dit document

Projecten Democratic Challenge

1. Buitenraad Lelystad 2. Argu 3. Verantwoord anders in Brabant 4. Innovatiefonds leefbaarheid en MKB Wijchen 5. Buurt App 6. Verbindende kaders (gebiedsambtenaren Bronckhorst) 7. Samenleving voorop – domein bestuur (Leusden) 8. Vernieuwing lokale democratie Bodegraven-Reeuwijk 9. Het Lukt Ons! - crowdfunding West-Friesland 10. G250 Amsterdam 11. De stem van de stad (burgerjournalistiek) 12. Bewoners als bestuurders (puntensysteem) 13. Kenniscloud (Uden) 14. Firefly uit laten vliegen 15. Democratisch Onderwijs Eindhoven - DOE040 16. Open de raad 17. Opstellen wijkvisies in Veghel (NB) voor de wijken Kern-West en Veghel-Zuid. 18. Dialogen op de meent 19. Breda begroot 20. burgerrekenkamer Langedijk 21. Jeugdverbinder Nijmegen 22. Stadslab Nijmegen 23. WIJF – Wijkinvesteringsfonds 24. WIJ Delfshaven 25. Samenlevingsplatform Oldebroek voor Mekaar online 26. 'Naar een nieuwe participatiepraktijk' – gemeente Bergen 27. Civocracy 28. Democratische vernieuwing in 10 Friese dorpen 29. Omgevingsalert 30. Open source democratie 31. burgerbegroting Geffen (gemeente Oss) 32. De rechte tafel 33. Publieke beraadkamers 34. Elke inwoner zeggenschap over een eigen budget in Hollandse Kronen (een IWB,

inwonersgebonden budget) (Hollands Kroon) 35. Nieuwe Ronde Nieuwe Kansen (Coevorden) 36. Burgerinitiatief Leefwerf De Biesbosch 37. Cliëntenakkoord: de cliënt centraal 38. Omgevingsvisie buitengebied Winterswijk 39. G1000 Nijmegen 40. DeBlauweWijkEconomie (DBWE) 41. Opheffen van de politieke partijen en komen tot een burgervertegenwoordiging 42. Naar hogere spelniveau’s in ‘buurtkracht en buurtdemocratie’ 43. YOOFORCE - voor de verandering 44. Burgerbetrokkenheid bij Jeugdzorgbeleid im Brabant Noordoost 45. Supermoedertour 46. voOot 47. De Tweede Mening

48. Heel Apeldoorn doet 49. Gelote burgerraad – van theorie naar Amersfoortse praktijk 50. Civic Education: een leerplatform participatieve democratie 51. Area 055; Doe plek en open innovatiecentrum voor de participerende stad 52. Antistigma campagne - Anders denken over Amsterdamse burgers met psychische aandoeningen 53. Mediaroots 54. Reperatieve democratie 55. Datademocratie 56. Meepraten en meebeslissen in een ‘matrix democratie’ 57. Kiezbelasting 58. Buurt leidt raad 59. De crowfunded lobbyist 60. Democratiseren lokale aanbestedingsprocessen / Participatiebedrijf 61. Stadsgesprekken Utrecht 62. Nieuwe lokale onderzoeksjournalistiek van onderop: Wat speelt er in de regio ? 63. Democracy by design 64. De Groene Motor (Amersfoort) 65. Z-Batte (Zeist) 66. City4U: een burger consultatie aanpak en platform voor gemeentebrede projecten 67. G1000 Schiedam 68. Pinckly: dé vernieuwingsimpuls van onze lokale democratie! 69. Burgerdossier 70. BeterBesluit 71. Versterking invloed gemeenteraad en burgers op intergemeentelijke samenwerkingsverbanden. 72. Jongerencongres over Armoede 73. Placemaking Dordrecht (werk titel) 74. We kunnen elkaar nog meer vertellen 75. Leertraject ‘Samenwerking initiatiefnemers en gemeente’ (Utrecht) 76. Cooperatieve vertegenwoordiging (Groningen) 77. Maatschappelijke aandeelhouders: Nijmegenaren aan zet 78. SJEK! de burgerbegroting app 79. Eten, drinken en meer... (verruimen regelgeving voor initiatieven) 80. Extra Zuurstof voor de democratie 81. De staat van Tilburg 82. Good Governance Monitor 83.Listen Up?! Alledaagse democratie op school 84. Tool optimalisatie vergaderschema’s voor raden en staten met gemeenschappelijke regelingen 85. Buurtbedsteden verbinden met de gebiedsplannen 86. Een jaar experimenteren met werken vergadervormen in De Raad (Amersfoort) 87. Maatschappelijk Initiatieven Fonds (MIF) van de stad (Den Bosch) 88. Wij’de Wereld 89. Nieuwe Werkwijze participatie (Amersfoort) 90. Citizen Research 91. Demos: wie is de beste burger? 92. stadslab Circulair buiksloterham 93. Test je Wijk. Een surveymonkey voor buurten. 94. Nimma Politics (Nimma = straattaal voor Nijmegen) 95. tastbaar testbaar 96. CitizenConnect 97. Eigenwijks Nieuwegein

98. De dijk is van ons allemaal 99. Buurttender

Project 1

Naam Buitenraad gemeente Lelystad

datum 4/15/2015

Thema’s open democratie, besluitvorming processen

concreet Hierbij wil ik de ‘Buitenraad” van Lelystad graag aanmelden als participatieproject

voor de democratic challenge die vanaf 13 april van start gaat. De Buitenraad is in

onze ogen een inspirerend voorbeeld waarbij we als lokale overheid met mensen op

een informele wijze in gesprek in gesprek gaan over dingen die echt leven in

Lelystad. De Buitenraad is daarmee een structurele ontmoetingsplaats waarbij er

maandelijks ruimte en tijd wordt gecreëerd voor openheid, dialoog en verbinding

tussen de lokale politiek en onze inwoners in een compleet informele setting. Deze

maandelijkse bijeenkomsten van de Buitenraad vinden buiten het Stadhuis plaats en

zijn gericht op interactie met de samenleving, instellingen en organisaties. De

invulling hiervan wordt bepaald door de lange termijn agenda, de informatiebehoefte

van de raad en/of vraag vanuit de samenleving, instellingen en organisaties. Meer

informatie kunt u vinden op www.buitenraad.nl

vernieuwend Het is vernieuwend omdat de agenda daadwerkelijk bepaalt wordt door de

samenleving en de gemeenteraad van Lelystad zich als netwerkpartner opstelt

gericht op interactie en voorbereiding van besluitvormingsprocessen

impact Over drie jaar hopen we dat de raad de besluitvorming voor een aantal thema's

grotendeels overlaat aan de samenleving.

uitvoeringskrach

t

overdraagbaar De Buitenraad keert het besluitvormingsproces om gericht op overheidsparticipatie

aansluitend bij de energie en initiatieven vanuit de samenleving. Deze manier van

werken kan een voorbeeld zijn voor andere gemeenten die ook zoeken naar nieuwe

manier om de democratische besluitvorming meer legitimiteit en draagvlak te geven.

Het concept buitenraad is breed inzetbaar voor diverse thema's.

contact [email protected]

team Dhr. Kruis en dhr. Van Der Herberg

Ondersteuning

Exposure Bekendheid aan het project Buitenraad, profileringsmogelijkheden

Expertise Instrueren van raadsleden om te leren hoe men omgaat met de samenleving als

intitierende partner, communicatieve vaardigheden,

Financiering Voor de inzet van beeldmateriaal

Toelichting We hopen dat de democratic challenge het project Buitenraad kan uitdagen om

verder te ontwikkelen zodat de inwoners van Lelystad samen met de gemeenteraad

actief in gesprek gaat en gebruik kan maken van de kennis en ervaring van BZK en

andere gemeenten

Lokaal Lelystad

Project 2

Naam Argu

datum 4/17/2015

Thema’s e-democratie, open democratie, besluitvorming processen

concreet Politiek is te veel marketing en te weinig inhoud. Het bestaat te veel uit one-liners op

verkiezingsposters en te weinig uit het vinden van oplossingen voor problemen. Het

internet heeft veranderd hoe we communiceren en hoe we leren, maar het heeft nog

niet gezorgd voor inhoudelijke, oplossingsgerichte discussies. Juist discussies over

grote onderwerpen, zoals besluiten die het bestuur van ons land moet maken, zijn

belangrijk om op internet te voeren. Online kunnen veel meer mensen hun inzichten

delen, waardoor er meer kennis kan worden verzameld. Nu worden discussies op

internet meestal weergegeven als lange lijsten van reacties. In zo'n lijst kan van alles

staan. Nieuwe ideeën, argumenten voor of tegen een idee, meningen, of problemen

die vragen om een oplossing. Met Argu structureren wij discussies op een nieuwe

manier. We delen een discussie op in een vraagstuk, een idee en argumenten. Zo

krijg je snel helder wat het probleem is, welke oplossingen er bestaan, en wat de

voor- en nadelen zijn per oplossing. Doordat je ook kan reageren op argumenten,

wordt het veel gemakkelijker om als het ware in te zoomen op één aspect van een

idee, bijvoorbeeld kosten of veiligheid, zonder dat je het overzicht verliest van alle

argumenten. Door een discussie weer te geven als een idee met voor- en

tegenargumenten, wordt het veel gemakkelijker om een onderbouwde mening te

hebben. Je wordt als het ware gedwongen om kritisch na te denken over alle

aspecten van een idee. Op Argu kan iedereen ook direct stemmen op een idee. Zo

kan je laten zien dat je ergens voor of juist tegen bent. Met een gewone petitie meet

je alleen maar stemmen voor een idee. Daarnaast kunnen politieke partijen op Argu

aangeven wat hun mening is over geplaatste ideeën. Dan hoef je niet meer alle

programmaboekjes door te nemen om te weten welke partij de juiste standpunten

heeft. Daarnaast zorgen we er voor dat politieke partijen met nieuwe ideeën en

argumenten worden geconfronteerd. Inspraak hebben op wat er moet veranderen in

je land of in je eigen gemeente is lastig. Om invloed te hebben, moet je maar net

weten wie je moet aanspreken en hoe je dat moet doen. Weinig mensen zijn daar

goed in, waardoor er een grote kloof lijkt te zijn tussen burger en bestuur. Ook zorgt

dit er voor dat professionele lobbyisten te veel macht kunnen uitoefenen, omdat zij

die kennis wel hebben. Met Argu willen we iedereen de kans geven om gemakkelijk

een idee te delen, het idee te onderbouwen, stemmen te verzamelen en het bestuur

te bereiken. We willen de afstand tussen burger, bestuur en politiek zo klein mogelijk

maken. Op Argu kunnen overheden laten weten wat er gaat gebeuren met een idee

of juist waarom een bepaald idee niet kan worden uitgevoerd. We zien zo vaak dat

petities of burgerinitiatieven vele handtekeningen ophalen, maar dat er niets mee

wordt gedaan. Dat kan door van alles komen, maar vaak weten de mensen die hun

handtekening hebben gezet niet waarom er niets mee gebeurd. Nu kan iedereen met

Argu gemakkelijk op de hoogte worden gehouden van wat er wel of niet gebeurd met

een idee.

vernieuwend Bestaande online inspraaksystemen maken gebruik van conventionele

reactiemodellen, waarbij alle reacties als een lange lijst worden weergegeven. Argu

introduceert een unieke discussiestructuur waarmee inhoudelijk, beargumenteerd

dialoog wordt gestimuleerd. We zetten mensen aan om te denken in oplossingen en

argumenten. We maken complexe discussies overzichtelijk door voordelen en

nadelen per idee helder weer te geven. Doordat we usecases hebben uitgedacht

voor burgers, politici en ambtenaren, kunnen we alle relevante actoren betrekken op

één platform.

impact 1) Meer burgers worden inhoudelijk betrokken bij vraagstukken en beleidsvoorstellen.

2) Alle betrokkenen worden geconfronteerd met alle argumenten, waardoor

knelpunten snel worden geïdentificeerd en gecommuniceerd naar zij die een

beslissing moeten maken. 3) Politieke partijen worden gestimuleerd om heldere

onderbouwing te geven voor hun mening, waardoor politieke partijen eerder geneigd

zullen zijn om voor ideeën te zijn waar goede argumten voor zijn. 4) Communicatie

over genomen beslissingen van overheden is verbeterd, doordat iedereen op Argu

gemakkelijk kan zien wat er is gekozen en waarom dit is gekozen.

uitvoeringskrach

t -

overdraagbaar Het Argu platform is gemakkelijk in te zetten voor alle overheden. De software is

flexibel en zeer schaalbaar.


team

Ondersteuning

Exposure We zijn een kleine start-up met drie jonge, enthousiaste ondernemers. We zijn trots

op wat we hebben gemaakt, maar hebben nu vooral gebruikers en interessante pilot

cases nodig. We zouden willen dat overheden onze software inzetten voor

vraagstukken waar burgers bij betrokken moeten worden. We zijn dus op zoek naar

overheden (gemeentes / provincies / het rijk) die e-participatie middelen in zouden

willen zetten.

Expertise Kennis over het faciliteren van inspraak door middel van digitale middelen is zeer

welkom.

Financiering Doordat we een kleine, startende onderneming zijn, zijn we nog niet in staat om

salarissen uit te keren. Dit lossen we momenteel op door vooral bij te lenen bij DUO.

Geen ideale situatie! Elke vorm van financiering zou ons gigantisch kunnen helpen.

Toelichting -

Lokaal Utrecht

Project 3

Naam In Brabant doen we het Verantwoord Anders

datum 21-4-2015

Thema’s open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, netwerk

democratie

concreet Het volledige plan/voorstel kunt u vinden op www.verantwoordanders.nl

vernieuwend Een concept ter ondersteuning van de decentralisatie in het sociale domein breed, en

een hulpmiddel voor de transitie naar een duurzame en solidaire economie met

integraal stedelijk voedselbeleid. Ontwikkeld in combinatie met de beste ervaringen

van de G1000 formule en de intentie met de D1000 vormt het de verbindende

schakel om het herstel van onze economische huishouding op sociaal, ecologisch en

financieel gebied mogelijk te maken en de voorwaarde en énige juiste bedding voor

de invoering van een onvoorwaardelijk basisinkomen.

impact Het is een revolutionair idee geboren uit wens en noodzaak. Door de onderlinge

wisselwerking van de deelprojecten, zal het zich voegen tot een complementair

systeem wat een belangrijke bijdrage zal leveren aan sociale zekerheid in de

breedste zin van het woord voor alle-tonen-burgers binnen BrabantStad.

uitvoeringskrach

t -

overdraagbaar Dit voorstel voor een andere economie met punten en lokale munt, kan model staan

voor iedere stad en/of betekent een bruikbare aanvulling en verdieping voor

bestaande G1000 activiteiten.


team Vooralsnog draag ik dit in m'n eentje. Tijdens de Werkconferentie op 1 mei

aanstaande doe ik een oproep voor adviseurs, kartrekkers en ambassadeurs.

Ondersteuning

Exposure -

Expertise -

Financiering

Mogelijk in een later stadium. Voor de opstart in Tilburg benader ik de gemeenteraad van Tilburg met een aanvraag Aanjaagfonds Burgerparticipatie ten behoeve van de volgende onderdelen: a. mij en toekomstige niet professionele werkgroepleden, vanaf 1 mei 2015 een vrijwilligersvergoeding toe te kennen, onder de voorwaarde dat onze zorg en huurtoeslag niet worden gekort. Deze vergoeding wordt bij het eenmaal draaien van het Ruilhandelsysteem vervangen door punten. b. De volledige kosten van de organisatie van de Werkconferentie op 1 mei 2015. c. Het facilliteren van de huur van ruimte inclusief catering voor werkgroepvergaderingen en reiskosten die zij moet maken ten behoeve van het burgerinitiatief.

Regelruimte graag

Toelichting

| We mogen niet langer wegkijken, volg mij in ‘deze keuze’ en committeer u !!!

Lokaal Opstart Tilburg

Project 4

Naam Innovatiefonds Leefbaarheid en MKB (Wijchen)

datum 24-4-2014

Thema’s Samenwerken met burgers

concreet De raad heeft 400.000 euro beschikbaar gesteld voor innovatieve ideeën van

burgers en MKB. Het project is in tweeën gesplitst: innovatie MKB en leefbaarheid.

samen met het5 MKB is een innovatiedag met pitches van de beste ideeën

georganiseerd. De beste ideeën zijn beloond met een voucher

vernieuwend Nieuw is het opsteken van criteria samen met burgers, het aangaan van de

subsidieverordening en de burgeradviesgroep die het college adviseert over

geschiktheid van initiatieven.

impact Het project kan eindeloos herhaald worden

uitvoeringskrach

t -

overdraagbaar Dit project is overdraagbaar naar elke gemeente


team Gemeente, MKB, burgers

Ondersteuning

Exposure

Expertise -

Financiering -

Regelruimte

Toelichting -

Lokaal Wijchen

mailto:[email protected]

Project 5

Naam BuurtApp

datum 1-5-2015

Thema’s e-democratie, democratiserende initiatieven, lokale media en democratie,

netwerkdemocratie

concreet De BuurtApp is een nieuwe app die het mogelijk maak voor buurtbewoners om

elkaar te vinden, beter te leren kennen (voornaam, straatnaam, foto) en

makkelijker met elkaar te communiceren

vernieuwend 1. de eerste App in Nederland die is gericht is op communicatie tussen

buurtbewoners

2. Het eerste internetplatform voor buren waarbij gebruikers zelf kunnen

aangeven wat ze onder hun buurt verstaan

3. De mogelijkheid om berichten te plaatsen op straat, buurt, wijk en

gemeenteniveau

impact De 1.0 versie die sinds maart op de markt is bereikt nu zo’n 1000 inwoners in

Utrecht. Met de DC wil ik de app geschikter maken voor de communicatie tussen

burgers en gemeentelijke overheden. daardoor zal in de toekomst de

communicatie tussen buurtbewoners onderling en tussen buurtbewoners en

overheid soepeler verlopen

uitvoeringskrach

t x

overdraagbaar De huidige, eerste versie van de buurtApp is al landelijk te downloaden en kan dus

in alle gemeenten in Nederland worden ingezet


team Naam organisatie: buurtcontact

naam ontwikkelaar: Norbert Scholl

Ondersteuning

Exposure Zoals bij alle social media is een zo breed mogelijke exposure essentieel. De

Democratic Challenge kan me helpen om ook bij gemeenten bekend te raken

Expertise Hoe kan ik de functionaliteiten in onze toekomstige updates optimaal vormgeven om

communicatie tussen burgers en gemeenten te optimaliseren?

Financiering Het optimaliseren om de communicatie tussen buurtbewoners/burgers en de

gemeente te versterken gaat naar verwachting tussen de 10.000 en 20.000 euro aan

programmeerkosten bedragen

Regelruimte BuurtApp is een sociale onderneming met een maatschappelijk doel én een

commercieel doel. Welke ruimte krijg ik van de overheid om beide doelen te kunnen


blijven nastreven?

Toelichting Kennis, inspiratie en financiering. Ik zoek naar contacten en input van gemeenten én

van het ministerie van Binnenlandse Zaken.

Lokaal Utrecht

Project 6

Naam Verbindende Kaders

datum 4-5-2015

Thema’s Open democratie, besluitvormingsprocessen

concreet Bronckhorst streeft ernaar een gemeente te zijn die ruimte geeft aan de kracht

van de samenleving en deze versterkt. Dat doet zij door de inzet van

gebiedsambtenaren. Zij gaan zonder inhoudelijke opdracht de gebieden in en het

gesprek aan met inwoners, organisaties, ondernemers. Ze gaan op zoek naar de

zelfkracht en ondersteunen die. Ze verbinden buiten met buiten en binnen met

binnen. Ze gaan uit van mogelijkheden en stellen (intern) beleid ter discussie als

deze belemmerend werken voor initiatieven uit de samenleving. Zij worden hierin

gesteund door gebiedswethouders en het management van de organsatie

vernieuwend We hebben nog niet kunnen vinden of er vergelijkbare trajecten bestaan. we

hebben de indruk dat de ontwikkeling van de doe-democratie nog niet voldoende is

vertaald naar de gemeente zelf, wat betekent het voor de werkwijze van de

gemeente (organisatie en bestuur)

impact Wij zijn ervan overtuigd dat een cultuurverandering binnen de gemeente essentieel

is om de aansluiting met de samenleving te behouden. Door die

cultuurverandering zowel bestuurlijk als ambtelijk te maken kan dit de

samenleving een boost geven: inwoners krijgen weer vertrouwen in de gemeente

als partner.

uitvoeringskrach

t x

overdraagbaar Zowel proces als uitkomst kan door andere gemeenten gebruikt worden


team Gemeenteraad, Dorpsbelangorganisaties, inwoners

Ondersteuning

Exposure -

Expertise Meedenkkracht op inhoud en proces. Op welke manier gaan we de discussie voeren

met inwoners.

Financiering Inhuur expertise bij begeleiding gemeenteraad en inwoners.


Regelruimte -

Toelichting Meedenken, advisering, coaching in zoekproces. Inbreng van expertise, nieuwe

inzichten, etc.

Lokaal Bronckhorst / Hengelo GLd

Project 7

Naam Samenleving Voorop – domein bestuur

datum 11-5-2015

Thema’s open democratie, besluitvorming processen, netwerk democratie

concreet Sinds 2011 zijn we in de organisatie aan de slag met Samenleving Voorop. Al

pionierend krijgen we er gevoel bij en zijn we aan het ontwikkelen in een andere rol

van het zijn van overheid. Samenleving Voorop is een belangrijk onderwerp en

ontwikkelperspectief in de organisatie.

In 2011 is de aanleiding als volgt weergegeven ”Burgers zijn zelfredzamer en

communiceren meer via netwerken, ook door de mogelijkheden van digitalisering.

Burgers hebben andere verwachtingen van de (gemeentelijke) overheid gekregen en

kunnen hun opvattingen veel meer uiten. Van de gemeente wordt meer dan eerder

gevraagd om te acteren in een netwerk met partners en daarin die rol te pakken die

niet door andere partijen kan worden opgepakt. Ook staat de gemeente voor de

opgave om met minder middelen dezelfde maatschappelijke vraagstukken op een

andere wijze op te lossen. De veranderende financiële context is een kans om naar

de overheid te kijken en haar rolneming in de maatschappij.”

De term ‘Samenleving Voorop’ is gekozen, om het proces uit te leggen voor de wijze

waarop de gemeente Leusden een andere, bij deze tijd passende rol in de

samenleving kan aannemen. We gaan daarbij uit van:

1. maximale zelfredzaamheid en het zelfoplossend vermogen van de samenleving

(inwoners, instellingen, bedrijven).

2. de veranderende zorgplicht van de overheid van “zorgen voor” naar “zorgen dat”.

De organisatie, inhoud en deels ook bekostiging is daarbij aan de samenleving zelf.

De nieuwe rol van de gemeente (bestuurders en ambtenaren) spitst zich toe op het

pakken van die rol die niet door andere partijen in de samenleving kan worden

opgepakt. Daarbij zetten we in op de vraag hoe wij anderen in staat kunnen stellen

vanuit hun eigen kennis en kracht te presteren in maatschappelijke vraagstukken. We

nodigen maatschappelijke organisaties en individuele inwoners actief uit om zich

bezig te houden met de kwaliteit, het functioneren van de samenleving. De gemeente

bevordert de totstandkoming van maatschappelijke verbanden en netwerken in

formele en niet-formele structuren. Ze beoordeelt initiatieven uit de samenleving

vanuit een “ja- tenzij” principe.

De politiek bepaalt of en binnen welke kaders wettelijk en daarop aanvullend beleid

wordt gemaakt. De gemeente faciliteert de beleidsmakers (inwoners,

maatschappelijke organisaties, bedrijven) bij het opstellen van de beleidsvoorstellen.

Daarnaast is er ook een rol voor de politiek weggelegd als het gaat om het

beoordelen van eventuele maatschappelijke verschillen die zouden kunnen ontstaan

door de terugtredende overheid en de zelfredzaamheid van de samenleving.

We zetten in op de ontwikkeling van burgerparticipatie naar overheidsparticipatie.

Onderscheid burgerparticipatie en overheidsparticipatie:

1. Burgerparticipatie: burgers doen mee met initiatieven van de overheid.

De gemeente stippelt en voert beleid uit en biedt in een of meerdere fases daar van

gelegenheid aan burgers om mee te denken of hun mening te geven. Wij vragen

burgers mee te doen, mee te denken.

2. Overheidsparticipatie: de overheid doet mee met initiatieven van burgers.

Bij overheidsparticipatie gaat het erom de samenleving in haar kracht te zetten. De

initiatieven komen niet van de overheid, maar uit de samenleving. Wij participeren in

die projecten die in de samenleving ontstaan, en waar ondersteuning van de overheid

nodig is. Niet perse ondersteuning in de vorm van geld, maar bijvoorbeeld door

meedenken, contacten leggen, partijen bijeenbrengen etc.

Op het eerste gezicht lijkt het misschien dat burgers en overheden minder met elkaar

te maken krijgen doordat taken verschuiven. Echter, schijn bedriegt. De relatie wordt

juist intensiever. De term ‘overheidsparticipatie’, zegt het al. De overheid participeert,

doet mee, is partner in de initiatieven van burgers. Een totaal vernieuwde

samenwerking.

Het gaat niet om het aanpassen van regels, het gaat om gedrag. Positief meedenken

aan beide kanten: zowel vanuit de politiek, als vanuit het burgerinitiatief. Daarbij past

een houding van loslaten en ruimte geven voor maatschappelijke actieve burgers. De

overheid is er om voorwaarden te scheppen om burgers optimaal in de gelegenheid

te stellen de actieve bijdrage te leveren. Door zaken aan te jagen of te stimuleren, of

voor instrumenten te zorgen die een doorbraak kunnen forceren.

Vanuit het doel van Samenleving Voorop is duidelijk dat Samenleving Voorop zowel

de hele organisatie raakt, als de hele samenleving. We hebben allemaal met deze

ontwikkeling en het proces te maken. Samenleving Voorop moet zoveel mogelijk

geïntegreerd worden in het huidige, dagelijkse werk, zodat het niet al extra

inspanning voelt. We onderscheiden 5 domeinen waar het vliegwieleffect van

Samenleving Voorop zou moeten ontstaan:

1. Samenleving

2. Afdeling Dienstverlening

3. Afdeling Beleid

4. Afdeling Bedrijfsvoering

5. College en Raad

De wisselwerking tussen de verschillende domeinen is van groot belang. Ieder

domein opereert zelfstandig, maar kan niet zonder de input van de andere domeinen.

Op deze 5 domeinen zetten we in. We werken met jaarprogramma's waarin door

middel van activiteiten continue aandacht vragen/ eisen voor Samenleving Voorop.

Vanuit de ervaring in de afgelopen jaren zien we dat het effect heeft. Met name op de

domeinen 2 t/m 4 zien we resultaten. De houding van de ambtenaren ten aanzien

van initiatieven is daadwerkelijk veranderd. Continue wordt gezocht naar het mogelijk

maken van initiatieven en het ruimte geven voor ontwikkeling.

Onze zoektocht is nu hoe we het domein Samenleving en het domein Bestuur tot

merkbare resultaten kunnen laten komen. Dan komen we daadwerkelijk tot een

omslag in het handelen van de gemeente.

De raad staat achter de ontwikkeling Samenleving Voorop. In het coalitieakkoord

staat dit mooi beschreven.

De challenge is nu hoe we vanuit het onderstrepen van het belang van de

ontwikkeling komen tot een daadwerkelijke andere houding en anders handelen dan

nu het geval is.

vernieuwend In den lande wordt vaker ingezet op ontwikkelingen als Samenleving Voorop. Het

vernieuwende van onze beweging is dat wij gelijktijdig inzetten op 5 domeinen. Voor

het domein Bestuur hebben we diverse activiteiten gedaan, zoals:

* bijeenkomst over de Raad van de Toekomst

* bijeenkomst over overheidsparticipatie en de rol van de raad

* Raadsvoorstellen waarin expliciet wordt ingezet op Samenleving Voorop door een

andere werkwijze.

Vanuit de kennis en kunde (van onszelf opgedaan in de afgelopen jaren, maar ook

van externe sprekers) willen we komen tot een volgende stap op het domein Bestuur.

De volgende stap is te komen vanuit de theorie naar de praktijk. Met deze challenge

willen we inzetten op een intensief traject van één jaar om met de raad te komen tot

een nieuwe werkwijze handelend vanuit de visie Samenleving Voorop.

impact Inzet op het domein Bestuur zorgt er voor dat het democratische proces

daadwerkelijk kan veranderen. Het domein Bestuur is het ideale domein om

verandering te bewerkstelligen. Het domein heeft zeggingskracht en

sturingsmogelijkheden. We hebben de afgelopen jaren vooral ingezet op houding en

gedrag van ambtenaren om initiatieven mogelijk te maken. Het is nu een goed

moment om in te zetten op de raad. Zeker ook omdat over een aantal jaar opnieuw

verkiezingen zijn. De challenge is om voor die tijd de raad een eigen nieuwe

werkwijze te laten ontwerpen. Over 3 jaar moet die werkwijze staan en wordt op de

nieuwe manier gewerkt. Tevens gaat van de nieuwe werkwijze een stimulans uit naar

het domein Samenleving. En daar zullen de daadwerkelijke resultaten merkbaar

worden!

uitvoeringskrach

t We zetten met de challenge in op het domein bestuur. Het mooie is dat onze hele

ontwikkeling Samenleving Voorop overdraagbaar is. De ervaringen die we de

afgelopen jaren hebben opgedaan (wat werkt wel en wat werkt niet om tot een

cultuurverandering in de organisatie te komen, hoe krijg je de samenleving in

beweging - wat werkt wel en wat werkt niet, waar zijn we tegenaan gelopen in de

praktijk) etc. kan worden doorgegeven.

Het domein bestuur is interessant voor andere gemeenten, omdat iedere gemeente

te maken heeft met een college en raad. Voor de lokale democratie is het domein

Bestuur een heel belangrijke speler. Hoe krijg je ontwikkeling binnen dit domein, en

wat is er mogelijk aan ontwikkelingen? Dat willen wij gaan uitzoeken, en onze

ervaringen en do's en dont's willen we delen.

overdraagbaar We zetten met de challenge in op het domein bestuur. Het mooie is dat onze hele

ontwikkeling Samenleving Voorop overdraagbaar is. De ervaringen die we de

afgelopen jaren hebben opgedaan (wat werkt wel en wat werkt niet om tot een

cultuurverandering in de organisatie te komen, hoe krijg je de samenleving in

beweging - wat werkt wel en wat werkt niet, waar zijn we tegenaan gelopen in de

praktijk) etc. kan worden doorgegeven.

Het domein bestuur is interessant voor andere gemeenten, omdat iedere gemeente

te maken heeft met een college en raad. Voor de lokale democratie is het domein

Bestuur een heel belangrijke speler. Hoe krijg je ontwikkeling binnen dit domein, en

wat is er mogelijk aan ontwikkelingen? Dat willen wij gaan uitzoeken, en onze

ervaringen en do's en dont's willen we delen.


team Gemeente Leusden:

- Raad

- College

- ambtenaren

- Aanjaagteam

* De Leusdense samenleving

- initiatiefnemers

- stakeholders

Ondersteuning

Exposure Publiceren over de beweging die de gemeente Leusden met Samenleving Voorop

maakt dat het bekendheid krijgt. Publiceren en kennisdelen is een mooi middel om

verder te komen. Wij zouden willen publiceren over de ontwikkeling Samenleving

Voorop. En we willen kennisdelen met gemeenten/ organisaties die met dergelijke

ontwikkelingen bezig zijn.

Expertise We hebben behoefte aan expertise/ denkkracht/ sparringpartners. Ons 'theoretisch

kader' en onze visie hebben we. Op de domeinen Bedrijfsvoering, Beleid en

Dienstverlening hebben we stappen gezet. We zouden graag de denkkracht van

experts gebruiken om een plan van aanpak/ programma te ontwikkelen voor het

domein Bestuur. Een plan/ programma om ontwikkeling en resultaten te zien op het

domein Bestuur.

De mogelijkheden voor het verlenen van expertise zouden wij graag nader met u

willen onderzoeken.

Financiering Wij vragen een bijdrage van € 15.000,- aan cofinanciering om het komende jaar

intensief in te kunnen zetten op het domein Bestuur, en daarbij het plan/ programma

tot uitvoering te kunnen brengen. De kosten bestaan uit (sprekers, trainee voor de

ondersteuning, zaalhuur en - benodigdheden).

Deskundige ondersteuning bij het zoeken naar andere financiering is ook van harte

welkom.

Regelruimte -

Toelichting -

Lokaal Leusden

Project 8

Naam Vernieuwing lokale democratie Bodegraven-Reeuwijk

datum 13-5-2015


concreet De innovatietafel en de agendacommissie roept burgers, maatschappelijke

organisaties, bedrijven op de initiatieven die de participatiegedachte ondersteunen.

Ons plan heeft betrekking op het verbinden van context, taken, organisaties en

mensen.

vernieuwend Veel projecten op het gebied van democratische vernieuwing blijven steken in

analyse. Voor daadwerkelijke verandering is loslaten van het vertrouwde en

ontvangen van het nieuwe nodig. Dat vraag lef, vertrouwen in elkaar en energie. Ons

plan heeft tot doel innoverende energie vrij te maken binnen het (oude) politiek

bestuurlijke systeem.

impact De gemeenteraden vergaderen nog twee keer per jaar (begroting en

verantwoording). Voor het overige organiseert het college van B&W bijeenkomsten

met burgers.

uitvoeringskrach

t -

overdraagbaar Via social media, vakliteratuur


team Innovatietafel Bodegraven-Reeuwijk (initiatief gemeente) en Agendacommissie

Sociaal Domein Nieuwkoop

Ondersteuning

Exposure -

Expertise Voor het veranderen van het politiek bestuurlijk systeem zou ik graag in contact

komen met (voormalig) bestuurders van gemeenten en maatschappelijke

organisaties.

Financiering Een bescheiden budget is wenselijk, nog nader te bepalen.

Regelruimte -

Toelichting -

Lokaal Bodegraven-Reeuwijk Nieuwkoop

Project 9

Naam Het Lukt Ons! - crowdfunding West-Friesland

datum 13-5-2015

Thema’s begroting, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, netwerk

democratie

concreet Het huidige subsidieproces is niet-transparant: vaak bestaan er jarenlange

subsidierelaties tussen gemeente en stichtingen/verenigingen. Het is lastig om te

onderzoeken of er draagvlak is voor activiteiten van deze organisaties en de

beoordeling ligt vaak bij één of enkele ambtenaren. Door dit proces en het toekennen

volledig online te zetten, ontstaan er mogelijkheden om deze patronen te doorbreken

en subsidies echt te baseren op maatschappelijk draagvlak. Burgers bepalen of zij

een project steunen of niet en niet de mensen met de beste contacten in het

gemeentehuis.

vernieuwend Het vernieuwende aan het project is de aanpak: het volledige traject is gebaseerd op

het zichtbaar maken van het gehele proces. Het is geen nieuw proces of een project

dat een compleet nieuwe realiteit neerzet, maar een manier om met een simpel

instrument, een platform, de processen van binnenuit te kantelen. Het crowdfunden

'parasiteert' volledig op alle bestaande netwerken, maar brengt een andere dynamiek

in de relaties, waardoor op termijn een democratiseringsslag gemaakt wordt op het

gebied van subsidierelaties.

impact De eerste projecten hebben al laten zien dat het systeem heel transparant maakt dat

sommige verenigingen en stichtingen helemaal niet zo veel steun krijgen als dat zij

zeggen. Ook blijkt tijdens de voorbereidende werkzaamheden al snel dat regelmatig

onrealistische bedragen gevraagd werden door organisaties. De eerste

veranderingen zijn al zichtbaar. Op termijn kan dit betekenen dat

subsidieverordeningen helemaal op de schop gaan en dat het toekennen van

beschikkingen democratiseert.

uitvoeringskrach

t -

overdraagbaar Gemeenten leren dat burgers heel goed zelf kunnen beoordelen of een project

maatschappelijk nut heeft. Gemeenten leren ook dat de maatschappij veel sterker

wordt als organisaties voor een groot deel zelf financiering regelen en als inwoners

inspraak hebben op waar subsidie aan toegekend wordt.


team Vrijwilligerspunt West-Friesland, de Westfriese Uitdaging, 1%-club, gemeente

Medemblik, gemeente Enkhuizen, gemeente Stede Broec, gemeente Drechterland,

gemeente Hoorn, gemeente Koggenland, Gemeente Opmeer, Rabobank en Univé

Ondersteuning

Exposure Promotiefilmpjes, maar vooral ook exposure bij wethouders en

gemeentesecretarissen zou echt enorm helpen. Wij merken dat de meeste

besluitvormers niet echt online aanwezig zijn. Dat betekent dus vooral veel

gesprekken voeren. Dit kost enorm veel tijd. Artikelen, congressen, mailings etc

zouden ons enorm helpen.

Expertise Voor Het Lukt Ons! is het prettig als het lukt om een aantal organisaties een enorm

succesvolle campagne te geven. Wat we nu zien, is dat ook verenigingen en

stichtingen gewend zijn aan het systeem van 'subsidies en fondsen aanschrijven' en

niet zelf hun netwerken weten te activeren. Door een aantal best practices neer te

zetten, ontstaat een situatie waarbij zij snel zelf succesvol campagne kunnen voeren

(knippen/plakken). Ze zien het nu nog niet voor zich.

Financiering Alle vormgeving en promotiemateriaal maken we nu helaas allemaal zelf. We merken

dat het woord 'crowdfunding' absoluut nog niet ingeburgerd is. Het zou enorm fijn zijn

als in een paar korte filmpjes duidelijk wordt wat het betekent voor verschillende

doelgroepen: ambtenaren, wethouders, organisaties én ondernemers.

Regelruimte

Toelichting

Lokaal West-Friesland

Project 10

Naam G250 werkt!

datum 18-5-2015


democratie

concreet In maart 2015 organiseerden bewoners en ondernemers uit de Amsterdamse Pijp,

ambtenaren en politici gezamenlijk de G250 Buurttop De Pijp. Het initiatief voor deze

burgertop ging uit van een groep bewoners van de Pijp die nadrukkelijk ondernemers,

ambtenaren en politici betrokken bij de voorbereidingen van deze burgertop. Hierdoor

ontstond een werkgroep waarin alle voornoemde partijen vertegenwoordigd waren en

die binnen enkele maanden een zeer geslaagde Buurttop wisten te organiseren.

De Buurttop zelf werd door veel deelnemers omschreven als inspirerend en

stimulerend. Door meerdere deelnemers werd uitgesproken dat ze hoopten dat deze

Buurttop niet op zichzelf zou staan, dat het hier niet bij zou blijven.

Zowel de samenwerking in het voorbereidingstraject als de positieve reacties op de

Buurttop zelf inspireerden de leden van de organiserende werkgroep om op deze

Buurttop voort te bouwen onder de naam de G250 werkt!

De G250 biedt kansen voor de ontwikkeling van een succesvolle co-creatie tussen

bewoners, ondernemers, professionals en stadsdeel (gemeente Amsterdam). De

werkgroep, bestaande uit bewoners en ondernemers uit de Pijp, ambtenaren van

stadsdeel Zuid en leden van de bestuurscommissie Amsterdam Zuid, wil een platform

creeren dat bewoners en ondernemers de kans geeft daadwerkelijk initiatieven te

ontplooien voor de Pijp.

We willen ‘van onderaf’ werken, dat wil zeggen dat we niet eerst plannen maken,

maar uitgaan van de initiatieven in de wijk, van bewoners en ondernemer zelf.

Bestaande initiatieven worden met elkaar in contact gebracht, onderlinge

samenwerking gestimuleerd.

Co-creatie is de methodiek: alle partijen dragen bij vanuit hun eigen rol en taak en

verantwoordelijkheden. Door samen te werken, door elkaar ondersteuning te geven

en uit te leggen hoe je van een idee naar een concreet voorstel kan komen en hoe

een voorstel tot uitvoering is te brengen. Maar ook door verbindingen aan te gaan

met anderen die ook achter het idee staan of misschien al een stapje verder zijn. De

samenwerking groeit in de praktijk en kan en zal dus niet vooraf worden vastgelegd.

De co-creatie tussen ambtenaren, stadsdeel, gemeente, bewoners en ondernemers

is werkbaar als van onderop gewerkt blijft worden en niet bovenaf te sturend of

bepalend wordt ingezet op de inhoud en het proces van de G250 werkt! Om recht te

blijven doen aan “van onderop werken” is het daarom belangrijk dat de rol van de

coördinatie volgend is, flexibel blijft en zich in de praktijk ontwikkeld.

De resultaten van de Buurttop G250 zijn een basis en zullen in het begin

richtinggevend zijn. Voor de praktische invulling wordt bijvoorbeeld gedacht aan

regelmatig terugkerende bijeenkomsten waar verschillende thematische werkgroepen

bijeenkomen en ervaringen met elkaar delen, voorstellen toetsen en nieuwe

deelnemers de kans geven aan te sluiten.

In november 2015 is een bijeenkomst gepland voor alle deelnemers aan de Buurttop

G250. Deze bijeenkomst willen we de eerste concrete resultaten laten zien.

Waarom is het project vernieuwend?

Bijzonder aan dit project is dat het een co-creatie tussen politici, ambtenaren,

bewoners en ondernemers betreft. Vanaf het begin is door deze partijen, die

gezamenlijk op zoek zijn naar een nieuwe vorm van lokale democratie,

samengewerkt. Anders dan bij andere burgertops waren politici en ambtenaren vanaf

het begin betrokken bij het proces en actief deelnemer tijdens de Buurttop

vernieuwend Het project is een vervolg op de G250 Buurttop de Pijp. Bijzonder is het feit dat

burgers, ondernemers, ambtenaren en politici vanaf het begin samenwerken in dit

project en ook de ambitie hebben dit project gezamenlijk vorm te geven.

impact De verwachting is dat de G250 werkt! kan bewerkstelligen dat bewoners,

ondernemers, ambtenaren en politici op een andere manier gaan samenwerken.

Gezamenlijk wordt een proces op gang gebracht waarvan de uitkomst niet vooraf te

voorspellen is. Belangrijk is het vasthouden van de positieve energie die de Buurttop

opleverde, het bereiken van zoveel mogelijk bewoners en ondernemers uit de Pijp en

het op gang houden van de samenwerking tussen alle betrokken partijen.

uitvoeringskrach

t -

overdraagbaar De komende periode zullen veel ervaringen opgedaan worden. Een aantal ideeën zal

werken, andere weer niet. Lukt het structureel zoveel mogelijk bewoners en

ondernemers te betrekken en het proces gaande te houden? Deze ervaringen zullen

voor andere steden leerzaam zijn en hopelijk een stimulans zijn om (delen van) de

aanpak in de Amsterdamse Pijp over te nemen


team Bewoners, ondernemers uit de Pijp, ambtenaren van stadsdeel Zuid, politici uit de

bestuurscommissie Amsterdam Zuid

Ondersteuning

Exposure Met name advisering en begeleiding door deskundigen zou van grote waarde zijn.

Exposure van het project en financiering van publiciteit zou helpen bij het bereiken

van zoveel mogelijk bewoners en ondernemers.

Expertise Advisering en meekijken door deskundigen zal in dit proces van grote waarde zijn.

Financiering Mogelijk bijdrages aan publiciteit en de organisatie van open bijeenkomsten kunnen

dit project op weg helpen.

Regelruimte Hier zouden de betrokken politici in kunnen voorzien.

Toelichting -

Lokaal De Pijp, Amsterdam

Project 11

Naam De stem van de stad

datum 18-5-2015

Thema’s e-democratie, besluitvorming processen, lokale media en democratie,

burgerjournalistiek

concreet Programma De stem van de stad

Inclusieve burgerpersbureaus in stadswijken

In diverse steden zijn lokale burgerpersbureaus actief, bijvoorbeeld in Amsterdam

Noord en Bos en Lommer en in Den Haag in de Schilderswijk en Transvaalbuurt.

We signaleren twee kwesties waar we in dit programma oplossingen voor aandragen.

1 Vertegenwoordiging onvolledig

Burgerpersbureaus zijn overwegend van en voor witte hoogopgeleide buurtbewoners

en professionals, ze vertegenwoordigen niet de hele wijk, maar slechts een

minderheid. Wijkpersbureaus in de steden moeten een groter deel van de bevolking

gaan vertegenwoordigen.

2 Duurzaamheid wankel

Er komt minder geld beschikbaar voor de journalistiek. De rol van burgerjournalisten

naast de professionals wordt groter. Maar ook de burgerjournalist is niet gratis. En

zeker niet as er anderen moeten worden opgeleid. Dan zijn er betaalde vrijwilligers

nodig. Om deze persbureaus duurzaam te maken is er wel een basisorganisatie

nodig en dus ook geld, een verdienmodel.

De financiering van persbureaus bestaat nu vooral uit tijdelijke (vaak kleine) subsidies

uit burgerinitiatieven of andere overheidsbudgetten. Dat maakt ze heel afhankelijk

van de goodwill van de lokale overheid. Alternatieve financieringsbronnen zijn

corporaties (leefbaarheidsgeld, wordt minder), welzijnsorganisaties (leefbaarheid en

sociale cohesie) ondernemers (betere naam voor de wijk) en andere fondsen

(bijvoorbeeld door community art projecten).

Oplossingen

In De Stem van de Stad zoeken we naar structurele oplossingen. Met professionals

en ervaringsdeskundigen ontwikkelen we in een jaar tijd werkmodellen om de twee

bovenstaande kwesties beter te kunnen aanpakken.

Training

Door training van professionals leren burgers van divers opleidingsniveau en met

diverse moedertalen beter verwoorden wat er speelt in hun buurt en in hun leven. Dit

gebeurt al op diverse plekken, maar zou uitbreid moeten worden en beter ingebed in

de buurt.

Verstevig lokaal netwerk

Daarbij heb je een lokaal netwerk nodig: organisaties en instellingen die belang

hebben bij een wijkpersbureau en het willen ondersteunen. Dat zijn bijvoorbeeld

lokale overheden, bewonersorganisaties, ondernemers, buurtscholen,

weekendacademies, lokale overheden. In een brede netwerk verkenning kunnen we

dat voor drie of vier persbureaus onderzoeken.

Structurele samenwerking

Structurele begeleiding kan bijvoorbeeld worden geboden door welzijnsorganisaties

(locaties en buurtwerkers) samenwerking met Hogescholen (vakkennis van media).

Docenten en mediastudenten met een biculturele achtergrond kunnen we

inschakelen een opleidingstraject aanbieden, zodat ze tijdens hun stage bewoners

opleiden . Zij hebben ervaring met media, en met omgaan met culturele verschillen.

vernieuwend Vernieuwend in De Stem van de Stad zijn de brede aanpak met een groot

ondersteunend netwerk van instellingen en opleidingen en de inclusiviteit, waardoor

de meerderheid van de bevolking (de laagopgeleide nieuwe stadsbewoner) zijn/haar

stem kan laten horen.

impact Veel meer stadsbewoners kunnen verwoorden wat de problemen en oplossingen zijn

in hun wijk en hebben het netwerk om er ook iets aan te doen.

uitvoeringskrach

t -

overdraagbaar Buurtbewoners, buurtwerkers en docenten en studenten krijgen training on the job

om zelf aan het werk te gaan.


team Amsterdam: gibraltarpers.nl, jongesla.org, communicatielabwest.nl, boloboost,

hogeschool van amsterdam, ijdockzz,

Den Haag (o.v.) city mondial, haagse hogeschool

Ondersteuning

Exposure Bekendheid, zodat andere burgerpersbureaus hun kennis en ervaring kunnen delen

Expertise Bijvoorbeeld

training van ambtenaren voor burgerjournalisten: inzicht in besluitvorming, wat doet

een persvoorlichter? een kijkje achter de schermen.

Financiering cofinanciering voor een jaartraject (start september 2015)

Regelruimte Nog niet bekend

Toelichting In een gesprek verkennen we wat we voor elkaar kunnen betekenen

Lokaal Amsterdam en Den Haag (o.v.)

Project 12

Naam Bewoners als bestuurders

datum 26-5-2015

Thema’s begroting, open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven,

netwerk democratie

concreet Als belevingsadviseur benader ik het vraagstuk vanuit het menselijk gedrag. Wat is

het effect van een maatregel, wat doet het met de bewoners? Zo ben ik op dit

puntensysteem gekomen.

Iedereen die stemrecht heeft krijgt per half jaar een bepaald aantal (bijvoorbeeld 100)

punten, dat is hun ‘budget’. Deze punten zijn gekoppeld aan je BSN nummer en zijn

niet verhandelbaar. De punten hebben een bepaalde geldigheidsduur, binnen een

periode, bijvoorbeeld een half jaar, moeten je punten besteed zijn anders verlopen ze

en komen in de “algemene pot” terecht.

In totaal is er per termijn een vast aantal punten te verdelen. De waarde per punt is

het gemeentelijke budget gedeeld door het totale aantal punten. Het financiële

budget kan variëren, het aantal stemgerechtigden ook, de waarde per punt dus ook.

Je eigen punten kun je gewoon thuis achter je computer inzetten op gemeentelijk

niveau (zoals onderwijs, landbouw en veeteelt, infrastructuur, zorg etc.) tot op

straatniveau (riolering vervangen, herbestrating van een bepaalde straat, een

wijkagent, nieuwe schoolboeken etc.) en alles daar tussen in. Een soort

stamboomstructuur. Als het je niet interesseert kun je je punten ook gewoon niet

inzetten, deze komen dan in de “algemene pot”. Zodra de punten zijn ingezet worden

deze omgezet naar de geldelijke waarde die ze vertegenwoordigen. Zo komt er geld

in de “potjes” van groot tot klein schaalniveau tot er voldoende in zit om het doel te

bereiken.

Als je als bewoner je punten niet hebt ingezet maar wel vind dat er iets zou moeten

gebeuren aan het onderhoud van je straat bijvoorbeeld, dan kun je dat niemand

verwijten; je hebt zelf je punten niet ingezet. Het volgende half jaar kun je jouw

puntenbudget wél gaan inzetten bijvoorbeeld voor het onderhoud van je straat en je

kunt ook je buurman vragen hetzelfde te doen. Dit systeem stimuleert op deze manier

betrokkenheid en samenwerking, de bewoner is hier zelf verantwoordelijk voor!

De “algemene pot” is het ‘budget’ van de gemeente. Als de punten door de bewoners

zijn ingezet en de onderwerpen hun punten hebben gekregen, dan kan de gemeente

de “algemene pot” verdelen. Deze “algemene pot” moet per termijn ook helemaal

besteed worden!

Door dit systeem kunnen veel ambtelijke lagen verdwijnen en kan er snel gereageerd

worden op veranderende behoefte.

Natuurlijk kan het gebeuren dat iets niet voorzien is waardoor er een probleem

ontstaat. Daardoor zullen mensen hun volgende punten daar op inzetten en zo

ontstaat er een zelfregulerend systeem. Het bestuur zou wel advies kunnen geven.

Bijvoorbeeld over riolering: Normaliter gaat een riolering 50 jaar mee, de riolering bij u

in de straat is nu 40 jaar oud. Bewoners kunnen dan alvast punten er op in zetten.

Zodra er voldoende punten staan wordt de riolering vervangen.

Het principe van “de kracht van de massa” zorgt voor een goede balans. Per

onderwerp zit er een maximum aan het aantal wat je in 1x kunt besteden. Je kunt dus

niet al je punten inzetten op je eigen wijkcentrum bijvoorbeeld. Het overzicht van de

ingezette punten komt op de site van de gemeente zodat mensen dat kunnen inzien

en eventueel bij de inzet van hun volgende punten daarmee rekening kunnen

houden.

Een massa mensen komt tot een beter antwoord dan de beste expert. De massa

corrigeert zichzelf. Mensen met kinderen zullen meer op onderwijs en kinderopvang

inzetten. Senioren zullen meer op ouderenzorg en pensioen inzetten. Dus de punten

worden verdeeld naar gelang de behoefte waardoor het een zelfregulerend systeem

wordt.

Voor bepaalde zaken die belangrijk worden gevonden door het bestuur kan de pot

“Algemeen” worden aangesproken. Hierin zitten de niet besteedde punten.

Dit puntensysteem zorgt dat het individu meer een rol krijgt in de maatschappij, niet

meer ontevreden kan zijn over besteding van maatschappelijk geld, betrokken raakt

bij zijn directe omgeving, bij maatschappelijke en economische ontwikkelingen en het

welzijn van zijn wijk/dorp/stad. Projecten waar bewoners op tegen zijn bestaan niet

meer.

Het systeem zorgt er ook voor dat langdurige trajecten, vertragingen door alle

bureaucratie, verdwijnt. Het bestuur zet de verdeelde punten om in uitvoering van het

project waardoor plannen ook niet meer kunnen verouderen en men niet meer, in dit

opzicht, achter de feiten aanloopt. Het werkt heel direct, snel uitvoerbaar en daardoor

ook snel stuurbaar.

De gemeentelijke rol is een totaal andere vorm van bestuur: een soort stembureau,

opdrachtgever voor de uitvoering en voor het verdelen van de “algemene punten”.

Het bestuur kan ook goed gedrag gaan belonen: vrijwilligerswerk met een

maatschappelijk betekenis belonen met extra punten, een jaar lang boetevrij

autorijden… etc Welk gedrag met hoeveel punten wordt beloond wordt door het

bestuur bepaald.

Dit bestuur wordt gekozen zoals nu de gemeenteraad wordt gekozen, zij zijn tevens

het bestuur van de gemeentelijke coöperatie. Niemand is er in dienst, zelfstandig

ondernemers met de benodigde kennis en kwaliteit worden ingehuurd als het nodig

is. Als je goed bent in je werk wordt je vanzelf gevraagd als er voor jou werk is.

Ondernemers kunnen “aandelen” verdienen (niet kopen!) als hun werk goed is

volbracht. Deze “aandelen” geven een voorrangspositie bij een volgende geschikte

opdracht. Zo creëert de gemeente grote betrokkenheid en een persoonlijk belang om

de opdracht goed te volbrengen.

Zeventien miljoen mensen, zeventien miljoen meningen die tellen volgens het

gelijkheidsideaal; Als iedereen vrij en gelijk in rechten en plichten geboren is, dan

heeft ook niemand méér recht dan een ander om bepaalde wetten vast te stellen of

beslissingen te nemen.(democratie volgens wikipedia)

Kortom; DE BEWONER IS BESTUURDER GEWORDEN, DE GEMEENTE EEN

UITVOERINGSORGAAN!

vernieuwend Als eerste wil ik graag de aanleidingen van mijn idee uitleggen.

* Na de tweede wereldoorlog was er in Nederland een groot saamhorigheidsgevoel.

Samen waren we slachtoffer en vanuit die gedachte is toen het sociale stelsel

ingevoerd. Later in de jaren 60 en 70 is er hard gestreden voor de vrijheid van het

individu. Mensen gingen de maatschappij anders bekijken; met zichzelf als

middelpunt. De belangen en rechten van 1 enkel persoon waren vanaf nu het

uitgangspunt. Samen is het een groep individuen geworden. Deze trend heeft zich

doorgezet in de jaren 80 en 90 en is nu, één à twee generaties later verder

ontwikkeld. Als belevingsadviseur heb ik mijzelf afgevraagd hoe je deze individuen

weer een groepsbelang kunt geven.

* Daarnaast is de rol van de overheid langzaamaan steeds groter geworden, er zijn

meer regels gekomen en verantwoordelijkheid van bewoners is overgenomen. Dit

wordt door een aantal mensen ervaren als betuttelend. Waar begint je eigen

verantwoordelijkheid? De mensen zijn zich steeds meer gaan verzetten en kregen

steeds minder respect voor autoriteit. Zo zijn overheid en bewoner steeds meer

tegenover elkaar komen te staan i.p.v. hetzelfde doel na te streven.

Omdat het individu nu een hele andere rol heeft gekregen in de maatschappij dan

voor 1960, werkt het oude/huidige systeem niet meer. Het heeft zijn tijd gehad en is

toe aan verandering.

* De sociale druk is ook veranderd; mensen zijn bang geworden om een ander aan te

spreken op asociaal gedrag. Mensen lopen er liever omheen en zorgen dat zij zelf,

als individu, er zo min mogelijk last van hebben. De “relschoppers of pesters” zijn

stoer en hebben juist status binnen hun groep. Hoe brutaler, stoerder en hoe meer

lef, des te meer kijken de anderen tegen je op. De “nette, keurige” mensen worden

dan de watjes of nerds genoemd.

Door de verstedelijking en bevolkingstoename is een persoon veel anoniemer

geworden dan vroeger waardoor het individu geen verantwoording hoeft af te leggen

aan haar omgeving. Mensen gaan uit van het eigen belang en hun status binnen de

groep.

* Het belastinggeld en de openbare ruimte zijn van ons allemaal, dus tegelijk van

niemand persoonlijk. Er is hierdoor geen eigenaarschapsgevoel. Als je met je auto

tegen een lantaarnpaal rijdt wordt de schade aan je auto erg gevonden en de

beschadigde lantaarnpaal niet, terwijl die óók een beetje van jou is. Hoe krijg je

eigenaarschapsgevoel bij iets wat van ons allemaal is?

Ambtenaren worden indirect door de inwoners betaald terwijl mensen de politie

bijvoorbeeld steeds meer zijn gaan zien als “de tegenstander”. Het is tijd dat

overheidsinstellingen en bewoners met de neuzen dezelfde kant op gaan staan,

elkaar versterken! Elke ambtenaar is tenslotte óók burger.

Dit alles bij elkaar opgeteld komt het er op neer dat de overheid en de inwoners van

Nederland een grote afstand tot elkaar hebben gekregen. De overheid gedraagt zich

autoritair (zij beheren de gezamenlijke portemonnee en bepalen de uitgaves; een

soort van democratisch gekozen dictatuur), de bevolking reageert recalcitrant. De

belangen van de inwoner en de overheid zijn zelfs zo ver uit elkaar komen te liggen

waardoor er eerder strijd ontstaat dan samenwerking en er geen

eigenaarschapsgevoel voor het individu meer is.

Met mijn plan krijgt ieder individu een stukje stuur en dus betrokkenheid bij de

samenleving! Het is een hele directe vorm van democratie. Bewoners zijn zelf direct

verantwoordelijk! De complete bestuurlijke structuur en de rol van de bewoners is een

totaal andere aanpak van lokale democratische processen.

impact Voor dit puntensysteem is een compleet andere bestuurlijke structuur nodig. De

bewoner wordt bestuurder. Omdat bewoners deze rol/verantwoordelijkheid niet

gewend zijn zal er een gewentijd nodig zijn. De gemeente/het bestuur krijgt hele

andere taken en heeft veel minder zeggenschap. De gemeente die dit experiment

durft aan te gaan heeft dan ook veel lef nodig! Het gemeentebestuur wordt een

gemeentebureau.

Na 3 jaar zullen bewoners hun verantwoordelijk voelen en moeten nemen. Gebeurt

dat niet dan krijgt het bestuur de punten, dus zeggenschap. Gebeurt dat wel dan

zullen bewoners zich trots voelen op hun straat, hun stad of dorp. Er ontstaat

eigenaarschapsgevoel en individuele belangen zijn een deel van het maatschappelijk

belang geworden. Daardoor ontstaat verantwoordelijkheidsgevoel en betrokkenheid.

Betrokkenheid met je omgeving, met de toekomst en met elkaar. Je hebt de groep

nodig om iets te bereiken.

uitvoeringskrach

t -

overdraagbaar Het puntensysteem kan in elke gemeente die écht open staat voor een structurele

vernieuwing worden toegepast. Vervolgens kan het tot provinciaal en landelijk beleid

worden uitgebreid. Hoe groter het gebied en hoe meer bewoners erbij betrokken zijn

des te beter!


team Bewoners, gemeentebestuur, wijkplatform/dorpsraad.

Dit idee kan in verschillende grootte uitgevoerd worden. Als experiment zou bij

voorkeur een dorp of wijk van minimaal 10.000 inwoners kunnen dienen. Voor het

effect zou een hele gemeente beter zijn. Wil je een goed beeld krijgen van het effect

dan zou dit experiment minimaal 10 jaar de ruimte moeten krijgen. Bewoners en

bestuur hebben gewentijd nodig en er moet iets mis kunnen gaan wat weer kan

worden bijgestuurd door het systeem.

Ondersteuning

Exposure

Expertise Ik heb het concept, hoe kan dit voet aan de grond krijgen? Expertise van open-

minded meedenkers op het gebied van:

- bewonerssamenwerking (om het woord burgerparticipatie te omzeilen),

- coöperatiebestuur

- menselijk gedrag/ omgevingspsychologie

- gemeentelijk bestuur (hoe vind je draagvlak binnen het gemeentebestuur)

- regelgeving (wat moet er aangepast worden en hoe doe je dat)

- verder weet ik het niet, ik doe dit voor het eerst…

Financiering Het bestaande (wijk-) budget wordt verdeeld over het aantal punten. Als er intern

draagvlak is en de wil om mee te werken dan is er wat budget nodig voor in te huren

expertise.

Regelruimte Hulp bij het creëren van ruimte in landelijke of lokale regelgeving. Draagvlak bij de

landelijke overheid zal stimulerend zijn voor gemeente om dit experiment aan te

gaan.

Toelichting Omdat ik geen ervaring heb op dit gebied zou het fijn zijn als de democratic challenge

mij kan helpen om een pilot te realiseren.

Lokaal Dit puntensysteem geeft bestuurders een beeld van een denkwijze die los staat van

de gebaande paden. Lezingen/workshops bij gemeenten en bijeenkomsten van

bestuurders die durven out-of-the-box te gaan en die mee kunnen denken over

implementatie van dit idee in hun gemeente. Hoe kan dit idee aangepast worden aan

hun situatie? Welke gemeente durft en krijgt de primeur?

Project 13

Naam Kenniscloud

datum 26-5-2015

Thema’s e-democratie, open democratie, democratisering initiatieven, netwerk democratie,

Kenniscloud geeft voor de diverse burger-initiatieven en woonkernen de mogelijkheid

voor het uitwisselen van kennis in een open platform en geeft inzicht aan gemeente

bestuurders en ambtenaren omtrent de voortgang van deze initiatieven.

concreet Project Kenniscloud:

Realisatie van een kennisbank als cloudoplossing ten behoeve van dorpsraden,

besturen van gebiedsplatformen, werkgroepen, verenigingen, vrijwilligersorganisaties

en non-profit instellingen.

Aanleiding

Coöperatie passiegroep Uden: Deze coöperatie is gericht op het vergroten van de

slagvaardigheid van de burgerinitiatieven waaronder de initiatieven van G1000Uden

en Udenaar de Toekomst.

Deze coöperatie speelt een belangrijke rol in de economische emancipatie van de

vele Udense burgerinitiatieven en is op zoek naar een cloud oplossing voor het zo

breed mogelijk delen van kennis .

Probleem

1. Naast ervaringskennis beschikken veel mensen over specifieke (vak)kennis of

vaardigheden. Iedereen is door opleiding, werk of een uit de hand gelopen hobby -

wel goed in 'iets'. Vaak zijn mensen bereid deze specifieke expertise te delen met

anderen.

Ondanks het internet en zoekmachines zoals Google blijkt het soms lastig te zijn om

de juiste informatie te vinden of met de juiste personen in contact te komen in je

eigen regio, belangrijk hierbij is de basis “vrijwilligheid”

2. Dorpsraden, Besturen van gebiedsplatformen, Werkgroepen, Verenigingen,

Vrijwilligersorganisaties en non-profit instellingen slaan hun documenten, ervaringen

en kennis veelal op in een eigen E-omgeving, waardoor deze niet openbaar

toegankelijk zijn om te delen met hun omgeving, tevens zijn dit vaak privé bestanden

welke makkelijk verloren gaan.

3. Het is voor Gemeenteraden, Gemeentebesturen en Abtenaren ondoenlijk om de

processen welke met de democratisering initiatieven te maken hebben te kunnen

filteren in een compleet overzicht.

Oplossing

Hiervoor is de Kenniscloud de oplossing. De te ontwikkelen software biedt niet alleen

de mogelijkheid om informatie digitaal en doorzoekbaar op te slaan. Het platform

beschikt ook over een adresboek met uitgebreide zoekmogelijkheden om op basis

van ervaringskennis of expertise in contact te komen met de juiste personen.

De Kenniscloud gaat een uitbreidingsmoduul vormen op bestaande interactieve

websites en het burenhulpsysteem SamSam welke ontwikkeld zijn door de stichting

bewonersplein en Udenaar de Toekomst, deze zijn in gebruik in Uden, Veghel,

Boekel Oss en in de toekomst belangstellende regio gemeenten: zie als voorbeeld :

https://keldonk.nl - https://mariaheide.nl -https://udenbuiten.bewonersplein.nl -

https://samsamuden.nl - https://samsamveghel.nl - https://samsamboekel.nl

( Interactieve websites in deze regio zijn als link in een aanvullende mail aan

Democratic Challenge aangeboden )

Afbakening

De Kenniscloud past binnen de doelstelling van de stichting Bewonersplein: Het

bieden van niet-commerciële ICT-oplossingen voor non-profit organisaties.

vernieuwend Het project Kenniscloud zal een grote bijdrage leveren om initiatief nemers en

doeners bij elkaar te brengen, hun expertisen zal makkelijker inzetbaar zijn in de vele

initiatieven welke spontaan ontstaan in het kader van burgerparticipatie. Kennis met

elkaar delen en elkaar ondersteunen, elkaar durven te vragen om samen een initiatief

in de praktijk te brengen.

Hoe mooi zal het zijn dat Gemeenteraden, Bestuurders van Gemeenten en

Abtenaren een overzicht hebben in de voortgang van deze initiatieven. Het zal de

lokale democratische vernieuwingsprocessen enorm ondersteunen, overzichtelijk en

autoriserend toegang verstrekken aan een ieder die hier belangstelling toont. De

software van dit systeem is volgens de nieuwste normen beveiligd, geeft privacy voor

de bewoners in hun eigen omgeving, een wachtwoord voor alle websites en hun

modules zal heel vertrouwd zijn voor de gebruiker.

impact Wij verwachten van dit project een grote positieve impuls te geven om nog meer

initiatieven te kunnen ondersteunen, de eerder door onze stichting opgezette

burenhulpsystemen en de interactieve burenwebsites vormen hiervoor voldoende

bewijs, dicht bij buurtbewoners, vertrouwt, heel eigen, geeft gevoel in een

gemeenschap, ʺ wie wil daar niet bij horen??ʺ

uitvoeringskrach

t -

overdraagbaar De basis software is met kleine tekstuele aanpassingen en door middel van

toevoeging van een postcode gebied direct in een Gemeente toepasbaar.


team Stichting bewonersplein*: Udenaar de Toekomst*: G1000-Uden*: Centrum voor

Participatie Vivaan*.

(* Sites van dit team zijn in bijlage per mail toegevoegd.)

Ondersteuning

Exposure Positieve beoordeling zodat dit bij aanvraag van financiën een positief effect zal

hebben. Het zou dit project goed beïnvloeden als dit project positief beoordeeld zou

zijn door “Democratic Challenge”, dit is zeer bruikbaar voor ons om de financiering te

optimaliseren, en andere organisaties te vragen om aan te sluiten.

Expertise Beoordeling van ons project, of toevoeging van expertise

Financiering De stichting bewonersplein en de coöperatie Udenaar de Toekomst is voor realisatie

van dit project op zoek naar financiering, wellicht wil het ministerie van binnenlandse

zaken een bijdrage of investering doen.

Regelruimte -

Toelichting Wellicht biedt U ons de kans om dit project mondeling toe te lichten?

Zie Bijlage

Lokaal Regio: Deze “kenniscloud gaat ingezet worden in Uden/Veghel/st

Oederode/Schijndel/Oss/Boekel en is copieerbaar naar andere gemeentes en

woonkernen.

Project 14

Naam Firefly uit laten vliegen

datum 28-5-2015

Thema’s Netwerk democratie

concreet Waarom Firefly zo speciaal is ( door Fred Rommens)

Firefly is in meerdere opzichten speciaal. Dat laat zich ook moeilijk beschrijven soms,

maar er zijn natuurlijk zeker een aantal redenen te geven waarom Firefly speciaal is,

anders dan andere netwerken.

Niet allemaal uniek natuurlijk, maar in de mix wel degelijk zeer uitzonderlijk en

speciaal hebben we gemerkt.

Firefly is een echt kennisnetwerk.

Maar dan wel een kennisnetwerk in de moderne variant.

Niet het delen van vakkennis staat centraal, maar het delen van kennis omtrent

vaardigheden, kwaliteiten en niet de volgende groep netwerkers die met elkaar de

laatste wetgeving op gebied van het belastingstelsel met elkaar bespreekt.

Erg nuttig, maar het ontdekken van je organisatorische vaardigheden,

leiderschapskwaliteiten, creatief denken. Dat zijn natuurlijk zaken waar elke MKB’er

iets aan heeft in de huidige tijd en dat niet alleen, hij of zij wordt er nog gelukkiger van

ook.

Firefly is een inspirerend netwerk.

Vele netwerken worden bezocht omdat dit ‘goed is voor je bedrijf’ en even zo vele

kosten dan ook energie om naar toe te gaan.

Het is een (vaak vervelende) bijkomstige verantwoordelijkheid als je zzp’er of

ondernemer bent.

Zo niet bij Firefly. Hier gaan ondernemers met plezier naar toe (gezien de maximale

opkomst waar we steeds mee te maken hebben) en gaan geïnspireerd en vol energie

weer naar huis. Er is geen bijeenkomst waar ondernemers ongeïnspireerd of zonder

iets te leren weer naar huis gaan.

Firefly is een netwerk van netwerkers.

Firefly zelf is een stichting en met het bestuur van de stichting worden de kaders

bepaald.

Er is een frame waarbinnen de verschillende groepen opereren, maar daar houdt de

bemoeienis van de stichting op.

De netwerkers bepalen zelf de invulling en aanpak van de verschillende casus binnen

de gestelde kaders en daarin is meer dan voldoende speelruimte. Door te werken

met wisselende uit het netwerk komende ‘expeditieleider’ is er geen bijeenkomst

hetzelfde.

Firefly is grensverleggend.

Als je als ondernemer of zelfstandige binnenstapt dan zul je ontdekken dat je er niet

hetzelfde naar buiten wandelt.

Firefly daagt je uit je grenzen te verleggen.

Dingen te doen die je nooit eerder deed.

Simpele dingen, zoals het spreken voor een groep, maar ook verder dan dat.

Spreken wordt presenteren, presenteren wordt toneelspelen, toneelspelen wordt film

maken.

Kortom denk niet dat je je eigen grenzen kent als je een Firefly bijeenkomst

binnenloopt.

Firefly koppelt netwerken.

Hoe vaak zien we niet MKB’ers in MKB netwerken?

Waar ontmoet je scholenstichtingen, overheidsinstellingen, studenten,

maatschappelijke instellingen, zorginstellingen??

Bij Firefly slaan we een brug juist tussen het MKB en al deze doorgaans solistisch

acterende partijen. Partijen die doorgaans huiverig zijn om een MKB netwerk binnen

te stappen. Bang voor de overdaad aan aandacht en druk die er dan vaak vanuit de

leden wordt uitgeoefend op deze potentiële klant. Zo niet bij Firefly. Daar kunnen ze

terecht zonder beperkingen, zonder dat het halve netwerk met acquisitiedoeleinden is

komen opdagen.

Firefly is MVO!

Die ‘branchevreemde’ clubs komen niet zo maar binnen.

Die komen ook nog eens met een doel.

Die organisaties, instellingen, overheden gaan we uitdagen.

Uitdagen iets van het achterste van hun tong te laten zien.

Uitdagen die vragen te stellen waar ze soms kort, soms langere tijd al mee worstelen.

Soms om vragen te stellen waarvan ze niet eens wisten dat ze die vragen hadden,

want zo werkt Firefly.

Firefly daagt uit en de gasten stellen de vragen;

Re-integratiebureau Libra (Blixembosch); mogen we wel commercieel zijn met

overheidsgeld om onze cliënten herplaatst te krijgen?

Stichting Promotie Bergeijk; Hoe krijgen we meer betrokkenheid bij onze leden bij

onze verkiezing tot Groenste Gemeente van Europa?

Dorpshuis de Buitengaander te Westerhoven: Help ons het gemeenschapshuis

anders te exploiteren anders bestaan we over een jaar misschien niet meer!

Ook de gemeente Valkenswaard stelde ons een vraag:

Kortom, geen vraag is te gek, te lastig, te vreemd of Firefly kan er mee aan de slag.

Firefly is Bijzonder!

En daar is niets te veel mee gezegd. Bijzonder dus in alle opzichten. Dit zouden meer

mensen moeten weten.

vernieuwend in de vorige vraag zijn we daarop al ingegaan.

Het concept is in 2013 voor het eerst van start gegaan met 3 cases. daarnaast

organiseren we een soort zomerevent en een afsluiting in december met vragen aan

de leden wat er volgend jaar beter of anders kan.

en daar gaan we dan mee aan de slag het jaar erop.

impact dat het 'gewoon' wordt om met elkaar als ondernemende mensen naar vraagstukken

uit onze eigen omgeving te gaan kijken en oplossingen gaan verzinnen en

implementeren. dat je meer allround naar vragen kijkt ipv vanuit je eigen perspectief

alleen.

uitvoeringskrach

t

overdraagbaar we doen dit nu succesvol in Valkenswaard en Tilburg, in Eindhoven heb ik het

geprobeerd op te zetten maar dat is voor nu even na 4 cases gedaan te hebben,

gestopt.


team Fred Rommens en Ingeborg van Meggelen

Ondersteuning

Exposure hoe kunnen we Eindhoven succces vol gaan maken en vandaar uit verder uitrollen in

nederland?

Expertise hoe kunnen we dit concept verder verspreiden en welke rol zou ik, ingeborg van

meggelen als ZP er, daar in kunnen vervullen.

Financiering

Regelruimte

Toelichting ik heb telefonisch met Jornt van Zuylen gesproken op 15 mei. ik heb nog lang niet

alles helemaal helder, anders dan dat ik dit concept Firefly (http://www.stichting-

firefly.nl/over-firefly/ ) graag wil helpen verspreiden.

de tip om te zoeken naar het verslag van hanzelab in zwolle en Greenwish op dit

terrein zijn gestrand, jullie konden ze niet vinden aldus een mail die ik op 19 mei van

Datadien, Winod <[email protected]> kreeg.

ik ga van 30 mei tm 12 juni op vakantie, maar wil dit proces toch alvast een beetje op

gang zetten. vandaar dat niet alles ingevuld is,ik praat er graag over als ik weer terug

ben.

Lokaal vanuit Brabant over Nederland verder versrpeiden

Project 15

Naam Democratisch Onderwijs Eindhoven - DOE040

datum

Thema’s open democratie, democratisering initiatieven, Onderwijs

concreet In augustus 2014 zijn we een democratische school begonnen in Eindhoven. Ook

kinderen leven in een democratie dus ook hun stem telt. Wij geloven dat onderdeel

van het leerproces op scholen zou moeten zijn dat kinderen leren hun stem te

gebruiken. Leren verantwoordelijkheid te nemen voor je eigen scholing en

ontwikkeling, maar ook voor elkaar. We hebben elkaar nodig, samenwerken brengt

ons verder. Het curriculum aanbod is bij ons afgestemd op de interesses van de

kinderen. Van daaruit is het mogelijk om vanuit intrinsieke motivatie te leren. Talent

mag eerst ontdekt worden voordat het ontwikkeld hoeft te worden. Rust, ruimte,

vertrouwen, inspiratie en een mix van leeftijden (4 t/m 18 jaar) staan garant voor een

uitdagende leeromgeving waarin leerlingen hun eigen doelen leren stellen en leren

wat zij zelf moeten ondernemen om hun doelen te halen. Uiteraard begeleidt door

coaches en binnen de middelen en mogelijkheden die er zijn worden ze gefaciliteerd

om hun doelen te behalen.

Doel van het onderwijs is om leerlingen de school te laten verlaten met een positief

zelfbeeld en een goed zicht over hun competenties. Zowel de goed ontwikkelde als

de minder ontwikkelde. Ze zijn een levend portfolio en kunnen ‘de maatschappij’

precies vertellen wie ze zijn en wat ze te bieden hebben. Dat zegt 1000-maal meer

als een diploma.

We geloven dat als leerlingen opgeleid worden om in hun kracht te staan ze de

wereld iets te bieden hebben. Precies datgene wat de wereld nodig heeft. Krachtige,

inspirerende en creatieve mensen die voor zich zelf staan en bereid zijn andere te

helpen daar waar nodig.

Onze school groeit en biedt leerlingen een kans die in het reguliere onderwijs hun

draai niet vinden en aan leerlingen wiens ouders een bewuste keuze maken voor

vrijheid van onderwijs.

De school wordt bestuurd door al haar deelnemers, dus ook de leerlingen besturen

mee. Door middels van Sociocratische kringen worden gedragen besluiten genomen.

Op basis van argumenten kunnen zowel staf als leerlingen hun doelen bereiken.

Zelfs kinderen van 8 jaar weten vol verve hun ambitie te presenteren aan de

schoolkring en vieren overwinningen als hun doel bereikt wordt en ze gesteund

worden in hun idee.

Door de intrinsiek gemotiveerde leerlingen is de omgeving een geweldige plek voor

leerkrachten en docenten. Leerlingen leren omdat ze willen leren, hun innerlijke vonk

brandt en ze willen vooruit! Geen burn-outs of overspannen docenten, er wordt

samen gewerkt aan de doelen die de leerlingen zich zelf stellen.

Er zijn al veel organisaties die ons komen bestuderen, zoals Avans hogeschool uit

Tilburg, Business School Vlerick uit Brussel en veel lokale middelbare- en

basisscholen. De bewondering voor de kinderen is steeds groot en vol verbazing ziet

men de kinderen genieten van het deelnemen aan de processen binnen de school.

We zijn daar mee een voorbeeld voor anderen. Men raakt geïnspireerd door onze

moed en inzet om deze school zo goed als onbezoldigd op te richten en in stand te

houden.

vernieuwend Deze vorm van onderwijs bestaat al langer, echter iedere school voert naar eigen

visie de regie. Er is geen overkoepelend orgaan dat regels stelt of je wel of geen

democratische school bent. Er is wel contact onderling, maar dat is meer ter steun en

inpiratie. Deze school is compleet anders omdat we, met goedkeuring van inspectie

kinderen geen curriculum op te dringen wat van bovenaf opgelegd is, en gebaseerd

is op oude waarden uit de tijd van de industriele revolutie. Wij zijn inmiddels in een

volgend stadium. Kinderen hebben de ruimte en de vrijeheid om hun 21 eeuwse

vaardigheden te ontwikkelen, op hun eigen niveau en in hun eigen tempo. Geen

klassen gemiddelden die bepalen wat jouw niveau zou moeten zijn. Dit werkt ons

inziens belemmerend. Alle mensen willen namelijk leren en zich ontwikkelen, dat hoef

je ze niet op te dringen.

impact De school is uiteraard gestart met de ambitie om heel lang te gaan bestaan. Er is

enorm geinvesteerd in mensen en middelen. We zijn een committement aangegaan

met de kinderen en hun ouders. We hebben kleuters van 4 jaar, die willen we graag

tot hun 18e een fijne inspirerende school omgeving bieden.

Het is per definitie een structurele verandering. Ouders hebben een vrije keuze voor

onderwijs in Nederland. Er is nu een nieuwe keuze ontstaan

uitvoeringskrach

t

overdraagbaar Er zijn een aantal democratische scholen in orichting in Nederland. Deze initiatieven

hebben we inmiddels als een keer uitgenodigd en helpen we door het delen van onze

ervaringen. Alles wat we ontwikkeld hebben delen we met nieuwe initiatieven. Door

het succes van een aantal scholen zie je dat anderen ook de stap durven te wagen.

Omdat steeds meer ondernemers zich inzetten en betrokken zijn bij de initiatieven zie

je dat het goede organisaties worden die niet alleen de ideele kant maar ook de

zakelijke kant goed verzorgen. Daardoor ontstaan er stevige organisaties. 85 % van

onze medewerkers zijn (educatief) ondernemer.


team 24 leerkrachten, docenten en coaches en uiteraard de kinderen (34) en hun ouders.

We werken samen met oa de TU/e, Erasmus, STIRR Academy, Aardwerk Academie

e.a.

Ondersteuning

Exposure Hoe meer mensen weten dat er een nieuwe keuze voor onderwijs er is, des te beter.

Het zet mensen aan het denken en het inspireert mensen om een bewuste keuze

voor onderwijs te maken ipv de school op de hoek.

Expertise Omdat we op zoek zijn naar een vaste lokatie zijn we op zoek naar mensen die ons

daarbij kunnen helpen. Zowel plannen voor de financiering van huisvesting, maar ook

de ambitie om samen met de leerlingen en eigen school te bouwen vraagt om

expertise.

Financiering Omdat de regels van bekostigd onderwijs deze vorm van onderwijs niet toe staat, zijn

we genoodzaakt om een particuliere school te stichten. Niet omdat we dat willen

maar omdat het niet anders kan. We willen geen eliteschool zijn voor kinderen van

rijke ouders. We vragen een betaalbaar bedrag als schoolgeld, maar leveren

daarmee ons salaris in. De helft van het schoolgeld gaat bovendien al op aan de

huur. Er blijft dus amper geld over om het onderwijs zelf te bekostigen. Als

bijvoorbeeld de ICT, de leermiddelen of materialen gefinancierd zouden worden, zou

er er meer overblijven om mensen te betalen voor hun arbeid in de school

Regelruimte OCW zou over moeten gaan op bekostiging van dit soort onderwijs. We zijn

goedgekeurd door de onderwijs inspectie, voldoen aan de regels en zijn een erkende

onderwijs instelling. Kinderen voldoen aan de leerplicht als ze bij ons naar school

komen. Hun ouders betalen net veel belasting als andere ouders die recht hebben op

gratis onderwijs. Het is geen luxe die ouders kiezen, het is een bewuste keuze voor

een type onderwijs van deze tijd. Staatsecretaris Dekker heeft het over regelvrije

scholen. Nou graag, morgen! ook is er een wet voor experiment voor het onderwijs.

Daar zouden we graag gebruik van maken. Echter lijkt die wet voorbehouden te zijn

aan bekostigd onderwijs. Dat terwijl dat niet in die wet gedefinieerd staat. We willen

een volwaardige, gelijkwaardige plak in het Nederlnadse onderwijslandschap. Nu is

er sprake van ongelijke concurrentie tov bekostigde scholen.

Toelichting

Lokaal Eindhoven

www.doe040.nl

Project 16

Naam Open de raad (werktitel)

datum

Thema’s open democratie, besluitvorming processen, lokale media en democratie

concreet Het project bestaat uit twee deelprojecten die nauw met elkaar verbonden zijn en

beiden ook weer onderverdeeld kunnen worden. Beide plannen worden opensource

uitgevoerd, zodat als dit concept werkt, andere gemeenten hier gebruik van kunnen

maken.

Project 1 open raad (-sleden)

Probleemstelling: het handelen van raadsleden: het indienen van een motie, initiatief,

stemgedrag enzovoorts wordt vastgelegd in papieren notulen of, bij gemeenten die

naar een papierloze situatie streven, slechts vastgelegd op video (opname van de

webcast). Hierdoor is het niet mogelijk om een overzicht te krijgen van wat de

prestaties van raadsleden zijn: doet 'mijn' raadslid wat beloofd is / waarom ik op

hem/haar gestemd heb? Stemt deze mee met de eigen partij, tegen, volgt deze zijn

eigen weg of is het raadslid amper aanwezig bij raadsvergaderingen? Dit soort

informatie is interessant voor zowel lokale media als burgers omdat op basis van

deze informatie iedere vier jaar 'afgerekend' kan worden bij de verkiezingen.

Oplossing: een systeem waarbij stemgedrag, indienen van moties enzovoorts per

individueel raadslid wordt bijgehouden. Dit systeem is openbaar en toegankelijk via

de website van de gemeente. Daarnaast worden de relevante documenten

gekoppeld. Op alle denkbare mogelijkheden kan informatie worden gefilterd: op voor,

tegen, raadslid, datum vergadering /voorstel/motie enzovoorts. Tot slot worden de

relevante documenten gekoppeld zodat duidelijk is over welke motie het gaat.

Vernieuwend: door bovenstaande wordt de lokale democratie voor iedereen

inzichtelijk, tastbaar en behapbaar. Burgers zien wat raadsleden doen, lokale media

hebben een makkelijk en vrij toegankelijke bron van informatie. Bovenstaande heb ik

in online discussies al eens besproken, waarbij elementen van mij geleend zijn, maar

het project zoals bovenstaand is zo nog niet uitgevoerd. Tot slot draagt bovenstaand

systeem ook bij aan digitale archivering, iets wat momenteel een groot probleem is

binnen (lokaal) bestuur).

Project 2 open raad(svergaderingen)

Probleemstelling 1: Het bijwonen van een raadsvergadering is saai. Je treedt een

wereld binnen waar wordt terugverwezen naar eerdere vergaderingen en stukken,

grapjes worden gemaakt die alleen voor insiders zijn te begrijpen en zoveel

voorkennis wordt verwacht dat zo'n vergadering volgen alleen te doen is voor

raadsleden zelf of die-hard geïnteresseerden.

Probleemstelling 2: De vergadering digitaal bijwonen is laagdrempeliger dan zelf naar

de raadszaal gaan, maar de kijker is overgeleverd aan de regie. Vaak gebeurt er

meer in de raadszaal dan alleen de spreker die aan het woord is (gebaren, overleg

tussen raadsleden enzovoorts).

Probleemstelling 3: Met de introductie van iPads voor raadsleden vindt veelal een

onlinedebat plaats via twitter. Deze informatie wordt niet vastgelegd door de griffie,

maar maakt zeker deel uit van het debat. Dit 'schaduwdebat' is ook niet toegankelijk

tenzij je zelf een feed op je eigen apparaat opent.

Oplossing 1: Sowieso begrijpelijker taal bezigen. Maar ook een duidelijkere en

toegankelijke stukkenstroom bijhouden op de site van de gemeente. Toon niet alleen

informatie over de huidige/komende vergadering met bijbehorende stukken, maar link

terug naar eerdere relevante informatie zodat 'buitenstaanders' zich in kunnen lezen

en zich niet ergens midden in een langlopend proces bevinden met maar de helft van

de informatie.

Oplossing 2: Richt webcasts zo in dat thuiskijkers zelf kunnen kiezen via welke

camera ze meekijken. Dit stuk interactiviteit maakt de raadsvergadering sowieso

interessanter voor kijkers thuis.

Oplossing 3: (i.c.m. oplossing 1) koppel eerdere relevante stukken, de webcast en

twitter zodat alle informatie en ook het 'schaduwdebat' tegelijk toegankelijk zijn. Bij

het koppelen van eerdere stukken kan ook integratie van de applicatie zoals bij

Project 1, nuttig zijn.

Vernieuwend: net als bij Project 1 is Project 2 vernieuwend doordat het de drempel

tussen burger en raad verlaagt door inzichtelijker te maken wat door de raad wordt

besproken. De raad is hiermee niet meer een club die alleen voor insiders te

begrijpen valt. De burger kan, als hij/zij dit wil, zich op simpele wijze een dossier

eigen maken. Dit geldt natuurlijk ook voor lokale media. Door de interactiviteit

(oplossing 2) en het toegankelijk maken (en eventueel archiveren) van het

zogenaamde schaduwdebat krijgt iedereen een beter totaalbeeld van wat er echt in

de raadszaal en daarbuiten gebeurt.

vernieuwend Project 1 en Project 2 zijn projecten waar ik al enkele jaren mee aan het spelen ben

maar eigenlijk te weinig tijd heb om ze in mijn eigen tijd uit te voeren.

Bij beide projecten heb ik geen bestaande concepten kunnen vinden. Misschien wel

omdat de concepten niet al te complex zijn in de categorie 'Wat simpel! Dat ik daar

niet aan heb gedacht.' vallen. Voor wat betreft de omschrijving van vernieuwing: dat

is bij het tekstveld hierboven al ingevuld.

impact Na uitwerking en realisatie van het project is de standaardwerkwijze van de griffie (of

zijn de softwarepaketten als iBabs en NotuDoc) zo ingericht dat de koppelingen als

eerder beschreven vast onderdeel zijn van het informatiesysteem binnen gemeenten.

Burgers hebben een duidelijker beeld van waar de raad zich mee bezighoudt en,

door de betere toegankelijkheid van informatie, zijn burgers mondiger. In plaats van

naar de media te stappen met een probleem of initiatief dat gebaseerd is op halve

feiten kan de burger harde informatie verzamelen en wordt het debat professioneler.

Als de verkiezingstijd is aangebroken zullen burgers hun raadsleden controleren door

naar onder andere het stemgedrag van de raadsleden te bekijken.

De (lokale) media doen niet alleen maar verslag op basis van de waan van de dag,

maar de media raadpleegt historische gegevens om zo met diepgaandere verhalen te

komen in plaats van korte verslaglegging van lokale politieke items. Jonge en

burgerjournalisten kunnen zich makkelijker een beeld van de gang van zaken vormen

door historische gegevens te raadplegen en krijgen zo ook meer kansen.

Lokale politici zijn zich bewust dat niet alleen de lokale media (als die nog bestaan)

hen controleert, maar dat de burger zelf meekijkt, meeluistert en op ieder gewenst

moment voor eigen waakhond kan spelen. De media controleert de politici, de burger

controleert deze controleurs en de politici!

In verkiezingstijd zullen politici bij hun campagnes gebruik maken van informatie over

moties en stemgedrag en de burger op de database wijzen onder het mom: 'u kunt

zelf zien wat wij hebben gedaan / de ander niet heeft gedaan'.

Kortom: het project is over drie jaar niet meer nieuw of vernieuwend, maar onderdeel

van het gemeentelijk apparaat.

uitvoeringskrach

t

overdraagbaar Zoals eerder aangegeven is het de bedoeling dat het project, waar mogelijk/relevant,

geheel opensource wordt uitgevoerd. Hierdoor kunnen andere gemeente en

eventueel andere decentrale overheden als provincies en de altijd onderbelichte

waterschappen gebruik maken van het systeem en waar nodig verbeteren.


team Vooralsnog ikzelf en los-vast, enkele anderen. De gemeente zelf, en een aantal

politieke partijen staat niet negatief tegenover. Als de plannen de conceptfase

overstijgen zal hulp van andere partijen nodig zijn.

Ondersteuning

Exposure Tot nu toe zijn in online discussies delen van mijn project 'geleend'. Tot nu toe ken ik

niet de juiste weg om het project te realiseren zonder dat verdere delen 'geleend'

worden.

Expertise De kennis en kunde om draagvlak binnen de verschillende belanghebbenden te

genereren, van gemeente tot (eventueel) de partijen die software leveren. Welke

informatie is er al en kan (her)gebruikt worden en welke informatie is er nog niet?

Daarnaast is er behoefte aan expertise om het project 'as is' uit te voeren en niet

delen door allerlei andere belanghebbenden worden uitgevoerd. Juist de integraliteit

is de kracht van dit project.

Financiering Geld: het grote issue bij ieder project. Tot nu toe heb ik veel eigen tijd in het project

zitten. Dat komt omdat ik graag iets wil bijdragen aan het openen van onze overheid,

het openen van het bestuur.

Voor het realiseren van het project zijn externe partijen nodig. Een hoop kan ik zelf

doen, maar niemand heeft alle kennis en kunde in huis om een project als dit alleen

te realiseren. Een schatting van de kosten kan ik helaas niet maken. Hier is expertise

en verdere uitwerking voor nodig.

Ikzelf hoef geen geld te verdienen aan of winst op dit project te maken, maar zodra

een en ander concreter wordt en ik nog meer tijd aan het project besteed zal sprake

moeten zijn van een bepaalde vergoeding.

Regelruimte Volgens mij past het project geheel binnen de bestaande weten regelgeving.

Mogelijk zijn voor het vastleggen van het zogenaamde schaduwdebat onderzoek

nodig. In hoeverre maakt dit schaduwdebat echt onderdeel uit van de

raadsvergadering?

Toelichting Volgens mij is verdere toelichting niet meer nodig. Wel wil ik graag opmerken dat ik

het hele project naast mijn werk doe, waardoor het moeilijk kan zijn om op mijn

werkdagen (ma, di do,vr), tijdens kantooruren, aanwezig te zijn om toelichting te

geven.

Lokaal Gouda

Project 17

Naam Opstellen wijkvisies in Veghel (NB) voor de wijken Kern-West en Veghel-Zuid.

datum

Thema’s e-democratie, begroting, open democratie, democratisering initiatieven, netwerk

democratie, Wijkniveau

concreet In het nieuwe coalitieakkoord en collegeprogramma van de Gemeente Veghel is het

volgende opgenomen: “In navolging van de Idop’s en de wijkvisie voor De Bunders

gaan wij de wijken in om voorstellen vanuit burgers te stimuleren om hun wijk te

verbeteren, met vanuit de gemeente daarin een ondersteunende rol. De opgehaalde

voorstellen dienen als basis voor de nog op te stellen wijkvisies voor De Leest/Zuid,

Kern West/Centrum en ’t Ven, waarbij tevens de wijkraden en maatschappelijke

organisaties een plek hebben”.

AREA heeft samen met de gemeente onlangs een woonwensen- én

leefbaarheidsonderzoek gehouden. De resultaten zijn in september bekend gemaakt.

Dit leefbaarheidsonderzoek dient voor AREA als input voor eigen wijkvisies. Na een

eerste overleg met AREA is van beide zijden de bereidheid uitgesproken om dit

proces gezamenlijk te doorlopen.

Alle wijken zijn aangeschreven, behalve De Bunders. Deze wijk heeft dit proces

reeds doorlopen.

De wijkraden van Veghel-Zuid en Kern-West hebben zich gemeld om aan te haken

bij de ontwikkeling van wijkvisies.

Dit proces kenmerkt zich nog meer door ‘zelfsturing’ als door participatie. Het

eigenaarschap van het proces én de inhoud dient primair te liggen bij de inwoners

van de wijk. De gemeente en AREA zijn daaraan ondersteunend. Desalniettemin

spreekt het voor zich dat de gemeente, AREA maar ook andere maatschappelijke

partners eigen verantwoordelijkheden en bevoegdheden hebben en zullen houden.

Door een projectteam samen te stellen waarin de wijkraad, de gemeente en AREA

gelijkwaardig optrekken, wordt het streven om de wijkvisie in gezamenlijkheid vorm te

geven concreet nagestreefd.

In oktober 2014 zijn alle wijkraden geïnformeerd over het voornemen uit het

coalitieprogramma/Collegewerkprogramma. Daarbij is hen de vraag gesteld of zij

dezelfde behoefte hebben en willen participeren in het proces. De wijkraden van

Veghel-Zuid, De Leest en Kern-West hebben interesse getoond. Met Veghel-Zuid en

Kern-West hebben overleggen plaatsgevonden. Met wijkraad De Leest is

afgesproken dat ze op de hoogte worden gehouden, maar nu nog niet starten met

een wijkvisie. Allereerst wil de wijk zich beter organiseren en meer betrokkenheid in

de wijk creëren. Nu is er onvoldoende voedingsbodem voor een intensief traject als

een wijkvisie.

Doelstelling van dit project is kortweg om het mede-eigenaarschap van inwoners van

hun wijk te vergroten en te faciliteren. Twee belangrijke succesfactoren:

- geen papieren tijger maar een proces dat leidt tot een andere manier van werken

(wellicht buurtbegroting!)

- inwoners in de regierol, gemeente in de ondersteuning

Het projectteam heeft de volgende, grofmazige planning vastgesteld:

1) “Foto van de wijkʺ

De eerste stap is het verzamelen van objectieve gegevens over de wijk en de

knelpunten en thema’s die bekend zijn uit o.a. het leefbaarheidsonderzoek.

Daarnaast zijn ook gesprekken met diverse professionals wenselijk. Dit alles wordt

samengevoegd tot de “Foto van de wijk”.

2) Toetsing “Foto van de wijk”

Met het resultaat uit fase 1 wordt de “eerste stap naar buiten” gezet. De ‘foto’ wordt

getoetst op juistheid, volledigheid en daarmee ook draagvlak. Het resultaat moet zijn

dat de foto klopt. Tevens worden afspraken gemaakt over de verdere uitwerking van

de thema’s/knelpunten. Er kunnen werkgroepen worden geformeerd: bijv. voor

parkeren, participatie in de wijk, veiligheid e.d. Belangrijk aandachtspunt is de

methodiek: is dit een bewonersavond, een enquête, een inloopmiddag etc.?

3) Coproductie

In deze fase gaan de werkgroepen aan de slag. Inwoners en professionals bedenken

oplossingen of geven antwoorden op de gestelde vragen uit fase 2. In deze fase

wordt het onderzoeks- en schrijfwerk verricht. Dit alles onder coördinatie van het

projectteam.

4) Toetsing “Conceptvisie”

De resultaten uit de fase Coproductie vormen samen de inhoud voor de concept-

wijkvisie en het bijbehorende uitvoeringsplan. Ook dit wordt in een “tweede stap naar

buiten” getoetst in en door de wijk. Is er draagvlak, voldoet het aan de verwachtingen,

is men het eens over de voorgestelde oplossingsrichtingen. Belangrijk aandachtspunt

bij deze stap is ook weer de methodiek: enquête, inloopmiddag, avond, digitaal?

5) Formaliseren Wijkvisie en implementatie

In deze laatste, afrondende fase wordt de wijkvisie als document officieel vastgesteld.

Dat doet de wijkraad zelf, het college en ter kennisname aan de gemeenteraad, maar

ook AREA en eventuele andere betrokken partijen.

vernieuwend Het vernieuwende is dat de gemeente de regie écht loslaat en bij de

(vertegenwoordiging van de) inwoners legt. Er wordt gewerkt langs een ʺfysiek spoorʺ

(bijeenkomsten) en een ʺdigitaal spoorʺ (e-democratie) om een zo groot mogelijke

doelgroep te bereiken. Voor de wijkvisie is qua proces en inhoud géén format.

impact Zoals gemeld dient de wijkvisie ook tot een nieuwe verhouding tussen de wijk en de

overheid te leiden: mede-eigenaarschap en misschien wel een buurtbegroting.

Concrete uitvoeringsprojecten zullen ook medegestuurd worden door inwoers en de

komende jaren in beslag nemen.

uitvoeringskrach

t

overdraagbaar Veel steden en (grotere) plaatsen zijn op zoek naar het betrekken van inwoners op

een structurele wijze. Door zelfsturing te faciliteren, en te bezien hoe dat uitpakt,

kunnen best practices worden geformuleerd voor andere gemeente. Alle

processtappen worden vastgelegd.


team Wijkraden, inwoners, woningcorporatie, gemeente en in volgend stadium ook

instellingen, bedrijven en netwerken van inwoners

Ondersteuning

Exposure

Expertise Goede voorbeelden en adviezen om het proces met inwoners tot een succes te

maken.

Financiering In principe wordt er gewerkt met gesloten beurzen.

Regelruimte De mogelijkheid om buiten de (wettelijke) gemeentelijke kaders te kunnen

experimenteren.

Toelichting

Lokaal Gemeente Veghel

Project 18

Naam Dialogen op de meent

datum 1-6-2015


democratie

concreet Het experiment grijpt terug op besluitvormingsrituelen bij stammen, waarbij rond de

gemeenschappelijke 'weide' in de openbaarheid door stamoudsten wordt gesproken

en besloten over zaken die het welbevinden van de stam raken. Alle stamleden

hebben de mogelijkheid om gevraagd of ongevraagd hun kant van een

'geagendeerde' zaak te belichten zonder oordeel of interruptie worden alle kanten

van een zaak belicht en vindt door de stamoudsten - in het openbaar - de afweging

van alle opties plaats. Er telt maar een belang, namelijk het belang van de stam. Dit

belang mag echter niet ten koste gaan van individuele stamleden: er is bij de

besluitvorming altijd sprake van evenwicht.

De 'stamoudsten' worden gekozen op basis van hun verdiensten aan de stam. Zij

hebben in hun doen en laten het belang van de stam altijd voorop geplaatst.

vernieuwend Public Choice en de Garbage Can Theorie vormen de theoretische onderbouwing

van dit experiment. Het Garbage Can Model haalt problemen, oplossingen en

besluitvormers uit elkaar. Besluiten komen niet tot stand langs een lineair pad van

probleem naar oplossing, maar zijn het resultaat van verschillende, onafhankelijk van

elkaar spelende stromen binnen een netwerk. De theorie ontleent haar naam aan de

ontdekking dat er in netwerken allerlei ‘oplossingen’ worden bedacht die ter zijde

worden geschoven omdat de erbij passende ‘problemen’ niet direct zichtbaar zijn.

Wanneer de problemen wel boven water komen kan het lonen eens te kijken in de

‘vuilnisbak met oplossingen.’

Het theoretisch fundament komt uit de jaren zeventig van de vorige eeuw, maar is in

de praktijk nog nooit echt getoetst.

impact De dialoog van de Meent kan een alternatief zijn voor de gebiedscommissies in

Rotterdam. De verwachting is dat de wijze waarop deze nu zijn vormgegeven na

deze bestuursperiode niet zullen worden gecontinueerd. Het experiment kan

handvatten bieden voor een andere vorm van lokale democratie; een vorm die niet

voortborduurt op bestaande bestuurlijke inrichtingsstructuren.

uitvoeringskrach

t

overdraagbaar Het experiment is contextgevoelig, maar op te schalen richting gebieden, buurten en

wijken met een aangenomen maximum van circa 30.000 inwoners. De hoeveelheid

neemt af naarmate er meer sprake is van meer verstedelijking


team Bewoners, gebiedscommissie, sociale ondernemers, ambtenaren

Ondersteuning

Exposure Ingangen tot en verbindingen met netwerken en platformen die voor exposure van

het experiment kunnen zorgen.

Expertise Design-, communicatie- en marketingexpertise. Juridische expertise (m.n.

bestuurskundig). Sociale netwerkdeskundigheid.

Financiering Werkbudget voor de organisatie van en deelname aan bijeenkomsten.

Regelruimte

Toelichting De ondersteuning betreft met name netwerkcontacten met instellingen, organisaties,

sociale ondernemers, professionals etc. die om niet hun deskundigheid, tijd en

eventuele andere resources beschikbaar willen stellen om in co-creatie het

experiment aan te gaan.

Lokaal Rotterdam

Project 19

Naam Breda Begroot

datum 3-6-2015

Thema’s e-democratie, begroting, open democratie

concreet Breda Begroot is een ontdekkingsreis om inwoners invloed te geven op de begroting.

Boekhouder en Bredanaar moeten elkaar kunnen verstaan. We werken in Breda met

wijkplannen waarin inwoners al wel thema's agenderen maar niet gaan over de

middelen. In twee wijken starten we na de zomer met het breda begroot lab. Daarin

gaan we testen, ontdekken en ontwikkelen. Online en offline instrumenten zetten we

in. De afgelopen maanden zijn verschillende modellen ontdekt, werkbezoeken

gedaan en hebben we het Breda Begroot festival opgezet. Alle stappen transparant,

open en met de stad. Nieuwe vrienden, nieuwe helden, samen Breda in beweging

krijgen. Daar gaan we voor. It's not about the money, it's about let Breda Dance.

Doen jullie met ons mee? Breda Begroot is een ontdekkingsreis om inwoners invloed

te geven op de begroting. Boekhouder en Bredanaar moeten elkaar kunnen verstaan.

We werken in Breda met wijkplannen waarin inwoners al wel thema's agenderen

maar niet gaan over de middelen. In twee wijken starten we na de zomer met het

breda begroot lab. Daarin gaan we testen, ontdekken en ontwikkelen. Online en

offline instrumenten zetten we in. De afgelopen maanden zijn verschillende modellen

ontdekt, werkbezoeken gedaan en hebben we het Breda Begroot festival opgezet.

Alle stappen transparant, open en met de stad. Nieuwe vrienden, nieuwe helden,

samen Breda in beweging krijgen. Daar gaan we voor. It's not about the money, it's

about let Breda Dance. Doen jullie met ons mee?

vernieuwend We zetten online en offline instrumenten in om de community te ontwikkelen. We

zoeken vernieuwing door nieuwe coalities en eigentijdse technieken in te zetten.

Breda Begroot komt naar je toe, ook op scholen.

impact We gaan niet voor een eenmalige hype, leuk, tijdelijke ding. We willen een duurzame

verandering waarin we experimenteren en daarna processen aanpassen. Klein

beginnen, onze successen samen vieren en doorontwikkelen. Door te doen bouwen

we aan het verhaal van Breda. Samen de toekomst uitvinden.

uitvoeringskrach

t

overdraagbaar In Breda hebben we de zoektocht ook transparant gemaakt. Onze zorgen

bijvoorbeeld op twitter en facebook gedeeld. Talenten in de stad opgeroepen. Dat

heeft gewerkt. We gaan experimenteren met app's, bijeenkomsten en hackatons op

de bestaande begroting.


team Inwoners, raadsleden, collegeleden en ambtenaren

Ondersteuning

Exposure We willen graag van andere leren en onze ervaringen delen. Gebruik maken van

elkaars netwerken staat daarbij centraal.

Expertise We verbinden graag bijvoorbeeld lectoren of professoren aan ons project om de

effecten te volgen. Maar ook hoe kan crowdfunding bijdrage aan Breda Begroot.

Slimme ontdekkingen die om financiele support vragen die je als gemeente niet kunt

geven maar wel andere geldstromen van belang kunnen zijn. In de verschuiving van

eigenaarschap zullen ook alternatieve financieringsconstructen interessant zijn.

Financiering Breda is de stad van gaming. We hebben de dutch game garden in onze achtertuin.

We willen graag in de pilot Breda Begroot een traject ontwikkelen met serious games

in combinaties met de inzet van een app. Op een vernieuwende manier ander type

doelgroepen aan ons binden op een laagdrempelige manier. Door inzet van

hackatons, nieuwe media willen we innoveren.

Regelruimte We zijn benieuwd naar de invalshoeken van accountant Nederland. Als

eigenaarschap verandert en bredanaars zelf gaan doen of gaan aanbesteden, hoe

spelen we daar goed op in. Rechtmatigheidsdiscussies etc


Toelichting Wij nemen graag deel aan een leerkring. Financiële ondersteuning om te ontdekken

met serious gaming en de effecten van onder andere Imagineering voor dit project

zijn interessant. Het zal een nieuwe dimensie aan het project toevoegen.

Wat tof dat jullie ook aanwezig waren vorige week op ons festival Breda Begroot in

Breda.

Lokaal Breda

Project 20

Naam Geef de Burgerrekenkamer een officiële status

datum 4-6-2015

Thema’s begroting, open democratie

concreet De Burgerrekenkamer Langedijk is eind 2012 opgericht door een aantal verontruste

burgers van de gemeente Langedijk (NH). Zij keken met zorg naar de steeds

verslechterende financiële positie van hun dorp. Vanuit hun professionele

achtergrond hebben zij een focus op financiën omdat zij weten dat voor de uitvoering

van welk beleid dan ook altijd geld nodig is. De gemeente ontkende de problemen,

verklaarde het grondbeleid ‘’vertrouwelijk’’, zei graag te willen samenwerken maar de

Burgerrekenkamer ondervond in de praktijk slechts tegenwerking en intimidatie. De

verdeelde raad, 21 zetels op 8 fracties, was niet in staat tegenwicht te bieden. Sinds

1 januari 2015 staat de gemeente onder preventief toezicht van de provincie Noord-

Holland.

Ondanks de waarschuwingen van de Burgerrekenkamer en enkele alerte fracties in

de raad gingen verspillingen gewoon door. Externe bureaus schreven dure rapporten

over beleid dat vanwege de slechte financiële positie onuitvoerbaar was. Medio 2013

werd aangekondigd dat er bezuinigd moest worden op subsidies. Hieraan ging net zo

veel op als aan OZB werd ontvangen. De Burgerrekenkamer drong er op aan eerst

subsidiebeleid te maken (wie krijgt wat, waarom en hoe lang?) en dan pas te

snoeien. Begin 2015 was er nog steeds geen beleid en werden alle subsidies gekort

met 40%.

In de jaarrekening 2013 stonden nog steeds onverkoopbare grondexploitaties tegen

een veel te hoge waarde op de balans. De Burgerrekenkamer heeft de raad er vóór

de goedkeuring van de jaarstukken op gewezen dat dit in strijd met het BBV was. Er

is niet op gereageerd. Vast staat dat het merendeel van de raadsleden niets begrijpt

van de financiële cyclus Kadernota-Begroting-Jaarrekening. Vast staat ook dat deze

rapportages in Langedijk niet aansluiten en geen begrijpelijk en getrouw beeld van de

werkelijkheid geven. Het vermoeden is dat dit opzettelijk gebeurt, althans, er wordt

geen enkele haast gemaakt met verbeteren. Dit ondanks toezeggingen van de

wethouder Financiën.

De Burgerrekenkamer spreekt primair met de raad, zijnde het hoogste gezag binnen

de gemeente. Dit gebeurt in persoonlijke gesprekken, ook met de zgn. ‘’Berichten

aan de raad’’ per email naar ieder raadslid individueel, en er zijn inmiddels 40

nieuwsbrieven verschenen met kopieën aan ieder raadslid. De nieuwsbrieven gaan

naar ca. 400 email adressen. Voorts spreken wij zo nu en dan met het college van

B&W over specifieke onderwerpen. Ook zij ontvangen de nieuwsbrieven.

De raad neemt wel veel van onze onderwerpen en vragen over, maar meestal is dit

alleen de oppositie. Wordt de oppositie coalitie en de oude coalitie oppositie dan

draait het helemaal om; de oppositie blijft ontvankelijk, de coalitie negeert. Op dit

moment wordt de coalitie gevormd door 3 partijen, t.w. VVD, CDA en Dorpsbelang

Langedijk. Zij hebben 11 van de 21 zetels en verkregen bij de raadsverkiezingen

2014 48,9% van de stemmen.

Vanaf de oprichting heeft de Burgerrekenkamer gewaarschuwd dat op de bestaande

manier Langedijk onder toezicht zou komen. Het werd, ook in de pers, keihard

ontkend. Maar per 1 januari 2015 staat Langedijk onder preventief toezicht van de

provincie. Tot eind 2013 is er € 40 miljoen verlies geleden, de verwachting is dat dit

per eind 2014 € 55 miljoen zal zijn. De jaarstukken 2014 zijn per 4 juni 2015 nog

steeds niet verschenen. Langedijk heeft 27.000 inwoners. De begroting 2015 is in 2e

instantie door de provincie toegelaten, niet goedgekeurd. Hij voldoet nog steeds niet

aan de eisen van de provincie.

De Burgerrekenkamer is van mening dat het huidige democratische model in dit soort

situaties volstrekt achterhaald is en verlegt zijn inspanningen successievelijk van

controle naar veranderen. Wij hebben ons aangemeld bij ‘’Nederland Kantelt’’ en

waren aanwezig op het Doe Open! Festival op 18 mei in Amsterdam en Democratie

1000 op 1 juni in Apeldoorn. In Apeldoorn hebben wij een tafelpresentatie mogen

geven, getiteld ‘’De teloorgang van Langedijk’’.

Wij willen de Burgerrekenkamer een legitieme positie binnen het democratisch bestel

geven. Dat wil zeggen, wij willen gevraagd en ongevraagd commentaar kunnen

geven op zaken die betrekking hebben op de financiële cyclus. En voorts dat ons

commentaar niet vrijblijvend mag zijn. Wij moeten alle informatie kunnen opvragen

die wij nodig achten. Als wij problemen en/of onregelmatigheden zien moeten wij

daarover met het college en de raad kunnen spreken onder de verplichting dat de

raad onze rapporten bespreekt en het college besproken maatregelen uitwerkt en

uitvoert. Aan de kant van de Burgerrekenkamer bestaat de verplichting dat de actieve

leden wonen in de gemeente Langedijk en een financiële/leidinggevende achtergrond

hebben. Wij vragen momenteel geen contributie, ontvangen geen subsidie en vragen

geen vergoeding voor de diensten die leveren en willen leveren.

Door goed gebruik te maken van de kennis en kunde van de leden van de

Burgerrekenkamer wordt de inzichtelijkheid van de financiële cyclus voor het

gemiddelde raadslid enorm verhoogd. Het versterkt de toezichthoudende functie van

de raad. Omdat de leden binnen de gemeente wonen zien zij veel eerder en beter

dan een accountant wat er fout gaat of dreigt te gaan. De Burgerrekenkamer werkt

onbezoldigd dus er zullen voor de gemeente geen kosten aan verbonden zijn.

vernieuwend Voor zover wij weten is dit een totaal nieuw concept. Er is inmiddels (dankzij

bijeenkomsten als Doe Open en D1000) wel belangstelling vanuit andere gemeenten.

De naam Burgerrekenkamer is gedeponeerd. Iedere gemeente zou een eigen

Burgerrekenkamer kunnen hebben onder de toevoeging van de eigen naam, zoals de

Burgerrekenkamer Langedijk.

impact Dit project kan een enorme impact hebben. Burgers raken steeds verder van de

politiek en de overheid verwijderd. Daardoor ontstaat al gauw een sfeertje van ''ze

doen maar wat'', vooral als er financiële problemen komen. Als burgers weten dat er

namens hen door professionals wordt toegezien op de besteding van HUN geld

zullen begrip en acceptatie groeien. En wetende dat ze op de vingers worden

gekeken zullen raad, B&W en ambtenaren ook eerder geneigd zijn een dubbeltje

eerst eens een keer om te draaien alvorens hem uit te geven.

uitvoeringskrach

t

overdraagbaar Via een website, gesprekken, emails etc. Alles wat communicatie heet. Meer lijkt ons

feitelijk niet nodig.


team De Burgerrekenkamer bestaat uit 3 actieve leden en 400 volgers. De

Burgerrekenkamer Langedijk werkt op projectbasis samen met de Stichting

Burgerbelang Langedijk e.o

Ondersteuning

Exposure Wij zouden graag bekendheid krijgen via print (kranten, gespecialiseerde bladen als

Binnenlands Bestuur etc.), social media zoals Twitter, workshops, later wellicht radio

en TV. Ondersteuning door BZK kan hierbij zeer behulpzaam zijn.

Expertise Persvoorlichting via het ministerie, een website die geschikt is voor het verspreiden

van kennis incl. discussieplatform.

Financiering In feite nauwelijks nodig. Wellicht de kosten van een website. Onze huidige website

www.deburgerrekenkamerlangedijk.nl heeft 250 euro gekost.

Regelruimte Ergens zal de legitimiteit moeten worden vastgelegd. Daar hebben we hulp bij nodig.

Toelichting Wij verwachten vooral steun van de provincie en de rijksoverheid om de lokale

politiek te overtuigen. Wij sturen u via email onze presentatie van afgelopen 1 juni in

Apeldoorn. De burgemeester van buurgemeente Heerhugowaard, Han ter Heegde,

was bij onze tafelpresentatie aanwezig. Hij was hiervoor burgemeester van

Langedijk. Hij herkende veel van onze presentatie. Wij verwachten op redelijk korte

termijn te zullen aansluiten bij Heerhugowaard.

Zie Bijlage

Lokaal Gemeente Langedijk

Project 21

Naam Jeugdverbinder Nijmegen

datum

Thema’s besluitvorming processen, democratisering initiatieven, netwerk democratie, samen

beleid ontwikkelen

concreet Jongeren hebben een mening. Over veel dingen. En ze dragen graag bij. Ten minste,

als ze het zelf belangrijk vinden dat iets lukt/ verandert/ verbetert/ ontstaat etc.

Ambtenaren krijgen graag input bij het ontwikkelen van beleid. Ten minste, als het

past binnen de kaders. En ook voor politici is het fundamenteel om te weten wat

burgers belangrijk vinden.

En toch weten ambtenaren en jongeren elkaar vaak niet makkelijk te vinden. Het lijkt

wel of ze een andere taal spreken, en alsof ze een ander spel spelen. Er is dus

behoefte aan een soort google translate en aan nieuwe werkvormen om jongeren,

ambtenaren en politici met elkaar te laten praten, nadenken én doen.

Dat wordt in Nijmegen de Jeugdverbinder. Een jongere die 50% van zijn/ haar tijd

binnen de gemeente rondloopt en hoort met welke onderwerpen ambtenaren en

politici bezig zijn, en met hen bedenkt hoe ze per onderwerp jongeren kunnen

betrekken en bereiken (het organiseren van co-creaties, brainstorms, actiontables,

worldcafes, waarmaakdagen, dagje meewerken bij Jimmy's etc etc) En de andere

50% rondloopt bij jongerennetwerk Jimmy's en daar enerzijds ophaalt welke

onderwerpen spelen bij jongeren (zodat dit weer teruggekoppeld kan worden aan de

gemeente) en anderzijds jongeren vertelt welke onderwerpen er spelen binnen de

gemeente en hen uitnodigt en uitdaagt om daarover mee te denken.

vernieuwend Veel gemeentes worstelen met jongerenparticipatie. Soms hebben ze een

jongerenraad. Vaak blijkt dat deze jongerenraad bestaat uit jongeren die politiek

geëngageerd zijn, maar niet per definitie affiniteit hebben met de onderwerpen die ze

bespreken. Vaak blijkt dat jongerenraden geen representatieve vertegenwoordiging

vormen van alle jongeren in een gemeente.

Jimmy's is een jongerennetwerk, met fysieke locaties op steeds meer plekken in

Nederland. Op dit moment zijn we ook aan het starten in Nijmegen. Jongeren komen

naar Jimmy's met al hun vragen en ideeën. Jimmy's is er voor alle jongeren in de

leeftijd van 12 t/m 27 jaar.

Vanuit Jimmy's merken we dat we een zeer diverse groep jongeren bereiken en dat

ze graag meedenken als ze maar serieus genomen worden en affiniteit hebben met

het onderwerp. Bij andere Jimmy's locaties worden al regelmatig co-creaties met

jongeren en ambtenaren georganiseerd rondom specifieke thema's (bv

armoedebeleid, openbare ruimte, gezond opgroeien/ overgewicht bestrijden etc.)

maar dit is vaak nog ad hoc.

1 van de raadsleden in Nijmegen (Cilia Damen) werkt ook voor de NJR, vanuit die rol

heeft zij veel ervaring met jongerenparticipatie.

De jeugdverbinder zien we dan ook als waardevol experiment om meerdere doelen te

bereiken:

1) jongeren laten meedenken/ doen op onderwerpen die voor hun leven en toekomst

belangrijk zijn

2) ambtenaren en politici leren hoe ze op een aansprekende manier ALTIJD jongeren

kunnen betrekken bij het ontwikkelen van beleid

3) Het leuker en makkelijker maken voor jongeren om hun democratische rechten te

doen gelden en zo (nog) actieve(re) burgers te worden

4) en uiteraard door samen met burgers beleid en plannen te ontwikkelen verwachten

we dat er ook meer draagvlak en hulpkracht ontstaat bij burgers

We denken dat het belangrijk is dat de jeugdverbinder een structurele rol krijgt binnen

de gemeente en tussen de jongeren. Door het structurele karakter wordt het ook

makkelijker om bij jongeren en ambtenaren/ politici een bewustwordings/

gedragsverandering voor elkaar te krijgen, waardoor ze elkaar ook in de toekomst

beter weten te vinden.

impact Bovengenoemde raadsleden hebben samen met jongeren en diverse

jongerenorganisaties een initiatiefvoorstel jongerenparticipatie geschreven. Uit al

deze gesprekken bleek dat Jimmy's een logische partner was die als toegangspoort/

paraplu de samenwerking en contacten weet te vinden met andere

jongerenorganisaties en vindplekken.

Eind juni wordt dit initiatiefvoorstel behandeld in de raad; zoals het nu lijkt is er een

ruime meerderheid voor. Waardoor we verwachten dat de jeugdverbinder vanaf

september kan starten. Als het eerste jaar succesvol blijkt (met resultaat op

bovengenoemde doelen) willen we dit uiteraard structureel in blijven zetten als

jongerenparticipatie tool én om de kanteling binnen de lokale overheid te blijven

stimuleren en ondersteunen.

Over 3 jaar zijn er hopelijk op bovenstaande doelen resultaten geboekt.

uitvoeringskrach

t

overdraagbaar Het zou te gek zijn als er straks ook in andere gemeentes Jeugdverbinders ontstaan.

Jimmy's is een landelijk netwerk, dus de ervaringen, mislukkingen en successen

worden sowieso gedeeld in de andere gemeentes waar Jimmy's actief is.

We hopen natuurlijk dat het zoveel impact heeft dat er ook jeugdverbinders ingezet

worden in de gemeentes waar Jimmy's actief is, maar we hopen dat het ook

overdraagbaar is naar andere gemeentes. We zullen komend jaar vast een aantal

succesfactoren ontdekken die we dan mee kunnen geven aan nieuwe gemeentes.

Daarnaast kunnen we ons voorstellen dat deze manier van werken niet alleen werkt

voor de doelgroep jongeren, maar voor voor andere doelgroepen zoals ouderen,

wijkbewoners, mensen met een beperking etc. Er zullen vast per doelgroepen andere

accenten gelegd moeten worden, maar ook daarin geloven wij in learning by doing


team 3 raadsleden van PvdA, GroenLinks & CDA van de gemeente Nijmegen ( Ammar

Selman, Cilia Daemen, Judith Rotink) , wethouder Jeugd (Bert. Frings). Facilitator

Jimmy's Nijmegen (Robin van Wees), Begeleiding vanuit Up to Us (Fanny Koerts) +

kernteam van 12 jongeren van Jimmy's.

Ondersteuning

Exposure In het kader van de overdraagbaarheid zouden we het te gek vinden als er 1 of

meerdere verhalen/ podia ontstaan met onze ervaringen

Expertise We zouden heel graag iemand onderzoek laten doen naar de impact van deze

manier van werken. Daar zouden we erg mee geholpen zijn. Niet alleen in het kader

van de overdraagbaarheid, maar ook om zelf te blijven leren en ontwikkelen.

Daarnaast zouden we het leuk vinden om in contact te komen met soortgelijke

experimenten/ initiatieven. Wij kennen ze niet. Jullie wel?

Financiering We hebben op dit moment de financieringsbehoefte nog niet helemaal duidelijk. Er

wordt op dit moment uitgezocht hoe we de jeugdverbinder het best in kunnen zetten

(vrijwilliger, stage, baan?) Mogelijk zoeken we hier nog deels dekking voor. We

kunnen ons wel voorstellen dat we op termijn ideeën bedenken voor events/

projecten etc. waar een potje met speelgeld handig voor zou zijn. Maar dat weten we

nu nog niet.

Regelruimte Zoals we het nu zien is dat nvt

Toelichting Zie Bijlage

Lokaal Nijmegen

Project 22

Naam Stadslab Nijmegen

datum


democratie

concreet Stadslab Nijmegen ziet in 2030 een nieuwe manier van stadsontwikkeling voor zich.

Eén die de kracht van de stad benut om de stad te ontwikkelen. Dit betekent niet van

bovenaf, maar juist in een proces van co-creatie bepalen hoe Nijmegen vorm krijgt.

Stadslab Nijmegen wil dit proces stimuleren en bevorderen door een platform te

bieden waar bewonersinitiatieven gezamenlijk met bedrijven, maatschappelijke

instellingen, onderwijs en gemeente aan de slag gaan om Nijmegen te maken. Het

legt verbindingen en ondersteunt wanneer nodig geacht bewonersinitiatieven van

idee tot realisatie. Tegelijkertijd initieert zij ook zelf initiatieven om deze nieuwe

manier van stadsmaken te ervaren en vooral ook zichtbaar te maken. Communicatie,

verbinding en dialoog spelen een belangrijke rol binnen het Stadslab. Het einddoel is

dat Stadslab Nijmegen een platform is van en voor de stad, partijen weten het te

vinden en te gebruiken om gezamenlijk een leefbaarder Nijmegen te realiseren.

Om dit doel te verwezenlijken biedt Stadslab Nijmegen op dit moment het volgende:

- Mensen met een hart voor Nijmegen;

- Een netwerk dat helpt bewonersinitiatieven verder te brengen;

- Ondersteuning van team Stadslab om realisatie van bewonersinitiatieven een stap

dichterbij te brengen;

- Inspiratie en vernieuwing.

Team Stadslab bestaat uit professionals en jonge talenten (studenten HBO/WO) met

een achtergrond in ruimtelijke ontwikkeling. Dit vanuit een integrale benadering

waarbij een ruimtelijk vraagstuk gezien wordt vanuit fysieke, sociale en economische

invalshoeken. Kennis is daarom aanwezig op het gebied van bijvoorbeeld planologie,

sociale geografie, stedenbouw, sociologie, cultureel maatschappelijke vorming,

landschaps(architectuur), politicologie, bestuurskunde, (bedrijfs)economie en

milieukunde. Op deze manier kan Stadslab Nijmegen bewonersinitiatieven

ondersteunen op de gebieden waar zij kennis, kunde of capaciteit missen.

Vanuit haar visie en werkwijze vernieuwd Stadslab Nijmegen de lokale democratie op

een aantal manieren:

- Netwerk democratie: Vooral hierin zit de democratische vernieuwing van Stadslab

Nijmegen. De kracht zit in het verbinden en betrekken van bestaande sociale

netwerken en het creëren van nieuwe netwerken. In de basis gebeurt dit door te

fungeren als een on- en offline platform waar burgers, bedrijven en instellingen en

overheden elkaar weten te vinden om gezamenlijk initiatieven in de stad op te pakken

en te realiseren. Daarnaast stimuleert Stadslab Nijmegen dit door actief en zichtbaar

te zijn (aanwezig bij wijkbijeenkomsten en debatten, on- en offline promotie van

initiatieven en actualiteiten en eigen bottom-up projecten initiëren), verbindingen te

leggen en indien nodig initiatieven ondersteuning te bieden in de vorm van kennis en

uren. In het proces van initiatie tot realisatie van burgerinitiatieven ziet Stadslab erop

toe dat partijen met elkaar de dialoog aangaan (gelijkwaardige gesprekspartners) en

informatie en besluitvorming transparant zijn.

- Door dialoog, transparante informatie en besluitvorming te stimuleren, draagt

Stadslab Nijmegen bij aan een open democratie en verbeterde

besluitvormingsprocessen. Per opgave is de informatie voor alle betrokken partijen

gelijk en beschikbaar. Tevens hebben burgers niet alleen inspraak, maar is juist het

streven om de verschillende partijen gezamenlijk een beslissing te laten nemen.

Afhankelijk van de opgave omhanden zal dit in de huidige context soms

gemakkelijker gaan dan andere keren.

- Stadslab Nijmegen draagt bij aan democratisering van initiatieven door voorbeelden

neer te zetten en zichtbaar te maken. Dit gebeurt in eerste instantie door het lab te

ontwikkelen tot een platform van en voor de stad. Ten tweede door burgerinitiatieven

van idee naar realisatie te ondersteunen en binnen dit proces toe te zien op co-

creatie tussen de verschillende betrokken partijen.

- De lokale media democratiseren is niet direct een doel van Stadslab Nijmegen.

Echter, draagt ze hier wel aan bij door haar visie op stedelijke ontwikkeling en de

bottom-up initiatieven die in de stad leven en waar ze zelf mee bezig is, zichtbaar te

maken en te verspreiden via diverse mediakanalen. Hier vallen ook lokale media

kanalen onder zoals kranten, radio, televisie en online forums.

Nijmeegse context:

Er is in Nijmegen veel activiteit op ruimtelijk gebied. Met onder meer de aanleg van

het Waalfront en de Waalsprong ondergaat de stad een indrukwekkende

metamorfase aan de Waal, maar ook elders in de stad wordt er constant doorgewerkt

aan allerlei ruimtelijke projecten. Gemene deler bij al deze projecten is de grote

aandacht voor kwaliteit en de verschillende partijen die erbij betrokken zijn. Parallel

aan deze ontwikkelingen ontstaat een trend waarbij steeds minder projecten top-

down worden aangevlogen en steeds meer input wordt gevraagd van de burger. Als

gevolg hiervan ontstaan er steeds vaker burgerinitiatieven die van onderaf een relatie

aangaan met ruimtelijke ontwikkelingen. Deze initiatieven hebben veel potentie, maar

moeten op dit moment nog wel voldoen aan de door de gemeente ingestelde

ruimtelijke kaders. Op het moment dat dit niet het geval is, leidt dat tot verlies van

stedelijke waardecreatie. Echter, wanneer de gemeente en initiatiefnemers tot een

samenwerking weten te komen zorgt dit voor een betere stedelijke inbedding en

daarmee optimaler resultaat en effect van het initiatief. Als gevolg van deze trend

voltrekt zich in Nijmegen een proces waarbij gemeente en burgers zoekende zijn

naar hun rol en manier van samenwerken. Stadslab Nijmegen ondersteunt hierbij.

vernieuwend Op dit moment ontstaan op diverse plaatsen in Nederland stadslabs. Naar onze

mening is hun gemeenschappelijke noemer ‘op innovatieve wijze bijdragen aan

stedelijke ontwikkeling’, echter is er geen standaard concept met vaste richtlijnen

over hoe een dergelijk lab op te richten. De bestaande stadslabs variëren dan ook

van rechtsvorm, organisatie, invalshoek, looptijd, financiering, thematieken etc. Het

vernieuwende en onderscheidende van Stadslab Nijmegen zit in (de combinatie van):

- De onafhankelijke positie. Stadslab Nijmegen fungeert als spil tussen de

verschillende partijen in de stad en stimuleert samenwerking door verbindingen te

leggen en verschillende ‘werelden’ aan elkaar te koppelen. Hierdoor worden

bestaande kloven tussen partijen overbrugd en ontstaan nieuwe

samenwerkingsverbanden tussen partijen die vanuit hun dagelijkse praktijk niet direct

met elkaar in contact zouden komen. Dit kan zowel intern binnen een organisatie, als

extern tussen organisaties plaatsvinden.

- De kracht van het netwerk. Stadslab Nijmegen functioneert door het sociale netwerk

in de stad. Dit vormt de basis voor het leggen van verbindingen en hierdoor mogelijk

maken van het starten van een co-creatie proces om burgerinitiatieven te realiseren.

Tegelijkertijd maakt dit dialoog, begrip voor elkaar en het gevoel van ‘samen kunnen

wij de stad maken’ mogelijk. De waarde van Stadslab Nijmegen zit dan ook niet in

financiële waarde, maar juist in de sociale waarde die zij bijdraagt aan de stad.

- Een platform van en voor de stad. Het streven is om Stadslab Nijmegen binnen een

drietal jaren uit te laten groeien tot een platform dat door de stad in stand wordt

gehouden. De stad is eigenaar.

- Het doen! Binnen Nijmegen wordt veel gesproken over stimuleren van

burgerparticipatie – en initiatieven, de faciliterende rol van de gemeente en het

activeren van burgers. Echter, wanneer daadwerkelijk van idee naar realisatie

overgegaan dient te worden, vervallen partijen in hun traditionele rol en bloeden veel

goede initiatieven dood. Hier wil Stadslab Nijmegen verandering in brengen door

‘slagkracht’ te organiseren rondom initiatieven (middels het netwerk) en indien nodig

zelf ondersteuning te bieden aan burgerinitiatieven. Hierdoor worden initiatieven naar

een hoger niveau getild en zullen er meer daadwerkelijk gerealiseerd worden.

- De Triple Helix: Binnen Stadslab Nijmegen werken de 3 o’s (onderwijs,

ondernemers en overheid) samen aan ruimtelijke opgaven en daarmee stedelijke

vernieuwing. Hierdoor ontstaan creatieve en vernieuwende oplossingen doordat

koppelingen ontstaan tussen jong en oud, onervaren en ervaren en theorie en

praktijk. Tegelijkertijd zorgt dit voor een bredere inbedding van Stadslab Nijmegen in

Nijmegen.

impact - Het is streven is om bij te dragen aan de realisatie van minimaal 10 bottom-up

initiatieven per jaar (30 in de aankomende 3 jaren). Deze gerealiseerde projecten

dienen als showcase om te laten zien dat de overheid in mindere mate, of in

sommige gevallen helemaal niet, nodig is om iets te realiseren. Zelfredzaamheid van

de samenleving wordt bevorderd. Echter, nog belangrijker is het co-creatie proces dat

aan deze realisatie ten grondslag ligt. Hierdoor treden partijen buiten hun

comfortzone omdat ze op een andere manier, dan in hiërarchische verhoudingen en

middels discussie/debat, met elkaar samenwerken. Deze ervaring en dit proces

vormen dan ook de basis voor een vernieuwde manier van samenwerking voor

meerdere jaren. Zo wil Stadslab Nijmegen bijdragen aan een cultuuromslag voor

zowel overheden, als burgers en bedrijfsleven en instellingen, om op een andere

manier met elkaar samen de stad te maken.

- Vooraf op zichzelf staande sociale netwerken kennen elkaar nu en kunnen elkaar

vinden wanneer dit nodig is. Tegelijkertijd zijn nieuwe sociale netwerken en allianties

ontstaan. Omdat ze ontstaan zijn op basis van een gezamenlijke deler, namelijk een

gezamenlijk initiatief, hebben zij een relatie met elkaar opgebouwd die voor een

langere tijd blijvend is. Ook na realisatie van het initiatief weten zij elkaar daardoor te

vinden wanneer dat nodig is.

- Er is begrip voor elkaar ontstaan. Partijen weten van elkaar wie ze zijn en wat ze

kunnen verwachten. Tevens is voor ieder, door met elkaar aan de slag te gaan met

een concreet initiatief, de eigen (en wellicht nieuwe) rol binnen het proces van

stadsontwikkeling duidelijker geworden.

- We spreken niet meer over burgers binnen de politieke context, maar hebben het

over inwoners en dat kunnen personen zijn uit alle lagen van de bevolking en diverse

posities binnen bedrijfsleven en/of overheden.

uitvoeringskrach

t

overdraagbaar Stadslab Nijmegen is een platform waaraan ‘spelregels’ en een werkwijze zijn

gekoppeld. Dit vormt de basis voor een Stadslab en is daarom ook toepasbaar

binnen andere steden. De ‘spelregels’ en werkwijze zijn gedocumenteerd en worden

door de ervaringen verder ontwikkeld. Het zou erg interessant zijn als andere steden

hier ook aan bij kunnen dragen, waardoor we gezamenlijk Stadslab spelregels

ontwikkelen.


team

Ondersteuning

Exposure Exposure: Bekendheid van Stadslab Nijmegen is van belang voor het slagen van het

gebruik van het platform. Inwoners van Nijmegen dienen ermee bekend te zijn om het

te kunnen gebruiken. Tegelijkertijd is dit de manier om de visie van Stadslab over te

dragen aan de Nijmeegse samenleving. Verder zouden wij graag onze kennis buiten

Nijmegen delen, maar ook kennis en netwerk van buiten Nijmegen gebruiken om

Stadslab door te ontwikkelen. Vergroten van exposure is dan ook erg welkom.

Expertise Wij ontvangen graag deskundigheid op het gebied van communicatie en

businessmodel/financiering. Vragen die hierbij aansluiten, waar wij (deels) zelf ook al

mee aan de slag zijn, maar die blijven opborrelen en naar onze mening beter

beantwoord zouden kunnen worden zijn o.a.: Hoe gaan wij op een juiste manier de

verschillende sociale netwerken aan elkaar koppelen? Hoe gaan wij ervoor zorgen

dat het straks een platform van en voor de stad is? Welke manier van communicatie

past hierbij? Hoe voorkom je dat mensen met goede initiatieven zich niet

buitengesloten voelen als het idee niet past binnen onze richtlijnen? Welk

businessmodel past bij Stadslab, ook gezien vanuit haar visie? Zijn er nog andere

vormen van financiering dan die wij nu voor ogen hebben?

Financiering Wij willen de naamsbekendheid van Stadslab Nijmegen vergroten. Zodat inwoners

ons kennen en weten te vinden en we ze daardoor gemakkelijker ondersteuning

kunnen bieden bij hun initiatieven. Hiervoor dient de communicatie te intensiveren.

Dit kan online, maar vooral ook offline. Stadslab zichtbaar maken in de wijk en

persoonlijk contact is voor veel inwoners en initiatieven belangrijk. Zeker wanneer je

uiteindelijk ook met elkaar samen gaat werken aan de realisatie van een initiatief. Op

dit moment hebben wij onvoldoende middelen om dit te realiseren en daarom vragen

wij €5.000,- voor het organiseren van 10 Stadslab bijeenkomsten. 1 per wijk

(Nijmegen heeft 9 stadsdelen) en 1 voor de gehele stad.

Regelruimte Op dit vlak zien wij niet direct een vraag voor ondersteuning

Toelichting

Lokaal

Project 23

Naam WIJF - Wijkinvesteringsfonds

datum 11-6-2015

Thema’s begroting, besluitvorming processen, democratisering initiatieven

concreet Waar heb je nog invloed op wat er in je eigen wijk gebeurt? Op welke ontwikkelingen

er plaats vinden en waar het geld naar toe gaat? Nu steeds meer (verkokerde)

stedelijke ontwikkelingsbudgetten onder druk komen te staan neemt de behoefte aan

een integraal investeringsinstrument toe. Overal in Nederland en daarbuiten wordt

gezocht naar mogelijkheden om de gemeenschap (of de crowd) te raadplegen

(sourcing), te verleiden tot gezamenlijk investeren (funding) en tot samenwerking te

bewegen (collaboration). Naar aanleiding van deze en andere lokale ontwikkelingen

in Rotterdam Delfshaven hebben een aantal mensen het initiatief opgevat om een

lokaal revolverend, hybride financieel/maatschappelijk en driedubbel renderend

Wijkinvesteringsfonds te ontwikkelen. Kortom, het WIJF.

Lokaal revolverend | Door inkomsten van een lokaal fonds weer terug te laten vloeien

in een gebied ontstaat meer rendement dan wanneer subsidie wordt verstrekt. Door

het fonds lokaal te maken is de waardeontwikkeling op langere termijn helder te

volgen.

Hybride financieel/maatschappelijk | Tussen een commerciële lening bij een bank en

subsidie van een overheid zit vaak een gat met daarin sociaal ondernemers die zowel

maatschappelijk als financieel rendement realiseren.

Driedubbel renderend | Kleine (spaarders) en grote (banken, marktpartijen,

zorgverzekeraars) particuliere investeerders krijgen rendement op hun investering

maar ook een mooiere wijk, een betere school of een hogere WOZ waarde.

Daarnaast zorgt een gemeenschap van (lokale) investeerders voor een betrokken

groep mensen die zelf belang hebben om het plan te doen slagen.

Door deze kenmerken te combineren ontstaat er een plek waar het gesprek over

waarde in de wijk kan plaatsvinden. Waar er meer zeggenschap en betrokkenheid

kan ontstaan bij wat er in je eigen wijk gebeurt. Zo wordt het nieuwe speelveld met

een veelvoud aan actoren en stakeholders zichtbaar en kan het spel gespeeld

worden.

Om dit concept te testen en verder uit te werken wordt er geëxperimenteerd in de

vorm van een spel, Buurtpoker. Door de spelvorm wordt helder welke rol individuele

bewoners, particuliere investeerders, institutionele partijen en sociale ondernemingen

kunnen spelen op een nieuw speelveld van stedelijke ontwikkeling.

Een aantal initiatieven/sociale ondernemingen pitchen hun plan voor een specifiek

project en geven aan wat zij nodig hebben in geld, kennis en tijd. In dialoog wordt

ingeschat in welke fase het initiatief zit (concept, startend, verduurzaming of

opschalend). In de eerste speelronde kunnen particuliere deelnemers (bewoners,

spaarders, ondernemers) inzetten de initiatieven die zij willen steunen. Zij kunnen

hierbij een aandeel kopen, persoonlijke tijd aanbieden of een borgstelling inzetten.

Op basis van het draagvlak dat blijkt uit de inzet van lokale partijen kunnen

institutionele partijen en banken inzetten op die initiatieven die de waarde van het

gebied verhogen. Zij kunnen de particuliere investeringen en borgstellingen matchen,

versnellen of een hefboom inzetten. Na de eerste spelronde kunnen de initiatieven

nog een troefkaart inzetten om in de tweede ronde twijfelaars over de streep te

trekken. In de tweede ronde kunnen particulieren nog een keer inzetten om

initiatieven het laatste zetje te geven. Ook institutionele partijen en banken kunnen

als laatste inzetten waarmee de investeringen in de plooi vallen. Daarna worden

aandelen uitgereikt, geld overgemaakt en community's gevormd.

Tegelijkertijd hebben de gemeente Rotterdam, Woningbouwcorporatie Havensteder

en Rabobank Rotterdam -samen met bewoners verenigd in de Delfshaven

Coöperatie- de ambitie geuit om op integrale wijze naar geldstromen in de wijk

Bospolder Tussendijken te kijken. Met als doelstelling ondernemerschap uit te lokken

en verder te brengen door lokale initiatieven te koppelen aan overheid en

bedrijfsleven. Een van de instrumenten die daarbij een rol kan spelen is een

wijkfonds voor lokale microfinanciering en inmiddels hebben beide initiatieven elkaar

gevonden. De institutionele partijen brengen een startkapitaal bij elkaar en het

netwerk van initiatieven in Delfshaven experimenteert met de manier waarop

gecombineerde middelen (tijd, geld en kennis) de initiatieven met het beste

maatschappelijke rendement vinden.

Met het WIJF ontstaat zo een nieuwe manier van zeggenschap over wat er in je wijk

gebeurt. Waarbij bewoners zelf (mede) kunnen beslissen en het voor fondsen,

institutionele partijen en overheden inzichtelijk wordt waar draagvlak en energie ligt.

En, wat bleek uit de eerste sessies Buurtpoker, er ontstaat een levendige en

fundamentele dialoog tussen de verschillende partijen die betrokken zijn bij een

gebied. Of ze nou bewoner, ondernemer, rayonmanager, gebiedsnetwerker of

wijkcoördinator zijn. Het gesprek gaat niet meer over de beperkingen van de eigen

organisaties maar over wat van waarde is voor wijk.

vernieuwend Het WIJF is geïnspireerd door concepten als Better Reykjavik, voor de kunst, voor je

buurt, participatief begroten, Dragon's Den en kredietcoöperaties. Het vernieuwende

van dit concept is dat het een lokaal, inclusief en integraal speelveld introduceert.

Veel partijen investeren in wijken. Van woningbouwcorporaties en de gemeente tot

ziektekostenverzekeraars, fondsen, beleggers, provincies, waterschappen en

energiemaatschappijen. Maar veel partijen zijn gebonden aan de de eigen begroting

en de doelstellingen van de organisatie. Waardoor het werkelijke algemene

collectieve belang soms ondersneeuwt in de fragmentering van de overheid en de

maatschappij. Het WIJF brengt deze partijen op lokale schaal bij elkaar, zorgt voor

betrokkenheid bij de wijk en biedt een platform voor sociaal ondernemers en

ondernemingen.

impact De belangrijkste impact van het WIJF ligt waarschijnlijk in de ontmoeting in de wijk

en de invloed die mensen hebben op wat er nodig is in de wijk. Delfshaven is het

meest dynamische gebied in Rotterdam op het gebied van bewonersinitiatieven (met

o.a Zorgvrijstaat West, de Leeszaal West, Singeldingen, Schiezicht en WIJ

Delfshaven) dus er is een dichte biotoop waar sociale innovatie ontstaat. De

investerende partijen zijn gericht op lange-termijn waardeontwikkeling en hebben zich

voor een aantal jaar gecommitteerd aan de gedachte achter de Delfshaven

Coöperatie. Over drie jaar zal hopelijk een middel (zowel online als offline) ontstaan

zijn waar het gesprek over de waarde van de wijk plaatsvindt.

uitvoeringskrach

t

overdraagbaar De ervaringen van dit experimentele project zijn overdraagbaar via de spelvorm van

Buurtpoker. Door het nieuwe speelveld letterlijk uit te tekenen en spelregels te

ontwikkelen kan het spel ook op andere plekken gespeeld worden. Omdat de waarde

ligt in de ontmoeting en de bijzondere sfeer van de bijeenkomst willen we een

Buurtpoker sessie opnemen op video zodat er een tutorial en indruk van de

mogelijkheden ontstaat.


team Netwerk WIJ Delfshaven: Patrick Boel, Yvette Prinsen, Milja Kruijt, Maurice Specht,

Marte Kappert, Bas Goedendorp, Marjolein Dekker, Jelle van der Molen, Robbert de

Vrieze

Delfshaven Coöperatie

Gemeente Rotterdam: Peter Pol, Frank Belderbosch, Lot Mertens

Rabobank: Arjen van Klink

Havensteder: Mark van de Velde

Ondersteuning

Exposure Het WIJF heeft behoefte aan exposure om andere partijen te verleiden mee te doen

en samen integraal te investeren.

Expertise Het WIJF heeft behoefte aan expertise op het gebied van game-development,

democratische besluitvormingsprincipes met meerdere ongelijksoortige entiteiten en

coaching/capacity building van sociale ondernemers.

Financiering Het WIJF heeft financiering nodig om het spel en het speelveld verder te ontwikkelen

en een professionele videoregistratie van een Buurtpoker sessie te maken.

Regelruimte Zie Bijlage

Toelichting De voornaamste ondersteuning is nodig op het gebied van expertise en financiering.

Tot nu toe heeft een betrokken groep sociale innovators samengewerkt om het

concept te ontwikkelen en te testen maar om het tot een sterk werkend model kunnen

we ondersteuning goed gebruiken. Ook om het business-model van het WIJF te

ontwikkelen.

Lokaal Delfshaven, Rotterdam

Project 24

Naam WIJ Delfshaven

datum 11-6-2015

Thema’s e-democratie, begroting, open democratie, besluitvorming processen,

democratisering initiatieven, lokale media en democratie, netwerk democratie

concreet WIJ Delfshaven is in december 2013 ontstaan als netwerk van bewonersinitiatieven

en zelforganisaties in reactie op het verdwijnen van het deelgemeentebestel en de

komst van de gebiedscommissies. Omdat hier ruimte ontstond voor meer buurt en

minder politiek in lokaal bestuur hebben 2 initiatiefnemers het idee opgevat om met

de best gewortelde netwerken in Delfshaven -bewonersinitiatieven en

zelforganisaties- als (a)politieke beweging mee te doen met de verkiezingen. Niet

ideologisch maar dialogisch! 60 mensen op een constituerende bijeenkomst in de

Leeszaal West vonden dat een goed idee, 13 mensen stelden zich verkiesbaar,

legden elk 100 euro in voor een vreselijk leuke campagne en op 18 maart 2014

stemden 2.187 mensen op WIJ Delfshaven. Hiermee zijn 2 van de 15 zetels in de

gebiedscommissie voor deze (a)politieke horizontale burgerbeweging, een van de

weinige gebieden in Rotterdam waar dat gelukt is .

Sindsdien is WIJ met deze twee commissieleden, club WIJ en de initiatieven in het

netwerk maar ook met de gemeentelijke organisatie in al haar geledingen en andere

partners in de wijken druk aan de slag met het ruimte maken voor burgerkracht. Daar

is in Delfshaven dan ook een vruchtbare voedingsbodem voor. In 2014 waren hier de

meeste aanvragen voor bewonersinitiatieven, met 260 in totaal meer dan drie keer

het gemiddelde in Rotterdam. Delfshaven is, mede ook door de stuwende

aanwezigheid van een netwerk als WIJ, een van de meest vooruitstrevende en

innovatieve gebieden in Rotterdam voor wat betreft nieuwe verhoudingen tussen

bewoners en overheid.

Zo komt er nu bijvoorbeeld in de wijk Middelland in het kader van de aanbesteding

Welzijn geen Huis van de Wijk (buurthuis via aanbesteding door welzijnsorganisatie)

maar een netwerk van bestaande door bewoners gerunde 'buurthuiskamers'. Dit

proces is begonnen in Maart 2014 toen WIJ een safari langs verschillende soorten

bewonersinitiatieven organiseerde. Onder andere ook langs voorbeelden van het

opkomende fenomeen van de buurthuiskamer. Hieruit is op initiatief van Karen

Hammink een netwerkje ontstaan dat uiteindelijk ook in het advies Nieuw Rotterdams

Welzijn van de Gebiedscommissie Delfshaven terecht gekomen is. Met vereende

krachten binnen gebiedscommissie, lokale ambtenaren, politieke partijen, het cluster

Maatschappelijke Ontwikkeling en wethouder Hugo de Jonge is uiteindelijk voor

elkaar gekregen dat een aantal lokale en diverse initiatieven samen het Huis van de

Wijk gaan maken.

En in het proces van co-creatie rondom de Alliantie Middelland kan de opgebouwde

kennis binnen het netwerk van WIJ over participatief begroten, G1000 en

burgerbegrotingen helpen om bewoners het heft in eigen handen te laten nemen.

Republiek Middelland eiste in- en samenspraak in de Alliantie waardoor er nu een

proces van co-creatie met 130 mensen op gang is gekomen om 9 miljoen extra

investeringen zo goed mogelijk te besteden. WIJ komt hierbij op voor bewoners die

de verantwoordelijkheid voor hun eigen leefomgeving willen nemen en zoekt actief

naar verbindingen in nieuwe werkvormen tussen overheid en bewoners.

Zo groeit WIJ als hybride en experimentele organisatie die zowel netwerk,

spreekbuis, onderzoeksclub, bron van lokale informatie en platform voor collectieve

actie is. In deze zoektocht houden we ons bezig met actuele kwesties als Right to

Challenge en Right to Cooperate, burgerbegrotingen, coöperatieve

gebiedsontwikkeling, regelgeving en aanbestedingen en (sociaal) ondernemerschap.

Hierbij zijn we continu op zoek naar hoe WIJ als organisatie zich verder kan

ontwikkelen, effectiever in haar communicatie kan worden, het netwerk kan

versterken en de leerervaringen kan delen.

vernieuwend WIJ Delfshaven is geen politieke partij maar spreekt soms wel de taal van de politiek

om de kracht van burgerkracht een stem in de stad te geven. Waar gevestigde

politieke partijen zich over het algemeen richten op representatie, stukken lezen en ja

of nee zeggen is WIJ onderdeel van de doe-democratie. WIJ vindt politiek te

belangrijk om alleen aan politici over te laten en wil mensen die dat willen en kunnen

zoveel mogelijk zeggenschap over hun eigen omgeving laten hebben. WIJ gaat

daarbij uit van aanwezige lokale energie, kennis en ervaring als basis voor beleid en

actie. Vanuit deze omkering van het huidige democratische stelsel zoekt WIJ actief

naar verbinding met top-down geformuleerde ambities en uitdagingen.

impact We zien nu al de impact van WIJ Delfshaven; veel van wat we zeggen, publiceren en

doen wordt overal in de stad overgenomen. Onze nieuwsbrief wordt grif gelezen en

met name het twitteraccount wordt binnen en buiten Rotterdam goed gevolgd

(1.100+). Maar ons doel is dat in heel Rotterdam over drie jaar collectieve netwerken

van bewoners minimaal de helft van het lokaal bestuur vormen naast politieke

partijen. In welke vorm dan ook; wijkraden, coöperaties of een doorontwikkeling van

de huidige gebiedscommissies. Hiermee kan er een gezonde balans tussen

samenwerking van onderop en van bovenaf ontstaan die bewoners de ruimte geeft

om op laagdrempelige manier uiting te geven aan betrokkenheid bij de wijk. Dit stelt

mensen in staat om zelf onderdeel te zijn van de politiek in plaats van deze

moedeloos op afstand te plaatsen.

uitvoeringskrach

t

overdraagbaar Dit is 1 van de centrale vragen die we in het kader van de democratic challenge

stellen. Hoe zorgen we er voor dat in Rotterdam (en daarbuiten) meer mensen zich

met lokale politiek en besluitvorming bezig willen en kunnen houden. Dat doen we nu

door het te laten zien in wat we doen, daar over te schrijven, op conferenties over te

spreken en andere initiatiefnemers te verbinden en stimuleren. Wellicht kunnen we

meer doen, zijn we heel benieuwd naar maar beseffen ook dat onze (overgrote deel

vrijwillige) tijd beperkt is.


team WIJ Delfshaven | Ninny Duarte Lopes, Meriam Beek, Michal Oppenheimer, Marieke

Hillen, Jelle van der Molen, Robbert de Vrieze, Leon Richard, Nico Haasbroek, Annet

Schipper, Arun Mahabier, Jan de Haas, Karen Hammink, Patrick Boel, Piet de Jonge,

Yvette Prinsen, Wil Roode, Annemieke Westerink.

Bewonersinitiatieven en intiatiefnemers in Delfshaven | Schiezicht, Natuurlijk

Spangen, Dakpark, Stroop, Tuin op de Pier, Singeldingen en vele anderen.

Ondersteuning

Exposure Exposure helpt ons om ons verhaal te vertellen en meer initiatieven te bewegen om

zich ook met lokale politiek te bemoeien. En het sterkt de zaak van bewoners die ook

de stad willen maken tegenover de soms conservatieve bureaucratische krachten.

Expertise We komen graag in contact met vergelijkbare initiatieven om ervaringen te delen.

Hoe vinden we nieuwe manieren om actieve bewoners nog beter te verbinden en een

platform te bieden? Daarnaast willen we graag ons huidige informele businessmodel

versterken. Welke organisatievorm past het best bij deze hybride activiteiten?

Financiering Gaat ook over businessmodel. WIJ draait nu grotendeels op veel vrijwillige inzet van

toch al (hyper-)actieve bewoners. Met incidentele gelden uit projecten en subsidies.

Dat kan lange tijd goed gaan maar uiteindelijk is het ook belangrijk om de structurele

duurzaamheid van de beweging en organisatie en te borgen. Dat kan wellicht met

een ledenstructuur, een coöperatie, een merchandise-lijn of op een andere manier.

Regelruimte We merken nu soms dat andere mensen ons zien als politieke partij waardoor het

lastig is om als bewonersinitiatief financiering te vinden. Het zou fijn zijn als vanuit het

rijk dit soort hybride horizontale netwerken en clubs geduid worden en een

(informele) status kunnen krijgen.

Verder lopen we vaak aan tegen de situatie dat je aan tafels zit waar iedereen

behalve WIJ (bewoners) betaald wordt en dat er zelfs weerstand is tegen vergoeding

van betrokken bewoners die soms meerdere dagen per week gemeenschappelijke

verantwoordelijkheid nemen. We zouden heel graag met anderen toewerken naar

een framework waarbij de gecreëerde waarde in de wijk ook deels terugvloeit naar de

mensen die die waarde toevoegen.


Lokaal Delfshaven Rotterdam

Project 25

Naam Samenlevingsplatform Oldebroek voor Mekaar online

datum 15-6-2015

Thema’s e-democratie, netwerk democratie

concreet Samenlevingsplatform Oldebroek voor Mekaar online

In de Oldebroekse samenleving bestaan vele activiteiten en komen nieuwe

initiatieven op. Mensen zoeken elkaar op en overleggen samen. De Koersgroep

‘Oldebroek voor Mekaar’ en de gemeente Oldebroek hebben samen aandacht voor

eigen initiatief en burgerkracht. Wij hebben ons afgevraagd hoe inwoners en

organisaties gemakkelijk samen kunnen communiceren en uitwisselen. Wij zien dat

veel mensen gebruik maken van internet, e-mail, sociale media. Er zijn steeds meer

mogelijkheden in ontwikkeling voor het uitwisselen van ideeën, het samen maken van

een plan, het samen werken aan een project, het discussiëren over actuele

onderwerpen, het koppelen van vraag en aanbod bijvoorbeeld voor klusjes of zorg

enzovoorts.

Het plan is dit soort initiatieven te faciliteren met een online platform. Dit platform

wordt met de betrokkenen, de gebruikers, ontwikkeld om zo goed mogelijk te bieden

wat nodig is.

Waar kun je aan denken bij een platform? Wat doet het? Je kan een platform

bijvoorbeeld gebruiken om samen met anderen in Oldebroek:

• In te schatten of een idee of initiatief haalbaar is (draagvlak)

• Een organisatievorm op te zetten

• Een plan of project uit te werken met verschillende belanghebbenden (‘co-creatie’)

• Geld / financiering te werven

• Middelen te werven (bijvoorbeeld een plek of menskracht, of materialen)

• Het leggen van de juiste contacten om een netwerk op te bouwen

• Publiciteit te ontwikkelen voor het idee of initiatief

• Een peiling / onderzoek doen over een idee of plan

• …. enz.

Evert Wolters en Philémonne Jaasma hebben het proces tot nu toe begeleid in het

kader van hun Phd onderzoek (Technische Universiteit Eindhoven). Diverse

workshops hebben plaatsgevonden met initiatieven / organisaties: twee

dorpsgroepen, platform informele zorg, zonnebloem, werkgroep speelplekken, . Op

basis daarvan is een experimenteel, innovatief ontwerp ontwikkeld. Hoofdkenmerken

van het model zijn: verbinding tussen mensen, actiegerichtheid en verbinding tussen

de fysieke en digitale wereld. Via signaleringsborden in de open ruimten en

gebruikmaking van smartphone en App worden situaties en initiatieven in wijk en

dorp gekoppeld aan het online platform.

Citaat uit het plan: ” ‘Voor mekaar’ stelt mensen in staat om zelf nieuwsberichten te

creëren, omtrent gebeurtenissen in hun omgeving door hiervan een foto te maken

met hun telefoon of hierover een Voorstel te plaatsen op de website. Andere

inwoners kunnen hierop hun eigen manier en plaats op reageren: digitaal via de app

of website, maar ook op een gemarkeerde plek, bijvoorbeeld buiten, door fysiek aan

een interactiebord te draaien. Mensen kunnen digitaal reageren door commentaar te

plaatsen bij het nieuwsbericht, of hun betrokkenheid kenbaar te maken via de

ActieKnop op de website. Als je aangeeft je betrokken te voelen, wordt er

automatisch een uitnodiging tot ontmoeting in je digitale agenda geplaatst. Want bij

‘Voor mekaar’ blijft het niet bij meningen of discussies. ‘Voor Mekaar’ is een

actiegerichte gemeenschap.”

Functionaliteiten

Het concept samenlevingsplatform ‘Voor mekaar’ bestaat samengevat uit vier

elementen, elk met bepaalde functionaliteiten:

Voorstel op locatie (‘SamenWijzer’)

− zichtbare interactieborden op volgens inwoners relevante locaties

− inhoudelijk ‘Voorstel’ (poll) en fysiek verplaatsbare wijzer met connectie database

Smartphone App

− locatie-gebonden afspelen content

− schakelen van fysiek naar digitaal (v.v.)

− zelf content genereren (foto / video / poll) en uploaden database / website

− reageren content / poll (digitaal verplaatsbare wijzer / likes) met connectie database

− lid worden community en bekend maken interesse en rol (inwoner / gemeente)

− match maken en toetreden ‘community of action’

− koppeling met agenda /zelf ontmoetingen plannen

Website

− weergave timeline (actuele berichten / polls) op basis:

− zelf content genereren (foto / video / poll) en uploaden database / website

− reageren content / poll (digitaal verplaatsbare wijzer / likes) met connectie database

− lid worden community en bekend maken interesse en rol (inwoner / gemeente)

− match maken en toetreden ‘community of action’

− forumfunctie

− koppeling met agenda / zelf ontmoetingen plannen

− automatisch voorstel agenda-uitnodiging bij tonen interesse (agenda pop-up)

Ontmoetingen voor actie

− koppeling met agenda / zelf ontmoetingen plannen

− notificatie bij nieuwe Voorstellen / agendapunten

− automatisch voorstel agenda-uitnodiging bij tonen interesse (agenda pop-up)

Na deze ontwikkeling van concept en ontwerp willen we in het najaar 2015 het model

gaan testen met de deelnemers en in de praktijk. Daarna wordt het doorontwikkeld.

Stimuleren lokale democratie

Het platform biedt mogelijkheid om te agenderen, zelf tot actie over te gaan en

medestanders te vinden. Het is een actiegericht concept. Iedereen kan meedoen en

horizontale relaties zijn de basis. Er kunnen verbindingen, coalities, netwerken

gevormd worden. Initiatiefnemers / de samenleving bepaalt de agenda; de gemeente

sluit aan waar mogelijk en nodig.

vernieuwend Het vernieuwende zit in de volgende kenmerken:

Het platform wordt van onderop opgebouwd met betrokkenen / initiatiefnemers

Het wordt een platform van de samenleving, gefaciliteerd door de partners

Koersgroep, Lokale Omroep en gemeente. Een grote rol voor de gebruikers,

deelnemers.

Het eigenaarschap blijft lokaal; niet een pakket in handen van een leverancier. Geen

directe afhankelijkheid van een derde partij / ontwikkelaar.

Verbinding fysiek en digitaal; de werkelijke wereld en de virtuele wereld. Gebruik

maken van fysieke en digitale middelen en sociale media.

Het concept is actiegericht; agenderen - medestanders vinden, aansluiten en aan de

slag gaan.

impact Over drie jaar is het platform gegroeid en doorontwikkeld. Het is het lokale platform

waarmee en waarop inwoners en organisaties hun activiteiten en initiatieven delen,

de dialoog aangaan, samen plannen maken en fysieke en sociale producten en

diensten realiseren. Het is een gemeenschapsplatform dat verbindt en waar

oplossingen gevonden worden en zaken geregeld. De samenleving neemt de regie.

De gemeente is partner en sluit aan bij de agenda van de inwoners. Horizontale

relaties. Naast gemeenschapsvorming door contact, onderlinge hulp, samenwerking

is het dus bij uitstek een vorm van nieuwe, participatieve democratie.

Dit past bij het toekomstperspectief van de gemeente, de koersgroep en

dorpsgroepen: Oldebroek voor mekaar betekent een ontwikkeling naar zelfsturing

door de samenleving

uitvoeringskrach

t Het concept is overdraagbaar; d.w.z. overal toepasbaar, maar het vraagt wel om zelf

het proces met lokaal betrokkenen te doorlopen en de aanpak en het model toe te

spitsen op de eigen situatie, netwerk, initiatiefnemers.

overdraagbaar Het concept is overdraagbaar; d.w.z. overal toepasbaar, maar het vraagt wel om zelf

het proces met lokaal betrokkenen te doorlopen en de aanpak en het model toe te

spitsen op de eigen situatie, netwerk, initiatiefnemers.


team Koersgroep Oldebroek voor Mekaar

Lokale omroep LOCO media

Gemeente Oldebroek

Diverse initiatieven

2 Phd’s als begeleiders actieonderzoek en als ontwerpers

(thema: design en actieonderzoek)

Ondersteuning

Exposure Exposure: Verbinding en uitwisseling met andere platform in het land

Expertise

Expertise: Eventueel bij businessmodel, ontwerpen / vormgeven, communicatie

Financiering

Financiering: bijdrage voor ontwikkelen App voor smartphone

Regelruimte

Toelichting

Lokaal Oldebroek

Project 26

Naam 'Naar een nieuwe participatiepraktijk' – gemeente Bergen

datum 17-6-2015

Thema’s e-democratie, democratisering initiatieven, netwerk democratie, principe van loting

inpassen in participatieprocessen

concreet Beschrijving

Participeren betekent letterlijk ‘deelnemen’. De term ‘inwoner- en cliëntparticipatie’

suggereert dat onze inwoners (waarvan een deel ook cliënt is) deelnemen aan…. Ja,

aan wat? Deelnemen aan bijeenkomsten over ons beleidsplan? Adviseren over de

verordeningen? Een kleine groep mensen is hiertoe bereid, een grote groep niet.

We willen naar een nieuwe manier van inwoner en cliëntparticipatie in het sociaal

domein. Een vorm die praktisch werkt, veel mensen bereikt en ons direct input geeft

voor beleid, maar vooral reactie geeft op de wijze waarop we zaken uitvoeren (want

dat is wat mensen direct merken).

Dit betekent dat we afscheid nemen van de traditionele vormen als bijvoorbeeld een

Wmo/Wwb raad. Uit onderzoek is gebleken dat deze formele structuren slechts een

klein aantal mensen bereiken. De energie zit daarbij veel in agendabepaling,

overleggen en verslagen maken. Slechts een klein aantal mensen is bereid zich voor

langere tijd te binden aan deze overlegstructuren en het bereik van de achterban

blijkt beperkt te zijn. Mensen in kwetsbare posities worden nauwelijks bereikt, terwijl

zij juist het meeste belang hebben bij goed beleid en goede dienstverlening.

Informele vormen van participatie blijken effectiever omdat er meer verschillende

(groepen) mensen meer ervaringskennis bereikt worden. Voor concrete, kortdurende

input zijn meer mensen bereid zich in te zetten. Dit past in de huidige, snel

veranderende maatschappij.

Er is niet één manier om inwoner en cliëntparticipatie vorm te geven. We denken aan

verschillende vormen, gericht op diverse doelgroepen die we op verschillende

momenten kunnen inzetten. Het palet van informele, maar gerichte participatie vormt

uiteindelijk ons participatiebeleid.

We hanteren de volgende uitgangspunten:

• streven naar volwaardige betrokkenheid van alle inwoners;

• vragen om een actieve deelname aan de samenleving (doe mee!);

• continu in gesprek zijn met elkaar (inwoners en gemeente);

• elkaar benaderen vanuit een positieve insteek;

• contact hebben met zo veel mogelijk verschillende inwoners.

We benoemen ook enkele doelgroepen zodat we de uitvoering gericht kunnen

inzetten. We maken onderscheid in:

• cliënten: hun participatie is zeer gewenst en ook wettelijk verplicht;

• jongeren 12 tot 23 jaar: een vaak ‘vergeten’ groep als het gaat om participatie;

• inwoners met concrete initiatieven: zij zijn de inspirators voor ons en andere

inwoners.

De belangrijkste punten nog even samengevat:

• we gaan van een formele participatiestructuur naar een informele

participatiepraktijk;

• het is een groeien ontwikkelmodel;

• het palet aan ideeën en mogelijkheden is divers en uitgebreid;

• waarin keuzes gemaakt moeten worden (beperkte inzet, maximaal resultaat).

De nieuwe participatiepraktijk is een leer- en groeimodel. Dat wil zeggen: het is

blijvend in ontwikkeling, vraagt goede monitoring en waar nodig, bijsturing. Zowel

inwoners, cliënten, professionele partijen en de gemeente zullen moeten wennen aan

hun nieuwe rollen en inzet. Een open, lerende houding is belangrijk. Bij leren hoort

ook het mogen maken van fouten, zonder daarop meteen afgerekend te worden.

Hoe vernieuwt dit de lokale democratie?

Door de ommezwaai van formele naar informele participatie komen we in contact met

die inwoners die we nooit spreken, maar juist wél willen spreken. Dit doen we niet

met een ‘one size fits all’ aanpak. We gaan daarbij uit van een logische clustering van

doelgroepen en bakenen in eerste aanleg af tot het sociaal domein, zodat we

overzichtelijk kunnen experimenteren. We zien het proces van inwoner- en

cliëntparticipatie als belangrijke aanvulling op de reguliere rollen van de

gemeenteraad. De gemeenteraad geven we een belangrijke rol in het totale plaatje

vanuit de kaderstellende taak. De gemeenteraad geeft namelijk ieder jaar aan op

welke doelgroepen we ons dat jaar gaan richten, en met welke informele

participatievorm we dat doen. Dit zorgt voor een gestructureerde inbedding van onze

informele participatievormen.

In de uitvoering van dit jaar (juli 2015-juli 2016) onderscheiden we vier doelgroepen.

Per doelgroep en benoemd doel kijken we welke vernieuwende methode het beste

past. Zo kiezen we bij de doelgroep jeugd voor een methode via social media

(Instagram) om achter de behoeften van deze groep te komen. Een methodiek die

past bij de principes van e-democratie. Voor alle inwoners organiseren we de ‘B100’

(Bergen100). Gebaseerd op de principes van loting zoals David van Reybrouck

beschrijft in zijn ideeën over deliberatieve democratie. Voor de overige elementen

van de informele participatiepraktijk verwijzen we graag naar onze bijgevoegde

notitie.

vernieuwend Nieuw aan onze werkwijze is de beleidswijziging van formele naar informele

participatie, waarbij de som van de onderdelen het geheel gaat vormen. De

onderdelen worden jaarlijks bepaald op basis van wettelijke bepalingen, lokale

behoefte en doelgroepenbenadering.

Hiermee stappen we af van formele participatie met een Wmo/wwb raad of

adviesraad. De leden werden benoemd, kregen een vergoeding en er ging veel

energie zitten in agendabepaling, overleggen en verslaglegging.

We starten met een aanpak die ons direct veel inhoudelijke informatie oplevert, een

directe reactie geeft van gebruikers/betrokkenen op de wijze waarop we zaken

uitvoeren. Want dat is wat mensen direct merken. We starten met informele vormen

om zo meer verschillende (groepen) mensen en meer ervaringskennis te bereiken.

Dit past ook in een tijdsgeest waarin mensen minder geneigd zijn zich voor langere

tijd te verbinden aan formele posities. Terwijl ze wel een bijdrage willen leveren aan

concrete, kortdurende input.

Daarnaast geven we de informele participatie ‘doelgroepgewijs’ vorm. Hierdoor

kunnen we participatie gericht inzetten en variëren in manieren om informele

participatie in te zetten.

impact Een groter aantal inwoners dan tot nu toe heeft meegedacht en meegesproken over

het gemeentelijk beleid en de uitvoering in het sociaal domein. We hopen en

verwachten dat het direct in gesprek gaan met onze inwoners leidt tot een betere

relatie tussen inwoners en gemeente. We denken op deze manier ook een grotere

betrokkenheid bij de lokale gemeenschap tot stand te kunnen brengen en lokale

democratie echt weer van onderop vorm te geven.

De gemeenteraad heeft zich herbezonnen op haar rol en taken, om ruimte te maken

voor de democratie van onderop. Dit betekent enerzijds durven loslaten, anderzijds

kaders blijven stellen en blijven controleren. Als gezegd laten we de informele

participatie niet zwemmen. We verbinden het met het formele circuit van de

gemeenteraad. Dit doen we door onze jaarplanning vast te laten stellen door de raad

en de opbrengsten met de raad te delen.

uitvoeringskrach

t -

overdraagbaar De aanpak, uitvoering en resultaten leggen we kort en bondig vast. Ook over de

acties als gevolg van de raadplegingen communiceren we met de deelnemers, het

dorp/de inwoners, de raad en intern met onze collega’s. Dit stellen we ook

beschikbaar aan de Democratic Challenge. Als het gewenst is, zijn we ook bereid

mondelinge toelichting te geven en/of enkele inwoners te vragen hun ervaringen in

het land te delen.


team Inwoners van de gemeente Bergen (L):

- inwoners met een maatwerkvoorziening en (hun) mantelzorgers

- jeugdigen

- inwoners met concrete maatschappelijke initiatieven

Gemeente Bergen (Sociaal Domein en Communicatie)

Jeugd- en jongerenwerker

Ondersteuning

Exposure De cultuur in Bergen is bescheiden: we doen gewoon en hebben nauwelijks oog voor

‘exposure’. We zijn wel benieuwd hoe we dit beter zouden kunnen oppakken, wat kan

dat voor ons kunnen betekenen? Zie ook de opmerking bij expertise.

Expertise We zijn een kleine gemeente (13.500 inwoners). De uitvoering van de informele

participatievormen vraagt daarom veel van de ambtelijke inzet. Het is ook de eerste

keer dat we dergelijk vormen inzetten. Expertise om de uitvoering vorm te geven in

samenspraak met onze medewerkers die concreet aan de slag gaan is erg wenselijk.

Informele participatie vraagt veel van communicatie en marketing om inwoners te

enthousiasmeren. Hierbij zijn we ook op zoek naar expertise.

Financiering De keuze om inwoner- en cliëntparticipatie informeel vorm te geven kost een

veelvoud van vergaderingen met vertegenwoordigers. Als er

financieringsmogelijkheden zijn voor – onderdelen van – onze agenda dan zijn we

daarin zeer geïnteresseerd.

Regelruimte Wij geven op deze manier invulling aan de wettelijke verplichting uit de Jeugdwet,

Wmo en Participatiewet om inwoner- en cliëntparticipatie vorm te geven. Als zich

vanuit de reacties wensen voordoen, waarbij we tegen wettelijke kaders aanlopen,

dan hebben we behoefte aan regelruimte.

Toelichting We verwachten vooral meedenken over hoe we onze democratic challenge

pragmatisch kunnen aanpakken en waar verdere innovaties mogelijk zijn.

Daarnaast hopen we op concrete ideeën voor de PR/communicatie/marketing à la

het programma Werk aan de Winkel, waarin ondernemers met een noodlijdende zaak

geholpen worden door experts in marketing. Voor ons bestaat de grotere ‘omzet’ niet

uit een betere financiële exploitatie maar uit een groter en zinvol bereik van onze

inwoners.

Zie Bijlage

Lokaal Bergen (L)

Project 27

Naam Civocracy

datum 17-6-2015

Thema’s e-democratie, besluitvorming processen, netwerk democratie

concreet Het doel van Civocracy is om burgers te betrekken bij politieke en sociale

onderwerpen. Wij ontwikkelen een betrouwbaar online platform (zie

www.civocracy.org) dat effectieve, constructieve discussie en gezamenlijke

besluitvorming tussen belanghebbende partijen (burgers, bedrijven, organisaties,

overheden) mogelijk maakt en actieve betrokkenheid van burgers stimuleert.

Door belanghebbende partijen die door een onderwerp worden geraakt, te verbinden,

kunnen we samen problemen oplossen. Burgers vormen een gefundeerde mening op

basis van relevante informatie en inzichten van anderen. Besluiten zijn gebaat bij het

aanboren van deze ‘public wisdom’ en krijgen meer draagvlak.

Vandaag de dag zijn we meer ‘verbonden’ dan ooit. Met Facebook, Twitter en

LinkedIn kunnen we connecties maken en informatie delen, maar ze zijn niet geschikt

voor constructieve discussie en stimuleren geen actieve bijdrage. Over de hele

wereld delen mensen meningen online, als nooit tevoren, maar zonder dat het leidt

tot een positieve uitkomst en met technologieën die niet ontworpen zijn voor burger-

of sociale betrokkenheid. Een voorbeeld daarvan is de Arabische Lente (2008),

waarbij sociale media werden gebruikt om gezamenlijke acties en protesten te

stimuleren, maar faalden in het voeren van een constructieve discussie over het

vervolg. Civocracy verandert dat. We geloven in een wereld die gekarakteriseerd

wordt door participatie en samenwerking.

Meningen kunnen gewaardeerd worden op twee niveaus (relevantie en in hoeverre je

het eens/oneens bent), zodat de beste argumenten naar voren komen. Civocracy laat

niet alleen de beste argumenten zien en relevant nieuws, maar geeft ook een

overzicht van alle manieren waarop je actief betrokken kunt zijn, zoals het bijwonen

van een inspraakavond, het tekenen van een petitie of het aanmelden als vrijwilliger.

Op deze manier kan ook de verbinding tussen online en offline worden gemaakt.

Civocracy creëert daarnaast ook impact door alle belanghebbende partijen uit te

nodigen om bij te dragen aan de discussie. Dit leidt tot relevante inhoudelijke reacties

van hoog niveau.

Civocracy maakt het makkelijk voor burgers om zich te verdiepen, mee te denken en

hun mening te geven. Inspraakavonden zijn gepland op een bepaald tijdstip, waarop

veel mensen druk zijn met andere dingen, en kosten veel tijd. Bovendien werpt het

spreken in het openbaar, waar al je buren je kunnen horen, voor sommige mensen

een grote drempel op. Op Civocracy kunnen mensen zich op een zelfgekozen tijdstip

verdiepen, de tijd nemen om andere standpunten te lezen en hun eigen mening te

vormen en te formuleren.

Gemeenten willen graag burgers betrekken, maar worstelen nog met de vraag hoe ze

dit het beste vorm kunnen geven. Civocracy biedt gemeenten een neutrale,

transparante en effectieve manier om burgers te betrekken, waarbij een duidelijke link

is naar de offline mogelijkheden. Zo krijgen gemeenten waardevolle input voor de

besluitvorming en wordt de betrokkenheid van burgers vergroot. In de inleiding van

een onderwerp wordt heel duidelijk aangegeven wat burgers kunnen verwachten. De

gemeente zal de input gebruiken en serieus nemen, maar zal uiteindelijk zelf de

beslissing nemen en dat besluit zal nooit iedereen tevreden kunnen stellen. Door

burgers, bedrijven en organisaties van het begin af aan te betrekken bij een project,

komen alle standpunten en ideeën aan bod bij de besluitvorming en wordt een groter

draagvlak gecreëerd.

De toegevoegde waarde van Civocracy:

1. de wensen, ideeën, ervaringen en meningen van burgers worden in een vroeg

stadium van plannings- en besluitvormingsprocessen mee genomen.

2. de communicatie en verbindende infrastructuur tussen burgers en gemeenten

wordt verbeterd.

3. burgers hebben een duidelijk overzicht over de manier waarop ze betrokken

kunnen zijn en worden gestimuleerd om mee te denken.

Civocracy zal nooit de gedeelde politieke, sociale en persoonlijke informatie

misbruiken voor gerichte advertenties of verkoop van gegevens. Zo wordt niemand

ervan weerhouden om openlijk deel te nemen aan discussies. In de eerste fase

verkoopt Civocracy ‘onderwerp-pagina’s’ aan bedrijven en gemeenten. Door te

starten met het samenwerken met gemeenten, creëert Civocracy hoogwaardige

content en zijn de belangrijkste beslissers aan boord. Civocracy heeft internationale

ambities en start in Nederland, Duitsland en Frankrijk.

Het platform wordt steeds verder ontwikkeld, op basis van monitoring en feedback.

We hebben ook goede contacten met onderzoekers die gespecialiseerd zijn in online

activisme. Verder werkt Civocracy samen met Amsterdam Smart Cities, Startup

Bootcamp en Petities.nl.

Civocracy kan de kloof tussen burger en politiek verkleinen en burgers stimuleren om

actief betrokken te zijn bij onderwerpen die hen raken. Burgers kunnen een

gefundeerde mening vormen en die wordt gehoord door de belanghebbende partijen.

Dit heeft, op een positieve manier, invloed op de besluitvorming. Alle kanten van een

onderwerp worden immers belicht en er ontstaan zelfs nieuwe ideeën en

oplossingen. Zo wordt de lokale democratie versterkt.

vernieuwend De huidige democratie maakt nog niet optimaal gebruik van de huidige digitale

mogelijkheden. Civocracy onderzoekt de beste manieren om burgers te betrekken bij

de politiek en integreert die in haar online platform. Zo verbindt Civocracy alle

belanghebbende partijen en faciliteert een constructieve discussie, die waardevolle

input levert in de besluitvorming van gemeenten. Hierdoor worden betere besluiten

genomen met meer draagvlak.

Civocracy brengt belanghebbende partijen aan tafel. Daardoor is de kwaliteit van de

discussie hoog en wordt de inbreng van burgers gehoord door de

beslissingsbevoegde partijen.

impact Civocracy zal de manier waarop gemeenten, burgers en ondernemers met elkaar

communiceren verbeteren en zal leiden tot meer betrokkenheid van burgers.

uitvoeringskrach

t

overdraagbaar Alle gemeenten kunnen een samenwerking aangaan met Civocracy.


team Benjamin Snow is de oprichter en CEO. Chloe Pahud is de Chief Business

Development Officer (CBDO). Nicholas Reynolds is de Lead Developer. Leonie Kok-

Tiddens is verantwoordelijk voor PR, marketing en sales in Nederland. Vittoria

Grasso is betrokken bij sales en allerlei andere zaken. We werken samen met

Petities.nl, Smart City Amsterdam en Saxion.

Ondersteuning

Exposure We zouden graag exposure krijgen in het algemeen (lokale en nationale media) en bij

gemeenten, bijv. via VNG, Binnenlands Bestuur, PM, Futur.nl en evenementen.

Misschien kennen jullie zelf nog andere/betere kanalen?

Expertise We zouden graag in contact komen met gemeenten die zoeken naar manieren om

burgers te betrekken. Civocracy is zeker gebaat bij financiële ondersteuning

Financiering Als de Democratic Challenge bijvoorbeeld €5.000 zou kunnen bijdragen, zou dat ons

helpen bij de verdere ontwikkeling van ons platform.

Regelruimte Op dit moment ervaren wij nog geen wettelijke belemmeringen.

Toelichting

Lokaal We richten ons in eerste instantie op alle gemeenten in Nederland, Frankrijk en

Duitsland. We hebben de eerste gemeente in Nederland aan boord en zijn in gesprek

met een aantal andere gemeenten. We voeren ook besprekingen met een klant op

EU-niveau.

Project 28

Naam Democratische vernieuwing in 10 Friese dorpen

datum 17-6-2015



concreet Democratic challenge 1

Stap 1: mobiliseren van initiatiefnemers

Stap 2: provinciaal congres democratische vernieuwing (voor ambtenaren, politici en

initiatiefnemers)

Stap 3: Gemeentelijke coalities selecteren: Dorp, avontuurlijke ambtenaren en

bestuurders

Stap 4: Selecteren van inspirerend experiment, wat gaat er concreet in het

dorp/gemeente gebeuren?

Stap 5: Ondersteunen van de experimenten

Stap 6: Provinciale crossmediale aandacht

Stap 7: Creëer een nieuwe groep geïnteresseerden

Stap 8: Democratic Challenge 2 in 2016

vernieuwend De specifieke keuze van dorpen is op dit moment niet bekend.

impact Wanneer we voorbeelden creëren die een doorkijk geven naar een bredere

ontwikkeling komt een grote groep geïnteresseerden in beweging. Vele dorpen

worstelen al jaren met de cultuur die we rondom democratie hebben gevormd maar

weten niet goed hoe het anders zou kunnen. Wanneer we in veilige experimenten

toch deze waarnemingen kunnen verschaffen inspireert dit burgers en zullen zij

initiatieven nemen. Deze beweging houdt niet op.

uitvoeringskrach

t

overdraagbaar Crossmediale compagne, ervaringen verwerkt tot concepten, initiatiefnemers met

kennis, geïnstitutionaliseerd overzicht bij gemeenten, inspirerende leergangen.


team 10 Friese dorpen, Stichting Doarpswurk, provincie Fryslân, 4 Friese Gemeenten

Ondersteuning

Exposure

Expertise

Financiering

Regelruimte

Toelichting 1 Fryslân DOC, tevens uitgezonden op NPO 2. Deze producties worden gemaakt bij

Omrop Fryslân en wordt goed bekeken

Zie Bijlage

Lokaal provincie Fryslân

Project 29

Naam Omgevingsforum, voor dialoog over vergunningaanvragen en andere ruimtelijke

ontwikkelingen

datum 18-6-2015

Thema’s e-democratie, besluitvorming processen

concreet Bij vergunningaanvragen speelt de buurtbewoner of stakeholder nog vaak een

ondergeschikte rol. Hij wordt niet altijd op tijd en volledig geïnformeerd, en als hij wel

geïnformeerd wordt, is het vaak lastig zijn stem te laten gelden. Het indienen van

zienswijzen (en bezwaren) is vaak hoogdrempelig en heeft in de beleving vaak een

sterk juridisch karakter. Met Omgevingsforum ontstaat een plek om vroegtijdig over

een (voorgenomen) vergunningaanvraag te discussiëren met de verschillende

stakeholders en de vergunningaanvraag te verrijken door consent te bereiken over

een bepaalde verandering.

Omgevingsforum is een online discussiepagina in het teken van één specifieke

vergunningaanvraag. Burgers komen op deze pagina vanuit de gemeentelijke

website (met aankondigingen van aanvragen en besluiten) of vanuit één van de

OmgevingsAlert Apps. Burgers en bedrijven kunnen hier reageren op de

vergunningaanvraag en suggesties doen, feitelijk een soort zienswijze 2.0. Deze

commentaren zijn ook voor anderen zichtbaar en de gemeente en de aanvrager

kunnen hier op reageren. Mensen worden uitgedaagd om aan te geven wat zij sterk

aan het plan vinden of wat zij liever anders zouden zien. De gemeente krijgt hiermee

vroegtijdig beeld van wat er leeft rondom een beoogde verandering en de aanvrager

krijgt input om zijn plan te verrijken en veranderen om meer draagvlak te creëren en

daarmee zijn kans op een succesvolle aanvraag te verhogen. Op het forum staat het

verzamelen van kwalitatief goede pro’s en con’s centraal boven het verzamelen van

‘meeste stemmen’.

Doordat het laagdrempeliger wordt om je mening te geven ontvangt de gemeente

veel bredere input dan met de oude zienswijze 1.0 (vooral de usual suspects uit de

buurt) en ontstaat er meer draagvlak en dialoog en helpt het de gemeente in het

transparant maken van het proces.

vernieuwend Er zijn op dit moment geen vergelijkbare projecten. Het heeft vanzelfsprekend

raakvlakken met de OmgevingsAlert App (daar sluit het op aan) en heeft enkele

overeenkomsten met Argu.co. Het verschilt van Argu.co doordat Argu.co vooral

opiniërend en beleidsmatig is en omgevingsforum heel specifiek is toegesneden op

(discussie in) het vergunningenproces. Zo zijn bijvoorbeeld alle vergunningdetails en

bestemmingsplannen zichtbaar/opvraagbaar en wordt de discussie gevoerd vanuit de

3 rollen in dit proces (stakeholder, gemeente, aanvrager).

impact Omgevingsforum helpt in het sneller bereiken van consent of consensus over

veranderingen in ruimtelijke inrichting en kan bijvoorbeeld bijdragen aan een hogere

kwaliteit van bouwplannen door slimmer gebruik te maken van de denkkracht van

stakeholders. Het leidt tot hogere tevredenheid van burgers op aspecten als

transparantie, besluitvorming en participatie.

Het past bij een reflectieve, dialogische lokale overheid én sluit aan bij de (gedachten

achter de) Omgevingswet.

uitvoeringskrach

t

overdraagbaar Omgevingsforum is –zodra het zich in de pilot heeft bewezen en kinderziektes zijn

opgelost- uitrolbaar naar elke lokale overheid in Nederland. Lessons learned en

evaluatieresultaten worden vanzelfsprekend gedeeld naar elke geïnteresseerde

gemeente.


team Het team van de OmgevingsAlert-app: Christiaan Rasch, Susan Pesman, Tom

Pesman

Ondersteuning

Exposure Wij vragen ondersteuning in de vorm van exposure naar gemeenten en hulp bij het

bereiken en vinden van innovatieve gemeenten die een pilot van een half jaar

hiermee willen doen

Expertise Wij vragen ondersteuning in de vorm van expertise op het gebied van procedurele

en/of juridische inbedding van het omgevingsforum in bestaand kader; bijvoorbeeld

rondom de vraag welke status we (in een pilot en evt daarna) aan een reactie op het

omgevingsforum kunnen koppelen: mag een gemeente dit als een formele zienswijze

zien, of creëren we hiermee een andersoortig inspraakmoment/middel? En

bijvoorbeeld: hoe om te gaan met veranderingen aan de vergunningaanvraag ten

gevolge van forumdiscussie?

Financiering Wij vragen ondersteuning in geldelijke vorm ten behoeve van het runnen van een

goede pilot met minstens 2 gemeenten. De IT-ontwikkelkosten en het grootste deel

van de pilotkosten worden gedragen door de OmgevingsAlert-organisatie. Als

bijdrage aan de kosten van de mankracht voor het doen van een goede pilot (incl.

monitoring, vastlegging, evaluatie) vragen we een bijdrage van € 7.500,-. (dit is

exclusief de uren van de deelnemende gemeenten).

Regelruimte


Lokaal Nog niet bekend, is onderdeel van ondersteuningsvraag, bij voorkeur minstens twee

innovatieve Nederlandse gemeenten.

Project 30

Naam Open Source Democratie

datum 21-6-2015

Thema’s e-democratie, open democratie, besluitvorming processen, netwerk democratie

concreet Mijn idee staat op:

http://www.fnvnetwerknieuwbestel.nl/doku/lib/exe/fetch.php?media=politiek:de_open_source_democratie.pd

f

vernieuwend Zie weer de hierboven door mij genoemde link. De door mij bedachte combinatie van online tools biedt niet

alleen talloze voordelen en vernieuwingen, maar kan mettertijd zelfs de vertegenwoordigende democratie

vervangen. De menselijke beschaving zal, als de nefaste werking van elites op deze wijze eenmaal aan

banden is gelegd, een flinke stap vooruit kunnen zetten.

impact Het politiek bewustzijn en vooral het politiek zelfvertrouwen van de deelnemers zal blijvend verhoogd zijn.

Elites zullen verdere invoering echter tegenwerken...

uitvoeringskrach

t

overdraagbaar Zie weer de bovengenoemde link.


team Ikzelf. Ik ben lid van het FNV-ledenparlement en heb op hoog en laag niveau in de bond verscheidende

mensen enthousiast gekregen voor mijn open source democratie idee, maar het is helaas niet van een

project gekomen (Ton Heerts heeft het tegengehouden wegens mijn kritiek op hem...). Desalniettemin zal

de FNV, of een van de ontelbare onderdelen ervan, in geval van een voorstel van een orgaan met meer

autoriteit, zeker nog als proeftuin kunnen dienen. Elke andere (lokale) omgeving is echter ook welkom.

Ondersteuning

Exposure Een instantie/orgaan met autoriteit om mensen te enthousiasmeren voor deelname.

Expertise ICT (netwerk/systeembeheerder, niet heel specialistisch, zelf kom ik een heel eind). Het hele project en het

moderatorschap kan ik in eerste instantie geheel zelf voor mijn rekening nemen.

Financiering Liefst een honorarium voor twee dagen per week, maar anders minimaal toestemming van het UWV en

geen korting op mijn WW. Verder het gebruik van een webserver.

Regelruimte Geen regelruimte, wel een (lokale) elite die werkelijk bereid is druk van onderop te accepteren. Zie verder

hierboven over het UWV. Voorts de toestemming voor het gebruik van e-mailadressen van potentiële

deelnemers.

Toelichting Zie voor een voorbeeld het plan dat ik destijds bij de FNV heb ingediend:

http://fnvnetwerknieuwbestel.nl/doku/lib/exe/fetch.php?media=politiek:terug_naar_de_leden.pptx

Lokaal Amsterdam

Project 31

Naam Burgerbegroting Geffen

datum 24-6


democratisering initiatieven, netwerk democratie

concreet Oss zet er vaart achter. Sinds 1 januari 2015 is het dorp Geffen bij Oss gekomen.

Door die herindeling hadden we een scherp inzicht op de gemeentelijke geldstromen

in dit gebied. Een unieke kans om hier aan de slag te gaan met een burgerbegroting.

We zijn erg ambitieus, we gaan niet voor een stuk van de begroting maar we leggen

de hele begroting voor aan de inwoners van Geffen. Zowel het beïnvloedbare als het

niet beïnvloedbare deel. Met de bevolking van Geffen gaan we vervolgens in

gesprek. Aan de Geffenaren om vragen, opmerkingen, suggesties of alternatieven

aan te dragen. Door op te plussen, in te verdienen door zelfwerkzaamheid, of door te

schrappen ontstaat speelruimte, zijn er keuzemogelijkheden.

We willen hier na de zomer mee starten om tijdens de behandeling van de

voorjaarsnota in 2016 de begroting van Geffen mee te kunnen nemen.

vernieuwend Een burgerbegroting is iets nieuws waar in het land mee geexperimenteerd wordt. De

burgerbegrotingen die wij kennen gaan over een gedeelte van de begroting. In

Geffen gaat het over de gehele begroting.Zowel het beinvloedbare als het niet

beinvloedbare gedeelte.

impact De intentie is het om de burgerbegroting in Geffen structureel te maken, of dit lukt zal

afhangen van de Geffense bevolking. Kunnen en willen zij zich actief gaan bemoeien

met de begroting. Binnen de begroting kan Geffen gaan schuiven, prioriteiten stellen,

zaken anders aanpakken. Door zelfwerkzaamheid kan geld verdient worden wat

elders ingezet kan worden. Geffen staat zelf aan het stuur. Zaken zouden in Geffen

fundamenteel anders aangepakt kunnen worden. Het is aan Geffen om de impact

van de burgerbegroting te bepalen. Voor de ambtelijke organisatie is de impact zeer

groot, deze blijft in de startfas grotendeels buiten beeld. Als Geffen kennis heeft

genomen van de begroting bepaalt Geffen op welke onderwerpen zij willen

inzoomen, welke onderwerpen zij willen agenderen. Pas dan komt de ambtelijke

organisatie in beeld, zij kunnen toelichten waarom Oss doet wat het doet, het verhaal

achter de cijfers geven. Op uitnodiging van de werkgroepen schuiven ambtenaren ter

advisering al dan niet aan.

uitvoeringskrach

t

overdraagbaar Alles wat er gebeurt, gebeurt transparant. Iedereen moet ten alleen tijden kunnen

zien wat er gebeurt en wat er gebeurde in dit proces. Iedereen wordt uitgenodigd

mee te denken, te delen, mee te leren of te kopiëren


team Gemeente Oss, dorpsraad Geffen, inwoners Geffen

Ondersteuning

Exposure Voor Oss is dit een spannende reis waarvan we nog niet weten hoe die gaat

verlopen. Het college heeft als slogan voor deze bestuursperiode gekozen ʺ Durven

door te doenʺ In Geffen gaan we dit waarmaken. Wij nodigen iedereen, in en buiten

Oss, uit mee te denken, mee te kijken en mee te leren. Daarvoor is exposure

onontbeerlijk

Expertise Hoe vertaal je een begroting zo dat een leek hem ook snapt zonder te verdwalen in

een woud van cijfers en details. Hoe gebruik je optimaal ʺ the wisdom of the crowdʺ en

hoe gaan we om met weerstanden in de ambtelijke organisatie. Denkkracht en

ervaringen van elders kunnen we hierin goed gebruiken

Financiering De opdracht aan Geffen is om binnen de begroting te blijven, hiervoor is geen extra

geld nodig. We maken grotendeels gebruik van de aanwezige ambtelijke cappaciteit

Om stevig campagne te voeren, te zorgen voor reuring in het dorp en de

communicatie te verzorgen is extra menskracht wenselijk en zijn extra middelen

nodig. Ruwweg gaan wij uit van een extra budget van max. € 50.000

Regelruimte Lastig te bepalen. Na verwachting zal er in Geffen straks creatief gezocht gaan

worden naar creatieve besteding van gelden en middelen. Locale logica zal leidend

zijn maar het zou kunnen dat we in botsing gaan komen met beperkende landelijke of

provinciale regels. Zonder vooraf regelruimte te hebben zou een korte lijn naar een

ruimte biedend ministerie kunnen helpen.

Toelichting Zie bijlage procesplan

Lokaal Kern Geffen in gemeente Oss

Project 32

Naam De rechte tafel voor Nederland

datum 30-6-2015

Thema’s begroting, open democratie, democratisering initiatieven

concreet STICHTING DE RECHTE TAFEL [DRT] heeft in haar stichtingsakte als doelstelling

beschreven `de bestaanskwaliteit van de regio Schiphol' te willen stimuleren.

Het centrale adagium in de doelstelling is het begrip `bestaanskwaliteit'. Dit begrip

bevat diverse aspecten, waar zeker de domeinen `economie, ruimte, bereikbaarheid,

gezondheid, veiligheid, rechtszekerheid, persoonsontwikkelingsmogelijkheden en

democratie' toe behoren.

Vanuit het domein `democratie' reageert de DRT op beleidsvoorstellen van

overheden, instanties en het bedrijfsleven om zodoende bij te dragen aan een zo

gunstig mogelijk leefklimaat in de regio Schiphol.

In de DRT-bijeenkomst d.d. 5 juni 2015 is de gedachtegang van `` De Democratic

Challenge' ter sprake gebracht. De DRT-leden, waaronder een voormalig

gedeputeerde van de provincie NH, oud raadsleden van de gemeenten

Haarlemmermeer en Aalsmeer, oud bestuurders van het Waterschap, directeuren

vanuit het bedrijfsleven en voormalige bestuurders vanuit de bancaire wereld,

noemden unaniem een drietal thema`s die ter kennis van de organisatie van De

Democratic Challenge konden worden gebracht.

Deze thema`zijn:

1. VERSTERKEN VAN DE KIEZERSDEMOCRATIE.

2. HET INSTELLEN VAN EEN GEMEENTELIJKE OMBUDSMAN.

3 DE GEMEENTELIJKE AUDITCOMMISSIE TE DOEN BEMENSEN DOOR NIET-

RAADSLEDEN.

Van de drie thema`beschrijven wij voor U onze motivaties.

Reacties op onze thema`s zien wij door U met belangstelling tegemoet.

Stichting De Rechte Tafel [DRT]

Secretariaat: H.Andriessenlaan 37, 2132 KG Hoofddorp. Tel. 0651074911

KvK Amsterdam nr. 51939932. Met beschikking ANBI. dossiernummer 78686.

BESCHRIJVING VAN DE THEMA`S:

1. VERSTERKEN VAN DE KIEZERSDEMOCRATIE.

VERKIEZINGEN.

Op 26 mei 2015 werden door alle Provinciale Staten in Nederland de leden voor de

Eerste Kamer der Staten-Generaal gekozen.

Tijdens de gehouden verkiezingen voor de Provinciale Staten d.d. 18 maart 2015 zijn

de 570 statenleden gekozen. Deze 570 leden, allen aangesloten bij een politieke

partij of groepering, kiezen een onderdeel van het Nederlandse bestuurlijke systeem:

de Eerste Kamer is onderdeel van de Staten-Generaal en vanuit haar beschreven

bevoegdheid gerechtigd een oordeel te formuleren en te sanctioneren over de

besluiten van de Wetgever en van de Tweede Kamer.

Deze gang van zaken beoordelen wij, evenals de Hoogleraar Staatsrecht aan de

Rijksuniversiteit Groningen, Prof. Dr. Douwe Jan Elzinga, als een partijendemocratie.

In zijn Column21 in het blad Binnenlands Bestuur van 10 april 2015, beschrijft Elzinga

onder andere het onderscheid tussen een kiezersdemocratie en een

partijendemocratie. Vanuit historisch perspectief geeft Elzinga aan dat de

partijendemocratie nooit de kiezersdemocratie zou mogen overnemen. Elzinga

betoogt dat `ten langen leste zijn het de kiezers die over de politieke partijen de

`baas` zijn, zowel tijdens als na de verkiezingen`. [Column21, Elzinga, BB april 2015]

Stichting De Rechte Tafel [DRT] constateert daarbij tevens dat:

1. de opkomst van de kiezers tijdens de gehouden verkiezingen d.d. 18 maart 2015

becijferd is op 47,8 %. In 2011 was de opkomst nog 55,97 %.

2. Het democratisch principe voor elk besluit is de helft plus 1. De provinciale Staten

en straks de door hen te kiezen Eerste Kamer is niet meer gekozen door de helft van

alle kiesgerechtigden plus 1.

3. Het aantal leden van alle politieke partijen in Nederland is per 1 januari 2015 nog

slechts 295.326 leden. Jaarlijks daalt dit aantal, volgens een gehouden onderzoek

door het Institute for Innovation and Governance Studies [IGS] van de Universiteit

Twente, met 1,9 %. Het aantal actieve partijleden is daarenbij aanzienlijk lager dan

de genoemde 295.326 leden van alle partijen.

4. Elzinga geeft in zijn column ook aan dat `Het Kremlin is dichterbij dan we denken`.

Met ons betoogt hij dat de partijendemocratie de kiezersdemocratie aan het

overvleugelen is. Een zeer bedenkelijke, negatieve ontwikkeling voor ons gehele

Staatsbestel!

5. Tijdens de Statenverkiezingen van 18 maart 2015 was een lid van de VVD door de

partij- kiescommissie geplaatst op de 18de plek in de partijlijst. Genoemd lid kreeg bij

de verkiezingen bijna 2500 stemmen op zijn naam. Dit aantal was goed voor de

zevende plaats in volgorde van uitgebrachte stemmen op de kandidaten van de lijst.

Maar binnen de 11 zetels die de VVD in Noord-Holland via de verkiezingen kreeg

toegewezen, was er in de partij- politieke beoordeling geen plaats voor nummer 18

c.q. 7 als kiezersvoorkeur.

Dit is in onze beoordeling een omissie in de kieswet.

Stichting De Rechte Tafel [DRT] verzoekt BIZA in het belang van de nog steeds

bestaande kiezersdemocratie binnen de kieswet aandacht te besteden aan het door

ons beschrevene.

De invloed van de kiezer mag absoluut niet verloren gaan!

vernieuwend De projecten 1 en 3 zijn beschreven in de Kieswet [nr.1] en de gemeentewet [nr.3],

maar niet volgens de hedendaagse ontwikkeling van de democratie. De wetten

dienen te worden herschreven, terwijl project 2 in de gemeentewet dient te worden

opgenomen. De huidige kieswet devalueert in de praktijk de KIEZERSDEMOCRATIE

tot een ongewenste PARTIJENDEMOCRATIE. De PARTICIPATIE-DEMOCRATIE

zal zeker behoefte hebben aan een BEMIDDELAAR, de OMBUDSMAN is

onontbeerlijk. De huidige financiële verhoudingen in een gemeente zijn onjuist: de

auditcommissie moet niet bestaan uit raadsleden. Raadsleden moeten het college

controleren en als budgethouder het financiële beleid bepalen. Het KEUREN van de

inhoud van b.v. het jaarverslag is niet een taak van raadsleden. DEMOCRATISCHE

WETGEVING behoeft renovatie!

impact De impact van onze projecten is van belang voor het democratisch niveau van onze

samenleving als morele standaarden en dus van landsbelang.

uitvoeringskrach

t

overdraagbaar Na aanpassen van de wetten zijn de projecten voor het gehele Nederlandse

democratisch bestel van toepassing.


team Acht leden van de DRT en 1 journalist van lokale media.

Ondersteuning

Exposure Perspublicaties, discussies in vakgroepen van universteiten, opname van inhouden in

Binnenlands Bestuur, overleg met VNG, Ministeries, volksvertegenwoordiging e.d.

Expertise Wetgeving, communicatie VNG, volksvertegenwoordigers e.d.

Financiering Reiskosten voor 2 personen: overlegsituaties VNG, Ministeries, Universiteiten,

Staten-Generaal, dagbladen e.d.

Regelruimte

Toelichting

Lokaal Haarlemmermeer, Hoofddorp

Project 33

Naam Publieke beraadkamers

datum 30-6-2015


concreet Publieke Beraadkamers: dialogen die inwerken op lokale democratie

De droom

In 2020 zijn “Publieke Beraadkamers” onderdeel van de lokale democratie. In iedere

gemeente worden op regelmatige basis zorgvuldige denkgesprekken gevoerd over

lokale maatschappelijke onderwerpen. Deelnemers aan de denkgesprekken zijn

burgers, ambtenaren, (maatschappelijke)ondernemers, bestuurders en politici die zelf

persoonlijk betrokken zijn bij het onderwerp dat ter tafel ligt. Eigen ervaringen zijn het

startpunt voor de dialoog. Het resultaat zijn inzichten die leiden tot

gemeenschappelijke maatstaf voor handelen. Deze inzichten geven voeding en

richting aan het college van B&W, de Raad, burgers en de (maatschappelijke)

organisaties.

Iedere publieke beraadkamer staat op zich en heeft andere deelnemers afhankelijk

van het thema dat centraal staat. Een deel van de deelnemers wordt gevraagd op

basis van ervaring, leeftijd en culturele achtergrond. De overige plekken zijn vrij

toegankelijk. Door de publieke beraadkamer regelmatig te organiseren, wordt de

wijze van denken en praten in de praktijk geoefend en eigen gemaakt. Dit werkt door

in andere overlegsituaties. Bovendien wordt ervaring opgedaan met het verbinden

van de “eigen zaak” aan de “publieke zaak”. Dit leidt er toe dat de

verantwoordelijkheid voor het hoeden van de publieke zaak breder gedragen gaat

worden dan alleen door het openbare bestuur.

De aanleiding

Vanuit het ideaal van gelijke rechten en voor gelijke behandeling van iedereen heeft

de overheid in de afgelopen 60 jaar op verschillende beleidsterreinen hard gewerkt

aan uniforme oplossingen voor iedereen en overal. In de loop van de tijd zijn echter

steeds meer beperkingen van deze benadering zichtbaar geworden. Uniforme

oplossingen doen geen recht aan situatie-specifieke omstandigheden. De wereld is

complexer geworden. We hebben elkaar nodig en de roep van burgers en (sociale)

ondernemers om invloed op de publieke agenda en om ruimte voor lokaal maatwerk

is in de afgelopen 20 jaar steeds sterker geworden.

Als procedures en regels gedeeltelijk worden vervangen door situatie-specifieke

afwegingen waarin zowel private als publieke belangen spelen, is het van belang om

zorgvuldig met elkaar de juiste afwegingen te (kunnen) maken.

Maar hoe doen we dat: zorgvuldige, situatie-specifieke afwegingen maken rond

maatschappelijke complexe en op persoonlijk niveau vaak ingrijpende

ontwikkelingen? En hoe verbind je dat dan vervolgens aan beleid en algemene

principes - zoals gelijke kansen voor iedereen en zorg voor mensen die dat nodig

hebben - die voor de ordening van de maatschappij van groot belang zijn? Hier

hebben we als samenleving nog niet heel veel ervaring mee.

Hoe het werkt

Een denkgesprek in de publieke beraadkamer bestaat afhankelijk van doel en context

uit één of meerder dagdelen. Het heeft de volgende karakteristieken

1. Het gaat over een prangend of slepend thema van maatschappelijk belang;

2. De mensen in de binnenring zijn zelf persoonlijk bij dit thema betrokken vanuit

verschillende relevante ervaringen en belangen. In het geval van decentralisatie van

de zorg kunnen dit bijvoorbeeld zijn:

o Patiënten, mantelzorgers

o Professionals uit zorgorganisaties en de zorgverzekeraars

o Beleidsmedewerkers en bestuurders van gemeente

3. De inzichten worden publiek gemaakt. Dit kan doordat:

o Er publiek bij de gesprekken zit (in de buitenring);

o Er een gemeenschappelijk communiqué komt;

De onderwerpen voor de publieke beraadkamer kunnen samenhangen met de

agenda van de raad en kunnen ingebracht worden door burgers, maatschappelijke

organisaties en ondernemers. In het laatste geval moet het onderwerp gedragen zijn

door ten minste 100 mensen uit de gemeente.

Het kan één gesprek zijn of een gesprek in verschillende rondes met dezelfde

mensen waarin telkens verschillend ervaringen centraal staan. De buitenring kan

verschillend samengesteld zijn. Het kunnen bijvoorbeeld bestuurders en politici zijn

die de taak hebben om de inzichten uit de dialoog in te laten werken in besluitvorming

en beleid. Het kunnen ook de achterbannen zijn van de mensen die de dialoog

voeren. De visualisatie (separaat bijgevoegd) laat zien hoe de binnenring en de

buitenring samengesteld kunnen zijn en wat de bijdrage van de binnen- en de

buitenring aan het gesprek en de analyse is.

Het denkgesprek wordt begeleid door een ervaren gespreksleider: gepokt en

gemazeld in het voeren van socratische dialogen. Er worden gespreksverslagen

gemaakt, waarin de inzichten op een heldere, poëtische en herkenbare manier

worden verwoord. Deze worden teruggelegd bij de deelnemers zodat er een

gemeenschappelijk gedragen communiqué of handvest ontstaat. Dit wordt

aangeboden aan de gemeente, aan de betrokken organisaties, en aan de

achterbannen.

Wie doen er mee?

De deelnemers worden op vier manieren geworven:

• Uitnodiging op persoonlijke titel voor de binnenring. Bij deze uitnodiging wordt

rekening gehouden met hun achtergrond. Hoe meer diversiteit in het gezelschap hoe

rijker het gesprek.

• Uitnodiging op persoonlijke titel voor de buitenring. Bestuurders, politici en

vertegenwoordigers van achterbannen worden uitgenodigd om deel te nemen in de

buitenring

• Loting. Uit een groep van mensen -die zich hebben opgegeven om deel te nemen

aan het democratische experiment- worden 8 mensen geloot waarvan er 2 in de

binnenring zullen deelnemen en 6 in de buitenring.

• Open uitnodiging: Via een advertentie in de krant wordt iedereen die belangstelling

heeft uitgenodigd om in de buitenkring deel te nemen. Maximum van 10 plaatsen.

Omdat het gesprek gevoerd wordt op basis van eigen ervaringen, is scholingsniveau

van ondergeschikt belang. Wel wordt van iedereen gevraagd om eigen ervaring in te

brengen en zich te verplaatsen in de ervaringen van de ander. Dit vraagt

inlevingsvermogen en sociale intelligentie.

Hoe het duurzaam wordt

Op basis van drie denkgesprekken van de publieke beraadkamer worden mensen uit

de gemeente opgeleid om het proces te kunnen begeleiden. Dit is een combinatie

van “training on the job” en een driedaagse training socratische

gespreksvaardigheden. Het doel is om per gemeente vijf mensen op te leiden die

vervolgens de publieke beraadkamers kunnen vormgeven. Het streven is dat deze

vijf mensen uit verschillende geledingen van de bevolking komen.

vernieuwend * Vernieuwend

Het project gaat een aantal merkbare vernieuwingen te weeg brengen:

• De gesprekscultuur in de publieke ruimte zal veranderen. Naast debat krijgt ook de

dialoog een plek in de lokale democratie.

• Er ontstaat een nieuwe overlegstructuur binnen de lokale democratie: “de publieke

beraadkamers”.

• Een wisselende groep mensen buigt zich over maatschappelijke thema’s waar zij

ervaring en affiniteit mee heeft.

• De verantwoordelijkheid voor de publieke zaak wordt verbreed. Van een

verantwoordelijkheid die met name bij (lokale) overheden ligt, naar een

verantwoordelijkheid die gedragen wordt door lokale overheden samen met

maatschappelijke partners en burgers.

* Vanuit een traditie

De publieke beraadskamers staan in een traditie. In de 18de eeuw bestonden de

intellectuele salons in Frankrijk. Er waren de koffiehuizen en Debating Societies in

Engeland waar mensen bijeen kwamen om te spreken over zaken van algemeen

belang. Men leerde daar op een gestructureerde en bezonnen wijze met elkaar te

praten.

In ons eigen land kennen we het Nederlands Gesprekcentrum. Dit ontstond in de

Tweede Wereldoorlog in het gijzelaarskamp St. Michielsgestel. Intellectuelen en

politici uit verschillende politieke zuilen raakten daar met elkaar in gesprek. In 1949

werd door hen het NGC opgericht. Het doel was:

“… bij de voornaamste in het Nederlandse volksleven aanwezige richtingen een beter

inzicht in en vollediger begrip voor de wederzijdse standpunten. Opdat daardoor de

eenheid en verscheidenheid, welke in het Nederlandse volksleven wort aangetroffen,

beter beseft en juister gewaardeerd worden.”

Iets soortgelijks zien we de laatste tien jaar ontstaan in Socratische Cafés en de

Filosofische Cafés. Maandelijks komen mensen bijeen rond een belangwekkend

thema en gaan daarover met elkaar in gesprek. Inmiddels op ruim 30 plaatsen in het

land. Mensen komen graag bijeen voor een geregisseerd goed gesprek. En na

verloop van tijd merk je als begeleider dat mensen een open gesprekshouding

ontwikkelen waarin ze samen met anderen op onderzoek uitgaan.

Deze cafés leiden tot persoonlijke inzichten. Met de Publieke Beraadkamers beogen

we te komen tot gedeelde inzichten die leidende principes kunnen worden voor

politiek en maatschappelijk handelen in maatschappelijke kwesties.

De methodiek die voorgesteld wordt in de Publieke Beraadkamers bouwt voor op de

Socratische Dialoog zoals ontwikkeld voor toepassing in organisaties en op de

Publieke Dialoog die beschreven wordt in de essaybundel die in het najaar

uitgegeven wordt door de Internationale School voor Wijsbegeerte.

impact Over drie jaar willen we graag dat er in vijf tot tien gemeenten “Publieke

Beraadkamers” bestaan en dat er in al deze gemeenten een team bestaat dat de

beraadkamers organiseert en faciliteert.

uitvoeringskrach

t

overdraagbaar De ervaringen met de publieke beraadkamer wordt op verschillende manieren

overgedragen:

• De ervaringen in de vijf tot tien gemeenten zijn beschreven en toegankelijk gemaakt

voor alle andere gemeenten in Nederland.

• Er bestaat een website en een online community waarin vragen gesteld kunnen

worden en ervaringen uitgewisseld kunnen worden.

• Er is een pool aan mensen die de publieke beraadkamers kunnen faciliteren.

• Er bestaat een training voor “facilitatoren van publieke beraadkamers”


team [email protected]

[email protected];

saskia van der [email protected];

[email protected].

Ondersteuning

Exposure We zijn in gesprek met drie gemeenten om (onderdelen van) de publieke

beraadkamer te verwezenlijken. We willen graag in de komende twee jaar in

minstens 5 gemeenten aan de slag. We zoeken bestuurders en/of maatschappelijke

initiatieven die met ons de publieke beraadkamer vorm willen geven. De publieke

beraadkamer zou ook heel goed aan kunnen sluiten bij een G1000: om de top 10

verder uit te werken. Om te spreken met de woorden van David van Reijbrouck: ʺWat

denken mensen eigenlijk als ze de tijd hebben gehad om na te denkenʺ?

Expertise Wij hebben zelf de expertise in huis om de gesprekken vorm te geven. Maar de

publieke beraadkamers worden geen realiteit zonder de inzet, expertise, netwerken

en het lef van lokale bestuurders, politici en ambtenaren. Die samenwerking hebben

we nodig.

Financiering Financiering

Eén beraadkamer bestaat gemiddeld uit twee gesprekken van ieder één dagdeel. De

organisatie, het begeleiden van het gesprek en de verslaglegging vragen in totaal

ongeveer 10 werkdagen.

Daarnaast worden mensen uit en van de gemeente ‘on the job’ opgeleid. Dit vraagt

per beraadkamer 2 dagen. Inschatting van de kosten voor één publieke

beraadkamer, inclusief training on the job en afgestemd verslag is ongeveer €15.000.

In ons ideaalbeeld worden er 3 publieke beraadkamers per jaar per gemeente

georganiseerd en is er na 2 jaar voldoende eigen capaciteit opgebouwd om het zelf

te draaien. Dit traject komt neer op €90.000 verdeeld over twee jaar.

Daarnaast worden de ervaringen via een website en een (werk)boek gedeeld en

wordt er een online community gestart.

De kosten van de website en het modereren van de online community komen in het

eerste jaar neer op ongeveer € 40.000 (analyse en voorbereiding, relatiebeheer,

opstarten van discussie, inzet van social media, offline bijeenkomsten b.v. i.s.m.

Pakhuis de Zwijger en VNG, afstemming met andere

Regelruimte Ruimte voor experimenten in de gemeentewet.

Toelichting Van belang voor het van de grond komen van dit idee is het vinden van gemeenten

die mee willen doen in het experiment. Het bestuurlijke lef hebben en bereid zijn er

menskracht en financiën in te steken. Verder is financiële ondersteuning in de

opstartfase van belang. Met name om de stap voor gemeentes te klein te maken en

de website en de online community op te bouwen. Het zou fantastisch zijn als onze

droom werkelijkheid wordt. Sterker nog, we denken dat het voor de legitimiteit van de

overheid en de nieuwe vormen van samenwerking tussen overheid en maatschappij

noodzakelijk is om met nieuwe vormen van democratie te experimenten. Wij zien de

publieke beraadkamer als verdiepende aanvulling op bijvoorbeeld een G1000 en een

burgerbegroting

Lokaal We zijn in gesprek met Wageningen, Eindhoven en Doetinchem. De droom is: in

iedere gemeente in Nederland :)

Project 34

Naam Elke inwoner zeggenschap over een eigen budget in Hollandse Kronen (een IWB,

inwonersgebonden budget)

datum 30-6-2015

Thema’s democratisering initiatieven, inwoner bepaalt (demos krateos)

concreet De gemeente Hollands Kroon heeft een visie op het eigen benen laten staan van

inwoners, gebruikers van accommodaties, verenigingen onder het motto: je kunt

beter zelf bepalen wat belangrijk voor je is. De vanzelfsprekendheden van subsidies

aan jan en alleman van na de oorlog zorgvuldig opgebouwd moet verdwijnen. Doe

het zelf dan gaat het beter. We zijn op zoek naar een manier waarop we beschikbare

(subsidie)budgetten slimmer door inwoners zelf kunnen laten inzetten. Vergelijk het

met de manier waarop in de organisatie Hollands Kroon opleidingsbudgetten zijn

samengevoegd in een pot. Elke medewerker beschikt zelfsturend over een ʺHollands

Kronen Budgetʺ om te besteden aan een opleidingsaanbod die aansluit bij de eigen

behoefte. Vertaal dat naar de inwoners en wat zou het fantastisch zijn als zo'n

concept kan worden ontwikkeld voor de inwoners van de gemeente Kroon. Demos

krateos bij uitstek

vernieuwend We willen een doorbraak in een vanzelfsprekend ingeroest proces dat De Gemeente

wel bepaalt wat belangrijk voor je is. Het lijkt op buurtbeheerbudgetten maar dit gaat

over de individuele inwoners zelf. Het sluit aan op een Hollands Kroon proces van

eigen verantwoordelijkheid (een afgeslankte APV voor minder regels, een

accommodatiebeleid naar overdracht van eigendom en beheer, een sociaal domein

met de zelfsturende burger, een organisatie met zelfsturende teams etc).

impact Het proces naar een inwonersbudget in Hollands Kroon voor activiteiten,

ondersteuning door gemeente geeft een inwoner die het gegeven vertrouwen in de

eigen kracht waardeert en de gemeente en dus de overheid als helpende hand voor

de inwoner gaat ervaren.

uitvoeringskrach

t

overdraagbaar Gemeenten die de visie naar eigen kracht ondersteunen en het lef hebben om los te

laten kunnen dit initiatief naadloos overnemen. Het gaat om het conceptueel denken

naar vernieuwing. Niet moeilijker maar gemakkelijker.


team Inwoners(groepen) uit 22 kernen Hollands Kroon, dorpsraden,

subsidiebeleidsmakers, kernbeheerders, wijkteams

Ondersteuning

Exposure Graag delen we onze stappen naar een inwonersgebonden budget in Hollandse

Kronen met andere gemeenten en laten graag zien wat wij leuk vinden en waar we

trots op zijn. Maar ook horen we graag constructieve tips en tops

Expertise Out of the boxers, inwonerspanel, creative minds die ons helpen met het doorbreken

van de mogelijke juridische beperkingen binnen het subsidiebeleid

Financiering Onze inzet is ons eigen personeel met ontmoetingsmomenten. Een bijdrage aan een

nog te bepalen Kronenbudget als incentive. Dus het gaat om het omdenken met geld.

Meer is niet nodig maar het geld wordt anders nodig.

Regelruimte Mogelijk komt (afhankleijk van de ontwikkelingen) aan de orde of ideeen wel passen

in verordeningen en regelgeving. Ook daarin is meedenken welkom.

Toelichting Innovatief talent als aanvulling op een klein team die in scrums door de uitdaging

meerolt.

Lokaal Gemeente Hollands Kroon, Anna Paulowna

Project 35

Naam Nieuwe ronde. Nieuwe kansen

datum 1-7-2015

Thema’s besluitvorming processen, democratisering initiatieven

concreet De gemeenteraad zoekt naar een eigentijdse invulling van de

volksvertegenwoordigende rol van de gemeenteraad. Daarbij vindt ze belangrijk dat

geconstateerd wordt dat dat niet alleen een kwestie is van nieuwe regels en

procedures, maar ook van de cultuur, houding en gedrag vanuit de raad(sleden)

Een werkgroep vanuit de raad heeft zich daarover gebogen, Daarbij zijn ook een

aantal inwoners van Coevorden ingeschakeld. In haar eindverslag formuleert de

werkgroep drie onderdelen die in hun onderlingen samenhang nieuwe kansen geven.

1. De wijzigingen die gewenst zijn in de manier van vergaderen van de

gemeenteraad.

Doel is om de vergaderingen efficienter te laten verlopen waardoor meer ruimte

ontstaat voor politieke-inhoudelijke discussies. Daardoor worden vergaderingen ook

aantrekkelijker voor de inwoners om te volgen wat het draagvlak voor het werk van

de raad zal verhogen. Ook worden voorstellen gedaan om de positie van insprekers

te verbeteren.

2. Er zijn onderwerpen waarvan gesteld kan worden dat daarbij vooral de positie van

de inwoners uitgangspunt van besluitvorming zou moeten zijn

Het ligt dan voor de hand die inwoners vanaf het begin van het proces er bij te

betrekken en ze niet alleen invloed te geven op de inhoud, maar ook op de wijze

waarop het besluitvormingsproces plaats zou kunnen vnden. Voor de raad is daarbij

belangrijk dat haar kaderstellende en toetsende rol anders zal zijn dan tot nu toe

gebruikelijk. Het voorstel is om in de rest van dit kalenderjaar in samenwerking met

college en ambtelijke organisatie (voor wie een dergelijk aanpak ook grote gevolgen

zal hebben) twee pilots uit te voeren: een met als onderwerp ʺarmoedebeleidʺ en de

ander met als onderwerp ʺwelstandsbeleidʺ.

3. Het is gewenst de inwoners de mogelijkheid te geven op de agenda van de

gemeenteraad te kunnen meedenken en inspelen.

in het eindverslag wordt een voorstel gedaan om inwoners het recht te geven

onderwerpen op de agenda van de gemeenteraad te zetten. Er zijn echter meer

mogelijkheden. Zo kan worden aangesloten op initiatieven vanuit de bevolking om

een zgn. G1000 te organiseren. De werkgroep stelt voor om die mogelijkheden

samen met betrokkenen verder uit te werken.

vernieuwend Het vernieuwende is dat de inwoners van de gemeente niet alleen met betrekking tot

de inhoud worden gehoord, maar dat ze ook betrokken worden bij de vormgeving van

de wijze van besluitvorming. Gedachte daarbij is dat bij elk onderwerp andere

inwoners/inwonersgroepen betrokken zijn en dat daarmee de meest geschikte manier

om tot gezamenlijke besluite te komen ook anders zal zijn.

Het bieden van meer mogelijkheden voor inwoners om mede de politiek-bestuurlijke

agenda te bepalen en de wijze waarop op die onderwerpen beleid tot stand komt

moeten in hun samenhang leiden tot versterking van de lokale democratie.

impact Zowel beleid als concrete projecten zullen in veel gevallen tot stand komen in

samenwerking tussen gemeente en inwoners

uitvoeringskrach

t

overdraagbaar De 2 pilots en de wijze waarop in samenwerking met betrokken inwoners ruimte voor

voorstellen van inwoners wordt vormgegeven moeten leiden tot verdere

aanbevelingen aan de raad met betrekking tot de eigen manier van werken. Die

aanbevelingen en de ervaringen op basis waarvan die gedaan worden stelt de raad

van Coevorden graag ter beschikking aan anderen.


team Betrokken inwoners, Gemeenteraad, College B&W, ambtelijke organisatie

Ondersteuning

Exposure We hebben al veel in huis, maar met name op de effecten die een andere, meer

improviserende, werkwijze heeft op de P&C-cyclus is kennis en ervaring welkom.

Mogelijke komt (afhankelijk van de ontwikkelingen) aan de orde of ideeen wel passen

in verordeningen en regelgeving. Ook daarin is meddenken welkom.

Expertise We hebben al veel in huis, maar met name op de effecten die een andere, meer

improviserende, werkwijze heeft op de P&C-cyclus is kennis en ervaring welkom.

Mogelijke komt (afhankelijk van de ontwikkelingen) aan de orde of ideeen wel passen


Financiering Inwoners krijgen een andere positie. Dat is ook voor hen ʺwennenʺ. Ondersteuning

van inwoners die meedenken/meedoen vanuit de Challenge zou mooi zijn. Een

financiele bijdrage is welkom.

Regelruimte Mogelijk komt (afhankelijk van de ontwikkelingen) aan de orde of ideeen wel passen


Toelichting We geloven in waar we mee bezig zijn, maar we hebben niet de wijsheid in pacht.

We presenteren graag waar we mee bezig zijn, zodat anderen daar op kunnen

reageren. Waar wij dan weer ons voordeel mee kunnen doen.

Lokaal Gemeente Coevorden

Project 36

Naam Burgerinitiatief Leefwerf De Biesbosch

datum 2-7-2015


democratie, Ruimtelijke ordening en burgerinitiatieven

concreet Cooperatieve gebiedsontwikkeling vanuit TransitieAgenda Dordtzaam (duurzame

initiatieven bijeengebracht en ondersteund door Urgenda) met het oog op culturele

identiteit van de Stadswerven, behoud van varend erfgoed, het creeeren van een

openbare haven met allerlei maatschappelijke functies. Leefwerf De Biesbosch is

een burgerinitiatief waarbij een combinatie gemaakt wordt van wonen en werken

aan boord van monumentaal varend erfgoed, gekoppeld aan duurzaamheid,

opleidingen, zelfredzaamheid bij hoogwater in een openbaar toegankelijke haven

waar ook ruimte is voor watersport en jachten. Dit integrale concept is een totaal

nieuwe benadering om pro-actief te handelen ten opzichte van de dreigende

leegloop van havens in Nederland.

vernieuwend Schepen, varend erfgoed, verdwijnen omdat gemeenten geen ligplaatsen

vergunnen boven 40 meter lengte. Door maatschappelijke opgaven te koppelen

aan het behoud van dit unieke varend erfgoed ontstaat er een kloppend hart op de

nieuwe wijk Stadswerven. Een 'positive externality' waarbij een cooperatieve

samenwerking ten grondslag ligt en waarbij voor het eerst in de Drechtsteden een

burgerinitiatief de ruimte krijgt in de ruimtelijke ontwikkeling.

impact De haven blijft het kloppend hart, het varend erfgoed is definitief veilig voor sloop

of export omdat andere gemeenten (met name Amsterdam en Rotterdam, welke

vele lege havens hebben), Leefwerf De Biesbosch zien als geslaagde pilot. Ook is

dit een pilot omdat het het eerste burgerinitiatief is in de Drechtsteden waarbij een

burgerinitiatief daadwerkelijk de ruimte krijgt in de ruimtelijke ontwikkeling, wat

vele leer- en verbeterpunten oplevert in het besluitvormingsproces.

uitvoeringskrach

t

overdraagbaar Hoe om te gaan met burgerinitiatieven in de ruimtelijke ordening. En hoe niet? Dat

is wat Leefwerf De Biesbosch als casus in kan brengen. Waarom er eindeloos

uitgesteld wordt, men excuses verzint terwijl de gemeenteraad verder wil met dit

burgerinitiatief.


team Gemeente Dordrecht, Provincie Zuid-Holland, Urgenda, Metabolic, Stichting &

Vereniging De Binnenvaart, Landelijke Vereniging tot het Behoud van het Historisch

Bedrijfsvaartuig (LVBHB), Federatie Varend Erfgoed Nederland (FVEN) en de

Drechtsteden

Ondersteuning

Exposure Landelijk is het belangrijk dat de focus op Dordrecht en de Drechtsteden komt te

liggen: Leefwerf De Biesbosch is de nieuwste maritieme innovatie betreffende het

duurzaam herbestemmen van varend erfgoed. Dordrecht en de Drechtsteden zijn nu

eenmaal de maritieme innovator, wat ook wel eens gezien mag worden!

Expertise In het proces is begeleiding nodig om een cooperatieve gebiedsontwikkeling van de

grond te krijgen. De gemeente vraagt wel een adviesbureau, maar de kans is groot

dat er allerlei excuses naar voren komen terwijl alles wel haalbaar is, zolang er maar

een gezamenlijk doel is. Een expert in de begeleiding, extern zal dit proces kunnen

verbeteren om een gezamenlijk doel te vinden.

Financiering -

Regelruimte -

Toelichting De ondersteuning zit in exposure en in expertise om een gezamenlijk doel te

formuleren en te realiseren.

Voor meer informatie is de website http://www.leefwerfdebiesbosch.nl/ te bezoeken.

Voor meer vragen ben ik ten alle tijde bereikbaar op 06-2143005 of per email.

Lokaal Dordrecht, Stadswerven

Project 37

Naam Cliëntenakkoord: de cliënt centraal

datum 3-7-2015

Thema’s open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven,

netwerk democratie

concreet De positie van de cliënt en de mantelzorger in de driehoek met financier

(gemeente) en zorgaanbieder is niet sterk. Wij willen deze versterken, door

de cliënt zelf te laten aangeven hoe dat het beste kan. In 2013 maakten we

een aanzet tot een sociaal cliëntenakkoord (sturen we per mail op). Kern

daarvan is “vertrouwde zorg”. Inmiddels zijn we al een half jaar bezig met

de nieuwe taken in het sociaal domein en blijkt de positie van de cliënt nog

steeds niet sterk. We gaan een initiatiefvoorstel voor de raad maken, met

en feitelijk door cliënten. Door verschillende werkvormen te gebruiken

willen we achterhalen waar de versterking van de positie van de cliënt het

beste vorm kan krijgen: goede cliëntondersteuning, steun bij het

keukentafelgesprek zullen daarbij ongetwijfeld ter sprake komen, maar wij

willen ook een duidelijke rol van de cliënt bij het bepalen van de kwaliteit

van de zorg en de beste manier om te innoveren. In gesprekken, enquêtes, bijeenkomsten, feestelijke happenings gaan we in

gesprek met cliënten, mantelzorgers, professionals en deskundigen. Doel is

om tot een akkoord te komen, dus we betrekken de gemeente en

zorgaanbieders ook in het traject. Het vernieuwende voor de democratie is

dat er een voorstel aan de raad wordt voorgelegd, via een fractie (zo moet

dat formeel) dat gedragen is en in samenspraak tot stand is gekomen. We

leggen een stelling voor, namelijk dat de positie van de cliënt sterker kan,

en bespreken vervolgens hoe dat vorm kan krijgen. In het traject besteden we nadrukkelijk aandacht aan de manier waarop je

met cliënten in gesprek kunt. Een GGZ-cliënt komt niet snel op een brede

bijeenkomst af, daar voelt hij/zij zich niet veilig. En iemand met een

verstandelijke beperking kan zich niet op dezelfde manier uiten als de

hoogopgeleide burger die (te) vaak in gedachte wordt genomen bij

participatietrajecten.

vernieuwend Ons is geen voorbeeld bekend waar een gemeente in gesprek gaat met

cliënten over wat zij willen. En als het al gebeurt, dan moeten cliënten hun

zegje doen in een setting die vooral voor de hoogopgeleide, goedgebekte

burger veilig voelt. Dat willen we voorkomen. Een initiatiefvoorstel is een instrument van de raad. Dat staat centraal.

Alleen geven wij de cliënt de mogelijkheid een initiatief te maken, waarbij

onze fractie vooral als doorgeefluik fungeert.

impact De kwaliteit van de zorg gaat substantieel veranderen, als de cliënt daarin

een stem krijgt. Door hen mee te laten werken aan een initiatiefvoorstel,

zullen andere initiatieven/ burgers gaan volgen.

uitvoeringskracht

overdraagbaar Van het gesprek met de cliënt en de vormen die we daarbij gaan

gebruiken, maken wij een verslag. Andere gemeenten kunnen daar hun

voordeel mee doen.


team Clienten uit de zorg Professionals in de zorg Zorgzwerm GroenLinks Zwolle

Ondersteuning

Exposure We vinden het prettig om onze ervaringen en lessen te delen. Doelgroep:

gemeenten, cliëntorganisaties, zorgaanbieders.

Expertise We kunnen nog wel wat ondersteuning gebruiken bij de vormgeving van

werkvormen: hoe ga je nu daadwerkelijk goed met cliënten (NAH, GGZ, VG,

jeugd) in gesprek? Hoe vraag je hen wat kwaliteit is, hoe hun positie beter kan

worden?

Financiering Beperkt, in faciliterende zin: kosten rond bijeenkomsten bijvoorbeeld

(eventuele zaalhuur e.d.)

Regelruimte n.v.t. voor zover nu in te schatten

Toelichting De ondersteuning die we kunnen gebruiken ligt met name in

netwerkuitbreiding in combinatie met exposure: uitwisseling tot stand brengen

met andere, vergelijkbare ervaringen op dit vlak in den lande.

Lokaal zwolle

Project 38

Naam Omgevingsvisie buitengebied Winterswijk

datum 3-7-2015

Thema’s besluitvorming processen, wijk/ buurtdemocratie

concreet Hieronder wordt het plan voor de ‘Omgevingsvisie’ kort omschreven.

Belangrijke onderwerpen zijn de integrale benadering van de

omgevingsvisie, de veranderende rol van de overheid, en het meedenken

van de buurtschappen.

Omgevingsvisie De Gemeente Winterswijk gaat het komende jaar aan de slag met een

Omgevingsvisie voor het buitengebied in de gemeente. Hiermee speelt de

gemeente in op de komst van de Omgevingswet van het rijk. Daar komt de

Omgevingsvisie namelijk in terug als instrument om vorm te geven aan de

(vooral) planologische ontwikkelingen binnen de gemeente ten behoeve van

de leefomgeving. Meer dan vroeger vraagt zo’n visie om een integrale

benadering, waarin aandacht is voor het fysieke en sociale domein. Ook

beoogt de wetgever een meer integrale benadering tussen welstand,

ruimtelijk beleid (incl. water) en plaatselijke verordeningen.

Rol van de overheid Oorspronkelijk is het opstellen van een dergelijke visie de taak van de

overheid. Andere partijen worden geconsulteerd maar zijn vaak niet

betrokken bij het besluitvormingsproces. De afgelopen jaren is de rol van de

(gemeentelijke) overheid aan het veranderen. De volgende passage uit de

Programmabegroting 2014 van de gemeente Winterswijk verwoordt dit

helder.

‘Om als vitale samenleving ‘met minder meer’ te kunnen realiseren, is een

actieve bijdrage vanuit eigen verantwoordelijkheid en solidariteit van alle

partijen noodzakelijk. De rol van de gemeente, als faciliterende en

regisserende lokale overheid, verschuift van ‘zorgen voor’ naar ‘zorgen dat’.

Als faciliterende en regisserende gemeente ‘gooien we de problemen niet

terug over de schutting’ maar proberen we in samenwerking problemen te

voorkomen (preventie) en op te lossen. Burgers krijgen daarvoor ook de

benodigde ruimte. Afhankelijk van het thema kunnen de rollen van

gemeente en burgers verschillen.’

Die veranderende rol heeft ook gevolgen voor de vraag hoe de nieuwe visie

tot stand moet komen. Niet de gemeente is primair aan zet om ‘top-down’

een visie op te stellen, maar het is de bedoeling dat diverse partijen

gezamenlijk, met respect voor elkaars kernwaarden, komen tot een nieuwe

Omgevingsvisie.

Wijkdemocratie: buurtschappen sturen mee Het buitengebied van Winterswijk kan worden opgedeeld in 9 gebieden die

elk zijn georganiseerd in een eigen buurtschap met elk een eigen bestuur.

Dit zijn dus lokale netwerken waarbij verschillende belangen al op een laag

schaalniveau met elkaar samenkomen. Ook zijn de buurtschappen

gezamenlijk georganiseerd in één buurtschappen-overleg. Aangezien de

Omgevingsvisie specifiek over het buitengebied gaat zijn deze

buurtschappen een hele belangrijke partij om te betrekken bij de

totstandkoming van de visie. Het was echter even zoeken naar de exacte rol van de buurtschappen. In

eerste instantie was het idee om het opstellen van de Omgevingsvisie

helemaal over te laten aan de buurtschappen zelf, omdat zij immers het

beste weten wat er in het eigen gebied speelt. Dit was voor de

buurtschappen echter teveel, omdat zij niet de mankracht, ervaring en de

tijd hadden om een dergelijke visie helemaal zelf op te stellen. Uiteindelijk

is er een tussenvorm gekomen waarbij de buurtschappen in nauwe

samenwerking met de gemeente Winterswijk, die dit proces zal (bege)leiden

en ondersteunen, mee kunnen sturen over de Omgevingsvisie. Dit houdt in

dat vertegenwoordigers van de buurtschappen zowel in de stuurgroep als in

de projectgroep deelneemt en kan meesturen over het proces en de inhoud

van de Omgevingsvisie. Hierbij wordt de lokale bevolking van specifiek het

buitengebied van Winterswijk dus direct vertegenwoordigd bij de

besluitvorming en het opstellen van de Omgevingsvisie.

vernieuwend Wat dit project vernieuwend maakt op het gebied van lokale democratie is

het proces rondom de totstandkoming van de Omgevingsvisie. De

buurtschappen zijn vanaf het begin van het proces betrokken bij het project

en kunnen meesturen over de inhoud, het proces, en de keuzes die

gemaakt worden in de Omgevingsvisie. Dit betekent dat de buurtschappen

er zelf voor moeten zorgen dat er binnen het eigen buurtschap

overeenstemming is over de kernwaarden en de richting waarheen men wilt

gaan. Vervolgens moeten de 9 buurtschappen het gezamenlijk eens worden

en moeten ook de belangen van andere partijen worden meegenomen. De

gemeente heeft hierin een vooral faciliterende rol.

impact Met dit project wordt de rol van de buurtschappen in het buitengebied van

Winterswijk alleen maar verder versterkt. Zo krijgt lokale democratie vorm

en kunnen betrokkenen op een meer directe manier meesturen. Het proces

rondom de Omgevingsvisie is ook een soort proef om te zien waar de

buurtschappen over mee willen denken en wat hun rol hierin precies kan

zijn. Als een dergelijk proces goed bevalt kunnen de buurtschappen in de

toekomst vaker meedenken over plannen en beleid voor hun eigen

leefomgeving. Na het proces rondom de Omgevingsvisie weten

buurtschappen en de gemeente beter wat ze aan elkaar hebben en hoe ze

in het vervolg verder kunnen samenwerken.

uitvoeringskracht -

overdraagbaar In principe moeten alle gemeente in Nederland uiteindelijk een

Omgevingsvisie schrijven. Het proces rondom de Omgevingsvisie

buitengebied Winterswijk, waarbij op een lokaal niveau inspraak is en

bewoners en ondernemers via de buurtschappen kunnen meedenken en

meesturen, over het beleid in de Omgevingsvisie zou als voorbeeld kunnen

dienen voor dergelijke processen in andere gemeenten. De manier waarop

Winterswijk te werk gaat en de lessen die hieruit kunnen worden getrokken

zijn in zekere zin op alle gemeenten overdraagbaar. Vooral voor de

gemeenten waar er al sprake is van een sterke gemeenschapszin en

bewoners zichzelf hebben georganiseerd.


team -Gemeente Winterswijk -9 buurtschappen (Woold, Meddo, Miste, Corle, Huppel, Henxel,

Ratum/Vosseveld, Kotten, Brinkheurne) - Belangenorganisaties buitengebied Winterswijk

Ondersteuning

Exposure Exposure zou misschien in een later stadium interessant kunnen zijn, als de

gemeente Winterswijk en de buurtschappen enige ervaring hebben opgedaan

met het gezamenlijk opstellen van de Omgevingsvisie. Dan zouden deze

ervaringen gedeeld kunnen worden en als voorbeeld kunnen dienen voor

andere gemeenten die ook aan de slag gaan met een dergelijke

Omgevingsvisie.

Expertise Expertise is vooral nodig om de fase van visievorming vorm te geven. In

hoeverre een gemeente kan onderhandelen over de mate waarin haar doelen

in een Omgevingsvisie worden opgenomen, is daarbij een interessante

kwestie. Hoe verhoudt zich dat tot een democratisch gekozen gemeenteraad?

En wat is de relatie tussen de gemeenteraad en de invloed van de

buurtschappen in dit proces?

De buurtschappen en de gemeente Winterswijk zouden enige expertise

kunnen gebruiken op het gebied van het betrekken van buurtbewoners en

andere belanghebbenden uit de buurtschappen. Zodat de buurtschappen echt

de belangen van de betrokkenen kunnen behartigen. Dit blijkt namelijk lastig

vooral omdat het gaat om iets betrekkelijk abstracts als een visie, in plaats van

een concreet plan. Het idee is om bewonersavonden te houden.

Financiering -

Regelruimte -

Toelichting In eerste instantie zou de gemeente en de buurtschappen dus hulp kunnen

gebruiken bij het vormgeven van bijvoorbeeld een bewonersavond in een

aantal buurtschappen, waarbij bewoners getriggerd worden om ook alvast

over hun omgeving na te denken voordat concrete planning zich voordoen. Zie

ook onderdeel ‘Expertise’.

Lokaal Buitengebied gemeente Winterswijk

Project 39

Naam G1000 Nijmegen

datum 4-7-2015


netwerk democratie

concreet Naar een andere democratie: burgertop als eerste stap Door het organiseren van een G1000 burgertop willen we de stem van de

inwoner meer laten horen en hier ook samen (inwoner, werkgever,

ambtenaar en bestuurder) actief wat mee doen. Hierbij gaat het niet alleen

om betrokkenheid van inwoners, maar juist ook het in gezamenlijkheid

ontplooien van initiatieven om de geformuleerde burgeragenda te vertalen

naar concrete initiatieven. Middels en tijdens de burgertop verzamelen we

deze initiatieven en doen een eerste stap richting realisatie. Gedurende de

follow-up vindt concrete uitwerking plaats naar realisatie.

Binnen de huidige tijdsgeest past het niet meer dat inwoners slechts

zeggenschap hebben door te stemmen bij verkiezingen. Dit is te beperkt.

Verhoogt kiezersverzuim en –verloop geven ook aan dat belangstelling voor

politieke instituties en processen afneemt, wat echter niet betekent dat

inwoners geen belangstelling hebben voor huidige (maatschappelijke)

vraagstukken. Dit tonen de G1000’s uit o.a. Brussel, Amersfoort, Uden en

Groningen aan. Zij laten namelijk zien dat, als inwoners de kans krijgen

daadwerkelijk mee te denken, ze wel degelijk betrokken willen worden.

Tegelijkertijd spelen we zo in op een fundamenteel (snel) veranderende,

dynamische samenleving, met mondigere inwoners die over veel (meer)

informatie beschikken.

vernieuwend G1000 Nijmegen is gebaseerd op het bestaande G1000 concept (zie

www.g1000.nu). Echter, is elke stad anders en daarom geeft ook Nijmegen

zijn eigen vleugje aan de G1000. Het verschil met andere G1000enden zit

hem in: - 'Raad van Advies' aanstellen, waarin personen zitten die verschillende

doelgroepen binnen de samenleving kunnen benaderen vanuit hun netwerk.

Op deze manier willen we de gehele samenleving benaderen en de G1000

bij ze bekend maken (nadruk dus op persoonlijk contact). - Streven is om financiering te regelen zonder ondersteuning van de

gemeente Nijmegen (geen andere G1000 tot nu toe nog gelukt)

impact De impact die de G1000 teweeg brengt is laten zien dat het huidige

democratische systeem teveel nadruk legt op zijn eigen structuur en

onvoldoende nog luistert naar degenen (burgers) door wie het gekozen is.

Met de G1000 willen wij daarom een proces in gang zetten dat enerzijds het

politieke systeem weer laat zien waarom zij in het leven is geroepen,

anderzijds de burgers weer activeert om eigen initiatief te nemen en te

realiseren. Er dient weer meer dialoog te ontstaan tussen gemeente en

burger, de kloof dient kleiner te worden. Dit proces zitten we nu in gang,

maar zal de aankomende jaren zich verder uitbreiden binnen de gehele

samenleving in Nijmegen. Na 3 jaar is de burger zich bewuster van zijn rol

en 'macht' en maakt hier op een correcte manier gebruik van. De gemeente

heeft een faciliterende rol in dit proces en stelt zich dienstbaar op t.o.v.

haar samenleving.

uitvoeringskracht -

overdraagbaar De G1000 is als concept al op meerdere plekken geïnitieerd, het is dus al

overdraagbaar. G1000 Nijmegen helpt het concept verder ontwikkelen,

zodat lessen die geleerd worden ter verbetering van het concept ook in

andere steden toegepast kunnen worden. Zodat G1000 steeds succesvoller

zullen gaan verlopen.


team Rob Janssen, Adam Galijasevic, Sjoerd Hendriks, Yvette Hartelo, Patty

Claessen, Ger Hartelo, Paul Noordzij, Jeroen Noordzij, Koen Vrielink, Ruud de

Vries e.a. In totaal circa 50 vrijwilligers en voor nu 5 ondernemingen (deze

groep zijn we aan het uitbreiden)

Ondersteuning

Exposure nee

Expertise ja

Financiering ja

Regelruimte nee

Toelichting - Het is lastig om binnen alle groepen binnen de samenleving de G1000

bekend te maken. Wij kunnen kennis gebruiken over hoe we het beste moeilijk

te bereiken groepen (bijv. jongeren en allochtonen) kunnen

benaderen/bereiken. - Omdat we financieel onafhankelijk willen zijn van de gemeente Nijmegen,

zou het ontzettend helpen als wij een bedrag van €3500 zouden ontvangen

om kosten te dekken voor o.a. drukwerk, uitnodiging en loting.

Lokaal Nijmegen

Project 40

Naam DeBlauweWijkEconomie (DBWE)

datum 5-7-2015


democratisering initiatieven, lokale media en democratie, netwerk

democratie, wijkeconomie

concreet Waarom zouden we volgens de systeemwereld moeten leven, als we de

leefwereld als systeem willen? Met deze vraag houdt

DeBlauweWijkEconomie zich bezig. Als bewoners in de wijk het

Spijkerkwartier in Arnhem willen we een zelfvoorzienende balans creëren

tussen welvaart en welzijn, waarbij de behoeften van de huidige generatie

worden bevredigd zonder de mogelijkheden weg te nemen voor de volgende

generaties. Basis hiervoor is het stimuleren van gemeenschapsvorming door

transparante communicatie waardoor het onderling vertrouwen groeit. Door

het zichtbaar maken en combineren van de fysieke, economische en sociale

waarden in de wijk kunnen meerwaarden worden gecreëerd. Overheid,

bedrijfsleven, onderwijs en wetenschap worden gezien als partners bij het

verwezenlijken van deze burgerinitiatieven.

De BlauweWijkEconomie staat voor: • Samen ideeën ontwikkelen tot kansen in onze buurt door gebruik te

maken van wat er al is, samen met de overheid, kennisinstellingen en

bedrijven.

• Samen komen we verder. Klein is het nieuwe groot. Verrassen met wat er

al is. • Verbinden, samenbrengen, meerwaarde creëren en actiegericht aan de

slag gaan. Samen doen! • Buurtbewoners gaan vanuit passie aan de slag en worden bekrachtigd op

de talenten die ze inzetten. • Waardes in de buurt inzichtelijk en mobiel maken zodat je ze op een

andere manier kan verbinden en daardoor meerwaarde gecreëerd worden.

Het plan heeft de naam de Reis van het Spijkerkwartier. Hierin worden

verschillende stappen ondernomen: 1. het creëren van gemeenschapsvorming, communicatie en vertrouwen; 2. inventarisatie van de waarden in de wijk (overschot en potentie); 3. het benoemen van de uitdagingen en wensen; 4. het houden van een ideeënsessie. 5. Vervolgens worden volgens de principes van de nieuwe economie en het

gedeelde belang (burgers, overheid, ondernemers onderwijs/wetenschap)

de ideeën uitgewerkt in value- en businesscases in concrete projecten

waarbij vanuit de 3P's systeem en leefwereld worden gekoppeld.

vernieuwend DeBlauweWijkEconomie is vernieuwend door de systeem- en leefwereld

samen te brengen en meerwaarde te creëren vanuit de waarden die binnen

de samenleving al aanwezig zijn. Het project DBWE Spijkerkwartier wordt geïnitieerd vanuit de bewoners en

niet vanuit de instituten. Het vergroten van het bewustzijn van de bewoners

maakt dat zij zich meer verantwoordelijk voelen voor hun eigen

leefomgeving. Ook het verbeteren van de sociale status van mensen maken

dat het voor hen ook mogelijk wordt om zich bezig te houden met de

leefomgeving. DeBlauweWijkEconomie sluit aan bij de behoeftes die er

spelen in de buurt. Niets wordt van bovenaf opgelegd maar er wordt

aangesloten bij de energie die er is op thema’s die spelen.

impact Het project DeBlauweWijkEconomie levert de volgende veranderingen op: • Versterking van de lokale democratie, economie, Middenstand / MKB

,Werkgelegenheid • Inzicht in waardes in de wijk, Ontsluiten en verbinden van waardes in de

wijk • Duurzaam: circulair • Samenwerking tussen de vier domeinen; Burgers, Overheid,

Ondernemers, Onderwijs en Wetenschap • Doorbreken van verzuiling • Eigen regie vanuit de wijk op beleid, begroting en exploitatie • Ontwikkeling innovatief participatie beleid • Samen leren in de praktijk • Right to Challenge • Resultaten worden gemeten vanuit de SROI

uitvoeringskracht

overdraagbaar Het Shared Value Center proces binnen DeBlauweWijkEconomie verbindt de

leef en systeemwereld. Gedurende het ontwikkelproces worden de

werkende principes ontsloten en beschikbaar gesteld aan burgers, wijken en

gemeenten die initiatief willen nemen in het ontwikkelen van zelfredzame

wijken. Daarnaast levert het ontwikkelproces veel kennis op inzake de

nieuwe rol van de overheid, de nieuwe rol van de ambtenaar, de

samenwerking tussen bewoners en ambtenaren en professionals van andere

organisaties. gedurende het proces worden meerdere films gemaakt die

kunnen dienen voor overdraagbaarheid van werkende principes, zowel ten

behoeven van het verbreden van het project naar andere wijken, danwel

het leren van het project voor nieuwe initiatieven, danwel als inspiratiebron

over hoe de participatie samenleving er in de praktijk uit kan zien.


team Initiatief ligt bij de burgers van het Spijkerkwartier in Arnhem. Het Shared Value Center, Gemeente Arnhem, UWV, Aliander en overige

bedrijven, overheden en kennisinstellingen zijn als partner betrokken.

Ondersteuning

Exposure DeBlauweWijkEconomie zoekt naar de beste vorm om kennis te delen zowel

intern de wijk als daarbuiten. Gedacht wordt gebruik te maken van de diverse

communicatievormen waarbij het van belang is dat het verhaal helder

overkomt, wordt uitgedragen en vooral prikkelt en besmet.

Expertise DeBlauweWijkEconomie zoekt naar expertise op het gebied van

organisatievorm, juridisch en fiscaal. • Waarom zouden we volgens de systeemwereld moeten leven, als we de

leefwereld als systeem willen? Ofwel welke organisatievorm heeft

DeBlauweWijkEconomie nodig zodat er maximaal vrije regelruimte is en

tevens voldaan wordt aan wet en regelgeving (juridisch, fiscaal, financieel). • De partners zijn geïnteresseerd in de resultaten van DBWE. Uitgangspunt is

vooralsnog dat de effecten worden gemeten volgens de SROI. Vraag is of

naast de SROI nog andere effectmetingsinstrumenten zijn die voor DBWE het

meest geschikt zijn.

Financiering DeBlauweWijkEconomie zoekt naar financieringsvormen en financiering voor

bijvoorbeeld methodiek ontwikkeling, leerarrangementen evt. gecombineerd

met een dedicated filmportal voor DBWE initiatieven, voortgang, leer

arrangementen.

Regelruimte DeBlauweWijkEconomie zoekt naar mogelijkheden op het gebied van lokale,

regionale en landelijke regelgeving opdat DBWE de ruimte kan bieden zodat

een deelnemer vanuit eigen kracht een meerwaarde creëert waarmee hij in

zijn eigen levensbehoefte kan voorzien.

Toelichting Ondersteuning wordt vooral verwacht op het gebied van kennis delen,

netwerken open leggen en verbinden en spiegelen van creatieve

mogelijkheden.

Lokaal Spijkerkwartier Arnhem

Project 41

Naam Opheffen van de politieke partijen en komen tot een

burgervertegenwoordiging

datum 5-7-2015


concreet Titel: Schaf de politieke partijen in de gemeenten af. Dat is pas een echte uitdaging voor de lokale democratie. Het zou overigens

ook een zegen zijn voor de landelijke politiek maar dat zal de nodige moeite

kosten terwijl een gemeenteraad wel die mogelijkheden heeft (DC nader

uitzoeken). Omdat de gemeentelijke overheid nogal kampt met het gegeven

dat steeds meer burgers met initiatieven komen en mee willen denken over

de toekomst van de stad en de structuur van de gemeenten er niet op is

gebouwd, is het zeer aan te bevelen niet de kleur van de partijen het beleid

van de gemeenten te laten bepalen maar dat naar functie gekeken wordt.

Zo kan er een 'sociale' functie worden ingesteld die met name juist de

burgerinitiatieven behelst en ook afweegt of de onderkant van onze

samenleving wel voldoende aandacht krijgt. De 'cultuur' functie is het brede

spectrum van kunst, cultuur, vrijheidsdenken, ethiek etc. Tenslotte is de

'milieu' functie noodzakelijk om de toekomst van de stad te kunnen ingaan

met zaken als circulaire economie, duurzaamheid, werkgelegenheid etc. De

burgers die in de burgerraad zitting nemen hebben al de drie functies in hun

bagage. Er is dan geen ruimte meer om allerlei groeperingen die mee uit

zijn op eigen belang dan op maatschappelijk belang de kans te geven. De

samenstelling van de burgerraad veranderd voortdurend naar gelang de

agenda van de raad met de benoemde burgemeester als constante factor.

Lokale democratie vormgeven is dan een zaak van de burgers en geen

handjeklap van de politieke partijen.. DC ga aan de slag met dit idee en laat

een proefgemeente daarmee starten.

vernieuwend Het is vernieuwend maar er zijn veel beren op de weg. Dat alle burgers van

een stad dit idee omarmen, daarvan ben ik overtuigd.

impact Het gaat er om dat er iets wezenlijks moet veranderen in de huidige

structuur. Er veranderd nu al zoveel dat de burgers niet weten hoe of wat er

gebeurt en op welke manier zij daar enig vat op kunnen krijgen

uitvoeringskracht -

overdraagbaar Als DC in haar expertise erin is geslaagd de belemmeringen weg te nemen,

kunnen gemeente dit oppakken en aan de slag te gaan


team Het idee is zo vergaand dat met nog niemand is gesproken. Eerst aftasten de

bestuurlijke mogelijkheden.

Ondersteuning

Exposure -

Expertise Als dit idee zo nieuw is en er geen ervaring mee is, moet de expertise worden

uitgevonden

Financiering DC moet de bereid tonen om dit idee te financieren. Het gaat eigenlijk net om

geld maar om met elkaar te kijken of er een aanzet gegeven kan worden tot

een andere manier van omgaan met de burgers van de stad.

Regelruimte

Toelichting Vooralsnog is geen toelichting nodig. Willen we daadwerkelijk de lokale

democratie een nieuw elan geven dan zou het goed zijn om met een aantal

mensen van DC nadere ondersteuning inzetten.

Lokaal Gouda

Project 42

Naam Naar hogere spelniveau’s in ‘buurtkracht en buurtdemocratie’

datum 6-7-2015

Thema’s e-democratie, open democratie, besluitvorming processen, democratisering

initiatieven, netwerk democratie

concreet Naar hogere spelniveau’s in ‘buurtkracht en buurtdemocratie’

Prince of Persia Wie kent nog het computerspel Prince of Persia? Het verhaal van het spel

gaat over een Oosterse prinses die door de boze tovenaar Jaffar wordt

gedwongen om met hem te trouwen. Ze hoopt op haar geliefde om haar te

redden. De geliefde is door Jaffar in de kerkers van het paleis

gevangengezet. Hij weet echter te ontsnappen. En hij heeft een uur de tijd

om door de kerkers en het paleis de prinses te bereiken. Na elke kerker waar hij zich met succes weet uit te vechten, komt hij in een

andere kerker waarin hij nóg meer vijanden moet verslaan en nóg

ingewikkelder opgaven moet zien op te lossen om bij zijn geliefde prinses te

komen. Dit computerspel is een mooie metafoor voor samenwerking in en ten

behoeve van de wijk, en de uitdagingen die horen bij de dóórontwikkeling

van maatschappelijke initiatieven. Na de eerste aanloop en de eerste quick

wins wordt het spel moeilijker en vraagt het meer van de competenties van

álle deelnemers: burgers, maatschappelijke instellingen en

gemeentebestuur.

Deelname aan de Democratic Challenge gaat niet zozeer over een compleet

nieuw idee, maar over de ambitie op een hoger spelniveau te komen en

daar lessen uit te trekken voor onszelf en indirect ook andere wijken en

buurten. In s-H en daarbuiten. Kunnen we ons ‘doormodderen’ op een

hoger niveau tillen?

We kunnen een paar extra ogen en oren goed gebruiken in onze wijk

Muntel/Vliert/Orthenpoort in s’-Hertogenbosch. In het bijzonder zouden

deze ogen gericht moeten worden op één of meer van onderstaande

aspecten:

1 Waar ligt de uitdaging: het organiseren en in stand houden van

samenwerking en verdere verbindingen tussen de verschillende

maatschappelijke initiatieven (waaronder o.m. koppeling van formele en

informele zorg in het kader van de transities). Dit met het oog op overzicht,

het voorkómen van versnippering van energie, en verdere relatievorming

binnen de wijk.

GEVRAAGD AAN DEMOCRATIC CHALLENGE: aanvullende expertise op het

vlak van community building/ i.h.b. ABCD (Asset Based Community

Development).

De Casus De Buurtkiep als aanjager en het zichtbaar maken van sociaal kapitaal Sinds januari 2014 is er een digitaal platform www.buurtkiep.nl in de lucht. Het platform www.buurtkiep.nl is het resultaat van de inzet en energie van

bewoners in Muntel, Vliert en Orthenpoort die geloven in het

zelforganiserend vermogen van de wijk en de ondersteunende en

stimulerende kracht van internet en sociale media daarbij. De Buurtkiep

verbindt buurtbewoners met buurtbewoners, maar ook wijkprofessionals

onderling, wijkprofessionals met buurtbewoners, organisaties, winkels en

ondernemingen met buurtbewoners én met elkaar. Het is een online

dorpsplein én een online marktplein in één. Het platform Buurtkiep huurt

het format van de sociale onderneming MijnBuurtje uit Nijmegen en wordt

in de lucht gehouden door een groep vrijwillige ‘buurtverbinders’ uit Muntel,

Vliert en Orthenpoort. Op die manier wordt alles wat er in de buurt gebeurt

zichtbaar. Buurtkiep ontplooit in het kader van zijn verbindende en

opbouwende rol ook offline bijeenkomsten, ‘TOkOfTheTown’ bijeenkomsten,

gericht op samenwerking en verbinding. In deze periode zijn deze in het

bijzonder gericht op: – Het realiseren van samenwerking tussen betrokken in zorg en welzijn met

het oog op een goede verbinding tussen formele en infrmele zoeg – Het realiseren van een beter aansluiting (qua programmaring en qua

bestuurlijke verantwoordelijkheid) van wijkgebouw De Slinger op de energie

en het sociaal kapitaal in de wijk Een en ander geschiedt in samenwerking met welzijnorganisatie Divers. Er vormen zich in de wijk, zichtbaar door online presentatie op de Buurtkiep

kortom verschillende groepen van mensen met energie voor uiteenlopende

activiteiten: een groep ZZP -ers die op zondagmorgen gratis Yogalessen

e.d. verzorgen, ene groep mensen die een buurtmoestuin hebben opgezet,

een vereniging van eigenaren van een nieuw appartementencomplex,

vrijwilligers in de zorg etc. etc

Samen met de gemeente ’s-H is er een ontwikkeling in gang gezet die het

wijkgebouw een betere verankering in de wijk moet geven. Een

initiatiefgroep van vrijwilligers is nu aan de slag langs twee lijnen: 1

inventarisatie van ideeen uit de wijk en het aanboren van nieuwe

vrijwillgers die hieraan willen meedoen. 2 Nadenken over

bestuurlijk/organisatorische vormgeving.

2 Waar ligt de uitdaging: het organiseren en borgen van de aansluiting van

maatschappelijke initiatieven op de voorkeuren van niet actief

participerende buurtbewoners, zeker daar waar deze initiatieven een publiek

belang dienen resp. beogen.

GEVRAAGD AAN DEMOCRATIC CHALLENGE: (financiële) ondersteuning bi j

het ontwikkelen en realiseren van tools en kennis over laagdrempelige manieren

om bewoners als adviseur duurzaam te betrekken bij maatschappelijke

activiteiten. Verwant aan de eerste vraag: ABCD!

De casus Maatschappelijke initiatieven spelen in mindere en/of meerdere mate in op

behoeften en wensen van (groepen) bewoners. De eerste uitdaging is om

creatieve inbrengers van ideeën ook te verleiden de co-producent van hun

idee te laten zijn. De tweede – wellicht meer weerbarstige- uitdaging is de

check op de vraag of en in welke mate een en ander ook aansluit op de

werkelijke behoeften in de wijk. Dat betekent dat er op wijkniveau checks and balances georganiseerd

moeten kunnen worden. Noem het de ‘representatieve democratie voor

wijkactiviteiten’

3 Het organiseren en in stand houden van goede samenwerking tussen

maatschappelijke initiatieven en de gemeente. GEVRAAGD AAN DEMOCRATIC CHALLENGE: niets, dat kunnen we zelf, maar

vragen de gemeente om actieve medewerking

De casus We dagen de gemeente uit om met ons een nauwe samenwerking aan te

gaan in de komende twee jaren. Vanuit inzicht en overzicht werken we aan

de kansen en barrières die we tegenkomen en werken beide aan het eigen

aandeel. Gemeente Den Bosch is een grote organisatie die als uitdaging

heeft veel meer te werken vanuit de gedeelde maatschappelijke opgaven

die op ons bord liggen. Versnippering en verkokering leiden tot tegengestelde acties en

beleidsuitspraken die maatschappelijke initiatieven ongewild in de wielen

rijden en ontregelen. Ook vragen we de gemeente mee te werken aan samenwerking en

burgerkracht in de wijk door bepaalde onderwerpen op het terrein van

leefbaarheid (iom gemeente verder uit te werken) voor advies voor te

leggen panel van 100 bewoners. Ook zouden we een opdrachtgevende rol

voor wijkwerkers willen verwerven. (zie ook de casus hiervoor)

vernieuwend We willen inspiratie opdoen om bij een meer afstand nemende overheid

democratische processen op wijkniveau goed te organiseren. Daar willen we

een verdiepingsslag op maken

impact - er staat een buurtorganisatie die geankerd is in de wijk - gemeente dbosch actieve deelnemer; intern optimale afstemming

uitvoeringskracht

overdraagbaar Beoogde resultaten: lessen, kansen, barrieres voor het organiseren van buurtdemocratische

processen.


team Stichting Buurtkiep, iniiatiefgroep wijkgebouw De Slinger,

welzijnsonderneming DIVERS, gemeente 's-Hertogenbosch, officieel hiervoor

nog te benaderen, contactpersoon Wouter Smit 0615679448

Ondersteuning

Exposure graag, maar niet noodzakelijk

Expertise zie bijlage

Financiering GRaag in overleg aghankleloijk van de mogelijkheden, gaat om ontwikkeling

aanvullende digitale tools Mogelijk ook onderzoek

Regelruimte nvt

Toelichting zie bijlage

Lokaal Wijk Muntel-Vliert-Orthenpoort gemeente 's-Hertogenbosch

Project 43

Naam YOOFORCE - voor de verandering www.yooforce.nl

datum 6-7-2015

Thema’s e-democratie, open democratie, lokale media en democratie, netwerk

democratie

concreet Yooforce is een on- en offline collaborative community voor jongeren die

zich graag bemoeien met hun eigen zaken en ideeën hebben over hoe

sommige dingen in onze maatschappij anders, beter of slimmer kunnen. Op Yooforce kunnen ze laten horen wat hen bezig houdt. Zij wisselen ideeën

uit en bedenken met elkaar oplossingen die misschien niemand nog heeft

bedacht. In de fanzone van Yooforce zitten mensen van maatschappelijke

organisaties, het bedrijfsleven, de pers en politieke partijen, Kamerleden,

bestuurders van gemeenten en provincies. Zij zijn toeschouwers en kunnen

niet actief meedoen.

vernieuwend Yooforce is een unieke, door ons ontwikkelde methode, voor de realisatie

van een collaborative community, gebouwd vanuit een wens tot echte

samenwerking, de kern van democratie. Binnen een collaborative community hebben leden een duidelijk doel of in

ieder geval een gedeelde ambitie. Het is duidelijk wie lid is en waarom. Het

is een samenwerkingsverband waarbinnen de leden vanuit gedeelde

ervaringen en kennis met elkaar aan de slag gaan. Interessante

gebruikersstatistieken, rapportages en roadmaps zijn beschikbaar. Binnen de gemeente kunnen Yooforce events worden gehouden, waar

jongeren live met elkaar aan de slag gaan met de “brandende vraag’.

Dynamische formats zijn hiervoor ontwikkeld, zoals: een debatbattle, de

ideeëngenerator, de rapmachine e.d.

impact Jongeren worden onvoldoende uitgenodigd en uitgedaagd om

maatschappelijk van betekenis te zijn. Ze kunnen meer betekenen voor hun

omgeving en zichzelf dan ze vaak weten en geleerd hebben. Als zij op de

juiste manier worden benaderd met de juiste middelen en aanpak, zijn zij in

staat, op hun eigen wijze, een positieve bijdrage leven aan de lokale

democratie. Op het platform hebben gemeenten de mogelijkheid een “BRANDENDE

VRAAG” te stellen aan de jongeren. Een vraag over ieder onderwerp dat

binnen de gemeente belangrijk wordt gevonden en waarvoor zij de frisse

blik van deze doorgaans moeilijk bereikbare jonge mensen hard nodig

hebben. Met elkaar gaan wij er voor zorgen dat goeie ideeën en plannen

ook echt werkelijkheid worden. Op deze manier leveren we een unieke bijdrage aan lokale democratie.

Passend bij deze jonge, hybride generatie, die slimmer en creatiever is dan

ooit. En die we hard nodig hebben om de grote thema’s van de toekomst op

te lossen. Kritische jongeren, die zonder invloed van bestaande conventies en politiek,

recht hebben op directe invloed op hun eigen leefomgeving.

uitvoeringskracht -

overdraagbaar Tijdens de Yooforce-live evenementen worden jongeren uitgenodigd zich

verantwoordelijk te voelen voor hun directe leefomgeving. De resultaten

van deze lokale evenementen worden vervolgens gedeeld op het online

Yooforce platform, zodat andere gemeenten (en de rest van Nederland)

kennis en inspiratie kunnen opdoen. Informatieoverdracht verloopt dus van

lokaal en live naar landelijk en online. Het platform is ingericht dat het een

bron van informatie en inspiratie is. Op een speciale “Democratic Newsfeed” worden de interessante

projecten/plannen van gemeenten inhoudelijk en visueel zichtbaar en daarmee overdraagbaar.


team Jurrian van Dijk, buurt-/participatiecoach, historicus (projectleider Yooforce) - Jos Ahlers, sociaal psycholoog en strategische marketing directeur (auteur

Generatie Z) - Robert Voogel, bedrijfsadviseur en online media expert (directeur House of

Generations) - Josée Rijke, conceptueel denker en communicatiespecialist (directeur

theLabs)

Ondersteuning

Exposure Hulp bij ondersteuning bij exposure gemeenten en maatschappelijke

organisaties.

Expertise TheLabs en House of Generations ontsluiten deze kracht van

samenwerking door middel van het opzetten en creëren van Collaborative

Communities: inhoudelijke communities van mensen die een

gemeenschappelijk doel hebben een goede manier samen te werken. Op basis van nauwkeurige analyse ontwikkelen wij Community Programma’s

die bestaan uit prikkelende concepten en unieke instrumenten.

Programma’s waar mensen centraal worden gezet. 

- Jurrian van Dijk, buurt-/participatiecoach, historicus (projectleider Yooforce) - Jos Ahlers, sociaal psycholoog en strategische marketing directeur (auteur

Generatie Z) - Robert Voogel, bedrijfsadviseur en online media expert (directeur House of

Generations) - Josée Rijke, conceptueel denker en communicatiespecialist (directeur

theLabs)

Financiering Yooforce is door ons ontwikkeld, gerealiseerd en bekostigd. Een basisfinanciering van € 10.000,-/excl. BTW voor ontwikkeling van

middelen die nodig zijn voor de exposure naar de gemeenten is welkom. Voor het stellen van een “Brandende Vraag” aan hun jongeren betalen

gemeenten het volgende: 1 vraag: € 1.000,- 2 vragen : € 1.750,- 3 vragen : € 2.500,- Bedragen zijn exclusief BTW. Hiervoor ontvangen zij: advies over het ontwikkelen van democratic

communities en een Yooforce live event, online activatie van de doelgroep en

het platform, gedetailleerde gebruikersstatistieken, rapportages en een

roadmap.

Regelruimte nvt

Toelichting Wij vragen graag ondersteuning bij het benaderen en enthousiasmeren van

gemeenten/medewerkers. Publiciteit in overheidsmedia.

Lokaal 35 gemeenten die een ROC huisvesten

Project 44

Naam Burgerbetrokkenheid bij Jeugdzorgbeleid im Brabant Noordoost

datum 6-7-2015

Thema’s besluitvorming processen

concreet De gemeente s'-Hertogenbosch is centrumgemeente van Brabant

Noordoost en koopt namens deze regio de jeugdzorg in. Graag willen wij

met de regio in het najaar een project starten om het beleidsproces rondom

jeugdzorg anders in te richten voor 2017. Een proces waarbij jeugdigen en

hun ouders aan de voorkant betrokken worden, en daarna ook betrokken

blijven. Het gesprek met de aanbieders blijven we natuurlijk ook voeren. In

het project kijken we hoe de drie partijen (gemeenten,

jeugdzorgaanbieders, jeugdigen en hun ouders) kunnen betrekken zonder

dat het proces van transformatie wordt vertraagd. Het moet juist gaan

versnellen!

vernieuwend De reden waarom ik dit bij de Democratic Challenge wil aanmelden is dat

deze werkwijze ook een fundamenteel andere positie vraagt van de

gemeenteraad: die toetst het proces aan de voorkant, en zal aan de

achterkant het resultaat afwegen tegen de lokale gemeentelijke belangen.

impact De regionale samenwerking wordt versterkt, het beleidsproces wordt

sneller en burgers blijven betrokken.

uitvoeringskracht -

overdraagbaar Andere regio's of centrumgemeenten zouden kunnen leren hoe

samenwerking wordt versterkt en hoe burgers op een regionaal niveau

betrokken kunnen worden.


team Gemeente (incl gemeenteraden), jeugdzorgaanbieders, ouders en clienten

(en belangenorganisaties)

Ondersteuning

Exposure We willen ons idee presenteren aan gemeenteraden, clientenraden, wmo

adviesraden en andere betrokkenen

Expertise We willen graag weten in welke vorm we dit kunnen gieten, wat zijn de

mogelijkheden om burgers bij zo'n regionaal proces structureel te betrekken,

hoe krijgen we de regio hier in mee en welke ervaringen zijn er elders in het

land op regionaal jeugdzorggebied?

Financiering Eventuele (co)financiering van een middel om regionale burgerbetrokkenheid

bij jeugdzorgbeleid te verwezenlijken.

Regelruimte -

Toelichting 1. Ondersteuning in het versterken van de regionale samenwerking en het op

de regionale agenda zetten van het thema 'burgerbetrokkenheid bij

jeugdzorgbeleid'. 2. Meedenken over de mogelijke opties om burgerbetrokkenheid bij

jeugdzorgbeleid te creeeren. 3. Mee uitvoeren van de uiteindelijk gekozen optie om burgerbetrokkenheid bij

regionaal jeugdzorgbeleid te verwezenlijken.

Lokaal Regio Brabant Noordoost

Project 45

Naam Supermoedertour

datum 6-7-2015

Thema’s open democratie, lokale media en democratie, participatie

migrantenmoeders en hun kinderen

concreet Supermoedertour

Moeders hebben soms andere routes door de buurt dan hun kinderen. Ze

doen de boodschappen of gaan naar hun werk, meestal allebei. Soms

denken ze aan de plek waar ze opgroeien als ze door een park lopen, of de

geur van gebraden kip ruiken in een winkelstraat. Supermoeders nemen je mee om je hun buurt te laten zien. Ze spreken

soms andere talen, kennen andere mensen dan hun kinderen en kunnen

herinneringen ophalen aan dingen die hun kinderen niet meer kennen of

weten. Ze kunnen tegelijkertijd hier zijn en in Marokko met hun gedachten.

Wat gaan we doen? Kinderen van de Weekend Academie gaan hun moeders interviewen over

hun (dagelijks) leven en hun geschiedenis. Ze gaan vragen stellen over haar

kindertijd, over wat ze wilde worden toen ze zo oud was als zij, over haar

dromen, over het huis van haar jeugd. Dan gaan ze vragen stellen over het

leven nu. Over haar vreugden en zorgen. Dan lopen ze twee uur met haar mee in huis en door de buurt of stad. Ze

maken foto's of een filmpje. Samen ontwikkelen ze een tour door de buurt

om ook anderen de buurt door hun moeders ogen te laten zien. Daarbij

nodigen we ook anderen uit om deze tour mee te gaan lopen. We leggen

deze gebeurtenissen vast op video en in een fotoboek voor alle deelnemers.

Zo schrijven we de hedendaagse geschiedenis van gezinnen in deze wijken.

In de herfst van dit jaar willen we met drie organisaties een pilot starten in

Bos en Lommer, Amsterdam. Op basis van de uitkomst van de evaluatie

ontwikkelen we dit project voor meerdere wijken in Amsterdam. We hebben

een groot netwerk in Amsterdam en andere steden waar we dit concept

kunnen aanbieden.

Dit versterkt lokale democratie omdat eigenaarschap van de wijk belangrijk

is voor moeders en kinderen en hun stem vaak niet gehoord wordt bij

besluitwordingsprocessen. Supermoedertour betrekt deze generatie bij de wijk en laat ze er anders

naar kijken. Tegelijkertijd worden beleidsmakers en ambtenaren

uitgenodigd om met de moeders en kinderen mee te lopen. Zo kijken de

professionals door de ogen van bewoners naar hun eigen werkgebied.

vernieuwend Veel gezinnen in Amsterdam komen uit allerlei culturen. Ouders zijn

geboren in andere landen, hun kinderen zijn geboren in Amsterdam. De

wereld thuis is is anders dan de wereld buiten. Uitwisseling tussen ouders

en kinderen over hun ervaringen en leefwerelden is niet vanzelfsprekend.

Door ze samen te laten wandelen langs hun plekjes creëren we een gesprek

over positieve dingen en een blik in elkaars beleving. Dit versterkt lokale democratie omdat eigenaarschap van de wijk belangrijk

is voor moeders en kinderen en hun stem vaak niet gehoord wordt bij

besluitwordingsprocessen. Supermoedertour betrekt deze generatie bij de wijk en laat ze er anders

naar kijken. Tegelijkertijd worden beleidsmakers en ambtenaren

uitgenodigd om met de moeders en kinderen mee te lopen. Zo kijken de

professionals door de ogen van bewoners naar hun eigen werkgebied.

impact Invloed van migrantenmoeders op besluitvorming stadsdelen, openbare

ruimte en andere processen. De impact van het project behelst allereerst

moeders en kinderen die meedoen. Vervolgens leggen we deze verhalen

vast in de Verhalenbank en organiseren we enkele keren per jaar

wandelingen Kijk naar je Wijk. Buurtbewoners of andere geïnteresseerden

lopen mee met een duo en horen de verhalen. Zo brengen we verhalen van

bewoners en generaties naar buiten.

uitvoeringskracht

overdraagbaar In de herfst van dit jaar willen we met drie organisaties een pilot starten in

Bos en Lommer, Amsterdam. Op basis van de uitkomst van de evaluatie

ontwikkelen we dit project voor meerdere wijken in Amsterdam. We hebben

een groot netwerk in Amsterdam en andere steden waar we dit concept

kunnen aanbieden. Door middels van de video's en het fotoboek kunnen ook andere

organisaties dit idee gebruiken


team Het project wordt uitgevoerd door 3 lokale organisaties: Jonge Sla Weekend Academie

Supermoeders

Ondersteuning

Exposure Bekendheid, zodat we de kennis en ervaring kunnen delen in andere steden

en wijken

Expertise Over de beïnvloeding van besluitvorming in lokaal bestuur

Financiering We hebben een deel eigen dekking vanuit de drie betrokken organisaties en

Stadsdeel West in Amsterdam (o.v.), maar we missen nog een deel van de

kosten voor het maken en monteren filmpjes en het samenstellen van het

fotoboek.

Regelruimte nvt

Toelichting zie bijlage projectplan

Lokaal Amsterdam, Bos en Lommer

Project 46

Naam voOot

datum 6-7-2015

Thema’s e-democratie, open democratie, besluitvorming processen

concreet voOot is ontstaan vanuit een simpel idee: Ik wil (bijvoorbeeld via een app)

op de hoogte worden gehouden over de beslissingen van de gemeenteraad

en mee kunnen stemmen met die beslissingen. Ik hoef niet alles te weten,

maar vooral beslissingen over gebieden in de stad die ik interessant vind,

speciale thema's of specifieke onderwerpen.

We hebben geprobeerd om deze app te ontwikkelen, maar liepen tegen

allerlei bezwaren aan. Zowel technisch (er is nog te weinig goede open data

beschikbaar) als inhoudelijk (ʺ dan wordt het allemaal wel heel erg

inzichtelijkʺ , ʺ Het beslissingsproces is niet in een app te stoppenʺ ) als

organisatorisch (bv geen tijd). Het bestaande raadsinformatiesysteem werkt in essentie, maar is slecht te

gebruiken voor programmeurs om hier toepassingen op te maken.

voOot is er niet alleen voor de lokale belanghebbenden die op de hoogte

willen worden gehouden van lopende ontwikkelingen. Het is ook een

mogelijkheid voor raadsleden of partijen om meer achtergrondinformatie te

geven over een bepaalde beslissing. Zo zou een raadslid een video kunnen

toevoegen met een uitgebreide stemverklaring, of meer achergrond-

informatie over een bepaald onderwerp.

Op termijn, als er genoeg wordt meegestemd, zou voOot een ondersteuning

kunnen bieden bij het kiezen van een volksvertegenwoordiger. Het wordt

inzichtelijk met welke partij je het meest op 1 lijn zit wat betreft de

beslissingen die zijn genomen in de gemeenteraad.

voOot richt zich op het inzichtelijk maken van het beslissingsproces, en

stimuleert mensen om hier zelf over na te denken. Het is niet de opzet om

een live volksstemming of referendum te op te zetten.

vernieuwend Een tijd terug is het project watstemtmijnraad opgezet. Dit

programma/project is gestopt. voOot is vernieuwend omdat het zich op de ontwikkeling en het gebruik van

open data richt. Door het uitgangspunt van vrij beschikbare, machine

leesbare gegevens, wordt het ontwikkelen van toepassingen eenvoudiger en

meer beheersbaar. Door het ontwikkelen van een open in plaats van een

besloten en gesloten systeem zorgt ervoor dat uitbreiding en aansluiting

eenvoudiger gaat.

impact Het wordt inzichtelijker voor een groter publiek hoe het beslissingsproces

van de gemeenteraad werkt. Op termijn wordt het duidelijk welk raadslid /

partij het beste bij je past. Het kan ook betekenen dat het raadsinformatiesysteem volledig wordt

herzien, niet alleen stemuitslagen, maar een volledig open documentatie-

systeem. Dit kan betekenen dat het openstellen van de gemeenteraad

wordt gestimuleerd.

uitvoeringskracht

overdraagbaar Als het in Den Haag kan, dan kan het in principe in iedere gemeente

worden toegepast.


team Idee on ontwikkeling: Arn van der Pluijm (urbanlink.nl), Grafisch ontwerp: Daan Spangenberg (dspbrg.nl), Coding: Marcel Wouters (thrivingthings.com), Het project wordt uitgevoerd bij het The Hague Centre for Civic Hacks in Den

Haag.

Ondersteuning

Exposure In deze fase lijkt het niet nodig, maar wellicht als opening bij de gemeente

Expertise Expertise over het beslissingsproces van de gemeenteraaad

Financiering Er is op dit moment geen financiering, dus ondersteuning hierbij is welkom

Regelruimte -

Toelichting Kennis over beleid; relevante lopende en afgesloten projecten en

programma's; inzichtelijk maken van het beslissingsmodel;

Lokaal Den Haag

Project 47

Naam De Tweede Mening ( Burgerberoep )

datum 7-7-2015

Thema’s e-democratie, besluitvorming processen, verantwoording, delibereren

concreet We willen een structurele kans geven voor betere “deliberatie” en een vorm

van burgerberoep. Mensen die een afwijzing van de gemeente niet

begrijpen kunnen in beroep bij een groep burgers die bereid zijn mee te denken. We kijken dan of zij tot

dezelfde afweging komen als de gemeente. Neem de traplift van de 90-jarige man

uit Alphen. Laatst circuleerde een brief aan de man waarin staat dat hij geen traplift krijgt

‘omdat hij eerder had kunnen voorzien dat traplopen moeilijk zou worden’. Volgens de

gemeente zit de zaak genuanceerder in elkaar dan op social media wordt gesuggereerd. Leg dat

eens voor aan burgers! Vinden zij ook dat de zaak genuanceerder ligt? Dat geeft dat

vertrouwen! Vinden zij van niet? Dan is dat reden om de uitspraak te heroverwegen. Daarom hebben Marije van den Berg en Hein Albeda bedacht dat het goed

te organiseren is om de beslissing van de gemeente als second opinion voor te leggen aan

leken, gewone mensen die bereid zijn te argumenteren en mee te denken. De

deelnemende gemeenten kunnen uitspraken laten voorleggen aan burgers en als het aantal

deelnemende mensen groeit, zou een beslissing zelfs aan eigen bevolking kunnen worden

voorgelegd. Het is bovendien een optie om de selectie van de deelnemers bij loting te doen,

waarmee we tegelijkertijd een experiment uitvoeren met deze manier van

vertegenwoordiging organiseren. Het idee is goed uitvoerbaar en levert gemeenten en deelnemers voordeel

op! Kijk naar FBTO. Die laat beslissingen om schade uit te keren bekijken door mensen

en laat hen over de zaak discusiëren. Zo merkt FBTO waar hun beslissing moeilijk was uit te

leggen, waar ze fouten maakt, wat beter kan, maar ook merkt ze dat verreweg de meeste

beslissingen door gewone mensen gewaardeerd en overgenomen worden (www.onderling.nl).

Dit concept bewijst dat deze deliberatie door burgers de organisatie voordeel brengt: de

organisatie leert niet alleen beter uitleggen, maar ook hiaten in de eigen afwegingen te

vinden! Verzekerden zien hoe FBTO afweegt en hebben een beroepsmogelijkheid als

ze het er niet mee eens zijn. Ook moeilijke kwesties rond de uitkering kunnen we voorleggen. Neem een

werkzoekende zestiger met uitkering die drie keer in de week zijn zwaar gehandicapte

dochter bezoekt in de nabij gelegen centrumgemeente en zo het instituut veel werk uit

handen neemt? Verplichten te solliciteren? Wat te doen met de uitkeringsgerechtigde zoon

die bij zijn dementerende vader en hulpbehoevende moeder gaat wonen? Korten op de

uitkering?

Wij willen een forum maken waar mensen mee kunnen praten over

moeilijke beslissingen. Het moet concreet zijn en aansluiten bij de praktijk

vernieuwend Het is vreemd dat dit plan vernieuwend is, maar de methode is binnen de gemeenten onbekend. Wel is het al in de praktijk gebracht door FBTO en (voor geschillen tussen kopers en verkopers) op E-bay. Het is tegelijk een goedkope methode en een methode die vernieuwend is. Onze verwachting is dat het grote impact zal krijgen: op de verantwoording van WMO-besluiten door gemeenten, maar misschien ook breder.

impact Wat hebben gemeenten hier aan? Uit de behandeling van de diverse beroepen tegen beslissingen door nietprofessionals kunnen gemeenten leren of de beoordeling strookt met hoe de meeste mensen zouden beslissen, zitten daar witte vlekken in? Wat kunnen ze leren van onze manieren van oordelen? Doen gewone mensen (al dan niet geselecteerd door middel van loting) dat anders? Zien zij andere dingen dan de gemeente? Wat hebben burgers hier aan? Uiteindelijk wil iedereen dat de gemeente zorgvuldig omgaat met de beperkte middelen. Om solidariteit te blijven koesteren, willen mensen graag weten dat het geld niet naar profiteurs gaat en dat er dus een zorgvuldige afweging is. Het

is het een manier om verantwoording af te leggen: zo oordeelt jouw gemeente, wat vinden jullie daarvan? Verder zou het (als gemeenten daar in mee willen gaan) een goedkope beroepsmogelijkheid geven en anders op zijn minst een soort ombudsfunctie ontstaan die de gemeente vraagt om de uitspraak te heroverwegen. Met de gemeenten kunnen we afspreken op welke manier het burgerberoep telt. Wordt het pas toe of leg uit? Een zwaarwegend openbaar advies? Of neemt de gemeente het rechtstreeks over?

uitvoeringskracht

overdraagbaar Net als bij een ombudsman of geschilbeslechting zullen andere gemeenten gaan kijken wat er op de site besloten werd. Zij zullen mee kunnen doen of alleen leren van wat er gezegd wordt.


team Marije van den Berg en Hein Albeda

Ondersteuning

Exposure exposure , een okay stempel van BZK en verspreidingskracht

Expertise juridische expertise

Financiering 14000 euro

Regelruimte -

Toelichting Exposure om gemeenten te werven, een okay stempel van BZK en

verspreidingskracht Juridische steun: mogelijk een jurist die gemeenten helpt om de juridische

consequenties te beschrijven en mogelijke samenhang met reguliere

beroepsprocedures. Verder over de ruimte en consequenties als we

adresgegevens van gemeenten krijgen om te kunnen loten. Finaqnciering: 14000 euro om goed van start te kunnen, minimaal vier

gemeenten tewerven, voorlichting te geven inclusief materiaal, een

informatiesite te bouwen en documentatie te produceren

Lokaal pilotgemeenten worden gezocht

Project 48

Naam Heel Apeldoorn doet

datum 7-7-2015

Thema’s democratisering initiatieven, netwerk democratie

concreet Stimuleren door te laten zien hoe leuk het kan zijn. Meer beweging creeren

Ons collegeprogramma geeft ons het volgende mee:

• In de stadsdeelaanpak willen wij de kracht en energie van onze inwoners

en ondernemers de ruimte geven. • Wij gaan de goede ideeën vanuit dorp en buurt niet langer

institutionaliseren maar vooral het ‘doen’ faciliteren. • Wij geven ruimte aaninwoners en ondernemers om meer invloed te

hebben op de eigen omgeving, zoals bij groenonderhoud, inrichting

openbare ruimte en speelplaatsen. • - “De kern van ons handelen is op basis van gelijkwaardigheid en vanuit

een positieve houding luisteren naar nieuwe en vernieuwende ideeën.” • - “Wij moeten als overheid durven loslaten.” • - “De bestuursstijl zal er een zijn van ruimte laten voor zowel de

gemeenteraad als voor inwoners en partners in de stad voor inbreng,

wijziging, verbetering en coproductie.” • - “De wijze van communiceren is proactief en doorzichtig en we zeggen

ook duidelijk waneer iets niet kan.“

In Apeldoorn wordt al jarenlang meegewerkt aan de openbare ruimte, door

bewoners en bedrijven. Deze burgerinitiatieven worden over het algemeen

gefaciliteerd door de eenheid Beheer en Onderhoud. Het gaat om een

diverse verzameling initiatieven waar veel mensen bij betrokken zijn; van

bewoners die al 15 jaargezamenlijk hun buurtplantsoen onderhouden en

daarna koffiedrinken tot individuen die een bushokje schoonhouden of een

urilift bedienen in een uitgaansgebied. In 2015 hebben we een inventarisatie gemaakt van de lopende initiatieven.

Door interviews met wijkbeheerders hebben we per stadsdeel een

overzichtgemaakt, bestaand uit tabellen en categorieen gemaakt (schoon,

groenonderhoud, aanleg, buurtpreventie, overig). Deze zijn vervolgens

omgezet in een digitale kaart. Deze tabel en kaart zijn inmiddels instrument

van de eenheid BenO om overzicht te houden van wat er speelt. We kunnen constateren dat er al heel veel initiatieven zijn (meer dan 200)

maar er blijkt ook nog redelijk wat willekeur te bestaan; er zijn geen

duidelijke regels over wanneer een initiatief welkom is, hoe gefaciliteerd

wordt en aan welke voorwaarden iets moet voldoen. Soms wordt er gewerkt

met een beheersovereenkomst maar niet altijd. In de evaluatie met de wijkbeheerders is een aantal ervaringen naast elkaar

gezet en verbeterpunten genoteerd.

Plan is om door deze initiatieven in beeld te brengen te laten zien wat er

allemaal al gebeurt en hoe leuk dat is. Zo hopen we mensen te stimuleren om ook hun betrokkenheid te tonen en

zelf met initiatieven te komen,

Het gaat in eerste instantie om het fysieke domein, maar het moge duidelijk

zijn dat de sociale component van burgerinitiatieven uiteindelijk minstens zo

belangrijk is. We werken toe naar een digitale kaart waar mensen hun initiatief terug

kunnen vinden. Deze maakt onderdeel uit van een website, waar, naast

deze voorbeelden ook de set spelregels en foto’s en filmpjes van bewoners

te vinden zijn.

Dit verhaal is het begin van een grotere beweging; werknaam “Apeldoorn

Doet”. Er zijn nog meer initiatieven op sociaal gebied, evenementen, acties

georganiseerd via verenigen etc. We bouwen een modulair systeem, onder een grote paraplu, waarbij de

betrokkenheid, mensen die er toe doen en hun onderlinge ontmoetingen

naar een hoger niveau worden getild.

Op deze manier nodigen we inwoners en bedrijven uit om hun

betrokkenheid te laten zien. Vanuit de gemeente pakken wij vooral de rol

van faciliteerder en verbinder. Via de regisseurs Openbare ruimte,

wijkbeheerders en de digitale platforms worden ontmoetingen gemaakt en

verbindingen gelegd, wat natuurlijk leidt tot nog grotere energie. Uit een

aantal lopende voorbeelden blijkt nu al dat wij, van de gemeente, dan

makkelijk een stapje zijwaarts kunnen maken en vanaf de zijlijn meekijken. Het is niet zo ingewikkeld: stimuleren door te laten zien hoe leuk het kan zijn.

vernieuwend Participatie is van alle dag en er dus altijd al geweest. Ook wordt al langer

de burger opgezocht om te participeren in overheidstaken of taken die op

het snijvlak liggen tussen particulier en overheid. Deze aanpak keert het

proces om. Door initiatieven ʺ binnen te laten komenʺ en via de

participatiekaart zichtbaar te maken kan de gemeente bepalen waar en hoe

zij wil en kan participeren (overheidsmparticipatie). Soms door een stapje

opzij te doen (loslaten). Het vernieuwende is dat wij met gebruikmaking

van de digitale mogelijkheden verbindingen kunnen leggen of mensen zelf

verbindingen laten leggen. Door dit te koppelen aan wijkvitaliteitsplannen

(hier komt 'alles'op te staan) kan nog meer meerwaarde ontstaan.

impact Er is een breed bereikbaar duurzaam platform met honderden initiatieven

die zich langzamerhand uitbreiden van het fysieke naar het sociale domein.

De zichtbaarheid, herkenbaarheid en waardering voor initiatieven is groter

waardoor de sociale cohesie in een wijk toeneemt.

Besluitvormingsprocessen lopen soepeler omdat men meer van elkaar weet

en de rollen beter kent.

uitvoeringskracht

overdraagbaar De kaart en de dingen die daarvoor nodig zijn, zijn niet uniek voor

Apeldoorn en kunnen ʺ copy, pasteʺ overgezet worden naar elke

willekeurige gemeente en daar gevuld worden met eigen initiatieven. De

bijbehorende set aan spelregels die wordt opgesteld kan stof tot discussie

zijn en de uitkomst zal per gemeente verschillen


team Gemeente Apeldoorn en een diverse groep aan initiatieven vanuit bewoners,

bedrijven en maatschappelijke organisaties.

Ondersteuning

Exposure de kaart wordt in oktober gelanceerd en moet uitgerold worden. Hiervoor

wordt een communicatietraject opgezet en mogelijk een campagne opgezet.

Deze uitwerking volgt later.

Expertise Een van de grotere uitdagingen zal zijn om de cultuuromslag bij de overheid

van de grond te krijgen. Loslaten, genoegen nemen met een in jouw ogen

'second best' oplossing. Besluitvorming die anders zal gaan lopen. Op alle drie

niveaus zal dit een cultuuromslag vragen (ambtelijk, college en raad). Hulp bij

dit proces is gewenst. (denkkracht, kennis). Bij het project hoort een set van spelregels die aan de ene kant niet

beklemmend moeten zijn maar aan de andere kant tegemoet blijven komen

aan de taken/eisen en randvoorwaarden. Boeiende is de verantwoordelijkheid

ten aanzien van veiligheid op en in de openbare ruimte.

Financiering Afhankelijk van het communicatieplan en de implementatiekosten. Een

voorlopige schatting van de projectkosten is € 120.000,-

Regelruimte -

Toelichting Wij zijn met trots bezig met dit project en delen dit graag met anderen en

leren van anderen. Vragen die leven zijn de rollen van de verschillende lagen

in de organisatie (de kaderstellende positie van de raad bij een participerende

overheid), maar ook een cultuuromslag op uitvoerend niveau (sturingsdrang,

niet kunnen loslaten, houding en gedrag, nee kunnen zeggen als het echt niet

kan). hoe faciliteer je nou het beste de initiatieven? Meedenken/cofinancierning op de communicatie. Meedenken/cofinanciering op de implementatie (is het geschikt voor bredere

uitrol dan alleen Apeldoorn).

Lokaal Apeldoorn

Project 49

Naam Gelote burgerraad – van theorie naar Amersfoortse praktijk

datum 7-7-2015

Thema’s open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven

concreet Aanleiding Amersfoort is een stad met al een behoorlijke traditie op het gebied van

bestuurlijke ontwikkeling. We noemen bijvoorbeeld de vele

burgerinitiatieven zoals Het Nieuwe Samenwerken, de G1000 en het vervolg

ervan in de wijk. Al jaren zijn vier inwoners samen met diverse andere Amersfoortse burgers

actief betrokken bij initiatieven gericht op het versterken van de

democratie. Het laatste jaar spitst zich dat steeds meer toe op een

experiment met een gelote burgerraad met als basis het model van

Bouricius en geïnspireerd door het boek van David van Reybrouck ‘Tegen

verkiezingen’. Op 11 maart 2015 hebben twee van hen hierover een pitch

gehouden in de Broedplaats - het netwerk van inwoners, ambtenaren,

raadsleden en wethouder die bij elkaar komen. Hier kunnen ideeën gedeeld

worden en medestanders voor plannen geworven worden. De ideeën

kunnen gaan over: 1) verbeteren van de samenwerking tussen stad en

stadhuis; 2) vernieuwen van de lokale democratie. Ter plekke sloten zich een raadslid, de griffier en een ambtenaar zich bij de

groep inwoners aan – de werkgroep ‘Nieuwe Democratie’ gaat aan de slag.

Hun gezamenlijke uitdaging is een gelote burgerraad te realiseren, en in het

proces daar naartoe zo veel mogelijk te leren.

Het plan van de ‘Werkgroep Nieuwe Democratie’ De werkgroep werkt toe naar de ontwikkeling en uitvoering van een

experiment in Amersfoort met een gelote burgerraad. Met dit experiment

willen we onderzoeken: 1) of en hoe een gelote burgerraad een positieve

bijdrage levert aan de betrokkenheid van inwoners bij het proces van

democratische besluitvorming in hun gemeente, en 2) hoe daarbij de relatie

tussen een burgerraad van gelote burgers en de gemeenteraad bestaande

uit gekozen vertegenwoordigers vormgegeven kan worden. Cruciaal daarbij

de ruimte die de gemeenteraad geeft aan de gelote burgerraad.

De reeds uitgevoerde en lopende acties De werkgroep heeft zich tot op heden gericht op het definiëren van

randvoorwaarden en overige specificaties die voor het opzetten van dit

experiment van belang zijn. De resultaten daarvan heeft de werkgroep op

21 april 2015 in een Raadsacademie de gemeenteraad van Amersfoort

gepresenteerd en besproken. Dit was een positieve bijeenkomst waarbij alle

fracties in een open sfeer werden uitgedaagd om mee te denken over een

experiment. Er zijn vragen gesteld door raadsleden die de werkgroep nu

verder onderzoekt. De bevindingen daarvan worden opnieuw voorgelegd en

besproken tijdens een volgende Raadsacademie in de herfst 2015. Als Democratic Challenge project verwachten wij de voorbereidingen van

het experiment te versnellen en de randvoorwaarden voor het experiment in

een bredere setting te kunnen ontwikkelen en toetsen. Zo zijn er vragen

over de representativiteit van de gelote groep: Moet de gelote burgerraad

een afspiegeling zijn van de lokale samenleving? Zo ja, (waarom) en via

welk instrumentarium kan dat gewaarborgd worden? Er zijn diverse bronnen

onderzocht die te maken hebben met de omvang van de te loten groep

inwoners: statistisch onderzoek en historisch onderzoek. We willen onder

meer een statisticus raadplegen die ervaring heeft met loting. We werken een stroomschema uit waarin bestaande structuren

(gemeenteraad, ambtelijke organisatie, College, enz.) waar mogelijk

gecombineerd worden met benodigde nieuwe structuren in het experiment

(agendaraad, planraad, procedureraad, e.d. naast de burgerraad). We onderzoeken waar een onderwerp aan moet voldoen om geschikt te zijn

voor het experiment. Is een wijkgebonden onderwerp en daarmee ook een

op een wijk gericht experiment het beste? We nemen reeds besloten

onderwerpen uit het archief van de gemeenteraad door om gevoel hierbij te

krijgen. Daarnaast werpen we een blik op die onderwerpen die geagendeerd

staan voor behandeling in de gemeenteraad in de tijd die voor ons ligt. We hebben een crashtest gedaan om te bepalen wat in het voortraject

nodig is om ervoor te zorgen dat het experiment de grootste slagingskans

heeft. Hieruit werd duidelijk dat vooraf informeren heel belangrijk zal zijn.

(Informeren/consulteren van inwoners, de fracties van partijen in de

gemeenteraad, van lokale media/pers, van het College en de ambtelijke

organisatie, enz.)

Acties in de toekomst Naast de praktische onderzoeken en voorbereidingen zien wij een noodzaak

om meer kennis te vergaren en om de (zich ontwikkelende) ideeën te delen.

Het doel is om overeenstemming met de gemeenteraad van Amersfoort te

bereiken over het daadwerkelijk uitvoeren van een experiment. Wij

proberen de gemeenteraad te ‘verleiden’ een zo groot mogelijk mandaat te

laten geven. Een belangrijk aspect is het delen van informatie.

Daarom willen we: 1. Experts inschakelen voor het verder uitdenken van het experiment,

bijvoorbeeld op het gebied van lokaal bestuur/lokale democratie,

organisatiekunde/procesbegeleiding, psychologie, communicatie, en

statisticus met ervaring in lotingsystemen 2. Een symposium over gelote burgerraad organiseren die bijdraagt aan het

creëren van draagvlak bij raadsleden, ambtenaren en inwoners. Hierbij

willen we een aansprekende spreker (van de burgerraad uit Ierland of

IJsland, Terrill Bouricius, David van Reybrouck, …) uitnodigen, andere

experts en waar mogelijk samenwerken met andere actieve gemeenten

zoals Zeist en Peel en Maas (die recentelijk een experiment met een sociale

burgerraad is gestart). We willen de opbrengst publiekelijk delen. Hiervoor

is een goede videoregistratie van het symposium belangrijk. 3. Een animatiefilmpje laten maken dat op krachtige en simpele wijze

weergeeft wat een gelote burgerraad is en hoe een experiment hiermee

eruit ziet. Dit kan gebruikt worden in de aanloop van het experiment

(informeren, draagvlak creëren) en ook tijdens het experiment (bijv. bij het

overtuigen van de ingelote inwoners om daadwerkelijk mee te doen). 4. Criteria formuleren om mogelijke onderwerpen voor het experiment te

kunnen selecteren. 5. Tot slot onderzoeken welke mogelijkheden en voorwaarden er zijn om

eenmalig (of in het vervolg) van bestaande besluitvormingswetgeving af te

wijken, als dat voor het slagen van het experiment noodzakelijk is.

vernieuwend De theoretische basis voor dit experiment is het democratisch

vernieuwingsmodel dat door de wetenschapper Terrill Bouricius is

ontwikkeld. Wij willen met het experiment bijdragen aan de bewustwording

van inwoners, raadsleden, ambtenaren en collegeleden dat er meerdere

manieren zijn om de democratie te organiseren. Het experiment borduurt

voort op degene die eerder in Ierland, IJsland, Canada en Nederland zijn

gedaan, maar gaat verder dan dat. Het behelst alle fases van initiatief tot

besluitvorming en controle, en vormt een transparant en evenwichtig

systeem waarbij kennis, expertise, ervaring en belangenbehartiging op een

nieuwe manier een plek krijgen. Het experiment doen biedt de kans om concrete ervaringen op te doen en

theorievorming over democratische vernieuwing en versterking in de

praktijk te toetsen (doen, leren, verbeteren).

impact Wij verwachten dat dit experiment de eerste stap is in een proces dat

binnen een paar jaar leidt tot een blijvende verandering in de wijze waarop

in Amersfoort besluiten worden genomen – dat naast het reguliere

democratische systeem via de gemeenteraad, besluitvorming via een gelote

burgerraad ingezet wordt.

uitvoeringskracht Wij willen al onze bevindingen en ervaringen publiekelijk delen. Het

experiment is in principe overdraagbaar aan iedere gemeente in Nederland.

Omdat gemeenten sterk van elkaar verschillen zullen ook de nodige

randvoorwaarden om een dergelijk experiment op te zetten per gemeente

verschillen. Wij willen met ons project in samenwerking met andere

gemeenten kritische randvoorwaarden en objectieve criteria vaststellen

waaronder een gelote burgerraad een plek kan krijgen in het democratisch

bestel van gemeenten.

overdraagbaar


team Inwoners uit Amersfoort: Annemarie de Bruijn Harmen Zijp Nicole Estejé Bert Veenstra Raadslid GroenLinks, voorzitter Presidium van Gemeenteraad Amersfoort en

inwoner uit Amersfoort: Hiske Land Griffier in Gemeente Amersfoort en inwoner uit Amersfoort: Will van der Vlies Ambtenaar van Gemeente Amersfoort en inwoner uit Amersfoort: Anne de Feijter

Ondersteuning

Exposure

Expertise

Financiering

Regelruimte

Toelichting (Inrichten van) Samenwerking met andere gemeenten Media om kennis te

consolideren en te delen Media voor bewustwording onder breed publiek

Lokaal Amersfoort

Project 50

Naam Civic Education: een leerplatform participatieve democratie

datum 7-7-2015


netwerk democratie

concreet Participatieve democratie: wat is er aan de hand, wat is er nodig

In de huidige transitie in de maatschappij zijn er allerlei veranderingen op

komst. Meer uitdagingen zullen meer gedragen moeten worden met meer

mensen dan te voren. De vraag wordt dan: hoe zorgen we ervoor, dat er

meer potentieel vrijkomt? Kunnen meer mensen meedoen aan het proces

van zeggenschap en zelfbestuur? En kunnen burgers die invloed willen

uitoefenen op zaken die hen raken, dat maar op een bepaalde manier doen,

of zijn er meer mogelijkheden? Hoe kunnen we mensen die werken aan hun

zeggenschap en zelfbestuur en daarin obstakels tegenkomen,

ondersteunen?

De term ‘Civic Education’ grijpen we aan, omdat burgerschap het

vertrekpunt is voor het onderzoek naar handelingsvrijheid in het

democratisch systeem. Wij willen met Civic Education echter niet de burger

de les lezen want wel en niet moet of hoort. We willen met de burger(s)

juist samen op onderzoek gaan naar de manieren die werken (en niet).

Vragen die wij o.a. gaan stellen, zijn:

• Wat gebeurt er als een groep burgers een eigen initiatief wil starten, hoe

werkt bijv. een democratisch participatieve bewonersgestuurde organisatie?

Wat voor uitdagingen komen zij tegen?

• Wat gebeurt er in het spanningsveld rondom burgerinitiatieven en hulp

van ‘de professionals’ ? Hoe ervaren zij de omgang met ambtenaren en het

bestuurlijk systeem?

• En vice versa: wat voor uitdagingen komen beleidsmakers en ambtenaren

tegen als zij burgers willen ondersteunen?

Met het oog op de verzameling van kennis en kunde, verrijken we daardoor

ook de bestaande kennis met zoveel mogelijke invalshoeken en

perspectieven. We blijven daarbij nieuwsgierig: wat is er nu mogelijk en wat

kan er nog meer? Hoe kan het beter, krachtiger? Hoe kunnen meer mensen

profijt hebben van dit ‘leerpoces’, waar sommige burgers nu middenin

zitten?

We spreken bewust van leerproces: burgerschap, zelfbestuur etc, zijn

vaardigheden, en manieren van doen, die te leren zijn. Wij willen dan met

het leerplatform ‘Civic Education’ kennis, kunde en ervaringen verzamelen

over de zoektocht naar de participatieve democratie cultuur in het

bestaande representatieve systeem. Dit willen wij doen, vanwege het

momentum in het huidige politiek-bestuurlijke klimaat. Meer mensen die

weten hoe zeggenschap en zelfbestuur werkt en wat er mogelijk is binnen

een participatieve democratische cultuur, betekent dat er meer krachten vrij

komen in de maatschappij. Deze krachten zijn straks nodig gezien de

veranderingen en de algemene beweging van de transities.

Methode: een ervaringsgericht leerplatform

Voor de Democratic Challenge willen we een ervaringsgericht leerplatform

creëren voor bewoners in de stad. Actieve Ruimte bouwt aan dergelijke

platforms, op het snijvlak mens en maatschappij. We werken hiervoor met

een hands-on onderzoeksmethode: participatief actie onderzoek.

Mensen die deelnemen aan het platform gaan een proces in. Zij worden

bewust van hun groeipotentieel en hun (on-)mogelijkheden, zij gaan meer

kansen zien en ervaren, daar waar men op een maatschappelijk issue vast

loopt. In dit ervaringsgerichte platform geven we mensen de mogelijkheid

enerzijds uit te zoomen en het systeem waarin zij werken en leven beter te

onderzoeken en te begrijpen. Vervolgens kunnen mensen onderzoeken waar

ieder zijn of haar handelingsperspectief kan verruimen, binnen het systeem.

Doordat het leerproces is gericht op begrip èn verandering, ontstaat er

zowel op individuele basis als op groepsniveau meer beweging en groei.

Vanuit individuele veranderingen, is uiteindelijk ook een systemische

verandering mogelijk.

We werken met groepen mensen: dit kunnen bijv de burgers uit het

buurtinitiatief zijn, leden van een raad, ambtenaren van een afdeling of

gemeente – of een combinatie daarvan. We onderzoeken met mensen die

met elkaar werken aan issues en daarin (vast dreigen) te lopen, of op zoek

zijn naar nieuwe ideeen.

Forumtheater als middel

Participatief actie onderzoek doen wij door middel van een bijzondere vorm:

participatief theater. Dit is een vorm die we gaan inzetten als werkvorm en

kernmethode. De ‘klemtoon’ ligt daarbij in eerste instantie op participatief

onderzoeken. Er wordt gezamenlijk onderzocht en er wordt gezamenlijk een

‘leerstuk’ gemaakt, rondom een van de meest prangende vragen voor een

groep mensen. Bijv. ‘Hoe kan een buurtinitiatief het heft in handen nemen

en het groenbeheer overnemen van de gemeentelijke diensten?’. Aan de

hand van een dergelijke leervraag van de deelnemers werken we in

verkennende workshops, of in series van workshops. Na de verkenning, kan

voorts worden gewerkt aan kennisvermeerdering. Het leerstuk wordt

overgedragen naar anderen die met dezelfde issues worstelen. Dit noemen

we een Forumtheaterstuk. Dit is een live-event waarin theaterspel wordt

gebruikt als leermiddel om meer mensen te betrekken en dus meer kennis

en kunde over het issue los te maken. Vervolgens wordt het ‘publiek’

betrokken bij de zoektocht naar alternatieven. Hierdoor genereert men

steeds meer antwoorden, ervaringen, oplossingen, inzicht, kennis en

potentieel. Zo groeit het leerplatform en worden er steeds meer mensen

bereikt, net als in een sneeuwbaleffect. Door inzet van media, kan het

bereik verder worden vergroot.

Werkplan

Concreet willen we een eerste ‘Civic Education leerplatform’ starten in

Amsterdam. Hier willen wij samen met 3-5 initiatieven (afhankelijk van

grootte en thematiek), op onderzoek uitgaan naar de kennis, leervragen en

het groeipotentieel.

Wij stellen ons voor om in series van workshop te werken – per

buurtinitiatief. Ons ideaal is om toe te werken naar een Forumtheaterstuk

om de ervaringen uit de 3-5 groepen bijeen te brengen en te presenteren

aan geïnteresseerden en stakeholders. Dit willen we doen in Pakhuis de

Zwijger, waar enthousiast en instemmend is gereageerd op ons

leerplatform. Ook zijn gesprekken gevoerd met lokale wijkinitiatieven via

Netwerk Democratie. De lokale initiatieven die tot nu toe interesse hebben

getoond zijn: 1) Plan van Gool/Het Breedschap in Amsterdam Noord – zij

zijn een startende bewonersgestuurde buurt- ontwikkelingsorganisatie en

hebben een duidelijke leervraag; 2) Buurt Indische

Communities/Starters4Communities evt i.s.m. Youth Manifesto 3) Lucas

Groen zoekt naar zelfbestuur en ondervindt daarin spanning met de

gemeente. Verdere gesprekken zijn gaande.

vernieuwend Er wordt weliswaar gesproken over representatieve en participatieve

democratische cultuur, maar wat houdt deze participatieve democratische

cultuur in de praktijk echter in? Hoe kunnen we dit beter begrijpen en de

handelingsperspectieven verbreden? Van zowel burgers (onderling) als ook

van ambtenaren (onderling en met burgers)? Hier valt veel te ontdekken als

we de ruimte ertoe maken.

Door het creëren van een inclusieve ruimte ontstaat er een

onderzoeksplaats waarin maatschappelijke thema’s van alle kanten belicht

worden. Zowel het eigenaarschap van burgers als de kwaliteit van de

oplossingen wordt hiermee verhoogd. Samen in dialoog gaan èn het samen

gelijk anders proberen, is wat Actieve Ruimte met Forumtheater wil

mogelijk maken. Wij zien dáár de vernieuwing.

Dit ‘samen uitproberen’ willen we nader toelichten: bij Forumtheater worden

de ervaringen van mensen zichtbaar gemaakt en letterlijk neergezet door

middel van theatrale werkvormen, in spelen scenariovorm. Door

herkenbare scènes van individuele èn gezamenlijke ervaringen te maken, is

het mogelijk om beter naar ons zelf gecreëerde systeem, en onze

werkelijkheid te kijken. Trainers kunnen situaties in deze methode

‘terugspoelen’ en deelnemers kunnen andere alternatieven uitproberen. Het

is dus mogelijk om naar alternatieven te zoeken en deze gelijk, in deze

‘oefenruimte’ uit te proberen. Door dit trial-and-error systeem, komt er veel

ruimte en energie naar boven. Onder andere voor creativiteit, om vrij te

denken, nieuwe kansen te zien en samen te werken aan elkaars groei. Het

gehele proces, zo zien wij keer op keer, zet veel in beweging en laat

mensen zien dat er meer handelingsmogelijkheden zijn, dan ze dachten te

hebben. Iedere ‘actor’ wordt gezien: als individu en deel van een - telkens

veranderend - geheel.

impact Na deelname aan het leerplatform willen we dat de deelnemers (burgers

e.a.) een groter inzicht hebben in hun mogelijkheden om actief te zijn in de

partcipatieve democratische cultuur. Zij hebben hun handelings’repetoire’

uitgebreid en zijn zekerder in hun handelingvrijheid. Voorts hebben we de

stake-holders rondom de deelnemende intiatieven, kunnen laten zien dat er

meer mogelijk is, door ervaringen te delen en samen te onderzoeken en te

leren. Dit is de kern van het Civic Education programma. We streven erna,

dat de initiatieven door middel van het programma hun korte termijn

obstakels kunnen wegnemen en kunnen groeien, als gemeenschap en als

lerende organisatie (of lerend netwerk). Dit komt een gezonde ontwikkeling

en/of professionalisering, ten goede. We denken –op langere termijn, vanaf

2-4 jaar - een netwerk te kunnen creëren door een toeloop naar het

platform mogelijk te maken. We rekenen hierbij op een groeiende interesse

onder andere initiatieven, steden/ gemeenten om aan het leerplatform Civic

Education mee te doen.

uitvoeringskracht

overdraagbaar het Civic Education programma is ten alle tijden uitbreidbaar en ook

overdraagbaar, dat is inherent aan de werkwijze. Overal waar mensen

geconfronteerd zijn met de vraag hoe ze meer kunnen halen uit de

participatieve democratie, kunnen wij het Civic Education programma

bieden.


team Actieve Ruimte (Anna Kogut), PLEK, Pakhuis de Zwijger, lokale initiatieven uit

Amsterdam

Ondersteuning

Exposure Bekendheid aan het programma, profileringsmogelijkheden, kansen voor het

inzetten en bekendmaken van de mogelijkheden van het

leerplatform/programma Civic Education grijpen wij graag aan.

Expertise Voor mogelijke supervisie op het gebied van Forumtheater, kunnen wij

eventueel expertise inwinnen bij Formaat. Voor het verder ontwikkelen van

deze leermethode i.c.m. een online webcast-systeem zouden wij zowel

expertise nodig hebben als ook mogelijkheden om financiering te vinden

hiervoor.

Financiering Voor het gezamenlijk plan om een Civic Education programma op te zetten

door middel van participatief actie onderzoek en interactief Forumtheater (live-

events), van de boven beschreven omvang schatten wij dat daar ca. 20.000

Euro voor nodig is. Mocht een online web-cast of andere mediale producties

gewenst zijn is hier extra financiering voor nodig. Bij een geslaagde start willen

we graag op zoek naar de verbreding en overdraagbaarheid om de

participatieve democratische cultuur te ondersteunen. We willen dan op zoek

naar ingangen om meer opdrachtgevers en partnerschappen te betrekken die

het leerplatform mogelijk willen maken.

Regelruimte -

Toelichting Over de projectuitvoerders: voor Actieve Ruimte kunt u meer informatie vinden

op www.actieveruimte.nl en voor PLEK op www.plek-maken.nl

Actieve Ruimte is een onderneming waarin trainers die werken met sociaal

innovatieve methodes (zoals Forumtheater/participatief theater, Open Space,

Art of Hosting, Theory U) samen worden gebracht met opdrachtgevers uit het

maatschappelijke veld. Actieve Ruimte biedt bijv. Forumtheater als actieve

methode voor dialoogvorming in gemeentes aan (Armoedebestrijding in de

gemeente Zaanstad bijvoorbeeld).

PLEK is een verbond van trainers die specifiek de kracht van participatief

theater en Forumtheater willen verspreiden in het maatschappelijk veld. Zij zijn

daartoe allen opgeleid door de enige opleider op dit gebied in Nederland. Het

verbond bestaat uit een landelijk groeiend netwerk trainers en facilitators (ca.

25 op dit moment). PLEK werkt aan thema’s zoals jongvolwassen

werkzoekenden, aan diversiteit, vrouwen en burgers in de stad. Daarbij zoekt

PLEK ook partnerschappen en co-financieringsmodellen (o.a. door

crowdfunding). PLEK werkt projectmatig en op lokaal, landelijk en

internationaal niveau aan kennisuitwisseling en ontwikkeling van de methodiek

van Forumtheater als sociaal innovatieve werkwijze voor de uitdagingen van

een wereld in verandering.

Lokaal Amsterdam

Project 51

Naam Area 055; Doe plek en open innovatiecentrum voor de participerende stad.

datum

Thema’s democratisering initiatieven, netwerk democratie, Het betreft crossover-

samenwerking tussen burgers, onderwijs, bedrijven, zorg en overheid.

Hierbij zijn techniek en duurzaamheidsontwikkeling telkens het

uitgangspunt. Onder meer combinaties tussen;

• techniek en onderwijs

• techniek en economie,

• techniek en zorg en

• techniek en arbeidsmarkt

concreet Hoe ziet het stimuleren van actief burgerschap door de Stichting Energie

fabriek Apeldoorn er uit?

De stichting neemt (potentieële) partners mee in de ontwikkeling,

enthousiasmeert ze, zorgt voor draagvlak en verschaft duidelijkheid.

De stichting werkt aan vier onderwerpen:

• Stimuleren en ondersteunen van crossover samenwerking tussen

burgerinitiatieven, de gemeente, onderwijsinstellingen, ondernemingen, een

locale energiecoöperatie en maatschappelijke instellingen.

• Versterking van sociale cohesie en lokale zelfredzaamheid door

burgerparticipatie (o.a via uitwisselingsprogramma’s met andere

burgerparticipatie-initiatieven)

• Ontwikkeling van diverse vormen van kleinschalige bedrijvigheid

(gerelateerd aan energieopwekking, duurzaamheid en/of maatschappelijke

innovatie),

• Het verhogen van ruimtelijke kwaliteit o.a door het oplossen van

leegstand vanbedrijventerreinen

In het project “Area 055, doeplek” zijn bovengenoemde onderwerpen alle

vier aan de orde.

Area055, “ de doeplek” is een open innovatieplek waar burgers kunnen

klussen, testen en experimenteren, waar iedereen kan toetreden die denkt

wat toe te kunnen voegen. Tegelijkertijd is het een onderzoekslab en

proeftuin en stadsschuur. Een plek waar de jeugd kan kennismaken met de

nieuwste technieken, technologieen en met ontwikkelingen op het vlak van

duurzaamheid. Mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt zijn hier

ook nadrukkelijk bij betrokken.

Om het bovenstaande optimaal tot bloei te laten komen, is een andere rol

van de gemeente nodig, dan zij gewend is. Minder vanuit regelgeving en

sturing, meer faciliterend dan initierend. Wij merken dat dit in de laag onder

de bestuurders, bij de gemeentelijke uitvoering, een moeizaam proces is.

Daarom heeft de Energiefabriek maandelijks gesprekken met de gemeente

waarin wij de gemeente informeren over de ontwikkelingen en als

medespeler betrekken. Ook bespreken we daar de samenwerking en

voorkomende knelpunten.

vernieuwend Met de invulling van de doeplek sluiten we aan bij het onderzoek naar de

effecten van activiteiten op het gebied van techniekpromotie. Dit onderzoek

is uitgevoerd door Marleen Klein Hesselink voor de Provincie Gelderland, ter

afronding van de Bachelor Sociologie aan de Radboud Universiteit te

Nijmegen 26/06/2014. Haar aanbeveling is dat techniekpromotie

activiteiten zich vooral zouden moeten richten op nieuwe technologische

ontwikkelingen.

Om daadwerkelijke impact te hebben, zullen onze activiteiten niet

geisoleerd plaatsvinden, maar verbonden zijn met de omgeving. Hierbij

streven we naar inbedding in onderwijscurricula.

Ons project is uniek in Apeldoorn. De combinatie van herbestemming van

een locatie door middel van verbindende, verbredende en versnellende

burgerinitiatieven op het vlak van onderwijs, techniek, zorg, economie én

human innovation heeft zich nooit eerder voorgedaan.

impact Het project zal bestaan uit activiteiten met een innovatief/ crossover

aspect.

Concreet denken we hierbij aan onder andere de volgende

projectactiviteiten;

• Testopstellingen van startups als CRE Group, Kugel Adviesbureau

(techniek en economie)

• Onderzoek door TUe met bedrijven naar DC en/of Smart grid (techniek,

onderwijs, economie)

• Technodiscovery of andere aanschouwelijke nieuwe technieklessen

gefaciliteerd door lokale bedrijven en uitgevoerd door vrijwilligers. (techniek

en onderwijs)

• Techniek gerelateerde stages voor MBO dropouts (techniek en

arbeidsmarkt)

• Een leerwerktraject voor moeilijk opvoedbare jongeren (techniek en zorg)

• En verder; crossovers die wij nu nog niet kunnen voorzien, maar die zich

vanuit de Doeplek-formule zullen aandienen.

Deze activiteiten zullen tot de volgende veranderingen leiden met het

volgende effect:

De samenwerking levert voor de afzonderlijke partners extra

mogelijkheden:

• Meer ruimte beschikbaar door flexibele inrichting

• Het feit dat MBO “dropouts” kunnen meewerken aan projecten van échte

startups, heeft een positief effect op hun motivatie.

• Na afronding van de proeven van de Cleantech bedrijven, kunnen deze als

basis voor TechnoDiscovery lessen worden gebruikt. Daardoor ontstaat er

direct contact en uitwisseling tussen innovaties en primair onderwijs. Ook

zorgt de creatieve aanpak van de techniek startups voor originele

opdrachten ten behoeve van belevenis-onderwijs.

• De Cleantech startups kunnen gebruik maken van een complete

werkplaatsuitrusing, wat de snelheid in het technische innovatieproces

aanzienlijk verhoogd.

De effecten zijn niet pas over 3 jaar, maar vanaf het eerste moment

merkbaar, beginnend op kleine schaal en zich steeds verder uitbreidend tot

een onomkeerbare beweging.

uitvoeringskracht

overdraagbaar De projectactiviteiten van de Stichting Energiefabriek Apeldoorn zelf,

bestaan uit het mogelijk maken van bovengenoemde projectactiviteiten

door het benodigde organiserend vermogen te ontwikkelen, een leercultuur

te bevorderen, het gemeenschappelijk gebruik van middelen te coordineren,

te helpen bij het vinden van een passende (overleg)structuur en de

voortgang te bewaken.

Wij vervullen dus de rol van aanjager, maar ook die van procesbegeleider ;

wij bewaken de leercultuur en grijpen in, indien noodzakelijk. Deze

procesbegeleider zal ook de structuur opzetten en zorgen voor borging van

aanpak en inzichten. Vanuit deze structuur zullen andere deskundigen, op

sociaal pedagogisch, financieel of ICT-vlak, specifiek plannen maken en

implementeren. Onder verantwoordelijkheid van de procesbegeleider zullen

deze in overdraagbare en toegankelijke werkwijzen worden vastgelegd en

breed worden gedeeld. De Energie fabriek organiseert hiertoe onder meer

uitwisselingsbijeenkomsten voor partijen die betrokken zijn bij de nieuwe

economie, zoals de recent gehouden conferentie; “De nieuwe economie

vraagt lef”. Deze conferentie was voor burgerinitiatieven en aanverwanten

in heel Gelderland.


team Actoren

• Het burgerinitiatief “ Stichting Energie Fabriek Apeldoorn”

Stichting Energiefabriek Apeldoorn is een co-creatie initiatief van Apeldoornse

burgers die het Zwitsal terrein willen ontwikkelen tot een bruisende

dynamische plek. Een plek waar gewerkt wordt aan duurzaamheid en

innovatie, maar waar ook sociale en recreatieve activiteiten plaatsvinden.

Kortom een plek die kan uitgroeien tot een economische motor van onze stad.

In de Stichting zijn mensen met een achtergrond in techniek,

ondernemerschap, onderwijs en human resource vertegenwoordigd. Zij

vormen een platform voor de ontwikkeling van allerlei vormen van

burgerinitiatieven op het Zwitsalterrein en bieden ondersteuning hieraan.

• Het burger initiatief kent een nauwe samenwerking tussen overheid,

onderwijsinstellingen, ondernemingen, maatschappelijke instellingen en de

burgers en werkt met clusters per onderwerp. Het aantal clusters kan wijzigen/

groeien.

De volgende organisatie/groepen zijn bij de samenwerking betrokken:

Overheid

Gemeente Apeldoorn Eigenaar van de grond en de gebouwen

(contactpersoon Richard Snelders, Projectleider Gemeente Apeldoorn)

De eenheden Publiek, Ondernemen en Wijken zijn betrokken met

stadsdeelmanagers en relatiemanagers bedrijven. (Contactpersoon David

Beij, Relatiemanager Gemeente Apeldoorn)

Bedrijven

Cleantech Apeldoorn een coöperatieve samenwerking op het vlak van Human

Capital (aansluiting

Ondersteuning

Exposure -

Expertise Bij voorkomende vragen op het financiele en juridische vlak zouden wij zeer

gebaat zijn met een korte lijn naar de expertise van een financieel adviseur cq

jurist.

Financiering Betrokken partijen geloven in dit project en investeren daar zelf in. Wij willen

van Democratic Challenge graag (aanvullende) financiering om de inzichten

rondom project Area055 daadwerkelijk overdraagbaar te kunnen maken op

een doeltreffende manier. Overdragen en kennis delen gebeurt niet vanzelf,

dat vraagt een passend leerontwerp en een fluide systeem van learning on the

job. Wij willen hier zelf een voorzet voor doen en deze vervolgens toetsen bij

specialisten op het vlak van social learning/kennis delen. De financiering zal

dan benut worden om het ontwerp in daden om te zetten en het leren in de

cultuur van de doeplek te verankeren.

Regelruimte Regelruimte: het filmpje op uw site “geen zuivere democratische koffie”, geeft

precies aan waar de knel zit; top down botst met bottom up.

In ons geval vragen wij niet veel aan expertise, want de meeste know how

hebben we zelf in huis, of vinden wij via ons netwerk. Echter door regelgeving

en door een risicomijdende opstelling van de gemeente, (iedereen vindt het

een goed plan, maar de daadwerkelijke beslissing wordt alsmaar

doorgeschoven ) kunnen wij onze kennis en kunde niet optimaal inzetten.

Voorbeeld 1: Wij hebben de expertise in huis om een verbindende en

gedragen visie te ontwikkelen, maar de gemeente geeft er de voorkeur aan

hier zelf de regie in te houden. Zij huurt er voor veel geld een bureau in en als

de visie eindelijk door alle gremia is goedgekeurd, is de ziel eruit en is er

slechts een papieren tekst over.

Voorbeeld 2: Wij willen als burgerinitiatief graag meebepalen welke huurders

nog meer op het terrein komen, waarbij het criterium is; het dienen van een

duurzaam, cooperatief en niet puur commercieel belang. De gemeente houdt

dit echter weg bij de huurders, heeft zelf een profileringswerkgroep

samengesteld, waarin geen huurders vertegenwoordigd zijn.

Toelichting Aansturing van uitvoerende gemeenteambtenaren is blijkbaar nog niet

zodanig dat ruimte bieden aan- en samenwerking met een burgerinitiatief

gestimuleerd en beloond wordt. Als de experimenteerwet daar verandering in

kan brengen, graag! Verder zal een financieele bijdrage van 15.000/ 20.000,-

euro tbv de doeplek het realisatieproces aanzienlijk kunnen versnellen, maar

met een lager bedrag zijn we ook blij.

Lokaal Apeldoorn

Project 52

Naam Antistigma campagne - Anders denken over Amsterdamse burgers met

psychische aandoeningen

datum 8-7-2015

Thema’s Democratisch Professionalisme (definitie Imrat Verhoeven)

concreet zie bijlage

vernieuwend Het projectplan is de concrete uitvoering van de toespraak van premier

Rutte tijdens het congres Anders denken over psychische aandoeningen (10

september 2014) :

http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-

publicaties/toespraken/2014/09/10/toespraak-minister-president-rutte-bij-

congres-anders-denken-over-psychische-aandoeningen.html

impact Ik verwacht méér eigen openheid en begrip zowel bij medewerkers van de

lokale overheid als burgers in de stad over eigen psychische aandoeningen.

uitvoeringskracht -

overdraagbaar zie projectplan


team Ik dien het projectplan op persoonlijke titel in. Als Democratic Challenge/ BZK

toezegt mee te werken kan ik mijn netwerk inschakelen bij de verdere

uitvoering.

Ondersteuning

Exposure zie paragraaf 6 van het projectplan

Expertise ‘’

Financiering ‘’

Regelruimte ‘’

Toelichting Ik hoop op enthousiaste medewerking vanuit BZK. De kracht van het

projectplan ligt in willen samenwerken van alle partijen met elkaar.

Lokaal Amsterdam

Project 53

Naam mediaroots

datum 8-7-2015

Thema’s lokale media en democratie, netwerk democratie

concreet Door regionaal ondernemerschap, het bundelen van krachten en

tegelijkertijd ruimte voor eigenheid, ontstaat een mediahuis met mondiale

uitstraling.

“Apeldoorn mag een lichtend voorbeeld worden in het steeds sneller

veranderende medialandschap”.

Het initiatief hiervoor ligt niet bij de gemeente, maar bij een groep bevlogen

burgers /ondernemers.

Lokale ondernemers, (media)initiatieven, maar ook onderwijs, worden met

elkaar in verbinding gebracht en ook met landelijke opererende partijen. Dit

zorgt voor een verhoging van de kwaliteit van de lokale media en biedt de

mogelijkheid om vanuit een lokale studio hoge kwaliteit te leveren. Een

dergelijke voorziening is in de gehele regio niet aanwezig.

vernieuwend We geven invulling aan de netwerkeconomie door producenten en

leveranciers van media en van mediagerelateerde diensten en producten te

bundelen. Het betreft hier diensten en producten op zowel technisch- als op

kreatief vlak. We zoeken hierin ook nadrukkelijk de samenwerking met

onderwijs. De plannen zijn er, de locatie; “het zwitsalterrein” is er ook. In

het benodigde netwerk hebben wij flink geinvesteerd, dit is nu aanwezig en

breidt zich nog steeds uit. Als je lokaal de krachten bundelt, kun je

grensoverstijgende producties maken met mondiale effecten; organiseer

klein en wordt groots!

impact Over 3 jaar is Mediaroots in Apeldoorn een gevestigd begrip en volledig

georganiseerd volgens de netwerkdemocratie. Mediaroots zal zeker ook een

positieve invloed hebben op het imago van de stad Apeldoorn.

Werkgelegenheid in stad en regio krijgt een boost door dit initiatief. Media

producties zijn dan niet meer alleen voorbehouden aan Hilversum.

uitvoeringskracht

overdraagbaar De stappen in het proces naar een volwaardig Mediahuis worden vastgelegd

door middel van film en foto en animatie. Wat dat aangaat blijven we bij

onze leest. Ook voor andere branches kunnen deze co-creëerende

processtappen van waarde zijn. We zijn dan ook graag bereid onze

bevindingen met anderen te delen. Dit kan door bijeenkomsten op locatie,

maar ook via publicaties op de diverse social media. Daarnaast biedt het

Mediahuis workshops voor scholen om kinderen, en zeker ook leraren,

vertrouwd te maken met nieuwe media en mediatechnologie.


team Kernteam:

Hans Bronkhorst (Out Tv), Chris Wolters (C-wordz), Reinier Groenendijk (C-

wordz), Maarten van Teeseling (VTID), Jacob Brobbel (Hollander

techniek),Manfred Kugel (Kugel Fotografie), Jan Koorenhof

(verbindingsofficier).

Geïnteresseerde Partijen zijn o.a.: Wegener, RTV Apeldoorn, TVgelderland,

Chain/ Dutchview en meerdere ZZP-ers.

Ondersteuning

Exposure -

Expertise Bij voorkomende vragen op het financieële en juridische vlak zouden wij zeer

gebaat zijn met de expertise van een financieel adviseur cq jurist.

Financiering In principe hebben we door enthousiasme en goodwill al heel wat voor elkaar

gekregen. Er ontbreekt nu vooral een fiancieële injectie om daadwerkelijk te

kunnen starten. Concreet; Wij zouden erg geholpen zijn met de financiering

van een groot greenscreen. Dit omdat uit marktonderzoek blijkt dat hier steeds

meer behoefte aan is (gaming, video) en we hiermee allerlei geinteresseerden

kunnen trekken, die elders niet terecht kunnen. We zouden dan een unieke

dienst kunnen leveren en met de inkomsten daarvan, verdere ontwikkeling van

het Mediahuis mogelijk maken.

Regelruimte Voorbeeld: Het voormalige Zwitsal terrein is de perfecte locatie voor onze

studio’(s). In de raad wordt dit plan ook gesteund. Echter, door de uitvoerende

ambtenaar wordt de beslissing telkens uitgesteld, waardoor we maar niet

kunnen beginnen en ons zorgvuldig opgebouwde netwerk ongeduldig wordt.

Toelichting Als sleutels van ruimtes, vergunningen etc pas na herhaaldelijk aandringen

en wijzen op gemaakte afspraken op het laatste moment worden afgegeven,

is het moeilijk zaken goed te organiseren. verbetering hierin van gemeente

zijde zou ons erg helpen. Voor een som van 10.000,- zouden wij, naast onze

eigen investeringen een goed greenscreen kunnen aanschaffen.

Lokaal Apeldoorn

Project 54

Naam REPERATIEVE DEMOCRATIE, Resarch through Design voor Democratische

Vernieuwing

datum 8-7-2015

Thema’s democratisering initiatieven

concreet REPARATIEVE DEMOCRATIE / STADSTAAT EINDHOVEN

Hoe Stadsstaat Eindhoven op creatieve wijze de gevestigde democratie

uitdaagt / tart en vernieuwd.

Eindhoven als greenfield voor het prototypen onder de landelijke

experimenteerwet

Auteurs: Danielle Arets, Niesco Dubbelboer, Marieke Rietbergen

‘We moeten onze democratie opschonen; het huis van Thorbecke is

verstoft’.

Farid Tabarki in financieel dagblad 28 maart

Introductie

Waar er vele jaren een sterke roep is om de burger een grotere stem te

geven in het politiek debat; daar duiken nu op tal van on- en offline

platforms burgerinitiatieven op die zich niet alleen sterk maken om hun

wensen en belangen kenbaar te maken, maar ook steeds vaker invulling

geven aan en diepgaand betrokken (willen) zijn bij de inrichting van het

bestuur en beleid.

Het is tekenend voor een houding die zich globaal voltrekt; mondige burgers

wachten niet langer af totdat ze gehoord worden, maar vinden – mede

ingegeven door technologische ontwikkelingen - nieuwe wegen om hun

visies vorm te geven; veelal door het simpelweg te doen. Dat maakt dat

bestuurlijke verhoudingen sterk verschuiven; het centrum van de macht

lijkt zich te verplaatsen over een wijdvertakt netwerk van denkers en

doeners.

De politiek worstelt met de enorme vlucht die deze zogeheten ‘doe-

democratie’ vormt. Zij omarmt de vernieuwing en de energie die uitgaat

van deze participatieve burgerinitiatieven en zoekt tegelijkertijd naar

manieren waarop zij daar sturing aan moet/ kan geven – als dat wenselijk

is. Wanneer bewoners aan zet zijn (of deze nemen); wat is dan de rol van

het openbaar bestuur, cq de rol van het College, de rol van de

gemeenteraad?

Steeds meer gemeentebesturen zijn er inmiddels van doordrongen dat ze

zich anders moeten opstellen; meer als facilitator dan regisseur. Er wordt

gezocht naar de betekenis hiervan. In plaats van top-down beleid vorm te

geven, gaan zij bijvoorbeeld samen met bewoners (in co-creatie) aan de

slag om vorm te geven aan initiatieven en wensen. Dat vereist niet alleen

een omslag in het denken en doen van bestuurders en beleidsmakers, maar

heeft ook gevolgen voor het bestuurssysteem en de democratie in het

algemeen. Welke rol kan design hierin spelen?

Ontwerpvraag

Hoe kunnen we een adaptief bestuur vormgeven en prototypen waarbij

bewoners meer zeggenschap krijgen over hun eigen leefomgeving en er

gestuurd wordt op basis van wederzijds vertrouwen?

In het voorgestelde ontwerptraject gaan we op zoek naar wat we de

Reparatieve Democratie noemen (een samentrekking van representatieve

en participatieve democratie en het staat voor een zichzelf reparerende

democratie); het is een zoektocht naar de manier waarop de nieuwe

verhouding tussen burgers en het publieke bestuur vormgegeven kan

worden. De titel is eveneens een knipoog: de democratie dient zich vanuit

zichzelf te repareren: we zijn als actoren er immers allemaal onderdeel van.

Daarbij agenderen we onder andere de volgende deelvragen:

- Op welke manier resulteren burgerinitiatieven daadwerkelijk in nieuw

beleid/ strategieën? Wat zijn daartoe succesfactoren? Wat zijn blokkades?

- Wat is – vanuit het perspectief van de verschillende stakeholders –

normen, waarden, gezichtspunten om tot verandering te komen?

- Op welke manier kunnen ontwerpinterventies helpen bij het vormgeven

van nieuwe bestuurssystemen?

- Hoe speelt technologie (en het concept van de Smart City) hier een rol in?

- Hoe zou een reparatieve democratie er uitzien? Hoe ontwikkelen we een

traject waarin we tot daadwerkelijke verandering komen?

Ontwerpmethode

We kiezen in dit traject nadrukkelijk voor een ‘research through design’

aanpak waarbij het ontwerpen en mede-vormgeven van burgerinitiatieven

gepaard gaat met een gedegen reflectie daarop.

“Ontwerpers zijn bijzonder sterk in het simultaan ontwerpen van processen

als het reflecteren daarop. Het onderzoeken door middel van design is een

perfecte methode om juist ook burgers actief te betrekken bij bestuurlijke

vernieuwing”, aldus professor Carolien Hummels, verbonden aan TU

Eindhoven.

De Eindhovense burgemeester Van Gijzel is er eveens van overtuigd dat

design thinking moet worden ingebed in de bestuurscultuur. “Design is een

cruciale speler in Eindhoven; ontwerpers zijn heel capabel in het

ontwikkelen van innovatieve producten en diensten en vooral ook in het

betrekken van de gebruikers bij het eindproduct. Bovendien kunnen ze hun

producten ook nog eens heel goed presenteren.”

Van Gijzel ambieert door de samenwerking met ontwerpers in de komende

jaren een nieuw bestuursmodel te ontwikkelen. “ Het probleem kennen we

allemaal; het wordt tijd dat we aan de oplossing gaan werken.”

Ontwerptraject

In dit 2-jarige onderzoeks-en ontwerptraject werken we in eerste instantie

toe naar de Dutch Design Week (DDW); hét moment in het jaar waarin de

stad Eindhoven prijsgeeft wat het op gebied van design en technologisch

vernuft in huis heeft. De DDW is een prachtig podium voor een brede

publieke lancering van het programma Reparatieve Democratie Stadstaat

Eindhoven en sluit aan bij de reeds ingezette beweging om politiek en

design te agenderen. Vorig jaar lanceerden we daartoe reeds het project

Redesign Governement Now, waarbij we een keur aan politieke

vernieuwingen agendeerden.

Het evenement zorgt bovendien voor urgentie rondom bestuurlijke

verandering. Daarnaast brengt het gelijkgestemden samen die

gestructureerd willen meezoeken naar hoe het bestuur veranderd kan

worden. De doelgroep van het evenement is bestuurlijk vernieuwend

Nederland.

We stellen voor om in samenwerking met mediapartner VPRO Eindhoven

Medialab - een futurtaire (toekomst documentaire) te ontwikkelen. In deze

film rekken we de werkelijkheid op à la Back to the Future; we laten de

(fictieve) nieuw ontstane realiteit zien waarbij bewoners aan zet zijn en de

gemeente niet anders weet dan hoe het is om te werken in een adaptief

bestuursmodel. Diverse (Eindhovense) bewonersinitiatieven - gesteund door

de gemeente - worden geportretteerd. Zij werken bijvoorbeeld met een

aanzienlijk budget – vanuit de gemeente – om hun wensen en visies

concreet vorm te geven. Gemeente ambtenaren worden geïnterviewd over

hoe zij invulling geven aan de participatieve democratie.

We kiezen voor het format van een fictieve werkelijkheid om zowel bij

bestuurders als bij bewoners verwarring op te roepen: weerspiegelt dit

scenario de realiteit, heeft men in Eindhoven al de oplossing gevonden?

Elementen van loting en G1000 achtige constructies kunnen hierin worden

gepresenteerd als feiten.

We proberen een teaser ‘viral’ te laten gaan vlak voor de Dutch Design

Week zodat er flinke media aandacht is voor het event op maandag 19

oktober.

Tijdens deze avond, aan de start van de Dutch Design Week, wordt de

uitgebreidere film gepresenteerd op het Lichtplein in Eindhoven waar we

vervolgens met bewoners, bestuurders en bestuurlijke vernieuwers Van

Gijzel, Van Reybroek en Hummels in gesprek gaan over adaptief bestuur,

reparatieve democratie, de rol van de stad, technologie en ontwerp. Tijdens

dit event kondigen we tevens aan dat we onder de landelijke

experimenteerwet gaan vallen waarbij de Kieswet ruimte biedt aan deze

experimenten.

Dit evenement is gericht op het vormen van een leidende coalitie vanuit de

gelederen van bestuurlijk vernieuwend Nederland.

Naast het ondersteunen en opzetten van bovenstaande activiteiten, bereidt

de programma organisatie de samenwerkingen voor om de experimenten in

fase 2 uit te kunnen voeren waarbij we nadrukkelijk aan de slag gaan met

een design research traject. Ook wordt in deze periode gezocht – in

samenwerking met de Gemeente Eindhoven – naar aanvullende (Landelijke,

Regionale en Europese) financiering.

vernieuwend Dit project is nadrukkelijk een onderzoekstraject waarbij we vanaf het

eerste stadium opereren met een multidisciplinaire team van ontwerpers,

bestuurders, burgers en experts op het gebied van bestuurlijke

vernieuwing. We onderzoeken welke ontwerpende en technologische

interventies mogelijk en nodig zijn om toe te werken naar een adaptief

bestuur.

Dit traject verschilt door een sterk onderzoekende houding waarbij het

ontwerpen van interventies en de reflecties daarop hand in hand gaan. Door

aan te sluiten bij reeds bestaande initiatieven in Eindhoven en de intensieve

samenwerking met de actoren in het veld creeeren we een sterk

ecosysteem waarmee in eerste instantie wederzijds begrip en vervolgens

duurzame vernieuwing tot stand gebracht kan worden.

impact Zoals aangegeven is dit een meerjaren traject dat zal starten bij de Dutch

Design Week 2015 (agenderen van het thema, activeren van de actoren) en

eindigt bij de DDW in 2017 met een statement rondom political design. Wat

kunenn ontwerpers betekenen voor bestuurlijke vernieuwing? Hoe kunnen

we het nieuwe politieke landschap dmv co-creatie vormgeven? We starten

met een concreet project rondom geldstromen door de wijk en onderzoeken

of het mogelijk is om op lange termijn bewoners 'aan zet' te laten zijn. Is de

participatiesamenleving duurzaam inzetbaar? Welke valkuilen zien we

ontstaan. Veel proejcten rondom democratische vernieuwing kennen een

korte tijdsspanne; dat maakt het lastig om de effecten ervan op lange

termijn te onderzoeken. Dat is echter wel nodig om daadwerkelijk tot een

systeemverandering te komen. Dit traject ambieert dan ook nadrukkelijk

een lange termijn visie te ontwikkelen en daadwerkelijk te realiseren dat

ontwerpers een strategische rol krijgen in de bestuurlijke vernieuwing.

uitvoeringskracht

overdraagbaar Alle ontwerpinterventies zullen middels diverse manifestaties, waaronder

op de Dutch Design Week, gepresenteerd worden. Daarnaast zullen er ook

co-creatie sessies georganiseerd worden met bestuurders en ontwerpers uit

andere gemeenten.

Uiteraard worden alle uitkmosten ook gedeeld via diverse journalistieke

uitingen (oa documentaire, publicaties en diverse debatesseis)


team Stichting Agora Europa, Design Innovation Group, Debatlab

Ondersteuning

Exposure De Dutch Design Week biedt veel mogelijkheden dit project exposure te

geven binnen de design community. Minstens zo belangrijk is het echter om -

wil dit project succesvol zijn- dit programma ook binnen bestuurlijk Nederland

onder de aandacht te brengen. We zouden daar graag de expertise van de

commissie bij gebruiken

Expertise

Financiering De Gemeente Eindhoven wil zelf investeren in dit traject, maar om

daadwerkelijk een meerjaren traject te kunnen uitvoeren is additionele

financiering nodig. We zouden hierover graag met de commissie in gesprek

gaan.

Regelruimte

Toelichting We hopen dat de commissie ons met haar netwerk en expertise kan

ondersteunen in het mede mogelijk maken van dit traject.

Lokaal Eindhoven

Project 55

Naam Data Democratie

10 belangrijke getallen om netwerken van burgers in hun kracht te zetten

datum 8-7-2015


netwerk democratie, data democratie

empowering communities

concreet Naar aanleiding van de decentralisaties zijn wij (een vijftal ambtenaren van

de gemeente Heerhugowaard en Meneer de Leeuw) het gesprek aangegaan

met een twintigtal bijzondere bewoners van de stad Heerhugowaard over de

sociale ontwikkeling van deze stad. Onze visie is dat Heerhugowaard de

komende 10 jaar de omslag kan maken van 'stenen stad' naar 'mensen

stad'. Zie bijlage voor meer informatie. Onze strategie is om netwerken van

bewoners te empoweren om hier aan te kunnen bijdragen. Wij stellen ons

voor dat de overheid de rol van 'filmproducent' op zich neemt: Een

filmproducent maakt de film niet zelf. Een filmproducent investeert in de

film, neemt de risico’s en ontvangt de opbrengst. Als wij deze metafoor

doortrekken, dan investeert de overheid in deze rol in het sociaal domein en

geeft anderen het vermogen om hierin te handelen. De oogst is het

maatschappelijke rendement. Een van de eerste stappen is om met

netwerken van bijzondere bewoners opzoek gaan naar tien belangrijke

getallen die iedereen kan begrijpen en die aangeven hoe het gaat met de

ontwikkeling van Heerhugowaard. Wat zijn de sociale, economische en

ecologische kerngetallen waarmee je als overheid in ‘filmproducent stand’

de resultaten van je investeringen in netwerken van burgers kan afmeten?

Wat zijn de getallen die bewoners inspireren om tot actie te komen? Die

resultaten zichtbaar maken? In het big-data-tijdperk zijn heel veel getallen

beschikbaar en meestal heb je evenveel experts nodig om ze te

interpreteren. In rapporten en notities staan vaak ook heel veel getallen,

maar wat zijn nu de paar kerngetallen die de lading goed dekken? Wij

zoeken dus naar tien getallen voor Heerhugowaard die iedereen kan

begrijpen, die belangrijk worden gevonden door de gemeentelijke

organisatie en die netwerken van actieve burgeres helpen hun acties te

richten en te meten. De komende 6 maanden organiseren wij een viertal co-

creatie bijeenkomsten met politici, bestuurder, ambtenaren en bijzondere

burgers om tot 10 getallen te komen. Samen met de GDIndex en ons

netwerk hebben wij een eerste opzet gemaakt (zie bijlage). Wij spreken dus

een netwerk van koplopers, dwarsdenkers en friskijkers aan om met hun

creatief vermogen bij te dragen aan de sociale ontwikkeling van de stad. De

10 getallen helpen om het gesprek aan te zwengelen. Parallel hieraan is de

raad in Heerhugowaard ook bezig met het ontwikkelen van indicatoren om

de vooruitgang te meten. Wij kijken er naar uit het gesprek met hen aan te

gaan en achterliggende opvattingen over handelingsperspectieven uit te

wisselen. Daarnaast hopen wij met de getallen vele andere bewoners te

mobiliseren om bij te dragen aan de sociale ontwikkeling van de stad. Want

een ding is zeker: gemeentelijke organisatie en bewoners hebben elkaar

hard nodig om van Heerhugowaard een mensen stad te maken waar

bewoners ook voor elkaar kunnen zorgen.

vernieuwend De burger in zijn kracht zetten, zelfredzaamheid van kwetsbare burgers

versterken. Zo echoën de mantra’s van de decentralisaties op landelijk,

regionaal en lokaal niveau door het hele land. Maar wat betekent dat

eigenlijk?

Als wij hier aan denken, denken wij onbewust vaak automatisch aan de

individuele burger die verantwoordelijkheid moet nemen voor zijn eigen

hulp en ondersteuning of dat via zijn eigen netwerk moet organiseren. Dat

we vooral aan individuen denken, is niet zo gek,want als gemeentelijke

organisatie hebben wij vooral contact met het individu. Wij moeten immers

op individuele basis inschatten welke zorg, hulp of ondersteuning een

burger nodig heeft. Maar klopt deze focus op het individu wel? Bouwen wij

dan niet voort op een individualistische maatschappij die hand in hand is

gegaan met de zorgstaat die wij nu juist proberen te transformeren? Is het

niet per definitie onmogelijk om aan een individu te vragen om kennis en

vaardigheden te ontwikkelen voor samen-redzaamheid en/of om bij te

dragen aan de publieke zaak?

Is het niet veel logischer om netwerken van burgers te versterken om

samen-redzaam te zijn en/of bij te dragen aan de publieke zaak? Als we op

zoek zijn naar nieuwe vormen van samen-redzaamheid, ligt het dan niet

voor de

hand om juist netwerken te stimuleren en te ondersteunen?

Laten wij een gedachten-experiment aangaan: stel je voor dat de

transformatie betekent: netwerken van burgers in hun kracht te zetten. Stel

je voor dat wij als gemeentelijke organisatie vinden dat het onze

belangrijkste taak is om netwerken van burgers in hun kracht te zetten?

Stel je voor dat het lukt. Dat wij onze wetten, onze regels en ons beleid zo

aanpassen dat

deze netwerken enorm productief en invloedrijk worden en misschien wel

zelfsturend zijn.

Stel je voor dat wat nu uitsluitend taken en bevoegdheden waren van de

overheid door deze netwerken worden uitgevoerd. Stel je voor dat we als

overheid samenwerken met deze netwerken? Stel je voor dat deze

netwerken ons steeds uitdagen om met nieuwe ideeën de publieke zaak

beter te dienen… Kun je je het inbeelden? Voelt dit als bedreigend?

Klinkt dit gek?

Met het vernieuwingsnetwerk in Heerhugowaard zijn wij het idee om

netwerken te versterken aan het uitproberen in de praktijk.Als transitieteam

zijn we het gesprek aangegaan over het sociale domein in Heerhugowaard

met een

aantal bijzondere bewoners en ondernemers uit onze gemeente. Onder

begeleiding van het bureau Meneer de Leeuw verkennen we met dit tijdelijk

vernieuwingsnetwerk wat de transformatie in het sociale domein concreet

kan betekenen in Heerhugowaard. Als eerste stap hebben we een twintigtal

bewoners, ondernemers en betrokkenen met hele diverse achtergronden

geïnterviewd over hun beelden en ervaringen met leven, wonen en werken

in Heerhugowaard. Vervolgens zijn

we in vijf avondbijeenkomsten met het tijdelijk vernieuwingsnetwerk het

gesprek aangegaan om samen beter te kijken naar wat op sociaal vlak

gebeurt in Heerhugowaard, en ook hoe dit zich in de afgelopen eeuw

ontwikkeld heeft. Vanuit dit historisch perspectief en de noodzaak tot

veranderingen in het sociaal domein, zijn we samen aan het verbeelden

wat wenselijk is voor de toekomst. Samen met het vernieuwingsnetwerk

hebben we verschillende toekomstbeelden ontwikkeld over hoe

Heerhugowaard er over tien jaar uit zou kunnen zien. Wij hebben elkaar

uitgedaagd om in kleine stapjes die toekomst in het hier en nu uit te

proberen.

impact Met het vernieuwingsnetwerk in Heerhugowaard zijn wij het idee om

netwerken te versterken aan het uitproberen in de praktijk.Als transitieteam

zijn we het gesprek aangegaan over het sociale domein in Heerhugowaard

met een

aantal bijzondere bewoners en ondernemers uit onze gemeente. Onder

begeleiding van het bureau Meneer de Leeuw verkennen we met dit tijdelijk

vernieuwingsnetwerk wat de transformatie in het sociale domein concreet

kan betekenen in Heerhugowaard. Als eerste stap hebben we een twintigtal

bewoners, ondernemers en betrokkenen met hele diverse achtergronden

geïnterviewd over hun beelden en ervaringen met leven, wonen en werken

in Heerhugowaard. Vervolgens zijn

we in vijf avondbijeenkomsten met het tijdelijk vernieuwingsnetwerk het

gesprek aangegaan om samen beter te kijken naar wat op sociaal vlak

gebeurt in Heerhugowaard, en ook hoe dit zich in de afgelopen eeuw

ontwikkeld heeft. Vanuit dit historisch perspectief en de noodzaak tot

veranderingen in het sociaal domein, zijn we samen aan het verbeelden

wat wenselijk is voor de toekomst. Samen met het vernieuwingsnetwerk

hebben we verschillende toekomstbeelden ontwikkeld over hoe

Heerhugowaard er over tien jaar uit zou kunnen zien. Wij hebben elkaar

uitgedaagd om in kleine stapjes die toekomst in het hier en nu uit te

proberen. Wij hopen de 10 getallen te vinden die over drie jaar nog steeds

relevant zijn en mensen in beweging brengen. Zowel in de gemeenschap als

in de gemeentelijke organisatie.

uitvoeringskracht

overdraagbaar We documenteren alles wat wij doen. Zie bijlagen. Er komt een nieuwe

editie van de verzamelkaarten


team Meneerdeleeuw.nl, de 20 leden van het tijdelijk vernieuwingsnetwerk' 'beter

kijken naar Heerhugowaard' (ambtenaren, ondernemers en actieve bewoners)

en de mensen achter de GDIindex.nl

Ondersteuning

Exposure Als deze ideeen over belangrijke getallen, actieve netweken van bewoners en

10 belangrijke getallen anderen aanspreken dan moeten ze gedeeld worden.

Expertise Over empowerment, belangrijke getallen, nieuwe rol van gemeentelijke

organisatie

Financiering -

Regelruimte -

Toelichting Voor verdere toelichting sturen wij drie documenten op:

- de handleiding verzamelkaarten Beter Kijken naar Heerhugowaard voor

bewoners waarin de sociale opgaven wordt geschets en mogelijk

toekomstperspectieven.

- de handleiding voor ambtenaren, bestuurders en politici daarin word het idee

van netwerken van burgers in hun kracht zetten verder uitgewerkt.

- de verzamelkaarten, kaart nummer 14 is de oproep om mee te doen met

empowering data.

Lokaal In eerste instantie Heerhugowaard later mogelijk Groningen en Lelystad

Project 56

Naam Meepraten en meebeslissen in een ‘matrix democratie’

datum 8-7-2015


initiatieven

concreet Landerd heeft een onderzoek laten uitvoeren naar de toekomstige

behoeften van onze burgers en de gemeentelijke opgaven die daarbij horen.

Als rode draad loopt door dit onderzoek dat onze burgers hebben

aangegeven meer mee te willen praten en beslissen. Zij willen de

besluitvorming op een passend schaalniveau. Ook wie er besluiten neemt en

hoe, kan per onderwerp of per thema verschillen.

Om aan deze behoefte tegemoet te komen willen we één of meerdere pilots

starten, of beter gezegd mogelijk maken, vóór en dóór onze burgers om

ervaring op te doen op een aantal thema’s. Het onderzoek is vorige maand

afgerond. Op dit moment is er nog geen besluit genomen over concrete

projecten die als pilot kunnen dienen.

Wel is zeker dat we de resultaten van dit onderzoek op korte termijn verder

zullen uitwerken. Daarbij is van belang dat

1) de rol van de overheid verschuift van beleidmaker en initiator, naar

bemiddelaar en facilitator. Anderzijds zijn er wettelijke taken en

verplichtingen die deze nieuwe rol mogelijk in de weg staan. Hiervoor is tijd,

expertise en mogelijk wettelijke ‘experimenteer ruimte’ nodig.

2) een terugtredende overheid vraagt om een andere houding van de

burger.

Het principe van wederkerigheid (samen de schouders er onder, elkaar

aanspreken en een ‘voor wat hoort wat’ mentaliteit) moet worden omarmt.

Meer verantwoordelijkheid gaat dan gepaard met meer morele verplichting.

Ook hiervoor is mogelijke wettelijke experimenteer ruimte noodzakelijk.

3) we zoeken naar een zo groot mogelijk bereik en het mensen zo makkelijk

mogelijk maken om mee te doen. We willen daar voor optimaal gebruik

maken van moderne technieken en technologische mogelijkheden. We

denken dan bijvoorbeeld aan referendum-apps, forumpagina’s en dergelijke

Landerd zoekt naar een model, wat we voorlopig de ‘Matrix Democratie’

noemen. Hierin willen we per project of beleidsthema zoeken naar het juiste

niveau van inspraak, op het juiste moment en door de juiste personen. Dus

niet: altijd iets voorleggen aan bijvoorbeeld een dorpsraad, maar

afhankelijk van het vraagstuk zoeken naar participanten en geschikte

beslissers. Dit kan per project, per thema of geografische worden bepaald

en het kan per onderwerp anders zijn. Ook het gewenste niveau op de

participatieladder en de fase waarin een het project zich bevindt (van kader

stellend tot uitvoerend) kan verschillen.

vernieuwend Veel gemeenten gebruiken dorpsraden, burgerjury’s of G1000

bijeenkomsten om hun burgers bij projecten te betrekken. Een volledig

democratisch matrixmodel (inclusief technische hulpmiddelen) is er voor

zover wij weten nog niet.

impact Wanneer een model als dit goed werkt zal de betrokkenheid van burgers bij

de samenleving toenemen. Door inzet van technologie wordt de drempel om

deel te nemen ana het democratisch process verlaagd

uitvoeringskracht

overdraagbaar Wanneer een goed werkend lokaal democratisch matrix model is

ontwikkeld, dan kan dit ook in andere gemeenten en regio’s worden

gebruikt.


team Ambtenaren, gemeente bestuur, gemeenteraad, burgers en maatschappelijk

middenveld

Ondersteuning

Exposure -

Expertise Voor de uitvoering is binnen pilots mogelijk juridische of bestuurskundige

ondersteuning gewenst

Financiering In hoeverre financiering gewenst is, is op dit moment nog niet duidelijk. Voor

technische ondersteuning van het matrix model zal wellicht een tool/ applicatie

gemaakt moeten worden. Wij hebben hier zelf beperkt budget voor

beschikbaar

Regelruimte Voor het loslaten van taken en (volledig) overdragen van budgetten en

verantwoordelijkheden aan burgers is mogelijk wettelijke experimenteer ruimte

nodig. Hoe die ruimte er uit moet zien is op voorhand nog niet aan te geven

Toelichting -

Lokaal gemeente Landerd

Project 57

Naam Kiesbelasting

datum 8-7-2015

Thema’s e-democratie, begroting, open democratie, besluitvorming processen

concreet Als wij aan lokale democratie denken dan denken we aan zeggenschap,

bestuurlijke participatie, vertegenwoordiging, besluitvorming en vooral

financiën. Als burger hebben we nog maar weinig zicht op de constante

veranderingen binnen de lokale overheid. Onbegrijpelijke taal, weinig

transparantie, doorgeduwde beslissingen zonder de burger vooraf te

consulteren. Zelfs de adviesorganen worden zelden tot niet aangesproken.

Dit resulteert in selectieve bestuurlijke participatie. Kleine groepen met de

juiste kennis kunnen invloed uitoefenen op de lokale democratie. Steeds

minder mensen gaan naar de stembus en de klachten en ontevredenheid

stapelen zich op. De vraag is zelfs of we nog wel van een democratie

kunnen spreken.

Met het platform Kiesbelasting wensen wij meer transparantie in de

gemeentelijke budgetten en begroting. Kiesbelasting is een e-platform dat

enerzijds de gemeentelijke uitgaven in kaart brengt en de bewoners de

mogelijkheid geeft om hun eigen gemeentelijke belasting te controleren

door zelf te kiezen waar hun belastinggeld aan wordt besteed. 10% van het

totale bedrag mag vrij besteed worden aan een gemeente domein(en) naar

keuze. We willen inwoners er echter ook bewust van maken wat er gebeurt

als er geen belasting betaald wordt.

Met de kiesvrije 10% van de belasting kunnen bewoners via de 'het

vernieuwerslab' stemmen op projecten, ideeën etc. van burgers,

marktpartijen of de lokale overheid. Hiermee zorgen we ervoor dat niet een

keer in de vier jaar wordt gekozen wat belangrijk voor ons is maar

gedurende het hele jaar. Deze 10% maakt het mogelijk nieuwe innovaties,

initiatieven en ideeën voor maatschappelijk vraagstukken te financieren en

te ontwikkelen.

Naast het online platform Kiesbelasting dat zich richt op stadsniveau willen

we ook 'labs' inrichten op buurt niveau waarbij de financiële gelden voor een

bepaalde buurt gezamenlijk worden begroot.

Dit plan vernieuwt de lokale democratie door enerzijds de (volledige)

gemeentelijke budgetten inzichtelijk te maken, bewustwording te creëren

waar ons gemeentelijke belasting aan wordt besteed, de dialoog aan te

gaan met burgers en de overheid over de verdeling van de begroting,

gedurende het hele jaar te kiezen welke ideeën belangrijk voor jou zijn,

participatie op een laagdrempelige manier te stimuleren, te versimpelen, en

innovatie te stimuleren voor het bedenken en oplossen voor

maatschappelijke vraagstukken.

vernieuwend Wij vinden Kiesbelasting vernieuwend voor de context waar het zich zal

gaan afspelen, namelijk binnen de gemeente Heerlen. De burger voelt geen

tot nauwelijks affiniteit met de keuzes die worden gemaakt door de lokale

overheid. Met kiesbelasting proberen we dit draagvlak en de bewustwording

te creëren. Kiesbelasting heeft veel weg van de de genoemde initiatieven op

de website van Democratic Challenge; burgerbegroting Antwerpen en

Oldenbroek. Echter willen wij ook de volledige begroting transparant maken

en hier de dialoog over opzoeken door alle burgers de keuze te geven waar

10% van hun geld aan wordt besteed. In Antwerpen wordt nagedacht over

aan welk domein geld moet worden besteed. Wij geven bewoners ook echt

de kans om met ideeën te komen voor dit domein en te bepalen waar geld

aan wordt uitgegeven. Wij kijken ook naar voorzieningen en wensen op

buurtniveau door bewoners zelf een begroting te laten opstellen voor

vernieuwing in hun buurt. Alle keuze die gemaakt worden zullen online

worden gemonitord waardoor inzichtelijk wordt gemaakt voor de lokale

overheid waar interesse van bewoners naar uit gaan en waar ook niet.

impact Dit project zal impact hebben op de volgende manieren:

- Meer bestuurlijke participatie en maatschappelijk participatie omdat

bewoners zelf de mogelijkheid krijgen initiatieven aan te dragen en hier op

te stemmen/te begroten.

- Inzicht en bewustwording in financiën/gemeentelijke begroting.

- Betrokkenheid en vertrouwen creëren tussen de verschillende

stakeholders

- Co-creatieve democratie

- Stimulans van vernieuwende ideeën en innovaties voor maatschappelijke

vraagstukken

- Publiek debat

- Versimpelen van beleidstaal en democratie

uitvoeringskracht

overdraagbaar Kiesbelasting is gemakkelijk schaalbaar omdat het een online platform is.

De ervaringen zijn overdraagbaar omdat ze tegelijkertijd ook gemonitord

worden.


team Studio Walden, Hello Sunshine, Gemeente Heerlen, Belastingdienst,

Stadsregio Parkstad Limburg, Gemeente Heerlen, buurtstichtingen,

Hogeschool Zuyd, Open Universiteit.

Ondersteuning

Exposure Verbinding met de relevante netwerken en kennisdeling over de

mogelijkheden van Kiesbelating na co-creatie van de eerste ideeën.

Expertise Kiesbelasting is nog niet meer dan een idee, we willen ons idee graag verder

verfijnen met experts op het gebied van lokale democratie, economen, lokale

partijen en vooral bewoners.

Financiering -

Regelruimte -

Toelichting Wij denken dat we een goed idee hebben dat de lokale democratie radicaal

anders kan maken, we hebben echter wel nog flink wat ondersteuning nodig in

het concretiseren van onze ideeën voordat we kunnen beginnen.

Lokaal Heerlen

Project 58

Naam Buurt leidt Raad

datum 8-7-15



concreet Buurt leidt Raad

Het project Buurt leidt Raad is een internet gebaseerd systeem dat de e-

democratie naar een ander niveau gaat tillen. De essentie van het systeem is

dat burgers in hun buurt actief kunnen aangeven:

* wat zij als een probleem ervaren

* wat zij als de oplossing zien

* met elkaar in discussie kunnen over beiden

Wat dit systeem gaat doen, is laten zien wat de mensen in de buurt werkelijk

belangrijk vinden als probleem. Wat het echter vooral gaat doen, is laten zien

wat mensen voor oplossing zien. De inbedding van het systeem in de

gemeentelijke democratie zorgt voor een directe aansluiting van de

bestuurders en de gemeentelijke ambtenaren op een actueel overzicht van

wat mensen in de buurten van de gemeente als werkelijk probleem/oplossing

zien. Het ontheft bestuurders en ambtenaren van moeten raden naar wat

mensen belangrijk vinden. Het voorkomt dure, ingewikkelde, trage

opiniepeilingen, buurtonderzoeken, enzovoort. Ambtenaren en bestuurders

kunnen direct deelnemen aan de discussie. Alle mensen in de buurt, in de

gemeente hebben een overzicht van wat speelt voor mensen in de gemeente.

De gevolgen voor begroting, open, genetwerkte democratie, besluitvorming,

en wat dies meer zij zijn verstrekkend. Hieronder meer daar over. Eerst hoe

het werkt.

Het werkt zoals Reddit door middel van het stemmechanisme. De stem die elk

geregistreerd account heeft, wordt in de vorm van een punten verdeling over

de probleem/oplossing paren verdeeld. Door per account meerdere punten te

verdelen te hebben, wordt het mogelijk weging aan te brengen in de

problemen/oplossingen. Het stemmechanisme wordt gelaagd. Een enkele

duim op/neer om te laten weten hoe de burger over het probleem en de

oplossing denkt. Hier worden probleem en oplossing gescheiden omdat

mensen wel het probleem kunnen herkennen en het oneens zijn met de

voorgestelde oplossing. Duim omlaag kan alleen wanneer een

probleem/oplossing als commentaar aan de discussie wordt toegevoegd. Het

heeft een belangrijke psychologische reden, waarover hieronder meer. Eerst

nog het tweede deel van het stemmen.

De andere 'stem' die de burger/account uitbrengt, is de weging van het

probleem. Naast herkenning (duim op/neer) is ook zwaarte van het probleem

van belang. De duimen op/neer is al een indicatie. Het draagt echter

vrijblijvendheid in zich. Het is per probleem/oplossing één indicatie. Weging

laat zien waar mensen werkelijk aan willen werken. Het systeem kent per

account 100 punten die mogen worden verdeeld over de

problemen/oplossingen die opgeworpen zijn in het systeem. Iemand mag alle

100 punten op één probleem en een beschreven oplossing zetten. De punten

mogen ook verdeeld worden. In essentie zijn 50

vernieuwend Buurt leidt Raad is een vernieuwend concept omdat het de technologische

mogelijkheden van het internet direct koppelt aan governance. Het besturen

van elke samenleving gaat gepaard met het nemen van beslissingen.

Afhankelijk van je denkbeelden over mensen verandert de stijl waarin die

beslissingen tot stand komen. In gezinsverband kan het varieren tussen de

tirannie van één ouder tot de tirannie van de kinderen, het enige kind. In het

meest vredige en vrije geval wordt samen besloten over het welzijn, de

welvaart en het welbevinden in het gezin. Buurt leidt Raad gaat de afstand die

ontstaan is tussen de belangen van de burgers concreet op buurt niveau weer

terugbrengen in het dagelijks besturen van een gemeente. In essentie kan het

deze belangen weer verbinden met provinciaal en zelfs landelijk niveau. Door

de burger zelf te laten aangeven wat voor hem/haar een probleem is al een

stap te zetten. Het is echter een te kleine stap. Want alleen roepen wat fout is,

is te vrijblijvend. Mensen dienen dan ook aan te geven in welke richting zij

denken dat de oplossing ligt. Problemen zijn om op te lossen. Wil je geen tijd,

aandacht, energie steken in een oplossing, is het blijkbaar ook geen echt

probleem. Het 'Buurt leidt Raad' systeem gaat het participeren van burgers

door middel van de technologische mogelijkheden van nu practisch

institutionaliseren. Het gaat de bestuurders en ambtenaren direct deelgenoot

maken van wat leeft

impact De impact van het 'Buurt leidt Raad' systeem zal groot zijn. Een belangrijke

reden daarvoor is dat het systeem geheel buiten de overheid om kan gaan

ontstaan. Afhankelijk van je overtuigingen over samenwerken, mensen en

eigenaarschap zal dat bevrijdend of bedreigend overkomen.

Het grondbeginsel waar het 'Buurt leidt Raad' systeem op gebaseerd is, is om

volledige omdraaiing van de rol van de overheid.

Het huidige overheidssysteem is gebaseerd op het feodale, hiërarchische

systeem waarbij de 'heerser', gediend door het (overheids) apparaat uitmaakt

hoe het toegaat in het 'rijk'. Burgers zijn daarin degenen die de 'heerser'

dienen en onderhouden. Het is misschien wat basaal omschreven: dat is de

kern achter ons overheidsbestel.

'Buurt leidt Raad' draait het helemaal om. Het willen samen leven van de

burgers is de reden waarom een gezamelijke besluitvorming nodig is. De

mensen die voor het uitvoeren van deze gezamelij

uitvoeringskracht

overdraagbaar Het 'Buurt leidt Raad' systeem zal eenvoudig overdraagbaar zijn. Het is

eenvoudig overdraagbaar als gevolg van het feit dat het gebaseerd is op het

feit dat mensen zich aan het systeem gaan verbinden. Het systeem doet niks

anders dan mensen met elkaar verbinden. Het kan derhalve in elke groep

binnen gebracht worden, waarvan mensen denken onder te zijn. Hoewel de

intentie van het systeem zich baseert op het creëren van open, heldere, echte,

verbonden, op gemeenschap gebaseerde governance in het

overheidsdomein. Governance is echter geenszins voorbehouden aan het

overheidsdomein. Elke groep die samen leeft, heeft met governance te

maken.

'Buurt leidt Raad' geeft mensen die in hun leefomgeving, hun groep een

probleem zien de gelegenheid het probleem te melden, een oplossing voor te

stellen en te ervaren hoe anderen daar over denken. Het stemmechanisme

zorgt voor het inzichtelijk maken van hoe belangrijk mensen het probleem

vinden en wat ze denken van de oplossing. Hierdoor kunnen probleem en

oplossing toegroeien naar de door de meeste mensen gedragen oplossing. In

aansluiting op wat het systeem laat zien, zullen mensen dan nog altijd met

elkaar moeten besluiten wat ze gaan doen.

Door deze fundamentele insteek kan het systeem zonder moeite

overgedragen worden. Het kan ook zonder moeite schalen. Mensen hoeven

alleen maar te specificeren tot welke leefomgeving zij vinden dat het probleem

hoort. Technisch en theoretisch zijn geen grenzen aan het systeem qua

inzetbaarheid in relatie tot welke mensen welke problemen/oplossingen

bespreken. Elke samenlevingsgroep, van elke schaal kan het systeem

gebruiken. Voor de hand ligt dat de groepsgrootte zo groot is, dat dagelijks en

direct overleggen tijd en logistiek onpraktisch is. Het is echter geen technische

of theoretische grens.

Het is dus te gebruiken voor de overheidsgovernance op elke schaal. Net zo

goed als het is te gebruiken op elke andere vorm van groep.


team Geert-Jan van der Wolf van Van der Wolf Consultancy (www.van-der-wolf-

consultancy.nl). Daarnaast is ondersteuning van het idee aanwezig bij

Dynamisch Nederland (www.dynamischnl.nl)

Ondersteuning

Exposure Het 'Buurt leidt Raad' systeem zal eenvoudig overdraagbaar zijn. Het is

eenvoudig overdraagbaar als gevolg van het feit dat het gebaseerd is op het

feit dat mensen zich aan het systeem gaan verbinden. Het systeem doet niks

anders dan mensen met elkaar verbinden. Het kan derhalve in elke groep

binnen gebracht worden, waarvan mensen denken onder te zijn. Hoewel de

intentie van het systeem zich baseert op het creëren van open, heldere, echte,

verbonden, op gemeenschap gebaseerde governance in het

overheidsdomein. Governance is echter geenszins voorbehouden aan het

overheidsdomein. Elke groep die samen leeft, heeft met governance te

maken. 'Buurt leidt Raad' geeft mensen die in hun leefomgeving, hun groep

een probleem zien de gelegenheid het probleem te melden, een oplossing

voor te stellen en te ervaren hoe anderen daar over denken. Het

stemmechanisme zorgt voor het inzichtelijk maken van hoe belangrijk mensen

het probleem

Expertise Het 'Buurt leidt Raad' systeem is een technisch systeem wat gebaseerd is op

internet technologie die websites bouwt en functioneel maakt. Hier in is bij de

initiatief groep voldoende expertise aanwezig. Binnen het project is ook nog

een aanvullend deel expertise ontwikkeling voorzien.

Overigens kan het nooit kwaad om het met meerdere mensen vorm te geven.

De essentie van het systeem is al dat de groep wijzer is dan een enkeling of

een kleinere groep. Ook op het gebied van implementatie en techniek is dat

zo. Het gaat dan echter sterk toe naar het co-creatieve proces en werken.

Financiering Voor de financiering zijn verschillende scenario's mogelijk.

In de financiering wordt door de indiener van het project uitgegaan van een

jaar ontwikkel-, testen implementatiewerk voor één persoon. Deze persoon is

met een modaal salaris voor 2015 betaald wat €34.000,-- bedraagt. Wanneer

daarnaast nog overige projectkosten voor €6.000,-- en een post onvoorzien

van 15% over €40.000,-- = €6.000,-- wordt gerekend, zijn de projectkosten

rond de €46.000,--.

Het project wordt gedragen door G-J. van der Wolf van Van der Wolf

Consultancy. Het is om te beginnen een onafhankelijk éénmans project.

Wanneer geen aanvullende financiëring ontstaat, is het een vrije tijdsproject

wat ruim een jaar doorlooptijd zal hebben. In essentie is dat de ultieme kracht

van het project.

Regelruimte Het systeem 'Buurt leidt Raad' heeft geen aanvullende regelruimte nodig.

Het gebruik van het systeem is alleen afhankelijk van de adoptatie als

functioneel en effectief instrument in het besturen van de eigen leefomgeving

door de mensen zelf. Het huidige overheidsapparaat zou deze adoptatie

kunnen versnellen.

Mogelijkerwijs kunnen alleen rijksoverheidsorganen investeren in de nieuwe

maatschappij. Dat is mij onbekend. In dat geval zou eventueel voor een lagere

overheidsinstantie als een ministerie de ruimte gemaakt moeten worden om te

mogen investeren in vernieuwing van governance.

Toelichting Elke aanvullende vorm van ondersteuning die op de genoemde gebieden

extra ontstaat, is een aanvulling voor het project. Het project wordt kleinschalig

gerealiseerd waardoor elke ondersteuning die wordt toegevoegd, met name in

de financierings- en exposure hoek, duidelijk van invloed zal zijn.

De beste ondersteuning die zou kunnen ontstaan, is wanneer een aantal

gemeenten gezamenlijk het project samen met Van der Wolf Consultancy

realiseren. Door zelf als Raad aan te geven dat de Raad gedreven is om de

gemeentelijke governance 180 graden te draaien van top-down naar bottom-

up, is dat een onuitwisbaar signaal

Lokaal www.buurtleidtraad.net (*.org, *.nl). De website zal in Cothen, de

vestigingsplaats van Van der Wolf Consultancy gebouwd worden.

Project 59

Naam De crowdfunded lobbyist

datum 8-7-2015


netwerk democratie

concreet Burgers hebben niet alleen vaak geen goed beeld van hoe de gemeente

werkt, ze willen er ook eigenlijk niets mee te maken hebben is het beeld wat

Evelien Tonkens schetst in de Montessori-democratie.

Organisaties huren een iemand in daarvoor, als burger kom je daar niet toe

omdat je er het geld en de energie niet voor hebt, als je al op het idee komt.

Er staan op petities.nl allerlei petities die eenvoudigweg nooit aan een

gemeenteraad zijn overhandigd, het is op het web gezet en daarmee ‘over de

schutting gegooid’. Vanuit de gemeente geredeneerd moet een burger zich

wel melden om gehoord te worden. Daar is doorgaans wel wat

vasthoudendheid bij nodig. De gemeenteraad heeft het druk (raadsleden zijn

bij veel zaken oppervlakkig betrokken), het college heeft vaak zelf al meer

ideeën dan budget en ambtenaren zijn gespecialiseerd en neutraal, want dat

is rechtvaardig. Als je dit al weet, hoe kan je daar doorheen breken als

eenvoudige burger? Stampij maken in de media of een stichting beginnen en

er veel tijd in stoppen.

Maar een grote groep burgers kan wel gezamenlijk een lobbyist inhuren door

even met de pet rond te gaan. Ze hebben een specialist nodig die de weg

weet op het gemeentehuis, ingangen heeft op allerlei niveau’s, weet wat er

speelt, weet welke rapporten over het onderwerp in welke lades liggen te

verstoffen, welke relevante moties aangenomen zijn maar nooit ten uitvoer zijn

gebracht etc. Zie bijvoorbeeld hoe Guido Frankfurther (ex-raadslid) zich nu

verhuurt. https://nl.linkedin.com/pub/guido-frankfurther/89/b/249

vernieuwend Het concept lobbyist bestaat al. Ook op lokaal niveau. Alleen burgers huren

lobbyisten niet in omdat ze geen klant kunnen zijn. Ze hebben hoogstens een

tientje over om een bepaald doel te realiseren, maar daar komt zo’n dure

specialist niet voor in beweging. Maar enkele honderden donateurs die een

tientje bijdragen kunnen de lobbyist wel inhuren. Die zal zich uitsloven zoals

een ambtenaar dat nooit zal en kan doen: de opdrachtgever krijgt kritische

vragen om de opdracht duidelijk geformuleerd te krijgen waarna de lobbyist

ook de kant zal kiezen van de opdrachtgever als de klus aangenomen wordt.

Een ambtenaar zal neutraal moeten blijven en ziet de burger niet als klant,

maar als een dossier dat goed afgehandeld moet worden. De lobbyist geeft

zijn 06-nummer, komt langs en belt zelf ongevraagd terug en komt met

suggesties. De lobbyist heeft veel professionele autonomie, maar heeft alleen

een betalende opdrachtgever nodig. Eentje die ook nog eens politiek

draagvlak meebrengt is alleen maar aantrekkelijker als klant.

impact Als dit 1 keer gelukt is en in de publiciteit komt, dan zal het een grote impuls

geven aan burgers die iets willen bereiken. De bereidheid om een tientje te

doneren om een lobbyist in te huren neemt toe, de beroepsgroep van

dergelijke lobbyisten (ex-raadsleden) zal groeien als er een markt ontstaat

buiten de organisaties als klant.

uitvoeringskracht

overdraagbaar Omdat het gekoppeld is aan petities.nl (maar ook door iedereen overgenomen

kan worden) zal het overdraagbaar zijn voor willekeurig welke gemeente. Alle

gemeenten zitten namelijk in de lijst ontvangers van petities. Maar ook

provincies, waterschappen en andere overheden.

Voor de overdraagbaarheid moet de eerste ervaring goed gedocumenteerd

worden. Wat petities.nl wordt het in software vorm gegeven zodat iedereen het

opnieuw kan gebruiken.


team De twee personen achter petities.nl, crowdfunding-experts, tientallen

lobbyisten/adviseurs, enkele petitionarissen en duizenden petitie-

ondertekenaars.

Ondersteuning

Exposure Het simpele feit dat burgers een lobbyist kunnen inhuren met crowdfunding

moet onder de aandacht komen. Hier bijeenkomsten over organiseren waarbij

belanghebbenden worden uitgenodigd is het meest toepasselijk.

Expertise Ik zoek expertise bij het vinden van de lobbyisten per gemeente. De

petitionarissen moeten gekoppeld worden aan gespecialiseerde lobbyisten.

Dat is handwerk.

De crowdfunding van de ondertekenaars moet fiscaal-juridisch deugen. Is het

een donatie of het inhuren van een dienst? Is hier BTW over schuldig of valt

dit misschien zelfs onder de ANBI-status van Petities.nl?

De lobbyisten moeten benaderd en mogelijk overtuigd worden. Dit is geen

triviale onderneming, arbeidsintensief.

Financiering De matching tussen petitionaris en lobbyist moet vorm krijgen in software en

de crowdfunding moet ook met een enkele klik op de knop mogelijk worden

voor ondertekenaars. Dit is een software-ontwikkelingstraject.

Mogelijk moet het bedrag wat de lobbyist vraagt bijgepast worden als de

crowdfunding dat net niet haalt en bijvoorbeeld op 75% strandt.

Regelruimte Dit vergt geen aanpassing aan wetten of regels is mijn inschatting.

Toelichting

Lokaal

Project 60

Naam Democratiseren lokale aanbestedingsprocessen / Participatiebedrijf

datum 8-7-2015

Thema’s besluitvorming processen, democratisering initiatieven, netwerk democratie,

buurtrechten

concreet Het bruist van de initiatieven in Haarlemse wijken en buurten. Meer en meer

publieke taken worden overgenomen door maatschappelijke initiatieven. Van

het verbinden van zorgvragen en -aanbod (BUUV), het opwekken van energie

(Haarlem Noorderlicht) tot bewonersbedrijven die buurthuizen vervangen

(Badhuis). Deze initiatieven doen wat de gemeente niet kan. Ongehinderd

door een grote organisatie en bureaucratie, snel en wendbaar manoeuvreren.

Tegelijkertijd hebben veel maatschappelijke initiatieven moeite om financieel

op de been te blijven. De huidige systemen en geldstromen zijn niet ingericht

om maatschappelijke initiatieven te ondersteunen.

Er wordt op dit moment mondjesmaat geëxperimenteerd met

maatschappelijke aanbestedingen om naast de reguliere marktpartijen

maatschappelijke initiatieven een kans te geven om mee te dingen naar het

uitvoeren/verkopen van publieke diensten/goederen. In de praktijk blijken

maatschappelijke aanbestedingen moeilijk van de grond te komen omdat

gemeenten in het huidige systeem teveel beren op de weg zien/extra barrières

moeten nemen.

Aanbestedingsproces democratiseren

Een Participatiebedrijf die maatschappelijke aanbestedingen voor de

gemeente/woningbouwcorporatie/publieke organisatie uitschrijft en begeleidt.

Het Participatiebedrijf is uniek omdat bewoners de macht hebben over de

aanbestedingen in hun buurt/wijk/stad. Van het begin tot eind zijn bewoners

de baas over de aanbesteding en in controle wie en en op welke manier er

aan en in hun wijk gewerkt wordt. Bewoners gaan:

Het programma van eisen/voorwaarden voor de aanbesteding formuleren,

offertes beoordelen en de winnende offerte kiezen,

tussentijds beoordelingsgesprek met opdrachtnemer voeren,

en het eindgesprek met de opdrachtnemer voeren.

Maatschappelijke initiatieven, bewonerscollectieven en commerciële

marktpartijen mogen allen meedingen met de aanbesteding. Denk aan

aanbestedingen zoals:

Herbestemmingen maatschappelijk vastgoed

Wijkvisie-trajecten uitvoeren

Buurthuizen beheren

Groenvoorzieningen overnemen

Platform om zorgvraag- en aanbod bij elkaar te brengen

etc.

Een belangrijk uitgangspunt van het Participatiebedrijf: transparantie. Om te

voorkomen, in tegenstelling tot de huidige situatie, dat (onderhandse)

vernieuwend Meerwaarde:

Kwaliteit van participatie-processen wordt vergroot.

Versterking van de infrastructuur om initiatiefnemers te ondersteunen.

Bewoners hebben (meer) invloed hoe en wie er in hun buurt/stad aan het werk

gaat.

De Black-Box waarin nu (onderhands) wordt aanbesteed wordt transparanter.

Vernieuwend:

Bewoners nemen besluiten op basis wat nodig is in de wijk ipv van bovenaf

bepaald door ambtenaar

Bestaand project:

Maatschappelijk aanbesteden, hier is nog steeds een overheid in controle

impact - Projecten / aanbestedingen die niet worden herhaald omdat de buurt in

opstand komt

- Minder juridische bezwaarschriften omdat buurt beter is betrokken bij

uitvoering in wijk

- Wijken waar inwoners meer eigenaarschap hebben genomen over hun wijk

uitvoeringskracht

overdraagbaar - Wanneer pilot is afgerond kunnen ook in andere gemeenten bewoners zelf

aanbestedingen uitvoeren voor hun wijk


team Rense Bos, Publieke Versnellers (woont in Haarlem en bestuurslid coöperatie

Haarlem Noorderlicht)

Ondersteuning

Exposure Bij geslaagde pilot podium gezocht om ook in andere gemeenten aan te

besteden door de wijk

Expertise Verbinding creatieve juristen die mee willen zoeken naar de randen van

aanbestedingsprocedures

Financiering - Publieke Versnellers is co-financier, investeert in euro's en uren. Om het

concept in de praktijk te testen is financiering nodig Financiering gevraagd

om concept door te ontwikkelen, pilot te starten en af te ronden.

- Budget/opdrachtverlening door gemeente voor pilot-aanbesteding nodig.

Regelruimte Experimenteer-ruimte om van bestaande aanbestedingsregels af te mogen

wijken.

Toelichting Rense Bos, Publieke Versnellers (woont in Haarlem en bestuurslid coöperatie

Haarlem Noorderlicht)

Lokaal Haarlem

Project 61

Naam Stadsgesprekken Utrecht

datum 8-7-2015



concreet De gemeente Utrecht is in 2014 gestart met Stadsgesprekken. Met

Stadsgesprekken willen we de kennis van de stad beter gebruiken bij het

verder brengen van ingewikkelde vraagstukken. Het vraagstuk bepaalt de

vorm van het gesprek en de deelnemers. Er is dus geen vast format voor

Stadsgesprekken. Sinds april 2014 heeft de gemeente twaalf

Stadsgesprekken georganiseerd. Uit een Tussenstand die we in het voorjaar

van 2015 hebben opgemaakt blijkt dat Stadsgesprekken veel ideeen en

plannen opleveren om vraagstukken verder te brengen. Daarnaast leveren de

gesprekken positieve energie op en versterking van netwerken in de stad. Nu

is het tijd voor een volgende stap. Belangrijke aanvullende doelen bij volgende

Stadsgesprekken zijn:

- We willen Stadsgesprekken meer echt van de stad te laten zijn (gemeente is

niet per se organiserende partij).

- We zoeken naar manieren om meer inwoners bij de gesprekken betrekken

(ook inwoners die niet graag in een zaaltje komen praten)

- We zoeken naar manieren om de uitkomst van de gesprekken aan te vullen

met digitale middelen (Synthetron, ARGU).

- We zoeken naar manieren om gezamenlijk aan de slag te gaan met

uitkomsten van de gesprekken, waarbij de gemeente een van de partners is

die

vernieuwend Gesprekken zijn niet nieuw, Stadsgesprekken ook niet. Wat wel vernieuwend

is is een langdurige en brede inzet van het middel en het continue leren ervan.

Stadsgesprekken in Utrecht zijn continu in ontwikkeling.

impact Stadsgesprekken leveren allereerst een bijdrage aan het verder brengen van

individuele vraagstukken. Daarnaast versterkt het de stadsdemocratie doordat

inwoners meer invloed krijgen op (en onderdeel zijn van) plannenmakerij. Ten

derde leveren Stadsgesprekken een belangrijke en structurele verandering op

van houding en gedrag van ambtenaren. Veelvuldige interactie en goede

uitvoeringskracht

overdraagbaar Een belangrijk element van Stadsgesprekken is het continue leren ervan. Dat

levert kennis, documenten, films, etc. op die interessant zijn voor gemeenten

die vergelijkbare gesprekken met de stad voeren of willen voeren.


team Inwoners van de stad Utrecht

Ondersteuning



Exposure Aandacht "van buiten" voor Stadsgesprekken kunnen de impact in de stad vergroten.

Utrecht is trotst op de Stadsgesprekken en laat dat graag zien

Expertise We hebben behoefte aan het uitwisselen van kennis over "het goede gesprek" en

(ICT-)middelen die dat kunnen ondersteunen. Daarnaast is het prettig om een vorm

van externe duiding van en reflectie op Stadsgesprekken te hebben. Dat voorkomt

tunnelvisie.

Financiering

Regelruimte

Toelichting Stadsgesprekken in Utrecht zijn geen project. Het is een manier van werken die we

meer dan een jaar toepassen en die we blijven ontwikkelen. Onze

ondersteuningsbehoefte ligt vooral op het gebied van kennisdeling en reflectie met

experts.

Lokaal Utrecht

Project 62

Naam Nieuwe lokale onderzoeksjournalistiek van onderop: Wat speelt er in de regio ?

datum 8-7-2015

Thema’s democratisering initiatieven, lokale media en democratie

concreet De nieuwsvoorziening in de regio is belangrijk voor de lokale democratie. De lokale

onderzoeksjournalistiek staat steeds meer onder druk door bezuinigingen.

Onafhankelijk nieuws met duiding (achtergronden) ontbreekt te vaak. De transitie naar

de participatiemaatschappij biedt kansen om lokale onderzoeksjournalistiek te

verbinden aan lokale uitdagingen van onze samenleving en de signalerings- en

oplossingskracht van burgers (‘de samenleving’) hierbij te benutten. De vraag “wat

speelt er in onze regio?’ staat hierbij centraal.

In dit project werkt een sterk burgernetwerk van onderop door middel van een digitaal

vertelpunt aan lokale onderzoeksjournalistiek. De resultaten van het project vormen de

basis voor de ontwikkeling van nieuwe diensten en een duurzaam business model

onder deze vorm van lokale burgerjournalistiek. Samen met een partnernetwerk

(overheden, lokale media, start-ups) werken we dus aan het toekomstige fundament

onder deze nieuwe manier van lokale onderzoeksjournalistiek van onderop.

Projectorganisatie

We werken in dit traject met:

(1) Vast projectteam voor de projectuitvoering

Het projectteam bewaakt de voortgang en voert de activiteiten van het beoogde traject

uit.

(2) StoryConnect

StoryConnect vergroot het vermogen van organisaties om verhalen van medewerkers,

patiënten, klanten, burger, collega’s, studenten te delen en ermee te werken. Wij

zorgen ervoor dat kennis, ervaringen, inzichten, observaties en waarschuwingen

sneller bij de juiste mensen terecht komen zodat zij beter kunnen beslissen, signaleren,

onderzoeken, leren, beheersen, initiëren, verbinden op basis van inzicht in wat er nu

speelt.

StoryConnect heeft betrouwbaar en betaalbaar gereedschap voor het verzamelen,

visualiseren en evalueren van verhalen. 24 uur per dag, 365 dagen per jaar. Online via

het web, offline via de StoryConnect App en u kunt – desgewenst – bij uw data via de

Cloud, waar ook ter wereld.

StoryConnect heeft ruim 30 toepassingen en concepten ontwikkeld. Onze diensten

verbeteren de kwaliteit van dienstverlening, onderwijs of zorg, verkoop, innovatie, klant-

, product en marketing-onderzoek, waakzaamheid, medewerker motivatie, veiligheid,

persoonlijke ontwikkeling, strategievorming, trend-monitoring, doelmatigheid van

ontwikkelingssamenwerking, beleidsevaluatie, toezicht op mensenrechten,

omgevingskwaliteit, enz. Voor meer informatie zie www.storyconnect.nl

vernieuwend 1) Het project slaat nieuwe wegen in richting verdiepend lokaal

onderzoeksjournalistiek en bereikt nieuwe doelgroepen door een nieuw samenspel te

organiseren met burgerjournalisten/vertelplatform met duiding.

(2) Een ander vernieuwend element is dat burgers en ondernemers zelf hun verhaal

duiden en hieruit belangrijke meta kennis te laten ontstaan. De lokale mediabedrijven/

overheden/ ondernemers/ burgers krijgen hierdoor niet alleen de verhalen over

misstanden maar ook inzicht geven in de structurele factoren die daaronder liggen. De

techniek is vernieuwend.

(3) lokale onderzoeksjournalistiek door vernieuwende werkwijze: publieksparticipatie

(burgervertelnetwerk) met duiding.

impact Het traject moet eraan bijdragen dat:

(1) In dit jaar (1-7-2015 tot 1-7-2016) een gedragen verdienmodel (businessmodel) en

samenspel wordt verkregen onder lokale onderzoeksjournalistiek . We pakken dit

concreet op door van twee relevante thema’s die spelen in de regio, verhalen van

lokale inwoners ‘te vangen’.

De regionale begrenzing wordt met de belangrijkste spelers binnen het thema

vastgesteld. De zorg is bijvoorbeeld veelal bovengemeentelijk georganiseerd en

economische samenwerking gaat over de grens met Brabant en zelfs met België.

(2) Samen met overheden en lokale media een duidelijk toetsingskader wordt

opgesteld, zodat het initiatief adequaat kan worden geëvalueerd met de partners in de

eindfase van het initiatief.

(3) de aanjagers van burgerjournalistiek in 3 kwartalen (na de opstartfase) op 2

thema’s meer dan 1000 verhalen per thema activeren in de app en het digitale platform

zodat de meerwaarde van de duiding van de verhalen door de partners adequaat kan

worden beoordeeld op basis van het eerder opgestelde toetsingskader.

Het project zal met creative startups

uitvoeringskracht Vanaf de start (01-07-2015) zijn de resultaten van het vertelpunt ( de verhalen en

patronen) door een digitaal dashboard voor iedereen toegankelijk (open platform,

iedereen kan meedoen en de resultaten inzien).

Door de samenwerking van het burgernetwerk (lokale onderzoeksjournalistiek van

onderop), met StoryConnect (technisch partner), met een partnernetwerk van locale

media bedrijven en beleidsmatig gesteund door de gemeentelijke overheid wordt de

continuïteiten gewaarborgd.

Er is documentatie beschikbaar over projectaanpak en planning en er komt een

eindevaluatie van de pilot

overdraagbaar


team Mies van der Loo, initiatiefnemer, projectorganisator en aanjager, Stichting Wijkraad

Moesel

Peter van der Meule, sparringpartner

Peter Ramaekers, aanjager, innovatiemanager, Weertenergie Coöperatie

Gert van Elk, aanjager, journalist

Conny Beenders, aanjager, raadslid Weert, politiek innovator

Bouke Kouters, aanjager, welzijnswerker PUNT Welzijn Weert

Gertjan Verstoep, facilitator, Businesspreneur, Antwoordvooroverheden.nl,

PlanetenbaanSamen en Lokalemotor, Utrecht

Harold van Garderen, facilitator, TOP innosense Multiple Companies, Utrecht

Ondersteuning

Exposure Ja

Expertise Ja, hulp bij opzoeken vergelijkbare projecten en bij opzetten projectorganisatie

Financiering Ja, ook deel eigen financiering

Regelruimte Neen

Toelichting Sparren bij planning en uitvoering met vergelijkbare projecten (best practice en

benchmarking). Ondersteuning bij zoeken en werven financieringsbronnen

Lokaal Weert, Limburg



Project 63

Naam Democracy by design

datum 8-7-2015


concreet HOW A GLOBAL MOVEMENT TAKES OFF IN THE HAGUE AND IMPROVES

DEMOCRACIES WORLDWIDE WITH VIRTUAL AND TANGIBLE DESIGNS

Kun je de vaardigheden, processen en tradities van de ontwerpdiscipline gebruiken om

democratie te introduceren en verbeteren? Is het omarmen van democratie als

ontwerpprincipe een oplossing voor maatschappelijke vraagstukken? Kan een

groeiende groep ontwerpers zo de instrumenten aanreiken voor mensen over heel de

wereld om hun bestuursvorm te verbeteren?

Democratie is meer dan wetten en politiek. We geven het dagelijks vorm met kleding,

speeches, rapporten, media, openbare ruimten en gebouwen. De Democracy by

Design beweging die we in Den Haag en voor Den Haag starten levert de principes en

ontwerpen om bewust vorm te geven aan democratie; van stembiljetten, kiesstelsels,

medialandschappen tot entrees van publieke gebouwen en online services.

Dat begint in 2015 en 2016 met vier ateliers waarin internationale en Haagse

ontwerpers met studenten samenwerken aan urgente democratische vraagstukken.

Het vervolg is een internationale beweging met nieuwe producten en diensten, summer

schools, internationale projecten, gespecialiseerde bureaus, publicaties en congressen

waardoor het bewust vormgeven van democratie de veiligheid, rechtvaardigheid en

voorspoed van mensen wereldwijd daadwerkelijk verbetert.

Wereldwijd staat het bestuur van samenlevingen ter discussie. Ook in democratieën.

Zelfs de meest actieve pleitbezorgers van democratie uiten publiek hun ontevredenheid

over de staat van de lokale, nationale en internationale democratische systemen.

David van Reybrouck heeft met zijn essay Tegen Verkiezingen bewezen dat je op een

opbouwende, positieve manier nieuwe vormen van fundamentele onderdelen van de

democratie kunt onderzoeken. Maar het blijft bij een essay. De internationale Occupy

beweging heeft een opzwepende campagne gevoerd, maar verzandde als zelfgekozen

buitenstaander in haar eigen gesprek. In Nederland verdween de G500 geruisloos van

het toneel na een korte mediahype.

Beschouwen en demonstreren winnen aan kracht met concrete toepassingen. Wij

denken dat design als concrete, scheppende discipline een verschil kan maken; dat het

concept Democracy by Design een internationale beweging kan voeden die zich op

een praktische manier toelegt op het bewust ingrijpen in democratische systemen.

Met de beste ontwerpers, bureaus, universiteiten en overheden en vanaf aanvang een

uitnodigende, internationale houding bouwen we aan een duurzame beweging met

slagkracht, snelheid en kwaliteit.

vernieuwend Ons project leidt tot concrete producten, diensten en ruimtes en start een debat over

vorm, gebruik en democratische waarden. Zo kan een plein, een stoel, een raadzaal of

een app meer of minder democratisch worden. Door op deze manier aan democratie te

werken vergroten we de tastbaarheid en maken we keuzes explicieter. We verbinden

de creatieve klasse aan het vernieuwen aan de democratie en leggen zo een

verbinding tussen ontwerpers en bestuurskundigen. We bieden mensen middelen om

de democratie te beoordelen en zelf te verbeteren door het vormgeven van nieuwe

diensten, producten en ruimtes.

impact Resultaten & Impact

Op korte termijn leveren de ateliers minstens 4 concrete prototypes van ontwerpen van

onderdelen van het democratisch systeem, inclusief de eerste ontwerpprincipes van

goed democratisch ontwerp.

Over drie jaar is er een volwassen debat over vorm en democratie waardoor diensten,

producten en ruimtes beter worden ontworpen.

uitvoeringskracht

overdraagbaar Op lange termijn willen we een wereldwijde stroming starten die in bestaande en

nieuwe democratieën tastbare sporen nalaat. Wij willen de (Haagse) creatieve klasse

in al haar facetten betrekken bij het ontwerp van de democratie. Dit kan bij succes

stapsgewijs uitmonden in een Haags autonoom instituut dat zich richt op ontwerp voor

de democratie in de meest brede zin van het woord. Reizende tentoonstellingen,

commerciële opdrachten, conferenties, internationale journals, het zijn allemaal

middelen die we ons eenvoudig voor de geest kunnen halen. Bedenk dat de KABK er

een speciale zomerschool aan wijdt in samenwerking met Campus Den Haag. Dat 10

grote ontwerpers met hun succesvolle bureaus uitvliegen naar Nairobi, Peking, Moskou

en Sao Paolo.

Maar we lopen hier op de zaken vooruit. Een instituut, beweging, gemeenschap; we

zullen verder gaan op de wijze die werkt. We starten klein en nauwkeurig met vier

concrete ateliers en deelbare resultaten in de lokale democratie van Den Haag.


team Dutch Coast

Gerrit Jan van ‘t Veen

06 347 36 222

[email protected]

vanderheimstraat 27, 2582RX, Den Haag

LUST

Jeroen Barendse

06 249 2 6084

[email protected]

Dunne Bierkade 17, 2512 BC, Den Haag

Centre for Innovation Campus The Hague

Sjoerd Louwaars

06 28838252

[email protected]

Koningin Julianaplein 10, 2501 EE, Den Haag

En verder De Haagse Hogeschool en The Hague Centre for Civic Hacks

Ondersteuning

Exposure

Expertise We zijn op zoek naar experts die ons kunnen helpen om heel scherp de meeste

urgente problemen in de lokale democratie bloot te leggen waarvoor ontwerp een

hoopvol perspectief kan bieden.

Financiering We vragen voor de organisatie van de eerste 4 ateliers een bijdrage van €10.000,- per

atelier.

Regelruimte

Toelichting Met een impuls van geld en kennis kunnen we deze beweging op een professionele

en impactvolle manier starten. We zijn in staat om sterke experts te betrekken, zowel

op het vlak van democratie als design. We kunnen de resultaten op een aansprekende

manier delen.

Lokaal The Hague International Centre for Civic Hacks, Den Haag

Project 64

Naam De Groene Motor

datum 7/9/2015 10:18:51


initiatieven, co-creatie

concreet Betrokken inwoners, vertegenwoordigers van de G1000-werkgroep ‘Keigroen

Samendoen!’, Klankbordgroep Groenbeleid, SGLA, raadsleden en college hebben

samen het initiatief genomen om tot een integrale groenvisie te komen in coproductie

met de stad. Amersfoort schrijft sinds 1 januari 2015 aan deze gezamenlijke Groenvisie

(www.groenvisieamersfoort.nl). Er wordt een visie geschreven hoe om te gaan met ‘het

groen’ in en om Amersfoort tot 2030 omtrent:

• Klimaatbestendigheid

• Ecologie

• Bomen

• Recreatief groen

• Eetbaar groen

• Groenbeheer

• Water

De Groenvisie, die aansluit op bestaande beleidsdocumenten, wordt de komende 15

jaar het leidende document voor de gemeente omtrent bovenstaande onderwerpen.

Ook worden hierin leidraden opgesteld voor de meer ‘gevoelige’ onderwerpen als

bomenbeleid en groen(compensatie) bij ruimtelijke ordening/inrichting.

Tijdens het participatieproces sinds januari is veel energie, passie en kennis

vrijgekomen bij bewoners. Om er voor te zorgen dat bewoners ook participeren in en

richting geven aan de uitvoering van het groenbeleid heb ik het initiatief genomen tot

oprichting van De Groene Motor. De Groene Motor moet een orgaan worden dat

bestaat uit ambtenaren (2-3), bewoners (2-3) en groen – en uitvoeringsorganisaties (2-

3). Een soort intermediair tussen stad en stadhuis, een orgaan waarin we gezamenlijk

optrekken, vormgeven en uitvoeren om de doelstellingen uit de Groenvisie te

realiseren, focus erop te houden en er vaart achter te zetten.

De Groene Motor:

• initieert

• geeft mede vorm aan uitvoering beleid (bijvoorbeeld zelfbeheerovereenkomsten).

• geeft participatie en co-creatie verder vorm

• verbindt mensen en partijen rond groen, bouwt verder aan een groen netwerk

• organiseert bijeenkomsten (betrekt ook het bedrijfsleven)

• faciliteert bewoners

• zet lopende acties kracht bij zoals operatie ‘Steenbreek’

• genereert alternatieve financiering

Samenvattend bouwt de Groene Motor verder aan een groen netwerk in Amersfoort de

komende 15 jaar. Door de creativiteit, kennis, kunde, passie en financiën van de hele

stad te gebruiken, te verbinden en in te zetten, kunnen we ongelooflijk veel meer

bereiken dan wanneer alleen de gemeente de uitvoering zou doen. De Groene Motor

zal een formele status en inbedding moeten krijgen. Ook zal de Groene Motor

alternatieve financieringsbronnen moeten vinden.

vernieuwend Het schrijven van een gezamenlijk Groenvisie is al een enorme grote en vernieuwende

stap: raadsleden die het proces begeleiden waarin bewoners (lees ook

belangenorganisaties, woningcorporaties, bedrijven etc.) de visie vorm geven. Dit is

een uitdagend proces, wat zich nu richting de afrondende fase begeeft. In het

najaar/winter wordt de Groenvisie aan de Gemeenteraad voorgelegd, waarna de

gebruikelijke procedure volgt.

Wat vernieuwend is, is dat we niet alleen ‘in dialoog’ zijn en blijven, maar ook de

uitvoering van een deel van het beleid samen gaan vormgeven. De Groene Motor

vormt het orgaan waarin die permanente samenwerking vorm kan krijgen. En dan niet,

zoals bij veel van dit soort initiatieven gebeurt met behulp van een grote subsidiepot

waarvoor burgers plannen mogen indienen. Juist in deze tijd van grote bezuinigen

zullen we anders moeten werken. Wat dan wel? We gaan de komende periode (na 5

jaar is een evaluatie-moment van de Groenvisie benoemd) samen praten, denken,

werken, bouwen, uitvoeren en realiseren! De Democratic Challenge biedt een

prachtige kans om deze samenwerking te professionaliseren!

Samenvattend

De Groene Motor vernieuwt lokale democratie door:

- Een deel van de uitvoering van beleid gezamenlijk vast te stellen en vorm te geven.

- Participatie te organiseren, waardoor bewoners en organisaties meer initiatief kunnen

nemen, verantwoordelijkheid dragen en uitvoeren.

- Kennis, kunde, passie en energie van de stad te ‘organiseren en verbinden’,

waardoor de ‘resultaten’ exponentieel kunnen toenemen.

- Bewoners, organisaties, partijen en bedrijven verder te verbinden en daarmee

versterken we burgerkracht en het (groene) netwerk in de stad.

- Permanente dialoog en samenwerking win-win situaties te creëren.

- Bewoners meer inspraak, invloed en mogelijkheden te geven.

impact De impact van de Groene Motor is blijvend en groot. Indien we er in slagen een goed

functionerend orgaan neer te zetten dan kunnen we:

- De doelstellingen behalen op het gebied van ‘groen’ in de stad voor 2030.

- De sociale cohesie vergroten, groen verbindt.

- Een nieuwe en blijvende vorm introduceren van samen van beleid ontwikkelen en

uitvoeren, co-creatie.

- Elkaar (bewoners, organisaties, bedrijven en ambtenaren) ‘voeden’, waardoor veel

meer bereikt kan worden.

- Experimenteren met nieuwe vormen van samenwerking die ook zinvol kunnen zijn op

andere beleidsterreinen.

- Leren hoe we samenwerken en hoe we participatie en co-creatie vorm geven binnen

de gemeente.

uitvoeringskracht

overdraagbaar Deze werkwijze zal naast een prachtige groene, gezonde, sociale en

klimaatbestendige stad, een zeer groot leerrendement opleveren voor de Gemeente

Amersfoort. Het is een nieuwe methode om beleid vorm te geven en uit te voeren,

samen met de stad. Deze opzet, uiteraard aangepast naar omstandigheden, zou ook

kunnen worden ingezet op andere beleidsterreinen en in andere gemeenten.


team

• Anne de Feijter (Programmamanager Bestuurlijke Ontwikkeling,

Gemeente Amersfoort)

• Charles Rijsbosch (Programmamanager Groen Blauwe Structuur,

Gemeente Amersfoort)

• Niko Paap (Wijkmanager, Gemeente Amersfoort)

• Bewoners/groenorganisaties (Coöperatie 033 groen, …)

• Wethouder Tigelaar van Stedelijk Beheer en Wethouder Houwing van

Bestuurlijke Ontwikkeling steunen het initiatief.

• De betrokken Raadsleden zijn enthousiast over het initiatief

Ondersteuning Door mee te doen aan de Democratic Challenge, krijgt het initiatief van de

Groene Motor meer kracht, zowel extern als intern. Het is goed om te zien en

laten zien dat Amersfoort vernieuwend bezig is. Bovendien ontstaat er enorme

meerwaarde door de samenwerking het netwerk wat opgebouwd wordt en de

kennis en kunde die hierin uitgewisseld kan worden. Door de exposure extern,

kan het initiatief intern ook een goede ‘boost’ krijgen, waardoor de kans op

succes veel groter wordt.

Exposure Naast het vorm geven van de Groene Motor zelf, is het van belang om in het

eerste jaar een aantal zaken goed van de grond te tillen. Uit het proces met de

Groenvisie is geleerd dat met name het organiseren van de participatie en co-

creatie veel tijd kost en communicatie behoeft zowel on-line als off-line. Er ligt

een ambitieus plan, wat de aanzet moet geven voor 15 jaar samenwerking

tussen stad en stadhuis.

Expertise We hebben behoefte aan expertise op de volgende gebieden:

- Hoe kunnen we een dergelijk orgaan vormgeven en inbedden?

- Wat kunnen we hierin leren van andere initiatieven en gemeenten?

- Hoe kunnen we alternatieve financiering krijgen voor onze plannen?

- Als sparringpartner om goede vragen te stellen.

Financiering Waar we vooral behoefte aan hebben is startkapitaal (seed-money). Omdat de

Groenvisie, nog niet afgerond is, is er nog geen direct budget beschikbaar.

Amersfoort heeft de afgelopen periode zeer fors moeten bezuinigen.

Voor het eerste jaar zou een minimaal budget van 50.000 euro nodig zijn. Zie

bijlage begroting. We denken daarbij aan een 50/50 verdeling. We hopen op

een financiering van 25.000 euro via de Democratic Challenge en de andere

25.000 euro door de Gemeente Amersfoort. Door de financiering het eerste

jaar zo te organiseren, kan er energie gestoken worden in het vinden van

alternatieve financieringsmethoden voor de 4 jaar erna.

Regelruimte Vooralsnog is hier geen behoefte aan.

Toelichting Zie bij diverse kopjes en e-mail met korte toelichting.

Lokaal Gemeente Amersfoort

Project 65

Naam Z-Battle

datum 9-7-2015 10:46:24

Thema’s open democratie, democratisering initiatieven, lokale media en democratie,

netwerk democratie

concreet In Zeist willen we jaarlijks de lokale democratie een boost geven. In 2015 is dit gedaan

door 24 uur lang met elkaar het gesprek te voeren over ons samenleven. Dit heeft veel

enthousiaste inwoners aangetrokken en gestimuleerd om blijvend een bijdrage te

leveren aan de democratie, klein of groot.

In 2016 willen we niet 24 uur lang met elkaar het gesprek voeren, maar we verhogen

het tempo. We willen een ‘Z-Battle’ organiseren tussen zo veel mogelijk huishoudens.

Concreet betekent dit dat we inwoners willen uitnodigen om met een plan te komen de

democratie te ‘updaten’. Dit kan een plan zijn wat consequenties heeft voor het politiek,

bestuurlijke systeem in Zeist, maar ook kan dit een plan zijn met betrekking tot

ruimtelijke ontwikkeling, de aanpak van maatschappelijke problemen of anderszins.

Inwoners zullen tegen elkaar moeten strijden (debatteren en/of pitchen en presenteren)

om hun plan te kunnen realiseren. Een gemixte jury van inwoners, college- en

raadsleden en ambtenaren beoordelen een top 3. Vervolgens is het de kunst om met

alle inwoners ná de battle de plannen middels het voeren van de dialoog te verbeteren.

Zo worden alle inwoners, ook de verliezers, weer betrokken, worden nieuwe contacten

gelegd én wordt er gesproken over bestuurlijke vernieuwing.

Met andere woorden: het nader bij elkaar brengen van burger- en overheidsparticipatie,

het nabootsen van een raadsvergadering vs. de dialoogmethode uit de G- en D1000,

inwoners stimuleren samen betekenis te geven aan hun eigen democratie én inwoners

laten kennis maken met het ‘Right to challenge’ idee.

Alle drie de plannen zullen worden uitgevoerd. De initiatiefnemers van het plan staan

daarbij aan kop. Op deze manier wordt er een concreet vervolg gegeven aan de Z-

Battle en is het ons hopelijk gelukt om weer een aantal nieuwe gezichten uit de

samenleving blijvend te betrekken en te stimuleren om bij te dragen aan de

democratie. Daarnaast is het een duw in de rug om de cultuuromslag te maken dat we

sámen onze democratie inrichten. Dus niet enkel via burgerparticipatie óf

overheidsparticipatie.

vernieuwend In ieder geval voor Zeist is een boost geven aan de democratie op deze

manier nieuw. Wellicht is zo’n type event dat niet landelijk, maar gaat het

er niet om dat het voor een gemeente verfrissend is? Iedere gemeente

geeft immers haar eigen invulling aan de lokale democratie.

Daarnaast is het gevolg van dit evenement ook nieuw voor Zeist. Er wordt

weliswaar gehoor gegeven aan burgerinitiatieven, maar dat is heel wat

anders als een volledig plan met een inwoner aan zet meehelpen uitvoeren

op alle mogelijke manieren. Nog meer als bijvoorbeeld in het gedachtegoed

organische gebiedsontwikkeling is het noodzaak dat buiten de gebaande

paden wordt gedacht, een mindset verandering! Dat is waar het vooral ook

om draait in onze democratie vernieuwen, toch? Laat staan als je als

overheid toezegt om drie plannen van inwoners om de democratie te

vernieuwen met beide handen zult aanpakken, dat is een hele

verantwoordelijkheid en terugkrabbelen is er niet bij. Bij doorgaans

binnenkomende burgerinitiatieven werkt dat vaak anders.

impact Over drie jaar denken we allemaal terug aan dit evenement, de boost die

ermee werd gegeven aan onze democratie én dat het ons een extra duw in

de rug heeft gegeven naar een werkwijze waar er geen sprake is van óf

burgerparticipatie, óf overheidsparticipatie. Nee, we participeren sámen in

onze democratie. Dat vergt een andere mindset, een cultuuromslag, meer

wederzijds begrip en een groot vertrouwen in elkaar. De Z-Battle heeft de

potentie te zorgen voor zodoende niet alleen een democratische boost,

maar een bijna 360 graden draaiende attitude van heel de Zeister

samenleving.

uitvoeringskracht

overdraagbaar Het evenement zelf is waarschijnlijk aanstekelijk voor andere gemeenten,

maar geheel overdraagbaar niet. Iedere gemeente zal zelf moeten bekijken

wat bij haar democratie past om het een boost te willen geven. Wij kiezen

ervoor dit in 2016 te doen door het accent te leggen op strijd (meer

refererend aan politiek) en aan sámen (dialoogmethode).

Wat vermoedelijk vooral overdraagbaar zal zijn, is het proces naar de Z-

Battle, en het vervolgproces n.a.v. de drie plannen.


team Alle inwoners van Zeist, maatschappelijke organisaties, bestuur en politiek,

ambtenaren, universiteit(en), middelbare scholen e.a.

Ondersteuning Het onderwerp ‘democratie vernieuwen’ moet gaan leven onder inwoners.

Door de 24 uur van Zeist in 2015 is een eerste aanzet gegeven, maar dat is

nog lang niet genoeg. In het proces richting de Z-Battle is het daarom van

belang te investeren in exposure binnen de gemeente, maar ook landelijk. Zie

het tevens als een beïnvloedingstechniek om inwoners te prikkelen.

Exposure

Expertise Eén van de vraagstukken voor gemeenten is: Hoe bereik je inwoners en krijg

je inwoners enthousiast? Het is voor een gemeente lastig het patroon te

doorbreken waarin alleen sprake is van burgerparticipatie door bekende

stichtingen en verenigingen. De Z-Battle mag hier niet een zoveelste

voorbeeld van zijn. Zodoende een behoorlijke opgave.

Financiering Afhankelijk van het te doorlopen proces tot realiseren van de Z-Battle en het

vervolgproces.

Regelruimte Afhankelijk van de drie plannen uit de Z-Battle is het wellicht nodig om ruimte

te creëren in landelijke of lokale regelgeving.

Toelichting

Lokaal Gemeente Zeist

Project 66

Naam City4U: een burger consultatie aanpak en platform voor gemeentebrede projecten

datum 9-7-2015 13:48:52


democratisering initiatieven, Transparante democratische besluitvorming

met inspraak en waar mogelijk zeggenschap burgers

concreet Voor gemeentes die hun burgers echt bij middelgrote projecten – dat zijn projecten die

de burgers raken in hun leefomgeving & die aanbesteed moeten worden – willen

betrekken, zoals verbetering van een kruispunt of grotere aanpassing in een wijk, is

City4U een on- en offline platform waarmee gemeente en burgers echt kunnen

samenwerken om tot een gedragen resultaat te komen. Waar voorheen de gemeentes

vaak zelf veel voorbereiden waardoor inspraak meer reageren dan bijdragen is, helpt

de City4U aanpak en het platform om gestructureerd vanaf de start alle ideeën te

verzamelen, te verrijken en te selecteren op een positieve en transparante manier met

als resultaat meer burgerbetrokkenheid, beter eindresultaat tegen lagere kosten,

kortom je eigen gemeente voelt als een gemeente die er voor jou is.

De vernieuwing van de lokale democratie zit in de volgende processtappen:

Voorbereiding

De gemeente(raad) bepaalt voor welke beleidsterreinen en/of specifieke projecten

burgerconsultatie/participatie mogelijk is en stelt een team samen.

Bekendmaking

Via lokale krant, billboards, Facebook pagina gemeente eventueel aangevuld met

mailings en inzet location based marketing bv via Free Wifi en/of iBeacon netwerken

(zie ook het antwoord op de volgende vraag).

Uitvraag

Gemeente geeft aan welke projecten zijn in een jaar wil uitvoeren en vraagt aan

burgers of ze nog andere projecten zien die aandacht nodig hebben en burgers kunnen

deze online aanmelden met achtergrond info. De gemeente doet een eerste

beoordeling en nodigt de burger uit om samen met de betrokken ambtenaar het idee

door te spreken en uit te werken.

Stemmen door burgers

Burgers laten stemmen op projecten (burgers kunnen immers al inloggen met Digidee

op de gemeente website)

Keuze door gemeenteraad

Gemeenteraad kiest definitief de projecten die uitgevoerd gaan worden en legt uit als

de selectie niet overeenkomt met die van de burgers (comply or explain).

Verzamelen input en ideeën (“divergeren”)

De burgers kunnen digitaal problemen, verwachtingen en ideeën aanleveren voor de

geselecteerde projecten. Het platform helpt om de input slim te classificeren door de

burger enkele relevante kenmerken te laten invullen en door tonen eerdere inbreng,

middels “likes” à la Facebook dubbele input te voorkomen.

Het idee is dat het online platform ook offline in groepsverband in te zetten is voor

verzamelen input op inspraakavonden en bv. op scholen en/of verzorgingstehuizen. Als

he

vernieuwend Het is vernieuwend door het praktisch maken van participatie voor een

gemeente. Het platform en de aanpak maakt het de gemeente en

ambtenaren laagdrempelig mogelijk met een project samen met burgers

aan de slag te op een gestructureerde wijze. Door de inzet van het platform

zowel on- als offline zijn alle burgers te bereiken en gaan ideeën niet

verloren. Voor de bekendmaking (marketing) zijn, naast traditionele media

als de lokale krant, de webpagina en facebookpagina van de gemeente,

billboards en enquêteurs, ook de inzet van nieuwe technologieën zoals i-

beacons en/of stads wifi netwerken voorzien: hierdoor kunnen bv. in

winkelcentra het winkelend publiek digitaal getriggerd worden mee te doen,

waardoor nieuwe doelgroepen te bereiken zijn. Om ook de digibeten en de

jeugd aan te spreken voorziet het platform ook in mogelijkheden om een

bijdrage te leveren als een klas van een school (mooi nieuw lesmateriaal :-

)), tijdens de koffiepauzes in een verzorgingstehuis of tijdens ochtenden in

de lokale bibliotheek, wijkcentrum of gebedshuis.

impact De kern is dat het werken met het City4U aanpak en platform de gemeente

en haar ambtenaren meer burgerbetrokkenheid en beter eindresultaat

tegen lagere kosten oplevert: kortom je eigen gemeente voelt als een

gemeente die er voor jou is.

Ik verwacht dat gemeentelijke organisaties leren durven loslaten en

vertrouwen op de ideeën en inbreng van burgers waarbij ze zelf in control

zijn van het proces en ze hun werk met meer motivatie en plezier kunnen

doen, terwijl het van te voren mogelijk eng aanvoelt. Als het werkt

verwacht ik dat gemeentes het gaan inzetten voor meerdere

beleidsterreinen die impact hebben voor een groot deel van hun inwoners.

Samengevat levert de inzet van City4U op:

- Verhogen betrokkenheid burgers bij het werk dat de gemeente doet

- Ambtenaren die burgers durven betrekken en mee laten denken op

hun eigen expertisegebieden

- Verbeteren en versnellen input verzameling met reductie van

(externe) advieurskosten

- Betere en innovatievere aanbiedingen aannemers doordat

requirements helderder zijn

- Reductie verkeersongelukken

- Kennisdeling met andere gemeentes die platform ook gebruiken

- Samengevat: een beter en gedragen eindresultaat

uitvoeringskracht

overdraagbaar Het idee is om te kijken of het mogelijk vanuit dit idee een bedrijf op te

bouwen, waarbij de basis het concept en de software tooling is. Adoptie van

het platform willen we laagdrempelig maken door mogelijk maken snelle

start en delen projectaanpak.


team Reinier Morra (oprichter)

Ondersteuning Zodra bij de eerste gemeente een (succesvolle) pilot is geweest, dan delen

we graag de resultaten en geleerde lessen om zo andere gemeentes

enthousiast te maken.

Exposure

Expertise Nog 1 of 2 gemeentes die het leuk vinden om met dit concept aan de slag te

gaan in concrete pilots.

Expertise op gebied ruimtelijke ordening en gemeentelijke processen is

welkom.

Financiering Co-financiering van de eerste pilots is welkom om zo tot een aantrekkelijk

instap model voor de eerste gemeentes te komen. Hiermee zijn leereffecten te

financieren.

Regelruimte Afhankelijk van de drie plannen uit de Z-Battle is het wellicht nodig om ruimte

te creëren in landelijke of lokale regelgeving.

Toelichting De komende periode tot half september zal ik gebruiken de hulpvraag verder

uit te werken.

Lokaal Gemeente Rijswijk, Leiden en/of Enschede (alle 3 onder voorbehoud, Rijswijk

is meest concreet)

Project 67

Naam G1000 Schiedam

datum 9-7-2015 14:21:42

Thema’s open democratie, netwerk democratie

concreet We brengen de beweging op gang om voordat de G1000 dag op 27 feb 2016 wordt

gehouden een aantal zaken voor Schiedammers helder te maken zoals waar kan uw

kind straks geld mee verdienen, hoe brengen we de armoede tot stilstand door sharing

principes in te voeren en hoe gaan we sociale isolementen omzetten naar wijken

buurtkracht waarbij iedereen mee gaat doen

vernieuwend Als de overheid serieus meent dat de DOE DEMOCRATIE in Nederland op

gang moet komen dan moeten er ook fundamentele positieve zaken worden

geregeld.

In de eerste plaats moet er in iedere stad ruimte zijn voor bijstandtrekkers

om als tegenprestatie een G1000 medewerker te worden. Deze ontbreekt

momenteel op de lijst van activiteiten voor een tegenprestatie als je in de

bijstand zit

impact Als er per stad minstens 100 werkzoekenden die nu in de bijstand zitten als

tegenprestatie G1000 medewerker mogen zijn dan hebben wij met deze

input getoetst dat de overheid het meent.

Krijgen we hier geen positief antwoord op dan weten wij genoeg. Het is diep

triest dat HBO en WO geschoolden werkzoekenden nu o.a. papier moeten

prikken in diverse steden terwijl zij uitstekend op hun niveau met de

opbouw van de nieuwe democratie actief bezig kunnen zijn

uitvoeringskracht

overdraagbaar We gaan jongeren van diverse scholen proberen te betrekken bij de

voorbereiding en follow up van het event en skills bijbrengen die ze niet op

school voldoende leren (ondernemerschap, burgerschap, 21st century skills,

urban survival skills en collective intelligence technieken). We starten met

een wijkgerichte aanpak met een cirruculum met het vak SLIMMERKUNDE

en TRENDWATCHING


team We hebben een bestuur gevormd van minimaal 5 personen die in Schiedam

netwerken gaan uitbouwen en delen met elkaar met als focus ook onderwijs,

wijkcooperaties, buurtwerk, en communitybuilderstraining

Ondersteuning

Exposure aandacht vanuit deze website

Expertise Nvt

Financiering nvt

Regelruimte goedkeuring om 100 bijstandstrekkers van Schiedam in te zetten als

tegenprestatie onder de activiteit G1000 medewerker

Toelichting een simpel ja op ons verzoek is voor ons genoeg

Lokaal Schiedam

Project 68

Naam Pinckly: dé vernieuwingsimpuls van onze lokale democratie!

datum 9-7-2015 14:54:26


democratisering initiatieven, lokale media en democratie, netwerk

democratie

concreet De challenge stimuleert van denken naar doen, helpt om nieuwe plannen ook

werkelijk in praktijk uit te voeren. Geef een samenvatting van het project in

1000 woorden: beschrijf het plan en benadruk hoe het de lokale democratie

vernieuwt.

Gemeenten beschikken over enorm veel data sets. Data op verschillende

gebieden. Denk aan data van het sociale domein

(uitkeringen/voorzieningen/…), data van het ruimtelijk domein

(vergunningen/informatie woningen / bedrijven / plan etc) en data afkomstig

van social media etc..

Al deze data sets zijn gemeenschappelijk goed. Ze staan nu nog versnipperd

en in verschillende systemen, in diverse bestandtypen en vaak nog per

afdeling. Ons ‘data warehouse’ kan slimmer samengebracht worden. Slimmer

zodat de inwoners er profijt van hebben en daarnaast de medewerkers van

de gemeente.

Hoe zou het zijn om als inwoner op basis van een inlog met postcode te zien

wat erin jouw wijk of buurt speelt? Dat je met behulp van ‘jouw data set’ zou

kunnen werken aan een buurtagenda, aan initiatieven die er toe doen, die

spelen in je wijk.

Democratische vernieuwing

Inwoners beschikken over dezelfde informatie als de beslissers

(gemeenteraad/gemeentebestuur). Hierdoor zijn inwoners in staat om vanuit

eigen initiatief ‘hun buurtagenda’ op te stellen. Dit verandert de gehele

dynamiek van het besluitvormingsproces.

De rol van de raad, het bestuur en vooral de inwoner wordt een andere.

Voor bestuursleden is het combineren van alle data erg interessant, vooral

voor het ontwikkelen van betere beleidsbeslissingen. Door op zoek te gaan

naar correlaties en hierdoor patronen te herkennen.

Door de eigen informatiestromen te beheren laten we als gemeente

(overheid) de directe relatie zien geven we vorm aan de directe – en indirecte

democratie.

Nu en straks

Nu werken we met statische gegevens en we worden 100%

vertegenwoordigd in het besluitvormingsproces. We betrekken inwoners in

het proces zodra ‘burgerparticipatie’ op de agenda komt.

Wij willen dat straks inwoners zelf hun buurtagenda bepalen en dat de

beslissers hierop aan kunnen sluiten, richting aan kunnen geven. De inwoners

krijgen een rol in het besluitvormingsproces. Niet alleen een adviserende rol,

maar ook een samenwerkende rol (co creatie). De kantelgedachte: meer

eigen verantwoordelijkheid, participatiemaatschappij etc. komt ook hier naar

voren. Inwoners krijgen zelf de regie De verantwoordelijkheid leggen we daar

waar die hoort in een democratie, namelijk bij de inwoners. Vergroten

betrokkenheid / aanmoedigen interesse / beter draagvlak: meer

tevredenheid etc.

Pinckly biedt…

Pinckly biedt oplossingen voor inwoners én medewerkers / gemeentebestuur

/ raadsleden

1. een dashboard voor de inwoner (zie voorbeeld dashboard einde Sway presentatie, zie bijlage 2) voorzien van data, toegespitst op relevantie voor de inwoner, data welke inwoners mee kunnen nemen bij bepaling van hun buurtagenda.

2. een dashboard voor medewerkers / gemeentebestuur / raadsleden

voorzien van data, toegespitst op relevantie voor deze doelgroepen, om in

te spelen op behoeften / beter te sturen en sneller aan te haken op

initiatieven.

Datastromen zijn per dashboard steeds wisselend van samenstelling en

leveren meerwaarde voor vernieuwing. Het democratische proces wordt op

een andere manier ingestoken. We kunnen meer gericht gaan werken, er is

meer kans van slagen en uiteindelijk werken we natuurlijk naar een

kostenbesparing toe. Inwoners zijn niet meer afhankelijk van hun vraag aan

de gemeente. De gemeente kan beleid produceren met een goede basis als

onderlegger.

Een win situatie voor iedereen.

Privacy

Privacy is een belangrijk aspect waar Pinckly grote waarde aan hecht. Met

behulp van anonimiseren, van burgerservice nummers, informatie op eigen

servers inzetten om ons data warenhuis zowel intern en zeker extern op orde

te hebben.

Pinckly levert overheden een nieuwe ingang op in hun omgang met hun

buitenwereld: transparantie!

vernieuwend Er bestaan diverse middelen, tooltjes, app’s waar open data worden

ingezet. Probleem is dat al deze data versnipperd staat op het wereldwijde

web. Inwoners en ook medewerkers worden geconfronteerd met deze

versnippering aan informatie en kunnen lastig bepalen en opzoeken wat

relevant voor hen is. Data zijn gemeenschappelijk goed. Zodra deze data

open staan, kunnen inwoners zelf invulling geven aan de prioritering van

gemeentetaken samen met beslissers (gemeentebestuur / gemeenteraad).

Betrouwbaarheid van deze data en de interpretatie daarvan (via de

vormgeving / weergave of eigen interpretatie) laat vaak te wensen over.

Pinckly is van de gemeente en biedt eigen data een dashboard waar

inwoner, medewerker gemeente, bestuur en raad de vruchten van kunnen

plukken.

impact Impact van dit project is groot. De hele manier van werken gaat op de

schop. Aan de voorkant (achter de schermen) moet nagedacht worden hoe

de data kunnen bijdragen aan output (instellen algoritmes) die goed

bruikbaar is. Zowel ambtelijk apparaat, het gemeentebestuur als de

gemeenteraad moeten meegenomen worden en weten wat Pinckly kan

brengen voor hen. Rollen gaan veranderen naarmate de rol van de overheid

wijzigt.

uitvoeringskracht

overdraagbaar Het concept Pinckly wordt in de proeftuin van Boxtel eerst klein en daarna

groter uitgerold. Dit concept is 1 op 1 over te dragen naar andere

gemeenten / overheden. Initiatiefnemers zijn bereid om kennis over te

dragen en om steeds tips en tops te delen vanuit het Pinckly concept. We

gaan uit van dynamische plannen waar bijsturing op grond van

ontwikkelingen (intern en extern) per dag worden gemonitord.


team Nikki van Dalm

Ondersteuning

Exposure Verbinding met relevante netwerken en partijen. Veel gemeenten zijn bezig

met hetzelfde en bundeling via Pinckly zou een grote slag op dit gebied

betekenen.

Expertise Proof of concept maken waarbij we gebruik maken van de expert tool.

Bijvoorbeeld expertise rond Privacy wetgeving. We kunnen op deze manier

breder toetsen, dan enkel bij eigen organisatie (bestuur)

Financiering Het beheren en het ontwerpen van een open source platform kost geld. De

steun van Democratic Challenge draagt bij aan cofinanciering vanuit andere

investeerders.

Regelruimte Vanuit de Experimenteerwet kan ruimte worden gecreëerd waarmee we ook

de mogelijkheid hebben om binnen deze ruimte op zoek te gaan naar de

uiterste mogelijkheden. De uitkomst zal bijdragen aan een beter product.

Toelichting We verwachten vooral een stuk support om de grenzen op te zoeken om zo

optimaal gebruik te kunnen maken van alle technologische ontwikkelingen in

combinatie met de veranderende rol van de overheid.

Bijlage 1: Kort filmpje: http://bit.ly/1ILcG5s

Bijlage 2: Sway presentatie: http://bit.ly/1HPu3Dc

Lokaal Boxtel

Project 69

Naam Burgerdossier

datum 9-7-2015 14:59:44



concreet Het project in hoofdlijn:

Realisatie van een veilig burgerdossier in the cloud m.b.v. onder andere

moderne blockchain technologie. Samen met de makers van Ideal (Maxcode)

en security specialisten (zoals bijv. Arjen Kamphuis) gekeken naar de

technische mogelijkheden om dit te realiseren. De technologie zelf is

voorhanden en vrij te gebruiken. Centraal staat de mogelijkheid om elke

burger de mogelijkheid te bieden om een eigen dossier te beheren, waarbij

informatie gedeeld kan worden met anderen. De burger beslist met wie hij

welke gegevens uit zijn dossier wil delen. Het dossier kan meerdere

‘hoofdstukken’ en ‘paragrafen’ bevatten. Te denken valt aan medisch,

gemeente, politiek, belastingen, scholen, burgerinitiatieven etc. Doelstelling

is vooral het revitaliseren van onze samenleving en het weer actief betrokken

krijgen van burgers in de eigen lokale openbare samenleving.

Waarom een veilig burgerdossier? Dit zou de basis kunnen zijn voor een revolutie waarbij de burger weer zijn

natuurlijke plek krijgt in elk denkbaar proces, namelijk die van centrale spil.

Dit maakt fundamenteel andere inrichting van processen mogelijk in vrijwel

alle denkbare interactie tussen een burger en zijn omgeving (met andere

burgers, overheid, organisaties, bedrijven etc.). De implicaties hiervan reiken

zeer ver. In volle glorie kan gesproken worden over een volstrekt nieuwe

efficiëntere en effectievere manier van samenleven en samenwerken. Met

een beetje visie zijn de mogelijkheden die er liggen op het vlak van

staatsinrichting, politiek en democratie direct duidelijk. Het stelt de burger

weer in staat om zelf praktische invulling te geven aan en actieve

betrokkenheid te tonen bij initiatieven die hij/zij belangrijk vindt in zijn eigen

omgeving.

Naast het praktische nut speelt ook het juridische aspect een grote rol. Door

het initiatief voor het delen van informatie bij de eigenaar van de informatie

zelf neer te leggen zijn processen vanuit juridisch oogpunt simpeler vorm te

geven. Op dit punt zijn bijvoorbeeld eerdere initiatieven zoals het EPD

(investering > 330 miljoen!) stuk gelopen. Nu in Europa (m.n. vanuit

Duitsland) steeds meer besef komt dat privacy echt een aandachtspunt is,

worden de eisen qua wetgeving alleen maar hoger. De nieuwe Europese

wetgeving die dit jaar van kracht wordt is hier een voorbeeld van. Deze eisen

staan echter op gespannen voet met dat wat zich nu bijv. afspeelt op

gemeentelijk niveau binnen de sociale wijkteams.

Implementatie Doelstelling is om te beginnen met een laagdrempelige, praktische, direct

renderende, implementatie. Voor een eerste insteek is gekozen voor

participatie en zorg. Participatie en zorg zijn voor veel mensen tastbaar en

logisch en bovendien zijn hier relatief snel aanzienlijke besparingen en

kwalitatieve verbeteringen te realiseren. Ook is gekozen voor een beperkte

omvang qua implementatie. We gaan uit van een relatief klein dorp in

Friesland, maar wel met betrokkenheid van alle stakeholders (huisarts,

dorpsbelang, ouderensoos, kerk etc.).

Participatie:

Het antwoord op de vergrijzing moet zijn de participatie samenleving, waarin

de burgers weer een deel van de zorgtaken overnemen van de

verzorgingsstaat. Theoretisch klinkt dit plausibel. Samenwerken zit onze DNA

als soort en onze samenleving is groot geworden door succesvolle

samenwerking op lokale schaal (gemeenschappelijk gebruik weidevelden om

de steden in de middeleeuwen, onderlinge verzekeringen, waterschappen,

boerenleenbanken, zorg en opvang vanuit de kerk, woningbouwverenigingen

etc.). De afgelopen decennia zijn veel van deze instituties ten prooi gevallen

aan het puur kapitalistische denken. Door centralisatie, fusies,

professionalisering, privatisering etc. zijn de fundamenten onder deze van

oorsprong succesvolle lokale samenwerkingen weggeslagen. Dit heeft

geresulteerd in organisaties, die directe verantwoording en transparantie

naar de achterban hebben losgelaten (met excessen als bonus- /graaicultuur,

woekerpolissen etc. als gevolg) en een burger die niet meer vanuit een

‘welbegrepen eigen belang’ handelt maar vanuit een strikt eigenbelang

(declareren zonnebril bij de verzekeraar), waarbij hoge eisen worden gesteld

aan de gemeenschappelijke voorzieningen, zonder hierin nog een eigen

verantwoordelijkheid te erkennen. (zie evt. ook werk van Alexis de

Tocqeville/Albert Jan Kruiter van Instituut Publieke Waarden).

Dat de burgers weer taken zullen moeten overnemen is duidelijk (gezien

komende vergrijzing en stijging zorgbudget van de afgelopen jaren: 2001 50

miljard naar 2011 ruim 90 miljard, terwijl de vergrijzing pas de komende jaren

echt voelbaar gaat worden). De vraag is alleen hoe? Het zal tijd kosten om de

burger weer betrokken en medeverantwoordelijk te krijgen. Dit proces kan

echter versneld worden door het bieden van een infrastructuur voor

burgerinitiatieven. De wil om elkaar te helpen is er nog steeds (groot aantal

vrijwilligers). De vraag is alleen hoe dit effectief in te zetten. Ook hier kan het

burgerdossier een belangrijke katalyserende rol spelen.

Onderzoek bij de huisartsen en andere professionals toont aan dat zij vaak

maar een beperkte invulling kunnen geven aan de vraag. Bijna elke zorgvraag

valt uiteen in meerdere componenten waarbij vaak medeburgers goed in

staat zijn een deel van de problematiek kosten efficiënt in te vullen. Het

ontbreekt professionals vaak aan tijd, informatie en voorzieningen om dit te

realiseren en te delegeren.

Rondom het burgerdossier willen we een generieke applicatie opzetten die

vrijwel elk denkbaar burgerinitiatief kan ondersteunen. Hierbij gaat het om

een vrij te gebruiken applicatie die inzicht geeft in alle aanvragen (via persoon

zelf of na overleg door derden), de resources (welke burgers/vrijwilligers

doen mee met het burgerinitiatief) en de mogelijkheid biedt om hier een

planning voor te maken. Deze generieke tool kan de basis zijn voor vrijwel elk

denkbaar initiatief, zoals loopgroepjes, huiskamerrestaurantjes, dieetclubjes

etc. Veel aandacht is uitgegaan naar privacy/veiligheid, zodat we niet de

zwaksten in onze samenleving overleveren aan mensen met minder eerbare

intenties. Tevens wordt het voor 1,5 lijns professionals (huisarts/sociaal wijk

team) mogelijk gemaakt om te zien welke initiatieven er zijn in de omgeving

van de cliënt. Deze tool willen we als Burgerkracht Oudehaske gaan inzetten

om onszelf te organiseren. De tool is inderdaad ook bruikbaar voor andere

initiatieven in Friesland (vastgesteld binnen Netwerk Duurzame Dorpen/

Doarpswurk) maar ook in Brabant (besproken met initiatieven vanuit Het

Groene Woud). Verder zijn we bezig om met Netwerk Duurzame Dorpen,

Vereniging Groninger Dorpen en BOKD Drenthe samen te gaan werken op dit

terrein. Hiernaast zijn we bezig om binnen het PlattelandsParlement 2015 te

kijken naar een landelijke samenwerking om kennis, ervaring en

hulpmiddelen (software) te gaan delen.

vernieuwend Het is heel vernieuwend. De onderliggende technologie wordt al toegepast

in de financiele wereld maar maakt nog meer innovaties mogelijk in het

publieke domein.

impact Totaal andere en succesvollere manieren om gemeenschappelijke

doelstellingen te realiseren.

uitvoeringskracht

overdraagbaar 100% overdraagbaar!


team Heel veel dit staat in bijgaand document

Ondersteuning

Exposure altijd; kan nooit kwaad

Expertise specialisten op verschillende vlakken zoals juridisch/financieel etc.

Financiering vanaf 50.000,- voor een eerste begin.

Regelruimte waar nodig wel.

Toelichting Ik heb een ocuent waarin redelijk uitgebreid de verwachtingen omschreven

staan. Liefst zie ik meer samenwerking met universiteiten en burgerinitiatieven

om sector overstijgende innovaties sneller te realiseren op basis van

fandamenteel nieuwe mogelijkheden van blockchain technologie.

Lokaal Oudehakse

Project 70

Naam BeterBesluit

datum 9-7-2015 16:04:45



concreet Het belang van betrokkenheid, participatie of co-productie is voor veel gemeenten en

burgers evident. Maar de huidige praktijk is dat het meestal eenmalige initiatieven zijn

en het op voorhand niet duidelijk is welke inzichten er precies zijn en of het besluit

überhaupt 'speelt'. Na afronding van het participatietraject vervallen overheid en

burgers weer in de oude patronen. Duurzaam samenwerken van de overheid en burger

vraagt om een structurele verandering: Géén eenmalige projecten met

burgerparticipatie maar standaard inwoners betrekken bij besluiten. Géén plannen ter

inzage leggen op een gemeentehuis of informatieavonden met 'koffie en cake', maar

proactief actuele besluiten voorleggen via een online platform. Dit alles is gebundeld in

de app 'BeterBesluit' (iOS en Android) die 24/7 betrokkenheid biedt en een structureel

onderdeel maakt van het besluitvormingsproces.

BeterBesluit is een smartphone- en tablet-app waarmee realtime inzichtelijk is welke

besluiten of (beleids)voornemens echt 'leven' in de lokale samenleving. Besluiten die

gedragen worden (figuur 1: 'shared') kunnen eenvoudig worden onderscheiden van

besluiten die omstreden zijn en nog geen draagvlak hebben (figuur 1: 'polarised').

[figuur: zie bijlage]

BeterBesluit biedt daarnaast ook de mogelijkheid om mee te denken, op een moment

dat het jou, als betrokkene, uitkomt. 's Avonds bij de koffie of 's ochtends in de trein op

weg naar je werk, wanneer dat ene goede idee bij je opkomt kan je het direct kwijt in de

BeterBesluit-app. De resultaten van deze inventarisatie worden natuurlijk

teruggekoppeld aan de deelnemers, zo ontstaat een wederkerige relatie tussen

burgers en bestuur. et participatieproces voor besluiten die al gedragen worden (figuur

1: 'shared' en 'neutral') kunnen kort en bondig zijn. Tijd en middelen kunnen ingezet

worden voor de gepolariseerde vraagstukken. Via de BeterBesluit-app wordt inzichtelijk

welke onderwerpen in aanmerking komen voor een BeterBesluit-sessie. Tijdens een

BeterBesluit-sessie worden betrokkenen uitgenodigd om meningen te delen over het

onderwerp en samen te komen tot een gedragen besluit. Afhankelijk waar het besluit

genomen wordt kunnen dit burgers zijn of een groep uitvoerende ambtenaren. Door

alle betrokkenen aan bod te laten komen, inzichten met elkaar te delen en echt naar

elkaar te luisteren wordt een gedragen besluit genomen met consent.

Het uiteindelijke resultaat is dat BeterBesluit zorgt voor breed gedragen besluiten. Niet

de meeste stemmen gelden zoals in de democratie gebruikelijk is maar alle stemmen

worden gehoord en, zoals in de sociocratie toegepast wordt. Omdat snel en eenvoudig

inzichtelijk is welke besluiten aandacht behoeven, wordt gericht aandacht besteed aan

de besluiten waarbij dat nodig is. Het uitgebreid verkennen van besluiten die daarom

vragen én het bouwen aan breed draagvlak wordt met BeterBesluit mogelijk. Zo maken

we participatie vele malen efficiënter en effectiever.

vernieuwend De werkwijze achte BeterBesluit is geinspireerd op sociocratie en

holacratie. De BeterBesluit-app is uniek binnen de lokale democratie en

volledig toegewijd aan participatie. Het stelt burgers en overheden in staat

tot waarlijk gezamenlijke besluitvormingsprocessen. BeterBesluit is een

moderne methode en concrete applicatie gericht op co-creatie.

impact Drie jaar na lancering van BeterBesluit als werkwijze en technologie:

(1) is het gemiddelde draagvlak onder gemeentelijke besluiten verhoogd

(2) vindt efficientere inzet van mensen en middelen bij particpatie en co-

creatie plaats

uitvoeringskracht

overdraagbaar De werkwijkze en technologie van 'BeterBesluit' is volkomen schaalbaar. Na

toepassing van BeterBesluit in een 'proeftuin' (de n.t.b. pilot-gemeente) is

het bij uitstek geschikt om in te voeren bij andere gemeenten. Als stip op

de horizon zien we BeterBesluit als standaard optie voor het gemeentelijke

besluitvormingsproces.


team De eigenaren en adviseurs van het organisatiesadviesbureau 'deBreedte':

1. drs. ir. K. (Karien) Dommerholt

2. ir. T.A. (Tijs) de Bree

Ondersteuning

Exposure Idealiter zouden wij - bedenkers en ontwikkekaars - de BeterBesluit-methode

en app willen presenteren op professionele gremia. Zoals tijdens een

griffierscongres of een VNG-themabijeenkomst/congres.

Expertise Het (door)ontwikkelen van de app vraagt om een dedicated IT-partner. De

bedenkers van BeterBesluit zouden graag in contact komen met een

ontwikkelaar die hier een bijdrage aan kan leveren.

Financiering Afhankelijk van het implementatie tempo en de schaalgrootte is een

eenmalige financiering van € 10.000 tot € 20.000 noodzakelijk.

Regelruimte Gevraagd: een gemeentelijke durfal!

BeterBesluit zoekt een pilot-gemeente die met BeterBesluit aan de slag wil

gaan. Een gemeente die betrokken burgers en medewerkers de kans wil

geven echt mee te denken. Met deze gemeente willen we de BeterBesluit-app

(door)ontwikkelen en stapsgewijs invoeren.

Toelichting Het innovatieve karakter van BeterBesluit vraagt om een 'gemeentelijke

durfal'. Een gemeente die de nek uitsteekt en durft af te wijken van de

gebaande paden. De gevraagde ondersteuning zou op nagenoeg alle

terreinen kunnen worden gegeven door een middelgrootte gemeente (50.000 -

100.000 inwoners) die als launching customer optreedt.

Lokaal Gemeente(n) n.t.b.

Project 71

Naam Versterking invloed gemeenteraad en burgers op intergemeentelijke

samenwerkingsverbanden.

datum 9-7-2015 16:17:16

Thema’s e-democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven

concreet Democratie evolueert. Niet omdat het een eigen interne “logica” heeft, maar omdat

burgers dat willen. Zo is op een bepaald moment de representatieve democratie, in

verschillende vormen ontstaan. Die functioneert nu omdat het een bepaalde mate van

efficiëntie biedt: niet iedereen hoeft zich overal mee te bemoeien.

De twee grootste aannames bij representatieve democratie zijn: de gekozen

vertegenwoordigers weten wat de problematieken van de verschillende dossiers zijn,

en ze kennen onze voorkeuren zodat ze kunnen beslissen. Kennis van feiten en kennis

van onze voorkeuren.

Kennis van feiten, betekent vandaag de dag ook inzien dat sommige belangen van de

burgers het best kunnen worden behartigt als zaken boven het niveau van één

gemeente worden geregeld. Hoe houden onze volksvertegenwoordigers dan grip op

die dossiers, en hoe geven zij vorm aan het uitspreken van onze voorkeuren?

Wat dus op lokaal gemeentelijk niveau aan democratisch gehalte kan worden

gewonnen, zouden we weer inleveren op het niveau daarboven? Dat lijkt me niet

handig. Da’s een stap vooruit en dan weer één (of twee?) terug?

Thinkin is een sociaal communicatie proces dat is herontworpen (patent aanvraag nr

2013800) op basis van een meerderheid van de lessen van wat er allemaal sub-

optimaal verloopt bij de huidige gang van zaken. Bij sociale communicatie- en

persoonlijke beslisprocessen daarbinnen blijft veel kennis onbenut, verloopt het proces

inefficiënt en komt er soms gewoon het verkeerde uit, namelijk niet wat de groep

eigenlijk wilde. Het Thinkin proces, dat beschikbaar is in een beveiligde apparaat-

onafhankelijke digitale omgeving is er op gericht om iedereen plaats-onafhankelijk, en

tijds-flexibeler toegang te geven tot het politiek proces. Meedenken kan van achter de

keukentafel, vanuit het verzorgingstehuis, door de ambulance-chauffeur die dienst

heeft (en gelukkig nog niks te doen) of door mensen uit jouw gemeente die op

zakenreis zijn, of marinepersoneel op zee worden gebruikt. Geen mening gaat

verloren.

Thinkin is in staat om op twee nieuwe en beklijvende manieren een bijdrage te leveren

aan de lokale politiek: door e-debat en door een re-fair-rendum aan te bieden aan alle

burgers, jong en oud.

E-debat zorgt ervoor dat meer kennis van betrokken burgers beschikbaar komt voor de

politiek, zowel wat betreft feiten als wat betreft voorkeuren. Maar E-debat zorgt er

vooral voor dat iedereen die meedoet een gelijke invloed heeft op het eindresultaat.

Invloed heeft los van reputatie, vrij van zorgen over de repercussie in een

gemeenschap en altijd alleen via positieve feedback. Een re-fair-rendum, dat alleen

mogelijk is via het proces van Thinkin en borgt dat bij een referendum de meerderheid

ook altijd in hun eigen formulering een opdracht kan toevoegen. Tegelijkertijd is er de

afspraak dat de formulering die de verliezende minderheid meegeeft ook in het uit te

voeren besluit een plaats zal krijgen. Het is in die zin heel erg Nederlands dat we als

betrokkenen de kans krijgen om extra onderhandelruimte toe te voegen in het

uitvoeringsproces. Sturen wordt dus net iets makkelijker en tegelijkertijd

democratischer.

Dit mechanisme van e-debat en re-fair-rendum, komen tevens ter beschikking aan de

gemeenten die in een samenwerkingsverband deelneemt en waar zowel de raadsleden

als de

vernieuwend • Via Thinkin doet iedereen mee, en spreekt iedereen voor zichzelf,

zonder dat een zelfaangewezen woordvoerder voor hem of haar kan

spreken.

• Iedereen krijgt voldoende tijd om goed over zijn of haar bijdrage en

over de bijdragen van anderen na te denken.

• Alles gaat op basis van volledige gelijkheid binnen het proces.

• Er komt een concreet rapport uit met de antwoorden die de groep

als beste heeft aangewezen, in onderlinge samenhang.

• Je kunt meedoen als het onderwerp je aanstaat, zo niet, even goede

vrienden.

• Snij ook gerust zelf een onderwerp aan dat je na aan het hart ligt.

• In te bedden in meningsvormingsprocessen met of zonder overheid.

• Te gebruiken voor beleidsvoorbereiding, besluitvorming en in de

uitvoering.

• Gericht op zowel feitelijke kennis als voor het bepalen en uitspreken

van voorkeuren.

• Bruikbaar binnen de raad, binnen het ambtelijk apparaat, onder

burgers, tussen al die partijen, en met buurgemeenten.

• Erg Nederlandse manier van met referenda omgaan: een re-fair-

rendum waarin altijd de nuances die de winnaars aanbrengen zowel als de

stem van de minderheid worden toegevoegd aan het besluit.

Uitvoeringsruimte met dank aan de burger.

• Nederlandse Patent aanvraag loopt (nummer 2013800).

• Kan een geformaliseerd worden tot onderdeel van reguliere lokale

processen.

• Iedereen in de gemeente kan zeggen dat hij of zij elke dag meetelt

in de politiek.

• Je kunt als burger zelfs aangeven aan welke besluiten jouw bijdrage

een doorslaggevende draai heeft gegeven.

• Individuele raadsleden kunnen beter verantwoorden wat hun

bijdrage aan het proces was: begeleider, initiator, etc

• Lokale politiek terug in de handen van burgers.

impact Het e-debat en het re-fair-rendum kunnen een structurele plaats gaan

innemen in zaken vallend onder Gemeentewet art. 150, bijvoorbeeld. Zo

kan, bijvoorbeeld, iedere derde dinsdag van de maand een gemeentevraag

gesteld worden, die dan een week later beantwoord is en vervolgens met

betrokken burgers in een raadscie of de raad besproken wordt. Dat zijn

allemaal lokale invullingen, zonder verplichtend karakter.

De ruimte kan gecreeerd worden om het proces op te nemen in de

Gemeentewet.

uitvoeringskracht

overdraagbaar Iedere gemeente kan indien zij wenst toegang krijgen tot deze oplossing.

De specifieke inrichting kan op gemeentelijk niveau worden bepaald, dus er

is altijd ruimte voor lokaal initiatief en lokale kleur. Na een opstartfase van

tussen een paar weken en altijd minder dan een half jaar zullen 99%

procent alle betrokkenen met het grootste gemak van het proces gebruik

kunnen maken.


team Thinkin bv

Ondersteuning

Exposure Graag zijn wij betrokken bij de dag van de Democratie en tonen onze

oplossing

Expertise Wij hebben er het volste vertrouwen in dat samen met het Ministerie een

cluster van samenwerkende gemeente gevonden kan worden die als eerste in

Nederland willen beginnen met deze vorm van samenwerking. de eerste

individuele gemeente heeft zich al gemeld.

Financiering Mochten de samenwerkende gemeenten het naar rato gedeelde bedrag voor

een pilot niet kunnen neerleggen, bv omdat het een art. 12 gemeente is, dan

zou het gewaardeerd worden als het Ministerie die hobbel kan wegnemen.

Dus dat betekent een deel van ca. max € 50K (excl btw)

Regelruimte De gemeenten hebben naar alle waarschijnlijkheid voldoende aan hun eigen

al bestaande mogelijkheden.

Toelichting Daarnaast zou een actieve monitoring vanuit het Ministerie zeer op prijks

gesteld worden, temeer daar in deze pilot een potentiele structurele

versterking van de lokale en nu nog niet bestaande inter-lokale democratie

wordt aangeboden.

Via het e-mail adres volgt nog enige informatie over Thinkin.

Lokaal nader te bepalen, dit project is op zoek naar een gemeenten-cluster

Project 72

Naam Jongerencongres over armoede

datum 9-7-2015 16:17:16


lokale media en democratie, netwerk democratie, jongeren betrekken bij de

lokale democratie

concreet De Kleine Ambassade heeft vaak teruggekregen van gemeenten dat het

nauwelijks lukt om jongeren te betrekken bij de gemeente en dat bijvoorbeeld

een jongerenraad moeilijk van de grond komt. In de loop der jaren heeft de

Kleine Ambassade hier een weg in gevonden. We hebben inmiddels veel

ervaring met het organiseren van participatieprojecten voor jongeren en weten

hoe we jongeren intrinsiek kunt motiveren om mee te denken over zaken die

spelen binnen hun leefomgeving. Hierbij draait het niet om het politieke

aspect, zoals het naspelen van politieke partijen. Wat beter werkt is dat

jongeren gezamenlijk nadenken over in welke omgeving zij willen leven en

hoe verbeteringen in de stad tot stand komen.

In plaats van een jongerenraad denken wij dat jongerencongressen rondom

verschillende vraagstukken een betere vorm is om jongeren te betrekken bij

de gemeente. Met een jongerenraad worden structureel dezelfde jongeren bij

de gemeente betrokken. Vaak is het maar een beperkte groep jongeren die

enthousiast genoeg is om hier zich zo intensief voor in te zetten. Met een

congres kan een grote jongeren binnen een kort tijdbestek intensief aan de

slag met een vraagstuk. Hierdoor verslapt hun aandacht niet en kunnen ze

met elkaar tot goede resultaten komen. Met deze vorm kun je bovendien veel

meer jongeren betrekken bij de leefomgeving.

Met de eerste editie van het jongerencongres willen we jongeren uit

Schiedam, Vlaardingen en Maassluis betrekken bij het armoedevraagstuk van

hun gemeente. Armoede staat bij jongeren uit deze regio hoog op de agenda.

Zo koos het merendeel van 800 Schiedamse jongeren armoede als

belangrijkste onderwerp in een enquête voor de gemeenteraadsverkiezingen

2014. Met deze enquête werd aan 800 jongeren gevraagd welke thema’s

volgens hen hoog op de agenda van de gemeentepolitiek moesten komen te

staan.

Dit congres willen we samen met een groep jongeren organiseren, zodat het

congres echt iets van de jongeren wordt en het goed aansluit bij de

belevingswereld van deze doelgroep. Jongeren van middelbare scholen uit

Schiedam, Vlaardingen en Maassluis kunnen aan het congres deelnemen. We

richten ons op deze drie gemeenten, omdat zij sinds 2015 samenwerken op

het gebied van armoede. Op de eerste dag van het congres staat het vergaren

van kennis centraal. We vinden het belangrijk dat de jongeren eerst veel

kennis opdoen over armoede, omdat ze alleen dan met gefundeerde

oplossingen kunnen komen. Ook worden er op deze dag prikkelende vragen

aan de jongeren voorgelegd die wat meer filosofisch van aard zijn: Wat is een

rechtvaardige samenleving? Zijn we allemaal gelijk? Hoe zorg je voor een

eerlijke verdeling van kansen? Voor deze eerste dag willen we diverse experts

en wetenschappers uitnodigen die veel kennis hebben over de verschillende

aspecten van armoede. Deze vooraanstaande sprekers informeren de

jongeren, elk vanuit een ander perspectief over het armoedeprobleem en/of

mogelijke oplossingen hiervoor. We denken hierbij aan sprekers als: Rutger

Bregman, Jodi Mak, Martine Delfos, Henriëtte Prast en de Kinderombudsman.

Voor de tweede dag willen we allerlei creatieve denkers, trainers en coaches

uitnodigen die de jongeren kunnen uitdagen om vanuit andere invalshoeken

naar het armoedeprobleem te kijken. De jongeren gaan deze dag in kleine

groepen uiteen en denken na over mogelijke oplossingen voor het

armoedeprobleem. Onder begeleiding werken ze hun oplossingen voor het

armoedeprobleem verder uit en maken ze hier een pitch van. Ook voor deze

dag willen we een inspirerende spreker uitnodigen, zoals: Ionica Smeets,

Daan Roosegaarde of Bas Haring.

Het jongerencongres willen we afsluiten met een groot diner en debat waar

allerlei volwassenen uit onder andere de politiek, het bedrijfsleven en het

onderwijs voor worden uitgenodigd. De jongeren gaan tijdens dit evenement

hun oplossingen pitchen voor het armoedeprobleem in hun regio. We hopen

zo bij de genodigden voor commitment te kunnen zorgen om de oplossingen

van de jongeren serieus op te gaan pakken. Alle ideeën en oplossingen van

de jongeren met betrekking tot het armoedeprobleem in de regio willen we

bundelen in een resultat

vernieuwend Een jongerencongres is een hele andere manier om jongeren inspraak te

geven. In plaats van dat ze mogen schieten op een beleidsnota die al voor

een groot deel is opgesteld, worden ze nu bij het beginpunt van het

besluitvormingsproces betrokken. Op een gelijkwaardige manier gaan

jongeren met elkaar, maar ook met ambtenaren, de politiek, bedrijven en

andere organisaties in de stad, in gesprek over samenleven in de stad.

impact We gaan er zorg voor dragen dat de oplossingen die de jongeren tijdens

het jongerencongres aandragen, worden doorgevoerd in het beleid. De

oplossingen van de jongeren worden niet alleen opgepakt door de

gemeente, maar ook door bedrijven, het onderwijs en andere partijen uit de

stad. Er ontstaan zo nieuwe samenwerkingen en verbindingen tussen al

deze partijen. Dit zal ook na drie jaar nog merkbaar zijn. Naar verwachting

worden er na dit eerste jongerencongres over armoede, ook

jongerencongressen georganiseerd over andere thema’s.

uitvoeringskracht

overdraagbaar Andere gemeenten kunnen deze werkvorm ook overnemen, om jongeren,

maar ook andere doelgroepen meer te betrekken bij de stad.


team De Kleine Ambassade , een stichting die gespecialiseerd is in

kinder/jongerenparticipatie en het betrekken van kinderen en jongeren bij hun

eigen leefomgeving; de gemeenten Schiedam, Vlaardingen en Maassluis en

middelbare scholen uit Schiedam, Vlaardingen en Maassluis.

Ondersteuning

Exposure Voor dit project is veel exposure nodig, niet alleen om sprekers aan te

trekken, maar om met dit project een voorbeeld te kunnen zijn voor de rest

van Nederland, hoe je om kunt gaan met jongerenparticipatie.

Expertise Het zou mooi zijn als er onderzoek zou kunnen worden gedaan naar deze

methodiek en dat een onafhankelijke partij inzichtelijk kan maken wat de

opbrengsten zijn van het jongerencongres. Op die manier krijgt het

jongerencongres een keurmerk en hebben andere gemeenten er

waarschijnlijk eerder vertrouwen in dat dit een goede aanpak is om jongeren

meer te betrekken bij de leefomgeving.

Financiering We hebben nog een dekkingstekort van 12.500,00, we hebben nog een

aantal fondsaanvragen uitstaan, maar als Democratic Challenge hier ook iets

in zou kunnen betekenen, zou dit erg fijn zijn.

Regelruimte Graag zouden we ondersteuning willen m.b.t. de volgende uitdaging: hoe kun

je ervoor zorgen dat gemeenten zich committeren aan de adviezen van de

jongeren?

Toelichting Graag wil ik ermee beginnen dat we al blij zijn met elke vorm van

ondersteuning u kunt bieden. Op het gebied van jongerenparticipatie hebben

we zelf al veel expertise, maar we hopen dat we vanuit Democratic Challenge

de volgende ondersteuning kunnen verwachten: het bij een groot publiek

onder de aandacht brengen van dit initiatief; een financiële bijdrage of tips

voor andere financieringsmogelijkheden en advies met betrekking tot onze

vraag op het gebied van 'regelruimte'.

Lokaal Schiedam (jongeren uit de gemeenten Schiedam, Vlaardingen en Maassluis

kunnen hier aan deelnemen

Project 73

Naam Placemaking Dordrecht

datum 9-7-2015 16:40:19


concreet Placemaking is een wijze van gebiedsontwikkeling die niet uitgaat van een ruimtelijk

ontwerp of plan, maar de gebruikers van een plek centraal stelt. Samen met

belanghebbenden wordt gezocht naar een optimaal ontwerp, waarin het gebruik en de

gebruikswaarde van de plek centraal staat. Het doel is een omgeving te creëren die het

welzijn, het geluk en de gezondheid van gebruikers verbetert. Een plek waar de

gebruiker zich thuis voelt. De verwachting is dat de plek hierdoor niet langer als

gemeentelijk, maar als maatschappelijk eigendom wordt ervaren. Hierdoor zal de

betrokkenheid van belanghebbenden bij de instandhouding van de plek toenemen. Om

het maatschappelijk eigendom te bevorderen is het niet alleen belangrijk de

belanghebbenden tijdig te betrekken, maar hen ook nadrukkelijk te betrekken bij de

besluitvorming.

Dordrecht heeft ervaring met placemaking op buurtniveau, maar wil de methode nu

gaan toepassen op wijkniveau. Daarbij zijn meer belanghebbenden betrokken en zijn

ook de bestuurlijke verantwoordelijkheden duidelijker zichtbaar. De ambtelijke en

bestuurlijke leerervaringen zullen hierdoor toenemen en de kloof tussen bestuur en

burgers zal verder worden verkleind. Bij de herinrichting van drie wijkpleinen wil

Dordrecht de methode van placemaking gaan inzetten. Deze projecten zijn opgenomen

in de meerjaren onderhoudsbegroting van 2016/17 en bedragen gezamenlijk een

aanzienlijke investering.

vernieuwend Met placemaking willen we nadrukkelijk stilstaan bij het leveren van

maatwerk voor alle betrokkenen een plek. Vaak wordt nu direct naar een

oplossing gezocht door een ontwerp te maken, terwijl het gebruik van de

plek en de wensen over het gebruik onvoldoende zijn doorgrond.

Placemaking is geen nieuw concept maar in Dordrecht willen we

belanghebbenden niet alleen betrekken bij het opstellen van een ontwerp,

maar juist ook bij de besluitvorming. Als je mag meebeslissen ben je nog

meer bereid je in te zetten voor het instant houden en beheren van een

plek.

impact Om belanghebbenden meer eigenaar te laten voelen van de oplossing,

moeten zij betrokken worden bij de besluitvorming. De huidige

representatieve gemeentelijke democratie moet een weg vinden

beslisbevoegdheden te delegeren of om in samenwerking met

belanghebbenden een besluit te nemen. Als ze daar in slaagt zal de lokale

democratie meer aansluiting vinden bij de kiezers, wordt de kennis en

kracht van de bewoners en ondernemer niet alleen ingezet voor het eigen

belang maar voor de stad als geheel en ontstaat een positief klimaat voor

nieuwe initiatieven.

uitvoeringskracht

overdraagbaar Dordrecht gaat bij drie grote en concrete projecten experimenteren met

placemaking en nieuwe vormen van besluitvorming. Op buurtniveau is al

enige ervaring opgedaan, maar deze willen wij verder uitbouwen door

placemaking ook op wijkniveau toe te passen. Een belangrijk onderdeel van

het project is het verzamelen en uitdragen van ervaring. Dat hoeft zich niet

te beperken tot Dordrecht. Wij overwegen onze ervaringen in de vorm van

meerdere korte YouTube filmpjes te bundelen tot een eenvoudig

toegankelijk naslagwerk.


team Per plein worden alle belanghebbende uitgenodigd deel te nemen aan het

proces. Daarbij moet gedacht worden aan: bewoners, ondernemers,

instellingen, verenigingen, gemeentelijke diensten en service- en

hulpdiensten.

Ondersteuning

Exposure Bekendheid van dit project zal de impact ervan vergroten. Ook gezien de

hoge mate van overdraagbaarheid verhoogd exposure naar andere

gemeenten in Nederland de impact van het project.

Expertise Expertise op het gebied van onderzoek/evaluatie en waar nodig ook

wetenschappelijke onderbouwing zijn in mindere mate aanwezig bij betrokken

partijen. Ondersteuning op dit gebied vanuit DC zou daarom wenselijk zijn.

Financiering Hoewel een verdienmodel onderdeel is van het project komen de

ontwikkelkosten in eerste instantie voor rekening van de betrokken

organisaties en gemeenten. Dit voorschot wordt bij succes met rente

terugbetaald. In feite zou dit kunnen worden gezien als een soort van Social

Impact Bond. Graag zouden we in gesprek gaan met DC over een soortgelijke

investering in de ontwikkelkosten in de vorm van een SIB.

Regelruimte Qua regelruimte voorzien we voor dit project geen problemen.

Toelichting Tijdens de incubatordag is kennisgemaakt met het sociocratisch centrum.

Graag zouden wij met het centrum willen samenwerken in de ontwikkeling van

nieuwe structuren, technieken en vaardigheden om de bewoners meer te

betrekken bij de besluitvorming rond projecten. Daarnaast zoeken wij steun en

middelen om onze ervaringen effectief over te dragen en de aanpak te

verbreden.

Lokaal Herinrichting van drie wijkpleinen in Dordrecht: Vrieseplein, winkelcentrum

Crabbehof en Damplein.

Project 74

Naam We kunnen elkaar nog meer vertellen…

datum

7-9-2015 16:41:32

Thema’s e-democratie, open democratie

concreet Doelen:

• Samen leven niet moeilijker maken dan dat het van zichzelf al is.

• Heldere en gemeenschappelijke taal over samen leven.

• Overzicht op wederzijdse afhankelijkheid van leef- en systeemwereld.

• Inzicht wat betreft persoonlijke toegevoegde waarde voor de ander en omgeving.

• Inzicht wat betreft toegevoegde waarde van de ander voor jou.

• Uitzicht op een aansprekende leefomgeving.

• Online mogelijkheden benutten voor het versterken van offline.

• Een aansprekende wij(k)agenda waarbij de regie zo dicht mogelijk bij de inwoners

zelf wordt gelaten…

Hoe?

1. Introductie van een helder en gemeenschappelijk begrippenkader over samen leven

(5R), wat bruikbaar is voor gezin, school en samenleving (integraal/samenhangend).

2. Gebruik van een “offline-based community tool” (OBCT) waarbij wijkbewoners op

aansprekende wijze gestimuleerd worden mee te doen, denken, durven en dromen…

als het gaat over hun wijk. De verbinding van de brede en (in)formele nuldelijn wordt

hiermee ook versterkt. Een eerste test-versie (voor het project Verrijk je Wijk voor de

gemeente Den Haag) is al beschikbaar.

Op welke wijze vernieuwt het de lokale democratie?

Doel van het project is niet zozeer het vernieuwen van de lokale democratie, als wel

het versterken ervan. Door het gebruik van een heldere en gemeenschappelijke manier

van spreken over de wederzijdse afhankelijkheid tussen inwoners en gemeente heeft

een positief effect op een effectieve samenwerking tussen deze twee. Bijkomend

voordeel is dat op basis van deze taal zowel de gemeentelijke dienstverlening, ook veel

gehoorde begrippen als 'eigen kracht' en 'zelf- en samenredzaamheid' concreet kan

worden gemaakt als een verhouding van (slechts) vijf werkwoorden. Doordat het

begrippenkader aansluit op het systeem van de leefwereld wordt het door alle

betrokken (h)erkent. Het maakt zichtbaar hoe een rechtsstaat (regels/sturen) en

democratie (betekenissen/volgen) dienend zijn aan een samenleving

(geheimen/verwonderen).

vernieuwend

Het plan is vernieuwend omdat het principe ervan op verschillende niveaus

van samenleven toe te passen is (gezin, school/werk en samenleving). Het

gezin kan daarbij gezien worden als mini-samenleving en de samenleving als

groot gezin. Het betreft een doorontwikkeling van het pedagogisch quitte van

Wim ter Horst wat hij al beschreven heeft in 1980... In combinatie met de

online-mogelijkheden van tegenwoordig is dit project een duidelijk voorbeeld

van in- en renovatie.

impact Omdat dit project 'slechts' een handvat biedt om het onderlinge gesprek over

samenleven te verhelderen, vraagt het niet veel onderhoud. De duurzame

impact van het project zal verbonden zijn aan de toegevoegde waarde die de

gebruikers van het begrippenkader ervaren. Daarnaast is het onze

verwachting dat hoe bekender en vanzelfsprekender het gebruik van dit

begrippenkader is binnen het sociaal domein, hoe groter de impact zal zijn.

uitvoeringskracht

overdraagbaar

Aangezien het eerder genoemde systeem van de leefwereld (waarop het

begrippenkader gebaseerd is) een universeel karakter heeft, is de

overdraagbaarheid van het project naar onze verwachting zeer hoog.


team Ontwikkelburo Auxanon (Simon Bax), Gemeente Ede (er worden nog

gesprekken gevoerd met Den Haag en Kampen)

Ondersteuning

Exposure Bekendheid van dit project zal de impact ervan vergroten. Ook gezien de

hoge mate van overdraagbaarheid verhoogd exposure naar andere

gemeenten in Nederland de impact van het project.

Expertise Expertise op het gebied van onderzoek/evaluatie en waar nodig ook

wetenschappelijke onderbouwing zijn in mindere mate aanwezig bij betrokken

partijen. Ondersteuning op dit gebied vanuit DC zou daarom wenselijk zijn.

Financiering Hoewel een verdienmodel onderdeel is van het project komen de

ontwikkelkosten in eerste instantie voor rekening van de betrokken

organisaties en gemeenten. Dit voorschot wordt bij succes met rente

terugbetaald. In feite zou dit kunnen worden gezien als een soort van Social

Impact Bond. Graag zouden we in gesprek gaan met DC over een soortgelijke

investering in de ontwikkelkosten in de vorm van een SIB.

Regelruimte

Qua regelruimte voorzien we voor dit project geen problemen.

Toelichting Vanuit DC verwachten wij qua ondersteuning vooral de verbinding met de

andere deelnemers met vergelijkbare projecten, constructieve feedback,

wellicht een SIB met de VNG?! en netwerkmogelijkheden om het draagvlak

voor het project onder gemeenten te vergroten. Sowieso biedt deze DC een

mooi 'excuus' en een deadline om samenwerking concreet te maken.

Daarmee heeft DC nu al een vliegwieleffect gehad, waarvoor dank. Per mail

sturen wij jullie nog een presentatie met de inhoudelijke grote lijn van het

begrippenkader die ter inspiratie ook gegeven is op de #D1000 in Apeldoorn.

Lokaal

Ede

Project 75

Naam Leertraject ‘Samenwerking initiatiefnemers en gemeente’

datum

7-9-2015 19:35:02


versterking van de samenwerking tussen initiatiefnemers en gemeente

concreet Het leertraject is onderdeel van -en komt voort uiteen langere, reeds lopende,

samenwerking tussen gemeente en initiatiefnemers. In december 2014 vond het

Festival ‘Utrecht Maken We Samen’ plaats. Dit festival rondom het versterken van

initiatieven in de stad is een co-creatie geweest tussen initiatiefnemers en de gemeente

Utrecht. Zowel inhoudelijk als procesmatig is het festival gezamenlijk georganiseerd.

Een succesvol festival met twintig workshops en gevarieerde en waardevolle output.

Deze output heeft geresulteerd in een dynamisch document dat wederom in

samenwerking met de stad is en wordt vormgegeven; De agenda ‘Ruim baan voor

initiatief – routekaart 2015’;

http://www.utrecht.nl/fileadmin/uploads/documenten/1.concern-bestuur-

ontwikkeling/Wijken/Participatie/Jij_maakt_Utrecht/Ruim_baan_voor_initiatief_-

_Agenda_etappe_2015.pdf

De uitvoering van agendapunt 1: al doende leren staat centraal in deze aanmelding.

Het doel van het project is om met betrokken actoren (in elk geval initiatiefnemers en

ambtenaren, wellicht ook raadsleden) te leren ‘on the job’, dus tijdens de

samenwerking die gaande is. Door dilemma’s en obstakels te adresseren, te

reflecteren op de samenwerking en in overleg bij te sturen. Voor een aantal casussen

van concrete samenwerking willen we dit proces gedurende een aantal maanden

volgen en vastleggen om te kunnen gebruiken in andere situaties en breder in en

buiten de gemeentelijke organisatie te kunnen delen.

We gaan daarbij samenwerken met kennisinstituten zoals het Onderzoeksnetwerk

Sociaal Domein Utrecht (Universiteit Utrecht, Hogeschool Utrecht, Universiteit voor

Humanistiek) of de USBO.

Concreet gaat het in dit project om ervaringsleren door betrokken actoren. Specifiek

wordt aandacht besteed aan het voeren van ‘het goede gesprek’ en het organiseren

van reflectie in de samenwerking. Door samen met initiatiefnemers te leren verbeteren

we de lokale participatieve democratie.

vernieuwend

Het leertraject onderscheidt zich door de sterke koppeling aan de praktijk. We

organiseren reflectie op die praktijk terwijl deze plaatsvindt. Dit biedt zowel

voor betrokken ambtenaren als initiatiefnemers de mogelijkheid om te leren en

beter begrip te krijgen voor elkaars positie. Ook verbinden we het leerproces

met de persoonlijke ontwikkeling van betrokkenen. We verwachten dat de

opbrengst zich niet alleen zal uitdrukken in inhoudelijke ‘werkende elementen’

voor een goede samenwerking maar ook in een methode van het organiseren

van reflectie in de praktijk die breder toepasbaar is.

De worteling in de praktijk, de gerichtheid op zowel ambtenaren als

initiatiefnemers en de ambitie om reflectie een normaal onderdeel van het

werk te laten zijn maken dit traject vernieuwend en onderscheidend.

impact

We verwachten een betere samenwerking tussen ambtenaren en

initiatiefnemers, en daarmee een vruchtbaarder klimaat voor initiatieven in de

stad en een versterking van de participatieve democratie. Daarnaast het

doorbreken van oude werkwijzen en patronen en een ambtelijke organisatie

die opener, scherper, wendbaarder en betrouwbaarder zal zijn. Als het lukt

raadselden te betrekken zal het naar verwachting ook een positieve invloed

hebben op de rol van de gemeenteraad t.a.v. initiatieven.

uitvoeringskracht

overdraagbaar Zowel de te verwachten oogst aan ‘werkende elementen’ in een

samenwerking tussen initiatiefnemers en gemeenteambtenaren als de

methodiek van reflectie tijdens de praktijk kunnen voor andere gemeenten

waardevol zijn. Dat geldt ook voor de gekozen vormen (bijv. met film) om

casussen te volgen en vast te leggen voor bredere verspreiding en gebruik.

De casuïstiek biedt aanknopingspunten voor een goed gesprek over

samenwerking. Deze aanknopingspunten kunnen in toekomstige

samenwerkingsverbanden als leidraad dienen.


team

Het leertraject wordt door initiatiefnemers en ambtenaren gezamenlijk vorm

gegeven.

Er zal in koppels worden gewerkt tussen initiatiefnemers en ambtenaren op

concrete casuïstiek.

Voor een goede begeleiding op reflectie in de samenwerking zal een externe

partij worden betrokken.

Het betrekken van een (lokaal) kennisinstituut zoals Platform 31, Universiteit

voor Humanistiek of USBO wordt momenteel onderzocht.

Ondersteuning

Exposure Het delen van Utrechtse ervaringen binnen als buiten de eigen stad zou een

mooie bijdrage leveren aan het project.

Expertise Kennis over het organiseren van leren in de praktijk.

Kennis over verspreiding en toepassing van opgedane ervaringen en lessen

binnen en buiten de organisatie.

Financiering Meerdere malen per jaar vindt een bijeenkomst tussen initiatiefnemers en

ambtenaren plaats om de voortgang, follow-up en de leerervaringen van de

samenwerking te bespreken. Een financiële bijdrage voor deze bijeenkomsten

helpt om de resultaten breder deelbaar te maken.

Regelruimte De samenwerking tussen gemeente en initiatiefnemers kan bemoeilijkt

worden door bestaande regelgeving. Het kan zijn dat bij de uitvoering van het

leertraject suggesties worden gedaan om gemeentelijke of landelijke

regelgeving aan te passen of te experimenteren met meer regelruimte.

Toelichting Zie de toelichting op bovenstaand punten.

Lokaal Utrecht

Project 76

Naam Cooperatieve vertegenwoordiging

datum 7-9-2015 20:27:49



concreet Wat zou er gebeuren als we beslissingen en daarmee de invloed weer dichterbij

mensen brengen? Dat mensen zich weer ‘eigenaar’ van hun eigen straat, buurt en wijk

laten voelen? Dat we ons realiseren dat er behoefte is en steeds meer ontstaat naar

een nieuw model van lokaal bestuur. Een model dat verder gaat dan stemmen, of zoals

steeds vaker: niet meer stemmen. Een model dat uitgaat van het versterken van elkaar

en minder reactief is.

Een manier om dit te bereiken is een ‘cooperative council ‘ ofwel een coöperatieve

gemeenteraad met een vertegenwoordiging van lokale politici en inwoners. Met

gelijkwaardige invloed en zeggenschap. In Engeland zijn ze al bezig met deze vorm

van gezamenlijk beslissen, zie het ‘Innovation Network Cooperative Councils’

(www.coopinnovation.co.uk) en/of http://youtube.be/LMh77gw9WQ8

Ze gaan in Engeland uit van een aantal principes: inwoners worden niet uitgenodigd op

basis van expertise of netwerk. Nee, alle inwoners zijn experts als het om hun eigen

wijk gaat omdat ze er wonen. Deelnemers worden verkozen door middel van loting,

voor een afgesproken periode, waarna gerouleerd wordt zodat steeds meer

wijkbewoners betrokken worden en invloed krijgen. Daarnaast gaat men uit van een

gelijkwaardige informatiepositie. Met andere woorden: zowel lokale politici als inwoners

hebben toegang tot dezelfde, begrijpelijke informatie over de te bespreken

onderwerpen. En ten slotte hoort bij beslisrecht ook budgetrecht dat wat coöperatief

besloten wordt ook coöperatief wordt betaald.

En nu Groningen. Want wat onder andere in Londen kan, moet ook in Groningen

kunnen, ondanks dat de lokale democratie in Nederland anders is ingericht. Daarom

willen we in een wijk in de Stad Groningen starten met een experiment rondom een

‘cooperative council’ of te wel met een coöperatie

vernieuwend Vernieuwend? Jazeker! Het gebeurt nog niet in Nederland. En coöperatieve

vertegenwoordiging zet aan tot zowel bestuurlijke als democratische

vernieuwing en heeft daardoor ook mogelijk bestuurlijke juridische effecten.

Want wellicht is de lokale overheid straks niet meer nodig? Kunnen we met

veel minder of zelfs wel geen ambtelijke organisatie? Is onze huidige vorm van

democratie wel ingericht op niet alleen mondige maar ook meebeslissende

burgers? We werken met dit experiment aan het opdoen van ‘democratische

ervaring'. Door de lokale overheid zo groot te maken, zijn burgers zelfs vaak

verleerd samen beslissingen te nemen en samen zaken te creëren.

impact

De grondwet is aangepast om cooperatief besturen mogelijk te maken. Dus

niet alleen voor Groningen maar voor elke gemeente. De gemeenteraad van

Groningen is structureel veranderd. Er wordt significant minder op het

Stadhuis gedebatteerd en veel meer coöperatief besloten en uitgevoerd in

wijken zelf. In meerdere wijken is dit de manier van werken geworden en

meerdere wijken staan te springen om ook zo te gaan werken.

Wijkwethouders zien het als de manier om de gemeenschap op wijkniveau te

versterken.

De ambtelijke organisatie werkt op wijkniveau en heeft een aantal taken

afgestoten of overgedragen aan inwoners omdat ze er middels de

cooperatieve vertegenwoordiging achter komen dat middelen anders of niet

ingezet hoefden te worden. Inwoners uit de wijken met coöperatieve

vertegenwoordiging zijn de grootste ambassadeurs. Het vertrouwen is

toegenomen; wat ze vinden doet er daadwerkelijk toe en inwoners hebben ook

meer begrip voor dat wat niet kan. Bewoners lossen samen zaken op.

uitvoeringskracht

overdraagbaar De coöperatieve vertegenwoordiging verandert de structuur van de lokale

democratie waarmee het overdraagbaar is op elke willekeurige andere

gemeente. Omvang en samenstelling zijn niet van invloed.


team Liesbeth van de Wetering (dromenmakelaar gemeente Groningen), Frans

Kerver (ondernemer), Marian van Voorn (Stadjer), Wieke Paulusma (raadslid),

Roeland van der Schaaf (wethouder)

Ondersteuning

Exposure Website / Persaandacht. Met name ook ondersteuning om het geen

bestuurlijke hype te maken; belang bij onderzoeksjournalistiek Mogelijke

verbindingen met andere plekken waar dit gebeurt (in NL en buitenland)

organiseren. Wellicht een leergroep met Engeland?

Expertise Juridische ondersteuning, hoe om te gaan met verandering in wet en

regelgeving op gebied van lokaal bestuur

Lobby expert voor lokaal en regionale overheid

Onderzoek en evaluatie waardoor ‘cooperatieve vertegenwoordiging’ zo

makkelijk mogelijk overdraagbaar is in/naar andere gemeenten

Hoe informatie delen met de gelote inwoners, zodat er een gelijkwaardige

informatiepositie ontstaat

Graag gaan we met jullie in gesprek hoe en met wie we ons team kunnen

uitbreiden met mensen uit jullie ‘expertise pool’.

Financiering Er is veel ervaring opgedaan tijdens het organiseren van de G1000

Groningen t.a.v. begroting en mogelijke kosten, maar we gaan graag in

overleg over daadwerkelijke kosten en mogelijkheden.

Regelruimte Mogelijk is de experimenteerwet nodig om eea in werking te kunnen zetten in

bestuurswet. Ruimte om te experimenteren is een randvoorwaarde.

Toelichting Zie bovenstaand

Lokaal Groningen

Project 77

Naam Maatschappelijke aandeelhouders: Nijmegenaren aan zet

datum 7-10-2015 6:41:22

Thema’s besluitvorming processen, democratisering initiatieven

concreet Een werkgroep van 7 raadsleden uit de gemeenteraad van Nijmegen wil de

zeggenschap van Nijmegenaren op maatschappelijke instellingen vergroten. Hoe

kunnen we zorgen dat bewoners meer te zeggen krijgen over de besluiten van

woningcorporaties, onderwijsbesturen en zorginstellingen? Formeel gaat de

gemeenteraad niet over deze vraag. Toch nemen we initiatief om het gesprek hierover

te voeren in de stad. We hebben circa 10 interviews gehouden met bestuurders,

toezichthouders en inspraakorganen vanuit de drie sectoren. Na de zomer willen we

een stadsconferentie organiseren, om partijen te verbinden, te verrijken met goede

ideeen en te stimuleren aan de slag te gaan met de invloed van Nijmegenaren. We

hopen dat er veel maatschappelijke aandeelhouders ontstaan

vernieuwend De term maatschappelijk aandeelhouder komt uit een publicatie van de WRR

(van tweeluik naar driehoek) waarin wordt gepleit voor gezonde tegenspraak

van bestuurders van maatschappelijke instellingen. Het vernieuwende aan ons

project is dat we vanuit de lokale politiek, de gemeenteraad, de discussie

hierover zijn gestart en dat we een actieve rol nemen om dit te bevorderen in

onze stad.

impact

Als we slagen in onze opzet, praten er in de toekomst meer en andere

Nijmegenaren mee over besluiten van onderwijsinstellingen, zorginstellingen,

ziekenhuizen en woningcorporaties. Naast meepraten, besluiten ze ook

daadwerkelijk over een aantal zaken. De invloed van bewoners is vergroot en

vindt plaats in nieuwe werkvormen, die hun waarde bewijzen en bij succes

jarenlang blijven bestaan.

uitvoeringskracht

overdraagbaar De legitimiteit van de keuzes van maatschappelijke instellingen staat overal in

Nederland onder druk. Wie praat en besluit er mee over belangrijke besluiten

van deze organisaties? Vaak zijn dit oudere, goed opgeleide bewoners. Hoe

kunnen we andere bewoners in beeld krijgen en hoe kunnen we de beweging

maken van meepraten naar meebesluiten? Dit zijn universele vragen. De

actieve rol die de Nijmeegse gemeenteraad kiest, kan inspirerend zijn voor

andere raden.


team De gemeenteraad van Nijmegen

Ondersteuning

Exposure We willen een geslaagde stadsconferentie organiseren, waar

vertegenwoordigers van clienten, huurders, patienten, ouders massaal

aanwezig zijn. Ook bestuurders en toezichthouders van alle instellingen uit

onze gemeente hopen we te ontmoeten. Hiervoor moeten we een grote groep

bereiken, waarvoor exposure wenselijk is.

Expertise Op de stadsconferentie willen we inspirerende voorbeelden laten zien. Welke

corporatie, schoolbestuur of zorginstelling heeft bewoners al echte

zeggenschap gegeven en hoe zijn de ervaringen daarmee? Welke

randvoorwaarden moeten daarvoor gecreeerd worden? Deze goede

voorbeelden kennen we in Nijmegen nog niet, de expertise kan ons helpen

deze wel te vinden.

Financiering nvt

Regelruimte nvt

Toelichting Graag willen we dat vanuit deze wedstrijd met ons wordt meegedacht hoe we

echt een beweging in gang kunnen zetten in onze gemeente. Hoe kunnen we

zorgen dat bewoners kunnen meepraten over wezenlijke besluiten van

maatschappelijke instellingen? De stadsconferentie is een eerste en

essentiele stap in dat traject. Het opzetten van zo'n conferentie en het doen

slagen ervan, daarvoor zoeken we ondersteuning in de vorm van kennis en

publiciteit.

Lokaal Nijmegen

Project 78

Naam SJEK! de burgerbegroting app

datum 7-10-2015 7:56:11

Thema’s e-democratie, begroting, democratisering initiatieven

concreet Bij begrotingen is de burgerparticipatie meestal nog ver te zoeken. Inwoners staan nog

ver weg van de gemeentebegroting. Het is een feestje voor professionals, daarna

bestuurders, daarna Raadsleden. De rest van het jaar leggen deze op straat uit

waarom wensen niet doorgaan, want ´te weinig geld´. Dat is opvallend. Wij zouden juist

willen dat inwoners vóóraf meedenken en onderhandelen. Hoe gaan zij publiek geld

verdelen? Op welke manier heeft mijn gemeente, mijn buurt of mijn wijk daar het

meeste profijt van? Het is toch óns geld in ónze gemeente.

>>> Lees meer op: http://pinkvalley.tumblr.com/post/116589368279/burgerbegroting-

via-een-app-wie-helpt-mee-op.

'SJEK! de burgerbegroting app' stelt iedereen in staat om zijn of haar verbeteridee voor

wijk, dorp of stad te lanceren. Het idee kan vervolgens via likes en een Wikipedia-

achtige ‘community’ verder worden aangescherpt, waarna de beste ideeën uiteindelijk

daadwerkelijk in praktijk worden gebracht.

vernieuwend

Er ontstaan meer en meer projecten rondom een burgerbegroting. De stap

naar een app is echter nog nergens geconcretiseerd, maar wordt wel

veelvuldig benoemd. Bij gemeenten zit de expertise, binnen PinkValley

hebben wij kennis van technologie. We zijn dan inmiddels ook in gesprek met

diverse gemeenten om daar de samenwerking op te zoeken. Net als bij de

apps van PinkValley editie 2014 hebben we de intentie om samen (!) de

publieke dienstverlening te verbeteren.

>>> Lees meer over PinkValley: http://pinkvalley.tumblr.com/over.

impact

Inwoners denken vóóraf mee en onderhandelen met de gemeente over welke

projecten/initiatieven worden gerealiseerd. De burgers hebben invloed op hoe

het publieke geld - óns geld, in ónze gemeente, wordt verdeeld; op welke

manier heeft mijn gemeente, mijn buurt of mijn wijk daar het meeste profijt

van?

Een logisch onderdeel in de participatiemaatschappij. Een doe-democratie.

Vaak krijgt het de uitleg van ‘een maatschappij waarin iedereen die dat kan,

verantwoordelijkheid neemt voor zijn of haar eigen leven en omgeving’.

uitvoeringskracht

overdraagbaar PinkValley heeft als doel om de publieke dienstverlening voor de gehele

lokale overheid te verbeteren. Het idee wordt ontwikkeld met een aantal

pilotgemeenten en daarna uitgerold in heel Nederland.


team PinkValley - het co-creatie platform voor apps voor de overheid - en daarmee

de gehele Valley Crew

Ondersteuning

Exposure Een podium om SJEK! te presenteren voor een groter publiek door

publicaties en kennisdelen.

Expertise Input van (pilot)gemeenten die werken aan een burgerbegroting. En kennis

op het gebied van crowdfunding (apps).

Financiering Subsidiemogelijkheden?

Regelruimte

Toelichting Zie boven.

Lokaal s-Hertogenbosch

Project 79

Naam Eten, drinken en meer

datum 7-10-2015 9:19:07

Thema’s verruimen regelgeving voor initiatieven

concreet Het verruimen van horecaregelving om bewonersinitiatieven met innovatieve ideeen

een kans te geven. Concreet gaat het hier om een bewonersinitiatief in een

pauzelandschap. Het initiatief is daar een restaurant gestart maar wil dit in combinatie

met verkoop van kleding, accessoires, meubeltjes. What you see, you can buy. Op dit

moment is deze combinatie gezien de landelijke horecaregelgeving niet mogelijk. Wij

willen graag regelluwte creeen om dit soort initiaven een kans te geven.

vernieuwend Het creeren van regelluwte maakt het voor dit soort bewonersinitiatieven

mogelijk om ook via andere wijze financiering binnen te halen en kansrijk te

maken

impact Feitelijk maken bewoners(initiatieven) hiermee nieuwe regelgeving die meer

en beter past bij hun leefwereld en samenleving.

uitvoeringskracht

overdraagbaar Via beschrijving en verslag en uiteindelijk de regelluwtedie ontstaat


team gemeente Nieuwegein en bewonersinitiatieven

Ondersteuning

Exposure

Expertise hoe ga je te werk, bij wie moet je zijn en in welke vorm giet je het dan

Financiering

Regelruimte tav o.a. horecaregelgeving

Toelichting hoe ga je te werk, bij wie moet je zijn en in welke vorm giet je het dan

Lokaal Nieuwegein

Project 80

Naam Extra zuurstof voor de democratie

datum 7-10-2015 10:08:07


netwerk democratie

concreet De netwerkdemocratie in Uden:

In Uden zijn we hard op weg om antwoord te geven op vragen die voortkomen uit het

ontwikkelen van een netwerkdemocratie. Enerzijds heeft de gemeenteraad nu twee

raadsconferenties achter de rug met de centrale vragen: ‘wat is een effectieve raad?’

en ‘Wat is effectieve samenwerking?’, waar diverse acties uit zijn voortgekomen.

Anderzijds heeft de inwoner al laten zien - met haar betrokkenheid in de toekomstvisie

van Uden met het project 'Udenaar de Toekomst' ( UdT) en later bij de 'G1000' - dat als

ze bij een vraagstelling betrokken wordt, ze ook bereid is om mee te denken en mee te

doen.

Uit beide initiatieven zijn nu vele werkgroepen bezig om concrete invulling te geven aan

de ontstane ideeën.

Maar ondanks dat in de laatste drie jaar veel bereikt is staan we nog maar aan het

begin van dit proces. Waar de politiek initiatieven zoals UdT, de G1000 en het

Kantelhuis wel facilitair en financieel ondersteund heeft staan gemeentebestuur,

ambtenaren en inwoners nog teveel op eigen eilandjes en worstelen met hun eigen

vraagstukken als zij elkaar proberen te vinden.

Inwoners willen graag betrokken zijn maar kennen de weg niet of lopen tegen

blokkades aan. Betrokkenheid vertaalt zich nu naar óf beperkte inspraak óf lid worden

van een politieke partij en evt. raadslid worden, er is geen tussenweg. De Raad wil

beter zichtbaar zijn, maar kan alleen benaderd worden door een van de politieke

partijen aan te spreken. De raad – als entiteit – is daarmee slecht benaderbaar.

Ambtenaren willen “van binnen naar buiten” en zoeken naar wegen om ‘de inwoner’ te

benaderen; Maar wie zijn dat dan? Hoe komen we met ze in contact en wat is hun

legitimiteit?

De ondersteuning van het gemeentebestuur voor de doe-democratie is goed, maar in

haar stimulerende rol om inwoners bij de besluitvorming te betrekken valt nog veel te

winnen. De Raad staat hiervoor open en denkt na over die rol, over vormen van

inspraak en een ander vergadersysteem.

Vanuit de inwoner gezien is steun voor burgerinitiatieven groot, maar de actieve

deelname nog beperkt.

Beiden zijn op zoek naar draagkracht en zichtbaarheid en hebben in deze dezelfde

opdracht, ieder van uit hun eigen rol. Een opdracht om met elkaar de echte dialoog op

gang te brengen.

In de pionierfase is er in de verhouding en relatie tussen doe-democratie en

representatieve democratie veel gebeurd, zowel in positieve als negatieve zin. Het is

belangrijk hier nu lessen uit te trekken, te herijken en criticasters opnieuw te betrekken,

kortom: te ‘hergroeperen’. Met een nieuw vertrekpunt. Hoe nu verder?

Omdat de zoektochten van de verschillende bloedgroepen (Gemeentebestuur,

inwoners en ambtenaren) zo fundamenteel met elkaar samenhangen werken

initiatieven ook vooral dan als ze in samenhang worden opgepakt.

Daarom starten we niet weer een nieuw individueel initiatief want ons doel is om samen

een transitie in te gaan naar een systeem

vernieuwend

De zoektocht van ambtenaren, politiek en de inwoner hebben grote

overeenkomsten, die we dan ook gezamenlijk en in samenhang willen

oplossen door te verbinden. De verbindingsofficieren moeten voor deze

verbinding zorgen.

Een verbindingsofficier is daarmee dan ook slecht vergelijkbaar met andere

concepten zoals een ideeënmakelaar. Waar bij een ideeënmakelaar het idee

en de coördinatie centraal staan, zal de verbindingsofficier de samenwerking

voorop stellen.

impact Over een jaar hebben inwoners, ambtenarij en politiek de doe-democratie,

met elkaar versterkt. Betrokkenheid heeft een brede tussenweg gekregen.

Vinden en gevonden worden is blijvend makkelijker gemaakt. Uden is

democratischer in alle fases van de beleidscycli.

uitvoeringskracht

overdraagbaar Niets in deze challenge is specifiek voor Uden. Uitgaand van bereidheid in

alle bloedgroepen is er geen enkel obstakel voor een andere gemeente.


team Bewoners en stakeholders hebben zich tijdens de raadsconferentie

uitgesproken deze uitdaging te willen aangaan en willen deze ontwikkeling

actief ondersteunen. Deze uitdaging gaan we in Uden dan ook samen aan.

Een groep van 14 individuen - 7 Inwoners, 3 raadsleden, 1 raadsgriffier, 1

wethouder, 1 gemeentesecretaris en 1 ambtenaar - initieert deze aanvraag.

Ondersteuning

Exposure Exposure werkt enthousiasme in de hand. En is dus buitengewoon welkom.

Expertise Pilot 1: Een verbindingsofficier moet multidisciplinair zijn. Expertise is daarom

welkom bij het opstellen van het profiel, de competenties en kan nodig zijn bij

het opzetten van de opleiding voor verbindingsofficieren.

Organisatorisch meedenken over hoe verbindingsofficieren het beste

geïntegreerd kunnen worden in de bloedgroepen zou eveneens welkom zijn.

Pilot 2: Aangezien het evenement op 2 november samen met BZK wordt

georganiseerd, zijn er al contacten over de expertise. In de lijn van deze

challenge hebben we dan ook alle vertrouwen in het gezamenlijk optrekken in

de voorbereiding, als het gaat om de samenstelling van het programma en

gastsprekers .

Pilot 3: Bekijken of de hulpmiddelen uit de e-democratie uitkomst bieden voor

de democratisering van beleidscycli.

Financiering Pilot 1: Financieel zou BZK kunnen bijdragen in het kader van de opleiding.

Pilot 2: Het delen van de organisatiekosten.

Regelruimte De 3e pilot over democratisering in alle fases van de beleidscyclus zou

mogelijk meer regelruimte kunnen behoeven. Indien dit het geval is komen we

hier graag op terug.

Toelichting Zie: https://goo.gl/sZ9eJ0 (voor de tekst van 'concreet' met illustraties)

Lokaal Uden

Project 81

Naam De staat van Tilburg

datum 7-10-2015 10:58:06

Thema’s lokale media en democratie

concreet "De huidige discussie over de toekomst van de journalistiek wordt beheerst door een

zoektocht naar nieuwe verdienmodellen. In de veronderstelling dat het daarna weer

gewoon business as usual is. Ik denk dat de ontwrichting dieper gaat, dat het de

hoogste tijd is dat de makers, journalisten, zich over de snel veranderende behoeftes

gaan ontfermen. Dat zij zich gaan verbinden aan de mensen waarvoor ze werken en

die ze willen verheffen. Daarvoor zullen journalisten nieuwe maakmodellen moeten

bedenken, nieuwe manieren om journalistiek te bedrijven. Als ze daarin slagen, komen

de verdienmodellen vanzelf."

Dit ruim twee jaar oude citaat uit de oratie van hoogleraar journalistiek Jeroen Smit

(RUG) is een belangrijke inspiratiebron voor het journalistieke initiatief De Staat van

Tilburg. Net als het boek 'If mayors ruled the world' van Benjamin Barber trouwens,

waarin overtuigend wordt beschreven dat oplossingen voor maatschappelijke

problemen op het niveau van steden ontstaan.

De Staat van Tilburg wordt een online journalistiek platform dat zich er primair op richt

om de inwoners van Tilburg in staat te stellen beter en effectiever te participeren in de

lokale gemeenschap. Het doel is: het verspreiden van kennis en informatie om de

Tilburgse gemeenschap te stimuleren de stad veiliger, gezonder, gezonder, leuker,

schoner, mooier, etc. te maken. De verhalen en opinies die gepubliceerd worden zijn

activerend, constructief en kritisch. Voor een journalist van De Staat van Tilburg is het

niet voldoende om nieuws te melden, verslag te doen van of tegels te lichten. Van hem

of haar wordt ook verlangd zaken in een duidelijk perspectief te plaatsen (uitleg en

context geven) en/of op zoek te gaan naar opinies en feiten die ertoe kunnen bijdragen

dat situaties in de stad verbeteren. Elk artikel, filmpje of audio-item moet het lokale

debat verrijken en zo mogelijk oplossingen aanreiken. Die mogelijke oplossingen

worden niet alleen lokaal gezocht, maar wereldwijd. Als er in Tilburg bijvoorbeeld wordt

geworsteld met een groeiende groep jongeren met obesitas in arme wijken kan het

goed zijn dat er in een stad in de VS een prachtig obesitasproject bestaat waar Tilburg

van kan leren. Door die kennis als het ware Tilburg in te trekken, verrijkt De Staat van

Tilburg het lokale debat en biedt het perspectief.

Om deze journalistieke taak goed te vervullen heb je veel journalisten nodig, maar wat

nog meer nodig is, is kennis; kennis over wat er speelt in buurten en bij organisaties in

de stad, kennis over mensen met interessante ideeën en initiatieven, vakkennis over tal

van thema’s. Al die kennis is aanwezig in een stad. De logische gedachte is dan ook

om de kennis die aanwezig is bij de inwoners van Tilburg maximaal te gebruiken voor

de verhalen op De Staat van Tilburg.

Het idee is om de Staat van Tilburg te organiseren rondom kennisgroepen.

Kennisgroepen op het gebied van bijvoorbeeld veiligheid, armoede, kunst, verkeer,

wonen, onderwijs, gezondheid, zorg etc. Aan deze kennisgroepen, die geleid worden

door een of meer –betaalde- journalisten, kunnen in principe alle Tilburgers

deelnemen. In die kennisgroepen bediscussiëren de deelnemers –zowel in een

webomgeving als fysiek aan een tafel in het pand van De staat van Tilburg- waarover

er gepubliceerd moet worden en hoe. Deelnemers kunnen daarbij zowel informatie

inbrengen uit hun eigen leefwereld als vakkennis. In teams worden onderwerpen

opgepakt (research en productie). De journalisten zijn daarbij ook coach van de –

vrijwillige- burgers die op d een of andere manier bijdragen aan de totstandkoming van

een productie (tekst, video, audio, crossmediaal). Behalve kennis brengen, halen de

deelnemers ook kennis uit de kennisgroepen. Bovendien

vernieuwend Het grote verschil met de bestaande regionale journalistiek is dat de Staat

van Tilburg zich niet primair richt op actuele nieuwsvoorziening, maar een

journalistiek medium is dat als primaire doel heeft het verbeteren van het

functioneren van de lokale democratie. De Staat van Tilburg is tevens een hub

naar websites van maatschappelijke organisaties en burgerinitiatieven in de

stad.

impact Als de Staat van Tilburg realiteit wordt, is het de belangrijkste informatiebron

voor lokale politici en burgers om te weten wat er in de stad speelt. De Staat

van Tilburg beschrijft de issues in de stad die ertoe doen, stimuleert het lokale

debat door oplossingsrichtingen te zoeken en activeert door over

maatschappelijke (burger)initiatieven te schrijven en hen de mogelijkheid te

geven te adverteren, bijvoorbeeld om mensen op te roepen om met hun

initiatief mee te doen.

uitvoeringskracht

overdraagbaar Vanuit De Staat van Tilburg kunnen geïnteresseerden in andere steden en

regio's geadviseerd worden hoe zij een vergelijkbaar medium kunnen

oprichten dat past bij hun lokale omstandigheden.


team Behalve Peter van Noppen zijn hierover gesprekken gevoerd met lokale

freelance journalisten, directeur Guido Enthoven van het IMI in Leiden en

consultant Wiebe Cnossen die in opdracht van het Tilburgse gemeentebestuur

bezig is met een plan voor de ontwikkeling van een journalistiek ecosysteem

in de Tilburgse Spoorzone dat zich met name zal gaan richten op innovatie

van de regionale journalistiek. Potentiële partners in dit 'journalistieke

ecosysteem' zijn o.a. Brabants Dagblad, Omroep Brabant, Fontys Hogeschool

voor Journalistiek en de Bibliotheek Midden-Brabant. Gezien het prille stadium

van het idee, is er nog geen team geformeerd dat het idee gaat uitvoeren. De

contacten hiervoor worden na de zomervakantie uitgebreid, o.a. met de

Fontys Hogeschool voor Journalistiek, Omroep Brabant, Lokale Omroep

Tilburg, ROC Tilburg en Tilburg University.

Ondersteuning

Exposure Advies over crowdfunding en marketing van het project in de stad

Expertise Om dit idee van de grond te tillen moet er een pilot gedefinieerd worden

waarmee een effectieve, realistische start kan worden gemaakt. Hoe

klein/groot moet je dit idee in eerste instantie uitrollen om door te kunnen

groeien? Advies bij het opzetten van een social enterprise.

Financiering Realistisch advies over met welk bedrag een pilot van de grond zou kunnen

worden getild. Advies over welke partijen eventueel zouden willen bijdragen

aan het benodigde startkapitaal.

Regelruimte Geen

Toelichting

Lokaal Tilburg

Project 82

Naam Good Governance Monitor (GoGoMo) - Good Governance Wiki (GoGoPedia)

datum 7-10-2015 11:21:58


Centrale gedachte:

Vergroten van de invloed van burgers door verbetering van de besluitvorming

(of governance) vanuit de intentie om integriteit te bevorderen of te herstellen:

heel houden of heel maken. Effectmeting bij alle stakeholders is publiek

instrument

concreet Zie presentatie. Het initiatief omvat de volgende componenten:

1. Website met toelichting over toepassingen

2. Proces met combinatie van online tools, gefaciliteerde (face to face) stakeholders

dialogen en smart (programma)oplossingen desgewenst ingepast in eveneens

ontwikkelde integrale lange termijn visie (alle lokale dossiers/gebieden)

3. Gepreformatteerd enquêtetool en analyse / visualisatie (stakeholder effectmeting)

4. Wiki voor opschaling. Dient tevens als collectief geheugen van Good Governance &

Integrity Ratings (GGI) door middel van trends per gemeente/thema

5. Stakeholdergroepen per thema (dynamisch)

6. Voorbeelden van oplossingen per thema/type kwestie (inspiratie voor andere

vergelijkbare vraagstukken)

7. Voorbeelden van compensatievormen per thema/type schade (inspiratie voor andere

vergelijkbare vraagstukken)

8. Een KIPOS diagram op aanvraag beschikbaar (Key-initiator, Input, Process, Output,

Stakeholder diagram)

vernieuwend Democratie is een mechanisme om conflicten te beheersen. Democratic

challenge moet in onze ogen gaan over een andere ‘ uitdagende’ manier om

conflicten met elkaar op te lossen, liefst voorkomen!

GoGoMo is een geschikte manier, omdat belanghebbenden op een bredere,

diepere wijze bij de oplossing van problemen worden betrokken, en in een

vroegtijdig stadium (voordat beleid wordt gekozen/uitgevoerd)..

De integriteitscheck is een Inhoudelijke toets op ‘ heel houden of heel maken’

en maakt het mogelijk om op verantwoorde wijze meer besluitvorming over te

dragen aan burgers mits zij aantonen dat de effecten voor alle

belanghebbenden goed uitpakken. Het spreekt vanzelf dat ook B&W en

gemeenteraad deze integriteitscheck zelf gaan toepassen (geven het goede

voorbeeld). Zie ook het model in de presentatie (van representatieve naar

participatieve democratie).

Meer specifiek is dit het onderdeel ' effectmeting', de toets op effecten voor

alle stakeholders.

Indien een college/coalitie tegen de wens van de burgers in beslissen zal dit

resulteren in een negatieve GGI score (conform de uitkomsten van de

effectmeting). Dit blijft zichtbaar voor burgers als trackrecord van de

desbetreffende partijen/colleges en is een potentiële stok achter de deur voor

toekomstige verkiezingen.

impact Schade wordt voorkomen i.t.t. reguliere politieke besluitvorming waar schade

voor de minderheid wordt geaccepteerd (meerderheid kan beslissen ten koste

van minderheid)..

Vooraf wordt draagvlak gecreëerd voor oplossingen die de

burgers/belanghebbenden met elkaar bedenken/overeenkomen. Bij

onvermijdelijke schade volgt compensatie. Hierdoor ontstaat veel minder

weerstand, minder juridische procedures en snellere besluitvorming en

uitvoering.

uitvoeringskracht

overdraagbaar Via de Good Governance wiki / gogpedia.org kan binnen iedere gemeente

door iedere burger voor ieder thema een gogomo proces gestart worden en

resultaten worden zichtbaar gemaakt.

Dit bevordert transparantie en kennisdeling tussen gemeenten/burgers.


team Het gogomo-gogopedia team

Met name (maar niet beperkt tot)

1. Leo Sonneveld, (primair contact voor inhoudelijke- en proces vragen)

062631406, [email protected]

2. Nico Scheepers, (planning projecten en logistiek) 0615191000,

[email protected]

3. Theo Labrujere, (marketing, pr, web content) 0629045670,

[email protected]

4. Jan Pieter Wieldraaijer, (juridische zaken) 0681908199,

[email protected]

5. Gerald Wildenbeest (wiki techniek gogopedia) 0655152975,

[email protected]

Ondersteuning

Exposure Is zeer belangrijk, vooral ook om voldoende respondenten per

stakeholdergroep te krijgen

Expertise methodoloog/socioloog, functioneel ontwerpers, technisch ontwerpers, api's

werkend krijgen, projectleiders etc.

Financiering Infrastructuur en programmaontwikkeling zijn tot op heden voorgefinancierd

door initiatiefnemers die deels Zelfstandig Professional zijn. Voor voortzetting

is financiële compensatie nodig. Tevens is op bepaalde vlakken nog

ontbrekende expertise (methodoloog/socioloog, functioneel ontwerpers,

technisch ontwerpers, projectleiders). Dit zal deels moeten worden ingekocht.

Ook is hulp bij het vinden van potjes zeer welkom waarbij onze

onafhankelijkheid echter gegarandeerd moet blijven.

Regelruimte Vooralsnog onbekend of er binnen de bestaande regelgeving obstakels zijn.

Zijn er regels voor een NGO als onze Stichting in oprichting om te participeren

met de lokale overheid? Verder denken we dat er veel talent en competenties

beschikbaar zijn onder uitkeringsgerechtigden die, als ze hun hart volgen,

graag mee willen werken aan ons project. Daarom zou het prachtig zijn als de

volgende experimenteer ruimte geregeld kan worden:

Mensen met een (ww- bijstand etc.) uitkering die actief bijdragen aan

Democratic Challenge GoGoMo/GoGoPedia, worden voor de duur van hun

participatie vrijgesteld van sollicitatieplicht. Uiteraard worden ze wel

aangemoedigd te solliciteren uit vrije wil. Het project is een waardevolle

activiteit voor hun CV en demonstratie van kwaliteiten dat zal worden

bevestigd door een aanbeveling op te stellen door de projectleider die hen in

praktijk heeft ervaren.

Toelichting Doe-capaciteit + vorm van financiering/facilitering

Lokaal Woerden of andere gemeente die interesse heeft

Project 83

Naam Listen Up?! Alledaagse democratie op school

datum 7-10-2015 12:29:42

Thema’s besluitvorming processen, democratisering initiatieven, democratische

vaardigheden

concreet Listen Up?! Dagelijks democratie op school

“Democracy is a habit that we need to cultivate consciously in ourselves. That is how

we build enduring societies.” Kofi Anan, mei 2015

Aanleiding

Uitgangspunt van de door BZK geïnitieerde Democratic Challenge: democratie is

overal en maak je samen. Vanuit die overtuiging zoekt zij naar vernieuwende vormen

om de lokale en alledaagse democratie te versterken. Dit voorstel voor vernieuwing

van de democratie richt zich op bewustwording en training van studenten en scholieren

in hun vaardigheden om elke dag democratisch samen te leven. Aan de basis van de

democratie staat ons inziens het vermogen naar anderen te luisteren, je stem te doen

horen, de veelheid van belangen te overzien en om te gaan met verschil (zie ook

Andrew Dobson, “Listening for Democracy”, 2014). Democratie gaat verder dan het

kunnen verwoorden van je eigen belang en ook verder dan de formele structuren die

we in onze samenleving hebben ingericht. Het begint pas echt te leven wanneer je ook

naar de positie en behoeften van de ander kunt luisteren, je kunt verplaatsen in diens

positie en standpunt en daarna via deliberatie tot nieuwe samenwerking en

besluitvorming komt. Luisteren met aandacht en empathisch vermogen zijn

basisvaardigheden voor een democratische houding die, wanneer zij goed is

ontwikkeld, de lokale democratie in haar formele structuren ook verstevigt. Echter,

deze vaardigheden zijn allebehalve vanzelfsprekend. Het vraagt oefening, zoals de

RMO ook stelt in haar rapport “Vormen van Democratie” (2007). Daarom stellen wij

voor dat in de oefenplaats bij uitstek, de school, met vernieuwing van democratie en

training van democratische vaardigheden wordt geoefend middels een “Democratic

Game”.

Aanpak

Middels een Democratic Game van een dagdeel gaan 25 tot 30 studenten samen actief

aan de slag met democratie op de plek waar ze dagelijks zijn: hun eigen school. In de

game worden democratische vaardigheden zoals luisteren, gezamenlijke

besluitvorming en omgaan met verschil getraind en aan de lijve ervaren terwijl ze

inhoudelijk uitgedaagd worden om in samenwerking met hun mede-studenten te

definiëren welk onderdeel van de school ze zouden willen verbeteren en voor deze

verbetering met praktische voorstellen te komen. Hiermee snijdt het mes aan twee

kanten: studenten worden uitgenodigd om actief mee te denken en meebouwen aan

het reilen en zeilen van hun school, terwijl ze ondertussen kennismaken met dilemma’s

van besluitvorming (hoe kiezen we onze casus?), omgaan met verschil en

minderheden (wat doen we met niet gekozen casus?). De game omvat ook

reflectiemomenten en concrete luisteroefeningen en rolwisselingen om het leerproces

zo goed mogelijk te faciliteren. De Game is er in de kern op ingericht om essentiële

democratische vaardigheden te trainen. Open en ontvankelijk luisteren alsmede

empatisch vermogen, en in gezamenlijkheid tot besluiten komen zijn hier de grootste

speerpunten. Tegelijk traint de game actief hun begrip en inzicht in vaak ongrijpbare

democratische principes zoals includeren van minderheden, representatie, omgaan

met verschil en evenwichtige verdeling van macht. Door deze game wordt democratie

tastbaar en dichtbij ervaren. De inzichten die dit deze studenten oplevert, werkt

betrokkenheid bij de lokale democratie op vernieuwende manier in de hand.

Beoogde resultaten van de game

- Game traint spelenderwijs democratische vaardigheden zoals luisteren,

compromissen zoeken, besluitvorming en omgaan met informele en formele

machtsstructuren

- Game versterkt en verrijkt inhoudelijke kennis met ervaring van democratische

processen

- Game stimuleert begrip en bewustwording van informele en formele structuren die

bepalen hoe de school ‘geregeerd’ wordt en hoe je daar zelf invloed op kunt hebben.

- Game laat ervaren hoe het is om je te verplaatsen in een ander; en wat er gebeurt als

iemand zich goed verplaatst in jou door open en zorgvuldig te hebben geluisterd

- Game biedt luistertools aan en stimuleert bewustwording van je luisterhouding

- Game draagt bij aan burgerschapsvorming en betrokkenheid bij de lokale democratie

- Game genereert zicht op de mening van studenten ten opzicht van de school

(feedback directie en studentenraad)

- Game nodigt studenten uit om zich voor algemeen belang of welbegrepen

eigenbelang van de school en buurt in te zetten en stimuleert hun betrokkenheid

- Game leidt tot aanbevelingen/ concrete oplossingen die kunnen worden

geïmplementeerd in de school en/of buurt door studenten en leiding samen

Partnerschap

Het idee voor deze game is ontwikkeld door De Luisteracademie. Het lectoraat Public

Governance van de Haagse Hogeschool is partner in de ontwikkeling en uitvoering van

de game. De specifieke vormgeving van dit partnerschap vraagt verdere uitwerking in

het najaar. Na een pilot in het lectoraat Public Governance zou een samenwerking met

andere lectoraten voor de hand liggen en in een vervolgfase kunnen studenten ook

getraind worden om op middelbare scholen een versimpelde versie van de game

(School Challenge) uit te voeren in ruil voor studiepunten. De ontwikkeling van de

game wordt constant geëvalueerd en kan wanneer succesvol ook voor andere scholen

worden ingezet. Er is contact gelegd met de Willem de Kooning Academie in

Rotterdam voor expertise op game ontwikkeling.

Financiering

De ontwikkelkosten van de game brengen de nodige kosten met zich mee. De

facilitatie van de game vraagt ook kundigheid: inhoudelijke kennis van het thema

democratie en procesmatig wat betreft het aansturen van een groepsproces. Hieronder

een ruwe schets van de kosten die een game met zich meebrengen, waarbij de uren

van De Luisteracademie zijn opgenomen.

De ontwikkeling ligt grotendeels bij de Luisteracademie in samenwerking met het

lectoraat Public Governance. Facilitatie kan samen met docenten van de Haagse

Hogeschool worden vormgegeven(*), die dit najaar ook getraind worden in

facilitatievaardigheden van serious game “overheidsparticipatie”. Daarom is er krap

begroot op het aantal uren voor facilitatie van de Luisteracademie. Met 30 uren kunnen

zo’n 300 studenten worden getraind. Evaluatie en verbetering is een constant proces

het eerste jaar van uitvoering. Hiervoor heeft de Luisteracademie beperkt uren begroot

omdat we dit zien als onderdeel van onze productontwikkeling (**). Dit nemen we dus

deels voor eigen rekening.

Borging

Door samenwerking met lectoraat van HHS kunnen we borging van de game en haar

effect op de studenten evalueren en laten ‘landen’ in de organisatie zelf.

vernieuwend Hoewel we veel praten over het belang van betrokkenheid van burgers bij de

politiek en hun begrip van democratie, zijn er weinig oefenplaatsen om de

echte betekenis van betrokkenheid en democratie aan den lijve te oefenen.

Daarom willen we via de game een alternatieve manier van inzicht en begrip

van democratische processen versterken. De school is hiervoor bij uitstek de

plaats: het is van nature een “oefenplaats” en een mini-democratie in zichzelf:

naast de formele structuren van inspraak en zeggenschap beoefenen

leerlingen samen dagelijks democratie. Er worden voortdurend besluiten

genomen zoals wie in de groep letterlijk en figuurlijk het meest te zeggen

heeft, hoe omgegaan wordt met buitenbeentjes in de klas, of wie bepaalt hoe

het schoolfeest wordt ingericht. In de klas spelen informele processen die te

maken hebben met macht, representatie en evenwicht vinden tussen

verschillende meningen en belangen in de klas. Zoals het advies van de RMO

Vormen van Democratie benadrukt: “Democratische gezindheid moeten

burgers niet alleen leren, ze moeten ook de kans krijgen om deze

democratische gezindheid te praktiseren. Daarom beveelt de RMO aan om

meer mogelijkheden te creëren om democratische gezindheid te oefenen en

tot uitdrukking te brengen – op de school van de kinderen, in de buurt of op

het werk. Graag brengen we vernieuwing van het onderwijs en vernieuwing

van democratie samen in deze game.

impact De game kan in een dagdeel 30 studenten tegelijk laten proeven en worstelen

met democratische processen in hun eigen context. We hopen in een jaar een

groot deel van de studenten van de Haagse Hogeschool te trainen. De impact

is op meerdere niveau’s te verwachten (en onderzoeken door lectoraat terwijl

de game wordt gespeeld): we verwachten de luister en democratische

vaardigheden en inzicht in democratische begrippen als representatie,

besluitvorming en minderheden van Haagse studenten sterk te verbeteren. Dit

geeft hen handvatten om in dagelijkse settings democratischer te handelen.

Onze verwachting is dat dit niet enkel hun betrokkenheid en kennis van

formele structuren zoals lokale democratie en kiesgedrag beïnvloedt, maar

met name ook handvaten geeft om democratisch met andere om te gaan in

hun dagelijkse informele settings van werk en school. Daarnaast ontwikkelen

we graag een simpeler versie van de game voor voortgezet onderwijs. De

studenten zullen dan getraind kunnen worden om de game zelf te faciliteren

(en daarmee ook weer nog beter te begrijpen hoe democratische processen

verlopen). Daarnaast zal op een praktischer niveau de Haagse Hogeschool

zelf geholpen zijn met betrokken leerlingen die vanuit hun

‘gebruikersperspectief’ ook betrokken en creatief meedenken over verbetering

van de school.

uitvoeringskracht

overdraagbaar De game kan worden ontwikkeld als creative common good. Daarmee is de

game voor andere scholen overdraagbaar. We beogen na een geslaagde pilot

de game van hogeschool naar voortgezet onderwijs settings te vertalen,

waarin studenten die de game hebben gespeeld als facilitator kunnen worden

opgeleid voor de middelbare school (in ruil voor studiepunten).


team Stefanie Schuddebeurs, De Luisteracademie en Henno Theisens, lector

Public Governance, Haagse Hogeschool

Ondersteuning

Exposure

Expertise We zouden graag in contact komen met experts op het gebied van game

ontwikkeling. We hebben zelf facilitatiekennis en kennis van democratie en

democratische vaardigheden in huis, maar zoeken versterking voor feedback

op ons concept van de game. Afhankelijk van financieringsmogelijkheden,

zou expertise op gebied van subsidie-aanvraag bij fondsen van pas komen.

Benieuwd ook naar expertise van het NJI op dit gebied.

Financiering

In de begroting hebben we voor ontwikkeling en facilitatie die we in

samenwerking met HHS vormgeven rond de 10.000 euro voorzien. We zien

een co-financieringsconstructie voor ons met HHS, BZK en wellicht fondsen

op het gebied van burgerschapseducatie en democratie.

Regelruimte niet nodig.

Toelichting

Lokaal Den Haag

Project 84

Naam Tool optimalisatie vergaderschema’s voor raden en staten met gemeenschappelijke

regelingen

datum 7-10-2015 12:45:23

Thema’s besluitvorming processen

concreet Probleemstelling

Steeds meer gemeentelijke taken worden uitgevoerd door verbonden partijen. Een

verbonden partij is een organisatie waar de gemeente een bestuurlijk en financieel

belang in heeft. Dit zijn zowel publiekrechtelijke samenwerkingen (gebaseerd op de

Wet gemeenteschappelijke regelingen) als privaatrechtelijke samenwerkingen.

Verbonden partijen worden ook wel ‘verlengd lokaal bestuur’ genoemd.

Ondanks de voordelen van verbonden partijen (zoals efficiency en kwaliteit), heeft dit

‘verlengd lokaal bestuur’ ook een nadelige kant. Een veelgehoorde klacht is dat werken

met verbonden partijen de afstand vergroot tussen het beleid en de praktijk. Betrokken

bestuurders, politici en deskundigen vrezen dan ook voor de “uitholling van de

democratische legitimiteit” door de toename van de verbonden partijen.

Een belangrijke factor in de angst voor uitholling van democratische legitimiteit is de

beperkte invloed die gemeenteraden ervaren op het beleid van verbonden partijen. Een

van de manieren waarop de volksvertegenwoordigers wel invloed kunnen uitoefenen is

door het geven van een zienswijze op de Programmabegroting en de Jaarrekening van

de verbonden partij (conform artikel 35 van de Wgr). Sterker, uit onderzoek van

Raadslid.NU bleek dat deze procedure voor raadsleden het belangrijkste instrument is

om te sturen op verbonden partijen (2014).

In de praktijk zijn de deadlines voor het indienen van een zienswijze voor een

gemeenteraad vaak ondoenlijk. In sommige gevallen komt dit door een late aanlevering

van de stukken door de verbonden partij, maar heel vaak komt het ook doordat de

vergadercycli van de gemeenteraden niet op elkaar aansluiten of niet goed aansluiten

op de deadlines die de wet of de verbonden partij heeft opgesteld. Tot slot, worden de

ontwerpbegrotingen van alle verbonden partijen waarin de gemeente een belang heeft

in de altijd al zo drukke periode voor het zomerreces behandeld.

Als volksvertegenwoordigers hun tijd efficiënter kunnen indelen om de

ontwerpbegrotingen beter te lezen, vergroot dit de democratische legitimiteit van het

regionale bestuur in Nederland. Hoe kunnen we de gemeenteraden hierbij helpen?

Situatie vanuit de Verbonden Partijen:

De begroting van de Verbonden Partij moet uiterlijk 1 augustus voorafgaande aan het

begrotingsjaar

zijn aangeboden aan Gedeputeerde Staten (artikel 34 van de Wgr). In het geval van

een gemeenschappelijke regeling waarin een provincie deelneemt, wordt de begroting

naar de Minister van Binnenlandse Zaken verstuurd (artikel 58 van de Wgr).

De ontwerpbegroting (inclusief algemene financiële en beleidsmatige kaders) wordt

uiterlijk 15 april ter zienswijze aangeboden aan de deelnemers (d.w.z. raden van de

deelnemende gemeenten en/of provinciale staten en/of heemraad, conform artikel 35

en 59 van de Wgr). Na het opsturen naar de deelnemers dient het Algemeen Bestuur

de ontwerpbegroting vast te stellen. Dit moet uiterlijk 1 augustus gebeuren, maar mag

niet langer dan 8 weken daarvoor al worden ingediend.

Jaarrekeningen moeten uiterlijk 15 april door het Dagelijks Bestuur worden

aangeboden aan de deelnemers voor een zienswijze. Hierna moet de jaarrekening aan

de Gedeputeerde Staten (of minister) en deelnemers aangeboden worden. Dit moet

uiterlijk 15 juli gebeuren, maar mag niet langer dan 8 weken daarvoor al worden

ingediend.

Situatie vanuit de Gemeenteraden:

Gemeenteraden bepalen zelf hun vergaderritme. Het kan zijn dat de griffier de

ontwerpbegroting één of twee dagen na de deadline van de aanlevering voor de

volgende cyclus ontvangt. Gemeenteraden worden voor de keuze gesteld: of het stuk

toch bijvoegen of een cyclus wachten. In het laatste geval is de gevraagde

reactietermijn soms al verstreken of is er te weinig tijd om de stukken goed te

bestuderen of te bediscussiëren.

Oplossing

Optimalisatie vergaderschema voor gemeenten en Verbonden Partijen

Hoe werkt dit?

Input stap 1

In de website vult de griffier van een gemeente het webadres (url) in van zijn of haar

eigen raadsinformatiesysteem en de webadressen waar de openbare vergaderstukken

van de Verbonden Partijen staan, waarin de gemeente een belang heeft. Hierbij richt

de tool zich in eerste instantie op publieksrechtelijke samenwerkingsverbanden in het

kader van de Wgr.

Output stap 1

De applicatie analyseert de informatie van de websites en categoriseert dit:

/ Datum vaststelling begroting in het Algemeen Bestuur van de Verbonden Partijen;

/ Datum behandeling ontwerpbegrotingen van de verschillende verbonden partijen in

de commissie (of vergelijkbaar gremium) en de raad;

/ Aantal vergaderingen per jaar en per maand van de gemeenteraad;

/ Vergaderdagen (uitgedrukt in een werkdag en een weeknummer) en vergaderritme;

/ Type vergadermodel van gemeenteraad;

Input stap 2

In de tweede stap ontvangt de griffier een automatische e-mail. Deze e-mail bevat een

link naar de vragenlijst om de data uit stap 1 te verifiëren en de volgende gegevens in

te vullen:

/ Deadline aanlevering stukken voor behandeling in de commissie uitgedrukt in het

aantal dagen;

/ Deadline aanlevering stukken voor behandeling in de gemeenteraad uitgedrukt in het

aantal dagen.

Er kan per berekening één gemeente en een onbeperkt aantal verbonden partijen

ingevuld worden.

Output stap 2

Het rekenmodel analyseert op basis van de informatie op het raadsinformatiesysteem

de volgende factoren:

a) Wat is het vergaderschema en ritme van de gemeenteraad?

b) Wat is de deadline van de gemeenteraad waarvoor stukken nog behandeld kunnen

worden in een vergadercyclus?

c) Om te bepalen hoeveel tijd een volksvertegenwoordiger nodig heeft om alle

relevante stukken te lezen stellen we een coëfficiënt op. Hierin verdisconteren we het

aantal verbonden partijen die een gemeente heeft.

Op basis van deze gegevens uit stap a, b, c en de wettelijke gegevens berekent een

algoritme hoe goed het vergaderritme, de vergaderdag, het vergadermodel en de

aanlevertermijn aansluiten. De ‘vaste gegevens’ waarmee het algoritme rekent zijn: 15

april voor de aanlevering van de financiële stukken en 8 weken voor het indienen van

de zienswijze.

Uit deze drie sets van variabelen berekenen we een viertal kwaliteitsscores.

d) Wat is de kwaliteitsscore (uitgedrukt in een percentage) van de gemeente van het

huidige vergaderritme (aantal vergaderingen per maand) afgezet tegen de

aanleveringen van de Verbonden Partijen?

e) Wat is de kwaliteitsscore (uitgedrukt in een percentage) van de gemeente van de

huidige vergaderdagen (weekdag van vergaderingen) afgezet tegen de aanleveringen

van de Verbonden Partijen?

f) Wat is de kwaliteitsscore (uitgedrukt in een percentage) van de gemeente van de

huidige vergadermodel (commissie of ander model) afgezet tegen de aanleveringen

van de Verbonden Partijen?

g) Wat is de kwaliteitsscore (uitgedrukt in een percentage) van de gemeente van de

huidige aanlevertermijnen (aantal dagen) afgezet tegen de aanleveringen van de

Verbonden Partijen?

Tot slot biedt de tool ook handvatten om de kwaliteitsscores te verbeteren.

h) Op welke wijze kan de gemeenteraad zijn vergaderritme, vergaderdagen of deadline

voor aanlevering wijzigen? Hoeveel procentuele verbetering ten opzichte van de

huidige kwaliteitsscore levert elke wijziging op?

Resultaat

De gemeenteraad (presidium, agendacommissie of ander gremium) ontvangt een

rapportage waarin is gekwantificeerd hoe het vergadersysteem zo ingericht kan worden

dat de raad optimaal in de gelegenheid is om een zienswijze in te dienen over de

financiële jaarstukken van de verbonden partij.

Dit kan tot gevolg hebben dat raadsleden daardoor de financiele jaarstukken

gebundeld kunnen lezen, dus dat ze in voorbereiding op de vergadering in één keer

alle stukken kunnen lezen. Dit zorgt voor efficiencywinst in hun werk.

Bijvoorbeeld: voor de gemeente Fictief kan blijken dat het wijzigen van de vergaderdag

van de tweede maandag van de maand naar de eerste dinsdag van de maand leidt tot

de grootste winst. In de raad wordt afgesproken dat ze dit voor de maanden mei en juni

zullen wijzigen, door dit vast te stellen in een raadsvoorstel tot het wijzigen van het

Reglement van Orde.

Team

We kijken er naar uit om dit project verder uit te werken. Als geen ander weten weten

we van de problematiek rondom sturing op verboden partijen, doordat we veel ervaring

op griffies hebben. Dit is zowel inhoudelijk als commissiegriffier, als ook met digitale

raadsinformatiesystemen en met de evaluatie van vergaderstructuren. Daarnaast

hebben we meer dan 60 (rekenkamer) onderzoeken naar verbonden partijen gedaan

en hebben we in de laatste drie jaar veel kennis ontwikkeld rondom data-verzameling

en analyse.

vernieuwend Econometrische optimalisatiemodellen zijn gemeengoed in commerciële

sector. Door data-analyse en algoritmes kunnen discussies over

vergaderschema’s en deadlines op meer rationele gronden worden gevoerd in

gemeenteraden.

impact Een betere afstemming van vergaderschema’s tussen gemeenten en

verbonden partijen leidt tot meer democratische legitimiteit van dit verlengd

lokaal bestuur

uitvoeringskracht

overdraagbaar Het systeem is toepasbaar voor alle gemeenten, waterschappen en

provincies in Nederland die een belang hebben bij een gemeenschappelijke

regeling.


team Necker van Naem

Ondersteuning

Exposure netwerk onder gemeenten

Expertise ontwerpers, vormgevers, softwareontwikkelaars en

wiskundigen/econometristen

Financiering uitwerken van het conceptueel model (schatting: 5000 euro)

Regelruimte n.v.t.

Toelichting Om dit project te realiseren hebben we draagvlak en feedback nodig vanuit

gemeenten. BZK kan ons hierin van een netwerk voorzien.

Lokaal Maarsbergen

Project 85

Naam Buurtbedsteden verbinden met de gebiedsplannen

datum 7-10-2015 12:53:16

Thema’s begroting, open democratie, besluitvorming processen, netwerk democratie

concreet Enkele jaren geleden heeft stadsdeel Oost budgetten vrijgemaakt uit de reguliere

welzijnsbegroting en ter beschikking gesteld aan initiatieven die maatschappelijke

meerwaarde hebben voor de buurten in Stadsdeel Oost. In verschillende buurten zijn

pilots opgestart met maatschappelijk aanbesteden. Om de concurrerende lading van

het begrip af te halen zijn we dit buurtbesteden gaan noemen. Het gaat hierbij meer om

samenwerking en co-creatie dan om een concurrerend bod. In dezelfde periode is

Stadsdeel Oost zich steeds meer gaan richten op gebiedsgericht werken en boden de

Indische Buurt Communities een burgerperspectievennota aan. Het opstarten van

budgetmonitoring en de ontwikkeling van de buurtbegroting heeft vernieuwing van de

democratie in een stroomversnelling gebracht. De verschillende initiatieven uit de buurt

spelen in op diverse opgaven en variëren van buurthuizen in zelfbeheer, leer-

werktrajecten en zorgcoöperaties tot opvang voor tijdelijk daklozen, ontwikkeling van

sociale kaarten etc. Er is een fluïde netwerkvorming ontstaan waarbij diverse bewoners

zich aansluiten bij verschillende communities die opereren op allerlei thema's. Soms

werken ze samen, dan weer langs elkaar heen. Stadsdeel Oost wil een stap verder

maken en deze bottom up beweging een officiële status geven zonder de regeldruk te

verhogen. Het moet leiden tot een reguliere manier van werken die geborgd wordt in de

begrotingen en gekoppeld wordt aan de gebiedsplannen die samen met bewoners

worden ontwikkeld.

vernieuwend In dit plan krijgen bewoners niet alleen de kans om initiatieven te ontwikkelen

en uit te voeren. De opgaven waar zij een oplossing voor bieden worden een

integraal onderdeel van de reguliere aanpak en het beleid van het stadsdeel.

impact Er ontstaat een dynamisch platform waarin bewoners continue deel kunnen

nemen, representatief en participatief. Alle partijen, inclusief stadsdeel Oost

zijn deelnemers van dit platform. Zo ontstaat er een blijvende integrale aanpak

in de buurt en in het beleid waarbij er continue sprake is van co-creatie.

uitvoeringskracht

overdraagbaar Het borgen van deze werkwijze en aanpak in de begroting en plannen van

stadsdeel Oost is een herkenbaar issue voor andere lokale overheden. Het

ontwikkelen van buurtbegrotingen en buurtplannen gebeurt al op meerdere

plekken. Vaak gaat het nog om tijdelijke experimenten en incidentele

budgetten. Van incidenteel naar regulier is vaak een lastige stap. De

werkwijze die hier ontwikkeld wordt kan deels - het blijft altijd maatwerk - ook

worden toegepast in andere gemeenten


team Stadsdeel Oost, De indische Buurt Communities, Buurtcoöperatie Oostelijk

Havengebied, Hallo IJburg, woningbouwcorporaties, welzijns- en

zorginstellingen, ondernemers

Ondersteuning

Exposure Vooral om vergelijkbare projecten te vinden waarmee we kunnen optrekken

Expertise Strategisch vanwege de organisatorische en politieke aspecten

Financieel vanwege het begrotingsaspect

Juridisch voor de borging van de werkwijze in afspraken, convenanten of

verordeningen en in het vinden van regelruimte

Financiering Er zijn middelen nodig voor de opstart van het project en bekostigen van de

projectleiding

Regelruimte We willen regelruimte vinden in de besteding van budgetten

Toelichting Advies op bovengenoemde expertisegebieden.

Financiële middelen om het project (deels) te realiseren

Deelname van de expert van BZK aan buurtbijeenkomsten waar

bovengenoemde partners zelf input leveren om de beoogde werkwijze te

ontwikkelen.

Organisatie van expermeetings met andere deelnemers aan de Democratic

Challenge

Lokaal Stadsdeel Oost

Project 86

Naam Een jaar experimenteren met werken vergadervormen in De Raad

datum 7-10-2015 12:56:16

Thema’s open democratie, besluitvorming processen, netwerk democratie,

Ontwikkeling gemeenteraad

concreet Aanleiding

Amersfoort heeft een naam op het gebied van burgerinitiatieven (bijvoorbeeld rond het

Soesterkwartier, de Wagenwerkplaats) en locale democratische bewegingen (zoals de

G1000 en Het Nieuwe Samenwerken). Er gebeurt veel in de stad, al dan niet in

samenwerking met het gemeentelijk bestuur.

Sinds 2014 staat binnen het gemeentelijk beleid bestuurlijke ontwikkeling hoog op de

agenda (coalitieakkoord ‘samen maken we de stad’) en is een aantal stappen genomen

waarmee bestuur en stad dichter bij elkaar komen.

Cruciaal in de komende jaren is de manier waarop de gemeenteraad omgaat met de

‘kracht van de stad’: de raad zelf is aan zet.

De gemeenteraad heeft het afgelopen jaar een paar bewegingen gemaakt. Zo hebben

we nu met het zeswekelijkse ‘Stadscafe’ een platform waar inwoners, raadsleden en

ambtenaren elkaar kunnen ontmoeten. In de Raadsacademie - de bijeenkomsten van

de raad die in het teken van kennisdeling en ontwikkeling staan - is uitgebreid aandacht

besteed aan samenwerking met de stad. Terugkijkend op de ‘geleerde lessen’

constateerden de aanwezigen (raadsleden, inwoners en ambtenaren) dat we zouden

moeten streven naar betere inhoudelijke behandeling door de raad door meer gebruik

van expertise in de stad, naar minder frustratie bij alle betrokkenen, en naar een

optimale uitwisseling van informatie en meningen.

Bij die Raadsacademie (2 december 2014) heeft de raad het presidium de opdracht

gegeven voorstellen te formuleren waarmee er binnen de werken vergadervormen

meer ruimte komt voor burgers en het besluitvormingsproces versterkt wordt.

Een werkgroep met inwoners, presidiumleden, ambtenaren en griffie deze handschoen

opgepakt. In de raadsvergadering van16 juni jl. is het voorstel van deze werkgroep

bijna unaniem (met een tegenstem) aangenomen. We gaan aan de slag!

Wat wil de gemeenteraad?

We willen grotere betrokkenheid van de burgers en organisaties bij het werk van de

gemeenteraad door

- meer ruimte voor inwoners

- betere besluitvorming

- meer mogelijkheden voor informele contacten tussen raad, college, ambtelijke

organisatie en inwoner

Het voorstel: een jaar lang leren van pilots

De werkgroep is niet met voorstellen gekomen voor wijzigingen in het reglement van de

raad zoals de opdracht was. De werkgroep is in plaats daarvan gekomen met het

voorstel een jaar lang met alle betrokkenen te experimenteren en te leren .

Wij willen met die experimenten komen tot meer ruimte voor inwoners in het

besluitvormingsproces; tot een betere samenwerking tussen stad, raad en stadhuis en

tot een betere inhoudelijke behandeling van politieke voorstellen. Na dit jaar volgt een

evaluatie over het geheel en inbedding van geslaagde experimenten en een

raadsvoorstel voor een eventueel vervolg.

De beslispunten in het raadsvoorstel, dd. 16 juni 2015

De raad van Amersfoort beslist:

1. Een jaar de ruimte te nemen om te experimenteren met werken vergadervormen.

2. Het presidium de ruimte te geven om pilots, in werken vergadervormen, met behulp

van een klankbordgroep te programmeren en te evalueren.

3. Als kaders te nemen dat:

- voorafgaand aan iedere pilot wordt geformuleerd op welke manier de pilot één of

meerdere doelen dient en bijbehorende heldere evaluatiecriteria worden opgesteld;

- de pilots niet tornen aan het beslisrecht van de raad.

Wie doet wat?

Inwoners, raadsleden, ambtenaren, - (letterlijk) iedereen kan komen met ideeen die

men graag wil testen. Voorwaarde is dat de beoogde pilot een bijdrage kan leveren aan

de gestelde doelen (zie boven).

Het presidium programmeert de experimenten. Het presidium formuleert vooraf op

welke manier de voorliggende pilot geacht wordt aan de doelstellingen bij te dragen en

stelt bijbehorende heldere evaluatiecriteria op.

In de beschrijving van ieder experiment wordt meegenomen hoe vaak de proef wordt

uitgevoerd en het communcatietraject vastgesteld.

Voor de uitvoering van alle deze punten stelt het presidium een werkgroep in die

bestaat uit vertegenwoordigers van de diverse geledingen . De indiener van het

experiment kan tijdelijk toegevoegd worden aan de werkgroep.

Vaste deelnemer aan de pilots is de raad zelf; deelname van de andere partijen is

afhankelijk van het type pilot. Uiteindelijk is aan het eind van het jaar de raad het

gremium dat de keuze maakt van het opnemen van pilots in het reglement en in een

eventueel vervolgtraject

vernieuwend De challenge zoekt creatieve, inspirerende projecten met een andere aanpak

van lokale democratische processen. Leg uit waarom je plan vernieuwend is.

Is het gebaseerd op een bestaand concept, leg dan uit hoe het verschilt van

bestaande projecten?

Het project is vernieuwend omdat de raad als collectief deze zoektocht

aandurft.

impact De challenge zoekt projecten die een structurele verandering in de lokale

democratie beogen. Beschrijf hoe het project naar verwachting impact zal

hebben. Welke veranderingen zijn er als gevolg van dit project over drie jaar

nog merkbaar.

- dit project zal leiden tot veranderde werken vergaderwijzen van de raad

waarin meer ruimte is voor inwoners, een betere besluitvorming, meer

mogelijkheden voor informele contacten tussen raad, college, ambtelijke

organisatie en inwoners

- dit project zal de ‘mind set’ van de raadsleden veranderen

- de kans is groot dat dit jaar een vervolg krijgt waarin nog meer fundamentele

experimenten worden uitgevoerd.

uitvoeringskracht

overdraagbaar De challenge kijkt vooral naar lokale projecten die ook voor andere

gemeenten interessant zijn, waar anderen van kunnen leren. Op welke manier

zijn de ervaringen van dit project straks overdraagbaar?

Wij willen onze ervaringen graag delen – de vorm waarin staat nog niet vast.

contact [email protected] (raadslid GroenLinks, voorzitter presidium)

team Welke mensen en organisaties zijn betrokken bij de uitvoering van het idee?

Werkgroep van inwoners, ambtenaren, raadsleden, griffie (negen personen)

Presidium (zeven leden)

Gemeenteraad (39 leden)

Ondersteuning

Exposure Wij willen een brede oproep voor pilots doen – ook bij andere gemeenten-in-

ontwikkeling

Expertise Wij willen graag een leertraject uitzetten en daarbij gebruikmaken van

expertise op het gebied van criteria en evaluaties.

Financiering Financiën om daarin te voorzien door externe partijen.

Regelruimte Voor alsnog ziet het eruit dat er voldoende regelruimte is.

Toelichting ‘Een jaar lang pilots’ is zinloos als wij niet kundig omgaan met de evaluaties.

Hierbij hebben we ondersteuning nodig.

Lokaal Amersfoort

Project 87

Naam Maatschappelijk Initiatieven Fonds (MIF) van de stad

datum 7-10-2015 12:57:34

Thema’s begroting, open democratie, besluitvorming processen, democratisering

initiatieven, lokale media en democratie

concreet We willen onszelf als overheid anders verhouden tot de samenleving en tot

maatschappelijke initiatieven in het bijzonder. Onze bewoners en partners nemen

steeds vaker zelf initiatief in het veranderen van de samenleving en vragen ruimte voor

uitvoering van plannen of bij de uitvoering van beleid. Deze nieuwe manier van

samenwerken betekent dat wij bewoners ruimte moeten geven en dat er kaders

moeten zijn die veel vrijheid laten.

In de gemeente ’s-Hertogenbosch groeien en bloeien maatschappelijke initiatieven die

bijdragen aan de sociale kwaliteit in de samenleving. Initiatiefnemers zijn bewoners,

sociaal of creatief ondernemers. De initiatieven variëren van prille ideeën tot volledig

uitgewerkte businessplannen met aantoonbaar maatschappelijk en economisch

rendement.

Om deze maatschappelijke initiatieven te ondersteunen heeft de gemeente ’s-

Hertogenbosch voor 2015 en 2016 een subsidieregeling in het leven geroepen: het

Maatschappelijk Initiatieven Fonds (MIF). Een fonds voor ondersteuning van

maatschappelijke initiatieven in het sociale domein. Een financieel instrument waarmee

het mogelijk wordt om snel in te spelen op maatschappelijke initiatieven die worden

genomen door inwoners en die beogen de sociale kwaliteit van de stad te verbeteren.

Het Maatschappelijk Initiatieven Fonds is geen eindstation, maar een stap in de

ontwikkeling van een overheid die meer uit handen geeft en een faciliterende rol

aanneemt.

Het initiatief kan zich richten op verschillende schaalniveau’s; buurt, wijk en stad.

Er is een grof (beleidsmatig) onderscheid te maken tussen enerzijds bewoners/burger-

initiatieven die gericht zijn op samenlevingsopbouw in brede zin en maatschappelijk

ondernemers die gericht zijn op het opnieuw vormgeven van taken die tot de

gemeentelijke verantwoordelijkheid horen (op basis van de Wmo bijvoorbeeld) en die

we op dit moment veelal via subsidieovereenkomsten of anderszins uitbesteden aan

professionele partners. Beiden vallen ze binnen het bestek van het MIF.

Voor de beoordeling van MIF-voorstellen vragen we inzicht:

- in het doel en maatschappelijk effect en rendement wordt beoogd. Wat heeft de stad,

wijk of buurt aan het initiatief?

- of er draagvlak is voor het initiatief. Wie zit er op het initiatief te wachten? Voor wie is

het bedoeld? Heeft er ‘marktonderzoek’ plaatsgevonden?

- in de monitoring.

- in de inhoudelijke en organisatorische continuïteit van het initiatief

- of het initiatief aanvullend, vernieuwend is en onderscheidend van bestaand aanbod

(in stad,

wijk of buurt).

- met behulp van een plan (van aanpak) over hoe het initiatief gerealiseerd gaat

worden en wat daar voor nodig is. Partners (bedrijven, instellingen, gemeenten) en wat

daarvan wordt gevraagd. Onderdeel hiervan is een begroting. Daarin wordt ook

duidelijk wat de financiële vraag aan de gemeente behelst en hoe die zich verhoudt tot

mogelijke andere financieringsbronnen.

Omdat de gemeente in haar handelen steeds meer wil aansluiten bij wat er in de

samenleving gebeurt, willen wij onderzoeken hoe het mogelijk is om bewoners, sociaal

of creatief ondernemers meer te betrekken bij het fonds. Om dit vervolgens ook in de

praktijk te brengen. Te denken valt aan bijvoorbeeld het meer betrekken van bewoners

en/of ondernemers bij de beoordeling van initiatieven. De beoordeling van de

subsidieaanvragen ligt op dit moment bij een ambtelijke adviesgroep van de gemeente

en gaat ter besluitname naar het college. .

Er is behoefte om het MIF meer in de samenleving te plaatsen. Bij de beantwoording

van de vraag hoe we dat het beste kunnen doen, willen we onder de vlag van de

Democratic challenge het Ministerie van BZK vragen ondersteuning te bieden. Met

name in het leveren van relevante expertise.

gericht op de volgende vragen:

1.

Zijn er voorbeelden in den lande waarbij bij vergelijkbare subsidieregelingen bewoners,

sociaal en creatief ondernemers worden betrokken bij de beoordeling van de

subsidieaanvragen?

2.

Wat betekent ‘betrekken bij’: hoever reikt de invloed van bewoners, sociaal en creatief

ondernemers? Welke aanknopingspunten zijn er om burgers ook richting

zorgaanbieders meer zeggenschap te geven ?

3.

Wat betekent een in de samenleving geplaatst MIF voor de besluitvorming van college

en raad (nieuwe vormen van lokale democratie versus representatieve democratie)?

4)

Wat betekent een in de samenleving geplaatst MIF voor de besluitvorming van college

en raad (nieuwe vormen van lokale democratie versus representatieve democratie)?

5)

Hoe richt je een in de samenleving geplaatst MIF in de praktijk in (werkproces)?

vernieuwend Het project is vernieuwend (in 's-Hertogenbosch), omdat wij hier nog geen

ervaring hebben met directe participatie van inwoners bij het beoordelen van

subsidieaanvragen van maatschappelijk initiatiefnemers (i.e. inwoners, sociaal

en creatief ondernemers). Wij vinden het van belang dat het perspectief van

inwoners, sociaal en creatief ondernemers goed wordt meegewogen in de

toekenning van de middelen uit het MIF.

impact De veranderingen zijn merkbaar voor inwoners en sociaal en creatief

ondernemers die maatschappelijke initiatieven ontplooien. De verankering van

het perspectief van deze groepen in de toekenning van de middelen uit het

MIF willen we niet eenmalig laten zijn, maar structureel inbedden.

uitvoeringskracht

overdraagbaar Wij documenteren wat we doen (logboek), zodat dit overdraagbaar is naar

andere gemeenten.


team Inwoners gemeente 's-Hertogenbosch

Sociaal en creatief ondernemers in 's-Hertogenbosch

Gemeente

Maatschappelijke partners

Ondersteuning

Exposure Wij willen eerst ervaring opdoen in 's-Hertogenbosch. Wanneer wij tot

positieve resultaten komen, willen wij graag in aanmerking komen voor

landelijke exposure. De lokale exposure maakt onderdeel uit van de gevraagd

expertise.

Expertise We willen expertise inhuren via het Ministerie van BZK.

Financiering Voor de inhuur van expertise via het Ministerie van BZK hechten wij aan een

financiële bijdrage die wij nu begroten op € 15.000.

Regelruimte Voor zover wij nu kunnen overzien hebben wij geen behoefte aan extra

regelruimte van het Rijk.

Toelichting Wij verwachten ondersteuning van een specialist die goed kan overzien wat

de juridische gevolgen zijn van het mee laten beslissen van inwoners en

sociaal en creatief ondernemers bij de toekenning van middelen uit het MIF.

Lokaal gemeente 's-Hertogenbosch

Project 88

Naam Wij'dewereld

datum 7-10-2015 13:05:00

Thema’s besluitvorming processen, netwerk democratie, doe-democratie

concreet De oorsprong van het plan komt voort uit de Antonius van Paduagemeenschap te

Nijmegen (AvP-kerk aan de Groesbeekseweg, gelegen op de grens van Altrade en

Galgenveld). Dit is een maatschappelijk betrokken kerkgemeenschap, die zeer actief is

op het gebied van diaconie: voedselbanken, daklozenzorg, hulp aan vluchtelingen,

ontwikkelingssamenwerking, bezoek aan zieken en eenzame mensen in de buurt etc.

We zien dat veel mensen deze maatschappelijke zorg waarderen, maar dat het

kerkelijk verband waarbinnen dit plaatsvindt verhindert dat meer mensen meedoen.

We hebben daarom besloten om - naast onze kerkelijke activiteiten - een seculiere

stichting op te richten, die geheel gericht is op maatschappelijke activiteiten (dus

geheel niet in een religieus verband). Deze stichting - Antonius Ontmoet - is op dit

moment nog in oprichting.

Belangrijke elementen zijn:

- wij als burgers zorgen zelf voor onze eigen buurt, voor onze naasten; we hebben zelf

die 'burgerkracht'; we zien dit als een vorm van emancipatie.

- het gaat primair om ontplooiing en om de ontmoeting van mensen die midden in het

maatschappelijk leven staan. De zorg voor minderbedeelden, sociaal zwakkeren etc.

nemen we daarin als vanzelfsprekend mee, maar is niet het uithangbord waaronder we

dit doen.

- de wijken waar we ons initiatief starten worden in toenemende mate bewoond door

drie groepen die min of meer langs elkaar heen leven: alleenstaande ouderen, jonge

gezinnen en studenten. Het gaat om wijken aan de rand van het centrum, met ruime,

oudere woningen waarin langzamerhand veel ouderen wonen. Wanneer ouderen hun

woningen verlaten worden deze verkocht aan jonge gezinnen (typering: financieel goed

bij kas, druk, tweeverdieners). Maar in toenemende mate worden dergelijke woningen

verkocht aan projectontwikkelaars/huisjesmelkers, die er studenten in laten huisvesten.

Met name de toename van studenten wordt als een overlast ervaren. In ons initiatief

willen wij deze drie groepen wijkbewoners bij elkaar brengen om gezamenlijk

maatschappelijke initiatieven te ontwikkelen.

- we zijn niet allen gericht op de buurt, op het lokale, maar leggen graag verbinding met

het mondiale (vandaar de naam "Wij'dewereld"). Veel mensen zijn maatschappelijk

betrokken, maar weten niet goed hoe ze daar op zichzelf uitwerking aan willen geven.

Wij willen ze daarin ondersteunen. Naast de bovengenoemde groepen doen we

daarom onder andere veel met vluchtelingen (er is een AZC en een locatie van

Vluchtelingenwerk in deze wijken gevestigd). We willen buurtbewoners in contact

brengen met elkaar, maar op een laagdrempelige wijze ook met allerlei

maatschappelijke organisaties die ondersteuning nodig hebben.

- daarmee zijn we als buurtbewoners en betrokkenen met elkaar niet alleen bezig met

maatschappelijke ondersteuning, maar ook bezig met zingeving en levensbeschouwing

(zin geven aan ons leven). Dat raakt aan de hiervoor genoemde insteek van

emancipatie.

Het initiatief bevat drie vernieuwende initiatieven voor de lokale democratie:

- Lukt het ons als groep burgers om meer sociale cohesie in de genoemde wijken te

bewerkstelligen?

- Kunnen we als een meer coherente groep wijkbewoners zelf veranderingen in de wijk

- en daarbuiten - bewerkstelligen? We organiseren bijeenkomsten (Wij'dewereld-

bijeenkomsten) die specifiek zijn gericht op het ontplooien van maatschappelijke

initiatieven?

- Wat betekent dit initiatief voor de verhoudingen tussen deze gemeenschap van

burgers en de lokale overheid? Hoe zal de gemeente hierin gaan meebewegen?

- Het is natuurlijk al langer een discussiepunt of een overheid zich mag bezighouden

met het geluk van burgers. In het algemeen is zij daar terughoudend in. Deze

beperking hebben wij als burgergemeenschap niet. We houden ons bezig met

zingeving, levensbeschouwing (niet-religieus) en ook met geluk. Biedt dat meer

mogelijkheden dan wanneer het initiatief primair bij de overheid ligt? Wij hebben veel

aandacht voor "heel de mens".

Dat uit zich ook in de verschillende activiteiten die wij zullen uitvoeren.

Een aantal activiteiten zijn meer gericht op gemeenschapsvorming ("Buurt aan tafel",

d.i. een gezamenlijke buurtsamenkomst met maaltijd en "Café Ensemble", d.i. een

inloopcafé voor buurtbewoners en vluchtelingen).

Andere activiteiten zijn meer gericht op emancipatie en geestelijke rijkdom ("Persona

grata", d.i. een diepteinterview met interessante gast over levensbeschouwelijke en/of

maatschappelijke thema's, en "Boek en zopie", d.i. een boekenavond over

maatschappelijk relevante boeken).

Andere activiteiten zijn in het bijzonder gericht op maatschappelijke ontplooiing:

Wij'dewereld-avonden. Zie hierboven. Deze avonden willen zich juist onderscheiden

van debatavonden e.d. in het kader "van denken naar doen". Een aantal projecten

kunnen ook in deze categorie worden geschaard: opzetten/stimuleren van lokale

deeleconomie en een bijzonder (moes)tuinenproject.

Ons initiatief beweegt zich sterk op het gebied van overheidsparticipatie (i.p.v.

burgerparticipatie), waarbij het steeds de vraag is of en hoe we de overheid erbij willen

hebben. De naam van het initiatief is niet voor niets: Wij'dewereld. We voelen ons thuis

in de participatiesamenleving. Het is interessant om te volgen hoe zich dit zal

ontwikkelen. De Tocqueville Stichting is opgericht door één van de deelnemers en

heeft onder andere als doel de betrokkenheid van burgers bij het openbaar bestuur en

bij het publieke goed te versterken. Vanuit deze stichting zal over dit initiatief worden

gerapporteerd en zullen democratische ontwikkelingen worden gestimuleerd.

vernieuwend In de voorgaande vraag heb ik aangegeven waarom ons initiatief

vernieuwend is. Het gaat om een bijzondere vorm van gemeenschapsvorming

(onder andere over de as van ontmoeting, zingeving, levensbeschouwing,

geestelijke en maatschappelijke rijkdom). Parallel daaraan wordt direct gestart

met het gezamenlijk ontplooien van maatschappelijke initiatieven. Wij vinden

het spannend om te zien of ons dit gaat lukken: de gemeenschapsvorming en

ontplooiing van maatschappelijke initiatieven in het kader van doe-democratie.

Ook zijn we benieuwd wij de interactie kunnen aangaan met lokale overheden.

In elk geval is het sociaal wijkteam Nijmegen-Oost enthousiast over ons

initiatief en ze wil bezoekers er ook op wijzen.

De vraag is misschien of ons initiatief voldoende gericht is op democratische,

politieke besluitvorming. Is het niet veeleer een maatschappelijk initiatief, dat

losstaat van politiek en democratie? Wij menen dat we met enkele

kernbegrippen die op ons van toepassing zijn goed passen in de "Democratic

Challenge". Kernbegrippen zijn onder andere zelfontplooiing, emancipatie, als

burger loskomen van de overheid, zelf verantwoordelijkheid nemen voor een

maatschappelijke toestand en de overheid als partner zien. We denken dat

binnen ons vernieuwende initiatief ook spannende vragen aan de orde kunnen

komen, onder andere met betrekking tot de verhouding tussen burgers en

overheid. Onder andere de vraag in hoeverre de overheid zich met het geluk

van burgers moet bezighouden, komt daarbij aan de orde.

impact We streven met ons initiatief een structurele verandering in de wijk na. We

zijn op dit moment een programma van activiteiten aan het uitbouwen. Deze

activiteiten willen we voor onbepaalde tijd voortzetten. We willen ze verder

uitbouwen en hopen daarbij voldoende (nieuwe) wijkbewoners te kunnen

betrekken. De eerste reacties van wijkbewoners zijn positief.

Bovendien beschikken we over een locatie, een parochiehuis met een

aanzienlijke zaal, waarin we onze eerste activiteiten willen ontplooien.

We willen een netwerk uitbouwen met andere vergelijkbare organisaties in

Nederland, maar ook in andere Europese steden. We hopen tot een

uitwisseling van kennis en ervaringen te kunnen komen met verwante

gemeenschappen in bijvoorbeeld Stockholm en Madrid.

Bovendien willen we over onze ervaringen delen door erover te publiceren en

door op andere wijze aandacht te vragen (bijv. audiovisueel). We nodigen

anderen graag uit.

uitvoeringskracht

overdraagbaar Onze ervaringen zijn overdraagbaar doordat wij erover publiceren. Met name

vanuit de Tocqueville Stichting zullen deze initiatieven worden bezien vanuit

het perspectief van burgerparticipatie, burgerkracht en overheidsparticipatie.

We hopen dat anderen van onze ervaringen kunnen leren. Daarbij gaat het

niet alleen om onze activiteiten, maar ook om het samenspel met de

gemeente en met andere maatschappelijke organisaties.


team Tocqueville Stichting

Stichting Antonius Ontmoet (i.o.)

Een gemeenschap van buurtbewoners

Stichting Zij-aan-zij (voor één activiteit)

Er is afstemming met het sociaal wijkteam Nijmegen-Oost.

Ondersteuning

Exposure We willen graag bekendheid geven aan ons initiatief via de website en

communicatiemiddelen van "Democratic Challenge". We hopen ook dat

initiatieven in het kader van "Democratic Challange" elkaar onderling weten te

bevruchten.

Expertise Met name expertise om ons initiatief goed neer te zetten waarderen we.

Waarschijnlijk kunnen verschillende experts nog bepaalde dimensies aan ons

project toevoegen, die waardevol kunnen zijn. Ook het netwerk van experts

kan ons naar juiste wegen leiden.

Financiering De activiteiten die we gaan ontplooien kunnen zichzelf bedruipen. Dat wil

zeggen dat we op termijn een positieve exploitatie hebben.

Er is een startkapitaal nodig. Hiervoor doen we een beroep op de gemeente

Nijmegen en het Oranjefonds.

Voor enkele specifieke zaken, die de doelstellingen van "Democratic

Challenge" in het bijzonder raken, zouden we een financiële bijdrage

waarderen. Het gaat om een bijdrage aan enkele (technische) voorzieningen,

zoals een beamer, een projectiescherm, goede videocamera, flipovers en

middelen voor (re)presentatie. Deze voorzieningen worden onder andere

gebruikt bij de hiervoor genoemde "Wij'dewereld-avonden" en bij de

uitwisseling met verwante organisaties in andere (buitenlandse) steden.

Ook een beperkt budget voor het vergroten van onze mogelijkheden tot

publicatie zouden we waarderen.

Bij elkaar denken we aan een bedrag van ca. 5.000 euro.

Regelruimte Naar verwachting hebben we geen behoefte aan meer regelruimte. Wel

hopen we onze relatie met de lokale overheid op een goede wijze te kunnen

ontwikkelen.

Toelichting We hebben ons initiatief opgestart met als uitgangspunt dat we onszelf

moeten kunnen bedruipen. Dat past ook wel bij de insteek van doe-

democratie: wij zijn geëmancipeerde, participerende burgers en we moeten

nog maar zien of we de overheid wel nodig hebben.

Daarbij zijn we flexibel. We hebben een financiële bijdrage gevraagd aan de

gemeente Nijmegen en aan het Oranjefonds, maar we zullen ook zonder die

bijdrage onze activiteiten - in een andere vorm - voortzetten.

In dat licht moet ook de gevraagde ondersteuning aan "Democratic Challenge"

worden gezien, zowel de ondersteuning op het gebied van exposure en

expertise als de financiële ondersteuning. We kunnen zonder die

ondersteuning.

Echter: door ons initiatief wél te ondersteunen krijgt het de impuls die het

nodig heeft om er een echt bijzonder initiatief van te maken. Het heeft dan

naar buiten treden met de juiste uitstraling. Naar buurtbewoners kunnen we

ons goed presenteren. We hebben daarmee in aanvang al een netwerk

waarmee we ons initiatief naar grotere hoogten kunnen brengen. De energie is

er en met voldoende middelen - op de drie genoemde vlakken - verwachten

wij de kracht te kunnen geven die het verdiend. In verband met de gevraagde

financiële ondersteuning mailen we separaat een begroting.

Lokaal Nijmegen, met name in de wijken Altrade en Galgenveld.

Project 89

Naam Nieuwe werkwijze participatie

datum 7-10-2015 13:12:51



concreet Het huidige participatiebeleid sluit niet meer goed aan op de praktijk. Het is nogal

technocratisch, met een afwegingskader om te bepalen welk niveau van participatie

passend is in een bepaalde situatie. En rigide vanuit de insteek dat de gemeente de

regie heeft over de invloed die de stad heeft.

De praktijk laat zich niet sturen door afwegingskaders en de idee van regie.

In de praktijk is er een voortdurende afweging nodig om te kijken waar we staan in een

proces en volgende stappen te bepalen.

Daarin kunnen allerlei handvatten, afspraken en uitgangspunten nuttig zijn en houvast

bieden.

Tegelijkertijd valt of staat alles in de praktijk met houding en gedrag, met open staan

voor samenwerking met de stad, met loslaten van het idee dat we alles in het stadhuis

moeten bedenken, met open staan voor andere ideeën, met om kunnen gaan met

vragen en initiatieven uit de stad, kortom: met een open houding.

De nieuwe werkwijze voor participatie wordt vormgegeven door een groep ambtenaren,

bewoners en (oud)raadsleden.

De aanpak start met interventies die zijn gericht op het stimuleren en aanjagen van de

samenwerking tussen stad en stadhuis en mondt uit in handvatten, uitgangspunten en

afspraken.

Bij de interventies kun je denken aan:

• burgerinitiatiefnemers / sociaal ondernemers gaan samen met ambtenaren (of

raadsleden) naar bijeenkomsten over een voor samenwerking relevant thema.

• Inwoners gaan samen met ambtenaren, wethouders en raadsleden naar de D1000 in

Apeldoorn

• Inwoners geven samen met ambtenaren workshops en organiseren werkbezoeken in

de stad tijdens de Inspiratiedag voor ambtenaren en de zomeracademie.

• Inwoners denken als mystery guest mee met projectgroepen die in het stadhuis

overleggen

• Inwoners houden een column bij een werkoverleg van een afdeling, met een verhaal

over samenwerking

• Inwoners vertellen in het Stadhuis over geslaagde en niet geslaagde

samenwerkingen

• Ambtenaren gaan naar buiten om op straat met mensen te spreken over de

vraagstukken waar zij aan werken

• Ambtenaren gaan naar bijeenkomsten in de stad, ook als ze daar geen agendapunt

hebben.

En daarnaast nog vele andere activiteiten die nog bedacht moeten worden.

Deze activiteiten en interventies hebben als doel om de medewerkers in het Stadhuis

enthousiast te maken voor de mogelijkheden van samenwerking met de stad en het

bestuur. De concrete ervaringen, elkaar ontmoeten, in gesprek zijn en gebruikelijke

stappen eens op een andere manier invullen, dragen bij aan het ontdekken waar de

meerwaarde van samenwerking kan liggen en hoe nieuwe vormen van samenwerken

tot betere eindresultaten kunnen leiden.

Daarnaast leveren de ervaringen inzicht op in welke handvatten, afspraken en

uitgangspunten nuttig en nodig zijn om de nieuwe werkwijze mogelijk te maken en te

ondersteunen.

Die inzichten kunnen we naast uit de interventies ook putten uit interessante trajecten

die op dit moment lopen: Elisabeth Groen, Groenvisie, De Nieuwe Stad, eerste ideeen

voor gezamenlijke agenda Amersfoort Fietsstad etc.

Bewoners willen we vergoeden voor de actieve rol die zij hierin spelen. Dit vormt

meteen een eerste casus voor hoe de gemeente om kan gaan met het vergoeden van

bewoners voor de inzet die zij plegen.

vernieuwend Vernieuwend is dat we de nieuwe werkwijze samen willen maken en willen

baseren op concrete ervaringen die bewoners, ambtenaren en raadsleden

opdoen bij huidige projecten en gerichte interventies.

Vernieuwend is dat we starten met het inzetten op het opdoen van ervaringen.

Nu zijn de ervaringen met samenwerken met de stad beperkt tot een relatief

kleine groep ambtenaren. Dat willen we op allerlei manieren verbreden naar

een grotere groep, zodat veel meer ambtenaren beseffen dat ook zij deel

uitmaken van de netwerksamenleving. Hen willen we ook betrekken bij de

uiteindelijke neerslag van de nieuwe werkwijze.

Vernieuwend is dat we meer gesprekken en minder bijeenkomsten

organiseren; meer ontmoetingen en minder formele avonden. Bewoners het

stadhuis in en ambtenaren naar buiten.

Vernieuwend is ook dat we bewoners willen vergoeden voor hun bijdrage aan

het proces om te komen tot een nieuwe werkwijze. Hoe bepalen we welke

vergoeding we voor actieve bewoners beschikbaar stellen?

impact De manier om te komen tot de werkwijze voor participatie is meteen een

voorbeeld voor diezelfde werkwijze. Het wordt daarmee een voorbeeld voor

volgende projecten. Daarnaast zullen vooral de interventies, die tot doel

hebben ambtenaren ervaring op te laten doen met samenwerking met

bewoners en zo moeten bijdragen aan een meer open houding voor die

samenwerking, een impact hebben die ook over langere tijd nog merkbaar is.

uitvoeringskracht

overdraagbaar De ervaringen van dit project delen we graag met anderen, bij bijeenkomsten,

uitwisselingen, trainingen, etc.


team Collega’s van verschillende afdelingen van de gemeente, wethouders,

raadsleden en bewoners

Ondersteuning

Exposure Exposure maakt gerichte uitwisseling mogelijk met andere partijen die met

dezelfde vraagstukken bezig zijn. Ook kan het inspiratie opleveren voor

andere gemeenten en bijdragen aan enthousiasme voor vernieuwing op lokaal

niveau.

Expertise We willen graag gebruik maken van de expertise bij BZK om met onze groep

te sparren over dit proces en de uitkomsten ervan, om ons in contact te

brengen met inspirerende voorbeelden bij andere gemeenten, met ons mee te

denken over hoe we bewoners kunnen vergoeden voor hun bijdrage en tot slot

om op inspirerende manieren het gesprek over samenwerking te voeren.

Financiering We maken graag gebruik van de mogelijkheid van financiële ondersteuning

om bewoners te kunnen vergoeden voor hun bijdrage aan de nieuwe

werkwijze voor participatie.

We willen graag 10.000 euro beschikbaar stellen voor activiteiten en

interventies die bijdragen aan open staan voor en ervaring opdoen met

samenwerking tussen stadhuis, stad en bestuur en het laten neerslaan van de

inzichten daaruit in afspraken, uitgangspunten en handvatten.

We willen daarvoor graag een uitvraag doen bij de stad.

Regelruimte

Toelichting bij de onderdelen van de ondersteuning aangegeven.

Lokaal Amersfoort

Project 90

Naam CitizenResearch - De journalist als constructieve belangenverstrengelaar in het

publieke domein

datum 7-10-2015 14:26:07

Thema’s e-democratie, besluitvorming processen, lokale media en democratie,

onderzoek

concreet Alle spelers in de (locale) democratie hebben het moeilijk. Burgers hebben de meeste

kennis en ervaring, maar worden nauwelijks toegelaten, bestuurders, ambtenaren en

politici leven in bubbles die grotendeels zijn losgezongen van de werkelijkheid en locale

en veel landelijke media leiden een kommervol bestaan wegens gebrek aan voldoende

inkomsten.

Het rare is dat overheden kennelijk niet tot nauwelijks op het idee komen dat ze i.p.v.

het inhuren van onderzoeksbureau’s en experts zich beter kunnen richten tot (locale)

burgers en ondernemers voor doen van onderzoek, vormen van beleid, realiseren van

projecten enz. Alles wordt SMART aanbesteed aan professionele bureaus.

De grote uitdaging bij het het betrekken kennis en kunde van burgers en bedrijven

liggen op het gebeid van schaalgrootte en bereikbaarheid. Journalisten en media

kunnen daarin een uitstekende rol vervullen door VRAGENDE artikelen te schrijven in

opdracht van overheden waardoor burger en bedrijven kun kennis en ervaring kunnen

bijdragen via zogenaamde vertelpunten waarin zij hun kennis en ervaring delen. Zie

http://storyconnect.nl/story/ en www.kindenziekenhuis.nl/ervarinDemog.

Journalisten en onderzoekers werken tussendoor met deze kennis waarna de journalist

opnieuw kan schrijven over het onderzoek, lezers kan vragen om input en zo staat in

de loop van de tijd een rijk geschakeerd beeld en plan voor de oplossing van het

probleem waar de overheid mee zit. Vooral er wordt gecombineerd met (offline)

werkbijeenkomsten waar burgers, bedrijven en ambtenaren samen aan de slag gaan

met het opwerken van ideeën tot plannen en deze ook samen uitvoeren.

Het CitizenResearch idee heeft grote voordelen t.o.v. de bestaande aanpak:

- Burgers en bedrijven zijn echt betrokken. Bestaande kennis en ervaring wordt

hergebruikt.

- Er is sprake van co-creatie, omdat plannen en uitvoering samen worden gedaan

waarbij grenzen en voorwaarden gezamenlijk worden vastgesteld.

- Er ontstaat een levensvatbaar nieuw businessmodel voor (onderzoeks)journalistiek

- De “usual suspects” en “gevestigde” belangen mogen meedoen, maar worden

onderdeel van een groter geheel.

- Er ontstaat draagvlak door constructieve belangenverstrengeling tussen burgers,

overheid en bedrijven.

Kortom zowel de locale democratie als de burger en ondernemersparticipatie als de

wijze van besturen kan hierdoor vernieuwd worden.

De wetenschappelijk basis voor deze aanpak is de PNI methodiek. PNI staat voor

Particiaptieve Narratieve Inquiry. Een vorm van onderzoek die van iedereen een mede-

onderzoeker maakt. Deze methodiek is inmiddels wereldwijd honderden keren

toegepast waaronder bijv. voor het verbeteren van patientbeleving in ziekenhuizen en

het agile introduceren van nieuwe producten. Een aanpalend voorbeeld is ook te

vinden op http://www.antwoordvooroverheden.nl/project/de-thermometer-van-stichtse-

vecht/. Voor echte CitizenResearch moeten er echter sprake zijn van echt

opdrachtgeverschap vanuit de overheid, actieve journalistiek en een

onderzoeksfunctie. In dit CitizenResearch project willen we op zoek naar 5 gemeenten

die opdrachtgever willen zijn voor het oplossen van echte uitdagingen in het publieke

domein.

vernieuwend Bestuurders hebben de neiging om voorstellen voor te leggen, journalisten

om situaties te duiden en onderzoekers om hypothesen te toetsen.

CitizenResearch draait dit om: burgers duiden hun kennis en ervaring,

journalisten jagen het onderzoek aan en bestuurders krijgen voorstellen of

zelfs resultaten zonder vooral alles vast te hoeven timmeren.

impact Nederland heeft een hoog opleidings niveau en veel mensen met veel

ervaring op zeer vele terreinen. Dan is het toch raar dat als er een probleem is

in het publieke domein we altijd experts inhuren die het probleem gaan

bestuderen terwijl er in de eigen stad of gemeente mensen rondlopen die de

oplossing w.s. al kennen of (samen) tot oplossingen kunnen komen.

CitizenResearch gaat de manier waarop we in NL publieke uitdagingen

oplossen andersom plaatsvinden. We gaan bestaande kennis en ervaring

gebruiken om problemen op te lossen met mensen die belang hebben bij het

oplossen. De tegengestelde belangen die daarbij naar boven komen worden

TIJDENS de zoektocht naar de oplossing meegenomen ipv vooraf weg-

onderhandeld. Dat is echt een vernieuwing van de bestuurswijze.

uitvoeringskracht

overdraagbaar Door de werkwijze via training, meekijken en publiceren over te dragen naar

andere gemeenten en overheden. Dit kan met alle gemeenten, provincies,

waterschappen en ook landelijk.


team Erwin Duurland en Harold van Garderen, StoryConnect

Gertjan Verstoep, Antwoordvooroverheden.nl

Vijf nog te vinden opdrachtgevende gemeenten

Vijf nog te vinden journalisten

Ondersteuning

Exposure Wij willen graag vijf gemeenten als opdrachtgever binnenhalen om dit samen

te ontwikkelen.

Expertise Inhoudelijk hebben wij expertise nodig van de burgers.

Financiering Op dit moment schatten wij dat we ongeveer €25.000 per

gemeente/opdrachtgever nodig hebben. Het zou helpen als DemChallenge

zou kunnen helpen bij het vinden van de eerste twee opdrachtgevers in de

vorm van een 50% subsidie.

Regelruimte De gemeente (of overheid) moet vooraf besluiten dat ze ACHTERAF de

uitkomsten niet mag overrulen ….. Vooraf moeten zaken als budget,

doorlooptijd en problematief worden vastgelegd. Daarna moet de

overheidsinstantie vertrouwen hebben in de maatschappij. Het is dan ook het

slimste om problemen/uitdagingen te kiezen die de gemeente/overheid zelf

niet opgelost krijgt. Dat blijken vaak taai (complexe) problemen te zijn.

Toelichting Vooral in beeld brengen bij overheden die als opdrachtgever kunnen

fungeren.

Lokaal Vijf gemeenten die partner durven zijn in dit project.

Project 91

Naam Demos. Wie is de beste burger?

datum 7-10-2015 15:18:02


concreet het valorisatieproject Democratisch Laboratorium concentreert zich op democratische

creativiteit en de ontwikkeling daarvan binnen groepen. begonnen vanuit de sociale en

politieke wijsbegeerte-afdeling van de Radboud Universiteit, ontwikkelt het een model

waarin groepen leren te reflecteren op verschillende vormen van besluitvorming. In de

eerste fase van dit project (oktober-december 2014) ging het om de ontwikkeling van

een rollenspel, getiteld 'Demos. Wie is de beste burger?' waarin een groep van 12

mensen experimenteert met besluitvorming in een vertegenwoordigend en een direct

democratisch model. Dit werd getest met verschillende groepen waaronder studenten,

middelbare scholieren, jongeren van politieke partijen en deelnemers aan een

filosofisch festival. Het resultaat ervan is een rollenspel, vervat in een professioneel

vormgegeven doos vervat rollenspel, dat in verschillende contexten kan worden

ingezet. Demos is in gesprek met partners als TNO, VNG en ProDemos om dit verder

te ontwikkelen naar een flexibele democratische tool voor de training van

gemeenteraadsleden, kader van politieke partijen, en jongeren in verschillende

omgevingen. Het doel ervan is een reflectie op gang te brengen over de mechanismen

die aan het werk zijn in een democratie en bewustzijn te genereren van de mate waarin

burgers zelf in staat zijn deze te veranderen.

vernieuwend verschil met bestaande vormen van burgerschapsvorming is dat Demos niet

alleen gaat over het bestaande systeem, maar ook leidt tot een actieve

houding met betrekking tot mogelijke alternatieven en een gesprek over de

vormgeving daatrvan.

impact De bedoeling van dit project is een product te maken dat een vast onderdeel

kan worden van allerlei vormen van burgerschapsvorming, juist op lokaal

niveau waar vaardigheden op dit gebied kunnen worden getraind binnen

politieke partijen, gemeenteraden, actiecomités etc. Door de aansprekende

vorm hopen we hiermee een middel te bieden dat in deze nieuwe trend van

burgerschapsvorming mensen activeert, in dit geval door gebruik te maken

van technieken iun de sfeer van gamification.

uitvoeringskracht

overdraagbaar de methode van het rollenspel is in verschillende contexten inzetbaar. Door

de webomgeving die we creëren rondom dit project


team Afdeling sociale en politieke wijsbegeerte RU Nijmegen; Leslab; ProDemos;

Ondersteuning

Exposure Demos wil graag het samenwerkingsverband dat we al hebben verder

uitbreiden en contact leggen met civil society-organisaties die

Expertise

Financiering

Regelruimte

Toelichting

Lokaal Nijmegen, Radboud Universiteit

Project 92

Naam stadslab Circulair buiksloterham . Maak de buurt ism gebiedonline

datum 7-10-2015 15:24:59



concreet Dialoog tussen overheid en burger en Burger onderling

Community builder

gebiedsontwikkeltool

democatisering

- Meer verbindingen, meer overzicht, meer resultaat

- Betere afweging tussen alternatieven, betere besluitvorming

- Overheid wordt beter geïnformeerd

- Bewoners worden ook beter geïnformeerd

- Informatie wordt locatie-gebonden

- Samenspel tussen informatie-push en informatie-pull

Situatieschets

Buiksloterham is een uniek gebied in Amsterdam. Een verzameling communities bouwt

er, in nauwe samenwerking met publieke en private instituties, aan een circulaire wijk,

maatschappij en economie.

Er worden nu nw sites gebouwd door Eigen Haard , de Alliantie, er is al een blog,

Beleef en gewoon Buiksloterham. Nu is de kans om een nw database op te zetten.

Koppeling aan research van Hackable Metropolis, aan getallen van sensoren, aan nw

sites, bestaande FB inhoud ., etc.

Aanleiding

De door iedereen op allerlei plekken uitgesproken behoefte aan digitaal platform.

Opsomming vraag vanuit communities, StadsLab BSH, CityPlot/Alliantie, Vrije kade

Eigen Haard, Beleef Buiklsoterham, blog http://bsh5.nl/category/buurt/, Maak de buurt,

etc.

Doelstellingen

- Achterliggende visie/ambitie. Bouwen aan een nieuwe Community. Maximaliseren

van betrokkenheid en geluk voor iedereen. Een duurzaam vitale wijk,

maatschappij/stad creëren.

- Ondersteunen van de betrokken (te betrekken) communities (de pannekoeken; de

platte, creatieve netwerken), om zichzelf te ontwikkelen en zo zelf Buiksloterham

duurzaam en circulair vitaal te maken. Ondersteunen door hun levensfasen heen, een

eigen ‘systeem’ te ontwikkelen. Helpen deze ontwikkeling versneld door te maken.

- Samenwerking met de instanties vormgeven, er invulling aan geven, binnen de

filosofie/geest/principes van de circulaire beweging.

- site kan ook andere data aan , zoals data over energie gebruik, bouwmaterialen ,

meetdata, etc

-

Doelgroepen

- Iedereen die binnen het gebied samenwerkt vanuit het gedeelde belang (zie

doelstellingen).

- Dit gaat dus dwars door alle mogelijke zuilen heen (zie concept plat netwerk):

geïnteresseerden, bewoners, ondernemers, ontwikkelaars, woninbouwcorporaties,

werknemers, overheden, semi-overheden, nutsbedrijven, bezoekers…).

- Bottom up en top down

extra plan is oprichten / starten van een coöperatie van eigenaren/gebruikers van

Gebiedonline. Dit initiatief is een gevolg van de keuze om het HalloIJburg-platform ook

voor andere buurten en of steden beschikbaar te maken. Hiervoor is een aparte naam

bedacht: Gebiedonline. Gebiedonline is een bewezen en relatief geavanceerd online

platform voor buurt-communities. Het gebruik neemt dan ook snel toe. Nieuwe vragen

dienen zich daardoor aan, zoals: Hoe zit het met het eigendom van de tool en de data?

En: Wie bepaalt welke functionaliteit ontwikkeld wordt? Michel heeft aangegeven dat

Crossmarx wil focussen op de ontwikkeling van de technologie. Er is daarom behoefte

aan een partij die het eigenaarschap van het platform overneemt en een coöperatie is

daarbij –in het licht van de sociale doelen van onze communities– de passende

constructie.

vernieuwend Uitgangspunten

- Gebiedsplatform BSH, wordt gebaseerd op de technologie van

http://www.halloijburg.nl/ en Dit platform kan gebruikt worden om binnen BSH

verbindingen te leggen tussen mensen, partijen, ideeën, projecten, middelen,

etc.

- er wordt ook gewekt aan integratie met de functies van

http://www.kompasopijburg.nl/

- Toewerken naar een oplossing waarbij de gemeenschap maximaal eigenaar

is van de online oplossing

- In ieder geval van de data. Code in de ideale situatie ook, maar dit moet in

balans zijn met de snelheid die we willen maken.

- Hele goede privacy-oplossing (als iemand aan de data verdient is de

community het).

- Platform dat we maken is meteen ook ‘de website van BSH’.

- Conceptontwikkeling ‘Maak de buurt’ (in het kader van de Buurtwet, Right to

challenge) direct toepassen, binnen het platform

- Toepassing/ontwikkeling op basis van ‘white labeled’ versie van Hallo IJburg,

dus door Crossmarx. Zie bijlage 1.

- Primaire onderzoekspartner is HvA (Ruurd Priester, Martijn de Waal), voor

ontwikkeling en research naar platform.

- Platform opengesteld voor alle mogelijke open/big data (IOE) onderzoeken

alle samenwerkende onderzoeksinstellingen.

- de verschillende bestaande en nieuwe sites inhoudelijk en technisch te laten

samenwerken . Hierdoor wordt data over de verschillende sites gedeeld.

- werken met zoveel mogelijk bestaande modellen en software. bijv wiki.

impact 10 steden en buurten onlinbe met nw tool binnen 1e jaar

2e jaar 40

3 e jaar 100

Het platform kan in 3 scenarios ingezet worden:

1. De gemeente heeft een wens en plaatst deze wens op het platform, met het

verzoek aan iedereen

om initiatieven in te dienen om deze wens te realiseren. Bijv. invulling

Centrumeiland Ijburg.

2. Een partij of een persoon heeft een wens en een initiatief. Beiden worden

als kennisgeving op het

platform gepubliceerd. Dit kan bijv. de gemeente zijn, een private partij of een

een individu. Iedereen

kan dit initiatief uitdagen door met een alternatief initiatief te komen.

3. Er is nog een derde scenario, maar die is niet wenselijk. In deze manier

heeft de gemeente een wens

en een initiatief NIET gepubliceerd op MaakDeBuurt. Een eventuele uitdager

kan dan zijn uitdaging

ook niet publiceren, want er valt niets uit te dagen. De uitdager zal dan eerst

de

uitvoeringskracht

overdraagbaar kijk naar

http://www.buiksloterham.nl/ over tijdelijk op

http://www.gebiedonline.nl/buiksloterham zodra dit redelijkgevuld is gaan we

weer over op http://www.buiksloterham.nl/

●

● Database kan zich in verschillende vormen gedragen , hierbij 3 voorbeelden:

● http://www.halloijburg.nl/huisvandewijk

● http://www.stadsdorpijburg.nl/

● http://www.gebiedonline.nl/irisinnieuwland

interessant voor

- Bewoners

- Woningcorporaties

- Academische wereld / HvA

- Gemeente Amsterdam

- Zorgpartijen


team met oa Ruurd Priester (Amsterdam Creative Industries Network), Michel

Vogler (Hallo IJburg / Kompas op IJburg) en Frank Alsema (kwartiermaker

Buiksloterham) , Yvette Jeuken

Projectleider Netwerk Democratie

www.netwerk-democratie.nlnetdem , niesco dubbelboer agora., Pakhuis de

Zwijger, Haagse Hogeschool, stadslab BSH, etc

Ondersteuning

Exposure ja

Expertise ja op gebied cooperatie vormen

We willen een beeld creëren van andere platforms die aanverwant en

gelijksoortig zijn aan wat wij doen.

We willen weten tot wie we ons verhouden op basis van een aantal

parameters:

> functionaliteit/doelstelling (marktplaats, informatie, co-creatie,

besluitvorming, etc.)

> initiator (overheid, maatschappelijk middenveld, bedrijfsleven, burgers, etc.)

> operationaliteit (interactie, moderatie, zenden, content productie &

management, etc.)

Financiering ja voor ontwikkelling en schaalvergroting

Regelruimte ja governance

Toelichting alkles is nu op valreep geschreven ivm late attentie op deze call , er is meer

te zeggen en schrijven, maar lukt niet voor deadline. next week wel.. excuses,

ivm deadlines vandaag in hurry

maar wij zijn interssant project :)

ik kan ma as nog extra doc sturen .

Lokaal amsterdam noord, gouda, amersfoort , amsterdam oost, wibautstraat ,

ism

Buiksloterham online

Plan voor realisatie van een gebiedsplatform en bsluitvormingstool

Project 93

Naam Test je Wijk. Een surveymonkey voor buurten.

datum 7-10-2015 16:02:49

Thema’s e-democratie

concreet Door nieuwe technologieën weten bewoners elkaar steeds beter te vinden en groeit

het aantal platforms waar gelijkgestemden uit wijken met elkaar de handen ineen

slaan. Bovendien hebben online tools het veel makkelijker gemaakt om inzichten op

wijkniveau op te doen. Online enquêtes onder inwoners worden dan ook steeds vaker

ingezet. Wij zien dat het opstellen van dit type enquêtes bewoners nog veel tijd kost,

dat ze slecht deelbaar zijn én dat het zicht op de resultaten bij betrokkenen uitblijft.

Een concreet voorbeeld uit de wijk van Nicolette:

"Ik werd door mijn eigen (zeer actieve!) wijkvereniging per brief gevraagd om mijn

mening te geven over de leefbaarheid in de wijk. In deze brief stond een link naar de

enquête. Deze moest ik overtypen. Eenmaal op de enquête gekomen bleek dat ik een

wachtwoord moet aanvragen. Zo gezegd zo gedaan. Echter dit wachtwoord moest

door een administrator worden aangemaakt. Daar ging een paar dagen overheen.

Toen ik eenmaal mijn wachtwoord kreeg, was de termijn om de enquete in te vullen

verstreken. Over de uitslag van de enquete heb ik nooit meer wat gehoord."

Wij denken dat dit beter en makkelijker kan.

Wat als er een online platform ontwikkeld kan worden – vergelijkbaar met

surveymonkey – die inwoners helpt om snel, goede vragenlijsten op te stellen, te

publiceren en verspreiden via sociale media mét live rapportages en een visual van de

belangrijkste resultaten?

Ons idee is om hier een platform voor te bouwen: Test je Wijk.

Op dit platform vinden bewoners kant-en-klare vragenlijsten voor de meest

voorkomende onderwerpen waar op wijkniveau vragen over gesteld worden.

Bijvoorbeeld veiligheid, parkeren en speelvoorzieningen.

Wat levert het op aan bewoners?

Bewoners hebben hiermee een tool in handen om snel onderzoek te doen en de

resultaten op een aantrekkelijke manier te delen met hun achterban en met de politiek.

De vragenlijsten bestaan uit sjablonen met voorgeprogrammeerde vragen. Op basis

van onze ervaringen als onderzoeksbureau weten wij namelijk welk type vragen wel en

niet gebruikt worden en geschikt zijn om een antwoord te krijgen bij verschillende

onderwerpen. Zo zijn bewoners verzekerd van een kwalitatief goede vragenlijst. Willen

zij zelf andere vragen toevoegen dan kan dat. Bovendien kan de vragenlijst een eigen

look en feel krijgen door bijvoorbeeld een logo toe te voegen.

Wat levert het de gemeente op?

Gemeenten en politiek ontvangen sneller feedback vanuit buurten en hebben ook zelf

een middel waarmee zij inzichten kunnen opdoen in wat er leeft in de wijk. Dit kunnen

zij herhalen en gebruiken als benchmark.

Wat is er al en wat moet nog worden ontwikkeld?

Wat er al is:

• Kennis over de juiste vragen om te stellen.

• De enquêtetool om de vragenlijsten mee op te stellen, te publiceren en te promoten.

• Live inzicht in de resultaten en de mogelijkheid om deze in een infographic weer te

geven.

Wat moet er nog komen:

• De visuele schil om de vragenlijsten heen, dus het platform dat de inwoners zien en

beheren, moet nog worden gemaakt.

vernieuwend Het is gebaseerd op idee van bestaande surveytools, maar faciliteert doordat

er al te gebruiken vragenlijsten worden aangeboden. Ook is er de mogelijkheid

om te delen, wat aanzuigende werking verhoogt.

impact Buurten blijken gemakkelijker in staat om zich over onderwerpen uit te

spreken. Ze verenigen zich gemakkelijker op voor hen aansprekende thema’s,

waardoor ook de interactie tussen buurten/buurtverenigingen en bv.

gemeenten wordt vergemakkelijkt.

uitvoeringskracht

overdraagbaar Het platform zelf biedt de mogelijkheid tot delen en hergebruik van

vragenlijsten. Doordat het platform online voor iedereen toegankelijk is, kan

iedereen vragenlijsten van elkaar inzien en bijdragen aan verdere verbetering.

Alles is transparant en daarmee eenvoudig overdraagbaar.


team Necker van Naem is een onderzoeks- en adviesbureau dat werkt voor lokale

overheden. De afgelopen jaren zijn we o.a. voor de realisatie van

DeStemVanNederland.nl samenwerkingen aangegaan met campagnebureau

Johnny Wonder en Online Researchbureau Ivox uit Leuven. Zij zijn ons

klankboard en geweten. Wij kunnen altijd bij hen terecht om te sparren.

Daarnaast zoeken we nog pilotpartners die de tool daadwerkelijk willen testen

en samen met ons willen verbeteren. Vanuit Necker van Naem is Nicolette

Ouwerling het aanspreekpunt en verantwoordelijk voor de uitvoering.

Ondersteuning

Exposure We zoeken nog lokale pilotpartners om het platform mee te testen en te

optimaliseren. Om deze pilotpartners te vinden kunnen we nog wel wat extra

promotie gebruiken. En natuurlijk hopen we dat zoveel mogelijk buurten en

initiatiefnemers uit wijken via deze challenge Test je Wijk leren kennen.

Expertise Wij hopen door mee te doen aan deze challenge een kritisch en verbindend

klankbord te krijgen op de werking van de tool. Aan welke enquêtesjablonen is

behoefte? Hoe moeten de resultaten worden weergegeven? Hoe krijgen we

de uitslag in het gemeentehuis en op de politieke agenda? Daarover kunnen

we aanvullende expertise en zoveel mogelijk input gebruiken.

Financiering Altijd welkom :-)

Regelruimte

Toelichting

Lokaal De enquêtes zijn op hyperlokaal niveau uit te voeren in alle buurten van

Nederland. Wij zoeken nog lokale pilotpartners (buurtinitiatieven / -

verenigingen) die vanuit de wijk feedback willen over relevante kwesties.

Project 94

Naam Nimma Politics (Nimma = straattaal voor Nijmegen)

datum 7-10-2015 17:14:37

Thema’s lokale media en democratie

concreet Het plan:

Een jongerenredactie maakt een maandelijkse talkshow van 15 minuten op de lokale

zender N1 over politiek en besluitvorming met daarin interviews met politici, (bekende

en onbekende) jongeren, straatinterviews, optredens en reportages over actuele, lokale

onderwerpen. De effecten van dit programma zijn:

- Jongeren worden bewust van politieke thema's en de invloed die zij hierop hebben.

- Het beleid van politici en de gemeente Nijmegen wordt kritisch gevolgd door jongeren.

- Politiek Nijmegen en ambtenaren krijgen een goed beeld wat er leeft onder jongeren

in Nijmegen

- Een jongerenredactie wordt opgeleid in het maken van een programma over politiek

en democratie.

Ideevorming en initiatiefnemers:

Initiatiefnemers zijn jongeren van Jimmy's Nijmegen en NimmaTV

- Jimmy's Nijmegen is dé plek waar jongeren in Nijmegen terecht kunnen met hun

vragen, ideeën en talenten. Jimmy's wordt op dit opgebouwd door een diverse groep

van enthousiaste jongeren in de leeftijd van 14 tot 21 jaar.

- NimmaTV is al zes jaar het jongerentelevisie programma in Nijmegen, gemaakt voor

en door jongeren, uitgezonden op de lokale zender N1.

In februari 2015 hebben drie raadsleden contact gezocht met Jimmy's en de redactie

van NimmaTV om te verkennen wat er nodig is om de politiek dichter bij jongeren te

brengen en hoe de gemeente Nijmegen hun beleid (en de besluitvorming hierover)

beter kunnen afstemmen op der doelgroep.

In co-creatie sessies met raadsleden en jongeren is naar voren gekomen dat jongeren

weinig afweten van lokale politieke besluitvorming en het hen eigenlijk ook niet veel

interesseert. Toch gaven jongeren aan zich te beseffen dat het belangrijk is dat

jongeren gehoord worden door de politiek en de gemeente Nijmegen en dat ze

beseffen dat ze invloed kunnen uitoefenen. Maar hoe doe je dat?

Uit een brainstormsessie is naar voren gekomen dat:

Een jeugdverbinder de schakel kan zijn tussen beleidsmakers, politici en jongeren.

Jongeren politiek en beleid in simpele taal willen.

Onderwerpen op manieren geagendeerd kunnen worden die jongeren aanspreken,

bijvoorbeeld door filmpjes en televisie.

Er veel meer gebruik gemaakt kan worden van social media

Met deze ideeën zijn jongeren en de raadsleden aan de slag gegaan. Er is een

initiatiefvoorstel ingediend aan de gemeenteraad om een jeugdverbinder aan te stellen.

Dit voorstel is op onlangs door een grote meerderheid aanvaard.

Ook hebben jongeren nagedacht hoe ze beleid en besluitvorming kunnen kunnen

vertalen naar jongeren én hoe jongeren thema's die belangrijk zijn voor hen op de

politieke agenda kunnen zetten. Tijdens een co-creatie sessie ontstond het idee om

een televisieprogramma te maken, gericht op jongeren en politiek.

Het programma

Een talkshow, voor en door jongeren met presentatoren waar jongeren (m/v)graag naar

kijken en luisteren. In het programma wordt niet alleen gepraat, maar ook gelachen,

muziek gemaakt en er wordt afgewisseld met reportages. Het programma is luchtig van

aard, maar kan ook kritisch zijn: raadsleden en het college van B&W worden bevraagd

over onderwerpen waarbij ze scherpe vragen kunnen verwachten over het beleid wat

gevoerd wordt en de politieke meningen van partijen. Het programma speelt in op

actuele onderwerpen die spelen in Nijmegen. Bij belangrijke debatten in de

gemeenteraad staat een camerateam klaar om vragen te stellen aan betrokkenen in

het gemeentehuis.

Het programma heeft de volgende onderdelen:

- Interviews met bekende (bijvoorbeeld rappers, sporters) en onbekende, jonge gasten

over thema's die jongeren aangaan. Ook worden raadsleden, wethouders en

ambtenaren uitgenodigd om over deze thema's te praten. Er wordt verkend hoe hoe

jongeren invloed kunnen uitoefenen op deze onderwerpen in de politiek en daarbuiten.

– Reportages waarbij in beeld gebracht hoe politieke besluitvorming werkt, wat de

invloed van jongeren daar in kan zijn, welke krachten er spelen in dit proces en wat het

uiteindelijke resultaat is. Een aantal onderwerpen zijn reeds bedacht door de jongeren

van NimmaTV:

* De besluitvorming rondom de plaatsing van een trapveldje.

* Een nieuw jongerencentrum in Nijmegen Noord: hoe komt dat tot stand?

* Een bezoek aan de wekelijkse politieke avond van de gemeente Nijmegen.

* Het gebruik van cannabis onder jongeren, wat doet de gemeente daarmee.

In deze reportages worden interviews gehouden met betrokken jongeren,

jongerenwerkers, bewoners, ambtenaren en wethouder. Er worden beelden gemaakt

van de activiteiten rondom deze onderwerpen, bijvoorbeeld de raadvergadering,

bewonersavond of opening van de voorziening

- Straatinterviews met jongeren over actuele thema's en onderwerpen die jongeren

belangrijk vinden. Ze worden gevraagd naar hun mening en of zij weten welke invloed

zij hebben over deze onderwerpen. Voorbeelden van onderwerpen zijn:

* Schoolverzuim: hoe kan dit het beste aangepakt worden.

* Hangjongeren, moet de gemeente daar iets voor regelen of zijn buurtbewoners

hiervoor verantwoordelijk

* Worden jongeren voldoende gehoord door de politiek

De interviews, reportages en straatinterview zijn in het programma met elkaar

verweven: de gasten geven commentaar op de filmpjes en worden op journalistieke

wijze hierover ondervraagd. Bekende Nijmeegse rappers kunnen optreden in het

programma, eventueel met een rap over het onderwerp.

Interactief

Jongeren kunnen uiteraard reageren op de uitzending via Facebook en Twitter. Ze

kunnen ook zelf onderwerpen aandragen die behandeld kunnen worden in een

volgende uitzending.

Locatie (scholen of studio)

Een mogelijkheid is om het programma op te nemen op een school, zodat scholieren

ook kunnen participeren. Deze optie heeft de voorkeur maar dient verder uitgewerkt te

worden (hiervoor is samenwerking nodig van scholen). N1 (lokale omroep) heeft haar

studio ter beschikking gesteld voor de opnames van het programma.

Gemaakt door jongeren

Er wordt een redactie opgezet van jongeren die betrokken zijn bij NimmaTV en

jongeren die geïnteresseerd zijn in politiek. Samen dragen zij zorg voor de inhoud van

de talkshow, ze nodigen gasten uit, maken reportages en straatinterviews en ze zorgen

ervoor dat er een goede balans is tussen de inhoud en vorm. Het technische gedeelte

(camera, geluid, montage) wordt verzorgd door deelnemende jongeren van NimmaTV.

De Jeugdverbinder

De jeugdverbinder zal de redactievergaderingen bijwonen en voorzien van informatie

over politiek, invloed en besluitvorming. De redactie krijgt hierdoor de nodige kennis om

het programma goed te maken en een kritische, journalistieke houding te vormen.

Voorbeelden van eerder gemaakte reportages van NimmaTV:

https://www.youtube.com/watch?v=LkupjfWNW10

https://www.youtube.com/watch?v=5nXOHJbRrGQ

https://www.youtube.com/watch?v=ZS5_A6NGMi4

Het kanaal van NimmaTV:

https://www.youtube.com/user/NTVNijmegen

Facebookpagina van Jimmy's Nijmegen:

https://www.youtube.com/user/NTVNijmegen

contact:

[email protected]

[email protected]

vernieuwend Het plan is bedacht door jongeren, zij hebben goed nagedacht over een wijze

waarop alle jongeren in Nijmegen invloed kunnen uitoefenen op de gemeente

Nijmegen en de lokale politiek. Ze hebben aangegeven dat hiervoor een vorm

voor nodig is die jongeren aanspreekt: media, filmpjes, televisie. Jongeren die

journalistiek bedrijven kunnen beleid kritisch volgen en door het in beeld

brengen van meningen en ideeën van jongeren worden thema's op de kaart

gezet bij gemeente en politiek.

Dit is een nieuw concept voor Nijmegen, we konden ook geen voorbeelden

vinden van vergelijkbare programma's in andere steden.

impact De effecten van dit programma zijn:

Jongeren worden bewust van politieke thema's en de invloed die zij hierop

hebben.

De politiek en de gemeente Nijmegen worden kritisch gevolgd door jongeren.

Zij zijn scherper op hun beloften en de effectiviteit van beleid.

Politiek Nijmegen en ambtenaren krijgen een goed beeld wat er leeft onder

jongeren in Nijmegen. Beleid wordt beter afgestemd op de vraag van

jongeren.

Het programma wordt duurzaam opgebouwd, de opgedane kennis van de

deelnemende jongeren wordt overgedragen aan toekomstige deelnemers.

uitvoeringskracht

overdraagbaar Dit programma (of onderdelen hiervan) kan ook in andere gemeenten worden

uitgevoerd door lokale omroepen, scholen, welzijnsorganisaties, enzovoorts.

Het programma inspireert om met jongeren en politieke journalistiek aan de

slag te gaan.

Thema's die spelen in Nijmegen kunnen ook in andere gemeenten spelen. De

opbrengst van bijvoorbeeld straatinterviews en reportages kan gebruikt

worden in andere steden.

NimmaTV kan ondersteuning bieden in het opzetten van een lokaal politiek

jongeren programma, bijvoorbeeld door het aanbieden van projectbegeleiding

of het ontwikkelen van een handboek of instructiefilm. Geïnteresseerde

partijen kunnen een kijkje nemen bij het jongerenteam.


team Jimmy's Nijmegen, Stichting Nimma Media, TandemWelzijn

(welzijnsorganisatie), N1 (lokale omroep), Jeugdverbinder gemeente

Nijmegen.

Ondersteuning

Exposure We zouden graag mee willen varen op de publiciteit rond de Democratic

Challenge en onze resultaten en effecten via deze kanalen zichtbaar maken

en delen. We zouden hierbij graag gebruik willen maken van het netwerk van

Democratic Challenge

Expertise Jongeren hebben aangegeven graag workshops en/of tips te krijgen van

ervaren (bekende) politieke journalisten die hen de fijne kneepjes van het vak

bijbrengen. Of bijvoorbeeld inspiratie op doen tijdens bezoek aan een

actualiteitenprogramma (liefst voor jongeren)

Financiering Dit programma wordt mede gefinancierd door de gemeente Nijmegen. Zij

bekostigen 5 reportages die gaan over lokaal beleid en besluitvorming. De

gemeente heeft aangegeven deze in te zetten voor voorlichting aan jongeren.

Daarnaast vragen wij een bijdrage van de Democratic Challenge voor

bekostiging van het project en/of begeleiding in de financiering hiervan.

De totale kosten per jaar bedragen € 10.000,- euro per jaar (€ 1.000,- per

aflevering voor projectbegeleiding, dit is een integrale kostprijs, dus inclusief

kosten voor bijvoorbeeld camera's, computers, licht en geluid en overige

kosten). De gemeente Nijmegen draagt een bedrag bij van € 2.400. Voor de

overige €7.600 euro (op jaarbasis) wordt financiering gezocht en gevraagd.

Regelruimte

Toelichting

Lokaal Nijmegen

Project 95

Naam Tastbaar testbaar

datum 7-11-2015 0:00:38

Thema’s Verbinding representatieve en participatieve democratie (in de fysieke context

van de [semi-]publieke ruimte)

Publieke ruimte als (laboratorium voor) ‘participatieve’ democratische ruimte

concreet Tastbaar Testbaar is een conversation piece waarop gezeten kan worden als tastbaar

instrument in een ontwerpend, interactief onderzoek naar de (potentiele) rol van het

object(vorm) en spel binnen participatieve democratische processen een nieuwe

geëngageerde speelse democratie.

Lokale democratie van morgen gaat niet meer over het verzamelen van meningen en

het sluiten van compromissen, die uiteindelijk een slap gemiddelde blijken te zijn van

goede ideeën en diverse belangen, zoals ook Hannah Arendt verafschuwde. Waar het

volgens ons wel over zal (moeten) gaan is het creëeren en begeleiden van

toegankelijke en gelijkwaardige processen van bouwen aan de samenleving. Voor een

gezond resultaat moeten fysieke, ruimtelijke, mentale en sociale lagen van deze

samenleving hierbij samenwerken en samenkomen. In dit proces zal de grens tussen

burger en professional steeds minder relevant blijken. Zijn we tenslotte niet allemaal

professioneel burger?

Belangrijkste vraag in dit ontwerpend onderzoek is dan ook hoe vorm te geven aan

deze processen? En, hoe brengen we deze verder dan praktijken van

‘schijnparticipatie’ zoals we helaas zo vaak tegenkomen? Omdat wij geloven in, en

functioneren als doendenkers, bepaalt deze manier van werken ook de vorm (en de

uitkomst) van het project: een geëngageerd, participerend, beweeglijk, (inter)actief en

reflectief ontwerp-experiment, waarbij onderzoeken ontwerpproces hand in hand gaan

en elkaar bestuiven.

Van democratie naar publieke ruimte

Politiek is ontwerpen. Het gaat over plannen maken voor, en vormgeven aan een

mooie samenleving en het creëeren van een wereld waarin, en waardoor wij zo soepel

mogelijk samen kunnen bewegen. Ontwerpen is ook politiek. Hoe groter de schaal, hoe

duidelijker die relatie wordt: met name binnen de stedenbouw en de architectuur wordt

dit zichtbaar. Vorm en ruimte zijn niet alleen de concretisering van ideologieën, het zijn

ook de bouwstenen van die ideologieën. Hoewel interessant, is het ook een valkuil,

vooral wanneer deze praktijk functioneert via top-down hierarchiën en deterministische

lange termijn trajecten, die geen ruimte laten voor reactie en interactie met de praktijk -

totdat het er staat, er al veel geld in is gepompt en het resultaat (relatief) onomkeerbaar

is.

Democratie vindt binnen onze visie plaats in de ruimte tussen verschillende

leefwerelden, die de potentie behuist om de diversiteit van leefwerelden met elkaar in

gesprek te brengen. Publieke ruimte maakt dit ‘tussen’ fysiek en is volgens ons daarom

bij uitstek het speelveld voor (de vernieuwing van) deze processen. Democratie

ontwikkelt zich van binnenuit, de samenleving ontstaat op straat.

Publieke ruimte als speelkamer voor ‘directe democratie’

Het concept ‘publieke ruimte’ staat van oudsher voor een democratische ruimte, waar

ontmoetingen en uitwisseling van gedachtengoed plaats kan vinden. Het is de fysieke

manifestatie van wat Jürgen Habermas de publieke sfeer noemde. Maar het vrije en

openbare karakter van de publieke ruimte staat onder druk. De publieke ruimte is in de

loop der tijd geformaliseerd en wordt gereguleerd en gecontroleerd op manieren die het

vrije experiment en de toevallige ontmoeting helaas beperken. Daarentegen worden

het internet en social media vaak aangehaald als nieuwe publieke ruimten.

Ondanks dat wij de waarde en nieuwe mogelijkheden hiervan erkennen en omarmen,

zijn wij ervan overtuigd dat de publieke ruimte haar functie en potentieel als open, vrije

en democratische ruimte nog niet heeft verloren. Sterker nog, de fysiek-ruimtelijke

context van de straat en het plein is nog belangrijker, om betekenis te geven aan

hetgeen zich in het virtuele domein versneld ontwikkelt. De fysieke publieke ruimte

faciliteert een plek voor materialisatie en het ‘eigen-maken’ hiervan binnen menselijke,

lokale schaal en zal die rol opnieuw en steeds meer gaan vervullen. Daarmee context

en ruimte biedend aan een geëngageerde en spontane ‘directe democratie’ zoals ook

Arendt die beoogde.

Doendenken

Met de opkomst van de ontwerp-discipline als een op zichzelf staand vak, zijn fysieke

en mentale creatie steeds meer van elkaar gescheiden geraakt. Er is theorie en er is

praktijk, tekenen en maken, denken en doen. Ontwerpen in traditionele zin is

onlosmakelijk verbonden met het denken in eindbeelden. Objecten hebben een van te

voren bedachte vaste plaats, vorm en functie. Het aspect tijd of verandering wordt

daarbij vaak niet of onvoldoende meegenomen, waardoor er weinig ruimte overblijft

voor spontaniteit of ‘organische’ groei, doordat het (onbedoeld) de burger / gebruiker

buiten spel zet. De openbare ruimte is nu de creatie-ruimte van de professional. Als

‘bewoner’ mag je hoogstens (semi)participeren, niet doen maar méédoen.

Wij geloven niet in eenrichtingsverkeer en het denken in statische eindresultaten, maar

in de dynamiek van een organisch, iteratief proces van interactie, actie en reactie - een

‘spel’ dat ruimte geeft aan verrassing en verwarring. Wij ontwikkelen daarom een

toolbox waarin spel en realiteit samenkomen bestaande uit bouwstenen zonder vaste

plaats of functie en zijn tastbare, abstracte objecten. Een conversation piece waarop

gezeten kan worden en waar je je teen aan kunt stoten, als tastbaar instrument voor

een nieuwe geëngageerde speelse democratie. Je mag de openbare ruimte aanraken

en veranderen, elke dag opnieuw. Zoals kinderen door met blokken te spelen op een

creatieve, speelse en constructieve wijze leren samen te werken. Op deze manier

‘bouwen’ we, al spelend en reagerend, samen en van binnenuit aan stad en

samenleving. Want het volk maakt de bijenkorf, niet andersom.

Tastbaar Testbaar

Dit plan borduurt voort op eerdere ervaringen van ons als ontwerpers / onderzoekers

(zie bijlage) waarop wij in eigen beheer willen doorpakken met daardoor meer ruimte

voor onderzoek en begeleiding van het vervolgproces (dat plaats kan vinden ná het

afleveren van een ontwerp).

Startpunt is de ontwikkeling van een prikkelende, (inter)actieve, toolkit voor de publieke

ruimte, als instrument voor productie, reproductie en vernieuwing van de directe

samen-leefomgeving. Hiermee willen we de potentie van de blokkendoos als publiek

instrument verder ontdekken, doorontwikkelen en deelbaar maken.

Het spel dat hieromheen ontstaat zal aanleiding zijn tot gesprek, discussie en

observatie, een actief onderzoek naar de rol die concrete objecten kunnen vervullen

binnen democratische processen. We scheppen een real-life ‘proefopstelling’ van

sociaal experiment in de praktijk met tweeledig resultaat: inzicht (door het monitoren

van de interventie) én concreet effect van het experiment zelf. Omdat de toolkit

uitdaagt tot interactie en reactie zal deze continu in beweging zijn en een middel

waarmee we de rol van objecten in participatie processen en het democratische spel

van de publieke ruimte al doende kunnen onderzoeken (re)produceren en constant

herdefiniëren.

vernieuwend Participatie 2.0 - actieve deelname // hands-on bouwen aan de buurt /

leefomgeving

Onderzoekend doen > proefopstelling van sociaal experiment in de praktijk

met tweeledig resultaat: inzicht (door het monitoren van de interventie) én

concreet effect van het experiment zelf.

impact Objecten die blijvend uitdagen tot interactie. Je mag de openbare ruimte

aanraken/ veranderen. Steeds maar weer. Eindeloos > constante (re)productie

van publieke ruimte / placemaking

Volgens ons gaat ‘nieuwe democratie’ ook over die relatie tussen ontwerp en

samenleving - maar onderscheidt zij zich door een grotere flexibiliteit, kortere

termijn, kleinere schaal en directere reactiesnelheid. Bovendien wordt zij niet

per definitie gevormd en geïnitieerd van bovenaf, maar van binnenuit het

systeem, dat een samenspel is van de professionals en burgers, denkers en

doeners - ontwerpers en onderzoekers, die in zekere mate in ons allemaal

zitten. Op deze manier bouwen wij aan (en spelen wij in) onze directe

leefomgeving, hands-on en (inter)actief. Waarbij grote en verre ideëen dichtbij

vorm, gezicht en context krijgen. Op deze manier geven we vorm en invulling

aan onze interpretatie van social design en haar potentie en dragen we bij aan

een nieuwe geëngageerde interactieve democratie.

uitvoeringskracht

overdraagbaar Toolbox kan reizen en is dupliceerbaar - opgedaan inzicht is overdraagbaar

door registratie van en reflectie op proces


team Isis Boot

'Met het combineren van creatieve, praktische en conceptuele skills, die elkaar

zowel aanvullen als uitdagen, wil ik praktijk, theorie en sensitiviteit verbinden.

Denken, doen, observeren en leren.'

Isis Boot is sociaal geograaf en ontwerper met een focus op social design en

bottom up onderzoek. Ze studeerde in 2011 af aan de Design Academy

Eindhoven binnen de richting Man & Public Space. Momenteel werkt ze aan

haar masterscriptie Urban & Cultural Geography aan Radboud Universiteit

Nijmegen

Via haar master onderzoeksstage raakte Isis betrokken bij het JPI Urban

Europe Research project, dat onderzoek doet dat naar processen van

wijkvernieuwing en gentrificatie benaderd vanuit een relationeel assemblage

perspectief in vier Europese steden (Arnhem, Wenen, Istanbul, Zürich). De

focus van haar interesse gaat hierbij uit naar de publieke ruimte als een

contextuele fysieke én sociale ruimte, waarin de diverse lagen van de

‘assemblage’ samenkomen en zich materialiseren. Op de agenda staat o.a.

het schrijven van een sociaal wetenschappelijk paper hierover, samen met

Rianne van Melik (RU).

Vincent Wittenberg

Vincent Wittenberg is een geëngageerd en sociaal betrokken ruimtelijk

ontwerper. Hij studeerde in 2009 binnen de afdeling public space af aan de

Design Academy en nam deel aan Forum, waarbinnen hij de rol van spel in de

maatschappij onderzocht. Middels (ongevraagde) interventies reageert hij op

zijn omgeving (locaties, situaties en plannen), zowel conceptueel als fysiek.

Zijn vaak site-specifieke ‘producten’ zijn katalysatoren of voertuigen voor

verandering. Hij liep stage bij het Rotterdamse bureau ZUS [Zones Urbaines

Sensibles]. Dankzij een door hem ontworpen hekwerk (zijn afstudeerproject

Bekend Terrein) veranderde een braakliggend terrein in een tijdelijk buurtpark.

Het project werd o.a. geselecteerd door het Concrete Geometries

onderzoeksprogramma (exploring the relationship between spatial form and

social practice) van de Architectural Association in London. Hij is mede-trekker

van het project Gewildgroei, dat als finalist geselecteerd is voor de Challenge

Stad van de Toekomst. Momenteel is hij, naast zijn werk, ook bestuurslid

binnen Wijkoverleg ‘t Ven en schrijft hij voor de Stadsambassade Eindhoven.

Tijdens hun studie richtten Isis en Vincent samen met mede-studenten en

buurtgenoten Stichting VERS op; een sociaal ontwerpcollectief en

projectruimte in een voormalige buurtsuper in de krachtwijk Woensel-West.

Wij (Isis en Vincent) zullen binnen dit project samenwerken met een netwerk

van denkers en doeners. We zijn van plan te werken met mensen uit ons

netwerk. Sommigen van hen zullen als kern-teamlid aansluiten en anderen

zullen meedenken (advies/ reflectie) en/of -doen. Het netwerk / team kan

tijdens het proces van samenstelling veranderen. Wij zijn steeds de

verbindende schakel en en de trekkers van het project.

Annelies Beugelink - Beleidsmedewerker Sociale Zaken, gemeente Oisterwijk

David Hamers - Senior onderzoeker Stedelijk Gebied Planbureau voor de

Leefomgeving

Yu-Lan van Alphen -Stichting Doen

Leeke Reinders - TU Delft

Ana Zubak - Kunstenares Publieke Ruimte, te Zagreb

Hans Venhuizen - Bureau Venhuizen, auteur Game-urbanism

Ignacio Farias - ANT en Assemblage theory specialist

Leeke Reinders - TU Delft

Rianne van Melik - RU Nijmegen

Marli Huijer - Denker des Vaderlands, Haagse Hogeschool

Evelyne Deceur - PHD kandidaat participatie, Universiteit Gent

Henk Oosterling - Filosoof, Erasmus Universiteit

Marianne Mueller, Olaf Kneer, Fran Cottell, Concrete Geometries - AA London

Ondersteuning

Exposure

Expertise

Financiering Geld voor de bouw van de Toolbox.

Regelruimte

Toelichting

Lokaal De straat.

In collectieve, (semi-)publieke, ruimte. Het experiment is mobiel.

Het concrete proces (wordt) plaatsen contextgebonden.

Te beginnen in Eindhoven.

Project 96

Naam CitizenConnect

datum 7-11-2015 1:25:41



concreet Het doel van het project is om in maximaal 5 gemeenten burger- en

overheidsparticipatie te versterken door de toepassing van CitizenConnect en daarmee

de waarde van deze innovatieve methode te valideren.

Antwoordvooroverheden.nl heeft afgelopen jaar in Stichtse Vecht samen met een

groep actieve burgers en ondernemers een "demonstrator" van CitizenConnect

ontwikkeld (zie http://www.antwoordvooroverheden.nl/thermometer-stichtse-vecht-

dashboard/). Dit "grass roots" project heeft de werking en de potentiële waarde van

CitizenConnect bewezen. Concrete impact op het gebied van participatie en

democratie heeft deze pilot met CitizenConnect niet kunnen bereiken doordat de

gemeente Stichtse Vecht niet actief participeert in het project en de resultaten niet ter

harte neemt.

Met steun van DemocraticChallenge willen wij maximaal 5 gemeenten vinden die de

ambitie hebben om deze innovatieve methode toe te passen, om samen met burgers

en het bedrijfsleven beter en breder inzicht te krijgen in wat er werkelijk actueel leeft in

de gemeenschap en dit te benutten voor het ontwikkelen en toetsen van van nieuw

beleid en nieuwe initiatieven.

vernieuwend

CitizenConnect is een grootschalige, continue toepassing van "Participative

Narrative Inquiry" / "Sensemaking", een onderzoeksmethode en aanpak voor

taaie vraagstukken. Voor zover bekend is CitizenConnect de eerste

toepassing van deze aanpak voor het versterken van participatie en

democratie in Gemeenten.

Uniek is de narratieve basis van de aanpak, die primair is gericht op het

verzamelen van specifieke ervaringen en inzichten van individuen

(#storysharing), in combinatie met kwantitatieve data, demografische

gegevens en eventueel open data. De verzamelde ervaringen en de informatie

over de verhalen worden continue beschikbaar gesteld en inzichtelijk gemaakt

in een interactief dashboard dat in principe real-time voor iedereen

beschikbaar.

De informatie in het dashboard wordt bij voorkeur regelmatig geduid en

beoordeeld in gestructureerde werkgroepen met deelnemers uit bestuur,

burgers en bedrijfsleven. Positieve en negatieve ontwikkelingen worden

benoemd en maatregelen om deze te versterken dan wel om te buigen

geïdentificeerd.

impact Na drie jaar gebruik van CitizenConnect hebben de burgers, ondernemers en

overheden een gedegen en gedeeld inzicht hoe burgers en bedrijfsleven en

bezoekers de gemeente ervaren en wat de impact is van genomen

maatregelen en initiatieven op deze beleving.

Bestuur, burgers en bedrijfsleven hebben verbinding gemaakt, hun ervaring

kunnen inbrengen als informatie die wordt gebruikt als basis voor (het toetsen)

van beleid en initiatieven. De kans op verantwoorde besluiten en

veranderingen met groot draagvlak is aanzienlijk vergroot.

uitvoeringskracht

overdraagbaar De CitizenConnect aanpak en ICT-oplossing is direct overdraagbaar en

toepasbaar in andere gemeenten, na minimale configuratie en aanpassing

aan de lokale omstandigheden.

Daarnaast zullen inzichten die zijn opgedaan tijdens het onderzoek in de

deelnemende gemeenten in aantal gevallen ook waardevol zijn voor andere

gemeenten met vergelijkbare context.

contact

[email protected]

team - Burgers, ondernemingen en overheden uit maximaal 5 gemeenten

- Een opdrachtgever en projectleider namens elk van de deelnemende

gemeenten

- Een begeleider namens DemocraticChallenge

- Antwoord voor Overheden (www.antwoordvooroverheden.nl), een initiatief

van StoryConnect (www.storyconnect.nl), vertegenwoordigd door Erwin

Duurland, Harold van Garderen en/of Gertjan Verstoep (zie

http://www.antwoordvooroverheden.nl/contact/)

Ondersteuning

Exposure - Informeren van beslissers in gemeenten (en actieve burgers en

ondernemers) over het bestaan, de waarde en de werkwijze van

CitizenConnect.

Expertise - Inzicht in kandidaat gemeenten en toegang tot beslissers

- Kennis van en toegang tot sleutelfiguren in lokale overheden en

gemeenschap

Financiering - Vergoeding voor de uren voor toelichten, plannen en begeleiden van de

toepassing van CitizenConnect

- Kosten voor configureren en hosten van de CitizenConnect oplossing

Regelruimte - Toestemming en medewerking om mailings te versturen naar (een selectie

van) burgers, overheden,, ondernemers, etc. in de deelnemende gemeente

om het uit te nodigen om te participeren aan CitizenConnect en hun

ervaringen met wonen en werken in de de gemeente te delen.

Toelichting

Lokaal Maximaal 5 gemeenten die geloven dat het beter en breder luisteren naar de

inzichten en kennis van de burgers en ondernemers een belangrijke

voorwaarde is voor het verbeteren van participatie en democratie.

Project 97

Naam Eigenwijks, Nieuwegein

datum maandag 13 juli 2015 14:21

Thema’s

concreet Doel (in het kort) is om via een wijkaanpak wat de wensen en

dromen van inwoners voor de wijk centraal stelt en helpt bij het

realiseren daarvan te komen tot netwerken van betrokken inwoners

die op basis van thema mee willen praten en beslissen over wat er

in hun wijk moet gebeuren.

Stip op de horizon: (Wijk)bewoners komen met een plan voor hun

wijk, waarin zij aangeven wat zij zelf regelen en oppakken en waar

de gemeente nog voor nodig is. (let wel er zullen op onderdelen

altijd gemeentelijke taken en verantwoordelijkheden blijven, maar

er is ruimte genoeg voor bewoners om zelf invulling te geven aan

zaken die de wijk aan gaan)

vernieuwend

impact

uitvoeringskracht

overdraagbaar

contact Sabrina Eijk Programmaleider EigenWijks Nieuwegein

team

Ondersteuning

Exposure

Expertise op het gebied van bijv deep democracy, workshops over bijv

gesprekstechnieken met groepen bewoners, inspirerende sprekers,

wellicht stukje begeleiding op het gebied van de veranderende rol

van de raad (als bewoners vertellen en beslissen over wat ze willen,

waar is de raad dan nog van)

Financiering

Regelruimte ongetwijfeld zullen we gedurende de aanpak tegen regels aanlopen,

maar de spannendste vinden we hoe nemen we de raad mee en

creëren we daar ruimte voor bewoners (hoe tegenstrijdig dit ook

klinkt)

Toelichting Ervaringen delen: storytelling, werkbezoeken, procesbeschrijving

enz.

Lokaal

Project 98

Naam De dijk is van ons allemaal

datum dinsdag 7 juli 2015 16:27


concreet We willen experimenteren met het geven van een leidende rol aan de

omgeving/dorp geven bij toekomstige grote ingrepen in hun gebied. Te

denken valt aan:

● Het ontwikkelen van nieuwe vormen van aanbesteden. Denk bv

aan maatschappelijk aanbesteden. Of om het huidige liberaal

pachten (economisch rendement) om te zetten naar

maatschappelijk pachten (maatschappelijk rendement)

● Of het vertalen van het tool als right to challenge (zit nu bv.

wettelijk in de zorgaanbesteding) naar een lokaal instrument bij

waterveiligheid

● Het organiseren van een construct van professionals en

inwoners die hun omgeving beheren en ontwikkelen inclusief

bijbehorende verantwoordelijkheden en bevoegdheden.

● Het vanuit het waterschap overdragen van taken en financiële

ruimte. Bv als alternatief van wijkbudgetten instellen van

dijkbudgetten.

vernieuwend In de huidige processen stelt het waterschap een dijkverbeteringsplan op,

vaak gebaseerd op enquêtes, op gesprekken in een klankbordgroep

(gebiedsbreed) en gesprekken met belangenorganiaties. Ook wordt er

gekeken naar meekoppelkansen, dus projecten die kansrijk zijn en in de

slipstream mee gerealiseerd kunnen worden omdat de dijkverbetering een

grote ingreep is van gemiddeld 8 jaar. De komende jaren worden veel van de

dijken van het Waterschap versterkt in het kader van een meerjarig

dijkverbeteringsprogramma van Rijkswaterstaat en de waterschappen.

We zouden nu andersom willen starten. Het Waterschap heeft een

veiligheidsopdracht, die kan vanuit bewoners worden ingevuld. We willen dat

ook niet zien als alleen een veiligheidstaak maar als een interventie voor de

leefbaarheid waardoor er veel meer kan gebeuren dan alleen een hogere dijk.

Denk aan huizen bouwen als dijk, dijk als toeristische trekpleister uitbouwen,

dijk als moestuin, dijk als culturele voorziening die ook nog ‘toevallig’ het

water tegen houdt. Zowel ideeontwikkeling, aanbesteding, onderhoud en

beheer willen we vanuit de omgeving starten en kijken in hoeverre de regie en

uitvoering door de inwoners zelf kan worden georganiseerd. Natuurlijk zonder

dat dat ten koste gaat van de primaire taak van het waterschap: veilige dijken

en goed waterbeheer.

impact Het Waterschap is een overheid.

Als deze wijze van werken slaagt dan is het voornemen om dat bij zoveel

mogelijk vergelijkbare projecten van het Waterschap uit te voeren

Overigens, na 3 jaar zitten we nog niet op de helft van onze normale planning

voor dijkverbetering. Er zullen allicht verbeteringen te zien zijn in het

planproces. De uitvoering van concrete projecten zal dan nog niet

gerealiseerd zijn.

In het dorp zal waarschijnlijk merkbaar zijn dat inwoners het gevoel hebben

dat ze een dijkverbetering niet alleen kunnen benaderen als een noodzakelijke

ingreep, maar als een injectie in leefbaarheid die tal van initiatieven kan

losmaken in het dorp. Onder regie van de inwoners.

Dorp en waterschap zijn meer partners in gebiedsontwikkeling.

uitvoeringskracht Voorlopig mensen van het Waterschap, omdat wij de initiator zijn. Het is nadrukkelijk ook de

bedoeling dat we inwoners in the lead willen zetten. Alleen is het a) een nieuwe weg voor het

Waterschap en b) een nieuwe weg voor inwoners dat ze een leidende rol kunnen hebben bij de

ingrijpende werkzaamheden van het Waterschap in hun omgeving. Vanuit het Waterschap

hebben we een DijkInspiratietafel met externe deskundigen, oa een specialist op het gebied

van burger/overheidsparticipatie. Deze inspiratietafel speelt een rol als buitenboordmotor.

In overleg met het dorp gaan we bekijken hoe we de lokale organisatie gaan opzetten en wie

er vanuit het dorp mee gaat doen.

overdraagbaar We informeren nu al alle andere 24 waterschappen in Nederland en zij volgen

Waterschap Rivierenland gretig. Oa in publicaties in het blad ‘Waterschap’.

Daarnaast documenteren we dit proces van ‘De dijk is van ons allemaal’.

Dijkbezoeken van waterschappen, gemeenten en provincies zijn ook altijd

welkom.

Gedurende het proces willen we in overleg met het dorp ook tussenstanden

berichten bv in de vorm van werkconferenties of workshops rond een bepaald

thema.


team Waterschap Rivierenland

Ondersteuning

Exposure Toegang tot overheden die ook een relatie hebben met dijkverbetering. Met

name gemeenten en provincies. Deelname aan landelijke symposia.

Expertise In inhoudelijke zin: expertise op gebied van het organiseren van zelfregie in

dorpen, van maatschappelijk aanbesteden. En mogelijk toegang tot mensen

en overheden als het eventueel gaat om a) regelruimte bij spanningen rond

regels en wetten en b) geringe participatie van lokale en provinciale

overheden.

Als het gaat om leren: expertise op gebied van ophalen en delen van kennis

en ervaring van het proces. En ook monitoring van het proces: wat doen we,

waarom werkt het wel/niet, wat zijn de effecten in met name democratische

zin.

Financiering In principe ziet het Waterschap dit als eigen keuze en ook eigen financiering.

Wel wil ze tijdens het proces tav het lerende deel van dit proces een bijdrage.

Met name voor twee zaken:

1 het organiseren van het leren samen met het dorp in een soort ‘lerende

gemeenschap’

2 het overdraagbaar maken van de ‘democratische’ lessen aan andere

partijen als de waterschappen.

Regelruimte Voorlopig zien we nog geen conflicten. Maar bij dit soort processen komen we

ze absoluut tegen. Soms is het letter van de wet en geest van de wet. Soms is

het omdat we met oplossingen komen die tegen afspraken en regels in gaan.

Wij vragen dan van het Ministerie van BZK maximale meedenk en

meedoekracht. Dus toegang tot beleidsnetwerken die ons verder kunnen

helpen.

Toelichting Wij hebben de aard van de ondersteuning aangegeven. Nog niet de omvang.

Zie bijvoorbeeld bij 'Financiering' mbt het onderdeel ‘lerende gemeenschap’

en het overdraagbaar maken van de lessen.

Tav de ondersteuning wil het Waterschap samen met de

experimentdorp/omgeving wel mee kunnen bepalen wie de ondersteuning

levert en hoe? Omdat ‘de klik’ er bij alle partijen moet zijn.

Lokaal Het Waterschap opereert tussen de grote rivieren vanaf de Duitse grens tot

en met Kinderdijk in de Alblasserwaard.

Project 99

Naam Buurttender

datum

Thema’s

concreet Een Buurttender is een proces waarmee een buurt in staat wordt gesteld een

buurtaanbesteding te doen. Het brengt de wensen van een buurt in kaart en

helpt de buurt om die wensen on te zeten in een concreet project. Dat

project wort vervolgens uitgevoerd oor een partij die door de buurt wordt

gekozen.

Een Buurttender maakt het op die manier mogelijk voor een buurt om

invloed uit te oefenen op de besteding van publiek geld. Ook wordt een buurt

meer (dan gewoonlijk) betrokken bij het benoemen van buurtprioriteiten. In

het algemeen wordt met een Buurttender een groter aantal mensen in een

buurt betrokken bij wat er speelt in een buurt; dat geldt voor bewoners,

ondernemers en organisaties. Daarnaast wordt tijdens het traject nauw

samengewerkt met de lokale overheid en krijgt een betrokken ambtenaar

(bijvoorbeeld een wijkmanager) een duidelijke, faciliterende rol.

Om een buurt meer regie te geven, is een aantal stappen ontwikkeld die

tijdens het traject worden genomen:

1. Ophalen van ideeën uit de buurt.

2. Omvormen tot concrete plan met richtlijnen door de buurt.

3. Uitzetten van deze buurtaanbesteding/start tenderprocedure.

4. Selecteren van ingediende tenders waarvoor de buurt mag stemmen.

5. Gekozen partij voert het door de buurt gevormde project uit.

De buurt geeft hiermee, bottom-up, sturing aan een project in de buurt dat

dus in opdracht van de buurt wordt uitgevoerd.

De gemeente werkt bij een Buurttender faciliterend, zowel financieel als

praktisch. De financiële middelen voor de uitvoering van het gekozen

buurtproject komen van de gemeente (uit bijvoorbeeld een

participatiebudget, initiatievenfonds of buurtbudget) maar de buurt beslist

hoe dat geld besteed wordt.

Meer informatie urbanvillagers.org/buurttender

vernieuwend De Buurttender is vernieuwend omdat het een hele buurt of wijk een

aanbesteding laat doen. Daarbij is de buurt inhoudelijk sturend maar niet

financieel verantwoordelijk. Dat betekent dat iedereen kan meedoen, zonder

de last van aanbestedingen die bijv. binnen een coöperatie worden gedaan.

Daarbij kan de betrokkenheid van mensen divers zijn: van zeer betrokken bij

de Focusgroep die zich bezighouden met de aanbestedingstekst, tot mensen

die bijdragen aan de pool van ideeën tijdens een brainstormavond in de

buurt.

Op een ander vlak is het vernieuwend omdat ambtenaren een praktische,

faciliterende rol krijgen en worden aangesproken op hun ambtelijk

vakmanschap en kennis van het (lokale) ambtelijk apparaat.

Verder kan de uitvoering van het gekozen project, worden gedaan door

buurtondernemers, buurtgroepen of organisaties van buitenaf. Het is vrij aan

een buurt om daarvoor wensen en regels op te stellen. Op het moment dat

buurtondernemers een tender kunnen indienen, versterkt dat de lokale

economie en de cohesie.

Daarnaast stimuleert het gemeenten goed na te denken over hun

buurtbegrotingen en de vraag te stellen of de beslissingsbevoegdheid en een

groter deel van de besteding kan worden overgelaten aan de mensen voor

wie het bedoeld is; nl. de bewoners in eerste instantie.

Als laatste is het startpunt van een Buurttender flexibel: het kan bijv. gaan om

een specifieke plek (gebouw, braakliggend terrein) of het kan uitgaan van de

ideeën die leven in een buurt.

impact Zoals al genoemd, krijgt een buurt meer zeggenschap over publiek geld

bestemd voor hun buurt. Maar in lang niet alle gemeentes is duidelijk

of toegekend waarover een buurt zelf kan beslissen. Een gemeente

wordt met een Buurttender min of meer gedwongen hierover na te

denken.

Het laten horen van de stem van de buurt (welke prioriteiten zien zij), het

laten opstellen van een aanbesteding (aan welke richtlijnen vindt de

buurt dat het project moet voldoe) en het laten beslissen over de

partij die het project uiteindelijk mag uitvoeren en dus het

‘buurtbudget’ krijgt, geeft aan hoeveel impact het traject Buurttender

heeft. Daarnaast, als bijvangst, zorgt het voor veel ontmoeting en

gespreksstof op straat.

Merkbaar over drie jaar?

a. Als er eenmalig een Buurttender wordt gedaan, kan het project dat er

uitkomt misschien over drie jaar nog steeds lopen (helemaal

afhankelijk van wat de buurt voorstelt).

b. Als een Buurttender vaker wordt gedaan in dezelfde buurt:

● Mensen in de wijk zijn gewend zelf te kunnen beslissen.

● Veel mensen zijn nauw betrokken geweest bij het proces en dus bij

hun buurt.

● Er zijn wisselende groepen bewoners die nauw betrokken zijn

waardoor geen vastgeroeste commissies of buurtburgemeesters

ontstaan.

● Er is buurtbudget en beslissingsbevoegdheid ligt bij de buurt.

● Prioriteiten en problemen worden door de buurt aangegeven en zijn

inzichtelijk.

● Draagt bij aan deliberatieve democratie.

c. Bewoners kunnen zelf een Buurttender traject leiden wanneer zij daartoe

worden ‘opgeleid’.

uitvoeringskracht

overdraagbaar Inmiddels zijn er twee Buurttenders uitgevoerd in twee buurten en staat de

derde op stapel. Dit betekent dat het inderdaad op verschillende plekken kan

worden uitgevoerd. Als het zich voldoende heeft ontwikkeld, kunnen

bewoners worden begeleid in het opzetten van een Buurttender zodat elke

buurt het zelf kan doen.

contact

team

Ondersteuning

Exposure

Expertise

Financiering

Regelruimte

Toelichting

Lokaal

dit document

Documents

Transcript of dit document