemeente en daar gevuld worden met eigen initiatieven. De
bijbehorende set aan spelregels die wordt opgesteld kan stof tot discussie
zijn en de uitkomst zal per gemeente verschillen
contact [email protected]
team Gemeente Apeldoorn en een diverse groep aan initiatieven vanuit bewoners,
bedrijven en maatschappelijke organisaties.
Ondersteuning
Exposure de kaart wordt in oktober gelanceerd en moet uitgerold worden. Hiervoor
wordt een communicatietraject opgezet en mogelijk een campagne opgezet.
Deze uitwerking volgt later.
Expertise Een van de grotere uitdagingen zal zijn om de cultuuromslag bij de overheid
van de grond te krijgen. Loslaten, genoegen nemen met een in jouw ogen
'second best' oplossing. Besluitvorming die anders zal gaan lopen. Op alle drie
niveaus zal dit een cultuuromslag vragen (ambtelijk, college en raad). Hulp bij
dit proces is gewenst. (denkkracht, kennis). Bij het project hoort een set van spelregels die aan de ene kant niet
beklemmend moeten zijn maar aan de andere kant tegemoet blijven komen
aan de taken/eisen en randvoorwaarden. Boeiende is de verantwoordelijkheid
ten aanzien van veiligheid op en in de openbare ruimte.
Financiering Afhankelijk van het communicatieplan en de implementatiekosten. Een
voorlopige schatting van de projectkosten is € 120.000,-
Regelruimte -
Toelichting Wij zijn met trots bezig met dit project en delen dit graag met anderen en
leren van anderen. Vragen die leven zijn de rollen van de verschillende lagen
in de organisatie (de kaderstellende positie van de raad bij een participerende
overheid), maar ook een cultuuromslag op uitvoerend niveau (sturingsdrang,
niet kunnen loslaten, houding en gedrag, nee kunnen zeggen als het echt niet
kan). hoe faciliteer je nou het beste de initiatieven? Meedenken/cofinancierning op de communicatie. Meedenken/cofinanciering op de implementatie (is het geschikt voor bredere
uitrol dan alleen Apeldoorn).
Lokaal Apeldoorn
Project 49
Naam Gelote burgerraad – van theorie naar Amersfoortse praktijk
datum 7-7-2015
Thema’s open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven
concreet Aanleiding Amersfoort is een stad met al een behoorlijke traditie op het gebied van
bestuurlijke ontwikkeling. We noemen bijvoorbeeld de vele
burgerinitiatieven zoals Het Nieuwe Samenwerken, de G1000 en het vervolg
ervan in de wijk. Al jaren zijn vier inwoners samen met diverse andere Amersfoortse burgers
actief betrokken bij initiatieven gericht op het versterken van de
democratie. Het laatste jaar spitst zich dat steeds meer toe op een
experiment met een gelote burgerraad met als basis het model van
Bouricius en geïnspireerd door het boek van David van Reybrouck ‘Tegen
verkiezingen’. Op 11 maart 2015 hebben twee van hen hierover een pitch
gehouden in de Broedplaats - het netwerk van inwoners, ambtenaren,
raadsleden en wethouder die bij elkaar komen. Hier kunnen ideeën gedeeld
worden en medestanders voor plannen geworven worden. De ideeën
kunnen gaan over: 1) verbeteren van de samenwerking tussen stad en
stadhuis; 2) vernieuwen van de lokale democratie. Ter plekke sloten zich een raadslid, de griffier en een ambtenaar zich bij de
groep inwoners aan – de werkgroep ‘Nieuwe Democratie’ gaat aan de slag.
Hun gezamenlijke uitdaging is een gelote burgerraad te realiseren, en in het
proces daar naartoe zo veel mogelijk te leren.
Het plan van de ‘Werkgroep Nieuwe Democratie’ De werkgroep werkt toe naar de ontwikkeling en uitvoering van een
experiment in Amersfoort met een gelote burgerraad. Met dit experiment
willen we onderzoeken: 1) of en hoe een gelote burgerraad een positieve
bijdrage levert aan de betrokkenheid van inwoners bij het proces van
democratische besluitvorming in hun gemeente, en 2) hoe daarbij de relatie
tussen een burgerraad van gelote burgers en de gemeenteraad bestaande
uit gekozen vertegenwoordigers vormgegeven kan worden. Cruciaal daarbij
de ruimte die de gemeenteraad geeft aan de gelote burgerraad.
De reeds uitgevoerde en lopende acties De werkgroep heeft zich tot op heden gericht op het definiëren van
randvoorwaarden en overige specificaties die voor het opzetten van dit
experiment van belang zijn. De resultaten daarvan heeft de werkgroep op
21 april 2015 in een Raadsacademie de gemeenteraad van Amersfoort
gepresenteerd en besproken. Dit was een positieve bijeenkomst waarbij alle
fracties in een open sfeer werden uitgedaagd om mee te denken over een
experiment. Er zijn vragen gesteld door raadsleden die de werkgroep nu
verder onderzoekt. De bevindingen daarvan worden opnieuw voorgelegd en
besproken tijdens een volgende Raadsacademie in de herfst 2015. Als Democratic Challenge project verwachten wij de voorbereidingen van
het experiment te versnellen en de randvoorwaarden voor het experiment in
een bredere setting te kunnen ontwikkelen en toetsen. Zo zijn er vragen
over de representativiteit van de gelote groep: Moet de gelote burgerraad
een afspiegeling zijn van de lokale samenleving? Zo ja, (waarom) en via
welk instrumentarium kan dat gewaarborgd worden? Er zijn diverse bronnen
onderzocht die te maken hebben met de omvang van de te loten groep
inwoners: statistisch onderzoek en historisch onderzoek. We willen onder
meer een statisticus raadplegen die ervaring heeft met loting. We werken een stroomschema uit waarin bestaande structuren
(gemeenteraad, ambtelijke organisatie, College, enz.) waar mogelijk
gecombineerd worden met benodigde nieuwe structuren in het experiment
(agendaraad, planraad, procedureraad, e.d. naast de burgerraad). We onderzoeken waar een onderwerp aan moet voldoen om geschikt te zijn
voor het experiment. Is een wijkgebonden onderwerp en daarmee ook een
op een wijk gericht experiment het beste? We nemen reeds besloten
onderwerpen uit het archief van de gemeenteraad door om gevoel hierbij te
krijgen. Daarnaast werpen we een blik op die onderwerpen die geagendeerd
staan voor behandeling in de gemeenteraad in de tijd die voor ons ligt. We hebben een crashtest gedaan om te bepalen wat in het voortraject
nodig is om ervoor te zorgen dat het experiment de grootste slagingskans
heeft. Hieruit werd duidelijk dat vooraf informeren heel belangrijk zal zijn.
(Informeren/consulteren van inwoners, de fracties van partijen in de
gemeenteraad, van lokale media/pers, van het College en de ambtelijke
organisatie, enz.)
Acties in de toekomst Naast de praktische onderzoeken en voorbereidingen zien wij een noodzaak
om meer kennis te vergaren en om de (zich ontwikkelende) ideeën te delen.
Het doel is om overeenstemming met de gemeenteraad van Amersfoort te
bereiken over het daadwerkelijk uitvoeren van een experiment. Wij
proberen de gemeenteraad te ‘verleiden’ een zo groot mogelijk mandaat te
laten geven. Een belangrijk aspect is het delen van informatie.
Daarom willen we: 1. Experts inschakelen voor het verder uitdenken van het experiment,
bijvoorbeeld op het gebied van lokaal bestuur/lokale democratie,
organisatiekunde/procesbegeleiding, psychologie, communicatie, en
statisticus met ervaring in lotingsystemen 2. Een symposium over gelote burgerraad organiseren die bijdraagt aan het
creëren van draagvlak bij raadsleden, ambtenaren en inwoners. Hierbij
willen we een aansprekende spreker (van de burgerraad uit Ierland of
IJsland, Terrill Bouricius, David van Reybrouck, …) uitnodigen, andere
experts en waar mogelijk samenwerken met andere actieve gemeenten
zoals Zeist en Peel en Maas (die recentelijk een experiment met een sociale
burgerraad is gestart). We willen de opbrengst publiekelijk delen. Hiervoor
is een goede videoregistratie van het symposium belangrijk. 3. Een animatiefilmpje laten maken dat op krachtige en simpele wijze
weergeeft wat een gelote burgerraad is en hoe een experiment hiermee
eruit ziet. Dit kan gebruikt worden in de aanloop van het experiment
(informeren, draagvlak creëren) en ook tijdens het experiment (bijv. bij het
overtuigen van de ingelote inwoners om daadwerkelijk mee te doen). 4. Criteria formuleren om mogelijke onderwerpen voor het experiment te
kunnen selecteren. 5. Tot slot onderzoeken welke mogelijkheden en voorwaarden er zijn om
eenmalig (of in het vervolg) van bestaande besluitvormingswetgeving af te
wijken, als dat voor het slagen van het experiment noodzakelijk is.
vernieuwend De theoretische basis voor dit experiment is het democratisch
vernieuwingsmodel dat door de wetenschapper Terrill Bouricius is
ontwikkeld. Wij willen met het experiment bijdragen aan de bewustwording
van inwoners, raadsleden, ambtenaren en collegeleden dat er meerdere
manieren zijn om de democratie te organiseren. Het experiment borduurt
voort op degene die eerder in Ierland, IJsland, Canada en Nederland zijn
gedaan, maar gaat verder dan dat. Het behelst alle fases van initiatief tot
besluitvorming en controle, en vormt een transparant en evenwichtig
systeem waarbij kennis, expertise, ervaring en belangenbehartiging op een
nieuwe manier een plek krijgen. Het experiment doen biedt de kans om concrete ervaringen op te doen en
theorievorming over democratische vernieuwing en versterking in de
praktijk te toetsen (doen, leren, verbeteren).
impact Wij verwachten dat dit experiment de eerste stap is in een proces dat
binnen een paar jaar leidt tot een blijvende verandering in de wijze waarop
in Amersfoort besluiten worden genomen – dat naast het reguliere
democratische systeem via de gemeenteraad, besluitvorming via een gelote
burgerraad ingezet wordt.
uitvoeringskracht Wij willen al onze bevindingen en ervaringen publiekelijk delen. Het
experiment is in principe overdraagbaar aan iedere gemeente in Nederland.
Omdat gemeenten sterk van elkaar verschillen zullen ook de nodige
randvoorwaarden om een dergelijk experiment op te zetten per gemeente
verschillen. Wij willen met ons project in samenwerking met andere
gemeenten kritische randvoorwaarden en objectieve criteria vaststellen
waaronder een gelote burgerraad een plek kan krijgen in het democratisch
bestel van gemeenten.
overdraagbaar
contact [email protected]
team Inwoners uit Amersfoort: Annemarie de Bruijn Harmen Zijp Nicole Estejé Bert Veenstra Raadslid GroenLinks, voorzitter Presidium van Gemeenteraad Amersfoort en
inwoner uit Amersfoort: Hiske Land Griffier in Gemeente Amersfoort en inwoner uit Amersfoort: Will van der Vlies Ambtenaar van Gemeente Amersfoort en inwoner uit Amersfoort: Anne de Feijter
Ondersteuning
Exposure
Expertise
Financiering
Regelruimte
Toelichting (Inrichten van) Samenwerking met andere gemeenten Media om kennis te
consolideren en te delen Media voor bewustwording onder breed publiek
Lokaal Amersfoort
Project 50
Naam Civic Education: een leerplatform participatieve democratie
datum 7-7-2015
Thema’s open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven,
netwerk democratie
concreet Participatieve democratie: wat is er aan de hand, wat is er nodig
In de huidige transitie in de maatschappij zijn er allerlei veranderingen op
komst. Meer uitdagingen zullen meer gedragen moeten worden met meer
mensen dan te voren. De vraag wordt dan: hoe zorgen we ervoor, dat er
meer potentieel vrijkomt? Kunnen meer mensen meedoen aan het proces
van zeggenschap en zelfbestuur? En kunnen burgers die invloed willen
uitoefenen op zaken die hen raken, dat maar op een bepaalde manier doen,
of zijn er meer mogelijkheden? Hoe kunnen we mensen die werken aan hun
zeggenschap en zelfbestuur en daarin obstakels tegenkomen,
ondersteunen?
De term ‘Civic Education’ grijpen we aan, omdat burgerschap het
vertrekpunt is voor het onderzoek naar handelingsvrijheid in het
democratisch systeem. Wij willen met Civic Education echter niet de burger
de les lezen want wel en niet moet of hoort. We willen met de burger(s)
juist samen op onderzoek gaan naar de manieren die werken (en niet).
Vragen die wij o.a. gaan stellen, zijn:
• Wat gebeurt er als een groep burgers een eigen initiatief wil starten, hoe
werkt bijv. een democratisch participatieve bewonersgestuurde organisatie?
Wat voor uitdagingen komen zij tegen?
• Wat gebeurt er in het spanningsveld rondom burgerinitiatieven en hulp
van ‘de professionals’ ? Hoe ervaren zij de omgang met ambtenaren en het
bestuurlijk systeem?
• En vice versa: wat voor uitdagingen komen beleidsmakers en ambtenaren
tegen als zij burgers willen ondersteunen?
Met het oog op de verzameling van kennis en kunde, verrijken we daardoor
ook de bestaande kennis met zoveel mogelijke invalshoeken en
perspectieven. We blijven daarbij nieuwsgierig: wat is er nu mogelijk en wat
kan er nog meer? Hoe kan het beter, krachtiger? Hoe kunnen meer mensen
profijt hebben van dit ‘leerpoces’, waar sommige burgers nu middenin
zitten?
We spreken bewust van leerproces: burgerschap, zelfbestuur etc, zijn
vaardigheden, en manieren van doen, die te leren zijn. Wij willen dan met
het leerplatform ‘Civic Education’ kennis, kunde en ervaringen verzamelen
over de zoektocht naar de participatieve democratie cultuur in het
bestaande representatieve systeem. Dit willen wij doen, vanwege het
momentum in het huidige politiek-bestuurlijke klimaat. Meer mensen die
weten hoe zeggenschap en zelfbestuur werkt en wat er mogelijk is binnen
een participatieve democratische cultuur, betekent dat er meer krachten vrij
komen in de maatschappij. Deze krachten zijn straks nodig gezien de
veranderingen en de algemene beweging van de transities.
Methode: een ervaringsgericht leerplatform
Voor de Democratic Challenge willen we een ervaringsgericht leerplatform
creëren voor bewoners in de stad. Actieve Ruimte bouwt aan dergelijke
platforms, op het snijvlak mens en maatschappij. We werken hiervoor met
een hands-on onderzoeksmethode: participatief actie onderzoek.
Mensen die deelnemen aan het platform gaan een proces in. Zij worden
bewust van hun groeipotentieel en hun (on-)mogelijkheden, zij gaan meer
kansen zien en ervaren, daar waar men op een maatschappelijk issue vast
loopt. In dit ervaringsgerichte platform geven we mensen de mogelijkheid
enerzijds uit te zoomen en het systeem waarin zij werken en leven beter te
onderzoeken en te begrijpen. Vervolgens kunnen mensen onderzoeken waar
ieder zijn of haar handelingsperspectief kan verruimen, binnen het systeem.
Doordat het leerproces is gericht op begrip èn verandering, ontstaat er
zowel op individuele basis als op groepsniveau meer beweging en groei.
Vanuit individuele veranderingen, is uiteindelijk ook een systemische
verandering mogelijk.
We werken met groepen mensen: dit kunnen bijv de burgers uit het
buurtinitiatief zijn, leden van een raad, ambtenaren van een afdeling of
gemeente – of een combinatie daarvan. We onderzoeken met mensen die
met elkaar werken aan issues en daarin (vast dreigen) te lopen, of op zoek
zijn naar nieuwe ideeen.
Forumtheater als middel
Participatief actie onderzoek doen wij door middel van een bijzondere vorm:
participatief theater. Dit is een vorm die we gaan inzetten als werkvorm en
kernmethode. De ‘klemtoon’ ligt daarbij in eerste instantie op participatief
onderzoeken. Er wordt gezamenlijk onderzocht en er wordt gezamenlijk een
‘leerstuk’ gemaakt, rondom een van de meest prangende vragen voor een
groep mensen. Bijv. ‘Hoe kan een buurtinitiatief het heft in handen nemen
en het groenbeheer overnemen van de gemeentelijke diensten?’. Aan de
hand van een dergelijke leervraag van de deelnemers werken we in
verkennende workshops, of in series van workshops. Na de verkenning, kan
voorts worden gewerkt aan kennisvermeerdering. Het leerstuk wordt
overgedragen naar anderen die met dezelfde issues worstelen. Dit noemen
we een Forumtheaterstuk. Dit is een live-event waarin theaterspel wordt
gebruikt als leermiddel om meer mensen te betrekken en dus meer kennis
en kunde over het issue los te maken. Vervolgens wordt het ‘publiek’
betrokken bij de zoektocht naar alternatieven. Hierdoor genereert men
steeds meer antwoorden, ervaringen, oplossingen, inzicht, kennis en
potentieel. Zo groeit het leerplatform en worden er steeds meer mensen
bereikt, net als in een sneeuwbaleffect. Door inzet van media, kan het
bereik verder worden vergroot.
Werkplan
Concreet willen we een eerste ‘Civic Education leerplatform’ starten in
Amsterdam. Hier willen wij samen met 3-5 initiatieven (afhankelijk van
grootte en thematiek), op onderzoek uitgaan naar de kennis, leervragen en
het groeipotentieel.
Wij stellen ons voor om in series van workshop te werken – per
buurtinitiatief. Ons ideaal is om toe te werken naar een Forumtheaterstuk
om de ervaringen uit de 3-5 groepen bijeen te brengen en te presenteren
aan geïnteresseerden en stakeholders. Dit willen we doen in Pakhuis de
Zwijger, waar enthousiast en instemmend is gereageerd op ons
leerplatform. Ook zijn gesprekken gevoerd met lokale wijkinitiatieven via
Netwerk Democratie. De lokale initiatieven die tot nu toe interesse hebben
getoond zijn: 1) Plan van Gool/Het Breedschap in Amsterdam Noord – zij
zijn een startende bewonersgestuurde buurt- ontwikkelingsorganisatie en
hebben een duidelijke leervraag; 2) Buurt Indische
Communities/Starters4Communities evt i.s.m. Youth Manifesto 3) Lucas
Groen zoekt naar zelfbestuur en ondervindt daarin spanning met de
gemeente. Verdere gesprekken zijn gaande.
vernieuwend Er wordt weliswaar gesproken over representatieve en participatieve
democratische cultuur, maar wat houdt deze participatieve democratische
cultuur in de praktijk echter in? Hoe kunnen we dit beter begrijpen en de
handelingsperspectieven verbreden? Van zowel burgers (onderling) als ook
van ambtenaren (onderling en met burgers)? Hier valt veel te ontdekken als
we de ruimte ertoe maken.
Door het creëren van een inclusieve ruimte ontstaat er een
onderzoeksplaats waarin maatschappelijke thema’s van alle kanten belicht
worden. Zowel het eigenaarschap van burgers als de kwaliteit van de
oplossingen wordt hiermee verhoogd. Samen in dialoog gaan èn het samen
gelijk anders proberen, is wat Actieve Ruimte met Forumtheater wil
mogelijk maken. Wij zien dáár de vernieuwing.
Dit ‘samen uitproberen’ willen we nader toelichten: bij Forumtheater worden
de ervaringen van mensen zichtbaar gemaakt en letterlijk neergezet door
middel van theatrale werkvormen, in spel- en scenariovorm. Door
herkenbare scènes van individuele èn gezamenlijke ervaringen te maken, is
het mogelijk om beter naar ons zelf gecreëerde systeem, en onze
werkelijkheid te kijken. Trainers kunnen situaties in deze methode
‘terugspoelen’ en deelnemers kunnen andere alternatieven uitproberen. Het
is dus mogelijk om naar alternatieven te zoeken en deze gelijk, in deze
‘oefenruimte’ uit te proberen. Door dit trial-and-error systeem, komt er veel
ruimte en energie naar boven. Onder andere voor creativiteit, om vrij te
denken, nieuwe kansen te zien en samen te werken aan elkaars groei. Het
gehele proces, zo zien wij keer op keer, zet veel in beweging en laat
mensen zien dat er meer handelingsmogelijkheden zijn, dan ze dachten te
hebben. Iedere ‘actor’ wordt gezien: als individu en deel van een - telkens
veranderend - geheel.
impact Na deelname aan het leerplatform willen we dat de deelnemers (burgers
e.a.) een groter inzicht hebben in hun mogelijkheden om actief te zijn in de
partcipatieve democratische cultuur. Zij hebben hun handelings’repetoire’
uitgebreid en zijn zekerder in hun handelingvrijheid. Voorts hebben we de
stake-holders rondom de deelnemende intiatieven, kunnen laten zien dat er
meer mogelijk is, door ervaringen te delen en samen te onderzoeken en te
leren. Dit is de kern van het Civic Education programma. We streven erna,
dat de initiatieven door middel van het programma hun korte termijn
obstakels kunnen wegnemen en kunnen groeien, als gemeenschap en als
lerende organisatie (of lerend netwerk). Dit komt een gezonde ontwikkeling
en/of professionalisering, ten goede. We denken –op langere termijn, vanaf
2-4 jaar - een netwerk te kunnen creëren door een toeloop naar het
platform mogelijk te maken. We rekenen hierbij op een groeiende interesse
onder andere initiatieven, steden/ gemeenten om aan het leerplatform Civic
Education mee te doen.
uitvoeringskracht
overdraagbaar het Civic Education programma is ten alle tijden uitbreidbaar en ook
overdraagbaar, dat is inherent aan de werkwijze. Overal waar mensen
geconfronteerd zijn met de vraag hoe ze meer kunnen halen uit de
participatieve democratie, kunnen wij het Civic Education programma
bieden.
contact [email protected]
team Actieve Ruimte (Anna Kogut), PLEK, Pakhuis de Zwijger, lokale initiatieven uit
Amsterdam
Ondersteuning
Exposure Bekendheid aan het programma, profileringsmogelijkheden, kansen voor het
inzetten en bekendmaken van de mogelijkheden van het
leerplatform/programma Civic Education grijpen wij graag aan.
Expertise Voor mogelijke supervisie op het gebied van Forumtheater, kunnen wij
eventueel expertise inwinnen bij Formaat. Voor het verder ontwikkelen van
deze leermethode i.c.m. een online webcast-systeem zouden wij zowel
expertise nodig hebben als ook mogelijkheden om financiering te vinden
hiervoor.
Financiering Voor het gezamenlijk plan om een Civic Education programma op te zetten
door middel van participatief actie onderzoek en interactief Forumtheater (live-
events), van de boven beschreven omvang schatten wij dat daar ca. 20.000
Euro voor nodig is. Mocht een online web-cast of andere mediale producties
gewenst zijn is hier extra financiering voor nodig. Bij een geslaagde start willen
we graag op zoek naar de verbreding en overdraagbaarheid om de
participatieve democratische cultuur te ondersteunen. We willen dan op zoek
naar ingangen om meer opdrachtgevers en partnerschappen te betrekken die
het leerplatform mogelijk willen maken.
Regelruimte -
Toelichting Over de projectuitvoerders: voor Actieve Ruimte kunt u meer informatie vinden
op www.actieveruimte.nl en voor PLEK op www.plek-maken.nl
Actieve Ruimte is een onderneming waarin trainers die werken met sociaal
innovatieve methodes (zoals Forumtheater/participatief theater, Open Space,
Art of Hosting, Theory U) samen worden gebracht met opdrachtgevers uit het
maatschappelijke veld. Actieve Ruimte biedt bijv. Forumtheater als actieve
methode voor dialoogvorming in gemeentes aan (Armoedebestrijding in de
gemeente Zaanstad bijvoorbeeld).
PLEK is een verbond van trainers die specifiek de kracht van participatief
theater en Forumtheater willen verspreiden in het maatschappelijk veld. Zij zijn
daartoe allen opgeleid door de enige opleider op dit gebied in Nederland. Het
verbond bestaat uit een landelijk groeiend netwerk trainers en facilitators (ca.
25 op dit moment). PLEK werkt aan thema’s zoals jongvolwassen
werkzoekenden, aan diversiteit, vrouwen en burgers in de stad. Daarbij zoekt
PLEK ook partnerschappen en co-financieringsmodellen (o.a. door
crowdfunding). PLEK werkt projectmatig en op lokaal, landelijk en
internationaal niveau aan kennisuitwisseling en ontwikkeling van de methodiek
van Forumtheater als sociaal innovatieve werkwijze voor de uitdagingen van
een wereld in verandering.
Lokaal Amsterdam
Project 51
Naam Area 055; Doe plek en open innovatiecentrum voor de participerende stad.
datum
Thema’s democratisering initiatieven, netwerk democratie, Het betreft crossover-
samenwerking tussen burgers, onderwijs, bedrijven, zorg en overheid.
Hierbij zijn techniek en duurzaamheidsontwikkeling telkens het
uitgangspunt. Onder meer combinaties tussen;
• techniek en onderwijs
• techniek en economie,
• techniek en zorg en
• techniek en arbeidsmarkt
concreet Hoe ziet het stimuleren van actief burgerschap door de Stichting Energie
fabriek Apeldoorn er uit?
De stichting neemt (potentieële) partners mee in de ontwikkeling,
enthousiasmeert ze, zorgt voor draagvlak en verschaft duidelijkheid.
De stichting werkt aan vier onderwerpen:
• Stimuleren en ondersteunen van crossover samenwerking tussen
burgerinitiatieven, de gemeente, onderwijsinstellingen, ondernemingen, een
locale energiecoöperatie en maatschappelijke instellingen.
• Versterking van sociale cohesie en lokale zelfredzaamheid door
burgerparticipatie (o.a via uitwisselingsprogramma’s met andere
burgerparticipatie-initiatieven)
• Ontwikkeling van diverse vormen van kleinschalige bedrijvigheid
(gerelateerd aan energieopwekking, duurzaamheid en/of maatschappelijke
innovatie),
• Het verhogen van ruimtelijke kwaliteit o.a door het oplossen van
leegstand vanbedrijventerreinen
In het project “Area 055, doeplek” zijn bovengenoemde onderwerpen alle
vier aan de orde.
Area055, “ de doeplek” is een open innovatieplek waar burgers kunnen
klussen, testen en experimenteren, waar iedereen kan toetreden die denkt
wat toe te kunnen voegen. Tegelijkertijd is het een onderzoekslab en
proeftuin en stadsschuur. Een plek waar de jeugd kan kennismaken met de
nieuwste technieken, technologieen en met ontwikkelingen op het vlak van
duurzaamheid. Mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt zijn hier
ook nadrukkelijk bij betrokken.
Om het bovenstaande optimaal tot bloei te laten komen, is een andere rol
van de gemeente nodig, dan zij gewend is. Minder vanuit regelgeving en
sturing, meer faciliterend dan initierend. Wij merken dat dit in de laag onder
de bestuurders, bij de gemeentelijke uitvoering, een moeizaam proces is.
Daarom heeft de Energiefabriek maandelijks gesprekken met de gemeente
waarin wij de gemeente informeren over de ontwikkelingen en als
medespeler betrekken. Ook bespreken we daar de samenwerking en
voorkomende knelpunten.
vernieuwend Met de invulling van de doeplek sluiten we aan bij het onderzoek naar de
effecten van activiteiten op het gebied van techniekpromotie. Dit onderzoek
is uitgevoerd door Marleen Klein Hesselink voor de Provincie Gelderland, ter
afronding van de Bachelor Sociologie aan de Radboud Universiteit te
Nijmegen 26/06/2014. Haar aanbeveling is dat techniekpromotie
activiteiten zich vooral zouden moeten richten op nieuwe technologische
ontwikkelingen.
Om daadwerkelijke impact te hebben, zullen onze activiteiten niet
geisoleerd plaatsvinden, maar verbonden zijn met de omgeving. Hierbij
streven we naar inbedding in onderwijscurricula.
Ons project is uniek in Apeldoorn. De combinatie van herbestemming van
een locatie door middel van verbindende, verbredende en versnellende
burgerinitiatieven op het vlak van onderwijs, techniek, zorg, economie én
human innovation heeft zich nooit eerder voorgedaan.
impact Het project zal bestaan uit activiteiten met een innovatief/ crossover
aspect.
Concreet denken we hierbij aan onder andere de volgende
projectactiviteiten;
• Testopstellingen van startups als CRE Group, Kugel Adviesbureau
(techniek en economie)
• Onderzoek door TUe met bedrijven naar DC en/of Smart grid (techniek,
onderwijs, economie)
• Technodiscovery of andere aanschouwelijke nieuwe technieklessen
gefaciliteerd door lokale bedrijven en uitgevoerd door vrijwilligers. (techniek
en onderwijs)
• Techniek gerelateerde stages voor MBO dropouts (techniek en
arbeidsmarkt)
• Een leerwerktraject voor moeilijk opvoedbare jongeren (techniek en zorg)
• En verder; crossovers die wij nu nog niet kunnen voorzien, maar die zich
vanuit de Doeplek-formule zullen aandienen.
Deze activiteiten zullen tot de volgende veranderingen leiden met het
volgende effect:
De samenwerking levert voor de afzonderlijke partners extra
mogelijkheden:
• Meer ruimte beschikbaar door flexibele inrichting
• Het feit dat MBO “dropouts” kunnen meewerken aan projecten van échte
startups, heeft een positief effect op hun motivatie.
• Na afronding van de proeven van de Cleantech bedrijven, kunnen deze als
basis voor TechnoDiscovery lessen worden gebruikt. Daardoor ontstaat er
direct contact en uitwisseling tussen innovaties en primair onderwijs. Ook
zorgt de creatieve aanpak van de techniek startups voor originele
opdrachten ten behoeve van belevenis-onderwijs.
• De Cleantech startups kunnen gebruik maken van een complete
werkplaatsuitrusing, wat de snelheid in het technische innovatieproces
aanzienlijk verhoogd.
De effecten zijn niet pas over 3 jaar, maar vanaf het eerste moment
merkbaar, beginnend op kleine schaal en zich steeds verder uitbreidend tot
een onomkeerbare beweging.
uitvoeringskracht
overdraagbaar De projectactiviteiten van de Stichting Energiefabriek Apeldoorn zelf,
bestaan uit het mogelijk maken van bovengenoemde projectactiviteiten
door het benodigde organiserend vermogen te ontwikkelen, een leercultuur
te bevorderen, het gemeenschappelijk gebruik van middelen te coordineren,
te helpen bij het vinden van een passende (overleg)structuur en de
voortgang te bewaken.
Wij vervullen dus de rol van aanjager, maar ook die van procesbegeleider ;
wij bewaken de leercultuur en grijpen in, indien noodzakelijk. Deze
procesbegeleider zal ook de structuur opzetten en zorgen voor borging van
aanpak en inzichten. Vanuit deze structuur zullen andere deskundigen, op
sociaal pedagogisch, financieel of ICT-vlak, specifiek plannen maken en
implementeren. Onder verantwoordelijkheid van de procesbegeleider zullen
deze in overdraagbare en toegankelijke werkwijzen worden vastgelegd en
breed worden gedeeld. De Energie fabriek organiseert hiertoe onder meer
uitwisselingsbijeenkomsten voor partijen die betrokken zijn bij de nieuwe
economie, zoals de recent gehouden conferentie; “De nieuwe economie
vraagt lef”. Deze conferentie was voor burgerinitiatieven en aanverwanten
in heel Gelderland.
contact [email protected]
team Actoren
• Het burgerinitiatief “ Stichting Energie Fabriek Apeldoorn”
Stichting Energiefabriek Apeldoorn is een co-creatie initiatief van Apeldoornse
burgers die het Zwitsal terrein willen ontwikkelen tot een bruisende
dynamische plek. Een plek waar gewerkt wordt aan duurzaamheid en
innovatie, maar waar ook sociale en recreatieve activiteiten plaatsvinden.
Kortom een plek die kan uitgroeien tot een economische motor van onze stad.
In de Stichting zijn mensen met een achtergrond in techniek,
ondernemerschap, onderwijs en human resource vertegenwoordigd. Zij
vormen een platform voor de ontwikkeling van allerlei vormen van
burgerinitiatieven op het Zwitsalterrein en bieden ondersteuning hieraan.
• Het burger initiatief kent een nauwe samenwerking tussen overheid,
onderwijsinstellingen, ondernemingen, maatschappelijke instellingen en de
burgers en werkt met clusters per onderwerp. Het aantal clusters kan wijzigen/
groeien.
De volgende organisatie/groepen zijn bij de samenwerking betrokken:
Overheid
Gemeente Apeldoorn Eigenaar van de grond en de gebouwen
(contactpersoon Richard Snelders, Projectleider Gemeente Apeldoorn)
De eenheden Publiek, Ondernemen en Wijken zijn betrokken met
stadsdeelmanagers en relatiemanagers bedrijven. (Contactpersoon David
Beij, Relatiemanager Gemeente Apeldoorn)
Bedrijven
Cleantech Apeldoorn een coöperatieve samenwerking op het vlak van Human
Capital (aansluiting
Ondersteuning
Exposure -
Expertise Bij voorkomende vragen op het financiele en juridische vlak zouden wij zeer
gebaat zijn met een korte lijn naar de expertise van een financieel adviseur cq
jurist.
Financiering Betrokken partijen geloven in dit project en investeren daar zelf in. Wij willen
van Democratic Challenge graag (aanvullende) financiering om de inzichten
rondom project Area055 daadwerkelijk overdraagbaar te kunnen maken op
een doeltreffende manier. Overdragen en kennis delen gebeurt niet vanzelf,
dat vraagt een passend leerontwerp en een fluide systeem van learning on the
job. Wij willen hier zelf een voorzet voor doen en deze vervolgens toetsen bij
specialisten op het vlak van social learning/kennis delen. De financiering zal
dan benut worden om het ontwerp in daden om te zetten en het leren in de
cultuur van de doeplek te verankeren.
Regelruimte Regelruimte: het filmpje op uw site “geen zuivere democratische koffie”, geeft
precies aan waar de knel zit; top down botst met bottom up.
In ons geval vragen wij niet veel aan expertise, want de meeste know how
hebben we zelf in huis, of vinden wij via ons netwerk. Echter door regelgeving
en door een risicomijdende opstelling van de gemeente, (iedereen vindt het
een goed plan, maar de daadwerkelijke beslissing wordt alsmaar
doorgeschoven ) kunnen wij onze kennis en kunde niet optimaal inzetten.
Voorbeeld 1: Wij hebben de expertise in huis om een verbindende en
gedragen visie te ontwikkelen, maar de gemeente geeft er de voorkeur aan
hier zelf de regie in te houden. Zij huurt er voor veel geld een bureau in en als
de visie eindelijk door alle gremia is goedgekeurd, is de ziel eruit en is er
slechts een papieren tekst over.
Voorbeeld 2: Wij willen als burgerinitiatief graag meebepalen welke huurders
nog meer op het terrein komen, waarbij het criterium is; het dienen van een
duurzaam, cooperatief en niet puur commercieel belang. De gemeente houdt
dit echter weg bij de huurders, heeft zelf een profileringswerkgroep
samengesteld, waarin geen huurders vertegenwoordigd zijn.
Toelichting Aansturing van uitvoerende gemeenteambtenaren is blijkbaar nog niet
zodanig dat ruimte bieden aan- en samenwerking met een burgerinitiatief
gestimuleerd en beloond wordt. Als de experimenteerwet daar verandering in
kan brengen, graag! Verder zal een financieele bijdrage van 15.000/ 20.000,-
euro tbv de doeplek het realisatieproces aanzienlijk kunnen versnellen, maar
met een lager bedrag zijn we ook blij.
Lokaal Apeldoorn
Project 52
Naam Antistigma campagne - Anders denken over Amsterdamse burgers met
psychische aandoeningen
datum 8-7-2015
Thema’s Democratisch Professionalisme (definitie Imrat Verhoeven)
concreet zie bijlage
vernieuwend Het projectplan is de concrete uitvoering van de toespraak van premier
Rutte tijdens het congres Anders denken over psychische aandoeningen (10
september 2014) :
http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-
publicaties/toespraken/2014/09/10/toespraak-minister-president-rutte-bij-
congres-anders-denken-over-psychische-aandoeningen.html
impact Ik verwacht méér eigen openheid en begrip zowel bij medewerkers van de
lokale overheid als burgers in de stad over eigen psychische aandoeningen.
uitvoeringskracht -
overdraagbaar zie projectplan
contact [email protected]
team Ik dien het projectplan op persoonlijke titel in. Als Democratic Challenge/ BZK
toezegt mee te werken kan ik mijn netwerk inschakelen bij de verdere
uitvoering.
Ondersteuning
Exposure zie paragraaf 6 van het projectplan
Expertise ‘’
Financiering ‘’
Regelruimte ‘’
Toelichting Ik hoop op enthousiaste medewerking vanuit BZK. De kracht van het
projectplan ligt in willen samenwerken van alle partijen met elkaar.
Lokaal Amsterdam
Project 53
Naam mediaroots
datum 8-7-2015
Thema’s lokale media en democratie, netwerk democratie
concreet Door regionaal ondernemerschap, het bundelen van krachten en
tegelijkertijd ruimte voor eigenheid, ontstaat een mediahuis met mondiale
uitstraling.
“Apeldoorn mag een lichtend voorbeeld worden in het steeds sneller
veranderende medialandschap”.
Het initiatief hiervoor ligt niet bij de gemeente, maar bij een groep bevlogen
burgers /ondernemers.
Lokale ondernemers, (media)initiatieven, maar ook onderwijs, worden met
elkaar in verbinding gebracht en ook met landelijke opererende partijen. Dit
zorgt voor een verhoging van de kwaliteit van de lokale media en biedt de
mogelijkheid om vanuit een lokale studio hoge kwaliteit te leveren. Een
dergelijke voorziening is in de gehele regio niet aanwezig.
vernieuwend We geven invulling aan de netwerkeconomie door producenten en
leveranciers van media en van mediagerelateerde diensten en producten te
bundelen. Het betreft hier diensten en producten op zowel technisch- als op
kreatief vlak. We zoeken hierin ook nadrukkelijk de samenwerking met
onderwijs. De plannen zijn er, de locatie; “het zwitsalterrein” is er ook. In
het benodigde netwerk hebben wij flink geinvesteerd, dit is nu aanwezig en
breidt zich nog steeds uit. Als je lokaal de krachten bundelt, kun je
grensoverstijgende producties maken met mondiale effecten; organiseer
klein en wordt groots!
impact Over 3 jaar is Mediaroots in Apeldoorn een gevestigd begrip en volledig
georganiseerd volgens de netwerkdemocratie. Mediaroots zal zeker ook een
positieve invloed hebben op het imago van de stad Apeldoorn.
Werkgelegenheid in stad en regio krijgt een boost door dit initiatief. Media
producties zijn dan niet meer alleen voorbehouden aan Hilversum.
uitvoeringskracht
overdraagbaar De stappen in het proces naar een volwaardig Mediahuis worden vastgelegd
door middel van film en foto en animatie. Wat dat aangaat blijven we bij
onze leest. Ook voor andere branches kunnen deze co-creëerende
processtappen van waarde zijn. We zijn dan ook graag bereid onze
bevindingen met anderen te delen. Dit kan door bijeenkomsten op locatie,
maar ook via publicaties op de diverse social media. Daarnaast biedt het
Mediahuis workshops voor scholen om kinderen, en zeker ook leraren,
vertrouwd te maken met nieuwe media en mediatechnologie.
contact [email protected]
team Kernteam:
Hans Bronkhorst (Out Tv), Chris Wolters (C-wordz), Reinier Groenendijk (C-
wordz), Maarten van Teeseling (VTID), Jacob Brobbel (Hollander
techniek),Manfred Kugel (Kugel Fotografie), Jan Koorenhof
(verbindingsofficier).
Geïnteresseerde Partijen zijn o.a.: Wegener, RTV Apeldoorn, TVgelderland,
Chain/ Dutchview en meerdere ZZP-ers.
Ondersteuning
Exposure -
Expertise Bij voorkomende vragen op het financieële en juridische vlak zouden wij zeer
gebaat zijn met de expertise van een financieel adviseur cq jurist.
Financiering In principe hebben we door enthousiasme en goodwill al heel wat voor elkaar
gekregen. Er ontbreekt nu vooral een fiancieële injectie om daadwerkelijk te
kunnen starten. Concreet; Wij zouden erg geholpen zijn met de financiering
van een groot greenscreen. Dit omdat uit marktonderzoek blijkt dat hier steeds
meer behoefte aan is (gaming, video) en we hiermee allerlei geinteresseerden
kunnen trekken, die elders niet terecht kunnen. We zouden dan een unieke
dienst kunnen leveren en met de inkomsten daarvan, verdere ontwikkeling van
het Mediahuis mogelijk maken.
Regelruimte Voorbeeld: Het voormalige Zwitsal terrein is de perfecte locatie voor onze
studio’(s). In de raad wordt dit plan ook gesteund. Echter, door de uitvoerende
ambtenaar wordt de beslissing telkens uitgesteld, waardoor we maar niet
kunnen beginnen en ons zorgvuldig opgebouwde netwerk ongeduldig wordt.
Toelichting Als sleutels van ruimtes, vergunningen etc pas na herhaaldelijk aandringen
en wijzen op gemaakte afspraken op het laatste moment worden afgegeven,
is het moeilijk zaken goed te organiseren. verbetering hierin van gemeente
zijde zou ons erg helpen. Voor een som van 10.000,- zouden wij, naast onze
eigen investeringen een goed greenscreen kunnen aanschaffen.
Lokaal Apeldoorn
Project 54
Naam REPERATIEVE DEMOCRATIE, Resarch through Design voor Democratische
Vernieuwing
datum 8-7-2015
Thema’s democratisering initiatieven
concreet REPARATIEVE DEMOCRATIE / STADSTAAT EINDHOVEN
Hoe Stadsstaat Eindhoven op creatieve wijze de gevestigde democratie
uitdaagt / tart en vernieuwd.
Eindhoven als greenfield voor het prototypen onder de landelijke
experimenteerwet
Auteurs: Danielle Arets, Niesco Dubbelboer, Marieke Rietbergen
‘We moeten onze democratie opschonen; het huis van Thorbecke is
verstoft’.
Farid Tabarki in financieel dagblad 28 maart
Introductie
Waar er vele jaren een sterke roep is om de burger een grotere stem te
geven in het politiek debat; daar duiken nu op tal van on- en offline
platforms burgerinitiatieven op die zich niet alleen sterk maken om hun
wensen en belangen kenbaar te maken, maar ook steeds vaker invulling
geven aan en diepgaand betrokken (willen) zijn bij de inrichting van het
bestuur en beleid.
Het is tekenend voor een houding die zich globaal voltrekt; mondige burgers
wachten niet langer af totdat ze gehoord worden, maar vinden – mede
ingegeven door technologische ontwikkelingen - nieuwe wegen om hun
visies vorm te geven; veelal door het simpelweg te doen. Dat maakt dat
bestuurlijke verhoudingen sterk verschuiven; het centrum van de macht
lijkt zich te verplaatsen over een wijdvertakt netwerk van denkers en
doeners.
De politiek worstelt met de enorme vlucht die deze zogeheten ‘doe-
democratie’ vormt. Zij omarmt de vernieuwing en de energie die uitgaat
van deze participatieve burgerinitiatieven en zoekt tegelijkertijd naar
manieren waarop zij daar sturing aan moet/ kan geven – als dat wenselijk
is. Wanneer bewoners aan zet zijn (of deze nemen); wat is dan de rol van
het openbaar bestuur, cq de rol van het College, de rol van de
gemeenteraad?
Steeds meer gemeentebesturen zijn er inmiddels van doordrongen dat ze
zich anders moeten opstellen; meer als facilitator dan regisseur. Er wordt
gezocht naar de betekenis hiervan. In plaats van top-down beleid vorm te
geven, gaan zij bijvoorbeeld samen met bewoners (in co-creatie) aan de
slag om vorm te geven aan initiatieven en wensen. Dat vereist niet alleen
een omslag in het denken en doen van bestuurders en beleidsmakers, maar
heeft ook gevolgen voor het bestuurssysteem en de democratie in het
algemeen. Welke rol kan design hierin spelen?
Ontwerpvraag
Hoe kunnen we een adaptief bestuur vormgeven en prototypen waarbij
bewoners meer zeggenschap krijgen over hun eigen leefomgeving en er
gestuurd wordt op basis van wederzijds vertrouwen?
In het voorgestelde ontwerptraject gaan we op zoek naar wat we de
Reparatieve Democratie noemen (een samentrekking van representatieve
en participatieve democratie en het staat voor een zichzelf reparerende
democratie); het is een zoektocht naar de manier waarop de nieuwe
verhouding tussen burgers en het publieke bestuur vormgegeven kan
worden. De titel is eveneens een knipoog: de democratie dient zich vanuit
zichzelf te repareren: we zijn als actoren er immers allemaal onderdeel van.
Daarbij agenderen we onder andere de volgende deelvragen:
- Op welke manier resulteren burgerinitiatieven daadwerkelijk in nieuw
beleid/ strategieën? Wat zijn daartoe succesfactoren? Wat zijn blokkades?
- Wat is – vanuit het perspectief van de verschillende stakeholders –
normen, waarden, gezichtspunten om tot verandering te komen?
- Op welke manier kunnen ontwerpinterventies helpen bij het vormgeven
van nieuwe bestuurssystemen?
- Hoe speelt technologie (en het concept van de Smart City) hier een rol in?
- Hoe zou een reparatieve democratie er uitzien? Hoe ontwikkelen we een
traject waarin we tot daadwerkelijke verandering komen?
Ontwerpmethode
We kiezen in dit traject nadrukkelijk voor een ‘research through design’
aanpak waarbij het ontwerpen en mede-vormgeven van burgerinitiatieven
gepaard gaat met een gedegen reflectie daarop.
“Ontwerpers zijn bijzonder sterk in het simultaan ontwerpen van processen
als het reflecteren daarop. Het onderzoeken door middel van design is een
perfecte methode om juist ook burgers actief te betrekken bij bestuurlijke
vernieuwing”, aldus professor Carolien Hummels, verbonden aan TU
Eindhoven.
De Eindhovense burgemeester Van Gijzel is er eveens van overtuigd dat
design thinking moet worden ingebed in de bestuurscultuur. “Design is een
cruciale speler in Eindhoven; ontwerpers zijn heel capabel in het
ontwikkelen van innovatieve producten en diensten en vooral ook in het
betrekken van de gebruikers bij het eindproduct. Bovendien kunnen ze hun
producten ook nog eens heel goed presenteren.”
Van Gijzel ambieert door de samenwerking met ontwerpers in de komende
jaren een nieuw bestuursmodel te ontwikkelen. “ Het probleem kennen we
allemaal; het wordt tijd dat we aan de oplossing gaan werken.”
Ontwerptraject
In dit 2-jarige onderzoeks-en ontwerptraject werken we in eerste instantie
toe naar de Dutch Design Week (DDW); hét moment in het jaar waarin de
stad Eindhoven prijsgeeft wat het op gebied van design en technologisch
vernuft in huis heeft. De DDW is een prachtig podium voor een brede
publieke lancering van het programma Reparatieve Democratie Stadstaat
Eindhoven en sluit aan bij de reeds ingezette beweging om politiek en
design te agenderen. Vorig jaar lanceerden we daartoe reeds het project
Redesign Governement Now, waarbij we een keur aan politieke
vernieuwingen agendeerden.
Het evenement zorgt bovendien voor urgentie rondom bestuurlijke
verandering. Daarnaast brengt het gelijkgestemden samen die
gestructureerd willen meezoeken naar hoe het bestuur veranderd kan
worden. De doelgroep van het evenement is bestuurlijk vernieuwend
Nederland.
We stellen voor om in samenwerking met mediapartner VPRO Eindhoven
Medialab - een futurtaire (toekomst documentaire) te ontwikkelen. In deze
film rekken we de werkelijkheid op à la Back to the Future; we laten de
(fictieve) nieuw ontstane realiteit zien waarbij bewoners aan zet zijn en de
gemeente niet anders weet dan hoe het is om te werken in een adaptief
bestuursmodel. Diverse (Eindhovense) bewonersinitiatieven - gesteund door
de gemeente - worden geportretteerd. Zij werken bijvoorbeeld met een
aanzienlijk budget – vanuit de gemeente – om hun wensen en visies
concreet vorm te geven. Gemeente ambtenaren worden geïnterviewd over
hoe zij invulling geven aan de participatieve democratie.
We kiezen voor het format van een fictieve werkelijkheid om zowel bij
bestuurders als bij bewoners verwarring op te roepen: weerspiegelt dit
scenario de realiteit, heeft men in Eindhoven al de oplossing gevonden?
Elementen van loting en G1000 achtige constructies kunnen hierin worden
gepresenteerd als feiten.
We proberen een teaser ‘viral’ te laten gaan vlak voor de Dutch Design
Week zodat er flinke media aandacht is voor het event op maandag 19
oktober.
Tijdens deze avond, aan de start van de Dutch Design Week, wordt de
uitgebreidere film gepresenteerd op het Lichtplein in Eindhoven waar we
vervolgens met bewoners, bestuurders en bestuurlijke vernieuwers Van
Gijzel, Van Reybroek en Hummels in gesprek gaan over adaptief bestuur,
reparatieve democratie, de rol van de stad, technologie en ontwerp. Tijdens
dit event kondigen we tevens aan dat we onder de landelijke
experimenteerwet gaan vallen waarbij de Kieswet ruimte biedt aan deze
experimenten.
Dit evenement is gericht op het vormen van een leidende coalitie vanuit de
gelederen van bestuurlijk vernieuwend Nederland.
Naast het ondersteunen en opzetten van bovenstaande activiteiten, bereidt
de programma organisatie de samenwerkingen voor om de experimenten in
fase 2 uit te kunnen voeren waarbij we nadrukkelijk aan de slag gaan met
een design research traject. Ook wordt in deze periode gezocht – in
samenwerking met de Gemeente Eindhoven – naar aanvullende (Landelijke,
Regionale en Europese) financiering.
vernieuwend Dit project is nadrukkelijk een onderzoekstraject waarbij we vanaf het
eerste stadium opereren met een multidisciplinaire team van ontwerpers,
bestuurders, burgers en experts op het gebied van bestuurlijke
vernieuwing. We onderzoeken welke ontwerpende en technologische
interventies mogelijk en nodig zijn om toe te werken naar een adaptief
bestuur.
Dit traject verschilt door een sterk onderzoekende houding waarbij het
ontwerpen van interventies en de reflecties daarop hand in hand gaan. Door
aan te sluiten bij reeds bestaande initiatieven in Eindhoven en de intensieve
samenwerking met de actoren in het veld creeeren we een sterk
ecosysteem waarmee in eerste instantie wederzijds begrip en vervolgens
duurzame vernieuwing tot stand gebracht kan worden.
impact Zoals aangegeven is dit een meerjaren traject dat zal starten bij de Dutch
Design Week 2015 (agenderen van het thema, activeren van de actoren) en
eindigt bij de DDW in 2017 met een statement rondom political design. Wat
kunenn ontwerpers betekenen voor bestuurlijke vernieuwing? Hoe kunnen
we het nieuwe politieke landschap dmv co-creatie vormgeven? We starten
met een concreet project rondom geldstromen door de wijk en onderzoeken
of het mogelijk is om op lange termijn bewoners 'aan zet' te laten zijn. Is de
participatiesamenleving duurzaam inzetbaar? Welke valkuilen zien we
ontstaan. Veel proejcten rondom democratische vernieuwing kennen een
korte tijdsspanne; dat maakt het lastig om de effecten ervan op lange
termijn te onderzoeken. Dat is echter wel nodig om daadwerkelijk tot een
systeemverandering te komen. Dit traject ambieert dan ook nadrukkelijk
een lange termijn visie te ontwikkelen en daadwerkelijk te realiseren dat
ontwerpers een strategische rol krijgen in de bestuurlijke vernieuwing.
uitvoeringskracht
overdraagbaar Alle ontwerpinterventies zullen middels diverse manifestaties, waaronder
op de Dutch Design Week, gepresenteerd worden. Daarnaast zullen er ook
co-creatie sessies georganiseerd worden met bestuurders en ontwerpers uit
andere gemeenten.
Uiteraard worden alle uitkmosten ook gedeeld via diverse journalistieke
uitingen (oa documentaire, publicaties en diverse debatesseis)
contact [email protected]
team Stichting Agora Europa, Design Innovation Group, Debatlab
Ondersteuning
Exposure De Dutch Design Week biedt veel mogelijkheden dit project exposure te
geven binnen de design community. Minstens zo belangrijk is het echter om -
wil dit project succesvol zijn- dit programma ook binnen bestuurlijk Nederland
onder de aandacht te brengen. We zouden daar graag de expertise van de
commissie bij gebruiken
Expertise
Financiering De Gemeente Eindhoven wil zelf investeren in dit traject, maar om
daadwerkelijk een meerjaren traject te kunnen uitvoeren is additionele
financiering nodig. We zouden hierover graag met de commissie in gesprek
gaan.
Regelruimte
Toelichting We hopen dat de commissie ons met haar netwerk en expertise kan
ondersteunen in het mede mogelijk maken van dit traject.
Lokaal Eindhoven
Project 55
Naam Data Democratie
10 belangrijke getallen om netwerken van burgers in hun kracht te zetten
datum 8-7-2015
Thema’s open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven,
netwerk democratie, data democratie
empowering communities
concreet Naar aanleiding van de decentralisaties zijn wij (een vijftal ambtenaren van
de gemeente Heerhugowaard en Meneer de Leeuw) het gesprek aangegaan
met een twintigtal bijzondere bewoners van de stad Heerhugowaard over de
sociale ontwikkeling van deze stad. Onze visie is dat Heerhugowaard de
komende 10 jaar de omslag kan maken van 'stenen stad' naar 'mensen
stad'. Zie bijlage voor meer informatie. Onze strategie is om netwerken van
bewoners te empoweren om hier aan te kunnen bijdragen. Wij stellen ons
voor dat de overheid de rol van 'filmproducent' op zich neemt: Een
filmproducent maakt de film niet zelf. Een filmproducent investeert in de
film, neemt de risico’s en ontvangt de opbrengst. Als wij deze metafoor
doortrekken, dan investeert de overheid in deze rol in het sociaal domein en
geeft anderen het vermogen om hierin te handelen. De oogst is het
maatschappelijke rendement. Een van de eerste stappen is om met
netwerken van bijzondere bewoners opzoek gaan naar tien belangrijke
getallen die iedereen kan begrijpen en die aangeven hoe het gaat met de
ontwikkeling van Heerhugowaard. Wat zijn de sociale, economische en
ecologische kerngetallen waarmee je als overheid in ‘filmproducent stand’
de resultaten van je investeringen in netwerken van burgers kan afmeten?
Wat zijn de getallen die bewoners inspireren om tot actie te komen? Die
resultaten zichtbaar maken? In het big-data-tijdperk zijn heel veel getallen
beschikbaar en meestal heb je evenveel experts nodig om ze te
interpreteren. In rapporten en notities staan vaak ook heel veel getallen,
maar wat zijn nu de paar kerngetallen die de lading goed dekken? Wij
zoeken dus naar tien getallen voor Heerhugowaard die iedereen kan
begrijpen, die belangrijk worden gevonden door de gemeentelijke
organisatie en die netwerken van actieve burgeres helpen hun acties te
richten en te meten. De komende 6 maanden organiseren wij een viertal co-
creatie bijeenkomsten met politici, bestuurder, ambtenaren en bijzondere
burgers om tot 10 getallen te komen. Samen met de GDIndex en ons
netwerk hebben wij een eerste opzet gemaakt (zie bijlage). Wij spreken dus
een netwerk van koplopers, dwarsdenkers en friskijkers aan om met hun
creatief vermogen bij te dragen aan de sociale ontwikkeling van de stad. De
10 getallen helpen om het gesprek aan te zwengelen. Parallel hieraan is de
raad in Heerhugowaard ook bezig met het ontwikkelen van indicatoren om
de vooruitgang te meten. Wij kijken er naar uit het gesprek met hen aan te
gaan en achterliggende opvattingen over handelingsperspectieven uit te
wisselen. Daarnaast hopen wij met de getallen vele andere bewoners te
mobiliseren om bij te dragen aan de sociale ontwikkeling van de stad. Want
een ding is zeker: gemeentelijke organisatie en bewoners hebben elkaar
hard nodig om van Heerhugowaard een mensen stad te maken waar
bewoners ook voor elkaar kunnen zorgen.
vernieuwend De burger in zijn kracht zetten, zelfredzaamheid van kwetsbare burgers
versterken. Zo echoën de mantra’s van de decentralisaties op landelijk,
regionaal en lokaal niveau door het hele land. Maar wat betekent dat
eigenlijk?
Als wij hier aan denken, denken wij onbewust vaak automatisch aan de
individuele burger die verantwoordelijkheid moet nemen voor zijn eigen
hulp en ondersteuning of dat via zijn eigen netwerk moet organiseren. Dat
we vooral aan individuen denken, is niet zo gek,want als gemeentelijke
organisatie hebben wij vooral contact met het individu. Wij moeten immers
op individuele basis inschatten welke zorg, hulp of ondersteuning een
burger nodig heeft. Maar klopt deze focus op het individu wel? Bouwen wij
dan niet voort op een individualistische maatschappij die hand in hand is
gegaan met de zorgstaat die wij nu juist proberen te transformeren? Is het
niet per definitie onmogelijk om aan een individu te vragen om kennis en
vaardigheden te ontwikkelen voor samen-redzaamheid en/of om bij te
dragen aan de publieke zaak?
Is het niet veel logischer om netwerken van burgers te versterken om
samen-redzaam te zijn en/of bij te dragen aan de publieke zaak? Als we op
zoek zijn naar nieuwe vormen van samen-redzaamheid, ligt het dan niet
voor de
hand om juist netwerken te stimuleren en te ondersteunen?
Laten wij een gedachten-experiment aangaan: stel je voor dat de
transformatie betekent: netwerken van burgers in hun kracht te zetten. Stel
je voor dat wij als gemeentelijke organisatie vinden dat het onze
belangrijkste taak is om netwerken van burgers in hun kracht te zetten?
Stel je voor dat het lukt. Dat wij onze wetten, onze regels en ons beleid zo
aanpassen dat
deze netwerken enorm productief en invloedrijk worden en misschien wel
zelfsturend zijn.
Stel je voor dat wat nu uitsluitend taken en bevoegdheden waren van de
overheid door deze netwerken worden uitgevoerd. Stel je voor dat we als
overheid samenwerken met deze netwerken? Stel je voor dat deze
netwerken ons steeds uitdagen om met nieuwe ideeën de publieke zaak
beter te dienen… Kun je je het inbeelden? Voelt dit als bedreigend?
Klinkt dit gek?
Met het vernieuwingsnetwerk in Heerhugowaard zijn wij het idee om
netwerken te versterken aan het uitproberen in de praktijk.Als transitieteam
zijn we het gesprek aangegaan over het sociale domein in Heerhugowaard
met een
aantal bijzondere bewoners en ondernemers uit onze gemeente. Onder
begeleiding van het bureau Meneer de Leeuw verkennen we met dit tijdelijk
vernieuwingsnetwerk wat de transformatie in het sociale domein concreet
kan betekenen in Heerhugowaard. Als eerste stap hebben we een twintigtal
bewoners, ondernemers en betrokkenen met hele diverse achtergronden
geïnterviewd over hun beelden en ervaringen met leven, wonen en werken
in Heerhugowaard. Vervolgens zijn
we in vijf avondbijeenkomsten met het tijdelijk vernieuwingsnetwerk het
gesprek aangegaan om samen beter te kijken naar wat op sociaal vlak
gebeurt in Heerhugowaard, en ook hoe dit zich in de afgelopen eeuw
ontwikkeld heeft. Vanuit dit historisch perspectief en de noodzaak tot
veranderingen in het sociaal domein, zijn we samen aan het verbeelden
wat wenselijk is voor de toekomst. Samen met het vernieuwingsnetwerk
hebben we verschillende toekomstbeelden ontwikkeld over hoe
Heerhugowaard er over tien jaar uit zou kunnen zien. Wij hebben elkaar
uitgedaagd om in kleine stapjes die toekomst in het hier en nu uit te
proberen.
impact Met het vernieuwingsnetwerk in Heerhugowaard zijn wij het idee om
netwerken te versterken aan het uitproberen in de praktijk.Als transitieteam
zijn we het gesprek aangegaan over het sociale domein in Heerhugowaard
met een
aantal bijzondere bewoners en ondernemers uit onze gemeente. Onder
begeleiding van het bureau Meneer de Leeuw verkennen we met dit tijdelijk
vernieuwingsnetwerk wat de transformatie in het sociale domein concreet
kan betekenen in Heerhugowaard. Als eerste stap hebben we een twintigtal
bewoners, ondernemers en betrokkenen met hele diverse achtergronden
geïnterviewd over hun beelden en ervaringen met leven, wonen en werken
in Heerhugowaard. Vervolgens zijn
we in vijf avondbijeenkomsten met het tijdelijk vernieuwingsnetwerk het
gesprek aangegaan om samen beter te kijken naar wat op sociaal vlak
gebeurt in Heerhugowaard, en ook hoe dit zich in de afgelopen eeuw
ontwikkeld heeft. Vanuit dit historisch perspectief en de noodzaak tot
veranderingen in het sociaal domein, zijn we samen aan het verbeelden
wat wenselijk is voor de toekomst. Samen met het vernieuwingsnetwerk
hebben we verschillende toekomstbeelden ontwikkeld over hoe
Heerhugowaard er over tien jaar uit zou kunnen zien. Wij hebben elkaar
uitgedaagd om in kleine stapjes die toekomst in het hier en nu uit te
proberen. Wij hopen de 10 getallen te vinden die over drie jaar nog steeds
relevant zijn en mensen in beweging brengen. Zowel in de gemeenschap als
in de gemeentelijke organisatie.
uitvoeringskracht
overdraagbaar We documenteren alles wat wij doen. Zie bijlagen. Er komt een nieuwe
editie van de verzamelkaarten
contact [email protected]
team Meneerdeleeuw.nl, de 20 leden van het tijdelijk vernieuwingsnetwerk' 'beter
kijken naar Heerhugowaard' (ambtenaren, ondernemers en actieve bewoners)
en de mensen achter de GDIindex.nl
Ondersteuning
Exposure Als deze ideeen over belangrijke getallen, actieve netweken van bewoners en
10 belangrijke getallen anderen aanspreken dan moeten ze gedeeld worden.
Expertise Over empowerment, belangrijke getallen, nieuwe rol van gemeentelijke
organisatie
Financiering -
Regelruimte -
Toelichting Voor verdere toelichting sturen wij drie documenten op:
- de handleiding verzamelkaarten Beter Kijken naar Heerhugowaard voor
bewoners waarin de sociale opgaven wordt geschets en mogelijk
toekomstperspectieven.
- de handleiding voor ambtenaren, bestuurders en politici daarin word het idee
van netwerken van burgers in hun kracht zetten verder uitgewerkt.
- de verzamelkaarten, kaart nummer 14 is de oproep om mee te doen met
empowering data.
Lokaal In eerste instantie Heerhugowaard later mogelijk Groningen en Lelystad
Project 56
Naam Meepraten en meebeslissen in een ‘matrix democratie’
datum 8-7-2015
Thema’s e-democratie, open democratie, besluitvorming processen, democratisering
initiatieven
concreet Landerd heeft een onderzoek laten uitvoeren naar de toekomstige
behoeften van onze burgers en de gemeentelijke opgaven die daarbij horen.
Als rode draad loopt door dit onderzoek dat onze burgers hebben
aangegeven meer mee te willen praten en beslissen. Zij willen de
besluitvorming op een passend schaalniveau. Ook wie er besluiten neemt en
hoe, kan per onderwerp of per thema verschillen.
Om aan deze behoefte tegemoet te komen willen we één of meerdere pilots
starten, of beter gezegd mogelijk maken, vóór en dóór onze burgers om
ervaring op te doen op een aantal thema’s. Het onderzoek is vorige maand
afgerond. Op dit moment is er nog geen besluit genomen over concrete
projecten die als pilot kunnen dienen.
Wel is zeker dat we de resultaten van dit onderzoek op korte termijn verder
zullen uitwerken. Daarbij is van belang dat
1) de rol van de overheid verschuift van beleidmaker en initiator, naar
bemiddelaar en facilitator. Anderzijds zijn er wettelijke taken en
verplichtingen die deze nieuwe rol mogelijk in de weg staan. Hiervoor is tijd,
expertise en mogelijk wettelijke ‘experimenteer ruimte’ nodig.
2) een terugtredende overheid vraagt om een andere houding van de
burger.
Het principe van wederkerigheid (samen de schouders er onder, elkaar
aanspreken en een ‘voor wat hoort wat’ mentaliteit) moet worden omarmt.
Meer verantwoordelijkheid gaat dan gepaard met meer morele verplichting.
Ook hiervoor is mogelijke wettelijke experimenteer ruimte noodzakelijk.
3) we zoeken naar een zo groot mogelijk bereik en het mensen zo makkelijk
mogelijk maken om mee te doen. We willen daar voor optimaal gebruik
maken van moderne technieken en technologische mogelijkheden. We
denken dan bijvoorbeeld aan referendum-apps, forumpagina’s en dergelijke
Landerd zoekt naar een model, wat we voorlopig de ‘Matrix Democratie’
noemen. Hierin willen we per project of beleidsthema zoeken naar het juiste
niveau van inspraak, op het juiste moment en door de juiste personen. Dus
niet: altijd iets voorleggen aan bijvoorbeeld een dorpsraad, maar
afhankelijk van het vraagstuk zoeken naar participanten en geschikte
beslissers. Dit kan per project, per thema of geografische worden bepaald
en het kan per onderwerp anders zijn. Ook het gewenste niveau op de
participatieladder en de fase waarin een het project zich bevindt (van kader
stellend tot uitvoerend) kan verschillen.
vernieuwend Veel gemeenten gebruiken dorpsraden, burgerjury’s of G1000
bijeenkomsten om hun burgers bij projecten te betrekken. Een volledig
democratisch matrixmodel (inclusief technische hulpmiddelen) is er voor
zover wij weten nog niet.
impact Wanneer een model als dit goed werkt zal de betrokkenheid van burgers bij
de samenleving toenemen. Door inzet van technologie wordt de drempel om
deel te nemen ana het democratisch process verlaagd
uitvoeringskracht
overdraagbaar Wanneer een goed werkend lokaal democratisch matrix model is
ontwikkeld, dan kan dit ook in andere gemeenten en regio’s worden
gebruikt.
contact [email protected]
team Ambtenaren, gemeente bestuur, gemeenteraad, burgers en maatschappelijk
middenveld
Ondersteuning
Exposure -
Expertise Voor de uitvoering is binnen pilots mogelijk juridische of bestuurskundige
ondersteuning gewenst
Financiering In hoeverre financiering gewenst is, is op dit moment nog niet duidelijk. Voor
technische ondersteuning van het matrix model zal wellicht een tool/ applicatie
gemaakt moeten worden. Wij hebben hier zelf beperkt budget voor
beschikbaar
Regelruimte Voor het loslaten van taken en (volledig) overdragen van budgetten en
verantwoordelijkheden aan burgers is mogelijk wettelijke experimenteer ruimte
nodig. Hoe die ruimte er uit moet zien is op voorhand nog niet aan te geven
Toelichting -
Lokaal gemeente Landerd
Project 57
Naam Kiesbelasting
datum 8-7-2015
Thema’s e-democratie, begroting, open democratie, besluitvorming processen
concreet Als wij aan lokale democratie denken dan denken we aan zeggenschap,
bestuurlijke participatie, vertegenwoordiging, besluitvorming en vooral
financiën. Als burger hebben we nog maar weinig zicht op de constante
veranderingen binnen de lokale overheid. Onbegrijpelijke taal, weinig
transparantie, doorgeduwde beslissingen zonder de burger vooraf te
consulteren. Zelfs de adviesorganen worden zelden tot niet aangesproken.
Dit resulteert in selectieve bestuurlijke participatie. Kleine groepen met de
juiste kennis kunnen invloed uitoefenen op de lokale democratie. Steeds
minder mensen gaan naar de stembus en de klachten en ontevredenheid
stapelen zich op. De vraag is zelfs of we nog wel van een democratie
kunnen spreken.
Met het platform Kiesbelasting wensen wij meer transparantie in de
gemeentelijke budgetten en begroting. Kiesbelasting is een e-platform dat
enerzijds de gemeentelijke uitgaven in kaart brengt en de bewoners de
mogelijkheid geeft om hun eigen gemeentelijke belasting te controleren
door zelf te kiezen waar hun belastinggeld aan wordt besteed. 10% van het
totale bedrag mag vrij besteed worden aan een gemeente domein(en) naar
keuze. We willen inwoners er echter ook bewust van maken wat er gebeurt
als er geen belasting betaald wordt.
Met de kiesvrije 10% van de belasting kunnen bewoners via de 'het
vernieuwerslab' stemmen op projecten, ideeën etc. van burgers,
marktpartijen of de lokale overheid. Hiermee zorgen we ervoor dat niet een
keer in de vier jaar wordt gekozen wat belangrijk voor ons is maar
gedurende het hele jaar. Deze 10% maakt het mogelijk nieuwe innovaties,
initiatieven en ideeën voor maatschappelijk vraagstukken te financieren en
te ontwikkelen.
Naast het online platform Kiesbelasting dat zich richt op stadsniveau willen
we ook 'labs' inrichten op buurt niveau waarbij de financiële gelden voor een
bepaalde buurt gezamenlijk worden begroot.
Dit plan vernieuwt de lokale democratie door enerzijds de (volledige)
gemeentelijke budgetten inzichtelijk te maken, bewustwording te creëren
waar ons gemeentelijke belasting aan wordt besteed, de dialoog aan te
gaan met burgers en de overheid over de verdeling van de begroting,
gedurende het hele jaar te kiezen welke ideeën belangrijk voor jou zijn,
participatie op een laagdrempelige manier te stimuleren, te versimpelen, en
innovatie te stimuleren voor het bedenken en oplossen voor
maatschappelijke vraagstukken.
vernieuwend Wij vinden Kiesbelasting vernieuwend voor de context waar het zich zal
gaan afspelen, namelijk binnen de gemeente Heerlen. De burger voelt geen
tot nauwelijks affiniteit met de keuzes die worden gemaakt door de lokale
overheid. Met kiesbelasting proberen we dit draagvlak en de bewustwording
te creëren. Kiesbelasting heeft veel weg van de de genoemde initiatieven op
de website van Democratic Challenge; burgerbegroting Antwerpen en
Oldenbroek. Echter willen wij ook de volledige begroting transparant maken
en hier de dialoog over opzoeken door alle burgers de keuze te geven waar
10% van hun geld aan wordt besteed. In Antwerpen wordt nagedacht over
aan welk domein geld moet worden besteed. Wij geven bewoners ook echt
de kans om met ideeën te komen voor dit domein en te bepalen waar geld
aan wordt uitgegeven. Wij kijken ook naar voorzieningen en wensen op
buurtniveau door bewoners zelf een begroting te laten opstellen voor
vernieuwing in hun buurt. Alle keuze die gemaakt worden zullen online
worden gemonitord waardoor inzichtelijk wordt gemaakt voor de lokale
overheid waar interesse van bewoners naar uit gaan en waar ook niet.
impact Dit project zal impact hebben op de volgende manieren:
- Meer bestuurlijke participatie en maatschappelijk participatie omdat
bewoners zelf de mogelijkheid krijgen initiatieven aan te dragen en hier op
te stemmen/te begroten.
- Inzicht en bewustwording in financiën/gemeentelijke begroting.
- Betrokkenheid en vertrouwen creëren tussen de verschillende
stakeholders
- Co-creatieve democratie
- Stimulans van vernieuwende ideeën en innovaties voor maatschappelijke
vraagstukken
- Publiek debat
- Versimpelen van beleidstaal en democratie
uitvoeringskracht
overdraagbaar Kiesbelasting is gemakkelijk schaalbaar omdat het een online platform is.
De ervaringen zijn overdraagbaar omdat ze tegelijkertijd ook gemonitord
worden.
contact [email protected]
team Studio Walden, Hello Sunshine, Gemeente Heerlen, Belastingdienst,
Stadsregio Parkstad Limburg, Gemeente Heerlen, buurtstichtingen,
Hogeschool Zuyd, Open Universiteit.
Ondersteuning
Exposure Verbinding met de relevante netwerken en kennisdeling over de
mogelijkheden van Kiesbelating na co-creatie van de eerste ideeën.
Expertise Kiesbelasting is nog niet meer dan een idee, we willen ons idee graag verder
verfijnen met experts op het gebied van lokale democratie, economen, lokale
partijen en vooral bewoners.
Financiering -
Regelruimte -
Toelichting Wij denken dat we een goed idee hebben dat de lokale democratie radicaal
anders kan maken, we hebben echter wel nog flink wat ondersteuning nodig in
het concretiseren van onze ideeën voordat we kunnen beginnen.
Lokaal Heerlen
Project 58
Naam Buurt leidt Raad
datum 8-7-15
Thema’s e-democratie, begroting, open democratie, besluitvorming processen,
democratisering initiatieven, lokale media en democratie, netwerk democratie
concreet Buurt leidt Raad
Het project Buurt leidt Raad is een internet gebaseerd systeem dat de e-
democratie naar een ander niveau gaat tillen. De essentie van het systeem is
dat burgers in hun buurt actief kunnen aangeven:
* wat zij als een probleem ervaren
* wat zij als de oplossing zien
* met elkaar in discussie kunnen over beiden
Wat dit systeem gaat doen, is laten zien wat de mensen in de buurt werkelijk
belangrijk vinden als probleem. Wat het echter vooral gaat doen, is laten zien
wat mensen voor oplossing zien. De inbedding van het systeem in de
gemeentelijke democratie zorgt voor een directe aansluiting van de
bestuurders en de gemeentelijke ambtenaren op een actueel overzicht van
wat mensen in de buurten van de gemeente als werkelijk probleem/oplossing
zien. Het ontheft bestuurders en ambtenaren van moeten raden naar wat
mensen belangrijk vinden. Het voorkomt dure, ingewikkelde, trage
opiniepeilingen, buurtonderzoeken, enzovoort. Ambtenaren en bestuurders
kunnen direct deelnemen aan de discussie. Alle mensen in de buurt, in de
gemeente hebben een overzicht van wat speelt voor mensen in de gemeente.
De gevolgen voor begroting, open, genetwerkte democratie, besluitvorming,
en wat dies meer zij zijn verstrekkend. Hieronder meer daar over. Eerst hoe
het werkt.
Het werkt zoals Reddit door middel van het stemmechanisme. De stem die elk
geregistreerd account heeft, wordt in de vorm van een punten verdeling over
de probleem/oplossing paren verdeeld. Door per account meerdere punten te
verdelen te hebben, wordt het mogelijk weging aan te brengen in de
problemen/oplossingen. Het stemmechanisme wordt gelaagd. Een enkele
duim op/neer om te laten weten hoe de burger over het probleem en de
oplossing denkt. Hier worden probleem en oplossing gescheiden omdat
mensen wel het probleem kunnen herkennen en het oneens zijn met de
voorgestelde oplossing. Duim omlaag kan alleen wanneer een
probleem/oplossing als commentaar aan de discussie wordt toegevoegd. Het
heeft een belangrijke psychologische reden, waarover hieronder meer. Eerst
nog het tweede deel van het stemmen.
De andere 'stem' die de burger/account uitbrengt, is de weging van het
probleem. Naast herkenning (duim op/neer) is ook zwaarte van het probleem
van belang. De duimen op/neer is al een indicatie. Het draagt echter
vrijblijvendheid in zich. Het is per probleem/oplossing één indicatie. Weging
laat zien waar mensen werkelijk aan willen werken. Het systeem kent per
account 100 punten die mogen worden verdeeld over de
problemen/oplossingen die opgeworpen zijn in het systeem. Iemand mag alle
100 punten op één probleem en een beschreven oplossing zetten. De punten
mogen ook verdeeld worden. In essentie zijn 50
vernieuwend Buurt leidt Raad is een vernieuwend concept omdat het de technologische
mogelijkheden van het internet direct koppelt aan governance. Het besturen
van elke samenleving gaat gepaard met het nemen van beslissingen.
Afhankelijk van je denkbeelden over mensen verandert de stijl waarin die
beslissingen tot stand komen. In gezinsverband kan het varieren tussen de
tirannie van één ouder tot de tirannie van de kinderen, het enige kind. In het
meest vredige en vrije geval wordt samen besloten over het welzijn, de
welvaart en het welbevinden in het gezin. Buurt leidt Raad gaat de afstand die
ontstaan is tussen de belangen van de burgers concreet op buurt niveau weer
terugbrengen in het dagelijks besturen van een gemeente. In essentie kan het
deze belangen weer verbinden met provinciaal en zelfs landelijk niveau. Door
de burger zelf te laten aangeven wat voor hem/haar een probleem is al een
stap te zetten. Het is echter een te kleine stap. Want alleen roepen wat fout is,
is te vrijblijvend. Mensen dienen dan ook aan te geven in welke richting zij
denken dat de oplossing ligt. Problemen zijn om op te lossen. Wil je geen tijd,
aandacht, energie steken in een oplossing, is het blijkbaar ook geen echt
probleem. Het 'Buurt leidt Raad' systeem gaat het participeren van burgers
door middel van de technologische mogelijkheden van nu practisch
institutionaliseren. Het gaat de bestuurders en ambtenaren direct deelgenoot
maken van wat leeft
impact De impact van het 'Buurt leidt Raad' systeem zal groot zijn. Een belangrijke
reden daarvoor is dat het systeem geheel buiten de overheid om kan gaan
ontstaan. Afhankelijk van je overtuigingen over samenwerken, mensen en
eigenaarschap zal dat bevrijdend of bedreigend overkomen.
Het grondbeginsel waar het 'Buurt leidt Raad' systeem op gebaseerd is, is om
volledige omdraaiing van de rol van de overheid.
Het huidige overheidssysteem is gebaseerd op het feodale, hiërarchische
systeem waarbij de 'heerser', gediend door het (overheids) apparaat uitmaakt
hoe het toegaat in het 'rijk'. Burgers zijn daarin degenen die de 'heerser'
dienen en onderhouden. Het is misschien wat basaal omschreven: dat is de
kern achter ons overheidsbestel.
'Buurt leidt Raad' draait het helemaal om. Het willen samen leven van de
burgers is de reden waarom een gezamelijke besluitvorming nodig is. De
mensen die voor het uitvoeren van deze gezamelij
uitvoeringskracht
overdraagbaar Het 'Buurt leidt Raad' systeem zal eenvoudig overdraagbaar zijn. Het is
eenvoudig overdraagbaar als gevolg van het feit dat het gebaseerd is op het
feit dat mensen zich aan het systeem gaan verbinden. Het systeem doet niks
anders dan mensen met elkaar verbinden. Het kan derhalve in elke groep
binnen gebracht worden, waarvan mensen denken onder te zijn. Hoewel de
intentie van het systeem zich baseert op het creëren van open, heldere, echte,
verbonden, op gemeenschap gebaseerde governance in het
overheidsdomein. Governance is echter geenszins voorbehouden aan het
overheidsdomein. Elke groep die samen leeft, heeft met governance te
maken.
'Buurt leidt Raad' geeft mensen die in hun leefomgeving, hun groep een
probleem zien de gelegenheid het probleem te melden, een oplossing voor te
stellen en te ervaren hoe anderen daar over denken. Het stemmechanisme
zorgt voor het inzichtelijk maken van hoe belangrijk mensen het probleem
vinden en wat ze denken van de oplossing. Hierdoor kunnen probleem en
oplossing toegroeien naar de door de meeste mensen gedragen oplossing. In
aansluiting op wat het systeem laat zien, zullen mensen dan nog altijd met
elkaar moeten besluiten wat ze gaan doen.
Door deze fundamentele insteek kan het systeem zonder moeite
overgedragen worden. Het kan ook zonder moeite schalen. Mensen hoeven
alleen maar te specificeren tot welke leefomgeving zij vinden dat het probleem
hoort. Technisch en theoretisch zijn geen grenzen aan het systeem qua
inzetbaarheid in relatie tot welke mensen welke problemen/oplossingen
bespreken. Elke samenlevingsgroep, van elke schaal kan het systeem
gebruiken. Voor de hand ligt dat de groepsgrootte zo groot is, dat dagelijks en
direct overleggen tijd en logistiek onpraktisch is. Het is echter geen technische
of theoretische grens.
Het is dus te gebruiken voor de overheidsgovernance op elke schaal. Net zo
goed als het is te gebruiken op elke andere vorm van groep.
contact [email protected]
team Geert-Jan van der Wolf van Van der Wolf Consultancy (www.van-der-wolf-
consultancy.nl). Daarnaast is ondersteuning van het idee aanwezig bij
Dynamisch Nederland (www.dynamischnl.nl)
Ondersteuning
Exposure Het 'Buurt leidt Raad' systeem zal eenvoudig overdraagbaar zijn. Het is
eenvoudig overdraagbaar als gevolg van het feit dat het gebaseerd is op het
feit dat mensen zich aan het systeem gaan verbinden. Het systeem doet niks
anders dan mensen met elkaar verbinden. Het kan derhalve in elke groep
binnen gebracht worden, waarvan mensen denken onder te zijn. Hoewel de
intentie van het systeem zich baseert op het creëren van open, heldere, echte,
verbonden, op gemeenschap gebaseerde governance in het
overheidsdomein. Governance is echter geenszins voorbehouden aan het
overheidsdomein. Elke groep die samen leeft, heeft met governance te
maken. 'Buurt leidt Raad' geeft mensen die in hun leefomgeving, hun groep
een probleem zien de gelegenheid het probleem te melden, een oplossing
voor te stellen en te ervaren hoe anderen daar over denken. Het
stemmechanisme zorgt voor het inzichtelijk maken van hoe belangrijk mensen
het probleem
Expertise Het 'Buurt leidt Raad' systeem is een technisch systeem wat gebaseerd is op
internet technologie die websites bouwt en functioneel maakt. Hier in is bij de
initiatief groep voldoende expertise aanwezig. Binnen het project is ook nog
een aanvullend deel expertise ontwikkeling voorzien.
Overigens kan het nooit kwaad om het met meerdere mensen vorm te geven.
De essentie van het systeem is al dat de groep wijzer is dan een enkeling of
een kleinere groep. Ook op het gebied van implementatie en techniek is dat
zo. Het gaat dan echter sterk toe naar het co-creatieve proces en werken.
Financiering Voor de financiering zijn verschillende scenario's mogelijk.
In de financiering wordt door de indiener van het project uitgegaan van een
jaar ontwikkel-, test- en implementatiewerk voor één persoon. Deze persoon is
met een modaal salaris voor 2015 betaald wat €34.000,-- bedraagt. Wanneer
daarnaast nog overige projectkosten voor €6.000,-- en een post onvoorzien
van 15% over €40.000,-- = €6.000,-- wordt gerekend, zijn de projectkosten
rond de €46.000,--.
Het project wordt gedragen door G-J. van der Wolf van Van der Wolf
Consultancy. Het is om te beginnen een onafhankelijk éénmans project.
Wanneer geen aanvullende financiëring ontstaat, is het een vrije tijdsproject
wat ruim een jaar doorlooptijd zal hebben. In essentie is dat de ultieme kracht
van het project.
Regelruimte Het systeem 'Buurt leidt Raad' heeft geen aanvullende regelruimte nodig.
Het gebruik van het systeem is alleen afhankelijk van de adoptatie als
functioneel en effectief instrument in het besturen van de eigen leefomgeving
door de mensen zelf. Het huidige overheidsapparaat zou deze adoptatie
kunnen versnellen.
Mogelijkerwijs kunnen alleen rijksoverheidsorganen investeren in de nieuwe
maatschappij. Dat is mij onbekend. In dat geval zou eventueel voor een lagere
overheidsinstantie als een ministerie de ruimte gemaakt moeten worden om te
mogen investeren in vernieuwing van governance.
Toelichting Elke aanvullende vorm van ondersteuning die op de genoemde gebieden
extra ontstaat, is een aanvulling voor het project. Het project wordt kleinschalig
gerealiseerd waardoor elke ondersteuning die wordt toegevoegd, met name in
de financierings- en exposure hoek, duidelijk van invloed zal zijn.
De beste ondersteuning die zou kunnen ontstaan, is wanneer een aantal
gemeenten gezamenlijk het project samen met Van der Wolf Consultancy
realiseren. Door zelf als Raad aan te geven dat de Raad gedreven is om de
gemeentelijke governance 180 graden te draaien van top-down naar bottom-
up, is dat een onuitwisbaar signaal
Lokaal www.buurtleidtraad.net (*.org, *.nl). De website zal in Cothen, de
vestigingsplaats van Van der Wolf Consultancy gebouwd worden.
Project 59
Naam De crowdfunded lobbyist
datum 8-7-2015
Thema’s open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven,
netwerk democratie
concreet Burgers hebben niet alleen vaak geen goed beeld van hoe de gemeente
werkt, ze willen er ook eigenlijk niets mee te maken hebben is het beeld wat
Evelien Tonkens schetst in de Montessori-democratie.
Organisaties huren een iemand in daarvoor, als burger kom je daar niet toe
omdat je er het geld en de energie niet voor hebt, als je al op het idee komt.
Er staan op petities.nl allerlei petities die eenvoudigweg nooit aan een
gemeenteraad zijn overhandigd, het is op het web gezet en daarmee ‘over de
schutting gegooid’. Vanuit de gemeente geredeneerd moet een burger zich
wel melden om gehoord te worden. Daar is doorgaans wel wat
vasthoudendheid bij nodig. De gemeenteraad heeft het druk (raadsleden zijn
bij veel zaken oppervlakkig betrokken), het college heeft vaak zelf al meer
ideeën dan budget en ambtenaren zijn gespecialiseerd en neutraal, want dat
is rechtvaardig. Als je dit al weet, hoe kan je daar doorheen breken als
eenvoudige burger? Stampij maken in de media of een stichting beginnen en
er veel tijd in stoppen.
Maar een grote groep burgers kan wel gezamenlijk een lobbyist inhuren door
even met de pet rond te gaan. Ze hebben een specialist nodig die de weg
weet op het gemeentehuis, ingangen heeft op allerlei niveau’s, weet wat er
speelt, weet welke rapporten over het onderwerp in welke lades liggen te
verstoffen, welke relevante moties aangenomen zijn maar nooit ten uitvoer zijn
gebracht etc. Zie bijvoorbeeld hoe Guido Frankfurther (ex-raadslid) zich nu
verhuurt. https://nl.linkedin.com/pub/guido-frankfurther/89/b/249
vernieuwend Het concept lobbyist bestaat al. Ook op lokaal niveau. Alleen burgers huren
lobbyisten niet in omdat ze geen klant kunnen zijn. Ze hebben hoogstens een
tientje over om een bepaald doel te realiseren, maar daar komt zo’n dure
specialist niet voor in beweging. Maar enkele honderden donateurs die een
tientje bijdragen kunnen de lobbyist wel inhuren. Die zal zich uitsloven zoals
een ambtenaar dat nooit zal en kan doen: de opdrachtgever krijgt kritische
vragen om de opdracht duidelijk geformuleerd te krijgen waarna de lobbyist
ook de kant zal kiezen van de opdrachtgever als de klus aangenomen wordt.
Een ambtenaar zal neutraal moeten blijven en ziet de burger niet als klant,
maar als een dossier dat goed afgehandeld moet worden. De lobbyist geeft
zijn 06-nummer, komt langs en belt zelf ongevraagd terug en komt met
suggesties. De lobbyist heeft veel professionele autonomie, maar heeft alleen
een betalende opdrachtgever nodig. Eentje die ook nog eens politiek
draagvlak meebrengt is alleen maar aantrekkelijker als klant.
impact Als dit 1 keer gelukt is en in de publiciteit komt, dan zal het een grote impuls
geven aan burgers die iets willen bereiken. De bereidheid om een tientje te
doneren om een lobbyist in te huren neemt toe, de beroepsgroep van
dergelijke lobbyisten (ex-raadsleden) zal groeien als er een markt ontstaat
buiten de organisaties als klant.
uitvoeringskracht
overdraagbaar Omdat het gekoppeld is aan petities.nl (maar ook door iedereen overgenomen
kan worden) zal het overdraagbaar zijn voor willekeurig welke gemeente. Alle
gemeenten zitten namelijk in de lijst ontvangers van petities. Maar ook
provincies, waterschappen en andere overheden.
Voor de overdraagbaarheid moet de eerste ervaring goed gedocumenteerd
worden. Wat petities.nl wordt het in software vorm gegeven zodat iedereen het
opnieuw kan gebruiken.
contact [email protected]
team De twee personen achter petities.nl, crowdfunding-experts, tientallen
lobbyisten/adviseurs, enkele petitionarissen en duizenden petitie-
ondertekenaars.
Ondersteuning
Exposure Het simpele feit dat burgers een lobbyist kunnen inhuren met crowdfunding
moet onder de aandacht komen. Hier bijeenkomsten over organiseren waarbij
belanghebbenden worden uitgenodigd is het meest toepasselijk.
Expertise Ik zoek expertise bij het vinden van de lobbyisten per gemeente. De
petitionarissen moeten gekoppeld worden aan gespecialiseerde lobbyisten.
Dat is handwerk.
De crowdfunding van de ondertekenaars moet fiscaal-juridisch deugen. Is het
een donatie of het inhuren van een dienst? Is hier BTW over schuldig of valt
dit misschien zelfs onder de ANBI-status van Petities.nl?
De lobbyisten moeten benaderd en mogelijk overtuigd worden. Dit is geen
triviale onderneming, arbeidsintensief.
Financiering De matching tussen petitionaris en lobbyist moet vorm krijgen in software en
de crowdfunding moet ook met een enkele klik op de knop mogelijk worden
voor ondertekenaars. Dit is een software-ontwikkelingstraject.
Mogelijk moet het bedrag wat de lobbyist vraagt bijgepast worden als de
crowdfunding dat net niet haalt en bijvoorbeeld op 75% strandt.
Regelruimte Dit vergt geen aanpassing aan wetten of regels is mijn inschatting.
Toelichting
Lokaal
Project 60
Naam Democratiseren lokale aanbestedingsprocessen / Participatiebedrijf
datum 8-7-2015
Thema’s besluitvorming processen, democratisering initiatieven, netwerk democratie,
buurtrechten
concreet Het bruist van de initiatieven in Haarlemse wijken en buurten. Meer en meer
publieke taken worden overgenomen door maatschappelijke initiatieven. Van
het verbinden van zorgvragen en -aanbod (BUUV), het opwekken van energie
(Haarlem Noorderlicht) tot bewonersbedrijven die buurthuizen vervangen
(Badhuis). Deze initiatieven doen wat de gemeente niet kan. Ongehinderd
door een grote organisatie en bureaucratie, snel en wendbaar manoeuvreren.
Tegelijkertijd hebben veel maatschappelijke initiatieven moeite om financieel
op de been te blijven. De huidige systemen en geldstromen zijn niet ingericht
om maatschappelijke initiatieven te ondersteunen.
Er wordt op dit moment mondjesmaat geëxperimenteerd met
maatschappelijke aanbestedingen om naast de reguliere marktpartijen
maatschappelijke initiatieven een kans te geven om mee te dingen naar het
uitvoeren/verkopen van publieke diensten/goederen. In de praktijk blijken
maatschappelijke aanbestedingen moeilijk van de grond te komen omdat
gemeenten in het huidige systeem teveel beren op de weg zien/extra barrières
moeten nemen.
Aanbestedingsproces democratiseren
Een Participatiebedrijf die maatschappelijke aanbestedingen voor de
gemeente/woningbouwcorporatie/publieke organisatie uitschrijft en begeleidt.
Het Participatiebedrijf is uniek omdat bewoners de macht hebben over de
aanbestedingen in hun buurt/wijk/stad. Van het begin tot eind zijn bewoners
de baas over de aanbesteding en in controle wie en en op welke manier er
aan en in hun wijk gewerkt wordt. Bewoners gaan:
Het programma van eisen/voorwaarden voor de aanbesteding formuleren,
offertes beoordelen en de winnende offerte kiezen,
tussentijds beoordelingsgesprek met opdrachtnemer voeren,
en het eindgesprek met de opdrachtnemer voeren.
Maatschappelijke initiatieven, bewonerscollectieven en commerciële
marktpartijen mogen allen meedingen met de aanbesteding. Denk aan
aanbestedingen zoals:
Herbestemmingen maatschappelijk vastgoed
Wijkvisie-trajecten uitvoeren
Buurthuizen beheren
Groenvoorzieningen overnemen
Platform om zorgvraag- en aanbod bij elkaar te brengen
etc.
Een belangrijk uitgangspunt van het Participatiebedrijf: transparantie. Om te
voorkomen, in tegenstelling tot de huidige situatie, dat (onderhandse)
vernieuwend Meerwaarde:
Kwaliteit van participatie-processen wordt vergroot.
Versterking van de infrastructuur om initiatiefnemers te ondersteunen.
Bewoners hebben (meer) invloed hoe en wie er in hun buurt/stad aan het werk
gaat.
De Black-Box waarin nu (onderhands) wordt aanbesteed wordt transparanter.
Vernieuwend:
Bewoners nemen besluiten op basis wat nodig is in de wijk ipv van bovenaf
bepaald door ambtenaar
Bestaand project:
Maatschappelijk aanbesteden, hier is nog steeds een overheid in controle
impact - Projecten / aanbestedingen die niet worden herhaald omdat de buurt in
opstand komt
- Minder juridische bezwaarschriften omdat buurt beter is betrokken bij
uitvoering in wijk
- Wijken waar inwoners meer eigenaarschap hebben genomen over hun wijk
uitvoeringskracht
overdraagbaar - Wanneer pilot is afgerond kunnen ook in andere gemeenten bewoners zelf
aanbestedingen uitvoeren voor hun wijk
contact [email protected]
team Rense Bos, Publieke Versnellers (woont in Haarlem en bestuurslid coöperatie
Haarlem Noorderlicht)
Ondersteuning
Exposure Bij geslaagde pilot podium gezocht om ook in andere gemeenten aan te
besteden door de wijk
Expertise Verbinding creatieve juristen die mee willen zoeken naar de randen van
aanbestedingsprocedures
Financiering - Publieke Versnellers is co-financier, investeert in euro's en uren. Om het
concept in de praktijk te testen is financiering nodig Financiering gevraagd
om concept door te ontwikkelen, pilot te starten en af te ronden.
- Budget/opdrachtverlening door gemeente voor pilot-aanbesteding nodig.
Regelruimte Experimenteer-ruimte om van bestaande aanbestedingsregels af te mogen
wijken.
Toelichting Rense Bos, Publieke Versnellers (woont in Haarlem en bestuurslid coöperatie
Haarlem Noorderlicht)
Lokaal Haarlem
Project 61
Naam Stadsgesprekken Utrecht
datum 8-7-2015
Thema’s e-democratie, open democratie, besluitvorming processen, democratisering
initiatieven, netwerk democratie
concreet De gemeente Utrecht is in 2014 gestart met Stadsgesprekken. Met
Stadsgesprekken willen we de kennis van de stad beter gebruiken bij het
verder brengen van ingewikkelde vraagstukken. Het vraagstuk bepaalt de
vorm van het gesprek en de deelnemers. Er is dus geen vast format voor
Stadsgesprekken. Sinds april 2014 heeft de gemeente twaalf
Stadsgesprekken georganiseerd. Uit een Tussenstand die we in het voorjaar
van 2015 hebben opgemaakt blijkt dat Stadsgesprekken veel ideeen en
plannen opleveren om vraagstukken verder te brengen. Daarnaast leveren de
gesprekken positieve energie op en versterking van netwerken in de stad. Nu
is het tijd voor een volgende stap. Belangrijke aanvullende doelen bij volgende
Stadsgesprekken zijn:
- We willen Stadsgesprekken meer echt van de stad te laten zijn (gemeente is
niet per se organiserende partij).
- We zoeken naar manieren om meer inwoners bij de gesprekken betrekken
(ook inwoners die niet graag in een zaaltje komen praten)
- We zoeken naar manieren om de uitkomst van de gesprekken aan te vullen
met digitale middelen (Synthetron, ARGU).
- We zoeken naar manieren om gezamenlijk aan de slag te gaan met
uitkomsten van de gesprekken, waarbij de gemeente een van de partners is
die
vernieuwend Gesprekken zijn niet nieuw, Stadsgesprekken ook niet. Wat wel vernieuwend
is is een langdurige en brede inzet van het middel en het continue leren ervan.
Stadsgesprekken in Utrecht zijn continu in ontwikkeling.
impact Stadsgesprekken leveren allereerst een bijdrage aan het verder brengen van
individuele vraagstukken. Daarnaast versterkt het de stadsdemocratie doordat
inwoners meer invloed krijgen op (en onderdeel zijn van) plannenmakerij. Ten
derde leveren Stadsgesprekken een belangrijke en structurele verandering op
van houding en gedrag van ambtenaren. Veelvuldige interactie en goede
uitvoeringskracht
overdraagbaar Een belangrijk element van Stadsgesprekken is het continue leren ervan. Dat
levert kennis, documenten, films, etc. op die interessant zijn voor gemeenten
die vergelijkbare gesprekken met de stad voeren of willen voeren.
contact [email protected]
team Inwoners van de stad Utrecht
Ondersteuning
Exposure Aandacht "van buiten" voor Stadsgesprekken kunnen de impact in de stad vergroten.
Utrecht is trotst op de Stadsgesprekken en laat dat graag zien
Expertise We hebben behoefte aan het uitwisselen van kennis over "het goede gesprek" en
(ICT-)middelen die dat kunnen ondersteunen. Daarnaast is het prettig om een vorm
van externe duiding van en reflectie op Stadsgesprekken te hebben. Dat voorkomt
tunnelvisie.
Financiering
Regelruimte
Toelichting Stadsgesprekken in Utrecht zijn geen project. Het is een manier van werken die we
meer dan een jaar toepassen en die we blijven ontwikkelen. Onze
ondersteuningsbehoefte ligt vooral op het gebied van kennisdeling en reflectie met
experts.
Lokaal Utrecht
Project 62
Naam Nieuwe lokale onderzoeksjournalistiek van onderop: Wat speelt er in de regio ?
datum 8-7-2015
Thema’s democratisering initiatieven, lokale media en democratie
concreet De nieuwsvoorziening in de regio is belangrijk voor de lokale democratie. De lokale
onderzoeksjournalistiek staat steeds meer onder druk door bezuinigingen.
Onafhankelijk nieuws met duiding (achtergronden) ontbreekt te vaak. De transitie naar
de participatiemaatschappij biedt kansen om lokale onderzoeksjournalistiek te
verbinden aan lokale uitdagingen van onze samenleving en de signalerings- en
oplossingskracht van burgers (‘de samenleving’) hierbij te benutten. De vraag “wat
speelt er in onze regio?’ staat hierbij centraal.
In dit project werkt een sterk burgernetwerk van onderop door middel van een digitaal
vertelpunt aan lokale onderzoeksjournalistiek. De resultaten van het project vormen de
basis voor de ontwikkeling van nieuwe diensten en een duurzaam business model
onder deze vorm van lokale burgerjournalistiek. Samen met een partnernetwerk
(overheden, lokale media, start-ups) werken we dus aan het toekomstige fundament
onder deze nieuwe manier van lokale onderzoeksjournalistiek van onderop.
Projectorganisatie
We werken in dit traject met:
(1) Vast projectteam voor de projectuitvoering
Het projectteam bewaakt de voortgang en voert de activiteiten van het beoogde traject
uit.
(2) StoryConnect
StoryConnect vergroot het vermogen van organisaties om verhalen van medewerkers,
patiënten, klanten, burger, collega’s, studenten te delen en ermee te werken. Wij
zorgen ervoor dat kennis, ervaringen, inzichten, observaties en waarschuwingen
sneller bij de juiste mensen terecht komen zodat zij beter kunnen beslissen, signaleren,
onderzoeken, leren, beheersen, initiëren, verbinden op basis van inzicht in wat er nu
speelt.
StoryConnect heeft betrouwbaar en betaalbaar gereedschap voor het verzamelen,
visualiseren en evalueren van verhalen. 24 uur per dag, 365 dagen per jaar. Online via
het web, offline via de StoryConnect App en u kunt – desgewenst – bij uw data via de
Cloud, waar ook ter wereld.
StoryConnect heeft ruim 30 toepassingen en concepten ontwikkeld. Onze diensten
verbeteren de kwaliteit van dienstverlening, onderwijs of zorg, verkoop, innovatie, klant-
, product en marketing-onderzoek, waakzaamheid, medewerker motivatie, veiligheid,
persoonlijke ontwikkeling, strategievorming, trend-monitoring, doelmatigheid van
ontwikkelingssamenwerking, beleidsevaluatie, toezicht op mensenrechten,
omgevingskwaliteit, enz. Voor meer informatie zie www.storyconnect.nl
vernieuwend 1) Het project slaat nieuwe wegen in richting verdiepend lokaal
onderzoeksjournalistiek en bereikt nieuwe doelgroepen door een nieuw samenspel te
organiseren met burgerjournalisten/vertelplatform met duiding.
(2) Een ander vernieuwend element is dat burgers en ondernemers zelf hun verhaal
duiden en hieruit belangrijke meta kennis te laten ontstaan. De lokale mediabedrijven/
overheden/ ondernemers/ burgers krijgen hierdoor niet alleen de verhalen over
misstanden maar ook inzicht geven in de structurele factoren die daaronder liggen. De
techniek is vernieuwend.
(3) lokale onderzoeksjournalistiek door vernieuwende werkwijze: publieksparticipatie
(burgervertelnetwerk) met duiding.
impact Het traject moet eraan bijdragen dat:
(1) In dit jaar (1-7-2015 tot 1-7-2016) een gedragen verdienmodel (businessmodel) en
samenspel wordt verkregen onder lokale onderzoeksjournalistiek . We pakken dit
concreet op door van twee relevante thema’s die spelen in de regio, verhalen van
lokale inwoners ‘te vangen’.
De regionale begrenzing wordt met de belangrijkste spelers binnen het thema
vastgesteld. De zorg is bijvoorbeeld veelal bovengemeentelijk georganiseerd en
economische samenwerking gaat over de grens met Brabant en zelfs met België.
(2) Samen met overheden en lokale media een duidelijk toetsingskader wordt
opgesteld, zodat het initiatief adequaat kan worden geëvalueerd met de partners in de
eindfase van het initiatief.
(3) de aanjagers van burgerjournalistiek in 3 kwartalen (na de opstartfase) op 2
thema’s meer dan 1000 verhalen per thema activeren in de app en het digitale platform
zodat de meerwaarde van de duiding van de verhalen door de partners adequaat kan
worden beoordeeld op basis van het eerder opgestelde toetsingskader.
Het project zal met creative startups
uitvoeringskracht Vanaf de start (01-07-2015) zijn de resultaten van het vertelpunt ( de verhalen en
patronen) door een digitaal dashboard voor iedereen toegankelijk (open platform,
iedereen kan meedoen en de resultaten inzien).
Door de samenwerking van het burgernetwerk (lokale onderzoeksjournalistiek van
onderop), met StoryConnect (technisch partner), met een partnernetwerk van locale
media bedrijven en beleidsmatig gesteund door de gemeentelijke overheid wordt de
continuïteiten gewaarborgd.
Er is documentatie beschikbaar over projectaanpak en planning en er komt een
eindevaluatie van de pilot
overdraagbaar
contact [email protected]
team Mies van der Loo, initiatiefnemer, projectorganisator en aanjager, Stichting Wijkraad
Moesel
Peter van der Meule, sparringpartner
Peter Ramaekers, aanjager, innovatiemanager, Weertenergie Coöperatie
Gert van Elk, aanjager, journalist
Conny Beenders, aanjager, raadslid Weert, politiek innovator
Bouke Kouters, aanjager, welzijnswerker PUNT Welzijn Weert
Gertjan Verstoep, facilitator, Businesspreneur, Antwoordvooroverheden.nl,
PlanetenbaanSamen en Lokalemotor, Utrecht
Harold van Garderen, facilitator, TOP innosense Multiple Companies, Utrecht
Ondersteuning
Exposure Ja
Expertise Ja, hulp bij opzoeken vergelijkbare projecten en bij opzetten projectorganisatie
Financiering Ja, ook deel eigen financiering
Regelruimte Neen
Toelichting Sparren bij planning en uitvoering met vergelijkbare projecten (best practice en
benchmarking). Ondersteuning bij zoeken en werven financieringsbronnen
Lokaal Weert, Limburg
Project 63
Naam Democracy by design
datum 8-7-2015
Thema’s open democratie, besluitvorming processen, netwerk democratie
concreet HOW A GLOBAL MOVEMENT TAKES OFF IN THE HAGUE AND IMPROVES
DEMOCRACIES WORLDWIDE WITH VIRTUAL AND TANGIBLE DESIGNS
Kun je de vaardigheden, processen en tradities van de ontwerpdiscipline gebruiken om
democratie te introduceren en verbeteren? Is het omarmen van democratie als
ontwerpprincipe een oplossing voor maatschappelijke vraagstukken? Kan een
groeiende groep ontwerpers zo de instrumenten aanreiken voor mensen over heel de
wereld om hun bestuursvorm te verbeteren?
Democratie is meer dan wetten en politiek. We geven het dagelijks vorm met kleding,
speeches, rapporten, media, openbare ruimten en gebouwen. De Democracy by
Design beweging die we in Den Haag en voor Den Haag starten levert de principes en
ontwerpen om bewust vorm te geven aan democratie; van stembiljetten, kiesstelsels,
medialandschappen tot entrees van publieke gebouwen en online services.
Dat begint in 2015 en 2016 met vier ateliers waarin internationale en Haagse
ontwerpers met studenten samenwerken aan urgente democratische vraagstukken.
Het vervolg is een internationale beweging met nieuwe producten en diensten, summer
schools, internationale projecten, gespecialiseerde bureaus, publicaties en congressen
waardoor het bewust vormgeven van democratie de veiligheid, rechtvaardigheid en
voorspoed van mensen wereldwijd daadwerkelijk verbetert.
Wereldwijd staat het bestuur van samenlevingen ter discussie. Ook in democratieën.
Zelfs de meest actieve pleitbezorgers van democratie uiten publiek hun ontevredenheid
over de staat van de lokale, nationale en internationale democratische systemen.
David van Reybrouck heeft met zijn essay Tegen Verkiezingen bewezen dat je op een
opbouwende, positieve manier nieuwe vormen van fundamentele onderdelen van de
democratie kunt onderzoeken. Maar het blijft bij een essay. De internationale Occupy
beweging heeft een opzwepende campagne gevoerd, maar verzandde als zelfgekozen
buitenstaander in haar eigen gesprek. In Nederland verdween de G500 geruisloos van
het toneel na een korte mediahype.
Beschouwen en demonstreren winnen aan kracht met concrete toepassingen. Wij
denken dat design als concrete, scheppende discipline een verschil kan maken; dat het
concept Democracy by Design een internationale beweging kan voeden die zich op
een praktische manier toelegt op het bewust ingrijpen in democratische systemen.
Met de beste ontwerpers, bureaus, universiteiten en overheden en vanaf aanvang een
uitnodigende, internationale houding bouwen we aan een duurzame beweging met
slagkracht, snelheid en kwaliteit.
vernieuwend Ons project leidt tot concrete producten, diensten en ruimtes en start een debat over
vorm, gebruik en democratische waarden. Zo kan een plein, een stoel, een raadzaal of
een app meer of minder democratisch worden. Door op deze manier aan democratie te
werken vergroten we de tastbaarheid en maken we keuzes explicieter. We verbinden
de creatieve klasse aan het vernieuwen aan de democratie en leggen zo een
verbinding tussen ontwerpers en bestuurskundigen. We bieden mensen middelen om
de democratie te beoordelen en zelf te verbeteren door het vormgeven van nieuwe
diensten, producten en ruimtes.
impact Resultaten & Impact
Op korte termijn leveren de ateliers minstens 4 concrete prototypes van ontwerpen van
onderdelen van het democratisch systeem, inclusief de eerste ontwerpprincipes van
goed democratisch ontwerp.
Over drie jaar is er een volwassen debat over vorm en democratie waardoor diensten,
producten en ruimtes beter worden ontworpen.
uitvoeringskracht
overdraagbaar Op lange termijn willen we een wereldwijde stroming starten die in bestaande en
nieuwe democratieën tastbare sporen nalaat. Wij willen de (Haagse) creatieve klasse
in al haar facetten betrekken bij het ontwerp van de democratie. Dit kan bij succes
stapsgewijs uitmonden in een Haags autonoom instituut dat zich richt op ontwerp voor
de democratie in de meest brede zin van het woord. Reizende tentoonstellingen,
commerciële opdrachten, conferenties, internationale journals, het zijn allemaal
middelen die we ons eenvoudig voor de geest kunnen halen. Bedenk dat de KABK er
een speciale zomerschool aan wijdt in samenwerking met Campus Den Haag. Dat 10
grote ontwerpers met hun succesvolle bureaus uitvliegen naar Nairobi, Peking, Moskou
en Sao Paolo.
Maar we lopen hier op de zaken vooruit. Een instituut, beweging, gemeenschap; we
zullen verder gaan op de wijze die werkt. We starten klein en nauwkeurig met vier
concrete ateliers en deelbare resultaten in de lokale democratie van Den Haag.
contact [email protected]
team Dutch Coast
Gerrit Jan van ‘t Veen
06 347 36 222
vanderheimstraat 27, 2582RX, Den Haag
LUST
Jeroen Barendse
06 249 2 6084
Dunne Bierkade 17, 2512 BC, Den Haag
Centre for Innovation Campus The Hague
Sjoerd Louwaars
06 28838252
Koningin Julianaplein 10, 2501 EE, Den Haag
En verder De Haagse Hogeschool en The Hague Centre for Civic Hacks
Ondersteuning
Exposure
Expertise We zijn op zoek naar experts die ons kunnen helpen om heel scherp de meeste
urgente problemen in de lokale democratie bloot te leggen waarvoor ontwerp een
hoopvol perspectief kan bieden.
Financiering We vragen voor de organisatie van de eerste 4 ateliers een bijdrage van €10.000,- per
atelier.
Regelruimte
Toelichting Met een impuls van geld en kennis kunnen we deze beweging op een professionele
en impactvolle manier starten. We zijn in staat om sterke experts te betrekken, zowel
op het vlak van democratie als design. We kunnen de resultaten op een aansprekende
manier delen.
Lokaal The Hague International Centre for Civic Hacks, Den Haag
Project 64
Naam De Groene Motor
datum 7/9/2015 10:18:51
Thema’s e-democratie, open democratie, besluitvorming processen, democratisering
initiatieven, co-creatie
concreet Betrokken inwoners, vertegenwoordigers van de G1000-werkgroep ‘Keigroen
Samendoen!’, Klankbordgroep Groenbeleid, SGLA, raadsleden en college hebben
samen het initiatief genomen om tot een integrale groenvisie te komen in coproductie
met de stad. Amersfoort schrijft sinds 1 januari 2015 aan deze gezamenlijke Groenvisie
(www.groenvisieamersfoort.nl). Er wordt een visie geschreven hoe om te gaan met ‘het
groen’ in en om Amersfoort tot 2030 omtrent:
• Klimaatbestendigheid
• Ecologie
• Bomen
• Recreatief groen
• Eetbaar groen
• Groenbeheer
• Water
De Groenvisie, die aansluit op bestaande beleidsdocumenten, wordt de komende 15
jaar het leidende document voor de gemeente omtrent bovenstaande onderwerpen.
Ook worden hierin leidraden opgesteld voor de meer ‘gevoelige’ onderwerpen als
bomenbeleid en groen(compensatie) bij ruimtelijke ordening/inrichting.
Tijdens het participatieproces sinds januari is veel energie, passie en kennis
vrijgekomen bij bewoners. Om er voor te zorgen dat bewoners ook participeren in en
richting geven aan de uitvoering van het groenbeleid heb ik het initiatief genomen tot
oprichting van De Groene Motor. De Groene Motor moet een orgaan worden dat
bestaat uit ambtenaren (2-3), bewoners (2-3) en groen – en uitvoeringsorganisaties (2-
3). Een soort intermediair tussen stad en stadhuis, een orgaan waarin we gezamenlijk
optrekken, vormgeven en uitvoeren om de doelstellingen uit de Groenvisie te
realiseren, focus erop te houden en er vaart achter te zetten.
De Groene Motor:
• initieert
• geeft mede vorm aan uitvoering beleid (bijvoorbeeld zelfbeheerovereenkomsten).
• geeft participatie en co-creatie verder vorm
• verbindt mensen en partijen rond groen, bouwt verder aan een groen netwerk
• organiseert bijeenkomsten (betrekt ook het bedrijfsleven)
• faciliteert bewoners
• zet lopende acties kracht bij zoals operatie ‘Steenbreek’
• genereert alternatieve financiering
Samenvattend bouwt de Groene Motor verder aan een groen netwerk in Amersfoort de
komende 15 jaar. Door de creativiteit, kennis, kunde, passie en financiën van de hele
stad te gebruiken, te verbinden en in te zetten, kunnen we ongelooflijk veel meer
bereiken dan wanneer alleen de gemeente de uitvoering zou doen. De Groene Motor
zal een formele status en inbedding moeten krijgen. Ook zal de Groene Motor
alternatieve financieringsbronnen moeten vinden.
vernieuwend Het schrijven van een gezamenlijk Groenvisie is al een enorme grote en vernieuwende
stap: raadsleden die het proces begeleiden waarin bewoners (lees ook
belangenorganisaties, woningcorporaties, bedrijven etc.) de visie vorm geven. Dit is
een uitdagend proces, wat zich nu richting de afrondende fase begeeft. In het
najaar/winter wordt de Groenvisie aan de Gemeenteraad voorgelegd, waarna de
gebruikelijke procedure volgt.
Wat vernieuwend is, is dat we niet alleen ‘in dialoog’ zijn en blijven, maar ook de
uitvoering van een deel van het beleid samen gaan vormgeven. De Groene Motor
vormt het orgaan waarin die permanente samenwerking vorm kan krijgen. En dan niet,
zoals bij veel van dit soort initiatieven gebeurt met behulp van een grote subsidiepot
waarvoor burgers plannen mogen indienen. Juist in deze tijd van grote bezuinigen
zullen we anders moeten werken. Wat dan wel? We gaan de komende periode (na 5
jaar is een evaluatie-moment van de Groenvisie benoemd) samen praten, denken,
werken, bouwen, uitvoeren en realiseren! De Democratic Challenge biedt een
prachtige kans om deze samenwerking te professionaliseren!
Samenvattend
De Groene Motor vernieuwt lokale democratie door:
- Een deel van de uitvoering van beleid gezamenlijk vast te stellen en vorm te geven.
- Participatie te organiseren, waardoor bewoners en organisaties meer initiatief kunnen
nemen, verantwoordelijkheid dragen en uitvoeren.
- Kennis, kunde, passie en energie van de stad te ‘organiseren en verbinden’,
waardoor de ‘resultaten’ exponentieel kunnen toenemen.
- Bewoners, organisaties, partijen en bedrijven verder te verbinden en daarmee
versterken we burgerkracht en het (groene) netwerk in de stad.
- Permanente dialoog en samenwerking win-win situaties te creëren.
- Bewoners meer inspraak, invloed en mogelijkheden te geven.
impact De impact van de Groene Motor is blijvend en groot. Indien we er in slagen een goed
functionerend orgaan neer te zetten dan kunnen we:
- De doelstellingen behalen op het gebied van ‘groen’ in de stad voor 2030.
- De sociale cohesie vergroten, groen verbindt.
- Een nieuwe en blijvende vorm introduceren van samen van beleid ontwikkelen en
uitvoeren, co-creatie.
- Elkaar (bewoners, organisaties, bedrijven en ambtenaren) ‘voeden’, waardoor veel
meer bereikt kan worden.
- Experimenteren met nieuwe vormen van samenwerking die ook zinvol kunnen zijn op
andere beleidsterreinen.
- Leren hoe we samenwerken en hoe we participatie en co-creatie vorm geven binnen
de gemeente.
uitvoeringskracht
overdraagbaar Deze werkwijze zal naast een prachtige groene, gezonde, sociale en
klimaatbestendige stad, een zeer groot leerrendement opleveren voor de Gemeente
Amersfoort. Het is een nieuwe methode om beleid vorm te geven en uit te voeren,
samen met de stad. Deze opzet, uiteraard aangepast naar omstandigheden, zou ook
kunnen worden ingezet op andere beleidsterreinen en in andere gemeenten.
contact [email protected]
team
• Anne de Feijter (Programmamanager Bestuurlijke Ontwikkeling,
Gemeente Amersfoort)
• Charles Rijsbosch (Programmamanager Groen Blauwe Structuur,
Gemeente Amersfoort)
• Niko Paap (Wijkmanager, Gemeente Amersfoort)
• Bewoners/groenorganisaties (Coöperatie 033 groen, …)
• Wethouder Tigelaar van Stedelijk Beheer en Wethouder Houwing van
Bestuurlijke Ontwikkeling steunen het initiatief.
• De betrokken Raadsleden zijn enthousiast over het initiatief
Ondersteuning Door mee te doen aan de Democratic Challenge, krijgt het initiatief van de
Groene Motor meer kracht, zowel extern als intern. Het is goed om te zien en
laten zien dat Amersfoort vernieuwend bezig is. Bovendien ontstaat er enorme
meerwaarde door de samenwerking het netwerk wat opgebouwd wordt en de
kennis en kunde die hierin uitgewisseld kan worden. Door de exposure extern,
kan het initiatief intern ook een goede ‘boost’ krijgen, waardoor de kans op
succes veel groter wordt.
Exposure Naast het vorm geven van de Groene Motor zelf, is het van belang om in het
eerste jaar een aantal zaken goed van de grond te tillen. Uit het proces met de
Groenvisie is geleerd dat met name het organiseren van de participatie en co-
creatie veel tijd kost en communicatie behoeft zowel on-line als off-line. Er ligt
een ambitieus plan, wat de aanzet moet geven voor 15 jaar samenwerking
tussen stad en stadhuis.
Expertise We hebben behoefte aan expertise op de volgende gebieden:
- Hoe kunnen we een dergelijk orgaan vormgeven en inbedden?
- Wat kunnen we hierin leren van andere initiatieven en gemeenten?
- Hoe kunnen we alternatieve financiering krijgen voor onze plannen?
- Als sparringpartner om goede vragen te stellen.
Financiering Waar we vooral behoefte aan hebben is startkapitaal (seed-money). Omdat de
Groenvisie, nog niet afgerond is, is er nog geen direct budget beschikbaar.
Amersfoort heeft de afgelopen periode zeer fors moeten bezuinigen.
Voor het eerste jaar zou een minimaal budget van 50.000 euro nodig zijn. Zie
bijlage begroting. We denken daarbij aan een 50/50 verdeling. We hopen op
een financiering van 25.000 euro via de Democratic Challenge en de andere
25.000 euro door de Gemeente Amersfoort. Door de financiering het eerste
jaar zo te organiseren, kan er energie gestoken worden in het vinden van
alternatieve financieringsmethoden voor de 4 jaar erna.
Regelruimte Vooralsnog is hier geen behoefte aan.
Toelichting Zie bij diverse kopjes en e-mail met korte toelichting.
Lokaal Gemeente Amersfoort
Project 65
Naam Z-Battle
datum 9-7-2015 10:46:24
Thema’s open democratie, democratisering initiatieven, lokale media en democratie,
netwerk democratie
concreet In Zeist willen we jaarlijks de lokale democratie een boost geven. In 2015 is dit gedaan
door 24 uur lang met elkaar het gesprek te voeren over ons samenleven. Dit heeft veel
enthousiaste inwoners aangetrokken en gestimuleerd om blijvend een bijdrage te
leveren aan de democratie, klein of groot.
In 2016 willen we niet 24 uur lang met elkaar het gesprek voeren, maar we verhogen
het tempo. We willen een ‘Z-Battle’ organiseren tussen zo veel mogelijk huishoudens.
Concreet betekent dit dat we inwoners willen uitnodigen om met een plan te komen de
democratie te ‘updaten’. Dit kan een plan zijn wat consequenties heeft voor het politiek,
bestuurlijke systeem in Zeist, maar ook kan dit een plan zijn met betrekking tot
ruimtelijke ontwikkeling, de aanpak van maatschappelijke problemen of anderszins.
Inwoners zullen tegen elkaar moeten strijden (debatteren en/of pitchen en presenteren)
om hun plan te kunnen realiseren. Een gemixte jury van inwoners, college- en
raadsleden en ambtenaren beoordelen een top 3. Vervolgens is het de kunst om met
alle inwoners ná de battle de plannen middels het voeren van de dialoog te verbeteren.
Zo worden alle inwoners, ook de verliezers, weer betrokken, worden nieuwe contacten
gelegd én wordt er gesproken over bestuurlijke vernieuwing.
Met andere woorden: het nader bij elkaar brengen van burger- en overheidsparticipatie,
het nabootsen van een raadsvergadering vs. de dialoogmethode uit de G- en D1000,
inwoners stimuleren samen betekenis te geven aan hun eigen democratie én inwoners
laten kennis maken met het ‘Right to challenge’ idee.
Alle drie de plannen zullen worden uitgevoerd. De initiatiefnemers van het plan staan
daarbij aan kop. Op deze manier wordt er een concreet vervolg gegeven aan de Z-
Battle en is het ons hopelijk gelukt om weer een aantal nieuwe gezichten uit de
samenleving blijvend te betrekken en te stimuleren om bij te dragen aan de
democratie. Daarnaast is het een duw in de rug om de cultuuromslag te maken dat we
sámen onze democratie inrichten. Dus niet enkel via burgerparticipatie óf
overheidsparticipatie.
vernieuwend In ieder geval voor Zeist is een boost geven aan de democratie op deze
manier nieuw. Wellicht is zo’n type event dat niet landelijk, maar gaat het
er niet om dat het voor een gemeente verfrissend is? Iedere gemeente
geeft immers haar eigen invulling aan de lokale democratie.
Daarnaast is het gevolg van dit evenement ook nieuw voor Zeist. Er wordt
weliswaar gehoor gegeven aan burgerinitiatieven, maar dat is heel wat
anders als een volledig plan met een inwoner aan zet meehelpen uitvoeren
op alle mogelijke manieren. Nog meer als bijvoorbeeld in het gedachtegoed
organische gebiedsontwikkeling is het noodzaak dat buiten de gebaande
paden wordt gedacht, een mindset verandering! Dat is waar het vooral ook
om draait in onze democratie vernieuwen, toch? Laat staan als je als
overheid toezegt om drie plannen van inwoners om de democratie te
vernieuwen met beide handen zult aanpakken, dat is een hele
verantwoordelijkheid en terugkrabbelen is er niet bij. Bij doorgaans
binnenkomende burgerinitiatieven werkt dat vaak anders.
impact Over drie jaar denken we allemaal terug aan dit evenement, de boost die
ermee werd gegeven aan onze democratie én dat het ons een extra duw in
de rug heeft gegeven naar een werkwijze waar er geen sprake is van óf
burgerparticipatie, óf overheidsparticipatie. Nee, we participeren sámen in
onze democratie. Dat vergt een andere mindset, een cultuuromslag, meer
wederzijds begrip en een groot vertrouwen in elkaar. De Z-Battle heeft de
potentie te zorgen voor zodoende niet alleen een democratische boost,
maar een bijna 360 graden draaiende attitude van heel de Zeister
samenleving.
uitvoeringskracht
overdraagbaar Het evenement zelf is waarschijnlijk aanstekelijk voor andere gemeenten,
maar geheel overdraagbaar niet. Iedere gemeente zal zelf moeten bekijken
wat bij haar democratie past om het een boost te willen geven. Wij kiezen
ervoor dit in 2016 te doen door het accent te leggen op strijd (meer
refererend aan politiek) en aan sámen (dialoogmethode).
Wat vermoedelijk vooral overdraagbaar zal zijn, is het proces naar de Z-
Battle, en het vervolgproces n.a.v. de drie plannen.
contact [email protected]
team Alle inwoners van Zeist, maatschappelijke organisaties, bestuur en politiek,
ambtenaren, universiteit(en), middelbare scholen e.a.
Ondersteuning Het onderwerp ‘democratie vernieuwen’ moet gaan leven onder inwoners.
Door de 24 uur van Zeist in 2015 is een eerste aanzet gegeven, maar dat is
nog lang niet genoeg. In het proces richting de Z-Battle is het daarom van
belang te investeren in exposure binnen de gemeente, maar ook landelijk. Zie
het tevens als een beïnvloedingstechniek om inwoners te prikkelen.
Exposure
Expertise Eén van de vraagstukken voor gemeenten is: Hoe bereik je inwoners en krijg
je inwoners enthousiast? Het is voor een gemeente lastig het patroon te
doorbreken waarin alleen sprake is van burgerparticipatie door bekende
stichtingen en verenigingen. De Z-Battle mag hier niet een zoveelste
voorbeeld van zijn. Zodoende een behoorlijke opgave.
Financiering Afhankelijk van het te doorlopen proces tot realiseren van de Z-Battle en het
vervolgproces.
Regelruimte Afhankelijk van de drie plannen uit de Z-Battle is het wellicht nodig om ruimte
te creëren in landelijke of lokale regelgeving.
Toelichting
Lokaal Gemeente Zeist
Project 66
Naam City4U: een burger consultatie aanpak en platform voor gemeentebrede projecten
datum 9-7-2015 13:48:52
Thema’s e-democratie, begroting, open democratie, besluitvorming processen,
democratisering initiatieven, Transparante democratische besluitvorming
met inspraak en waar mogelijk zeggenschap burgers
concreet Voor gemeentes die hun burgers echt bij middelgrote projecten – dat zijn projecten die
de burgers raken in hun leefomgeving & die aanbesteed moeten worden – willen
betrekken, zoals verbetering van een kruispunt of grotere aanpassing in een wijk, is
City4U een on- en offline platform waarmee gemeente en burgers echt kunnen
samenwerken om tot een gedragen resultaat te komen. Waar voorheen de gemeentes
vaak zelf veel voorbereiden waardoor inspraak meer reageren dan bijdragen is, helpt
de City4U aanpak en het platform om gestructureerd vanaf de start alle ideeën te
verzamelen, te verrijken en te selecteren op een positieve en transparante manier met
als resultaat meer burgerbetrokkenheid, beter eindresultaat tegen lagere kosten,
kortom je eigen gemeente voelt als een gemeente die er voor jou is.
De vernieuwing van de lokale democratie zit in de volgende processtappen:
Voorbereiding
De gemeente(raad) bepaalt voor welke beleidsterreinen en/of specifieke projecten
burgerconsultatie/participatie mogelijk is en stelt een team samen.
Bekendmaking
Via lokale krant, billboards, Facebook pagina gemeente eventueel aangevuld met
mailings en inzet location based marketing bv via Free Wifi en/of iBeacon netwerken
(zie ook het antwoord op de volgende vraag).
Uitvraag
Gemeente geeft aan welke projecten zijn in een jaar wil uitvoeren en vraagt aan
burgers of ze nog andere projecten zien die aandacht nodig hebben en burgers kunnen
deze online aanmelden met achtergrond info. De gemeente doet een eerste
beoordeling en nodigt de burger uit om samen met de betrokken ambtenaar het idee
door te spreken en uit te werken.
Stemmen door burgers
Burgers laten stemmen op projecten (burgers kunnen immers al inloggen met Digidee
op de gemeente website)
Keuze door gemeenteraad
Gemeenteraad kiest definitief de projecten die uitgevoerd gaan worden en legt uit als
de selectie niet overeenkomt met die van de burgers (comply or explain).
Verzamelen input en ideeën (“divergeren”)
De burgers kunnen digitaal problemen, verwachtingen en ideeën aanleveren voor de
geselecteerde projecten. Het platform helpt om de input slim te classificeren door de
burger enkele relevante kenmerken te laten invullen en door tonen eerdere inbreng,
middels “likes” à la Facebook dubbele input te voorkomen.
Het idee is dat het online platform ook offline in groepsverband in te zetten is voor
verzamelen input op inspraakavonden en bv. op scholen en/of verzorgingstehuizen. Als
he
vernieuwend Het is vernieuwend door het praktisch maken van participatie voor een
gemeente. Het platform en de aanpak maakt het de gemeente en
ambtenaren laagdrempelig mogelijk met een project samen met burgers
aan de slag te op een gestructureerde wijze. Door de inzet van het platform
zowel on- als offline zijn alle burgers te bereiken en gaan ideeën niet
verloren. Voor de bekendmaking (marketing) zijn, naast traditionele media
als de lokale krant, de webpagina en facebookpagina van de gemeente,
billboards en enquêteurs, ook de inzet van nieuwe technologieën zoals i-
beacons en/of stads wifi netwerken voorzien: hierdoor kunnen bv. in
winkelcentra het winkelend publiek digitaal getriggerd worden mee te doen,
waardoor nieuwe doelgroepen te bereiken zijn. Om ook de digibeten en de
jeugd aan te spreken voorziet het platform ook in mogelijkheden om een
bijdrage te leveren als een klas van een school (mooi nieuw lesmateriaal :-
)), tijdens de koffiepauzes in een verzorgingstehuis of tijdens ochtenden in
de lokale bibliotheek, wijkcentrum of gebedshuis.
impact De kern is dat het werken met het City4U aanpak en platform de gemeente
en haar ambtenaren meer burgerbetrokkenheid en beter eindresultaat
tegen lagere kosten oplevert: kortom je eigen gemeente voelt als een
gemeente die er voor jou is.
Ik verwacht dat gemeentelijke organisaties leren durven loslaten en
vertrouwen op de ideeën en inbreng van burgers waarbij ze zelf in control
zijn van het proces en ze hun werk met meer motivatie en plezier kunnen
doen, terwijl het van te voren mogelijk eng aanvoelt. Als het werkt
verwacht ik dat gemeentes het gaan inzetten voor meerdere
beleidsterreinen die impact hebben voor een groot deel van hun inwoners.
Samengevat levert de inzet van City4U op:
- Verhogen betrokkenheid burgers bij het werk dat de gemeente doet
- Ambtenaren die burgers durven betrekken en mee laten denken op
hun eigen expertisegebieden
- Verbeteren en versnellen input verzameling met reductie van
(externe) advieurskosten
- Betere en innovatievere aanbiedingen aannemers doordat
requirements helderder zijn
- Reductie verkeersongelukken
- Kennisdeling met andere gemeentes die platform ook gebruiken
- Samengevat: een beter en gedragen eindresultaat
uitvoeringskracht
overdraagbaar Het idee is om te kijken of het mogelijk vanuit dit idee een bedrijf op te
bouwen, waarbij de basis het concept en de software tooling is. Adoptie van
het platform willen we laagdrempelig maken door mogelijk maken snelle
start en delen projectaanpak.
contact [email protected]
team Reinier Morra (oprichter)
Ondersteuning Zodra bij de eerste gemeente een (succesvolle) pilot is geweest, dan delen
we graag de resultaten en geleerde lessen om zo andere gemeentes
enthousiast te maken.
Exposure
Expertise Nog 1 of 2 gemeentes die het leuk vinden om met dit concept aan de slag te
gaan in concrete pilots.
Expertise op gebied ruimtelijke ordening en gemeentelijke processen is
welkom.
Financiering Co-financiering van de eerste pilots is welkom om zo tot een aantrekkelijk
instap model voor de eerste gemeentes te komen. Hiermee zijn leereffecten te
financieren.
Regelruimte Afhankelijk van de drie plannen uit de Z-Battle is het wellicht nodig om ruimte
te creëren in landelijke of lokale regelgeving.
Toelichting De komende periode tot half september zal ik gebruiken de hulpvraag verder
uit te werken.
Lokaal Gemeente Rijswijk, Leiden en/of Enschede (alle 3 onder voorbehoud, Rijswijk
is meest concreet)
Project 67
Naam G1000 Schiedam
datum 9-7-2015 14:21:42
Thema’s open democratie, netwerk democratie
concreet We brengen de beweging op gang om voordat de G1000 dag op 27 feb 2016 wordt
gehouden een aantal zaken voor Schiedammers helder te maken zoals waar kan uw
kind straks geld mee verdienen, hoe brengen we de armoede tot stilstand door sharing
principes in te voeren en hoe gaan we sociale isolementen omzetten naar wijk- en
buurtkracht waarbij iedereen mee gaat doen
vernieuwend Als de overheid serieus meent dat de DOE DEMOCRATIE in Nederland op
gang moet komen dan moeten er ook fundamentele positieve zaken worden
geregeld.
In de eerste plaats moet er in iedere stad ruimte zijn voor bijstandtrekkers
om als tegenprestatie een G1000 medewerker te worden. Deze ontbreekt
momenteel op de lijst van activiteiten voor een tegenprestatie als je in de
bijstand zit
impact Als er per stad minstens 100 werkzoekenden die nu in de bijstand zitten als
tegenprestatie G1000 medewerker mogen zijn dan hebben wij met deze
input getoetst dat de overheid het meent.
Krijgen we hier geen positief antwoord op dan weten wij genoeg. Het is diep
triest dat HBO en WO geschoolden werkzoekenden nu o.a. papier moeten
prikken in diverse steden terwijl zij uitstekend op hun niveau met de
opbouw van de nieuwe democratie actief bezig kunnen zijn
uitvoeringskracht
overdraagbaar We gaan jongeren van diverse scholen proberen te betrekken bij de
voorbereiding en follow up van het event en skills bijbrengen die ze niet op
school voldoende leren (ondernemerschap, burgerschap, 21st century skills,
urban survival skills en collective intelligence technieken). We starten met
een wijkgerichte aanpak met een cirruculum met het vak SLIMMERKUNDE
en TRENDWATCHING
contact [email protected]
team We hebben een bestuur gevormd van minimaal 5 personen die in Schiedam
netwerken gaan uitbouwen en delen met elkaar met als focus ook onderwijs,
wijkcooperaties, buurtwerk, en communitybuilderstraining
Ondersteuning
Exposure aandacht vanuit deze website
Expertise Nvt
Financiering nvt
Regelruimte goedkeuring om 100 bijstandstrekkers van Schiedam in te zetten als
tegenprestatie onder de activiteit G1000 medewerker
Toelichting een simpel ja op ons verzoek is voor ons genoeg
Lokaal Schiedam
Project 68
Naam Pinckly: dé vernieuwingsimpuls van onze lokale democratie!
datum 9-7-2015 14:54:26
Thema’s e-democratie, begroting, open democratie, besluitvorming processen,
democratisering initiatieven, lokale media en democratie, netwerk
democratie
concreet De challenge stimuleert van denken naar doen, helpt om nieuwe plannen ook
werkelijk in praktijk uit te voeren. Geef een samenvatting van het project in
1000 woorden: beschrijf het plan en benadruk hoe het de lokale democratie
vernieuwt.
Gemeenten beschikken over enorm veel data sets. Data op verschillende
gebieden. Denk aan data van het sociale domein
(uitkeringen/voorzieningen/…), data van het ruimtelijk domein
(vergunningen/informatie woningen / bedrijven / plan etc) en data afkomstig
van social media etc..
Al deze data sets zijn gemeenschappelijk goed. Ze staan nu nog versnipperd
en in verschillende systemen, in diverse bestandtypen en vaak nog per
afdeling. Ons ‘data warehouse’ kan slimmer samengebracht worden. Slimmer
zodat de inwoners er profijt van hebben en daarnaast de medewerkers van
de gemeente.
Hoe zou het zijn om als inwoner op basis van een inlog met postcode te zien
wat erin jouw wijk of buurt speelt? Dat je met behulp van ‘jouw data set’ zou
kunnen werken aan een buurtagenda, aan initiatieven die er toe doen, die
spelen in je wijk.
Democratische vernieuwing
Inwoners beschikken over dezelfde informatie als de beslissers
(gemeenteraad/gemeentebestuur). Hierdoor zijn inwoners in staat om vanuit
eigen initiatief ‘hun buurtagenda’ op te stellen. Dit verandert de gehele
dynamiek van het besluitvormingsproces.
De rol van de raad, het bestuur en vooral de inwoner wordt een andere.
Voor bestuursleden is het combineren van alle data erg interessant, vooral
voor het ontwikkelen van betere beleidsbeslissingen. Door op zoek te gaan
naar correlaties en hierdoor patronen te herkennen.
Door de eigen informatiestromen te beheren laten we als gemeente
(overheid) de directe relatie zien geven we vorm aan de directe – en indirecte
democratie.
Nu en straks
Nu werken we met statische gegevens en we worden 100%
vertegenwoordigd in het besluitvormingsproces. We betrekken inwoners in
het proces zodra ‘burgerparticipatie’ op de agenda komt.
Wij willen dat straks inwoners zelf hun buurtagenda bepalen en dat de
beslissers hierop aan kunnen sluiten, richting aan kunnen geven. De inwoners
krijgen een rol in het besluitvormingsproces. Niet alleen een adviserende rol,
maar ook een samenwerkende rol (co creatie). De kantelgedachte: meer
eigen verantwoordelijkheid, participatiemaatschappij etc. komt ook hier naar
voren. Inwoners krijgen zelf de regie De verantwoordelijkheid leggen we daar
waar die hoort in een democratie, namelijk bij de inwoners. Vergroten
betrokkenheid / aanmoedigen interesse / beter draagvlak: meer
tevredenheid etc.
Pinckly biedt…
Pinckly biedt oplossingen voor inwoners én medewerkers / gemeentebestuur
/ raadsleden
1. een dashboard voor de inwoner (zie voorbeeld dashboard einde Sway presentatie, zie bijlage 2) voorzien van data, toegespitst op relevantie voor de inwoner, data welke inwoners mee kunnen nemen bij bepaling van hun buurtagenda.
2. een dashboard voor medewerkers / gemeentebestuur / raadsleden
voorzien van data, toegespitst op relevantie voor deze doelgroepen, om in
te spelen op behoeften / beter te sturen en sneller aan te haken op
initiatieven.
Datastromen zijn per dashboard steeds wisselend van samenstelling en
leveren meerwaarde voor vernieuwing. Het democratische proces wordt op
een andere manier ingestoken. We kunnen meer gericht gaan werken, er is
meer kans van slagen en uiteindelijk werken we natuurlijk naar een
kostenbesparing toe. Inwoners zijn niet meer afhankelijk van hun vraag aan
de gemeente. De gemeente kan beleid produceren met een goede basis als
onderlegger.
Een win situatie voor iedereen.
Privacy
Privacy is een belangrijk aspect waar Pinckly grote waarde aan hecht. Met
behulp van anonimiseren, van burgerservice nummers, informatie op eigen
servers inzetten om ons data warenhuis zowel intern en zeker extern op orde
te hebben.
Pinckly levert overheden een nieuwe ingang op in hun omgang met hun
buitenwereld: transparantie!
vernieuwend Er bestaan diverse middelen, tooltjes, app’s waar open data worden
ingezet. Probleem is dat al deze data versnipperd staat op het wereldwijde
web. Inwoners en ook medewerkers worden geconfronteerd met deze
versnippering aan informatie en kunnen lastig bepalen en opzoeken wat
relevant voor hen is. Data zijn gemeenschappelijk goed. Zodra deze data
open staan, kunnen inwoners zelf invulling geven aan de prioritering van
gemeentetaken samen met beslissers (gemeentebestuur / gemeenteraad).
Betrouwbaarheid van deze data en de interpretatie daarvan (via de
vormgeving / weergave of eigen interpretatie) laat vaak te wensen over.
Pinckly is van de gemeente en biedt eigen data een dashboard waar
inwoner, medewerker gemeente, bestuur en raad de vruchten van kunnen
plukken.
impact Impact van dit project is groot. De hele manier van werken gaat op de
schop. Aan de voorkant (achter de schermen) moet nagedacht worden hoe
de data kunnen bijdragen aan output (instellen algoritmes) die goed
bruikbaar is. Zowel ambtelijk apparaat, het gemeentebestuur als de
gemeenteraad moeten meegenomen worden en weten wat Pinckly kan
brengen voor hen. Rollen gaan veranderen naarmate de rol van de overheid
wijzigt.
uitvoeringskracht
overdraagbaar Het concept Pinckly wordt in de proeftuin van Boxtel eerst klein en daarna
groter uitgerold. Dit concept is 1 op 1 over te dragen naar andere
gemeenten / overheden. Initiatiefnemers zijn bereid om kennis over te
dragen en om steeds tips en tops te delen vanuit het Pinckly concept. We
gaan uit van dynamische plannen waar bijsturing op grond van
ontwikkelingen (intern en extern) per dag worden gemonitord.
contact [email protected]
team Nikki van Dalm
Ondersteuning
Exposure Verbinding met relevante netwerken en partijen. Veel gemeenten zijn bezig
met hetzelfde en bundeling via Pinckly zou een grote slag op dit gebied
betekenen.
Expertise Proof of concept maken waarbij we gebruik maken van de expert tool.
Bijvoorbeeld expertise rond Privacy wetgeving. We kunnen op deze manier
breder toetsen, dan enkel bij eigen organisatie (bestuur)
Financiering Het beheren en het ontwerpen van een open source platform kost geld. De
steun van Democratic Challenge draagt bij aan cofinanciering vanuit andere
investeerders.
Regelruimte Vanuit de Experimenteerwet kan ruimte worden gecreëerd waarmee we ook
de mogelijkheid hebben om binnen deze ruimte op zoek te gaan naar de
uiterste mogelijkheden. De uitkomst zal bijdragen aan een beter product.
Toelichting We verwachten vooral een stuk support om de grenzen op te zoeken om zo
optimaal gebruik te kunnen maken van alle technologische ontwikkelingen in
combinatie met de veranderende rol van de overheid.
Bijlage 1: Kort filmpje: http://bit.ly/1ILcG5s
Bijlage 2: Sway presentatie: http://bit.ly/1HPu3Dc
Lokaal Boxtel
Project 69
Naam Burgerdossier
datum 9-7-2015 14:59:44
Thema’s e-democratie, open democratie, besluitvorming processen, democratisering
initiatieven, netwerk democratie
concreet Het project in hoofdlijn:
Realisatie van een veilig burgerdossier in the cloud m.b.v. onder andere
moderne blockchain technologie. Samen met de makers van Ideal (Maxcode)
en security specialisten (zoals bijv. Arjen Kamphuis) gekeken naar de
technische mogelijkheden om dit te realiseren. De technologie zelf is
voorhanden en vrij te gebruiken. Centraal staat de mogelijkheid om elke
burger de mogelijkheid te bieden om een eigen dossier te beheren, waarbij
informatie gedeeld kan worden met anderen. De burger beslist met wie hij
welke gegevens uit zijn dossier wil delen. Het dossier kan meerdere
‘hoofdstukken’ en ‘paragrafen’ bevatten. Te denken valt aan medisch,
gemeente, politiek, belastingen, scholen, burgerinitiatieven etc. Doelstelling
is vooral het revitaliseren van onze samenleving en het weer actief betrokken
krijgen van burgers in de eigen lokale openbare samenleving.
Waarom een veilig burgerdossier? Dit zou de basis kunnen zijn voor een revolutie waarbij de burger weer zijn
natuurlijke plek krijgt in elk denkbaar proces, namelijk die van centrale spil.
Dit maakt fundamenteel andere inrichting van processen mogelijk in vrijwel
alle denkbare interactie tussen een burger en zijn omgeving (met andere
burgers, overheid, organisaties, bedrijven etc.). De implicaties hiervan reiken
zeer ver. In volle glorie kan gesproken worden over een volstrekt nieuwe
efficiëntere en effectievere manier van samenleven en samenwerken. Met
een beetje visie zijn de mogelijkheden die er liggen op het vlak van
staatsinrichting, politiek en democratie direct duidelijk. Het stelt de burger
weer in staat om zelf praktische invulling te geven aan en actieve
betrokkenheid te tonen bij initiatieven die hij/zij belangrijk vindt in zijn eigen
omgeving.
Naast het praktische nut speelt ook het juridische aspect een grote rol. Door
het initiatief voor het delen van informatie bij de eigenaar van de informatie
zelf neer te leggen zijn processen vanuit juridisch oogpunt simpeler vorm te
geven. Op dit punt zijn bijvoorbeeld eerdere initiatieven zoals het EPD
(investering > 330 miljoen!) stuk gelopen. Nu in Europa (m.n. vanuit
Duitsland) steeds meer besef komt dat privacy echt een aandachtspunt is,
worden de eisen qua wetgeving alleen maar hoger. De nieuwe Europese
wetgeving die dit jaar van kracht wordt is hier een voorbeeld van. Deze eisen
staan echter op gespannen voet met dat wat zich nu bijv. afspeelt op
gemeentelijk niveau binnen de sociale wijkteams.
Implementatie Doelstelling is om te beginnen met een laagdrempelige, praktische, direct
renderende, implementatie. Voor een eerste insteek is gekozen voor
participatie en zorg. Participatie en zorg zijn voor veel mensen tastbaar en
logisch en bovendien zijn hier relatief snel aanzienlijke besparingen en
kwalitatieve verbeteringen te realiseren. Ook is gekozen voor een beperkte
omvang qua implementatie. We gaan uit van een relatief klein dorp in
Friesland, maar wel met betrokkenheid van alle stakeholders (huisarts,
dorpsbelang, ouderensoos, kerk etc.).
Participatie:
Het antwoord op de vergrijzing moet zijn de participatie samenleving, waarin
de burgers weer een deel van de zorgtaken overnemen van de
verzorgingsstaat. Theoretisch klinkt dit plausibel. Samenwerken zit onze DNA
als soort en onze samenleving is groot geworden door succesvolle
samenwerking op lokale schaal (gemeenschappelijk gebruik weidevelden om
de steden in de middeleeuwen, onderlinge verzekeringen, waterschappen,
boerenleenbanken, zorg en opvang vanuit de kerk, woningbouwverenigingen
etc.). De afgelopen decennia zijn veel van deze instituties ten prooi gevallen
aan het puur kapitalistische denken. Door centralisatie, fusies,
professionalisering, privatisering etc. zijn de fundamenten onder deze van
oorsprong succesvolle lokale samenwerkingen weggeslagen. Dit heeft
geresulteerd in organisaties, die directe verantwoording en transparantie
naar de achterban hebben losgelaten (met excessen als bonus- /graaicultuur,
woekerpolissen etc. als gevolg) en een burger die niet meer vanuit een
‘welbegrepen eigen belang’ handelt maar vanuit een strikt eigenbelang
(declareren zonnebril bij de verzekeraar), waarbij hoge eisen worden gesteld
aan de gemeenschappelijke voorzieningen, zonder hierin nog een eigen
verantwoordelijkheid te erkennen. (zie evt. ook werk van Alexis de
Tocqeville/Albert Jan Kruiter van Instituut Publieke Waarden).
Dat de burgers weer taken zullen moeten overnemen is duidelijk (gezien
komende vergrijzing en stijging zorgbudget van de afgelopen jaren: 2001 50
miljard naar 2011 ruim 90 miljard, terwijl de vergrijzing pas de komende jaren
echt voelbaar gaat worden). De vraag is alleen hoe? Het zal tijd kosten om de
burger weer betrokken en medeverantwoordelijk te krijgen. Dit proces kan
echter versneld worden door het bieden van een infrastructuur voor
burgerinitiatieven. De wil om elkaar te helpen is er nog steeds (groot aantal
vrijwilligers). De vraag is alleen hoe dit effectief in te zetten. Ook hier kan het
burgerdossier een belangrijke katalyserende rol spelen.
Onderzoek bij de huisartsen en andere professionals toont aan dat zij vaak
maar een beperkte invulling kunnen geven aan de vraag. Bijna elke zorgvraag
valt uiteen in meerdere componenten waarbij vaak medeburgers goed in
staat zijn een deel van de problematiek kosten efficiënt in te vullen. Het
ontbreekt professionals vaak aan tijd, informatie en voorzieningen om dit te
realiseren en te delegeren.
Rondom het burgerdossier willen we een generieke applicatie opzetten die
vrijwel elk denkbaar burgerinitiatief kan ondersteunen. Hierbij gaat het om
een vrij te gebruiken applicatie die inzicht geeft in alle aanvragen (via persoon
zelf of na overleg door derden), de resources (welke burgers/vrijwilligers
doen mee met het burgerinitiatief) en de mogelijkheid biedt om hier een
planning voor te maken. Deze generieke tool kan de basis zijn voor vrijwel elk
denkbaar initiatief, zoals loopgroepjes, huiskamerrestaurantjes, dieetclubjes
etc. Veel aandacht is uitgegaan naar privacy/veiligheid, zodat we niet de
zwaksten in onze samenleving overleveren aan mensen met minder eerbare
intenties. Tevens wordt het voor 1,5 lijns professionals (huisarts/sociaal wijk
team) mogelijk gemaakt om te zien welke initiatieven er zijn in de omgeving
van de cliënt. Deze tool willen we als Burgerkracht Oudehaske gaan inzetten
om onszelf te organiseren. De tool is inderdaad ook bruikbaar voor andere
initiatieven in Friesland (vastgesteld binnen Netwerk Duurzame Dorpen/
Doarpswurk) maar ook in Brabant (besproken met initiatieven vanuit Het
Groene Woud). Verder zijn we bezig om met Netwerk Duurzame Dorpen,
Vereniging Groninger Dorpen en BOKD Drenthe samen te gaan werken op dit
terrein. Hiernaast zijn we bezig om binnen het PlattelandsParlement 2015 te
kijken naar een landelijke samenwerking om kennis, ervaring en
hulpmiddelen (software) te gaan delen.
vernieuwend Het is heel vernieuwend. De onderliggende technologie wordt al toegepast
in de financiele wereld maar maakt nog meer innovaties mogelijk in het
publieke domein.
impact Totaal andere en succesvollere manieren om gemeenschappelijke
doelstellingen te realiseren.
uitvoeringskracht
overdraagbaar 100% overdraagbaar!
contact [email protected]
team Heel veel dit staat in bijgaand document
Ondersteuning
Exposure altijd; kan nooit kwaad
Expertise specialisten op verschillende vlakken zoals juridisch/financieel etc.
Financiering vanaf 50.000,- voor een eerste begin.
Regelruimte waar nodig wel.
Toelichting Ik heb een ocuent waarin redelijk uitgebreid de verwachtingen omschreven
staan. Liefst zie ik meer samenwerking met universiteiten en burgerinitiatieven
om sector overstijgende innovaties sneller te realiseren op basis van
fandamenteel nieuwe mogelijkheden van blockchain technologie.
Lokaal Oudehakse
Project 70
Naam BeterBesluit
datum 9-7-2015 16:04:45
Thema’s e-democratie, open democratie, besluitvorming processen, democratisering
initiatieven, netwerk democratie
concreet Het belang van betrokkenheid, participatie of co-productie is voor veel gemeenten en
burgers evident. Maar de huidige praktijk is dat het meestal eenmalige initiatieven zijn
en het op voorhand niet duidelijk is welke inzichten er precies zijn en of het besluit
überhaupt 'speelt'. Na afronding van het participatietraject vervallen overheid en
burgers weer in de oude patronen. Duurzaam samenwerken van de overheid en burger
vraagt om een structurele verandering: Géén eenmalige projecten met
burgerparticipatie maar standaard inwoners betrekken bij besluiten. Géén plannen ter
inzage leggen op een gemeentehuis of informatieavonden met 'koffie en cake', maar
proactief actuele besluiten voorleggen via een online platform. Dit alles is gebundeld in
de app 'BeterBesluit' (iOS en Android) die 24/7 betrokkenheid biedt en een structureel
onderdeel maakt van het besluitvormingsproces.
BeterBesluit is een smartphone- en tablet-app waarmee realtime inzichtelijk is welke
besluiten of (beleids)voornemens echt 'leven' in de lokale samenleving. Besluiten die
gedragen worden (figuur 1: 'shared') kunnen eenvoudig worden onderscheiden van
besluiten die omstreden zijn en nog geen draagvlak hebben (figuur 1: 'polarised').
[figuur: zie bijlage]
BeterBesluit biedt daarnaast ook de mogelijkheid om mee te denken, op een moment
dat het jou, als betrokkene, uitkomt. 's Avonds bij de koffie of 's ochtends in de trein op
weg naar je werk, wanneer dat ene goede idee bij je opkomt kan je het direct kwijt in de
BeterBesluit-app. De resultaten van deze inventarisatie worden natuurlijk
teruggekoppeld aan de deelnemers, zo ontstaat een wederkerige relatie tussen
burgers en bestuur. et participatieproces voor besluiten die al gedragen worden (figuur
1: 'shared' en 'neutral') kunnen kort en bondig zijn. Tijd en middelen kunnen ingezet
worden voor de gepolariseerde vraagstukken. Via de BeterBesluit-app wordt inzichtelijk
welke onderwerpen in aanmerking komen voor een BeterBesluit-sessie. Tijdens een
BeterBesluit-sessie worden betrokkenen uitgenodigd om meningen te delen over het
onderwerp en samen te komen tot een gedragen besluit. Afhankelijk waar het besluit
genomen wordt kunnen dit burgers zijn of een groep uitvoerende ambtenaren. Door
alle betrokkenen aan bod te laten komen, inzichten met elkaar te delen en echt naar
elkaar te luisteren wordt een gedragen besluit genomen met consent.
Het uiteindelijke resultaat is dat BeterBesluit zorgt voor breed gedragen besluiten. Niet
de meeste stemmen gelden zoals in de democratie gebruikelijk is maar alle stemmen
worden gehoord en, zoals in de sociocratie toegepast wordt. Omdat snel en eenvoudig
inzichtelijk is welke besluiten aandacht behoeven, wordt gericht aandacht besteed aan
de besluiten waarbij dat nodig is. Het uitgebreid verkennen van besluiten die daarom
vragen én het bouwen aan breed draagvlak wordt met BeterBesluit mogelijk. Zo maken
we participatie vele malen efficiënter en effectiever.
vernieuwend De werkwijze achte BeterBesluit is geinspireerd op sociocratie en
holacratie. De BeterBesluit-app is uniek binnen de lokale democratie en
volledig toegewijd aan participatie. Het stelt burgers en overheden in staat
tot waarlijk gezamenlijke besluitvormingsprocessen. BeterBesluit is een
moderne methode en concrete applicatie gericht op co-creatie.
impact Drie jaar na lancering van BeterBesluit als werkwijze en technologie:
(1) is het gemiddelde draagvlak onder gemeentelijke besluiten verhoogd
(2) vindt efficientere inzet van mensen en middelen bij particpatie en co-
creatie plaats
uitvoeringskracht
overdraagbaar De werkwijkze en technologie van 'BeterBesluit' is volkomen schaalbaar. Na
toepassing van BeterBesluit in een 'proeftuin' (de n.t.b. pilot-gemeente) is
het bij uitstek geschikt om in te voeren bij andere gemeenten. Als stip op
de horizon zien we BeterBesluit als standaard optie voor het gemeentelijke
besluitvormingsproces.
contact [email protected]
team De eigenaren en adviseurs van het organisatiesadviesbureau 'deBreedte':
1. drs. ir. K. (Karien) Dommerholt
2. ir. T.A. (Tijs) de Bree
Ondersteuning
Exposure Idealiter zouden wij - bedenkers en ontwikkekaars - de BeterBesluit-methode
en app willen presenteren op professionele gremia. Zoals tijdens een
griffierscongres of een VNG-themabijeenkomst/congres.
Expertise Het (door)ontwikkelen van de app vraagt om een dedicated IT-partner. De
bedenkers van BeterBesluit zouden graag in contact komen met een
ontwikkelaar die hier een bijdrage aan kan leveren.
Financiering Afhankelijk van het implementatie tempo en de schaalgrootte is een
eenmalige financiering van € 10.000 tot € 20.000 noodzakelijk.
Regelruimte Gevraagd: een gemeentelijke durfal!
BeterBesluit zoekt een pilot-gemeente die met BeterBesluit aan de slag wil
gaan. Een gemeente die betrokken burgers en medewerkers de kans wil
geven echt mee te denken. Met deze gemeente willen we de BeterBesluit-app
(door)ontwikkelen en stapsgewijs invoeren.
Toelichting Het innovatieve karakter van BeterBesluit vraagt om een 'gemeentelijke
durfal'. Een gemeente die de nek uitsteekt en durft af te wijken van de
gebaande paden. De gevraagde ondersteuning zou op nagenoeg alle
terreinen kunnen worden gegeven door een middelgrootte gemeente (50.000 -
100.000 inwoners) die als launching customer optreedt.
Lokaal Gemeente(n) n.t.b.
Project 71
Naam Versterking invloed gemeenteraad en burgers op intergemeentelijke
samenwerkingsverbanden.
datum 9-7-2015 16:17:16
Thema’s e-democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven
concreet Democratie evolueert. Niet omdat het een eigen interne “logica” heeft, maar omdat
burgers dat willen. Zo is op een bepaald moment de representatieve democratie, in
verschillende vormen ontstaan. Die functioneert nu omdat het een bepaalde mate van
efficiëntie biedt: niet iedereen hoeft zich overal mee te bemoeien.
De twee grootste aannames bij representatieve democratie zijn: de gekozen
vertegenwoordigers weten wat de problematieken van de verschillende dossiers zijn,
en ze kennen onze voorkeuren zodat ze kunnen beslissen. Kennis van feiten en kennis
van onze voorkeuren.
Kennis van feiten, betekent vandaag de dag ook inzien dat sommige belangen van de
burgers het best kunnen worden behartigt als zaken boven het niveau van één
gemeente worden geregeld. Hoe houden onze volksvertegenwoordigers dan grip op
die dossiers, en hoe geven zij vorm aan het uitspreken van onze voorkeuren?
Wat dus op lokaal gemeentelijk niveau aan democratisch gehalte kan worden
gewonnen, zouden we weer inleveren op het niveau daarboven? Dat lijkt me niet
handig. Da’s een stap vooruit en dan weer één (of twee?) terug?
Thinkin is een sociaal communicatie proces dat is herontworpen (patent aanvraag nr
2013800) op basis van een meerderheid van de lessen van wat er allemaal sub-
optimaal verloopt bij de huidige gang van zaken. Bij sociale communicatie- en
persoonlijke beslisprocessen daarbinnen blijft veel kennis onbenut, verloopt het proces
inefficiënt en komt er soms gewoon het verkeerde uit, namelijk niet wat de groep
eigenlijk wilde. Het Thinkin proces, dat beschikbaar is in een beveiligde apparaat-
onafhankelijke digitale omgeving is er op gericht om iedereen plaats-onafhankelijk, en
tijds-flexibeler toegang te geven tot het politiek proces. Meedenken kan van achter de
keukentafel, vanuit het verzorgingstehuis, door de ambulance-chauffeur die dienst
heeft (en gelukkig nog niks te doen) of door mensen uit jouw gemeente die op
zakenreis zijn, of marinepersoneel op zee worden gebruikt. Geen mening gaat
verloren.
Thinkin is in staat om op twee nieuwe en beklijvende manieren een bijdrage te leveren
aan de lokale politiek: door e-debat en door een re-fair-rendum aan te bieden aan alle
burgers, jong en oud.
E-debat zorgt ervoor dat meer kennis van betrokken burgers beschikbaar komt voor de
politiek, zowel wat betreft feiten als wat betreft voorkeuren. Maar E-debat zorgt er
vooral voor dat iedereen die meedoet een gelijke invloed heeft op het eindresultaat.
Invloed heeft los van reputatie, vrij van zorgen over de repercussie in een
gemeenschap en altijd alleen via positieve feedback. Een re-fair-rendum, dat alleen
mogelijk is via het proces van Thinkin en borgt dat bij een referendum de meerderheid
ook altijd in hun eigen formulering een opdracht kan toevoegen. Tegelijkertijd is er de
afspraak dat de formulering die de verliezende minderheid meegeeft ook in het uit te
voeren besluit een plaats zal krijgen. Het is in die zin heel erg Nederlands dat we als
betrokkenen de kans krijgen om extra onderhandelruimte toe te voegen in het
uitvoeringsproces. Sturen wordt dus net iets makkelijker en tegelijkertijd
democratischer.
Dit mechanisme van e-debat en re-fair-rendum, komen tevens ter beschikking aan de
gemeenten die in een samenwerkingsverband deelneemt en waar zowel de raadsleden
als de
vernieuwend • Via Thinkin doet iedereen mee, en spreekt iedereen voor zichzelf,
zonder dat een zelfaangewezen woordvoerder voor hem of haar kan
spreken.
• Iedereen krijgt voldoende tijd om goed over zijn of haar bijdrage en
over de bijdragen van anderen na te denken.
• Alles gaat op basis van volledige gelijkheid binnen het proces.
• Er komt een concreet rapport uit met de antwoorden die de groep
als beste heeft aangewezen, in onderlinge samenhang.
• Je kunt meedoen als het onderwerp je aanstaat, zo niet, even goede
vrienden.
• Snij ook gerust zelf een onderwerp aan dat je na aan het hart ligt.
• In te bedden in meningsvormingsprocessen met of zonder overheid.
• Te gebruiken voor beleidsvoorbereiding, besluitvorming en in de
uitvoering.
• Gericht op zowel feitelijke kennis als voor het bepalen en uitspreken
van voorkeuren.
• Bruikbaar binnen de raad, binnen het ambtelijk apparaat, onder
burgers, tussen al die partijen, en met buurgemeenten.
• Erg Nederlandse manier van met referenda omgaan: een re-fair-
rendum waarin altijd de nuances die de winnaars aanbrengen zowel als de
stem van de minderheid worden toegevoegd aan het besluit.
Uitvoeringsruimte met dank aan de burger.
• Nederlandse Patent aanvraag loopt (nummer 2013800).
• Kan een geformaliseerd worden tot onderdeel van reguliere lokale
processen.
• Iedereen in de gemeente kan zeggen dat hij of zij elke dag meetelt
in de politiek.
• Je kunt als burger zelfs aangeven aan welke besluiten jouw bijdrage
een doorslaggevende draai heeft gegeven.
• Individuele raadsleden kunnen beter verantwoorden wat hun
bijdrage aan het proces was: begeleider, initiator, etc
• Lokale politiek terug in de handen van burgers.
impact Het e-debat en het re-fair-rendum kunnen een structurele plaats gaan
innemen in zaken vallend onder Gemeentewet art. 150, bijvoorbeeld. Zo
kan, bijvoorbeeld, iedere derde dinsdag van de maand een gemeentevraag
gesteld worden, die dan een week later beantwoord is en vervolgens met
betrokken burgers in een raadscie of de raad besproken wordt. Dat zijn
allemaal lokale invullingen, zonder verplichtend karakter.
De ruimte kan gecreeerd worden om het proces op te nemen in de
Gemeentewet.
uitvoeringskracht
overdraagbaar Iedere gemeente kan indien zij wenst toegang krijgen tot deze oplossing.
De specifieke inrichting kan op gemeentelijk niveau worden bepaald, dus er
is altijd ruimte voor lokaal initiatief en lokale kleur. Na een opstartfase van
tussen een paar weken en altijd minder dan een half jaar zullen 99%
procent alle betrokkenen met het grootste gemak van het proces gebruik
kunnen maken.
contact [email protected]
team Thinkin bv
Ondersteuning
Exposure Graag zijn wij betrokken bij de dag van de Democratie en tonen onze
oplossing
Expertise Wij hebben er het volste vertrouwen in dat samen met het Ministerie een
cluster van samenwerkende gemeente gevonden kan worden die als eerste in
Nederland willen beginnen met deze vorm van samenwerking. de eerste
individuele gemeente heeft zich al gemeld.
Financiering Mochten de samenwerkende gemeenten het naar rato gedeelde bedrag voor
een pilot niet kunnen neerleggen, bv omdat het een art. 12 gemeente is, dan
zou het gewaardeerd worden als het Ministerie die hobbel kan wegnemen.
Dus dat betekent een deel van ca. max € 50K (excl btw)
Regelruimte De gemeenten hebben naar alle waarschijnlijkheid voldoende aan hun eigen
al bestaande mogelijkheden.
Toelichting Daarnaast zou een actieve monitoring vanuit het Ministerie zeer op prijks
gesteld worden, temeer daar in deze pilot een potentiele structurele
versterking van de lokale en nu nog niet bestaande inter-lokale democratie
wordt aangeboden.
Via het e-mail adres volgt nog enige informatie over Thinkin.
Lokaal nader te bepalen, dit project is op zoek naar een gemeenten-cluster
Project 72
Naam Jongerencongres over armoede
datum 9-7-2015 16:17:16
Thema’s open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven,
lokale media en democratie, netwerk democratie, jongeren betrekken bij de
lokale democratie
concreet De Kleine Ambassade heeft vaak teruggekregen van gemeenten dat het
nauwelijks lukt om jongeren te betrekken bij de gemeente en dat bijvoorbeeld
een jongerenraad moeilijk van de grond komt. In de loop der jaren heeft de
Kleine Ambassade hier een weg in gevonden. We hebben inmiddels veel
ervaring met het organiseren van participatieprojecten voor jongeren en weten
hoe we jongeren intrinsiek kunt motiveren om mee te denken over zaken die
spelen binnen hun leefomgeving. Hierbij draait het niet om het politieke
aspect, zoals het naspelen van politieke partijen. Wat beter werkt is dat
jongeren gezamenlijk nadenken over in welke omgeving zij willen leven en
hoe verbeteringen in de stad tot stand komen.
In plaats van een jongerenraad denken wij dat jongerencongressen rondom
verschillende vraagstukken een betere vorm is om jongeren te betrekken bij
de gemeente. Met een jongerenraad worden structureel dezelfde jongeren bij
de gemeente betrokken. Vaak is het maar een beperkte groep jongeren die
enthousiast genoeg is om hier zich zo intensief voor in te zetten. Met een
congres kan een grote jongeren binnen een kort tijdbestek intensief aan de
slag met een vraagstuk. Hierdoor verslapt hun aandacht niet en kunnen ze
met elkaar tot goede resultaten komen. Met deze vorm kun je bovendien veel
meer jongeren betrekken bij de leefomgeving.
Met de eerste editie van het jongerencongres willen we jongeren uit
Schiedam, Vlaardingen en Maassluis betrekken bij het armoedevraagstuk van
hun gemeente. Armoede staat bij jongeren uit deze regio hoog op de agenda.
Zo koos het merendeel van 800 Schiedamse jongeren armoede als
belangrijkste onderwerp in een enquête voor de gemeenteraadsverkiezingen
2014. Met deze enquête werd aan 800 jongeren gevraagd welke thema’s
volgens hen hoog op de agenda van de gemeentepolitiek moesten komen te
staan.
Dit congres willen we samen met een groep jongeren organiseren, zodat het
congres echt iets van de jongeren wordt en het goed aansluit bij de
belevingswereld van deze doelgroep. Jongeren van middelbare scholen uit
Schiedam, Vlaardingen en Maassluis kunnen aan het congres deelnemen. We
richten ons op deze drie gemeenten, omdat zij sinds 2015 samenwerken op
het gebied van armoede. Op de eerste dag van het congres staat het vergaren
van kennis centraal. We vinden het belangrijk dat de jongeren eerst veel
kennis opdoen over armoede, omdat ze alleen dan met gefundeerde
oplossingen kunnen komen. Ook worden er op deze dag prikkelende vragen
aan de jongeren voorgelegd die wat meer filosofisch van aard zijn: Wat is een
rechtvaardige samenleving? Zijn we allemaal gelijk? Hoe zorg je voor een
eerlijke verdeling van kansen? Voor deze eerste dag willen we diverse experts
en wetenschappers uitnodigen die veel kennis hebben over de verschillende
aspecten van armoede. Deze vooraanstaande sprekers informeren de
jongeren, elk vanuit een ander perspectief over het armoedeprobleem en/of
mogelijke oplossingen hiervoor. We denken hierbij aan sprekers als: Rutger
Bregman, Jodi Mak, Martine Delfos, Henriëtte Prast en de Kinderombudsman.
Voor de tweede dag willen we allerlei creatieve denkers, trainers en coaches
uitnodigen die de jongeren kunnen uitdagen om vanuit andere invalshoeken
naar het armoedeprobleem te kijken. De jongeren gaan deze dag in kleine
groepen uiteen en denken na over mogelijke oplossingen voor het
armoedeprobleem. Onder begeleiding werken ze hun oplossingen voor het
armoedeprobleem verder uit en maken ze hier een pitch van. Ook voor deze
dag willen we een inspirerende spreker uitnodigen, zoals: Ionica Smeets,
Daan Roosegaarde of Bas Haring.
Het jongerencongres willen we afsluiten met een groot diner en debat waar
allerlei volwassenen uit onder andere de politiek, het bedrijfsleven en het
onderwijs voor worden uitgenodigd. De jongeren gaan tijdens dit evenement
hun oplossingen pitchen voor het armoedeprobleem in hun regio. We hopen
zo bij de genodigden voor commitment te kunnen zorgen om de oplossingen
van de jongeren serieus op te gaan pakken. Alle ideeën en oplossingen van
de jongeren met betrekking tot het armoedeprobleem in de regio willen we
bundelen in een resultat
vernieuwend Een jongerencongres is een hele andere manier om jongeren inspraak te
geven. In plaats van dat ze mogen schieten op een beleidsnota die al voor
een groot deel is opgesteld, worden ze nu bij het beginpunt van het
besluitvormingsproces betrokken. Op een gelijkwaardige manier gaan
jongeren met elkaar, maar ook met ambtenaren, de politiek, bedrijven en
andere organisaties in de stad, in gesprek over samenleven in de stad.
impact We gaan er zorg voor dragen dat de oplossingen die de jongeren tijdens
het jongerencongres aandragen, worden doorgevoerd in het beleid. De
oplossingen van de jongeren worden niet alleen opgepakt door de
gemeente, maar ook door bedrijven, het onderwijs en andere partijen uit de
stad. Er ontstaan zo nieuwe samenwerkingen en verbindingen tussen al
deze partijen. Dit zal ook na drie jaar nog merkbaar zijn. Naar verwachting
worden er na dit eerste jongerencongres over armoede, ook
jongerencongressen georganiseerd over andere thema’s.
uitvoeringskracht
overdraagbaar Andere gemeenten kunnen deze werkvorm ook overnemen, om jongeren,
maar ook andere doelgroepen meer te betrekken bij de stad.
contact [email protected]
team De Kleine Ambassade , een stichting die gespecialiseerd is in
kinder/jongerenparticipatie en het betrekken van kinderen en jongeren bij hun
eigen leefomgeving; de gemeenten Schiedam, Vlaardingen en Maassluis en
middelbare scholen uit Schiedam, Vlaardingen en Maassluis.
Ondersteuning
Exposure Voor dit project is veel exposure nodig, niet alleen om sprekers aan te
trekken, maar om met dit project een voorbeeld te kunnen zijn voor de rest
van Nederland, hoe je om kunt gaan met jongerenparticipatie.
Expertise Het zou mooi zijn als er onderzoek zou kunnen worden gedaan naar deze
methodiek en dat een onafhankelijke partij inzichtelijk kan maken wat de
opbrengsten zijn van het jongerencongres. Op die manier krijgt het
jongerencongres een keurmerk en hebben andere gemeenten er
waarschijnlijk eerder vertrouwen in dat dit een goede aanpak is om jongeren
meer te betrekken bij de leefomgeving.
Financiering We hebben nog een dekkingstekort van 12.500,00, we hebben nog een
aantal fondsaanvragen uitstaan, maar als Democratic Challenge hier ook iets
in zou kunnen betekenen, zou dit erg fijn zijn.
Regelruimte Graag zouden we ondersteuning willen m.b.t. de volgende uitdaging: hoe kun
je ervoor zorgen dat gemeenten zich committeren aan de adviezen van de
jongeren?
Toelichting Graag wil ik ermee beginnen dat we al blij zijn met elke vorm van
ondersteuning u kunt bieden. Op het gebied van jongerenparticipatie hebben
we zelf al veel expertise, maar we hopen dat we vanuit Democratic Challenge
de volgende ondersteuning kunnen verwachten: het bij een groot publiek
onder de aandacht brengen van dit initiatief; een financiële bijdrage of tips
voor andere financieringsmogelijkheden en advies met betrekking tot onze
vraag op het gebied van 'regelruimte'.
Lokaal Schiedam (jongeren uit de gemeenten Schiedam, Vlaardingen en Maassluis
kunnen hier aan deelnemen
Project 73
Naam Placemaking Dordrecht
datum 9-7-2015 16:40:19
Thema’s open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven
concreet Placemaking is een wijze van gebiedsontwikkeling die niet uitgaat van een ruimtelijk
ontwerp of plan, maar de gebruikers van een plek centraal stelt. Samen met
belanghebbenden wordt gezocht naar een optimaal ontwerp, waarin het gebruik en de
gebruikswaarde van de plek centraal staat. Het doel is een omgeving te creëren die het
welzijn, het geluk en de gezondheid van gebruikers verbetert. Een plek waar de
gebruiker zich thuis voelt. De verwachting is dat de plek hierdoor niet langer als
gemeentelijk, maar als maatschappelijk eigendom wordt ervaren. Hierdoor zal de
betrokkenheid van belanghebbenden bij de instandhouding van de plek toenemen. Om
het maatschappelijk eigendom te bevorderen is het niet alleen belangrijk de
belanghebbenden tijdig te betrekken, maar hen ook nadrukkelijk te betrekken bij de
besluitvorming.
Dordrecht heeft ervaring met placemaking op buurtniveau, maar wil de methode nu
gaan toepassen op wijkniveau. Daarbij zijn meer belanghebbenden betrokken en zijn
ook de bestuurlijke verantwoordelijkheden duidelijker zichtbaar. De ambtelijke en
bestuurlijke leerervaringen zullen hierdoor toenemen en de kloof tussen bestuur en
burgers zal verder worden verkleind. Bij de herinrichting van drie wijkpleinen wil
Dordrecht de methode van placemaking gaan inzetten. Deze projecten zijn opgenomen
in de meerjaren onderhoudsbegroting van 2016/17 en bedragen gezamenlijk een
aanzienlijke investering.
vernieuwend Met placemaking willen we nadrukkelijk stilstaan bij het leveren van
maatwerk voor alle betrokkenen een plek. Vaak wordt nu direct naar een
oplossing gezocht door een ontwerp te maken, terwijl het gebruik van de
plek en de wensen over het gebruik onvoldoende zijn doorgrond.
Placemaking is geen nieuw concept maar in Dordrecht willen we
belanghebbenden niet alleen betrekken bij het opstellen van een ontwerp,
maar juist ook bij de besluitvorming. Als je mag meebeslissen ben je nog
meer bereid je in te zetten voor het instant houden en beheren van een
plek.
impact Om belanghebbenden meer eigenaar te laten voelen van de oplossing,
moeten zij betrokken worden bij de besluitvorming. De huidige
representatieve gemeentelijke democratie moet een weg vinden
beslisbevoegdheden te delegeren of om in samenwerking met
belanghebbenden een besluit te nemen. Als ze daar in slaagt zal de lokale
democratie meer aansluiting vinden bij de kiezers, wordt de kennis en
kracht van de bewoners en ondernemer niet alleen ingezet voor het eigen
belang maar voor de stad als geheel en ontstaat een positief klimaat voor
nieuwe initiatieven.
uitvoeringskracht
overdraagbaar Dordrecht gaat bij drie grote en concrete projecten experimenteren met
placemaking en nieuwe vormen van besluitvorming. Op buurtniveau is al
enige ervaring opgedaan, maar deze willen wij verder uitbouwen door
placemaking ook op wijkniveau toe te passen. Een belangrijk onderdeel van
het project is het verzamelen en uitdragen van ervaring. Dat hoeft zich niet
te beperken tot Dordrecht. Wij overwegen onze ervaringen in de vorm van
meerdere korte YouTube filmpjes te bundelen tot een eenvoudig
toegankelijk naslagwerk.
contact [email protected]
team Per plein worden alle belanghebbende uitgenodigd deel te nemen aan het
proces. Daarbij moet gedacht worden aan: bewoners, ondernemers,
instellingen, verenigingen, gemeentelijke diensten en service- en
hulpdiensten.
Ondersteuning
Exposure Bekendheid van dit project zal de impact ervan vergroten. Ook gezien de
hoge mate van overdraagbaarheid verhoogd exposure naar andere
gemeenten in Nederland de impact van het project.
Expertise Expertise op het gebied van onderzoek/evaluatie en waar nodig ook
wetenschappelijke onderbouwing zijn in mindere mate aanwezig bij betrokken
partijen. Ondersteuning op dit gebied vanuit DC zou daarom wenselijk zijn.
Financiering Hoewel een verdienmodel onderdeel is van het project komen de
ontwikkelkosten in eerste instantie voor rekening van de betrokken
organisaties en gemeenten. Dit voorschot wordt bij succes met rente
terugbetaald. In feite zou dit kunnen worden gezien als een soort van Social
Impact Bond. Graag zouden we in gesprek gaan met DC over een soortgelijke
investering in de ontwikkelkosten in de vorm van een SIB.
Regelruimte Qua regelruimte voorzien we voor dit project geen problemen.
Toelichting Tijdens de incubatordag is kennisgemaakt met het sociocratisch centrum.
Graag zouden wij met het centrum willen samenwerken in de ontwikkeling van
nieuwe structuren, technieken en vaardigheden om de bewoners meer te
betrekken bij de besluitvorming rond projecten. Daarnaast zoeken wij steun en
middelen om onze ervaringen effectief over te dragen en de aanpak te
verbreden.
Lokaal Herinrichting van drie wijkpleinen in Dordrecht: Vrieseplein, winkelcentrum
Crabbehof en Damplein.
Project 74
Naam We kunnen elkaar nog meer vertellen…
datum
7-9-2015 16:41:32
Thema’s e-democratie, open democratie
concreet Doelen:
• Samen leven niet moeilijker maken dan dat het van zichzelf al is.
• Heldere en gemeenschappelijke taal over samen leven.
• Overzicht op wederzijdse afhankelijkheid van leef- en systeemwereld.
• Inzicht wat betreft persoonlijke toegevoegde waarde voor de ander en omgeving.
• Inzicht wat betreft toegevoegde waarde van de ander voor jou.
• Uitzicht op een aansprekende leefomgeving.
• Online mogelijkheden benutten voor het versterken van offline.
• Een aansprekende wij(k)agenda waarbij de regie zo dicht mogelijk bij de inwoners
zelf wordt gelaten…
Hoe?
1. Introductie van een helder en gemeenschappelijk begrippenkader over samen leven
(5R), wat bruikbaar is voor gezin, school en samenleving (integraal/samenhangend).
2. Gebruik van een “offline-based community tool” (OBCT) waarbij wijkbewoners op
aansprekende wijze gestimuleerd worden mee te doen, denken, durven en dromen…
als het gaat over hun wijk. De verbinding van de brede en (in)formele nuldelijn wordt
hiermee ook versterkt. Een eerste test-versie (voor het project Verrijk je Wijk voor de
gemeente Den Haag) is al beschikbaar.
Op welke wijze vernieuwt het de lokale democratie?
Doel van het project is niet zozeer het vernieuwen van de lokale democratie, als wel
het versterken ervan. Door het gebruik van een heldere en gemeenschappelijke manier
van spreken over de wederzijdse afhankelijkheid tussen inwoners en gemeente heeft
een positief effect op een effectieve samenwerking tussen deze twee. Bijkomend
voordeel is dat op basis van deze taal zowel de gemeentelijke dienstverlening, ook veel
gehoorde begrippen als 'eigen kracht' en 'zelf- en samenredzaamheid' concreet kan
worden gemaakt als een verhouding van (slechts) vijf werkwoorden. Doordat het
begrippenkader aansluit op het systeem van de leefwereld wordt het door alle
betrokken (h)erkent. Het maakt zichtbaar hoe een rechtsstaat (regels/sturen) en
democratie (betekenissen/volgen) dienend zijn aan een samenleving
(geheimen/verwonderen).
vernieuwend
Het plan is vernieuwend omdat het principe ervan op verschillende niveaus
van samenleven toe te passen is (gezin, school/werk en samenleving). Het
gezin kan daarbij gezien worden als mini-samenleving en de samenleving als
groot gezin. Het betreft een doorontwikkeling van het pedagogisch quitte van
Wim ter Horst wat hij al beschreven heeft in 1980... In combinatie met de
online-mogelijkheden van tegenwoordig is dit project een duidelijk voorbeeld
van in- en renovatie.
impact Omdat dit project 'slechts' een handvat biedt om het onderlinge gesprek over
samenleven te verhelderen, vraagt het niet veel onderhoud. De duurzame
impact van het project zal verbonden zijn aan de toegevoegde waarde die de
gebruikers van het begrippenkader ervaren. Daarnaast is het onze
verwachting dat hoe bekender en vanzelfsprekender het gebruik van dit
begrippenkader is binnen het sociaal domein, hoe groter de impact zal zijn.
uitvoeringskracht
overdraagbaar
Aangezien het eerder genoemde systeem van de leefwereld (waarop het
begrippenkader gebaseerd is) een universeel karakter heeft, is de
overdraagbaarheid van het project naar onze verwachting zeer hoog.
contact [email protected]
team Ontwikkelburo Auxanon (Simon Bax), Gemeente Ede (er worden nog
gesprekken gevoerd met Den Haag en Kampen)
Ondersteuning
Exposure Bekendheid van dit project zal de impact ervan vergroten. Ook gezien de
hoge mate van overdraagbaarheid verhoogd exposure naar andere
gemeenten in Nederland de impact van het project.
Expertise Expertise op het gebied van onderzoek/evaluatie en waar nodig ook
wetenschappelijke onderbouwing zijn in mindere mate aanwezig bij betrokken
partijen. Ondersteuning op dit gebied vanuit DC zou daarom wenselijk zijn.
Financiering Hoewel een verdienmodel onderdeel is van het project komen de
ontwikkelkosten in eerste instantie voor rekening van de betrokken
organisaties en gemeenten. Dit voorschot wordt bij succes met rente
terugbetaald. In feite zou dit kunnen worden gezien als een soort van Social
Impact Bond. Graag zouden we in gesprek gaan met DC over een soortgelijke
investering in de ontwikkelkosten in de vorm van een SIB.
Regelruimte
Qua regelruimte voorzien we voor dit project geen problemen.
Toelichting Vanuit DC verwachten wij qua ondersteuning vooral de verbinding met de
andere deelnemers met vergelijkbare projecten, constructieve feedback,
wellicht een SIB met de VNG?! en netwerkmogelijkheden om het draagvlak
voor het project onder gemeenten te vergroten. Sowieso biedt deze DC een
mooi 'excuus' en een deadline om samenwerking concreet te maken.
Daarmee heeft DC nu al een vliegwieleffect gehad, waarvoor dank. Per mail
sturen wij jullie nog een presentatie met de inhoudelijke grote lijn van het
begrippenkader die ter inspiratie ook gegeven is op de #D1000 in Apeldoorn.
Lokaal
Ede
Project 75
Naam Leertraject ‘Samenwerking initiatiefnemers en gemeente’
datum
7-9-2015 19:35:02
Thema’s open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven,
versterking van de samenwerking tussen initiatiefnemers en gemeente
concreet Het leertraject is onderdeel van -en komt voort uit- een langere, reeds lopende,
samenwerking tussen gemeente en initiatiefnemers. In december 2014 vond het
Festival ‘Utrecht Maken We Samen’ plaats. Dit festival rondom het versterken van
initiatieven in de stad is een co-creatie geweest tussen initiatiefnemers en de gemeente
Utrecht. Zowel inhoudelijk als procesmatig is het festival gezamenlijk georganiseerd.
Een succesvol festival met twintig workshops en gevarieerde en waardevolle output.
Deze output heeft geresulteerd in een dynamisch document dat wederom in
samenwerking met de stad is en wordt vormgegeven; De agenda ‘Ruim baan voor
initiatief – routekaart 2015’;
http://www.utrecht.nl/fileadmin/uploads/documenten/1.concern-bestuur-
ontwikkeling/Wijken/Participatie/Jij_maakt_Utrecht/Ruim_baan_voor_initiatief_-
_Agenda_etappe_2015.pdf
De uitvoering van agendapunt 1: al doende leren staat centraal in deze aanmelding.
Het doel van het project is om met betrokken actoren (in elk geval initiatiefnemers en
ambtenaren, wellicht ook raadsleden) te leren ‘on the job’, dus tijdens de
samenwerking die gaande is. Door dilemma’s en obstakels te adresseren, te
reflecteren op de samenwerking en in overleg bij te sturen. Voor een aantal casussen
van concrete samenwerking willen we dit proces gedurende een aantal maanden
volgen en vastleggen om te kunnen gebruiken in andere situaties en breder in en
buiten de gemeentelijke organisatie te kunnen delen.
We gaan daarbij samenwerken met kennisinstituten zoals het Onderzoeksnetwerk
Sociaal Domein Utrecht (Universiteit Utrecht, Hogeschool Utrecht, Universiteit voor
Humanistiek) of de USBO.
Concreet gaat het in dit project om ervaringsleren door betrokken actoren. Specifiek
wordt aandacht besteed aan het voeren van ‘het goede gesprek’ en het organiseren
van reflectie in de samenwerking. Door samen met initiatiefnemers te leren verbeteren
we de lokale participatieve democratie.
vernieuwend
Het leertraject onderscheidt zich door de sterke koppeling aan de praktijk. We
organiseren reflectie op die praktijk terwijl deze plaatsvindt. Dit biedt zowel
voor betrokken ambtenaren als initiatiefnemers de mogelijkheid om te leren en
beter begrip te krijgen voor elkaars positie. Ook verbinden we het leerproces
met de persoonlijke ontwikkeling van betrokkenen. We verwachten dat de
opbrengst zich niet alleen zal uitdrukken in inhoudelijke ‘werkende elementen’
voor een goede samenwerking maar ook in een methode van het organiseren
van reflectie in de praktijk die breder toepasbaar is.
De worteling in de praktijk, de gerichtheid op zowel ambtenaren als
initiatiefnemers en de ambitie om reflectie een normaal onderdeel van het
werk te laten zijn maken dit traject vernieuwend en onderscheidend.
impact
We verwachten een betere samenwerking tussen ambtenaren en
initiatiefnemers, en daarmee een vruchtbaarder klimaat voor initiatieven in de
stad en een versterking van de participatieve democratie. Daarnaast het
doorbreken van oude werkwijzen en patronen en een ambtelijke organisatie
die opener, scherper, wendbaarder en betrouwbaarder zal zijn. Als het lukt
raadselden te betrekken zal het naar verwachting ook een positieve invloed
hebben op de rol van de gemeenteraad t.a.v. initiatieven.
uitvoeringskracht
overdraagbaar Zowel de te verwachten oogst aan ‘werkende elementen’ in een
samenwerking tussen initiatiefnemers en gemeenteambtenaren als de
methodiek van reflectie tijdens de praktijk kunnen voor andere gemeenten
waardevol zijn. Dat geldt ook voor de gekozen vormen (bijv. met film) om
casussen te volgen en vast te leggen voor bredere verspreiding en gebruik.
De casuïstiek biedt aanknopingspunten voor een goed gesprek over
samenwerking. Deze aanknopingspunten kunnen in toekomstige
samenwerkingsverbanden als leidraad dienen.
contact [email protected]
team
Het leertraject wordt door initiatiefnemers en ambtenaren gezamenlijk vorm
gegeven.
Er zal in koppels worden gewerkt tussen initiatiefnemers en ambtenaren op
concrete casuïstiek.
Voor een goede begeleiding op reflectie in de samenwerking zal een externe
partij worden betrokken.
Het betrekken van een (lokaal) kennisinstituut zoals Platform 31, Universiteit
voor Humanistiek of USBO wordt momenteel onderzocht.
Ondersteuning
Exposure Het delen van Utrechtse ervaringen binnen als buiten de eigen stad zou een
mooie bijdrage leveren aan het project.
Expertise Kennis over het organiseren van leren in de praktijk.
Kennis over verspreiding en toepassing van opgedane ervaringen en lessen
binnen en buiten de organisatie.
Financiering Meerdere malen per jaar vindt een bijeenkomst tussen initiatiefnemers en
ambtenaren plaats om de voortgang, follow-up en de leerervaringen van de
samenwerking te bespreken. Een financiële bijdrage voor deze bijeenkomsten
helpt om de resultaten breder deelbaar te maken.
Regelruimte De samenwerking tussen gemeente en initiatiefnemers kan bemoeilijkt
worden door bestaande regelgeving. Het kan zijn dat bij de uitvoering van het
leertraject suggesties worden gedaan om gemeentelijke of landelijke
regelgeving aan te passen of te experimenteren met meer regelruimte.
Toelichting Zie de toelichting op bovenstaand punten.
Lokaal Utrecht
Project 76
Naam Cooperatieve vertegenwoordiging
datum 7-9-2015 20:27:49
Thema’s e-democratie, begroting, open democratie, besluitvorming processen,
democratisering initiatieven, lokale media en democratie, netwerk democratie
concreet Wat zou er gebeuren als we beslissingen en daarmee de invloed weer dichterbij
mensen brengen? Dat mensen zich weer ‘eigenaar’ van hun eigen straat, buurt en wijk
laten voelen? Dat we ons realiseren dat er behoefte is en steeds meer ontstaat naar
een nieuw model van lokaal bestuur. Een model dat verder gaat dan stemmen, of zoals
steeds vaker: niet meer stemmen. Een model dat uitgaat van het versterken van elkaar
en minder reactief is.
Een manier om dit te bereiken is een ‘cooperative council ‘ ofwel een coöperatieve
gemeenteraad met een vertegenwoordiging van lokale politici en inwoners. Met
gelijkwaardige invloed en zeggenschap. In Engeland zijn ze al bezig met deze vorm
van gezamenlijk beslissen, zie het ‘Innovation Network Cooperative Councils’
(www.coopinnovation.co.uk) en/of http://youtube.be/LMh77gw9WQ8
Ze gaan in Engeland uit van een aantal principes: inwoners worden niet uitgenodigd op
basis van expertise of netwerk. Nee, alle inwoners zijn experts als het om hun eigen
wijk gaat omdat ze er wonen. Deelnemers worden verkozen door middel van loting,
voor een afgesproken periode, waarna gerouleerd wordt zodat steeds meer
wijkbewoners betrokken worden en invloed krijgen. Daarnaast gaat men uit van een
gelijkwaardige informatiepositie. Met andere woorden: zowel lokale politici als inwoners
hebben toegang tot dezelfde, begrijpelijke informatie over de te bespreken
onderwerpen. En ten slotte hoort bij beslisrecht ook budgetrecht dat wat coöperatief
besloten wordt ook coöperatief wordt betaald.
En nu Groningen. Want wat onder andere in Londen kan, moet ook in Groningen
kunnen, ondanks dat de lokale democratie in Nederland anders is ingericht. Daarom
willen we in een wijk in de Stad Groningen starten met een experiment rondom een
‘cooperative council’ of te wel met een coöperatie
vernieuwend Vernieuwend? Jazeker! Het gebeurt nog niet in Nederland. En coöperatieve
vertegenwoordiging zet aan tot zowel bestuurlijke als democratische
vernieuwing en heeft daardoor ook mogelijk bestuurlijke juridische effecten.
Want wellicht is de lokale overheid straks niet meer nodig? Kunnen we met
veel minder of zelfs wel geen ambtelijke organisatie? Is onze huidige vorm van
democratie wel ingericht op niet alleen mondige maar ook meebeslissende
burgers? We werken met dit experiment aan het opdoen van ‘democratische
ervaring'. Door de lokale overheid zo groot te maken, zijn burgers zelfs vaak
verleerd samen beslissingen te nemen en samen zaken te creëren.
impact
De grondwet is aangepast om cooperatief besturen mogelijk te maken. Dus
niet alleen voor Groningen maar voor elke gemeente. De gemeenteraad van
Groningen is structureel veranderd. Er wordt significant minder op het
Stadhuis gedebatteerd en veel meer coöperatief besloten en uitgevoerd in
wijken zelf. In meerdere wijken is dit de manier van werken geworden en
meerdere wijken staan te springen om ook zo te gaan werken.
Wijkwethouders zien het als de manier om de gemeenschap op wijkniveau te
versterken.
De ambtelijke organisatie werkt op wijkniveau en heeft een aantal taken
afgestoten of overgedragen aan inwoners omdat ze er middels de
cooperatieve vertegenwoordiging achter komen dat middelen anders of niet
ingezet hoefden te worden. Inwoners uit de wijken met coöperatieve
vertegenwoordiging zijn de grootste ambassadeurs. Het vertrouwen is
toegenomen; wat ze vinden doet er daadwerkelijk toe en inwoners hebben ook
meer begrip voor dat wat niet kan. Bewoners lossen samen zaken op.
uitvoeringskracht
overdraagbaar De coöperatieve vertegenwoordiging verandert de structuur van de lokale
democratie waarmee het overdraagbaar is op elke willekeurige andere
gemeente. Omvang en samenstelling zijn niet van invloed.
contact [email protected]
team Liesbeth van de Wetering (dromenmakelaar gemeente Groningen), Frans
Kerver (ondernemer), Marian van Voorn (Stadjer), Wieke Paulusma (raadslid),
Roeland van der Schaaf (wethouder)
Ondersteuning
Exposure Website / Persaandacht. Met name ook ondersteuning om het geen
bestuurlijke hype te maken; belang bij onderzoeksjournalistiek Mogelijke
verbindingen met andere plekken waar dit gebeurt (in NL en buitenland)
organiseren. Wellicht een leergroep met Engeland?
Expertise Juridische ondersteuning, hoe om te gaan met verandering in wet en
regelgeving op gebied van lokaal bestuur
Lobby expert voor lokaal en regionale overheid
Onderzoek en evaluatie waardoor ‘cooperatieve vertegenwoordiging’ zo
makkelijk mogelijk overdraagbaar is in/naar andere gemeenten
Hoe informatie delen met de gelote inwoners, zodat er een gelijkwaardige
informatiepositie ontstaat
Graag gaan we met jullie in gesprek hoe en met wie we ons team kunnen
uitbreiden met mensen uit jullie ‘expertise pool’.
Financiering Er is veel ervaring opgedaan tijdens het organiseren van de G1000
Groningen t.a.v. begroting en mogelijke kosten, maar we gaan graag in
overleg over daadwerkelijke kosten en mogelijkheden.
Regelruimte Mogelijk is de experimenteerwet nodig om eea in werking te kunnen zetten in
bestuurswet. Ruimte om te experimenteren is een randvoorwaarde.
Toelichting Zie bovenstaand
Lokaal Groningen
Project 77
Naam Maatschappelijke aandeelhouders: Nijmegenaren aan zet
datum 7-10-2015 6:41:22
Thema’s besluitvorming processen, democratisering initiatieven
concreet Een werkgroep van 7 raadsleden uit de gemeenteraad van Nijmegen wil de
zeggenschap van Nijmegenaren op maatschappelijke instellingen vergroten. Hoe
kunnen we zorgen dat bewoners meer te zeggen krijgen over de besluiten van
woningcorporaties, onderwijsbesturen en zorginstellingen? Formeel gaat de
gemeenteraad niet over deze vraag. Toch nemen we initiatief om het gesprek hierover
te voeren in de stad. We hebben circa 10 interviews gehouden met bestuurders,
toezichthouders en inspraakorganen vanuit de drie sectoren. Na de zomer willen we
een stadsconferentie organiseren, om partijen te verbinden, te verrijken met goede
ideeen en te stimuleren aan de slag te gaan met de invloed van Nijmegenaren. We
hopen dat er veel maatschappelijke aandeelhouders ontstaan
vernieuwend De term maatschappelijk aandeelhouder komt uit een publicatie van de WRR
(van tweeluik naar driehoek) waarin wordt gepleit voor gezonde tegenspraak
van bestuurders van maatschappelijke instellingen. Het vernieuwende aan ons
project is dat we vanuit de lokale politiek, de gemeenteraad, de discussie
hierover zijn gestart en dat we een actieve rol nemen om dit te bevorderen in
onze stad.
impact
Als we slagen in onze opzet, praten er in de toekomst meer en andere
Nijmegenaren mee over besluiten van onderwijsinstellingen, zorginstellingen,
ziekenhuizen en woningcorporaties. Naast meepraten, besluiten ze ook
daadwerkelijk over een aantal zaken. De invloed van bewoners is vergroot en
vindt plaats in nieuwe werkvormen, die hun waarde bewijzen en bij succes
jarenlang blijven bestaan.
uitvoeringskracht
overdraagbaar De legitimiteit van de keuzes van maatschappelijke instellingen staat overal in
Nederland onder druk. Wie praat en besluit er mee over belangrijke besluiten
van deze organisaties? Vaak zijn dit oudere, goed opgeleide bewoners. Hoe
kunnen we andere bewoners in beeld krijgen en hoe kunnen we de beweging
maken van meepraten naar meebesluiten? Dit zijn universele vragen. De
actieve rol die de Nijmeegse gemeenteraad kiest, kan inspirerend zijn voor
andere raden.
contact [email protected]
team De gemeenteraad van Nijmegen
Ondersteuning
Exposure We willen een geslaagde stadsconferentie organiseren, waar
vertegenwoordigers van clienten, huurders, patienten, ouders massaal
aanwezig zijn. Ook bestuurders en toezichthouders van alle instellingen uit
onze gemeente hopen we te ontmoeten. Hiervoor moeten we een grote groep
bereiken, waarvoor exposure wenselijk is.
Expertise Op de stadsconferentie willen we inspirerende voorbeelden laten zien. Welke
corporatie, schoolbestuur of zorginstelling heeft bewoners al echte
zeggenschap gegeven en hoe zijn de ervaringen daarmee? Welke
randvoorwaarden moeten daarvoor gecreeerd worden? Deze goede
voorbeelden kennen we in Nijmegen nog niet, de expertise kan ons helpen
deze wel te vinden.
Financiering nvt
Regelruimte nvt
Toelichting Graag willen we dat vanuit deze wedstrijd met ons wordt meegedacht hoe we
echt een beweging in gang kunnen zetten in onze gemeente. Hoe kunnen we
zorgen dat bewoners kunnen meepraten over wezenlijke besluiten van
maatschappelijke instellingen? De stadsconferentie is een eerste en
essentiele stap in dat traject. Het opzetten van zo'n conferentie en het doen
slagen ervan, daarvoor zoeken we ondersteuning in de vorm van kennis en
publiciteit.
Lokaal Nijmegen
Project 78
Naam SJEK! de burgerbegroting app
datum 7-10-2015 7:56:11
Thema’s e-democratie, begroting, democratisering initiatieven
concreet Bij begrotingen is de burgerparticipatie meestal nog ver te zoeken. Inwoners staan nog
ver weg van de gemeentebegroting. Het is een feestje voor professionals, daarna
bestuurders, daarna Raadsleden. De rest van het jaar leggen deze op straat uit
waarom wensen niet doorgaan, want ´te weinig geld´. Dat is opvallend. Wij zouden juist
willen dat inwoners vóóraf meedenken en onderhandelen. Hoe gaan zij publiek geld
verdelen? Op welke manier heeft mijn gemeente, mijn buurt of mijn wijk daar het
meeste profijt van? Het is toch óns geld in ónze gemeente.
>>> Lees meer op: http://pinkvalley.tumblr.com/post/116589368279/burgerbegroting-
via-een-app-wie-helpt-mee-op.
'SJEK! de burgerbegroting app' stelt iedereen in staat om zijn of haar verbeteridee voor
wijk, dorp of stad te lanceren. Het idee kan vervolgens via likes en een Wikipedia-
achtige ‘community’ verder worden aangescherpt, waarna de beste ideeën uiteindelijk
daadwerkelijk in praktijk worden gebracht.
vernieuwend
Er ontstaan meer en meer projecten rondom een burgerbegroting. De stap
naar een app is echter nog nergens geconcretiseerd, maar wordt wel
veelvuldig benoemd. Bij gemeenten zit de expertise, binnen PinkValley
hebben wij kennis van technologie. We zijn dan inmiddels ook in gesprek met
diverse gemeenten om daar de samenwerking op te zoeken. Net als bij de
apps van PinkValley editie 2014 hebben we de intentie om samen (!) de
publieke dienstverlening te verbeteren.
>>> Lees meer over PinkValley: http://pinkvalley.tumblr.com/over.
impact
Inwoners denken vóóraf mee en onderhandelen met de gemeente over welke
projecten/initiatieven worden gerealiseerd. De burgers hebben invloed op hoe
het publieke geld - óns geld, in ónze gemeente, wordt verdeeld; op welke
manier heeft mijn gemeente, mijn buurt of mijn wijk daar het meeste profijt
van?
Een logisch onderdeel in de participatiemaatschappij. Een doe-democratie.
Vaak krijgt het de uitleg van ‘een maatschappij waarin iedereen die dat kan,
verantwoordelijkheid neemt voor zijn of haar eigen leven en omgeving’.
uitvoeringskracht
overdraagbaar PinkValley heeft als doel om de publieke dienstverlening voor de gehele
lokale overheid te verbeteren. Het idee wordt ontwikkeld met een aantal
pilotgemeenten en daarna uitgerold in heel Nederland.
contact [email protected]
team PinkValley - het co-creatie platform voor apps voor de overheid - en daarmee
de gehele Valley Crew
Ondersteuning
Exposure Een podium om SJEK! te presenteren voor een groter publiek door
publicaties en kennisdelen.
Expertise Input van (pilot)gemeenten die werken aan een burgerbegroting. En kennis
op het gebied van crowdfunding (apps).
Financiering Subsidiemogelijkheden?
Regelruimte
Toelichting Zie boven.
Lokaal s-Hertogenbosch
Project 79
Naam Eten, drinken en meer
datum 7-10-2015 9:19:07
Thema’s verruimen regelgeving voor initiatieven
concreet Het verruimen van horecaregelving om bewonersinitiatieven met innovatieve ideeen
een kans te geven. Concreet gaat het hier om een bewonersinitiatief in een
pauzelandschap. Het initiatief is daar een restaurant gestart maar wil dit in combinatie
met verkoop van kleding, accessoires, meubeltjes. What you see, you can buy. Op dit
moment is deze combinatie gezien de landelijke horecaregelgeving niet mogelijk. Wij
willen graag regelluwte creeen om dit soort initiaven een kans te geven.
vernieuwend Het creeren van regelluwte maakt het voor dit soort bewonersinitiatieven
mogelijk om ook via andere wijze financiering binnen te halen en kansrijk te
maken
impact Feitelijk maken bewoners(initiatieven) hiermee nieuwe regelgeving die meer
en beter past bij hun leefwereld en samenleving.
uitvoeringskracht
overdraagbaar Via beschrijving en verslag en uiteindelijk de regelluwtedie ontstaat
contact [email protected]
team gemeente Nieuwegein en bewonersinitiatieven
Ondersteuning
Exposure
Expertise hoe ga je te werk, bij wie moet je zijn en in welke vorm giet je het dan
Financiering
Regelruimte tav o.a. horecaregelgeving
Toelichting hoe ga je te werk, bij wie moet je zijn en in welke vorm giet je het dan
Lokaal Nieuwegein
Project 80
Naam Extra zuurstof voor de democratie
datum 7-10-2015 10:08:07
Thema’s open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven,
netwerk democratie
concreet De netwerkdemocratie in Uden:
In Uden zijn we hard op weg om antwoord te geven op vragen die voortkomen uit het
ontwikkelen van een netwerkdemocratie. Enerzijds heeft de gemeenteraad nu twee
raadsconferenties achter de rug met de centrale vragen: ‘wat is een effectieve raad?’
en ‘Wat is effectieve samenwerking?’, waar diverse acties uit zijn voortgekomen.
Anderzijds heeft de inwoner al laten zien - met haar betrokkenheid in de toekomstvisie
van Uden met het project 'Udenaar de Toekomst' ( UdT) en later bij de 'G1000' - dat als
ze bij een vraagstelling betrokken wordt, ze ook bereid is om mee te denken en mee te
doen.
Uit beide initiatieven zijn nu vele werkgroepen bezig om concrete invulling te geven aan
de ontstane ideeën.
Maar ondanks dat in de laatste drie jaar veel bereikt is staan we nog maar aan het
begin van dit proces. Waar de politiek initiatieven zoals UdT, de G1000 en het
Kantelhuis wel facilitair en financieel ondersteund heeft staan gemeentebestuur,
ambtenaren en inwoners nog teveel op eigen eilandjes en worstelen met hun eigen
vraagstukken als zij elkaar proberen te vinden.
Inwoners willen graag betrokken zijn maar kennen de weg niet of lopen tegen
blokkades aan. Betrokkenheid vertaalt zich nu naar óf beperkte inspraak óf lid worden
van een politieke partij en evt. raadslid worden, er is geen tussenweg. De Raad wil
beter zichtbaar zijn, maar kan alleen benaderd worden door een van de politieke
partijen aan te spreken. De raad – als entiteit – is daarmee slecht benaderbaar.
Ambtenaren willen “van binnen naar buiten” en zoeken naar wegen om ‘de inwoner’ te
benaderen; Maar wie zijn dat dan? Hoe komen we met ze in contact en wat is hun
legitimiteit?
De ondersteuning van het gemeentebestuur voor de doe-democratie is goed, maar in
haar stimulerende rol om inwoners bij de besluitvorming te betrekken valt nog veel te
winnen. De Raad staat hiervoor open en denkt na over die rol, over vormen van
inspraak en een ander vergadersysteem.
Vanuit de inwoner gezien is steun voor burgerinitiatieven groot, maar de actieve
deelname nog beperkt.
Beiden zijn op zoek naar draagkracht en zichtbaarheid en hebben in deze dezelfde
opdracht, ieder van uit hun eigen rol. Een opdracht om met elkaar de echte dialoog op
gang te brengen.
In de pionierfase is er in de verhouding en relatie tussen doe-democratie en
representatieve democratie veel gebeurd, zowel in positieve als negatieve zin. Het is
belangrijk hier nu lessen uit te trekken, te herijken en criticasters opnieuw te betrekken,
kortom: te ‘hergroeperen’. Met een nieuw vertrekpunt. Hoe nu verder?
Omdat de zoektochten van de verschillende bloedgroepen (Gemeentebestuur,
inwoners en ambtenaren) zo fundamenteel met elkaar samenhangen werken
initiatieven ook vooral dan als ze in samenhang worden opgepakt.
Daarom starten we niet weer een nieuw individueel initiatief want ons doel is om samen
een transitie in te gaan naar een systeem
vernieuwend
De zoektocht van ambtenaren, politiek en de inwoner hebben grote
overeenkomsten, die we dan ook gezamenlijk en in samenhang willen
oplossen door te verbinden. De verbindingsofficieren moeten voor deze
verbinding zorgen.
Een verbindingsofficier is daarmee dan ook slecht vergelijkbaar met andere
concepten zoals een ideeënmakelaar. Waar bij een ideeënmakelaar het idee
en de coördinatie centraal staan, zal de verbindingsofficier de samenwerking
voorop stellen.
impact Over een jaar hebben inwoners, ambtenarij en politiek de doe-democratie,
met elkaar versterkt. Betrokkenheid heeft een brede tussenweg gekregen.
Vinden en gevonden worden is blijvend makkelijker gemaakt. Uden is
democratischer in alle fases van de beleidscycli.
uitvoeringskracht
overdraagbaar Niets in deze challenge is specifiek voor Uden. Uitgaand van bereidheid in
alle bloedgroepen is er geen enkel obstakel voor een andere gemeente.
contact [email protected]
team Bewoners en stakeholders hebben zich tijdens de raadsconferentie
uitgesproken deze uitdaging te willen aangaan en willen deze ontwikkeling
actief ondersteunen. Deze uitdaging gaan we in Uden dan ook samen aan.
Een groep van 14 individuen - 7 Inwoners, 3 raadsleden, 1 raadsgriffier, 1
wethouder, 1 gemeentesecretaris en 1 ambtenaar - initieert deze aanvraag.
Ondersteuning
Exposure Exposure werkt enthousiasme in de hand. En is dus buitengewoon welkom.
Expertise Pilot 1: Een verbindingsofficier moet multidisciplinair zijn. Expertise is daarom
welkom bij het opstellen van het profiel, de competenties en kan nodig zijn bij
het opzetten van de opleiding voor verbindingsofficieren.
Organisatorisch meedenken over hoe verbindingsofficieren het beste
geïntegreerd kunnen worden in de bloedgroepen zou eveneens welkom zijn.
Pilot 2: Aangezien het evenement op 2 november samen met BZK wordt
georganiseerd, zijn er al contacten over de expertise. In de lijn van deze
challenge hebben we dan ook alle vertrouwen in het gezamenlijk optrekken in
de voorbereiding, als het gaat om de samenstelling van het programma en
gastsprekers .
Pilot 3: Bekijken of de hulpmiddelen uit de e-democratie uitkomst bieden voor
de democratisering van beleidscycli.
Financiering Pilot 1: Financieel zou BZK kunnen bijdragen in het kader van de opleiding.
Pilot 2: Het delen van de organisatiekosten.
Regelruimte De 3e pilot over democratisering in alle fases van de beleidscyclus zou
mogelijk meer regelruimte kunnen behoeven. Indien dit het geval is komen we
hier graag op terug.
Toelichting Zie: https://goo.gl/sZ9eJ0 (voor de tekst van 'concreet' met illustraties)
Lokaal Uden
Project 81
Naam De staat van Tilburg
datum 7-10-2015 10:58:06
Thema’s lokale media en democratie
concreet "De huidige discussie over de toekomst van de journalistiek wordt beheerst door een
zoektocht naar nieuwe verdienmodellen. In de veronderstelling dat het daarna weer
gewoon business as usual is. Ik denk dat de ontwrichting dieper gaat, dat het de
hoogste tijd is dat de makers, journalisten, zich over de snel veranderende behoeftes
gaan ontfermen. Dat zij zich gaan verbinden aan de mensen waarvoor ze werken en
die ze willen verheffen. Daarvoor zullen journalisten nieuwe maakmodellen moeten
bedenken, nieuwe manieren om journalistiek te bedrijven. Als ze daarin slagen, komen
de verdienmodellen vanzelf."
Dit ruim twee jaar oude citaat uit de oratie van hoogleraar journalistiek Jeroen Smit
(RUG) is een belangrijke inspiratiebron voor het journalistieke initiatief De Staat van
Tilburg. Net als het boek 'If mayors ruled the world' van Benjamin Barber trouwens,
waarin overtuigend wordt beschreven dat oplossingen voor maatschappelijke
problemen op het niveau van steden ontstaan.
De Staat van Tilburg wordt een online journalistiek platform dat zich er primair op richt
om de inwoners van Tilburg in staat te stellen beter en effectiever te participeren in de
lokale gemeenschap. Het doel is: het verspreiden van kennis en informatie om de
Tilburgse gemeenschap te stimuleren de stad veiliger, gezonder, gezonder, leuker,
schoner, mooier, etc. te maken. De verhalen en opinies die gepubliceerd worden zijn
activerend, constructief en kritisch. Voor een journalist van De Staat van Tilburg is het
niet voldoende om nieuws te melden, verslag te doen van of tegels te lichten. Van hem
of haar wordt ook verlangd zaken in een duidelijk perspectief te plaatsen (uitleg en
context geven) en/of op zoek te gaan naar opinies en feiten die ertoe kunnen bijdragen
dat situaties in de stad verbeteren. Elk artikel, filmpje of audio-item moet het lokale
debat verrijken en zo mogelijk oplossingen aanreiken. Die mogelijke oplossingen
worden niet alleen lokaal gezocht, maar wereldwijd. Als er in Tilburg bijvoorbeeld wordt
geworsteld met een groeiende groep jongeren met obesitas in arme wijken kan het
goed zijn dat er in een stad in de VS een prachtig obesitasproject bestaat waar Tilburg
van kan leren. Door die kennis als het ware Tilburg in te trekken, verrijkt De Staat van
Tilburg het lokale debat en biedt het perspectief.
Om deze journalistieke taak goed te vervullen heb je veel journalisten nodig, maar wat
nog meer nodig is, is kennis; kennis over wat er speelt in buurten en bij organisaties in
de stad, kennis over mensen met interessante ideeën en initiatieven, vakkennis over tal
van thema’s. Al die kennis is aanwezig in een stad. De logische gedachte is dan ook
om de kennis die aanwezig is bij de inwoners van Tilburg maximaal te gebruiken voor
de verhalen op De Staat van Tilburg.
Het idee is om de Staat van Tilburg te organiseren rondom kennisgroepen.
Kennisgroepen op het gebied van bijvoorbeeld veiligheid, armoede, kunst, verkeer,
wonen, onderwijs, gezondheid, zorg etc. Aan deze kennisgroepen, die geleid worden
door een of meer –betaalde- journalisten, kunnen in principe alle Tilburgers
deelnemen. In die kennisgroepen bediscussiëren de deelnemers –zowel in een
webomgeving als fysiek aan een tafel in het pand van De staat van Tilburg- waarover
er gepubliceerd moet worden en hoe. Deelnemers kunnen daarbij zowel informatie
inbrengen uit hun eigen leefwereld als vakkennis. In teams worden onderwerpen
opgepakt (research en productie). De journalisten zijn daarbij ook coach van de –
vrijwillige- burgers die op d een of andere manier bijdragen aan de totstandkoming van
een productie (tekst, video, audio, crossmediaal). Behalve kennis brengen, halen de
deelnemers ook kennis uit de kennisgroepen. Bovendien
vernieuwend Het grote verschil met de bestaande regionale journalistiek is dat de Staat
van Tilburg zich niet primair richt op actuele nieuwsvoorziening, maar een
journalistiek medium is dat als primaire doel heeft het verbeteren van het
functioneren van de lokale democratie. De Staat van Tilburg is tevens een hub
naar websites van maatschappelijke organisaties en burgerinitiatieven in de
stad.
impact Als de Staat van Tilburg realiteit wordt, is het de belangrijkste informatiebron
voor lokale politici en burgers om te weten wat er in de stad speelt. De Staat
van Tilburg beschrijft de issues in de stad die ertoe doen, stimuleert het lokale
debat door oplossingsrichtingen te zoeken en activeert door over
maatschappelijke (burger)initiatieven te schrijven en hen de mogelijkheid te
geven te adverteren, bijvoorbeeld om mensen op te roepen om met hun
initiatief mee te doen.
uitvoeringskracht
overdraagbaar Vanuit De Staat van Tilburg kunnen geïnteresseerden in andere steden en
regio's geadviseerd worden hoe zij een vergelijkbaar medium kunnen
oprichten dat past bij hun lokale omstandigheden.
contact [email protected]
team Behalve Peter van Noppen zijn hierover gesprekken gevoerd met lokale
freelance journalisten, directeur Guido Enthoven van het IMI in Leiden en
consultant Wiebe Cnossen die in opdracht van het Tilburgse gemeentebestuur
bezig is met een plan voor de ontwikkeling van een journalistiek ecosysteem
in de Tilburgse Spoorzone dat zich met name zal gaan richten op innovatie
van de regionale journalistiek. Potentiële partners in dit 'journalistieke
ecosysteem' zijn o.a. Brabants Dagblad, Omroep Brabant, Fontys Hogeschool
voor Journalistiek en de Bibliotheek Midden-Brabant. Gezien het prille stadium
van het idee, is er nog geen team geformeerd dat het idee gaat uitvoeren. De
contacten hiervoor worden na de zomervakantie uitgebreid, o.a. met de
Fontys Hogeschool voor Journalistiek, Omroep Brabant, Lokale Omroep
Tilburg, ROC Tilburg en Tilburg University.
Ondersteuning
Exposure Advies over crowdfunding en marketing van het project in de stad
Expertise Om dit idee van de grond te tillen moet er een pilot gedefinieerd worden
waarmee een effectieve, realistische start kan worden gemaakt. Hoe
klein/groot moet je dit idee in eerste instantie uitrollen om door te kunnen
groeien? Advies bij het opzetten van een social enterprise.
Financiering Realistisch advies over met welk bedrag een pilot van de grond zou kunnen
worden getild. Advies over welke partijen eventueel zouden willen bijdragen
aan het benodigde startkapitaal.
Regelruimte Geen
Toelichting
Lokaal Tilburg
Project 82
Naam Good Governance Monitor (GoGoMo) - Good Governance Wiki (GoGoPedia)
datum 7-10-2015 11:21:58
Thema’s open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven,
Centrale gedachte:
Vergroten van de invloed van burgers door verbetering van de besluitvorming
(of governance) vanuit de intentie om integriteit te bevorderen of te herstellen:
heel houden of heel maken. Effectmeting bij alle stakeholders is publiek
instrument
concreet Zie presentatie. Het initiatief omvat de volgende componenten:
1. Website met toelichting over toepassingen
2. Proces met combinatie van online tools, gefaciliteerde (face to face) stakeholders
dialogen en smart (programma)oplossingen desgewenst ingepast in eveneens
ontwikkelde integrale lange termijn visie (alle lokale dossiers/gebieden)
3. Gepreformatteerd enquêtetool en analyse / visualisatie (stakeholder effectmeting)
4. Wiki voor opschaling. Dient tevens als collectief geheugen van Good Governance &
Integrity Ratings (GGI) door middel van trends per gemeente/thema
5. Stakeholdergroepen per thema (dynamisch)
6. Voorbeelden van oplossingen per thema/type kwestie (inspiratie voor andere
vergelijkbare vraagstukken)
7. Voorbeelden van compensatievormen per thema/type schade (inspiratie voor andere
vergelijkbare vraagstukken)
8. Een KIPOS diagram op aanvraag beschikbaar (Key-initiator, Input, Process, Output,
Stakeholder diagram)
vernieuwend Democratie is een mechanisme om conflicten te beheersen. Democratic
challenge moet in onze ogen gaan over een andere ‘ uitdagende’ manier om
conflicten met elkaar op te lossen, liefst voorkomen!
GoGoMo is een geschikte manier, omdat belanghebbenden op een bredere,
diepere wijze bij de oplossing van problemen worden betrokken, en in een
vroegtijdig stadium (voordat beleid wordt gekozen/uitgevoerd)..
De integriteitscheck is een Inhoudelijke toets op ‘ heel houden of heel maken’
en maakt het mogelijk om op verantwoorde wijze meer besluitvorming over te
dragen aan burgers mits zij aantonen dat de effecten voor alle
belanghebbenden goed uitpakken. Het spreekt vanzelf dat ook B&W en
gemeenteraad deze integriteitscheck zelf gaan toepassen (geven het goede
voorbeeld). Zie ook het model in de presentatie (van representatieve naar
participatieve democratie).
Meer specifiek is dit het onderdeel ' effectmeting', de toets op effecten voor
alle stakeholders.
Indien een college/coalitie tegen de wens van de burgers in beslissen zal dit
resulteren in een negatieve GGI score (conform de uitkomsten van de
effectmeting). Dit blijft zichtbaar voor burgers als trackrecord van de
desbetreffende partijen/colleges en is een potentiële stok achter de deur voor
toekomstige verkiezingen.
impact Schade wordt voorkomen i.t.t. reguliere politieke besluitvorming waar schade
voor de minderheid wordt geaccepteerd (meerderheid kan beslissen ten koste
van minderheid)..
Vooraf wordt draagvlak gecreëerd voor oplossingen die de
burgers/belanghebbenden met elkaar bedenken/overeenkomen. Bij
onvermijdelijke schade volgt compensatie. Hierdoor ontstaat veel minder
weerstand, minder juridische procedures en snellere besluitvorming en
uitvoering.
uitvoeringskracht
overdraagbaar Via de Good Governance wiki / gogpedia.org kan binnen iedere gemeente
door iedere burger voor ieder thema een gogomo proces gestart worden en
resultaten worden zichtbaar gemaakt.
Dit bevordert transparantie en kennisdeling tussen gemeenten/burgers.
contact [email protected]
team Het gogomo-gogopedia team
Met name (maar niet beperkt tot)
1. Leo Sonneveld, (primair contact voor inhoudelijke- en proces vragen)
062631406, [email protected]
2. Nico Scheepers, (planning projecten en logistiek) 0615191000,
3. Theo Labrujere, (marketing, pr, web content) 0629045670,
4. Jan Pieter Wieldraaijer, (juridische zaken) 0681908199,
5. Gerald Wildenbeest (wiki techniek gogopedia) 0655152975,
Ondersteuning
Exposure Is zeer belangrijk, vooral ook om voldoende respondenten per
stakeholdergroep te krijgen
Expertise methodoloog/socioloog, functioneel ontwerpers, technisch ontwerpers, api's
werkend krijgen, projectleiders etc.
Financiering Infrastructuur en programmaontwikkeling zijn tot op heden voorgefinancierd
door initiatiefnemers die deels Zelfstandig Professional zijn. Voor voortzetting
is financiële compensatie nodig. Tevens is op bepaalde vlakken nog
ontbrekende expertise (methodoloog/socioloog, functioneel ontwerpers,
technisch ontwerpers, projectleiders). Dit zal deels moeten worden ingekocht.
Ook is hulp bij het vinden van potjes zeer welkom waarbij onze
onafhankelijkheid echter gegarandeerd moet blijven.
Regelruimte Vooralsnog onbekend of er binnen de bestaande regelgeving obstakels zijn.
Zijn er regels voor een NGO als onze Stichting in oprichting om te participeren
met de lokale overheid? Verder denken we dat er veel talent en competenties
beschikbaar zijn onder uitkeringsgerechtigden die, als ze hun hart volgen,
graag mee willen werken aan ons project. Daarom zou het prachtig zijn als de
volgende experimenteer ruimte geregeld kan worden:
Mensen met een (ww- bijstand etc.) uitkering die actief bijdragen aan
Democratic Challenge GoGoMo/GoGoPedia, worden voor de duur van hun
participatie vrijgesteld van sollicitatieplicht. Uiteraard worden ze wel
aangemoedigd te solliciteren uit vrije wil. Het project is een waardevolle
activiteit voor hun CV en demonstratie van kwaliteiten dat zal worden
bevestigd door een aanbeveling op te stellen door de projectleider die hen in
praktijk heeft ervaren.
Toelichting Doe-capaciteit + vorm van financiering/facilitering
Lokaal Woerden of andere gemeente die interesse heeft
Project 83
Naam Listen Up?! Alledaagse democratie op school
datum 7-10-2015 12:29:42
Thema’s besluitvorming processen, democratisering initiatieven, democratische
vaardigheden
concreet Listen Up?! Dagelijks democratie op school
“Democracy is a habit that we need to cultivate consciously in ourselves. That is how
we build enduring societies.” Kofi Anan, mei 2015
Aanleiding
Uitgangspunt van de door BZK geïnitieerde Democratic Challenge: democratie is
overal en maak je samen. Vanuit die overtuiging zoekt zij naar vernieuwende vormen
om de lokale en alledaagse democratie te versterken. Dit voorstel voor vernieuwing
van de democratie richt zich op bewustwording en training van studenten en scholieren
in hun vaardigheden om elke dag democratisch samen te leven. Aan de basis van de
democratie staat ons inziens het vermogen naar anderen te luisteren, je stem te doen
horen, de veelheid van belangen te overzien en om te gaan met verschil (zie ook
Andrew Dobson, “Listening for Democracy”, 2014). Democratie gaat verder dan het
kunnen verwoorden van je eigen belang en ook verder dan de formele structuren die
we in onze samenleving hebben ingericht. Het begint pas echt te leven wanneer je ook
naar de positie en behoeften van de ander kunt luisteren, je kunt verplaatsen in diens
positie en standpunt en daarna via deliberatie tot nieuwe samenwerking en
besluitvorming komt. Luisteren met aandacht en empathisch vermogen zijn
basisvaardigheden voor een democratische houding die, wanneer zij goed is
ontwikkeld, de lokale democratie in haar formele structuren ook verstevigt. Echter,
deze vaardigheden zijn allebehalve vanzelfsprekend. Het vraagt oefening, zoals de
RMO ook stelt in haar rapport “Vormen van Democratie” (2007). Daarom stellen wij
voor dat in de oefenplaats bij uitstek, de school, met vernieuwing van democratie en
training van democratische vaardigheden wordt geoefend middels een “Democratic
Game”.
Aanpak
Middels een Democratic Game van een dagdeel gaan 25 tot 30 studenten samen actief
aan de slag met democratie op de plek waar ze dagelijks zijn: hun eigen school. In de
game worden democratische vaardigheden zoals luisteren, gezamenlijke
besluitvorming en omgaan met verschil getraind en aan de lijve ervaren terwijl ze
inhoudelijk uitgedaagd worden om in samenwerking met hun mede-studenten te
definiëren welk onderdeel van de school ze zouden willen verbeteren en voor deze
verbetering met praktische voorstellen te komen. Hiermee snijdt het mes aan twee
kanten: studenten worden uitgenodigd om actief mee te denken en meebouwen aan
het reilen en zeilen van hun school, terwijl ze ondertussen kennismaken met dilemma’s
van besluitvorming (hoe kiezen we onze casus?), omgaan met verschil en
minderheden (wat doen we met niet gekozen casus?). De game omvat ook
reflectiemomenten en concrete luisteroefeningen en rolwisselingen om het leerproces
zo goed mogelijk te faciliteren. De Game is er in de kern op ingericht om essentiële
democratische vaardigheden te trainen. Open en ontvankelijk luisteren alsmede
empatisch vermogen, en in gezamenlijkheid tot besluiten komen zijn hier de grootste
speerpunten. Tegelijk traint de game actief hun begrip en inzicht in vaak ongrijpbare
democratische principes zoals includeren van minderheden, representatie, omgaan
met verschil en evenwichtige verdeling van macht. Door deze game wordt democratie
tastbaar en dichtbij ervaren. De inzichten die dit deze studenten oplevert, werkt
betrokkenheid bij de lokale democratie op vernieuwende manier in de hand.
Beoogde resultaten van de game
- Game traint spelenderwijs democratische vaardigheden zoals luisteren,
compromissen zoeken, besluitvorming en omgaan met informele en formele
machtsstructuren
- Game versterkt en verrijkt inhoudelijke kennis met ervaring van democratische
processen
- Game stimuleert begrip en bewustwording van informele en formele structuren die
bepalen hoe de school ‘geregeerd’ wordt en hoe je daar zelf invloed op kunt hebben.
- Game laat ervaren hoe het is om je te verplaatsen in een ander; en wat er gebeurt als
iemand zich goed verplaatst in jou door open en zorgvuldig te hebben geluisterd
- Game biedt luistertools aan en stimuleert bewustwording van je luisterhouding
- Game draagt bij aan burgerschapsvorming en betrokkenheid bij de lokale democratie
- Game genereert zicht op de mening van studenten ten opzicht van de school
(feedback directie en studentenraad)
- Game nodigt studenten uit om zich voor algemeen belang of welbegrepen
eigenbelang van de school en buurt in te zetten en stimuleert hun betrokkenheid
- Game leidt tot aanbevelingen/ concrete oplossingen die kunnen worden
geïmplementeerd in de school en/of buurt door studenten en leiding samen
Partnerschap
Het idee voor deze game is ontwikkeld door De Luisteracademie. Het lectoraat Public
Governance van de Haagse Hogeschool is partner in de ontwikkeling en uitvoering van
de game. De specifieke vormgeving van dit partnerschap vraagt verdere uitwerking in
het najaar. Na een pilot in het lectoraat Public Governance zou een samenwerking met
andere lectoraten voor de hand liggen en in een vervolgfase kunnen studenten ook
getraind worden om op middelbare scholen een versimpelde versie van de game
(School Challenge) uit te voeren in ruil voor studiepunten. De ontwikkeling van de
game wordt constant geëvalueerd en kan wanneer succesvol ook voor andere scholen
worden ingezet. Er is contact gelegd met de Willem de Kooning Academie in
Rotterdam voor expertise op game ontwikkeling.
Financiering
De ontwikkelkosten van de game brengen de nodige kosten met zich mee. De
facilitatie van de game vraagt ook kundigheid: inhoudelijke kennis van het thema
democratie en procesmatig wat betreft het aansturen van een groepsproces. Hieronder
een ruwe schets van de kosten die een game met zich meebrengen, waarbij de uren
van De Luisteracademie zijn opgenomen.
De ontwikkeling ligt grotendeels bij de Luisteracademie in samenwerking met het
lectoraat Public Governance. Facilitatie kan samen met docenten van de Haagse
Hogeschool worden vormgegeven(*), die dit najaar ook getraind worden in
facilitatievaardigheden van serious game “overheidsparticipatie”. Daarom is er krap
begroot op het aantal uren voor facilitatie van de Luisteracademie. Met 30 uren kunnen
zo’n 300 studenten worden getraind. Evaluatie en verbetering is een constant proces
het eerste jaar van uitvoering. Hiervoor heeft de Luisteracademie beperkt uren begroot
omdat we dit zien als onderdeel van onze productontwikkeling (**). Dit nemen we dus
deels voor eigen rekening.
Borging
Door samenwerking met lectoraat van HHS kunnen we borging van de game en haar
effect op de studenten evalueren en laten ‘landen’ in de organisatie zelf.
vernieuwend Hoewel we veel praten over het belang van betrokkenheid van burgers bij de
politiek en hun begrip van democratie, zijn er weinig oefenplaatsen om de
echte betekenis van betrokkenheid en democratie aan den lijve te oefenen.
Daarom willen we via de game een alternatieve manier van inzicht en begrip
van democratische processen versterken. De school is hiervoor bij uitstek de
plaats: het is van nature een “oefenplaats” en een mini-democratie in zichzelf:
naast de formele structuren van inspraak en zeggenschap beoefenen
leerlingen samen dagelijks democratie. Er worden voortdurend besluiten
genomen zoals wie in de groep letterlijk en figuurlijk het meest te zeggen
heeft, hoe omgegaan wordt met buitenbeentjes in de klas, of wie bepaalt hoe
het schoolfeest wordt ingericht. In de klas spelen informele processen die te
maken hebben met macht, representatie en evenwicht vinden tussen
verschillende meningen en belangen in de klas. Zoals het advies van de RMO
Vormen van Democratie benadrukt: “Democratische gezindheid moeten
burgers niet alleen leren, ze moeten ook de kans krijgen om deze
democratische gezindheid te praktiseren. Daarom beveelt de RMO aan om
meer mogelijkheden te creëren om democratische gezindheid te oefenen en
tot uitdrukking te brengen – op de school van de kinderen, in de buurt of op
het werk. Graag brengen we vernieuwing van het onderwijs en vernieuwing
van democratie samen in deze game.
impact De game kan in een dagdeel 30 studenten tegelijk laten proeven en worstelen
met democratische processen in hun eigen context. We hopen in een jaar een
groot deel van de studenten van de Haagse Hogeschool te trainen. De impact
is op meerdere niveau’s te verwachten (en onderzoeken door lectoraat terwijl
de game wordt gespeeld): we verwachten de luister en democratische
vaardigheden en inzicht in democratische begrippen als representatie,
besluitvorming en minderheden van Haagse studenten sterk te verbeteren. Dit
geeft hen handvatten om in dagelijkse settings democratischer te handelen.
Onze verwachting is dat dit niet enkel hun betrokkenheid en kennis van
formele structuren zoals lokale democratie en kiesgedrag beïnvloedt, maar
met name ook handvaten geeft om democratisch met andere om te gaan in
hun dagelijkse informele settings van werk en school. Daarnaast ontwikkelen
we graag een simpeler versie van de game voor voortgezet onderwijs. De
studenten zullen dan getraind kunnen worden om de game zelf te faciliteren
(en daarmee ook weer nog beter te begrijpen hoe democratische processen
verlopen). Daarnaast zal op een praktischer niveau de Haagse Hogeschool
zelf geholpen zijn met betrokken leerlingen die vanuit hun
‘gebruikersperspectief’ ook betrokken en creatief meedenken over verbetering
van de school.
uitvoeringskracht
overdraagbaar De game kan worden ontwikkeld als creative common good. Daarmee is de
game voor andere scholen overdraagbaar. We beogen na een geslaagde pilot
de game van hogeschool naar voortgezet onderwijs settings te vertalen,
waarin studenten die de game hebben gespeeld als facilitator kunnen worden
opgeleid voor de middelbare school (in ruil voor studiepunten).
contact [email protected]
team Stefanie Schuddebeurs, De Luisteracademie en Henno Theisens, lector
Public Governance, Haagse Hogeschool
Ondersteuning
Exposure
Expertise We zouden graag in contact komen met experts op het gebied van game
ontwikkeling. We hebben zelf facilitatiekennis en kennis van democratie en
democratische vaardigheden in huis, maar zoeken versterking voor feedback
op ons concept van de game. Afhankelijk van financieringsmogelijkheden,
zou expertise op gebied van subsidie-aanvraag bij fondsen van pas komen.
Benieuwd ook naar expertise van het NJI op dit gebied.
Financiering
In de begroting hebben we voor ontwikkeling en facilitatie die we in
samenwerking met HHS vormgeven rond de 10.000 euro voorzien. We zien
een co-financieringsconstructie voor ons met HHS, BZK en wellicht fondsen
op het gebied van burgerschapseducatie en democratie.
Regelruimte niet nodig.
Toelichting
Lokaal Den Haag
Project 84
Naam Tool optimalisatie vergaderschema’s voor raden en staten met gemeenschappelijke
regelingen
datum 7-10-2015 12:45:23
Thema’s besluitvorming processen
concreet Probleemstelling
Steeds meer gemeentelijke taken worden uitgevoerd door verbonden partijen. Een
verbonden partij is een organisatie waar de gemeente een bestuurlijk en financieel
belang in heeft. Dit zijn zowel publiekrechtelijke samenwerkingen (gebaseerd op de
Wet gemeenteschappelijke regelingen) als privaatrechtelijke samenwerkingen.
Verbonden partijen worden ook wel ‘verlengd lokaal bestuur’ genoemd.
Ondanks de voordelen van verbonden partijen (zoals efficiency en kwaliteit), heeft dit
‘verlengd lokaal bestuur’ ook een nadelige kant. Een veelgehoorde klacht is dat werken
met verbonden partijen de afstand vergroot tussen het beleid en de praktijk. Betrokken
bestuurders, politici en deskundigen vrezen dan ook voor de “uitholling van de
democratische legitimiteit” door de toename van de verbonden partijen.
Een belangrijke factor in de angst voor uitholling van democratische legitimiteit is de
beperkte invloed die gemeenteraden ervaren op het beleid van verbonden partijen. Een
van de manieren waarop de volksvertegenwoordigers wel invloed kunnen uitoefenen is
door het geven van een zienswijze op de Programmabegroting en de Jaarrekening van
de verbonden partij (conform artikel 35 van de Wgr). Sterker, uit onderzoek van
Raadslid.NU bleek dat deze procedure voor raadsleden het belangrijkste instrument is
om te sturen op verbonden partijen (2014).
In de praktijk zijn de deadlines voor het indienen van een zienswijze voor een
gemeenteraad vaak ondoenlijk. In sommige gevallen komt dit door een late aanlevering
van de stukken door de verbonden partij, maar heel vaak komt het ook doordat de
vergadercycli van de gemeenteraden niet op elkaar aansluiten of niet goed aansluiten
op de deadlines die de wet of de verbonden partij heeft opgesteld. Tot slot, worden de
ontwerpbegrotingen van alle verbonden partijen waarin de gemeente een belang heeft
in de altijd al zo drukke periode voor het zomerreces behandeld.
Als volksvertegenwoordigers hun tijd efficiënter kunnen indelen om de
ontwerpbegrotingen beter te lezen, vergroot dit de democratische legitimiteit van het
regionale bestuur in Nederland. Hoe kunnen we de gemeenteraden hierbij helpen?
Situatie vanuit de Verbonden Partijen:
De begroting van de Verbonden Partij moet uiterlijk 1 augustus voorafgaande aan het
begrotingsjaar
zijn aangeboden aan Gedeputeerde Staten (artikel 34 van de Wgr). In het geval van
een gemeenschappelijke regeling waarin een provincie deelneemt, wordt de begroting
naar de Minister van Binnenlandse Zaken verstuurd (artikel 58 van de Wgr).
De ontwerpbegroting (inclusief algemene financiële en beleidsmatige kaders) wordt
uiterlijk 15 april ter zienswijze aangeboden aan de deelnemers (d.w.z. raden van de
deelnemende gemeenten en/of provinciale staten en/of heemraad, conform artikel 35
en 59 van de Wgr). Na het opsturen naar de deelnemers dient het Algemeen Bestuur
de ontwerpbegroting vast te stellen. Dit moet uiterlijk 1 augustus gebeuren, maar mag
niet langer dan 8 weken daarvoor al worden ingediend.
Jaarrekeningen moeten uiterlijk 15 april door het Dagelijks Bestuur worden
aangeboden aan de deelnemers voor een zienswijze. Hierna moet de jaarrekening aan
de Gedeputeerde Staten (of minister) en deelnemers aangeboden worden. Dit moet
uiterlijk 15 juli gebeuren, maar mag niet langer dan 8 weken daarvoor al worden
ingediend.
Situatie vanuit de Gemeenteraden:
Gemeenteraden bepalen zelf hun vergaderritme. Het kan zijn dat de griffier de
ontwerpbegroting één of twee dagen na de deadline van de aanlevering voor de
volgende cyclus ontvangt. Gemeenteraden worden voor de keuze gesteld: of het stuk
toch bijvoegen of een cyclus wachten. In het laatste geval is de gevraagde
reactietermijn soms al verstreken of is er te weinig tijd om de stukken goed te
bestuderen of te bediscussiëren.
Oplossing
Optimalisatie vergaderschema voor gemeenten en Verbonden Partijen
Hoe werkt dit?
Input stap 1
In de website vult de griffier van een gemeente het webadres (url) in van zijn of haar
eigen raadsinformatiesysteem en de webadressen waar de openbare vergaderstukken
van de Verbonden Partijen staan, waarin de gemeente een belang heeft. Hierbij richt
de tool zich in eerste instantie op publieksrechtelijke samenwerkingsverbanden in het
kader van de Wgr.
Output stap 1
De applicatie analyseert de informatie van de websites en categoriseert dit:
/ Datum vaststelling begroting in het Algemeen Bestuur van de Verbonden Partijen;
/ Datum behandeling ontwerpbegrotingen van de verschillende verbonden partijen in
de commissie (of vergelijkbaar gremium) en de raad;
/ Aantal vergaderingen per jaar en per maand van de gemeenteraad;
/ Vergaderdagen (uitgedrukt in een werkdag en een weeknummer) en vergaderritme;
/ Type vergadermodel van gemeenteraad;
Input stap 2
In de tweede stap ontvangt de griffier een automatische e-mail. Deze e-mail bevat een
link naar de vragenlijst om de data uit stap 1 te verifiëren en de volgende gegevens in
te vullen:
/ Deadline aanlevering stukken voor behandeling in de commissie uitgedrukt in het
aantal dagen;
/ Deadline aanlevering stukken voor behandeling in de gemeenteraad uitgedrukt in het
aantal dagen.
Er kan per berekening één gemeente en een onbeperkt aantal verbonden partijen
ingevuld worden.
Output stap 2
Het rekenmodel analyseert op basis van de informatie op het raadsinformatiesysteem
de volgende factoren:
a) Wat is het vergaderschema en ritme van de gemeenteraad?
b) Wat is de deadline van de gemeenteraad waarvoor stukken nog behandeld kunnen
worden in een vergadercyclus?
c) Om te bepalen hoeveel tijd een volksvertegenwoordiger nodig heeft om alle
relevante stukken te lezen stellen we een coëfficiënt op. Hierin verdisconteren we het
aantal verbonden partijen die een gemeente heeft.
Op basis van deze gegevens uit stap a, b, c en de wettelijke gegevens berekent een
algoritme hoe goed het vergaderritme, de vergaderdag, het vergadermodel en de
aanlevertermijn aansluiten. De ‘vaste gegevens’ waarmee het algoritme rekent zijn: 15
april voor de aanlevering van de financiële stukken en 8 weken voor het indienen van
de zienswijze.
Uit deze drie sets van variabelen berekenen we een viertal kwaliteitsscores.
d) Wat is de kwaliteitsscore (uitgedrukt in een percentage) van de gemeente van het
huidige vergaderritme (aantal vergaderingen per maand) afgezet tegen de
aanleveringen van de Verbonden Partijen?
e) Wat is de kwaliteitsscore (uitgedrukt in een percentage) van de gemeente van de
huidige vergaderdagen (weekdag van vergaderingen) afgezet tegen de aanleveringen
van de Verbonden Partijen?
f) Wat is de kwaliteitsscore (uitgedrukt in een percentage) van de gemeente van de
huidige vergadermodel (commissie of ander model) afgezet tegen de aanleveringen
van de Verbonden Partijen?
g) Wat is de kwaliteitsscore (uitgedrukt in een percentage) van de gemeente van de
huidige aanlevertermijnen (aantal dagen) afgezet tegen de aanleveringen van de
Verbonden Partijen?
Tot slot biedt de tool ook handvatten om de kwaliteitsscores te verbeteren.
h) Op welke wijze kan de gemeenteraad zijn vergaderritme, vergaderdagen of deadline
voor aanlevering wijzigen? Hoeveel procentuele verbetering ten opzichte van de
huidige kwaliteitsscore levert elke wijziging op?
Resultaat
De gemeenteraad (presidium, agendacommissie of ander gremium) ontvangt een
rapportage waarin is gekwantificeerd hoe het vergadersysteem zo ingericht kan worden
dat de raad optimaal in de gelegenheid is om een zienswijze in te dienen over de
financiële jaarstukken van de verbonden partij.
Dit kan tot gevolg hebben dat raadsleden daardoor de financiele jaarstukken
gebundeld kunnen lezen, dus dat ze in voorbereiding op de vergadering in één keer
alle stukken kunnen lezen. Dit zorgt voor efficiencywinst in hun werk.
Bijvoorbeeld: voor de gemeente Fictief kan blijken dat het wijzigen van de vergaderdag
van de tweede maandag van de maand naar de eerste dinsdag van de maand leidt tot
de grootste winst. In de raad wordt afgesproken dat ze dit voor de maanden mei en juni
zullen wijzigen, door dit vast te stellen in een raadsvoorstel tot het wijzigen van het
Reglement van Orde.
Team
We kijken er naar uit om dit project verder uit te werken. Als geen ander weten weten
we van de problematiek rondom sturing op verboden partijen, doordat we veel ervaring
op griffies hebben. Dit is zowel inhoudelijk als commissiegriffier, als ook met digitale
raadsinformatiesystemen en met de evaluatie van vergaderstructuren. Daarnaast
hebben we meer dan 60 (rekenkamer) onderzoeken naar verbonden partijen gedaan
en hebben we in de laatste drie jaar veel kennis ontwikkeld rondom data-verzameling
en analyse.
vernieuwend Econometrische optimalisatiemodellen zijn gemeengoed in commerciële
sector. Door data-analyse en algoritmes kunnen discussies over
vergaderschema’s en deadlines op meer rationele gronden worden gevoerd in
gemeenteraden.
impact Een betere afstemming van vergaderschema’s tussen gemeenten en
verbonden partijen leidt tot meer democratische legitimiteit van dit verlengd
lokaal bestuur
uitvoeringskracht
overdraagbaar Het systeem is toepasbaar voor alle gemeenten, waterschappen en
provincies in Nederland die een belang hebben bij een gemeenschappelijke
regeling.
contact [email protected]
team Necker van Naem
Ondersteuning
Exposure netwerk onder gemeenten
Expertise ontwerpers, vormgevers, softwareontwikkelaars en
wiskundigen/econometristen
Financiering uitwerken van het conceptueel model (schatting: 5000 euro)
Regelruimte n.v.t.
Toelichting Om dit project te realiseren hebben we draagvlak en feedback nodig vanuit
gemeenten. BZK kan ons hierin van een netwerk voorzien.
Lokaal Maarsbergen
Project 85
Naam Buurtbedsteden verbinden met de gebiedsplannen
datum 7-10-2015 12:53:16
Thema’s begroting, open democratie, besluitvorming processen, netwerk democratie
concreet Enkele jaren geleden heeft stadsdeel Oost budgetten vrijgemaakt uit de reguliere
welzijnsbegroting en ter beschikking gesteld aan initiatieven die maatschappelijke
meerwaarde hebben voor de buurten in Stadsdeel Oost. In verschillende buurten zijn
pilots opgestart met maatschappelijk aanbesteden. Om de concurrerende lading van
het begrip af te halen zijn we dit buurtbesteden gaan noemen. Het gaat hierbij meer om
samenwerking en co-creatie dan om een concurrerend bod. In dezelfde periode is
Stadsdeel Oost zich steeds meer gaan richten op gebiedsgericht werken en boden de
Indische Buurt Communities een burgerperspectievennota aan. Het opstarten van
budgetmonitoring en de ontwikkeling van de buurtbegroting heeft vernieuwing van de
democratie in een stroomversnelling gebracht. De verschillende initiatieven uit de buurt
spelen in op diverse opgaven en variëren van buurthuizen in zelfbeheer, leer-
werktrajecten en zorgcoöperaties tot opvang voor tijdelijk daklozen, ontwikkeling van
sociale kaarten etc. Er is een fluïde netwerkvorming ontstaan waarbij diverse bewoners
zich aansluiten bij verschillende communities die opereren op allerlei thema's. Soms
werken ze samen, dan weer langs elkaar heen. Stadsdeel Oost wil een stap verder
maken en deze bottom up beweging een officiële status geven zonder de regeldruk te
verhogen. Het moet leiden tot een reguliere manier van werken die geborgd wordt in de
begrotingen en gekoppeld wordt aan de gebiedsplannen die samen met bewoners
worden ontwikkeld.
vernieuwend In dit plan krijgen bewoners niet alleen de kans om initiatieven te ontwikkelen
en uit te voeren. De opgaven waar zij een oplossing voor bieden worden een
integraal onderdeel van de reguliere aanpak en het beleid van het stadsdeel.
impact Er ontstaat een dynamisch platform waarin bewoners continue deel kunnen
nemen, representatief en participatief. Alle partijen, inclusief stadsdeel Oost
zijn deelnemers van dit platform. Zo ontstaat er een blijvende integrale aanpak
in de buurt en in het beleid waarbij er continue sprake is van co-creatie.
uitvoeringskracht
overdraagbaar Het borgen van deze werkwijze en aanpak in de begroting en plannen van
stadsdeel Oost is een herkenbaar issue voor andere lokale overheden. Het
ontwikkelen van buurtbegrotingen en buurtplannen gebeurt al op meerdere
plekken. Vaak gaat het nog om tijdelijke experimenten en incidentele
budgetten. Van incidenteel naar regulier is vaak een lastige stap. De
werkwijze die hier ontwikkeld wordt kan deels - het blijft altijd maatwerk - ook
worden toegepast in andere gemeenten
contact [email protected]
team Stadsdeel Oost, De indische Buurt Communities, Buurtcoöperatie Oostelijk
Havengebied, Hallo IJburg, woningbouwcorporaties, welzijns- en
zorginstellingen, ondernemers
Ondersteuning
Exposure Vooral om vergelijkbare projecten te vinden waarmee we kunnen optrekken
Expertise Strategisch vanwege de organisatorische en politieke aspecten
Financieel vanwege het begrotingsaspect
Juridisch voor de borging van de werkwijze in afspraken, convenanten of
verordeningen en in het vinden van regelruimte
Financiering Er zijn middelen nodig voor de opstart van het project en bekostigen van de
projectleiding
Regelruimte We willen regelruimte vinden in de besteding van budgetten
Toelichting Advies op bovengenoemde expertisegebieden.
Financiële middelen om het project (deels) te realiseren
Deelname van de expert van BZK aan buurtbijeenkomsten waar
bovengenoemde partners zelf input leveren om de beoogde werkwijze te
ontwikkelen.
Organisatie van expermeetings met andere deelnemers aan de Democratic
Challenge
Lokaal Stadsdeel Oost
Project 86
Naam Een jaar experimenteren met werk- en vergadervormen in De Raad
datum 7-10-2015 12:56:16
Thema’s open democratie, besluitvorming processen, netwerk democratie,
Ontwikkeling gemeenteraad
concreet Aanleiding
Amersfoort heeft een naam op het gebied van burgerinitiatieven (bijvoorbeeld rond het
Soesterkwartier, de Wagenwerkplaats) en locale democratische bewegingen (zoals de
G1000 en Het Nieuwe Samenwerken). Er gebeurt veel in de stad, al dan niet in
samenwerking met het gemeentelijk bestuur.
Sinds 2014 staat binnen het gemeentelijk beleid bestuurlijke ontwikkeling hoog op de
agenda (coalitieakkoord ‘samen maken we de stad’) en is een aantal stappen genomen
waarmee bestuur en stad dichter bij elkaar komen.
Cruciaal in de komende jaren is de manier waarop de gemeenteraad omgaat met de
‘kracht van de stad’: de raad zelf is aan zet.
De gemeenteraad heeft het afgelopen jaar een paar bewegingen gemaakt. Zo hebben
we nu met het zeswekelijkse ‘Stadscafe’ een platform waar inwoners, raadsleden en
ambtenaren elkaar kunnen ontmoeten. In de Raadsacademie - de bijeenkomsten van
de raad die in het teken van kennisdeling en ontwikkeling staan - is uitgebreid aandacht
besteed aan samenwerking met de stad. Terugkijkend op de ‘geleerde lessen’
constateerden de aanwezigen (raadsleden, inwoners en ambtenaren) dat we zouden
moeten streven naar betere inhoudelijke behandeling door de raad door meer gebruik
van expertise in de stad, naar minder frustratie bij alle betrokkenen, en naar een
optimale uitwisseling van informatie en meningen.
Bij die Raadsacademie (2 december 2014) heeft de raad het presidium de opdracht
gegeven voorstellen te formuleren waarmee er binnen de werk- en vergadervormen
meer ruimte komt voor burgers en het besluitvormingsproces versterkt wordt.
Een werkgroep met inwoners, presidiumleden, ambtenaren en griffie deze handschoen
opgepakt. In de raadsvergadering van16 juni jl. is het voorstel van deze werkgroep
bijna unaniem (met een tegenstem) aangenomen. We gaan aan de slag!
Wat wil de gemeenteraad?
We willen grotere betrokkenheid van de burgers en organisaties bij het werk van de
gemeenteraad door
- meer ruimte voor inwoners
- betere besluitvorming
- meer mogelijkheden voor informele contacten tussen raad, college, ambtelijke
organisatie en inwoner
Het voorstel: een jaar lang leren van pilots
De werkgroep is niet met voorstellen gekomen voor wijzigingen in het reglement van de
raad zoals de opdracht was. De werkgroep is in plaats daarvan gekomen met het
voorstel een jaar lang met alle betrokkenen te experimenteren en te leren .
Wij willen met die experimenten komen tot meer ruimte voor inwoners in het
besluitvormingsproces; tot een betere samenwerking tussen stad, raad en stadhuis en
tot een betere inhoudelijke behandeling van politieke voorstellen. Na dit jaar volgt een
evaluatie over het geheel en inbedding van geslaagde experimenten en een
raadsvoorstel voor een eventueel vervolg.
De beslispunten in het raadsvoorstel, dd. 16 juni 2015
De raad van Amersfoort beslist:
1. Een jaar de ruimte te nemen om te experimenteren met werk- en vergadervormen.
2. Het presidium de ruimte te geven om pilots, in werk- en vergadervormen, met behulp
van een klankbordgroep te programmeren en te evalueren.
3. Als kaders te nemen dat:
- voorafgaand aan iedere pilot wordt geformuleerd op welke manier de pilot één of
meerdere doelen dient en bijbehorende heldere evaluatiecriteria worden opgesteld;
- de pilots niet tornen aan het beslisrecht van de raad.
Wie doet wat?
Inwoners, raadsleden, ambtenaren, - (letterlijk) iedereen kan komen met ideeen die
men graag wil testen. Voorwaarde is dat de beoogde pilot een bijdrage kan leveren aan
de gestelde doelen (zie boven).
Het presidium programmeert de experimenten. Het presidium formuleert vooraf op
welke manier de voorliggende pilot geacht wordt aan de doelstellingen bij te dragen en
stelt bijbehorende heldere evaluatiecriteria op.
In de beschrijving van ieder experiment wordt meegenomen hoe vaak de proef wordt
uitgevoerd en het communcatietraject vastgesteld.
Voor de uitvoering van alle deze punten stelt het presidium een werkgroep in die
bestaat uit vertegenwoordigers van de diverse geledingen . De indiener van het
experiment kan tijdelijk toegevoegd worden aan de werkgroep.
Vaste deelnemer aan de pilots is de raad zelf; deelname van de andere partijen is
afhankelijk van het type pilot. Uiteindelijk is aan het eind van het jaar de raad het
gremium dat de keuze maakt van het opnemen van pilots in het reglement en in een
eventueel vervolgtraject
vernieuwend De challenge zoekt creatieve, inspirerende projecten met een andere aanpak
van lokale democratische processen. Leg uit waarom je plan vernieuwend is.
Is het gebaseerd op een bestaand concept, leg dan uit hoe het verschilt van
bestaande projecten?
Het project is vernieuwend omdat de raad als collectief deze zoektocht
aandurft.
impact De challenge zoekt projecten die een structurele verandering in de lokale
democratie beogen. Beschrijf hoe het project naar verwachting impact zal
hebben. Welke veranderingen zijn er als gevolg van dit project over drie jaar
nog merkbaar.
- dit project zal leiden tot veranderde werk- en vergaderwijzen van de raad
waarin meer ruimte is voor inwoners, een betere besluitvorming, meer
mogelijkheden voor informele contacten tussen raad, college, ambtelijke
organisatie en inwoners
- dit project zal de ‘mind set’ van de raadsleden veranderen
- de kans is groot dat dit jaar een vervolg krijgt waarin nog meer fundamentele
experimenten worden uitgevoerd.
uitvoeringskracht
overdraagbaar De challenge kijkt vooral naar lokale projecten die ook voor andere
gemeenten interessant zijn, waar anderen van kunnen leren. Op welke manier
zijn de ervaringen van dit project straks overdraagbaar?
Wij willen onze ervaringen graag delen – de vorm waarin staat nog niet vast.
contact [email protected] (raadslid GroenLinks, voorzitter presidium)
team Welke mensen en organisaties zijn betrokken bij de uitvoering van het idee?
Werkgroep van inwoners, ambtenaren, raadsleden, griffie (negen personen)
Presidium (zeven leden)
Gemeenteraad (39 leden)
Ondersteuning
Exposure Wij willen een brede oproep voor pilots doen – ook bij andere gemeenten-in-
ontwikkeling
Expertise Wij willen graag een leertraject uitzetten en daarbij gebruikmaken van
expertise op het gebied van criteria en evaluaties.
Financiering Financiën om daarin te voorzien door externe partijen.
Regelruimte Voor alsnog ziet het eruit dat er voldoende regelruimte is.
Toelichting ‘Een jaar lang pilots’ is zinloos als wij niet kundig omgaan met de evaluaties.
Hierbij hebben we ondersteuning nodig.
Lokaal Amersfoort
Project 87
Naam Maatschappelijk Initiatieven Fonds (MIF) van de stad
datum 7-10-2015 12:57:34
Thema’s begroting, open democratie, besluitvorming processen, democratisering
initiatieven, lokale media en democratie
concreet We willen onszelf als overheid anders verhouden tot de samenleving en tot
maatschappelijke initiatieven in het bijzonder. Onze bewoners en partners nemen
steeds vaker zelf initiatief in het veranderen van de samenleving en vragen ruimte voor
uitvoering van plannen of bij de uitvoering van beleid. Deze nieuwe manier van
samenwerken betekent dat wij bewoners ruimte moeten geven en dat er kaders
moeten zijn die veel vrijheid laten.
In de gemeente ’s-Hertogenbosch groeien en bloeien maatschappelijke initiatieven die
bijdragen aan de sociale kwaliteit in de samenleving. Initiatiefnemers zijn bewoners,
sociaal of creatief ondernemers. De initiatieven variëren van prille ideeën tot volledig
uitgewerkte businessplannen met aantoonbaar maatschappelijk en economisch
rendement.
Om deze maatschappelijke initiatieven te ondersteunen heeft de gemeente ’s-
Hertogenbosch voor 2015 en 2016 een subsidieregeling in het leven geroepen: het
Maatschappelijk Initiatieven Fonds (MIF). Een fonds voor ondersteuning van
maatschappelijke initiatieven in het sociale domein. Een financieel instrument waarmee
het mogelijk wordt om snel in te spelen op maatschappelijke initiatieven die worden
genomen door inwoners en die beogen de sociale kwaliteit van de stad te verbeteren.
Het Maatschappelijk Initiatieven Fonds is geen eindstation, maar een stap in de
ontwikkeling van een overheid die meer uit handen geeft en een faciliterende rol
aanneemt.
Het initiatief kan zich richten op verschillende schaalniveau’s; buurt, wijk en stad.
Er is een grof (beleidsmatig) onderscheid te maken tussen enerzijds bewoners/burger-
initiatieven die gericht zijn op samenlevingsopbouw in brede zin en maatschappelijk
ondernemers die gericht zijn op het opnieuw vormgeven van taken die tot de
gemeentelijke verantwoordelijkheid horen (op basis van de Wmo bijvoorbeeld) en die
we op dit moment veelal via subsidieovereenkomsten of anderszins uitbesteden aan
professionele partners. Beiden vallen ze binnen het bestek van het MIF.
Voor de beoordeling van MIF-voorstellen vragen we inzicht:
- in het doel en maatschappelijk effect en rendement wordt beoogd. Wat heeft de stad,
wijk of buurt aan het initiatief?
- of er draagvlak is voor het initiatief. Wie zit er op het initiatief te wachten? Voor wie is
het bedoeld? Heeft er ‘marktonderzoek’ plaatsgevonden?
- in de monitoring.
- in de inhoudelijke en organisatorische continuïteit van het initiatief
- of het initiatief aanvullend, vernieuwend is en onderscheidend van bestaand aanbod
(in stad,
wijk of buurt).
- met behulp van een plan (van aanpak) over hoe het initiatief gerealiseerd gaat
worden en wat daar voor nodig is. Partners (bedrijven, instellingen, gemeenten) en wat
daarvan wordt gevraagd. Onderdeel hiervan is een begroting. Daarin wordt ook
duidelijk wat de financiële vraag aan de gemeente behelst en hoe die zich verhoudt tot
mogelijke andere financieringsbronnen.
Omdat de gemeente in haar handelen steeds meer wil aansluiten bij wat er in de
samenleving gebeurt, willen wij onderzoeken hoe het mogelijk is om bewoners, sociaal
of creatief ondernemers meer te betrekken bij het fonds. Om dit vervolgens ook in de
praktijk te brengen. Te denken valt aan bijvoorbeeld het meer betrekken van bewoners
en/of ondernemers bij de beoordeling van initiatieven. De beoordeling van de
subsidieaanvragen ligt op dit moment bij een ambtelijke adviesgroep van de gemeente
en gaat ter besluitname naar het college. .
Er is behoefte om het MIF meer in de samenleving te plaatsen. Bij de beantwoording
van de vraag hoe we dat het beste kunnen doen, willen we onder de vlag van de
Democratic challenge het Ministerie van BZK vragen ondersteuning te bieden. Met
name in het leveren van relevante expertise.
gericht op de volgende vragen:
1.
Zijn er voorbeelden in den lande waarbij bij vergelijkbare subsidieregelingen bewoners,
sociaal en creatief ondernemers worden betrokken bij de beoordeling van de
subsidieaanvragen?
2.
Wat betekent ‘betrekken bij’: hoever reikt de invloed van bewoners, sociaal en creatief
ondernemers? Welke aanknopingspunten zijn er om burgers ook richting
zorgaanbieders meer zeggenschap te geven ?
3.
Wat betekent een in de samenleving geplaatst MIF voor de besluitvorming van college
en raad (nieuwe vormen van lokale democratie versus representatieve democratie)?
4)
Wat betekent een in de samenleving geplaatst MIF voor de besluitvorming van college
en raad (nieuwe vormen van lokale democratie versus representatieve democratie)?
5)
Hoe richt je een in de samenleving geplaatst MIF in de praktijk in (werkproces)?
vernieuwend Het project is vernieuwend (in 's-Hertogenbosch), omdat wij hier nog geen
ervaring hebben met directe participatie van inwoners bij het beoordelen van
subsidieaanvragen van maatschappelijk initiatiefnemers (i.e. inwoners, sociaal
en creatief ondernemers). Wij vinden het van belang dat het perspectief van
inwoners, sociaal en creatief ondernemers goed wordt meegewogen in de
toekenning van de middelen uit het MIF.
impact De veranderingen zijn merkbaar voor inwoners en sociaal en creatief
ondernemers die maatschappelijke initiatieven ontplooien. De verankering van
het perspectief van deze groepen in de toekenning van de middelen uit het
MIF willen we niet eenmalig laten zijn, maar structureel inbedden.
uitvoeringskracht
overdraagbaar Wij documenteren wat we doen (logboek), zodat dit overdraagbaar is naar
andere gemeenten.
contact [email protected]
team Inwoners gemeente 's-Hertogenbosch
Sociaal en creatief ondernemers in 's-Hertogenbosch
Gemeente
Maatschappelijke partners
Ondersteuning
Exposure Wij willen eerst ervaring opdoen in 's-Hertogenbosch. Wanneer wij tot
positieve resultaten komen, willen wij graag in aanmerking komen voor
landelijke exposure. De lokale exposure maakt onderdeel uit van de gevraagd
expertise.
Expertise We willen expertise inhuren via het Ministerie van BZK.
Financiering Voor de inhuur van expertise via het Ministerie van BZK hechten wij aan een
financiële bijdrage die wij nu begroten op € 15.000.
Regelruimte Voor zover wij nu kunnen overzien hebben wij geen behoefte aan extra
regelruimte van het Rijk.
Toelichting Wij verwachten ondersteuning van een specialist die goed kan overzien wat
de juridische gevolgen zijn van het mee laten beslissen van inwoners en
sociaal en creatief ondernemers bij de toekenning van middelen uit het MIF.
Lokaal gemeente 's-Hertogenbosch
Project 88
Naam Wij'dewereld
datum 7-10-2015 13:05:00
Thema’s besluitvorming processen, netwerk democratie, doe-democratie
concreet De oorsprong van het plan komt voort uit de Antonius van Paduagemeenschap te
Nijmegen (AvP-kerk aan de Groesbeekseweg, gelegen op de grens van Altrade en
Galgenveld). Dit is een maatschappelijk betrokken kerkgemeenschap, die zeer actief is
op het gebied van diaconie: voedselbanken, daklozenzorg, hulp aan vluchtelingen,
ontwikkelingssamenwerking, bezoek aan zieken en eenzame mensen in de buurt etc.
We zien dat veel mensen deze maatschappelijke zorg waarderen, maar dat het
kerkelijk verband waarbinnen dit plaatsvindt verhindert dat meer mensen meedoen.
We hebben daarom besloten om - naast onze kerkelijke activiteiten - een seculiere
stichting op te richten, die geheel gericht is op maatschappelijke activiteiten (dus
geheel niet in een religieus verband). Deze stichting - Antonius Ontmoet - is op dit
moment nog in oprichting.
Belangrijke elementen zijn:
- wij als burgers zorgen zelf voor onze eigen buurt, voor onze naasten; we hebben zelf
die 'burgerkracht'; we zien dit als een vorm van emancipatie.
- het gaat primair om ontplooiing en om de ontmoeting van mensen die midden in het
maatschappelijk leven staan. De zorg voor minderbedeelden, sociaal zwakkeren etc.
nemen we daarin als vanzelfsprekend mee, maar is niet het uithangbord waaronder we
dit doen.
- de wijken waar we ons initiatief starten worden in toenemende mate bewoond door
drie groepen die min of meer langs elkaar heen leven: alleenstaande ouderen, jonge
gezinnen en studenten. Het gaat om wijken aan de rand van het centrum, met ruime,
oudere woningen waarin langzamerhand veel ouderen wonen. Wanneer ouderen hun
woningen verlaten worden deze verkocht aan jonge gezinnen (typering: financieel goed
bij kas, druk, tweeverdieners). Maar in toenemende mate worden dergelijke woningen
verkocht aan projectontwikkelaars/huisjesmelkers, die er studenten in laten huisvesten.
Met name de toename van studenten wordt als een overlast ervaren. In ons initiatief
willen wij deze drie groepen wijkbewoners bij elkaar brengen om gezamenlijk
maatschappelijke initiatieven te ontwikkelen.
- we zijn niet allen gericht op de buurt, op het lokale, maar leggen graag verbinding met
het mondiale (vandaar de naam "Wij'dewereld"). Veel mensen zijn maatschappelijk
betrokken, maar weten niet goed hoe ze daar op zichzelf uitwerking aan willen geven.
Wij willen ze daarin ondersteunen. Naast de bovengenoemde groepen doen we
daarom onder andere veel met vluchtelingen (er is een AZC en een locatie van
Vluchtelingenwerk in deze wijken gevestigd). We willen buurtbewoners in contact
brengen met elkaar, maar op een laagdrempelige wijze ook met allerlei
maatschappelijke organisaties die ondersteuning nodig hebben.
- daarmee zijn we als buurtbewoners en betrokkenen met elkaar niet alleen bezig met
maatschappelijke ondersteuning, maar ook bezig met zingeving en levensbeschouwing
(zin geven aan ons leven). Dat raakt aan de hiervoor genoemde insteek van
emancipatie.
Het initiatief bevat drie vernieuwende initiatieven voor de lokale democratie:
- Lukt het ons als groep burgers om meer sociale cohesie in de genoemde wijken te
bewerkstelligen?
- Kunnen we als een meer coherente groep wijkbewoners zelf veranderingen in de wijk
- en daarbuiten - bewerkstelligen? We organiseren bijeenkomsten (Wij'dewereld-
bijeenkomsten) die specifiek zijn gericht op het ontplooien van maatschappelijke
initiatieven?
- Wat betekent dit initiatief voor de verhoudingen tussen deze gemeenschap van
burgers en de lokale overheid? Hoe zal de gemeente hierin gaan meebewegen?
- Het is natuurlijk al langer een discussiepunt of een overheid zich mag bezighouden
met het geluk van burgers. In het algemeen is zij daar terughoudend in. Deze
beperking hebben wij als burgergemeenschap niet. We houden ons bezig met
zingeving, levensbeschouwing (niet-religieus) en ook met geluk. Biedt dat meer
mogelijkheden dan wanneer het initiatief primair bij de overheid ligt? Wij hebben veel
aandacht voor "heel de mens".
Dat uit zich ook in de verschillende activiteiten die wij zullen uitvoeren.
Een aantal activiteiten zijn meer gericht op gemeenschapsvorming ("Buurt aan tafel",
d.i. een gezamenlijke buurtsamenkomst met maaltijd en "Café Ensemble", d.i. een
inloopcafé voor buurtbewoners en vluchtelingen).
Andere activiteiten zijn meer gericht op emancipatie en geestelijke rijkdom ("Persona
grata", d.i. een diepteinterview met interessante gast over levensbeschouwelijke en/of
maatschappelijke thema's, en "Boek en zopie", d.i. een boekenavond over
maatschappelijk relevante boeken).
Andere activiteiten zijn in het bijzonder gericht op maatschappelijke ontplooiing:
Wij'dewereld-avonden. Zie hierboven. Deze avonden willen zich juist onderscheiden
van debatavonden e.d. in het kader "van denken naar doen". Een aantal projecten
kunnen ook in deze categorie worden geschaard: opzetten/stimuleren van lokale
deeleconomie en een bijzonder (moes)tuinenproject.
Ons initiatief beweegt zich sterk op het gebied van overheidsparticipatie (i.p.v.
burgerparticipatie), waarbij het steeds de vraag is of en hoe we de overheid erbij willen
hebben. De naam van het initiatief is niet voor niets: Wij'dewereld. We voelen ons thuis
in de participatiesamenleving. Het is interessant om te volgen hoe zich dit zal
ontwikkelen. De Tocqueville Stichting is opgericht door één van de deelnemers en
heeft onder andere als doel de betrokkenheid van burgers bij het openbaar bestuur en
bij het publieke goed te versterken. Vanuit deze stichting zal over dit initiatief worden
gerapporteerd en zullen democratische ontwikkelingen worden gestimuleerd.
vernieuwend In de voorgaande vraag heb ik aangegeven waarom ons initiatief
vernieuwend is. Het gaat om een bijzondere vorm van gemeenschapsvorming
(onder andere over de as van ontmoeting, zingeving, levensbeschouwing,
geestelijke en maatschappelijke rijkdom). Parallel daaraan wordt direct gestart
met het gezamenlijk ontplooien van maatschappelijke initiatieven. Wij vinden
het spannend om te zien of ons dit gaat lukken: de gemeenschapsvorming en
ontplooiing van maatschappelijke initiatieven in het kader van doe-democratie.
Ook zijn we benieuwd wij de interactie kunnen aangaan met lokale overheden.
In elk geval is het sociaal wijkteam Nijmegen-Oost enthousiast over ons
initiatief en ze wil bezoekers er ook op wijzen.
De vraag is misschien of ons initiatief voldoende gericht is op democratische,
politieke besluitvorming. Is het niet veeleer een maatschappelijk initiatief, dat
losstaat van politiek en democratie? Wij menen dat we met enkele
kernbegrippen die op ons van toepassing zijn goed passen in de "Democratic
Challenge". Kernbegrippen zijn onder andere zelfontplooiing, emancipatie, als
burger loskomen van de overheid, zelf verantwoordelijkheid nemen voor een
maatschappelijke toestand en de overheid als partner zien. We denken dat
binnen ons vernieuwende initiatief ook spannende vragen aan de orde kunnen
komen, onder andere met betrekking tot de verhouding tussen burgers en
overheid. Onder andere de vraag in hoeverre de overheid zich met het geluk
van burgers moet bezighouden, komt daarbij aan de orde.
impact We streven met ons initiatief een structurele verandering in de wijk na. We
zijn op dit moment een programma van activiteiten aan het uitbouwen. Deze
activiteiten willen we voor onbepaalde tijd voortzetten. We willen ze verder
uitbouwen en hopen daarbij voldoende (nieuwe) wijkbewoners te kunnen
betrekken. De eerste reacties van wijkbewoners zijn positief.
Bovendien beschikken we over een locatie, een parochiehuis met een
aanzienlijke zaal, waarin we onze eerste activiteiten willen ontplooien.
We willen een netwerk uitbouwen met andere vergelijkbare organisaties in
Nederland, maar ook in andere Europese steden. We hopen tot een
uitwisseling van kennis en ervaringen te kunnen komen met verwante
gemeenschappen in bijvoorbeeld Stockholm en Madrid.
Bovendien willen we over onze ervaringen delen door erover te publiceren en
door op andere wijze aandacht te vragen (bijv. audiovisueel). We nodigen
anderen graag uit.
uitvoeringskracht
overdraagbaar Onze ervaringen zijn overdraagbaar doordat wij erover publiceren. Met name
vanuit de Tocqueville Stichting zullen deze initiatieven worden bezien vanuit
het perspectief van burgerparticipatie, burgerkracht en overheidsparticipatie.
We hopen dat anderen van onze ervaringen kunnen leren. Daarbij gaat het
niet alleen om onze activiteiten, maar ook om het samenspel met de
gemeente en met andere maatschappelijke organisaties.
contact [email protected]
team Tocqueville Stichting
Stichting Antonius Ontmoet (i.o.)
Een gemeenschap van buurtbewoners
Stichting Zij-aan-zij (voor één activiteit)
Er is afstemming met het sociaal wijkteam Nijmegen-Oost.
Ondersteuning
Exposure We willen graag bekendheid geven aan ons initiatief via de website en
communicatiemiddelen van "Democratic Challenge". We hopen ook dat
initiatieven in het kader van "Democratic Challange" elkaar onderling weten te
bevruchten.
Expertise Met name expertise om ons initiatief goed neer te zetten waarderen we.
Waarschijnlijk kunnen verschillende experts nog bepaalde dimensies aan ons
project toevoegen, die waardevol kunnen zijn. Ook het netwerk van experts
kan ons naar juiste wegen leiden.
Financiering De activiteiten die we gaan ontplooien kunnen zichzelf bedruipen. Dat wil
zeggen dat we op termijn een positieve exploitatie hebben.
Er is een startkapitaal nodig. Hiervoor doen we een beroep op de gemeente
Nijmegen en het Oranjefonds.
Voor enkele specifieke zaken, die de doelstellingen van "Democratic
Challenge" in het bijzonder raken, zouden we een financiële bijdrage
waarderen. Het gaat om een bijdrage aan enkele (technische) voorzieningen,
zoals een beamer, een projectiescherm, goede videocamera, flipovers en
middelen voor (re)presentatie. Deze voorzieningen worden onder andere
gebruikt bij de hiervoor genoemde "Wij'dewereld-avonden" en bij de
uitwisseling met verwante organisaties in andere (buitenlandse) steden.
Ook een beperkt budget voor het vergroten van onze mogelijkheden tot
publicatie zouden we waarderen.
Bij elkaar denken we aan een bedrag van ca. 5.000 euro.
Regelruimte Naar verwachting hebben we geen behoefte aan meer regelruimte. Wel
hopen we onze relatie met de lokale overheid op een goede wijze te kunnen
ontwikkelen.
Toelichting We hebben ons initiatief opgestart met als uitgangspunt dat we onszelf
moeten kunnen bedruipen. Dat past ook wel bij de insteek van doe-
democratie: wij zijn geëmancipeerde, participerende burgers en we moeten
nog maar zien of we de overheid wel nodig hebben.
Daarbij zijn we flexibel. We hebben een financiële bijdrage gevraagd aan de
gemeente Nijmegen en aan het Oranjefonds, maar we zullen ook zonder die
bijdrage onze activiteiten - in een andere vorm - voortzetten.
In dat licht moet ook de gevraagde ondersteuning aan "Democratic Challenge"
worden gezien, zowel de ondersteuning op het gebied van exposure en
expertise als de financiële ondersteuning. We kunnen zonder die
ondersteuning.
Echter: door ons initiatief wél te ondersteunen krijgt het de impuls die het
nodig heeft om er een echt bijzonder initiatief van te maken. Het heeft dan
naar buiten treden met de juiste uitstraling. Naar buurtbewoners kunnen we
ons goed presenteren. We hebben daarmee in aanvang al een netwerk
waarmee we ons initiatief naar grotere hoogten kunnen brengen. De energie is
er en met voldoende middelen - op de drie genoemde vlakken - verwachten
wij de kracht te kunnen geven die het verdiend. In verband met de gevraagde
financiële ondersteuning mailen we separaat een begroting.
Lokaal Nijmegen, met name in de wijken Altrade en Galgenveld.
Project 89
Naam Nieuwe werkwijze participatie
datum 7-10-2015 13:12:51
Thema’s e-democratie, open democratie, besluitvorming processen, democratisering
initiatieven, netwerk democratie
concreet Het huidige participatiebeleid sluit niet meer goed aan op de praktijk. Het is nogal
technocratisch, met een afwegingskader om te bepalen welk niveau van participatie
passend is in een bepaalde situatie. En rigide vanuit de insteek dat de gemeente de
regie heeft over de invloed die de stad heeft.
De praktijk laat zich niet sturen door afwegingskaders en de idee van regie.
In de praktijk is er een voortdurende afweging nodig om te kijken waar we staan in een
proces en volgende stappen te bepalen.
Daarin kunnen allerlei handvatten, afspraken en uitgangspunten nuttig zijn en houvast
bieden.
Tegelijkertijd valt of staat alles in de praktijk met houding en gedrag, met open staan
voor samenwerking met de stad, met loslaten van het idee dat we alles in het stadhuis
moeten bedenken, met open staan voor andere ideeën, met om kunnen gaan met
vragen en initiatieven uit de stad, kortom: met een open houding.
De nieuwe werkwijze voor participatie wordt vormgegeven door een groep ambtenaren,
bewoners en (oud)raadsleden.
De aanpak start met interventies die zijn gericht op het stimuleren en aanjagen van de
samenwerking tussen stad en stadhuis en mondt uit in handvatten, uitgangspunten en
afspraken.
Bij de interventies kun je denken aan:
• burgerinitiatiefnemers / sociaal ondernemers gaan samen met ambtenaren (of
raadsleden) naar bijeenkomsten over een voor samenwerking relevant thema.
• Inwoners gaan samen met ambtenaren, wethouders en raadsleden naar de D1000 in
Apeldoorn
• Inwoners geven samen met ambtenaren workshops en organiseren werkbezoeken in
de stad tijdens de Inspiratiedag voor ambtenaren en de zomeracademie.
• Inwoners denken als mystery guest mee met projectgroepen die in het stadhuis
overleggen
• Inwoners houden een column bij een werkoverleg van een afdeling, met een verhaal
over samenwerking
• Inwoners vertellen in het Stadhuis over geslaagde en niet geslaagde
samenwerkingen
• Ambtenaren gaan naar buiten om op straat met mensen te spreken over de
vraagstukken waar zij aan werken
• Ambtenaren gaan naar bijeenkomsten in de stad, ook als ze daar geen agendapunt
hebben.
En daarnaast nog vele andere activiteiten die nog bedacht moeten worden.
Deze activiteiten en interventies hebben als doel om de medewerkers in het Stadhuis
enthousiast te maken voor de mogelijkheden van samenwerking met de stad en het
bestuur. De concrete ervaringen, elkaar ontmoeten, in gesprek zijn en gebruikelijke
stappen eens op een andere manier invullen, dragen bij aan het ontdekken waar de
meerwaarde van samenwerking kan liggen en hoe nieuwe vormen van samenwerken
tot betere eindresultaten kunnen leiden.
Daarnaast leveren de ervaringen inzicht op in welke handvatten, afspraken en
uitgangspunten nuttig en nodig zijn om de nieuwe werkwijze mogelijk te maken en te
ondersteunen.
Die inzichten kunnen we naast uit de interventies ook putten uit interessante trajecten
die op dit moment lopen: Elisabeth Groen, Groenvisie, De Nieuwe Stad, eerste ideeen
voor gezamenlijke agenda Amersfoort Fietsstad etc.
Bewoners willen we vergoeden voor de actieve rol die zij hierin spelen. Dit vormt
meteen een eerste casus voor hoe de gemeente om kan gaan met het vergoeden van
bewoners voor de inzet die zij plegen.
vernieuwend Vernieuwend is dat we de nieuwe werkwijze samen willen maken en willen
baseren op concrete ervaringen die bewoners, ambtenaren en raadsleden
opdoen bij huidige projecten en gerichte interventies.
Vernieuwend is dat we starten met het inzetten op het opdoen van ervaringen.
Nu zijn de ervaringen met samenwerken met de stad beperkt tot een relatief
kleine groep ambtenaren. Dat willen we op allerlei manieren verbreden naar
een grotere groep, zodat veel meer ambtenaren beseffen dat ook zij deel
uitmaken van de netwerksamenleving. Hen willen we ook betrekken bij de
uiteindelijke neerslag van de nieuwe werkwijze.
Vernieuwend is dat we meer gesprekken en minder bijeenkomsten
organiseren; meer ontmoetingen en minder formele avonden. Bewoners het
stadhuis in en ambtenaren naar buiten.
Vernieuwend is ook dat we bewoners willen vergoeden voor hun bijdrage aan
het proces om te komen tot een nieuwe werkwijze. Hoe bepalen we welke
vergoeding we voor actieve bewoners beschikbaar stellen?
impact De manier om te komen tot de werkwijze voor participatie is meteen een
voorbeeld voor diezelfde werkwijze. Het wordt daarmee een voorbeeld voor
volgende projecten. Daarnaast zullen vooral de interventies, die tot doel
hebben ambtenaren ervaring op te laten doen met samenwerking met
bewoners en zo moeten bijdragen aan een meer open houding voor die
samenwerking, een impact hebben die ook over langere tijd nog merkbaar is.
uitvoeringskracht
overdraagbaar De ervaringen van dit project delen we graag met anderen, bij bijeenkomsten,
uitwisselingen, trainingen, etc.
contact [email protected]
team Collega’s van verschillende afdelingen van de gemeente, wethouders,
raadsleden en bewoners
Ondersteuning
Exposure Exposure maakt gerichte uitwisseling mogelijk met andere partijen die met
dezelfde vraagstukken bezig zijn. Ook kan het inspiratie opleveren voor
andere gemeenten en bijdragen aan enthousiasme voor vernieuwing op lokaal
niveau.
Expertise We willen graag gebruik maken van de expertise bij BZK om met onze groep
te sparren over dit proces en de uitkomsten ervan, om ons in contact te
brengen met inspirerende voorbeelden bij andere gemeenten, met ons mee te
denken over hoe we bewoners kunnen vergoeden voor hun bijdrage en tot slot
om op inspirerende manieren het gesprek over samenwerking te voeren.
Financiering We maken graag gebruik van de mogelijkheid van financiële ondersteuning
om bewoners te kunnen vergoeden voor hun bijdrage aan de nieuwe
werkwijze voor participatie.
We willen graag 10.000 euro beschikbaar stellen voor activiteiten en
interventies die bijdragen aan open staan voor en ervaring opdoen met
samenwerking tussen stadhuis, stad en bestuur en het laten neerslaan van de
inzichten daaruit in afspraken, uitgangspunten en handvatten.
We willen daarvoor graag een uitvraag doen bij de stad.
Regelruimte
Toelichting bij de onderdelen van de ondersteuning aangegeven.
Lokaal Amersfoort
Project 90
Naam CitizenResearch - De journalist als constructieve belangenverstrengelaar in het
publieke domein
datum 7-10-2015 14:26:07
Thema’s e-democratie, besluitvorming processen, lokale media en democratie,
onderzoek
concreet Alle spelers in de (locale) democratie hebben het moeilijk. Burgers hebben de meeste
kennis en ervaring, maar worden nauwelijks toegelaten, bestuurders, ambtenaren en
politici leven in bubbles die grotendeels zijn losgezongen van de werkelijkheid en locale
en veel landelijke media leiden een kommervol bestaan wegens gebrek aan voldoende
inkomsten.
Het rare is dat overheden kennelijk niet tot nauwelijks op het idee komen dat ze i.p.v.
het inhuren van onderzoeksbureau’s en experts zich beter kunnen richten tot (locale)
burgers en ondernemers voor doen van onderzoek, vormen van beleid, realiseren van
projecten enz. Alles wordt SMART aanbesteed aan professionele bureaus.
De grote uitdaging bij het het betrekken kennis en kunde van burgers en bedrijven
liggen op het gebeid van schaalgrootte en bereikbaarheid. Journalisten en media
kunnen daarin een uitstekende rol vervullen door VRAGENDE artikelen te schrijven in
opdracht van overheden waardoor burger en bedrijven kun kennis en ervaring kunnen
bijdragen via zogenaamde vertelpunten waarin zij hun kennis en ervaring delen. Zie
http://storyconnect.nl/story/ en www.kindenziekenhuis.nl/ervarinDemog.
Journalisten en onderzoekers werken tussendoor met deze kennis waarna de journalist
opnieuw kan schrijven over het onderzoek, lezers kan vragen om input en zo staat in
de loop van de tijd een rijk geschakeerd beeld en plan voor de oplossing van het
probleem waar de overheid mee zit. Vooral er wordt gecombineerd met (offline)
werkbijeenkomsten waar burgers, bedrijven en ambtenaren samen aan de slag gaan
met het opwerken van ideeën tot plannen en deze ook samen uitvoeren.
Het CitizenResearch idee heeft grote voordelen t.o.v. de bestaande aanpak:
- Burgers en bedrijven zijn echt betrokken. Bestaande kennis en ervaring wordt
hergebruikt.
- Er is sprake van co-creatie, omdat plannen en uitvoering samen worden gedaan
waarbij grenzen en voorwaarden gezamenlijk worden vastgesteld.
- Er ontstaat een levensvatbaar nieuw businessmodel voor (onderzoeks)journalistiek
- De “usual suspects” en “gevestigde” belangen mogen meedoen, maar worden
onderdeel van een groter geheel.
- Er ontstaat draagvlak door constructieve belangenverstrengeling tussen burgers,
overheid en bedrijven.
Kortom zowel de locale democratie als de burger en ondernemersparticipatie als de
wijze van besturen kan hierdoor vernieuwd worden.
De wetenschappelijk basis voor deze aanpak is de PNI methodiek. PNI staat voor
Particiaptieve Narratieve Inquiry. Een vorm van onderzoek die van iedereen een mede-
onderzoeker maakt. Deze methodiek is inmiddels wereldwijd honderden keren
toegepast waaronder bijv. voor het verbeteren van patientbeleving in ziekenhuizen en
het agile introduceren van nieuwe producten. Een aanpalend voorbeeld is ook te
vinden op http://www.antwoordvooroverheden.nl/project/de-thermometer-van-stichtse-
vecht/. Voor echte CitizenResearch moeten er echter sprake zijn van echt
opdrachtgeverschap vanuit de overheid, actieve journalistiek en een
onderzoeksfunctie. In dit CitizenResearch project willen we op zoek naar 5 gemeenten
die opdrachtgever willen zijn voor het oplossen van echte uitdagingen in het publieke
domein.
vernieuwend Bestuurders hebben de neiging om voorstellen voor te leggen, journalisten
om situaties te duiden en onderzoekers om hypothesen te toetsen.
CitizenResearch draait dit om: burgers duiden hun kennis en ervaring,
journalisten jagen het onderzoek aan en bestuurders krijgen voorstellen of
zelfs resultaten zonder vooral alles vast te hoeven timmeren.
impact Nederland heeft een hoog opleidings niveau en veel mensen met veel
ervaring op zeer vele terreinen. Dan is het toch raar dat als er een probleem is
in het publieke domein we altijd experts inhuren die het probleem gaan
bestuderen terwijl er in de eigen stad of gemeente mensen rondlopen die de
oplossing w.s. al kennen of (samen) tot oplossingen kunnen komen.
CitizenResearch gaat de manier waarop we in NL publieke uitdagingen
oplossen andersom plaatsvinden. We gaan bestaande kennis en ervaring
gebruiken om problemen op te lossen met mensen die belang hebben bij het
oplossen. De tegengestelde belangen die daarbij naar boven komen worden
TIJDENS de zoektocht naar de oplossing meegenomen ipv vooraf weg-
onderhandeld. Dat is echt een vernieuwing van de bestuurswijze.
uitvoeringskracht
overdraagbaar Door de werkwijze via training, meekijken en publiceren over te dragen naar
andere gemeenten en overheden. Dit kan met alle gemeenten, provincies,
waterschappen en ook landelijk.
contact [email protected]
team Erwin Duurland en Harold van Garderen, StoryConnect
Gertjan Verstoep, Antwoordvooroverheden.nl
Vijf nog te vinden opdrachtgevende gemeenten
Vijf nog te vinden journalisten
Ondersteuning
Exposure Wij willen graag vijf gemeenten als opdrachtgever binnenhalen om dit samen
te ontwikkelen.
Expertise Inhoudelijk hebben wij expertise nodig van de burgers.
Financiering Op dit moment schatten wij dat we ongeveer €25.000 per
gemeente/opdrachtgever nodig hebben. Het zou helpen als DemChallenge
zou kunnen helpen bij het vinden van de eerste twee opdrachtgevers in de
vorm van een 50% subsidie.
Regelruimte De gemeente (of overheid) moet vooraf besluiten dat ze ACHTERAF de
uitkomsten niet mag overrulen ….. Vooraf moeten zaken als budget,
doorlooptijd en problematief worden vastgelegd. Daarna moet de
overheidsinstantie vertrouwen hebben in de maatschappij. Het is dan ook het
slimste om problemen/uitdagingen te kiezen die de gemeente/overheid zelf
niet opgelost krijgt. Dat blijken vaak taai (complexe) problemen te zijn.
Toelichting Vooral in beeld brengen bij overheden die als opdrachtgever kunnen
fungeren.
Lokaal Vijf gemeenten die partner durven zijn in dit project.
Project 91
Naam Demos. Wie is de beste burger?
datum 7-10-2015 15:18:02
Thema’s open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven
concreet het valorisatieproject Democratisch Laboratorium concentreert zich op democratische
creativiteit en de ontwikkeling daarvan binnen groepen. begonnen vanuit de sociale en
politieke wijsbegeerte-afdeling van de Radboud Universiteit, ontwikkelt het een model
waarin groepen leren te reflecteren op verschillende vormen van besluitvorming. In de
eerste fase van dit project (oktober-december 2014) ging het om de ontwikkeling van
een rollenspel, getiteld 'Demos. Wie is de beste burger?' waarin een groep van 12
mensen experimenteert met besluitvorming in een vertegenwoordigend en een direct
democratisch model. Dit werd getest met verschillende groepen waaronder studenten,
middelbare scholieren, jongeren van politieke partijen en deelnemers aan een
filosofisch festival. Het resultaat ervan is een rollenspel, vervat in een professioneel
vormgegeven doos vervat rollenspel, dat in verschillende contexten kan worden
ingezet. Demos is in gesprek met partners als TNO, VNG en ProDemos om dit verder
te ontwikkelen naar een flexibele democratische tool voor de training van
gemeenteraadsleden, kader van politieke partijen, en jongeren in verschillende
omgevingen. Het doel ervan is een reflectie op gang te brengen over de mechanismen
die aan het werk zijn in een democratie en bewustzijn te genereren van de mate waarin
burgers zelf in staat zijn deze te veranderen.
vernieuwend verschil met bestaande vormen van burgerschapsvorming is dat Demos niet
alleen gaat over het bestaande systeem, maar ook leidt tot een actieve
houding met betrekking tot mogelijke alternatieven en een gesprek over de
vormgeving daatrvan.
impact De bedoeling van dit project is een product te maken dat een vast onderdeel
kan worden van allerlei vormen van burgerschapsvorming, juist op lokaal
niveau waar vaardigheden op dit gebied kunnen worden getraind binnen
politieke partijen, gemeenteraden, actiecomités etc. Door de aansprekende
vorm hopen we hiermee een middel te bieden dat in deze nieuwe trend van
burgerschapsvorming mensen activeert, in dit geval door gebruik te maken
van technieken iun de sfeer van gamification.
uitvoeringskracht
overdraagbaar de methode van het rollenspel is in verschillende contexten inzetbaar. Door
de webomgeving die we creëren rondom dit project
contact [email protected]
team Afdeling sociale en politieke wijsbegeerte RU Nijmegen; Leslab; ProDemos;
Ondersteuning
Exposure Demos wil graag het samenwerkingsverband dat we al hebben verder
uitbreiden en contact leggen met civil society-organisaties die
Expertise
Financiering
Regelruimte
Toelichting
Lokaal Nijmegen, Radboud Universiteit
Project 92
Naam stadslab Circulair buiksloterham . Maak de buurt ism gebiedonline
datum 7-10-2015 15:24:59
Thema’s e-democratie, begroting, open democratie, besluitvorming processen,
democratisering initiatieven, lokale media en democratie, netwerk democratie
concreet Dialoog tussen overheid en burger en Burger onderling
Community builder
gebiedsontwikkeltool
democatisering
- Meer verbindingen, meer overzicht, meer resultaat
- Betere afweging tussen alternatieven, betere besluitvorming
- Overheid wordt beter geïnformeerd
- Bewoners worden ook beter geïnformeerd
- Informatie wordt locatie-gebonden
- Samenspel tussen informatie-push en informatie-pull
Situatieschets
Buiksloterham is een uniek gebied in Amsterdam. Een verzameling communities bouwt
er, in nauwe samenwerking met publieke en private instituties, aan een circulaire wijk,
maatschappij en economie.
Er worden nu nw sites gebouwd door Eigen Haard , de Alliantie, er is al een blog,
Beleef en gewoon Buiksloterham. Nu is de kans om een nw database op te zetten.
Koppeling aan research van Hackable Metropolis, aan getallen van sensoren, aan nw
sites, bestaande FB inhoud ., etc.
Aanleiding
De door iedereen op allerlei plekken uitgesproken behoefte aan digitaal platform.
Opsomming vraag vanuit communities, StadsLab BSH, CityPlot/Alliantie, Vrije kade
Eigen Haard, Beleef Buiklsoterham, blog http://bsh5.nl/category/buurt/, Maak de buurt,
etc.
Doelstellingen
- Achterliggende visie/ambitie. Bouwen aan een nieuwe Community. Maximaliseren
van betrokkenheid en geluk voor iedereen. Een duurzaam vitale wijk,
maatschappij/stad creëren.
- Ondersteunen van de betrokken (te betrekken) communities (de pannekoeken; de
platte, creatieve netwerken), om zichzelf te ontwikkelen en zo zelf Buiksloterham
duurzaam en circulair vitaal te maken. Ondersteunen door hun levensfasen heen, een
eigen ‘systeem’ te ontwikkelen. Helpen deze ontwikkeling versneld door te maken.
- Samenwerking met de instanties vormgeven, er invulling aan geven, binnen de
filosofie/geest/principes van de circulaire beweging.
- site kan ook andere data aan , zoals data over energie gebruik, bouwmaterialen ,
meetdata, etc
-
Doelgroepen
- Iedereen die binnen het gebied samenwerkt vanuit het gedeelde belang (zie
doelstellingen).
- Dit gaat dus dwars door alle mogelijke zuilen heen (zie concept plat netwerk):
geïnteresseerden, bewoners, ondernemers, ontwikkelaars, woninbouwcorporaties,
werknemers, overheden, semi-overheden, nutsbedrijven, bezoekers…).
- Bottom up en top down
extra plan is oprichten / starten van een coöperatie van eigenaren/gebruikers van
Gebiedonline. Dit initiatief is een gevolg van de keuze om het HalloIJburg-platform ook
voor andere buurten en of steden beschikbaar te maken. Hiervoor is een aparte naam
bedacht: Gebiedonline. Gebiedonline is een bewezen en relatief geavanceerd online
platform voor buurt-communities. Het gebruik neemt dan ook snel toe. Nieuwe vragen
dienen zich daardoor aan, zoals: Hoe zit het met het eigendom van de tool en de data?
En: Wie bepaalt welke functionaliteit ontwikkeld wordt? Michel heeft aangegeven dat
Crossmarx wil focussen op de ontwikkeling van de technologie. Er is daarom behoefte
aan een partij die het eigenaarschap van het platform overneemt en een coöperatie is
daarbij –in het licht van de sociale doelen van onze communities– de passende
constructie.
vernieuwend Uitgangspunten
- Gebiedsplatform BSH, wordt gebaseerd op de technologie van
http://www.halloijburg.nl/ en Dit platform kan gebruikt worden om binnen BSH
verbindingen te leggen tussen mensen, partijen, ideeën, projecten, middelen,
etc.
- er wordt ook gewekt aan integratie met de functies van
http://www.kompasopijburg.nl/
- Toewerken naar een oplossing waarbij de gemeenschap maximaal eigenaar
is van de online oplossing
- In ieder geval van de data. Code in de ideale situatie ook, maar dit moet in
balans zijn met de snelheid die we willen maken.
- Hele goede privacy-oplossing (als iemand aan de data verdient is de
community het).
- Platform dat we maken is meteen ook ‘de website van BSH’.
- Conceptontwikkeling ‘Maak de buurt’ (in het kader van de Buurtwet, Right to
challenge) direct toepassen, binnen het platform
- Toepassing/ontwikkeling op basis van ‘white labeled’ versie van Hallo IJburg,
dus door Crossmarx. Zie bijlage 1.
- Primaire onderzoekspartner is HvA (Ruurd Priester, Martijn de Waal), voor
ontwikkeling en research naar platform.
- Platform opengesteld voor alle mogelijke open/big data (IOE) onderzoeken
alle samenwerkende onderzoeksinstellingen.
- de verschillende bestaande en nieuwe sites inhoudelijk en technisch te laten
samenwerken . Hierdoor wordt data over de verschillende sites gedeeld.
- werken met zoveel mogelijk bestaande modellen en software. bijv wiki.
impact 10 steden en buurten onlinbe met nw tool binnen 1e jaar
2e jaar 40
3 e jaar 100
Het platform kan in 3 scenarios ingezet worden:
1. De gemeente heeft een wens en plaatst deze wens op het platform, met het
verzoek aan iedereen
om initiatieven in te dienen om deze wens te realiseren. Bijv. invulling
Centrumeiland Ijburg.
2. Een partij of een persoon heeft een wens en een initiatief. Beiden worden
als kennisgeving op het
platform gepubliceerd. Dit kan bijv. de gemeente zijn, een private partij of een
een individu. Iedereen
kan dit initiatief uitdagen door met een alternatief initiatief te komen.
3. Er is nog een derde scenario, maar die is niet wenselijk. In deze manier
heeft de gemeente een wens
en een initiatief NIET gepubliceerd op MaakDeBuurt. Een eventuele uitdager
kan dan zijn uitdaging
ook niet publiceren, want er valt niets uit te dagen. De uitdager zal dan eerst
de
uitvoeringskracht
overdraagbaar kijk naar
http://www.buiksloterham.nl/ over tijdelijk op
http://www.gebiedonline.nl/buiksloterham zodra dit redelijkgevuld is gaan we
weer over op http://www.buiksloterham.nl/
●
● Database kan zich in verschillende vormen gedragen , hierbij 3 voorbeelden:
● http://www.halloijburg.nl/huisvandewijk
● http://www.stadsdorpijburg.nl/
● http://www.gebiedonline.nl/irisinnieuwland
interessant voor
- Bewoners
- Woningcorporaties
- Academische wereld / HvA
- Gemeente Amsterdam
- Zorgpartijen
contact [email protected]
team met oa Ruurd Priester (Amsterdam Creative Industries Network), Michel
Vogler (Hallo IJburg / Kompas op IJburg) en Frank Alsema (kwartiermaker
Buiksloterham) , Yvette Jeuken
Projectleider Netwerk Democratie
www.netwerk-democratie.nlnetdem , niesco dubbelboer agora., Pakhuis de
Zwijger, Haagse Hogeschool, stadslab BSH, etc
Ondersteuning
Exposure ja
Expertise ja op gebied cooperatie vormen
We willen een beeld creëren van andere platforms die aanverwant en
gelijksoortig zijn aan wat wij doen.
We willen weten tot wie we ons verhouden op basis van een aantal
parameters:
> functionaliteit/doelstelling (marktplaats, informatie, co-creatie,
besluitvorming, etc.)
> initiator (overheid, maatschappelijk middenveld, bedrijfsleven, burgers, etc.)
> operationaliteit (interactie, moderatie, zenden, content productie &
management, etc.)
Financiering ja voor ontwikkelling en schaalvergroting
Regelruimte ja governance
Toelichting alkles is nu op valreep geschreven ivm late attentie op deze call , er is meer
te zeggen en schrijven, maar lukt niet voor deadline. next week wel.. excuses,
ivm deadlines vandaag in hurry
maar wij zijn interssant project :)
ik kan ma as nog extra doc sturen .
Lokaal amsterdam noord, gouda, amersfoort , amsterdam oost, wibautstraat ,
ism
Buiksloterham online
Plan voor realisatie van een gebiedsplatform en bsluitvormingstool
Project 93
Naam Test je Wijk. Een surveymonkey voor buurten.
datum 7-10-2015 16:02:49
Thema’s e-democratie
concreet Door nieuwe technologieën weten bewoners elkaar steeds beter te vinden en groeit
het aantal platforms waar gelijkgestemden uit wijken met elkaar de handen ineen
slaan. Bovendien hebben online tools het veel makkelijker gemaakt om inzichten op
wijkniveau op te doen. Online enquêtes onder inwoners worden dan ook steeds vaker
ingezet. Wij zien dat het opstellen van dit type enquêtes bewoners nog veel tijd kost,
dat ze slecht deelbaar zijn én dat het zicht op de resultaten bij betrokkenen uitblijft.
Een concreet voorbeeld uit de wijk van Nicolette:
"Ik werd door mijn eigen (zeer actieve!) wijkvereniging per brief gevraagd om mijn
mening te geven over de leefbaarheid in de wijk. In deze brief stond een link naar de
enquête. Deze moest ik overtypen. Eenmaal op de enquête gekomen bleek dat ik een
wachtwoord moet aanvragen. Zo gezegd zo gedaan. Echter dit wachtwoord moest
door een administrator worden aangemaakt. Daar ging een paar dagen overheen.
Toen ik eenmaal mijn wachtwoord kreeg, was de termijn om de enquete in te vullen
verstreken. Over de uitslag van de enquete heb ik nooit meer wat gehoord."
Wij denken dat dit beter en makkelijker kan.
Wat als er een online platform ontwikkeld kan worden – vergelijkbaar met
surveymonkey – die inwoners helpt om snel, goede vragenlijsten op te stellen, te
publiceren en verspreiden via sociale media mét live rapportages en een visual van de
belangrijkste resultaten?
Ons idee is om hier een platform voor te bouwen: Test je Wijk.
Op dit platform vinden bewoners kant-en-klare vragenlijsten voor de meest
voorkomende onderwerpen waar op wijkniveau vragen over gesteld worden.
Bijvoorbeeld veiligheid, parkeren en speelvoorzieningen.
Wat levert het op aan bewoners?
Bewoners hebben hiermee een tool in handen om snel onderzoek te doen en de
resultaten op een aantrekkelijke manier te delen met hun achterban en met de politiek.
De vragenlijsten bestaan uit sjablonen met voorgeprogrammeerde vragen. Op basis
van onze ervaringen als onderzoeksbureau weten wij namelijk welk type vragen wel en
niet gebruikt worden en geschikt zijn om een antwoord te krijgen bij verschillende
onderwerpen. Zo zijn bewoners verzekerd van een kwalitatief goede vragenlijst. Willen
zij zelf andere vragen toevoegen dan kan dat. Bovendien kan de vragenlijst een eigen
look en feel krijgen door bijvoorbeeld een logo toe te voegen.
Wat levert het de gemeente op?
Gemeenten en politiek ontvangen sneller feedback vanuit buurten en hebben ook zelf
een middel waarmee zij inzichten kunnen opdoen in wat er leeft in de wijk. Dit kunnen
zij herhalen en gebruiken als benchmark.
Wat is er al en wat moet nog worden ontwikkeld?
Wat er al is:
• Kennis over de juiste vragen om te stellen.
• De enquêtetool om de vragenlijsten mee op te stellen, te publiceren en te promoten.
• Live inzicht in de resultaten en de mogelijkheid om deze in een infographic weer te
geven.
Wat moet er nog komen:
• De visuele schil om de vragenlijsten heen, dus het platform dat de inwoners zien en
beheren, moet nog worden gemaakt.
vernieuwend Het is gebaseerd op idee van bestaande surveytools, maar faciliteert doordat
er al te gebruiken vragenlijsten worden aangeboden. Ook is er de mogelijkheid
om te delen, wat aanzuigende werking verhoogt.
impact Buurten blijken gemakkelijker in staat om zich over onderwerpen uit te
spreken. Ze verenigen zich gemakkelijker op voor hen aansprekende thema’s,
waardoor ook de interactie tussen buurten/buurtverenigingen en bv.
gemeenten wordt vergemakkelijkt.
uitvoeringskracht
overdraagbaar Het platform zelf biedt de mogelijkheid tot delen en hergebruik van
vragenlijsten. Doordat het platform online voor iedereen toegankelijk is, kan
iedereen vragenlijsten van elkaar inzien en bijdragen aan verdere verbetering.
Alles is transparant en daarmee eenvoudig overdraagbaar.
contact [email protected]
team Necker van Naem is een onderzoeks- en adviesbureau dat werkt voor lokale
overheden. De afgelopen jaren zijn we o.a. voor de realisatie van
DeStemVanNederland.nl samenwerkingen aangegaan met campagnebureau
Johnny Wonder en Online Researchbureau Ivox uit Leuven. Zij zijn ons
klankboard en geweten. Wij kunnen altijd bij hen terecht om te sparren.
Daarnaast zoeken we nog pilotpartners die de tool daadwerkelijk willen testen
en samen met ons willen verbeteren. Vanuit Necker van Naem is Nicolette
Ouwerling het aanspreekpunt en verantwoordelijk voor de uitvoering.
Ondersteuning
Exposure We zoeken nog lokale pilotpartners om het platform mee te testen en te
optimaliseren. Om deze pilotpartners te vinden kunnen we nog wel wat extra
promotie gebruiken. En natuurlijk hopen we dat zoveel mogelijk buurten en
initiatiefnemers uit wijken via deze challenge Test je Wijk leren kennen.
Expertise Wij hopen door mee te doen aan deze challenge een kritisch en verbindend
klankbord te krijgen op de werking van de tool. Aan welke enquêtesjablonen is
behoefte? Hoe moeten de resultaten worden weergegeven? Hoe krijgen we
de uitslag in het gemeentehuis en op de politieke agenda? Daarover kunnen
we aanvullende expertise en zoveel mogelijk input gebruiken.
Financiering Altijd welkom :-)
Regelruimte
Toelichting
Lokaal De enquêtes zijn op hyperlokaal niveau uit te voeren in alle buurten van
Nederland. Wij zoeken nog lokale pilotpartners (buurtinitiatieven / -
verenigingen) die vanuit de wijk feedback willen over relevante kwesties.
Project 94
Naam Nimma Politics (Nimma = straattaal voor Nijmegen)
datum 7-10-2015 17:14:37
Thema’s lokale media en democratie
concreet Het plan:
Een jongerenredactie maakt een maandelijkse talkshow van 15 minuten op de lokale
zender N1 over politiek en besluitvorming met daarin interviews met politici, (bekende
en onbekende) jongeren, straatinterviews, optredens en reportages over actuele, lokale
onderwerpen. De effecten van dit programma zijn:
- Jongeren worden bewust van politieke thema's en de invloed die zij hierop hebben.
- Het beleid van politici en de gemeente Nijmegen wordt kritisch gevolgd door jongeren.
- Politiek Nijmegen en ambtenaren krijgen een goed beeld wat er leeft onder jongeren
in Nijmegen
- Een jongerenredactie wordt opgeleid in het maken van een programma over politiek
en democratie.
Ideevorming en initiatiefnemers:
Initiatiefnemers zijn jongeren van Jimmy's Nijmegen en NimmaTV
- Jimmy's Nijmegen is dé plek waar jongeren in Nijmegen terecht kunnen met hun
vragen, ideeën en talenten. Jimmy's wordt op dit opgebouwd door een diverse groep
van enthousiaste jongeren in de leeftijd van 14 tot 21 jaar.
- NimmaTV is al zes jaar het jongerentelevisie programma in Nijmegen, gemaakt voor
en door jongeren, uitgezonden op de lokale zender N1.
In februari 2015 hebben drie raadsleden contact gezocht met Jimmy's en de redactie
van NimmaTV om te verkennen wat er nodig is om de politiek dichter bij jongeren te
brengen en hoe de gemeente Nijmegen hun beleid (en de besluitvorming hierover)
beter kunnen afstemmen op der doelgroep.
In co-creatie sessies met raadsleden en jongeren is naar voren gekomen dat jongeren
weinig afweten van lokale politieke besluitvorming en het hen eigenlijk ook niet veel
interesseert. Toch gaven jongeren aan zich te beseffen dat het belangrijk is dat
jongeren gehoord worden door de politiek en de gemeente Nijmegen en dat ze
beseffen dat ze invloed kunnen uitoefenen. Maar hoe doe je dat?
Uit een brainstormsessie is naar voren gekomen dat:
Een jeugdverbinder de schakel kan zijn tussen beleidsmakers, politici en jongeren.
Jongeren politiek en beleid in simpele taal willen.
Onderwerpen op manieren geagendeerd kunnen worden die jongeren aanspreken,
bijvoorbeeld door filmpjes en televisie.
Er veel meer gebruik gemaakt kan worden van social media
Met deze ideeën zijn jongeren en de raadsleden aan de slag gegaan. Er is een
initiatiefvoorstel ingediend aan de gemeenteraad om een jeugdverbinder aan te stellen.
Dit voorstel is op onlangs door een grote meerderheid aanvaard.
Ook hebben jongeren nagedacht hoe ze beleid en besluitvorming kunnen kunnen
vertalen naar jongeren én hoe jongeren thema's die belangrijk zijn voor hen op de
politieke agenda kunnen zetten. Tijdens een co-creatie sessie ontstond het idee om
een televisieprogramma te maken, gericht op jongeren en politiek.
Het programma
Een talkshow, voor en door jongeren met presentatoren waar jongeren (m/v)graag naar
kijken en luisteren. In het programma wordt niet alleen gepraat, maar ook gelachen,
muziek gemaakt en er wordt afgewisseld met reportages. Het programma is luchtig van
aard, maar kan ook kritisch zijn: raadsleden en het college van B&W worden bevraagd
over onderwerpen waarbij ze scherpe vragen kunnen verwachten over het beleid wat
gevoerd wordt en de politieke meningen van partijen. Het programma speelt in op
actuele onderwerpen die spelen in Nijmegen. Bij belangrijke debatten in de
gemeenteraad staat een camerateam klaar om vragen te stellen aan betrokkenen in
het gemeentehuis.
Het programma heeft de volgende onderdelen:
- Interviews met bekende (bijvoorbeeld rappers, sporters) en onbekende, jonge gasten
over thema's die jongeren aangaan. Ook worden raadsleden, wethouders en
ambtenaren uitgenodigd om over deze thema's te praten. Er wordt verkend hoe hoe
jongeren invloed kunnen uitoefenen op deze onderwerpen in de politiek en daarbuiten.
– Reportages waarbij in beeld gebracht hoe politieke besluitvorming werkt, wat de
invloed van jongeren daar in kan zijn, welke krachten er spelen in dit proces en wat het
uiteindelijke resultaat is. Een aantal onderwerpen zijn reeds bedacht door de jongeren
van NimmaTV:
* De besluitvorming rondom de plaatsing van een trapveldje.
* Een nieuw jongerencentrum in Nijmegen Noord: hoe komt dat tot stand?
* Een bezoek aan de wekelijkse politieke avond van de gemeente Nijmegen.
* Het gebruik van cannabis onder jongeren, wat doet de gemeente daarmee.
In deze reportages worden interviews gehouden met betrokken jongeren,
jongerenwerkers, bewoners, ambtenaren en wethouder. Er worden beelden gemaakt
van de activiteiten rondom deze onderwerpen, bijvoorbeeld de raadvergadering,
bewonersavond of opening van de voorziening
- Straatinterviews met jongeren over actuele thema's en onderwerpen die jongeren
belangrijk vinden. Ze worden gevraagd naar hun mening en of zij weten welke invloed
zij hebben over deze onderwerpen. Voorbeelden van onderwerpen zijn:
* Schoolverzuim: hoe kan dit het beste aangepakt worden.
* Hangjongeren, moet de gemeente daar iets voor regelen of zijn buurtbewoners
hiervoor verantwoordelijk
* Worden jongeren voldoende gehoord door de politiek
De interviews, reportages en straatinterview zijn in het programma met elkaar
verweven: de gasten geven commentaar op de filmpjes en worden op journalistieke
wijze hierover ondervraagd. Bekende Nijmeegse rappers kunnen optreden in het
programma, eventueel met een rap over het onderwerp.
Interactief
Jongeren kunnen uiteraard reageren op de uitzending via Facebook en Twitter. Ze
kunnen ook zelf onderwerpen aandragen die behandeld kunnen worden in een
volgende uitzending.
Locatie (scholen of studio)
Een mogelijkheid is om het programma op te nemen op een school, zodat scholieren
ook kunnen participeren. Deze optie heeft de voorkeur maar dient verder uitgewerkt te
worden (hiervoor is samenwerking nodig van scholen). N1 (lokale omroep) heeft haar
studio ter beschikking gesteld voor de opnames van het programma.
Gemaakt door jongeren
Er wordt een redactie opgezet van jongeren die betrokken zijn bij NimmaTV en
jongeren die geïnteresseerd zijn in politiek. Samen dragen zij zorg voor de inhoud van
de talkshow, ze nodigen gasten uit, maken reportages en straatinterviews en ze zorgen
ervoor dat er een goede balans is tussen de inhoud en vorm. Het technische gedeelte
(camera, geluid, montage) wordt verzorgd door deelnemende jongeren van NimmaTV.
De Jeugdverbinder
De jeugdverbinder zal de redactievergaderingen bijwonen en voorzien van informatie
over politiek, invloed en besluitvorming. De redactie krijgt hierdoor de nodige kennis om
het programma goed te maken en een kritische, journalistieke houding te vormen.
Voorbeelden van eerder gemaakte reportages van NimmaTV:
https://www.youtube.com/watch?v=LkupjfWNW10
https://www.youtube.com/watch?v=5nXOHJbRrGQ
https://www.youtube.com/watch?v=ZS5_A6NGMi4
Het kanaal van NimmaTV:
https://www.youtube.com/user/NTVNijmegen
Facebookpagina van Jimmy's Nijmegen:
https://www.youtube.com/user/NTVNijmegen
contact:
vernieuwend Het plan is bedacht door jongeren, zij hebben goed nagedacht over een wijze
waarop alle jongeren in Nijmegen invloed kunnen uitoefenen op de gemeente
Nijmegen en de lokale politiek. Ze hebben aangegeven dat hiervoor een vorm
voor nodig is die jongeren aanspreekt: media, filmpjes, televisie. Jongeren die
journalistiek bedrijven kunnen beleid kritisch volgen en door het in beeld
brengen van meningen en ideeën van jongeren worden thema's op de kaart
gezet bij gemeente en politiek.
Dit is een nieuw concept voor Nijmegen, we konden ook geen voorbeelden
vinden van vergelijkbare programma's in andere steden.
impact De effecten van dit programma zijn:
Jongeren worden bewust van politieke thema's en de invloed die zij hierop
hebben.
De politiek en de gemeente Nijmegen worden kritisch gevolgd door jongeren.
Zij zijn scherper op hun beloften en de effectiviteit van beleid.
Politiek Nijmegen en ambtenaren krijgen een goed beeld wat er leeft onder
jongeren in Nijmegen. Beleid wordt beter afgestemd op de vraag van
jongeren.
Het programma wordt duurzaam opgebouwd, de opgedane kennis van de
deelnemende jongeren wordt overgedragen aan toekomstige deelnemers.
uitvoeringskracht
overdraagbaar Dit programma (of onderdelen hiervan) kan ook in andere gemeenten worden
uitgevoerd door lokale omroepen, scholen, welzijnsorganisaties, enzovoorts.
Het programma inspireert om met jongeren en politieke journalistiek aan de
slag te gaan.
Thema's die spelen in Nijmegen kunnen ook in andere gemeenten spelen. De
opbrengst van bijvoorbeeld straatinterviews en reportages kan gebruikt
worden in andere steden.
NimmaTV kan ondersteuning bieden in het opzetten van een lokaal politiek
jongeren programma, bijvoorbeeld door het aanbieden van projectbegeleiding
of het ontwikkelen van een handboek of instructiefilm. Geïnteresseerde
partijen kunnen een kijkje nemen bij het jongerenteam.
contact [email protected]
team Jimmy's Nijmegen, Stichting Nimma Media, TandemWelzijn
(welzijnsorganisatie), N1 (lokale omroep), Jeugdverbinder gemeente
Nijmegen.
Ondersteuning
Exposure We zouden graag mee willen varen op de publiciteit rond de Democratic
Challenge en onze resultaten en effecten via deze kanalen zichtbaar maken
en delen. We zouden hierbij graag gebruik willen maken van het netwerk van
Democratic Challenge
Expertise Jongeren hebben aangegeven graag workshops en/of tips te krijgen van
ervaren (bekende) politieke journalisten die hen de fijne kneepjes van het vak
bijbrengen. Of bijvoorbeeld inspiratie op doen tijdens bezoek aan een
actualiteitenprogramma (liefst voor jongeren)
Financiering Dit programma wordt mede gefinancierd door de gemeente Nijmegen. Zij
bekostigen 5 reportages die gaan over lokaal beleid en besluitvorming. De
gemeente heeft aangegeven deze in te zetten voor voorlichting aan jongeren.
Daarnaast vragen wij een bijdrage van de Democratic Challenge voor
bekostiging van het project en/of begeleiding in de financiering hiervan.
De totale kosten per jaar bedragen € 10.000,- euro per jaar (€ 1.000,- per
aflevering voor projectbegeleiding, dit is een integrale kostprijs, dus inclusief
kosten voor bijvoorbeeld camera's, computers, licht en geluid en overige
kosten). De gemeente Nijmegen draagt een bedrag bij van € 2.400. Voor de
overige €7.600 euro (op jaarbasis) wordt financiering gezocht en gevraagd.
Regelruimte
Toelichting
Lokaal Nijmegen
Project 95
Naam Tastbaar testbaar
datum 7-11-2015 0:00:38
Thema’s Verbinding representatieve en participatieve democratie (in de fysieke context
van de [semi-]publieke ruimte)
Publieke ruimte als (laboratorium voor) ‘participatieve’ democratische ruimte
concreet Tastbaar Testbaar is een conversation piece waarop gezeten kan worden als tastbaar
instrument in een ontwerpend, interactief onderzoek naar de (potentiele) rol van het
object(vorm) en spel binnen participatieve democratische processen een nieuwe
geëngageerde speelse democratie.
Lokale democratie van morgen gaat niet meer over het verzamelen van meningen en
het sluiten van compromissen, die uiteindelijk een slap gemiddelde blijken te zijn van
goede ideeën en diverse belangen, zoals ook Hannah Arendt verafschuwde. Waar het
volgens ons wel over zal (moeten) gaan is het creëeren en begeleiden van
toegankelijke en gelijkwaardige processen van bouwen aan de samenleving. Voor een
gezond resultaat moeten fysieke, ruimtelijke, mentale en sociale lagen van deze
samenleving hierbij samenwerken en samenkomen. In dit proces zal de grens tussen
burger en professional steeds minder relevant blijken. Zijn we tenslotte niet allemaal
professioneel burger?
Belangrijkste vraag in dit ontwerpend onderzoek is dan ook hoe vorm te geven aan
deze processen? En, hoe brengen we deze verder dan praktijken van
‘schijnparticipatie’ zoals we helaas zo vaak tegenkomen? Omdat wij geloven in, en
functioneren als doendenkers, bepaalt deze manier van werken ook de vorm (en de
uitkomst) van het project: een geëngageerd, participerend, beweeglijk, (inter)actief en
reflectief ontwerp-experiment, waarbij onderzoek- en ontwerpproces hand in hand gaan
en elkaar bestuiven.
Van democratie naar publieke ruimte
Politiek is ontwerpen. Het gaat over plannen maken voor, en vormgeven aan een
mooie samenleving en het creëeren van een wereld waarin, en waardoor wij zo soepel
mogelijk samen kunnen bewegen. Ontwerpen is ook politiek. Hoe groter de schaal, hoe
duidelijker die relatie wordt: met name binnen de stedenbouw en de architectuur wordt
dit zichtbaar. Vorm en ruimte zijn niet alleen de concretisering van ideologieën, het zijn
ook de bouwstenen van die ideologieën. Hoewel interessant, is het ook een valkuil,
vooral wanneer deze praktijk functioneert via top-down hierarchiën en deterministische
lange termijn trajecten, die geen ruimte laten voor reactie en interactie met de praktijk -
totdat het er staat, er al veel geld in is gepompt en het resultaat (relatief) onomkeerbaar
is.
Democratie vindt binnen onze visie plaats in de ruimte tussen verschillende
leefwerelden, die de potentie behuist om de diversiteit van leefwerelden met elkaar in
gesprek te brengen. Publieke ruimte maakt dit ‘tussen’ fysiek en is volgens ons daarom
bij uitstek het speelveld voor (de vernieuwing van) deze processen. Democratie
ontwikkelt zich van binnenuit, de samenleving ontstaat op straat.
Publieke ruimte als speelkamer voor ‘directe democratie’
Het concept ‘publieke ruimte’ staat van oudsher voor een democratische ruimte, waar
ontmoetingen en uitwisseling van gedachtengoed plaats kan vinden. Het is de fysieke
manifestatie van wat Jürgen Habermas de publieke sfeer noemde. Maar het vrije en
openbare karakter van de publieke ruimte staat onder druk. De publieke ruimte is in de
loop der tijd geformaliseerd en wordt gereguleerd en gecontroleerd op manieren die het
vrije experiment en de toevallige ontmoeting helaas beperken. Daarentegen worden
het internet en social media vaak aangehaald als nieuwe publieke ruimten.
Ondanks dat wij de waarde en nieuwe mogelijkheden hiervan erkennen en omarmen,
zijn wij ervan overtuigd dat de publieke ruimte haar functie en potentieel als open, vrije
en democratische ruimte nog niet heeft verloren. Sterker nog, de fysiek-ruimtelijke
context van de straat en het plein is nog belangrijker, om betekenis te geven aan
hetgeen zich in het virtuele domein versneld ontwikkelt. De fysieke publieke ruimte
faciliteert een plek voor materialisatie en het ‘eigen-maken’ hiervan binnen menselijke,
lokale schaal en zal die rol opnieuw en steeds meer gaan vervullen. Daarmee context
en ruimte biedend aan een geëngageerde en spontane ‘directe democratie’ zoals ook
Arendt die beoogde.
Doendenken
Met de opkomst van de ontwerp-discipline als een op zichzelf staand vak, zijn fysieke
en mentale creatie steeds meer van elkaar gescheiden geraakt. Er is theorie en er is
praktijk, tekenen en maken, denken en doen. Ontwerpen in traditionele zin is
onlosmakelijk verbonden met het denken in eindbeelden. Objecten hebben een van te
voren bedachte vaste plaats, vorm en functie. Het aspect tijd of verandering wordt
daarbij vaak niet of onvoldoende meegenomen, waardoor er weinig ruimte overblijft
voor spontaniteit of ‘organische’ groei, doordat het (onbedoeld) de burger / gebruiker
buiten spel zet. De openbare ruimte is nu de creatie-ruimte van de professional. Als
‘bewoner’ mag je hoogstens (semi)participeren, niet doen maar méédoen.
Wij geloven niet in eenrichtingsverkeer en het denken in statische eindresultaten, maar
in de dynamiek van een organisch, iteratief proces van interactie, actie en reactie - een
‘spel’ dat ruimte geeft aan verrassing en verwarring. Wij ontwikkelen daarom een
toolbox waarin spel en realiteit samenkomen bestaande uit bouwstenen zonder vaste
plaats of functie en zijn tastbare, abstracte objecten. Een conversation piece waarop
gezeten kan worden en waar je je teen aan kunt stoten, als tastbaar instrument voor
een nieuwe geëngageerde speelse democratie. Je mag de openbare ruimte aanraken
en veranderen, elke dag opnieuw. Zoals kinderen door met blokken te spelen op een
creatieve, speelse en constructieve wijze leren samen te werken. Op deze manier
‘bouwen’ we, al spelend en reagerend, samen en van binnenuit aan stad en
samenleving. Want het volk maakt de bijenkorf, niet andersom.
Tastbaar Testbaar
Dit plan borduurt voort op eerdere ervaringen van ons als ontwerpers / onderzoekers
(zie bijlage) waarop wij in eigen beheer willen doorpakken met daardoor meer ruimte
voor onderzoek en begeleiding van het vervolgproces (dat plaats kan vinden ná het
afleveren van een ontwerp).
Startpunt is de ontwikkeling van een prikkelende, (inter)actieve, toolkit voor de publieke
ruimte, als instrument voor productie, reproductie en vernieuwing van de directe
samen-leefomgeving. Hiermee willen we de potentie van de blokkendoos als publiek
instrument verder ontdekken, doorontwikkelen en deelbaar maken.
Het spel dat hieromheen ontstaat zal aanleiding zijn tot gesprek, discussie en
observatie, een actief onderzoek naar de rol die concrete objecten kunnen vervullen
binnen democratische processen. We scheppen een real-life ‘proefopstelling’ van
sociaal experiment in de praktijk met tweeledig resultaat: inzicht (door het monitoren
van de interventie) én concreet effect van het experiment zelf. Omdat de toolkit
uitdaagt tot interactie en reactie zal deze continu in beweging zijn en een middel
waarmee we de rol van objecten in participatie processen en het democratische spel
van de publieke ruimte al doende kunnen onderzoeken (re)produceren en constant
herdefiniëren.
vernieuwend Participatie 2.0 - actieve deelname // hands-on bouwen aan de buurt /
leefomgeving
Onderzoekend doen > proefopstelling van sociaal experiment in de praktijk
met tweeledig resultaat: inzicht (door het monitoren van de interventie) én
concreet effect van het experiment zelf.
impact Objecten die blijvend uitdagen tot interactie. Je mag de openbare ruimte
aanraken/ veranderen. Steeds maar weer. Eindeloos > constante (re)productie
van publieke ruimte / placemaking
Volgens ons gaat ‘nieuwe democratie’ ook over die relatie tussen ontwerp en
samenleving - maar onderscheidt zij zich door een grotere flexibiliteit, kortere
termijn, kleinere schaal en directere reactiesnelheid. Bovendien wordt zij niet
per definitie gevormd en geïnitieerd van bovenaf, maar van binnenuit het
systeem, dat een samenspel is van de professionals en burgers, denkers en
doeners - ontwerpers en onderzoekers, die in zekere mate in ons allemaal
zitten. Op deze manier bouwen wij aan (en spelen wij in) onze directe
leefomgeving, hands-on en (inter)actief. Waarbij grote en verre ideëen dichtbij
vorm, gezicht en context krijgen. Op deze manier geven we vorm en invulling
aan onze interpretatie van social design en haar potentie en dragen we bij aan
een nieuwe geëngageerde interactieve democratie.
uitvoeringskracht
overdraagbaar Toolbox kan reizen en is dupliceerbaar - opgedaan inzicht is overdraagbaar
door registratie van en reflectie op proces
contact [email protected]
team Isis Boot
'Met het combineren van creatieve, praktische en conceptuele skills, die elkaar
zowel aanvullen als uitdagen, wil ik praktijk, theorie en sensitiviteit verbinden.
Denken, doen, observeren en leren.'
Isis Boot is sociaal geograaf en ontwerper met een focus op social design en
bottom up onderzoek. Ze studeerde in 2011 af aan de Design Academy
Eindhoven binnen de richting Man & Public Space. Momenteel werkt ze aan
haar masterscriptie Urban & Cultural Geography aan Radboud Universiteit
Nijmegen
Via haar master onderzoeksstage raakte Isis betrokken bij het JPI Urban
Europe Research project, dat onderzoek doet dat naar processen van
wijkvernieuwing en gentrificatie benaderd vanuit een relationeel assemblage
perspectief in vier Europese steden (Arnhem, Wenen, Istanbul, Zürich). De
focus van haar interesse gaat hierbij uit naar de publieke ruimte als een
contextuele fysieke én sociale ruimte, waarin de diverse lagen van de
‘assemblage’ samenkomen en zich materialiseren. Op de agenda staat o.a.
het schrijven van een sociaal wetenschappelijk paper hierover, samen met
Rianne van Melik (RU).
Vincent Wittenberg
Vincent Wittenberg is een geëngageerd en sociaal betrokken ruimtelijk
ontwerper. Hij studeerde in 2009 binnen de afdeling public space af aan de
Design Academy en nam deel aan Forum, waarbinnen hij de rol van spel in de
maatschappij onderzocht. Middels (ongevraagde) interventies reageert hij op
zijn omgeving (locaties, situaties en plannen), zowel conceptueel als fysiek.
Zijn vaak site-specifieke ‘producten’ zijn katalysatoren of voertuigen voor
verandering. Hij liep stage bij het Rotterdamse bureau ZUS [Zones Urbaines
Sensibles]. Dankzij een door hem ontworpen hekwerk (zijn afstudeerproject
Bekend Terrein) veranderde een braakliggend terrein in een tijdelijk buurtpark.
Het project werd o.a. geselecteerd door het Concrete Geometries
onderzoeksprogramma (exploring the relationship between spatial form and
social practice) van de Architectural Association in London. Hij is mede-trekker
van het project Gewildgroei, dat als finalist geselecteerd is voor de Challenge
Stad van de Toekomst. Momenteel is hij, naast zijn werk, ook bestuurslid
binnen Wijkoverleg ‘t Ven en schrijft hij voor de Stadsambassade Eindhoven.
Tijdens hun studie richtten Isis en Vincent samen met mede-studenten en
buurtgenoten Stichting VERS op; een sociaal ontwerpcollectief en
projectruimte in een voormalige buurtsuper in de krachtwijk Woensel-West.
Wij (Isis en Vincent) zullen binnen dit project samenwerken met een netwerk
van denkers en doeners. We zijn van plan te werken met mensen uit ons
netwerk. Sommigen van hen zullen als kern-teamlid aansluiten en anderen
zullen meedenken (advies/ reflectie) en/of -doen. Het netwerk / team kan
tijdens het proces van samenstelling veranderen. Wij zijn steeds de
verbindende schakel en en de trekkers van het project.
Annelies Beugelink - Beleidsmedewerker Sociale Zaken, gemeente Oisterwijk
David Hamers - Senior onderzoeker Stedelijk Gebied Planbureau voor de
Leefomgeving
Yu-Lan van Alphen -Stichting Doen
Leeke Reinders - TU Delft
Ana Zubak - Kunstenares Publieke Ruimte, te Zagreb
Hans Venhuizen - Bureau Venhuizen, auteur Game-urbanism
Ignacio Farias - ANT en Assemblage theory specialist
Leeke Reinders - TU Delft
Rianne van Melik - RU Nijmegen
Marli Huijer - Denker des Vaderlands, Haagse Hogeschool
Evelyne Deceur - PHD kandidaat participatie, Universiteit Gent
Henk Oosterling - Filosoof, Erasmus Universiteit
Marianne Mueller, Olaf Kneer, Fran Cottell, Concrete Geometries - AA London
Ondersteuning
Exposure
Expertise
Financiering Geld voor de bouw van de Toolbox.
Regelruimte
Toelichting
Lokaal De straat.
In collectieve, (semi-)publieke, ruimte. Het experiment is mobiel.
Het concrete proces (wordt) plaats- en contextgebonden.
Te beginnen in Eindhoven.
Project 96
Naam CitizenConnect
datum 7-11-2015 1:25:41
Thema’s e-democratie, open democratie, besluitvorming processen, democratisering
initiatieven, netwerk democratie
concreet Het doel van het project is om in maximaal 5 gemeenten burger- en
overheidsparticipatie te versterken door de toepassing van CitizenConnect en daarmee
de waarde van deze innovatieve methode te valideren.
Antwoordvooroverheden.nl heeft afgelopen jaar in Stichtse Vecht samen met een
groep actieve burgers en ondernemers een "demonstrator" van CitizenConnect
ontwikkeld (zie http://www.antwoordvooroverheden.nl/thermometer-stichtse-vecht-
dashboard/). Dit "grass roots" project heeft de werking en de potentiële waarde van
CitizenConnect bewezen. Concrete impact op het gebied van participatie en
democratie heeft deze pilot met CitizenConnect niet kunnen bereiken doordat de
gemeente Stichtse Vecht niet actief participeert in het project en de resultaten niet ter
harte neemt.
Met steun van DemocraticChallenge willen wij maximaal 5 gemeenten vinden die de
ambitie hebben om deze innovatieve methode toe te passen, om samen met burgers
en het bedrijfsleven beter en breder inzicht te krijgen in wat er werkelijk actueel leeft in
de gemeenschap en dit te benutten voor het ontwikkelen en toetsen van van nieuw
beleid en nieuwe initiatieven.
vernieuwend
CitizenConnect is een grootschalige, continue toepassing van "Participative
Narrative Inquiry" / "Sensemaking", een onderzoeksmethode en aanpak voor
taaie vraagstukken. Voor zover bekend is CitizenConnect de eerste
toepassing van deze aanpak voor het versterken van participatie en
democratie in Gemeenten.
Uniek is de narratieve basis van de aanpak, die primair is gericht op het
verzamelen van specifieke ervaringen en inzichten van individuen
(#storysharing), in combinatie met kwantitatieve data, demografische
gegevens en eventueel open data. De verzamelde ervaringen en de informatie
over de verhalen worden continue beschikbaar gesteld en inzichtelijk gemaakt
in een interactief dashboard dat in principe real-time voor iedereen
beschikbaar.
De informatie in het dashboard wordt bij voorkeur regelmatig geduid en
beoordeeld in gestructureerde werkgroepen met deelnemers uit bestuur,
burgers en bedrijfsleven. Positieve en negatieve ontwikkelingen worden
benoemd en maatregelen om deze te versterken dan wel om te buigen
geïdentificeerd.
impact Na drie jaar gebruik van CitizenConnect hebben de burgers, ondernemers en
overheden een gedegen en gedeeld inzicht hoe burgers en bedrijfsleven en
bezoekers de gemeente ervaren en wat de impact is van genomen
maatregelen en initiatieven op deze beleving.
Bestuur, burgers en bedrijfsleven hebben verbinding gemaakt, hun ervaring
kunnen inbrengen als informatie die wordt gebruikt als basis voor (het toetsen)
van beleid en initiatieven. De kans op verantwoorde besluiten en
veranderingen met groot draagvlak is aanzienlijk vergroot.
uitvoeringskracht
overdraagbaar De CitizenConnect aanpak en ICT-oplossing is direct overdraagbaar en
toepasbaar in andere gemeenten, na minimale configuratie en aanpassing
aan de lokale omstandigheden.
Daarnaast zullen inzichten die zijn opgedaan tijdens het onderzoek in de
deelnemende gemeenten in aantal gevallen ook waardevol zijn voor andere
gemeenten met vergelijkbare context.
contact
team - Burgers, ondernemingen en overheden uit maximaal 5 gemeenten
- Een opdrachtgever en projectleider namens elk van de deelnemende
gemeenten
- Een begeleider namens DemocraticChallenge
- Antwoord voor Overheden (www.antwoordvooroverheden.nl), een initiatief
van StoryConnect (www.storyconnect.nl), vertegenwoordigd door Erwin
Duurland, Harold van Garderen en/of Gertjan Verstoep (zie
http://www.antwoordvooroverheden.nl/contact/)
Ondersteuning
Exposure - Informeren van beslissers in gemeenten (en actieve burgers en
ondernemers) over het bestaan, de waarde en de werkwijze van
CitizenConnect.
Expertise - Inzicht in kandidaat gemeenten en toegang tot beslissers
- Kennis van en toegang tot sleutelfiguren in lokale overheden en
gemeenschap
Financiering - Vergoeding voor de uren voor toelichten, plannen en begeleiden van de
toepassing van CitizenConnect
- Kosten voor configureren en hosten van de CitizenConnect oplossing
Regelruimte - Toestemming en medewerking om mailings te versturen naar (een selectie
van) burgers, overheden,, ondernemers, etc. in de deelnemende gemeente
om het uit te nodigen om te participeren aan CitizenConnect en hun
ervaringen met wonen en werken in de de gemeente te delen.
Toelichting
Lokaal Maximaal 5 gemeenten die geloven dat het beter en breder luisteren naar de
inzichten en kennis van de burgers en ondernemers een belangrijke
voorwaarde is voor het verbeteren van participatie en democratie.
Project 97
Naam Eigenwijks, Nieuwegein
datum maandag 13 juli 2015 14:21
Thema’s
concreet Doel (in het kort) is om via een wijkaanpak wat de wensen en
dromen van inwoners voor de wijk centraal stelt en helpt bij het
realiseren daarvan te komen tot netwerken van betrokken inwoners
die op basis van thema mee willen praten en beslissen over wat er
in hun wijk moet gebeuren.
Stip op de horizon: (Wijk)bewoners komen met een plan voor hun
wijk, waarin zij aangeven wat zij zelf regelen en oppakken en waar
de gemeente nog voor nodig is. (let wel er zullen op onderdelen
altijd gemeentelijke taken en verantwoordelijkheden blijven, maar
er is ruimte genoeg voor bewoners om zelf invulling te geven aan
zaken die de wijk aan gaan)
vernieuwend
impact
uitvoeringskracht
overdraagbaar
contact Sabrina Eijk Programmaleider EigenWijks Nieuwegein
team
Ondersteuning
Exposure
Expertise op het gebied van bijv deep democracy, workshops over bijv
gesprekstechnieken met groepen bewoners, inspirerende sprekers,
wellicht stukje begeleiding op het gebied van de veranderende rol
van de raad (als bewoners vertellen en beslissen over wat ze willen,
waar is de raad dan nog van)
Financiering
Regelruimte ongetwijfeld zullen we gedurende de aanpak tegen regels aanlopen,
maar de spannendste vinden we hoe nemen we de raad mee en
creëren we daar ruimte voor bewoners (hoe tegenstrijdig dit ook
klinkt)
Toelichting Ervaringen delen: storytelling, werkbezoeken, procesbeschrijving
enz.
Lokaal
Project 98
Naam De dijk is van ons allemaal
datum dinsdag 7 juli 2015 16:27
Thema’s open democratie, besluitvorming processen, netwerk democratie
concreet We willen experimenteren met het geven van een leidende rol aan de
omgeving/dorp geven bij toekomstige grote ingrepen in hun gebied. Te
denken valt aan:
● Het ontwikkelen van nieuwe vormen van aanbesteden. Denk bv
aan maatschappelijk aanbesteden. Of om het huidige liberaal
pachten (economisch rendement) om te zetten naar
maatschappelijk pachten (maatschappelijk rendement)
● Of het vertalen van het tool als right to challenge (zit nu bv.
wettelijk in de zorgaanbesteding) naar een lokaal instrument bij
waterveiligheid
● Het organiseren van een construct van professionals en
inwoners die hun omgeving beheren en ontwikkelen inclusief
bijbehorende verantwoordelijkheden en bevoegdheden.
● Het vanuit het waterschap overdragen van taken en financiële
ruimte. Bv als alternatief van wijkbudgetten instellen van
dijkbudgetten.
vernieuwend In de huidige processen stelt het waterschap een dijkverbeteringsplan op,
vaak gebaseerd op enquêtes, op gesprekken in een klankbordgroep
(gebiedsbreed) en gesprekken met belangenorganiaties. Ook wordt er
gekeken naar meekoppelkansen, dus projecten die kansrijk zijn en in de
slipstream mee gerealiseerd kunnen worden omdat de dijkverbetering een
grote ingreep is van gemiddeld 8 jaar. De komende jaren worden veel van de
dijken van het Waterschap versterkt in het kader van een meerjarig
dijkverbeteringsprogramma van Rijkswaterstaat en de waterschappen.
We zouden nu andersom willen starten. Het Waterschap heeft een
veiligheidsopdracht, die kan vanuit bewoners worden ingevuld. We willen dat
ook niet zien als alleen een veiligheidstaak maar als een interventie voor de
leefbaarheid waardoor er veel meer kan gebeuren dan alleen een hogere dijk.
Denk aan huizen bouwen als dijk, dijk als toeristische trekpleister uitbouwen,
dijk als moestuin, dijk als culturele voorziening die ook nog ‘toevallig’ het
water tegen houdt. Zowel ideeontwikkeling, aanbesteding, onderhoud en
beheer willen we vanuit de omgeving starten en kijken in hoeverre de regie en
uitvoering door de inwoners zelf kan worden georganiseerd. Natuurlijk zonder
dat dat ten koste gaat van de primaire taak van het waterschap: veilige dijken
en goed waterbeheer.
impact Het Waterschap is een overheid.
Als deze wijze van werken slaagt dan is het voornemen om dat bij zoveel
mogelijk vergelijkbare projecten van het Waterschap uit te voeren
Overigens, na 3 jaar zitten we nog niet op de helft van onze normale planning
voor dijkverbetering. Er zullen allicht verbeteringen te zien zijn in het
planproces. De uitvoering van concrete projecten zal dan nog niet
gerealiseerd zijn.
In het dorp zal waarschijnlijk merkbaar zijn dat inwoners het gevoel hebben
dat ze een dijkverbetering niet alleen kunnen benaderen als een noodzakelijke
ingreep, maar als een injectie in leefbaarheid die tal van initiatieven kan
losmaken in het dorp. Onder regie van de inwoners.
Dorp en waterschap zijn meer partners in gebiedsontwikkeling.
uitvoeringskracht Voorlopig mensen van het Waterschap, omdat wij de initiator zijn. Het is nadrukkelijk ook de
bedoeling dat we inwoners in the lead willen zetten. Alleen is het a) een nieuwe weg voor het
Waterschap en b) een nieuwe weg voor inwoners dat ze een leidende rol kunnen hebben bij de
ingrijpende werkzaamheden van het Waterschap in hun omgeving. Vanuit het Waterschap
hebben we een DijkInspiratietafel met externe deskundigen, oa een specialist op het gebied
van burger/overheidsparticipatie. Deze inspiratietafel speelt een rol als buitenboordmotor.
In overleg met het dorp gaan we bekijken hoe we de lokale organisatie gaan opzetten en wie
er vanuit het dorp mee gaat doen.
overdraagbaar We informeren nu al alle andere 24 waterschappen in Nederland en zij volgen
Waterschap Rivierenland gretig. Oa in publicaties in het blad ‘Waterschap’.
Daarnaast documenteren we dit proces van ‘De dijk is van ons allemaal’.
Dijkbezoeken van waterschappen, gemeenten en provincies zijn ook altijd
welkom.
Gedurende het proces willen we in overleg met het dorp ook tussenstanden
berichten bv in de vorm van werkconferenties of workshops rond een bepaald
thema.
contact [email protected]
team Waterschap Rivierenland
Ondersteuning
Exposure Toegang tot overheden die ook een relatie hebben met dijkverbetering. Met
name gemeenten en provincies. Deelname aan landelijke symposia.
Expertise In inhoudelijke zin: expertise op gebied van het organiseren van zelfregie in
dorpen, van maatschappelijk aanbesteden. En mogelijk toegang tot mensen
en overheden als het eventueel gaat om a) regelruimte bij spanningen rond
regels en wetten en b) geringe participatie van lokale en provinciale
overheden.
Als het gaat om leren: expertise op gebied van ophalen en delen van kennis
en ervaring van het proces. En ook monitoring van het proces: wat doen we,
waarom werkt het wel/niet, wat zijn de effecten in met name democratische
zin.
Financiering In principe ziet het Waterschap dit als eigen keuze en ook eigen financiering.
Wel wil ze tijdens het proces tav het lerende deel van dit proces een bijdrage.
Met name voor twee zaken:
1 het organiseren van het leren samen met het dorp in een soort ‘lerende
gemeenschap’
2 het overdraagbaar maken van de ‘democratische’ lessen aan andere
partijen als de waterschappen.
Regelruimte Voorlopig zien we nog geen conflicten. Maar bij dit soort processen komen we
ze absoluut tegen. Soms is het letter van de wet en geest van de wet. Soms is
het omdat we met oplossingen komen die tegen afspraken en regels in gaan.
Wij vragen dan van het Ministerie van BZK maximale meedenk en
meedoekracht. Dus toegang tot beleidsnetwerken die ons verder kunnen
helpen.
Toelichting Wij hebben de aard van de ondersteuning aangegeven. Nog niet de omvang.
Zie bijvoorbeeld bij 'Financiering' mbt het onderdeel ‘lerende gemeenschap’
en het overdraagbaar maken van de lessen.
Tav de ondersteuning wil het Waterschap samen met de
experimentdorp/omgeving wel mee kunnen bepalen wie de ondersteuning
levert en hoe? Omdat ‘de klik’ er bij alle partijen moet zijn.
Lokaal Het Waterschap opereert tussen de grote rivieren vanaf de Duitse grens tot
en met Kinderdijk in de Alblasserwaard.
Project 99
Naam Buurttender
datum
Thema’s
concreet Een Buurttender is een proces waarmee een buurt in staat wordt gesteld een
buurtaanbesteding te doen. Het brengt de wensen van een buurt in kaart en
helpt de buurt om die wensen on te zeten in een concreet project. Dat
project wort vervolgens uitgevoerd oor een partij die door de buurt wordt
gekozen.
Een Buurttender maakt het op die manier mogelijk voor een buurt om
invloed uit te oefenen op de besteding van publiek geld. Ook wordt een buurt
meer (dan gewoonlijk) betrokken bij het benoemen van buurtprioriteiten. In
het algemeen wordt met een Buurttender een groter aantal mensen in een
buurt betrokken bij wat er speelt in een buurt; dat geldt voor bewoners,
ondernemers en organisaties. Daarnaast wordt tijdens het traject nauw
samengewerkt met de lokale overheid en krijgt een betrokken ambtenaar
(bijvoorbeeld een wijkmanager) een duidelijke, faciliterende rol.
Om een buurt meer regie te geven, is een aantal stappen ontwikkeld die
tijdens het traject worden genomen:
1. Ophalen van ideeën uit de buurt.
2. Omvormen tot concrete plan met richtlijnen door de buurt.
3. Uitzetten van deze buurtaanbesteding/start tenderprocedure.
4. Selecteren van ingediende tenders waarvoor de buurt mag stemmen.
5. Gekozen partij voert het door de buurt gevormde project uit.
De buurt geeft hiermee, bottom-up, sturing aan een project in de buurt dat
dus in opdracht van de buurt wordt uitgevoerd.
De gemeente werkt bij een Buurttender faciliterend, zowel financieel als
praktisch. De financiële middelen voor de uitvoering van het gekozen
buurtproject komen van de gemeente (uit bijvoorbeeld een
participatiebudget, initiatievenfonds of buurtbudget) maar de buurt beslist
hoe dat geld besteed wordt.
Meer informatie urbanvillagers.org/buurttender
vernieuwend De Buurttender is vernieuwend omdat het een hele buurt of wijk een
aanbesteding laat doen. Daarbij is de buurt inhoudelijk sturend maar niet
financieel verantwoordelijk. Dat betekent dat iedereen kan meedoen, zonder
de last van aanbestedingen die bijv. binnen een coöperatie worden gedaan.
Daarbij kan de betrokkenheid van mensen divers zijn: van zeer betrokken bij
de Focusgroep die zich bezighouden met de aanbestedingstekst, tot mensen
die bijdragen aan de pool van ideeën tijdens een brainstormavond in de
buurt.
Op een ander vlak is het vernieuwend omdat ambtenaren een praktische,
faciliterende rol krijgen en worden aangesproken op hun ambtelijk
vakmanschap en kennis van het (lokale) ambtelijk apparaat.
Verder kan de uitvoering van het gekozen project, worden gedaan door
buurtondernemers, buurtgroepen of organisaties van buitenaf. Het is vrij aan
een buurt om daarvoor wensen en regels op te stellen. Op het moment dat
buurtondernemers een tender kunnen indienen, versterkt dat de lokale
economie en de cohesie.
Daarnaast stimuleert het gemeenten goed na te denken over hun
buurtbegrotingen en de vraag te stellen of de beslissingsbevoegdheid en een
groter deel van de besteding kan worden overgelaten aan de mensen voor
wie het bedoeld is; nl. de bewoners in eerste instantie.
Als laatste is het startpunt van een Buurttender flexibel: het kan bijv. gaan om
een specifieke plek (gebouw, braakliggend terrein) of het kan uitgaan van de
ideeën die leven in een buurt.
impact Zoals al genoemd, krijgt een buurt meer zeggenschap over publiek geld
bestemd voor hun buurt. Maar in lang niet alle gemeentes is duidelijk
of toegekend waarover een buurt zelf kan beslissen. Een gemeente
wordt met een Buurttender min of meer gedwongen hierover na te
denken.
Het laten horen van de stem van de buurt (welke prioriteiten zien zij), het
laten opstellen van een aanbesteding (aan welke richtlijnen vindt de
buurt dat het project moet voldoe) en het laten beslissen over de
partij die het project uiteindelijk mag uitvoeren en dus het
‘buurtbudget’ krijgt, geeft aan hoeveel impact het traject Buurttender
heeft. Daarnaast, als bijvangst, zorgt het voor veel ontmoeting en
gespreksstof op straat.
Merkbaar over drie jaar?
a. Als er eenmalig een Buurttender wordt gedaan, kan het project dat er
uitkomt misschien over drie jaar nog steeds lopen (helemaal
afhankelijk van wat de buurt voorstelt).
b. Als een Buurttender vaker wordt gedaan in dezelfde buurt:
● Mensen in de wijk zijn gewend zelf te kunnen beslissen.
● Veel mensen zijn nauw betrokken geweest bij het proces en dus bij
hun buurt.
● Er zijn wisselende groepen bewoners die nauw betrokken zijn
waardoor geen vastgeroeste commissies of buurtburgemeesters
ontstaan.
● Er is buurtbudget en beslissingsbevoegdheid ligt bij de buurt.
● Prioriteiten en problemen worden door de buurt aangegeven en zijn
inzichtelijk.
● Draagt bij aan deliberatieve democratie.
c. Bewoners kunnen zelf een Buurttender traject leiden wanneer zij daartoe
worden ‘opgeleid’.
uitvoeringskracht
overdraagbaar Inmiddels zijn er twee Buurttenders uitgevoerd in twee buurten en staat de
derde op stapel. Dit betekent dat het inderdaad op verschillende plekken kan
worden uitgevoerd. Als het zich voldoende heeft ontwikkeld, kunnen
bewoners worden begeleid in het opzetten van een Buurttender zodat elke
buurt het zelf kan doen.
contact
team
Top Related