Download - Davidsfonds Cursusgids

CURSUSSEN

DA

VID

SF

ON

DS

UN

IVE

RS

ITE

IT V

RIJE

TIJD

CU

RS

US

SE

N N

AJA

AR

20

12

NAJAAR 2012

De Cursusgids is een uitgave van het Davidsfonds

Hoofdredactie: An DodionRedactie en eindredactie: Mieke Gielis, Sabrina Derademaeker, Lieselotte De Snijder, Filip SalmonVormgeving: Maarten DeckersVerantwoordelijke uitgever: Jeroen Sleurs, Blijde-Inkomststraat 77, 3000 Leuven

www.davidsfonds.be, [email protected]

03vOOrWOOrD

Beste cursist,Een dag in de nieuwe Dossinkazerne in Mechelen. Een cursus over Karel De Grote. Journalist Bert De Vroey die u wegwijs maakt in het Amerikaanse politieke systeem en met u de presidentsverkiezingen op de voet volgt. Of Johan Braeckman die op zoek gaat naar wat kritisch denken precies is. Cursussen over Adriaan Willaert, Wagner en Schubert, maar ook over onze Vlaamse wielergeschiedenis en de beiaard …

De nieuwe cursusgids van Davidsfonds Universiteit Vrije Tijd heeft heel wat in petto voor het najaar. Boeiende cursussen en niet te mis-sen dagevenementen die openstaan voor iedereen met een gezonde dosis interesse en nieuwsgierigheid. Vaak krijgt u er ook een concert of een tentoonstellingsbezoek bij. De cursussen van Davidsfonds Universiteit Vrije Tijd staan immers niet alleen voor leren, maar vooral ook voor beleven!

We zijn ervan overtuigd dat u in het gevarieerde aanbod zeker een cursus vindt op uw maat of in uw buurt. Om uw zoektocht te verge-makkelijken, hebben we de cursusgids in een fris kleedje gestoken. De eenvoudige en heldere indeling helpt u om een goed overzicht te krijgen en vlot door de cursussen te bladeren. Het volledige aan-bod van Davidsfonds Universiteit Vrije Tijd is ook te vinden op www.davidsfonds.be/uvt.

Wij wensen u alvast veel plezier en een heel boeiend najaar.

Niet alleen leren, maar vooral ook beleven

Dirk DebuyserevOOrziTTer

An DodionDirecTieMeDewerKer

04 INHOUD

Oostende (27) Brugge (39, 63, 77)

Koksijde (32)

Kortrijk (34)

Knokke-Heist (37)

Roeselare (62, 76)

Ieper (40, 43)Waregem (46)

De Pinte (43)

Eeklo (72)

Zottegem (54)

Aalst (63, 67)

Dendermonde (31, 52)

Sint-Niklaas (31, 55)

Tielt (33)

Ronse (33)

Diksmuide (53)Torhout (39)

Geraardsbergen (72)

Ninove (19)

Oudenburg (45)

Temse (64)Gent (17, 24, 28)

Wetteren (76)Deinze (59)

Landegem (70)

Beveren (45)

Strombeek-Bever (46)

Brussel (16, 51, 67)

Brasschaat (75)

Schilde (48)

Mortsel (48, 68)

Mechelen (15, 77)

Geel (52)

Turnhout (40)

Genk (25)

Maaseik (35)

Tongeren (19, 56)

Sint-Truiden (25)

Leuven (23, 60)

Diest (28, 71)

Tienen (44)

Halle (26)

Antwerpen (17, 20, 27, 59)

Aartselaar (71)Lier (34)

Aarschot (23) Averbode (18)

Hoogstraten (37)

Herentals (26)

Oostmalle (62)Kapellen (64)

Schoten (75)

Wijnegem (47)

Edegem (24)

Puurs (32) Duffel (61)

Bonheiden (60)

Vilvoorde (24)

Affligem (61)

Hoeilaart (55)

St.-Genesius-Rode (54)

Neerpelt (36, 44)

Brecht (69)

Tervuren (38)

cursussen op meer dan 60 plaatsen in vlaanderenDe cijfers verwijzen naar De pagina's

05INHOUD

cursussen

nieuw metBOeK met cd extra

Cursussen die vanaf dit

najaar voor het eerst in

het aanbod zitten

laBels BIj De CUrsUsseN

Cursussen met een ten-

toonstellingsbezoek, een

uitstap of een concert

Cursussen waar een

cursusboek of cd bij

inbegrepen zijn

inhoud

actueel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21Cursussen over actuele onder-werpen. Th ema’s die zich vandaag afspelen of historische thema’s die tegenwoordig verder leven.

europa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29Cursussen over de Europese ge-schiedenis, van de oudheid tot vandaag. Van katharen en andere ketters, over Vikingen en Bour-gondiërs, tot het Belgische ko-ningshuis en het huidige Europa.

wereld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41Cursussen over niet-Europese culturen. India, China, Vietnam, Burundi, Amerika, Rusland …

U leert alles over deze intrige-rende en inspirerende landen en culturen.

oudheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49Cursussen over de prehistorie en oude beschavingen. Zelf hiëro-gliefen ontcijferen en schrijven. Of op ontdekking gaan langs oude culturen via de collectie van het Jubelparkmuseum. En veel meer.

muziek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57Cursussen over componisten en hun werk. Laat u aan de hand van luistervoorbeelden wegwijs maken in de muziekgeschiedenis en in verschillende muziekstijlen.

Bovendien pikt u geregeld een topconcert mee.

zingeving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65Cursussen over de wereldgods-diensten, zoals christendom, jodendom en islam. Maar ook ethiek, kritisch denken, relatie en rouwverwerking krijgen hun plaats.

wetenschap . . . . . . . . . . . . . . 73Cursussen over wetenschappe-lijke onderwerpen, op een be-grijpelijke en boeiende manier. Aardbevingen, de evolutie van de aarde en de mens, onze voeding, DNA, het oog …

toppersDit najaar staan er meer dan 80 boeiende cursussen op het pro-gramma. Om u wegwijs te maken, geven we u alvast een greep uit het aanbod: heerlijke smaakmakers, absolute aanraders of persoonlijke paradepaardjes.

dagcursussenCursussen van 1 dag die ervoor zorgen dat u een tentoonstelling of evenement intens beleeft . Een of meerdere docenten geven u graag extra informatie tijdens een meeslepende lezing. Zo haalt u nog meer uit uw tentoonstellings- of concertbezoek.

inschrijvingsformulierenAlle gegevens over hoe u zich kunt inschrijven voor de cursussen, evenals de inschrijvingsformulieren.

10

13

21

78

06 DavIDsfONDs UNIversIteIt vrIje tIjD

KoRTIngMet de Davidsfonds Cultuurkaart hebben u en uw gezinsleden recht op een korting van € 6 per cursus. Ook als u uw Cultuur-kaart aanschaft tijdens de cursus, krijgt u € 6 terugbetaald. Hou-ders van een lerarenkaart krijgen een korting van € 3. Beide kor-tingen zijn niet cumuleerbaar.

InsCHRIJvEnAlle info over hoe inschrijven voor de cursussen, evenals de inschrijvingsformulieren, vindt u op p. 78 van deze cursusgids. Inschrijven kan ook via de website www.davidsfonds.be/uvt

vInDT U gEsCHIEDEnIs BElAngRIJK?DEZE CUrsisTEN ALVAsT WEL:‘Had ik vroeger maar op deze manier geschiedenis gekregen.’ ‘Ontzettend veel geleerd en genoten.’‘Aan te bevelen aan iedereen die er niet bij was tot nu toe.’

Voor zo’n reacties doen we het: geschiedenis op een boeiende manier naar een breed publiek brengen. Toch is het niet eenvoudig om iedereen de kans te geven geschiedenis te beleven in zijn eigen omgeving, zeker ook fi nancieel niet. Davidsfonds Universiteit Vrije Tijd geniet wel van een beperkte subsidie, maar die is absoluut ontoereikend. Daarom doen we ook een beroep op u. Geef ons een fi nancieel duwtje in de rug. Voor gift en vanaf € 40 ontvangt u bovendien een fi scaal attest. Gebruik rekeningnummer BE 51 7350 2299 6462 van Davidsfonds Universiteit Vrije Tijd, met als vermelding ‘gift ’.

VAN HArTE DANk!Wie meer wil weten over de mogelijkheden van gift en en legaten, kan zeker contact opnemen met ons.

PARTnERs

UNIversIteIt vrIje tIjDwerKT DiT najaar saMen MeT:

davidsfonds cultuurkaart 2011-2012

Jan Janssen

Janssenstraat 123 bus 4

3000 Leuven

CMYK:

Logo Lerarenkaart

grijswaarden:

één kleur:

BOZAREXPO

Cultuurcentrum De spil Davidsfonds Uitgeverij

kinderuniversiteit kU Leuven

Jubelparkmuseum

kazerne Dossin, memoriaal, museum

en Documentatiecen-trum over Holocaust en mensenrechten

koninklijke Vlaamse Academie

van België voor Wetenschappen en

kunsten

koninklijke Heemkundige kring sint-Hubertus Tervuren

Festival van Vlaanderen-mechelen

Davidsfonds Cultuurvereniging

Concertgebouw Brugge

Amuz Bozar Expo Bozar music

erfgOeDBIBlIOtHeeK HeNDrIK CONsCIeNCe

kunst en musea Neerpelt

Postuniversitair centrum kulak

Technopolis Vormingpluscentra

Vlaamse opera

Provinciaal gallo-

romeins museum Tongeren

stad Antwerpen

museum Plantin-moretus museum mayer van den Bergh

met dank aan diverse gemeenten en cultuurcentra en aan de lokale medewerkers van Universiteit Vrije Tijd

07DavIDsfONDs UNIversIteIt vrIje tIjD

« Dat zijn jaarlijks meer dan 150 cursussen en dagcursussen op meer dan 70 plaatsen in Vlaanderen.

« Dat zijn enthousiaste docenten en onderzoekers, journalisten en auteurs, die u op een meeslepende manier wegwijs maken in uiteenlopende onderwerpen rond geschiedenis én actualiteit.

« Dat zijn boeiende samenwerkingen met musea, kunstencentra, tentoonstellings- en concertorganisatoren.

« Dat zijn 10.000 cursisten die ieder jaar genieten van kwaliteit, in heel Vlaanderen, dus ook in uw buurt.

Universiteit Vrije Tijd maakt deel uit van het Davidsfonds, een breed en inspirerend cultuurnetwerk, dat ook evenementen en cultuurreizen organiseert en boeken uitgeeft. Bovendien werken 5000 Davidsfonds vrijwilligers elk jaar meer dan 10.000 activiteiten voor u uit, overal in Vlaanderen.

U vindt het volledige aanbod op www.davidsfonds.be. Daar ontdekt u ook de Davidsfonds Cultuurkaart, waarmee u allerhande kortingen en andere voordelen krijgt.

Davidsfonds Universiteit vrije Tijd

volg ons@davidsfonds

www.facebook.com/davidsfondscursussen

vOlg ONs:

In 2009 ontving Davidsfonds Universiteit vrije tijd de Driejaarlijkse Prijs voor Wetenschapspopularise-ring, uitgereikt door de Koninklijke vlaamse acade-mie van België voor Wetenschappen en Kunsten.

Nottebohmzaal, fotograaf stefan tavernier © vlaamse erfgoedbibliotheek

10 tOPPers

Bert de vroey volgt de vs

In de cursus ‘De kleuren van de VS. Amerikaanse diversiteit als spiegel voor Europa’ zoomt journa-list en Amerikadeskundige Bert De Vroey in op de verschillende gezichten van en de breuklijnen in de Amerikaanse maatschappij. Hij toont hoe de diversiteit in Amerika niet alleen een etnische kwestie is, maar ook een zaak van leeftijden en geld,

waarden en geloof, woonpatronen en ideologie. Deze cursus is meteen een voor- én nabeschouwing op de actuele presidentsverkiezingen.

è Cursus in gent en vilvoorde, lees meer op p. 24 van deze cursusgids.

de nieuwe dossinkazerne

In september 2012 heropent de Mechelse Dossin-kazerne de deuren als Kazerne Dossin, Memoriaal, Museum en Documentatiecentrum over Holocaust en Mensenrechten. Davidsfonds Universiteit Vrije Tijd is er meteen bij en schenkt u op 20 en 21 oktober een unieke kijk achter de schermen. Ook jongeren

zijn welkom! Voor uw (klein)kinderen van 10 tot 14 jaar is er immers een speciaal programma.

è Dagevenement op za. 20 / zo. 21 okto-ber in Mechelen, lees meer op p. 15 van deze cursusgids.

de taalgrens

In deze cursus plaatst Brigitte Raskin, historica en auteur, de taalgrens in een historisch perspectief. De taalgrens die ons land doormidden snijdt, is immers zoveel meer dan de inzet van een politiek spel. U krijgt het hele verhaal van het ontstaan als Germaans-Romaanse cultuurgrens tot vandaag, van de geografische en sociologische betekenis tot het

taalkundig en politiek belang. Bovendien krijgt u er als deelnemer aan deze cursus het nieuwe boek De taalgrens bij.

è Cursus in Halle, lees meer op p. 26 van deze cursusgids.

21

3

Dit najaar kunt u kiezen uit meer dan 80 cursussen. Het hart van onze redactie gaat alvast sneller slaan bij deze zeven pareltjes. Waarom? Actuele of intrigerende verhalen, blijvende geschiedenis of een grote belevingswaarde …

Toppers

11tOPPers

vlaanderen en de koers

Waarom is Vlaanderen zo wielergek? Dries Van-ysacker benadert in deze cursus de wielersport als spiegel van de maatschappij. Drama en heroïek vormen de rode draad in zijn verhaal. Maar deze cursus gaat over veel meer dan renners die over

kasseien dokkeren of hellingen opspurten. Een cursus die niemand onberoerd laat.

è Cursus in gent, lees meer op p. 28 van deze cursusgids.

polyfonie in averBode

Het Festival van Vlaanderen - Mechelen en Da-vidsfonds Universiteit Vrije Tijd slaan de handen in elkaar en nodigen u uit voor een dag in de abdij van Averbode. U hebt de keuze uit een muzikaal of een abdijprogramma. Ignace Bossuyt laat u proeven van de schitterendste polyfone werken, u wandelt door de abdij en maakt kennis met de norbertijnen

en de boeiende geschiedenis van de kloosterorde. De dag wordt afgerond met het concert ‘Passie van eigen bodem’ door Odhecaton.

è Dagevenement in de abdij van averbode op za. 12 okt., lees meer op p. 18 van deze cursusgids.

chrysanten, zerken en engeltjes

Onze omgang met de dood is doorheen de geschie-denis sterk veranderd. Tamara Ingels bespreekt in deze cursus de taal en symboliek van rouw en verdriet en verschillende aspecten van funerair erfgoed. Ze illustreert het verhaal met een wande-ling op een begraafplaats.

è Cursus in sint-Niklaas, lees meer op p. 31 van deze cursusgids

è vormingplus Waas-en-Dender orga-niseert in november drie lessen over ‘De dood in 11 verschillende culturen en levensbeschouwingen’. alle info en inschrijvingen: 03-775 44 84.

india in Beeld

India telt meer dan een miljard inwoners. Pra-kash Goosens geeft in deze beklijvende cursus een overzicht van de politieke en maatschappelijke ontwikkelingen en van de vele godsdiensten en culturen die het land kent. Het kastenstelsel, de tradities, de veelheid aan religies, de armoede …

Het komt allemaal uitgebreid aan bod in deze rijk geïllustreerde cursus.

è Cursus in Ieper, lees meer op p. 43 van deze cursusgids.

4

65

7

ZaterDag 13 OKtOBer leUveN, CaMPUs Heverlee

kinderenVoormiDDAg: ‘kosmologie: de begrippen ruimte en tijd in het heelal én onze plaats in het universum’ Prof. Thomas Hertog met special guest Frank De Winne

NAmiDDAg: ‘het leven op aarde: naar de oorsprong van de mens, over evolutie en dna’ (werktitel)Prof. Kevin Verstrepen

WorksHoPs:Bestudeer met microscoop en stereoscoop levende organismen, ontwerp je eigen sleutel-hanger, ga op schattenjacht in het Arenberg-park, bouw een elektromotor of een huisje op zonne-energie en zoek de grenzen op tussen mens en machine.

volwassenenVoormiDDAg: ‘het grote begin van alles’Prof. Christoffel WaelkensSterrenkundigen willen niet alleen weten hoe de sterren ineen zitten, maar ook hoeveel ster-ren planeten hebben, wat die planeten precies zijn en of er leven mogelijk is. Hoe de sterren samenzitten in grotere sterrenstelsels en ook hoe het hele heelal eruitziet. Het is duidelijk dat het heelal en zijn bestanddelen ook een geschiedenis hebben. Hoe worden sterren en planeten geboren? Hoe zijn de sterrenstelsels ontstaan? Is er werkelijk een oerknal geweest? In deze lezing gaat prof. Christoffel Waelkens in op al deze vragen en geeft hij u een kijk op de recente wetenschappelijke ontwikkelingen.

NAmiDDAg: rondleiding kasteel van arenberg, campus-bibliotheek arenberg en thermotechnisch instituut

ZaterDag 20 OKtOBerleUveN, BINNeNstaD

kinderenVoormiDDAg: ‘archeologie: de oude beschaving van saga-lassos ontdekken met de technologie van vandaag’ Prof. marc Waelkens, prof. Luc Van gool, prof. Jeroen Poblome

NAmiDDAg: ‘de oorsprong van de aarde ontsluierd: hoe complex is onze planeet?’ Prof. manuel sintubin

WorksHoPs: Graaf in de tuin van Museum M, speel CSI-Leuven, ontdek het grote begin in de archieven, toen Amerika nog héél ver weg was, ga aan de slag met Afrikaanse maskers, bedien als een echte ingenieur een elektrisch treintje, zoek naar de oorspong van de taal en leer schrijven in Egyptische hiërogliefen …

volwassenenVoormiDDAg: ‘vier miljard jaar aardgeschiedenis’ Prof. Noël VandenbergheHet ontstaan van ons zonnestelsel en de planeten is enerzijds een triviale gebeurtenis in de ont-wikkeling van het heelal, en anderzijds bijzon-der, omdat op aarde leven mogelijk is. Dat leven heeft zich ontwikkeld terwijl het aardoppervlak permanent van uitzicht veranderde. In deze lezing bekijkt Noël Vandenberghe de geschie-denis van onze planeet, vanaf haar ontstaan tot vandaag. Hij staat ook stil bij de manier waarop de mens in het verleden en heden aangekeken heeft tegen de natuurkrachten, die de dynamiek van onze planeet bepalen.

NAmiDDAg: rondleidingen in m, door de stad leuven, bezoek aan de beiaard van de universiteits-bibliotheek

ZaterDag 27 OKtOBerCaMPUs KOrtrIjK

kinderenVoormiDDAg: ‘mensen op drift: hoe en waarom mensen rondtrekken, vroeger en nu’saartje Vandenborre

NAmiDDAg: ‘is je oma bang van het internet? nieuwe technologie en de mens: zijn ze voor elkaar geboren?’ Joyce koeman

WorksHoPs: Ontmasker de dief en los een misdaad op met DNA-onderzoek, spreek een oude taal, leef zoals in de prehistorie, filosofeer over je verleden en ga aan de slag als een rasechte archeoloog …

volwassenenVoormiDDAg: Belgische migratie naar noord-frankrijk (1850-1914): interculturele identiteiten in grensregio’s. Dr. Elien DeclercqMigratie is een thema dat niemand onberoerd laat en waarover vrijwel iedereen zich een me-ning vormt. Elien Declercq bekijkt de migratie van Belgen naar Noord-Frankrijk tussen 1850 en 1914 cultuurhistorisch. Aan de hand van de culturele betekenisgeving en uitingsvormen, gaat ze op zoek naar de identiteit van de migrant. In het geval van de Belgen in Noord-Frankrijk was er een sterke wisselwerking tussen lokale, regi-onale en nationale identiteiten. Met als gevolg een bijzonder intercultureel verenigingsleven en populaire liedcultuur…

NAmiDDAg: toeristisch programma

neem je (klein)kinderen mee naar de universiteit en ontdek alles over het grote Begin!!

Zijn je (klein)kinderen tussen 8 en 13 jaar oud? Breng ze een hele of halve dag mee naar de

kinderuniversiteit van de kU Leuven. op drie zaterdagen ontdekken de kinderen ‘Het grote

Begin’. Elke dag geven twee of meer professoren een lezing op niveau van de kinderen,

nadien kunnen de kinderen kiezen uit een tiental workshops. Zo maken ze meteen kennis

met de top van het onderzoek én met hun eigen verleden en dat van hun planeet! Uiteraard

door de ogen van de toekomst. En voor de (groot)ouders is er tijdens de algemene lezing

voor de kinderen een lezing door Davidsfonds Universiteit Vrije Tijd. Zo zijn ook zij mee ...

pr aktisch

alleen voor kinderen en hun (groot)ouders. inschrijven voor het ouderprogramma

zonder kinderen in de kinderuniversiteit kan niet. alle info en inschrijvingen: alleen via www.kuleuven.be/kinderuniversiteit, vanaf 15 september (vooraf inschrijven

is noodzakelijk). er is een link vanuit www.davidsfonds.be/uvt. alle activiteiten zijn gratis.

programma:

13

Dagcursussen

kazerne dossin .................................................................................... 15

constant permeke .............................................................................. 16

operadagen ...........................................................................................17

polyfonie in de aBdij ..........................................................................18

monumenten in natuursteen ......................................................... 19

pieter Bruegel ongezien! ................................................................. 20

de ziel van de meester ...................................................................... 20

15DagCUrsUsseN

dagprogrammazat. 20 of zo. 21 oktober

¿ 9.30 u.: ontvangst met koffie ¿ 10 u.: algemene inleiding ¿ 10.30 u.: sessies voormiddag

sessie 1:

De Belgische situatie van de Ho-locaust en de mensenrechtendoor prof. Herman van goethem (curator Kazerne Dossin)WOII: een ontspoorde samen-leving gaat de weg van de geno-cide op. De vernieuwde Kazerne Dossin integreert daarom het mensenrechtendiscours in de permanente tentoonstelling.

sessie 2:

kunst en herinnering door rik vanmolkot (cultuurconsulent)WOII heeft ook kunstenaars niet onberoerd gelaten. Kunstenaars die de gebeurtenissen zelf of van nabij meemaakten, verwerkten hun ervaringen tot kunst en he-dendaagse kunstenaars gebrui-ken hun werk om te herinneren. Rik Vanmolkot verklaart ook de link tussen Newtopia en kazerne Dossin.

sessie 3:

Voor Vlaanderen, Volk en Führer door dr. aline sax (historica, auteur, geheugen collectief)Collaborateurs worden stereo-

tiep geassocieerd met Vlaamse idealisten of katholieke Oost-frontstrijders. Aline Sax gaat na waarom mensen collaboreerden, wat hen dreef en in welke ideo-logie ze de collaboratie inpasten.

sessie 4: museumbezoek met audiogidsKazerne Dossin is een van de weinige musea in Europa die op de plek van het historische gebeuren zelf getuigt van wat er in de Tweede Wereldoorlog de joden overkwam.

¿ 12 u.: lunch ¿ 14 u.: sessies namiddag

sessie 1:

Het XXste transport naar Ausch-witz door Marc Michiels (auteur)Met een ongeziene bevrijdings-actie stoppen drie jonge mannen op 19 april 1943 Transport XX met niet meer dan één revolver, enkele tangen, een lamp en rood zijdepapier. Een aantal gedepor-teerden kunnen ontsnappen. Het lijkt wel het scenario van een spannende film, en toch is het weinig bekend.

sessie 2:

De archieven van Dossin door ward adriaens (directeur Kazerne Dossin)Kazerne Dossin is museum, me-

moriaal en documentatiecentrum. Ward Adriaens bespreekt de uni-citeit van de collectie, die ook kampt met actuele vraagstukken over digitalisering en conservatie. Hij illustreert met originele stuk-ken uit de archieven.

sessie 3:

Alleen op zondag 21 oktoberHet leven in de kazerne door Laurence schram (verantwoordelijke onderzoeks en documentatiecentrum)Hoe zag het leven in Kazerne Dos-sin eruit? Hoe lang verbleven men-sen hier? Wat gebeurde er bij de aankomst in het verzamelkamp? Hoe zag een dag eruit? En hoeveel wisten de buurtbewoners hiervan?

sessie 4:

museumbezoek met audiogids(zie voormiddag)

sessie 5:

stadswandeling Newtopia met gidsNewtopia: de staat van de men-senrechten is een internationale tentoonstelling vol historische en actuele kunst, verspreid over de Mechelse binnenstad.

¿ 15.30 u.: receptie

jongerenprogramma

Alleen op zaterdag 20 oktober Op zaterdag 20 oktober voorzien we een speciaal programma voor kinderen tussen 10 en 14 jaar. In de voormiddag maken ze met een educatief parcours bij Newtopia kennis met de mensenrechten en hoe die een inspiratiebron waren voor vele kunstenaars. Na de lunch maakt Aline Sax in de workshop De laatste reis het thema van de Ho-locaust bevattelijk. Niet om te choqueren, maar om te laten aanvoelen dat zoiets nooit meer mag gebeuren

ZaterDag 20 OKtOBer Of ZONDag 21 OKtOBer

« Kazerne Dossin, goswin de stas-

sartstraat 153

« Org.: i.s.m. Kazerne Dossin,

Memoriaal, Museum en Documen

tatiecentrum over Holocaust en

Mensenrechten en newtopia

« Prijs: € 66 € 60 (met Davidsfonds

cultuurkaart)

« Prijs jongerenprogramma: € 40

(eenheidsprijs)

« Inbegrepen: combiticket

newtopiaKazerne Dossin, gidsen,

koffie, lunch en receptie

@ code: me-12d-kd.

m e c h e l e n

kazerne dossinOver HOLOcaUsT en MensenrecHTen

Vanaf 1942 werd de Dossin kazerne vanwege haar centrale ligging tussen Antwerpen en Brussel door de nazi’s gebruikt als verzamel- en doorgangskamp. Naast het gebouw liep een spoorweg, zodat de gevangenen onopgemerkt naar de treinen gebracht konden worden. Zo werden duizenden joden en zigeuners naar Auschwitz-Birkenau gedeporteerd.

Minder dan 5% van hen keerde levend terug. Deze geschiedenis mag niet vergeten worden. In september 2012 heropent Kazerne Dossin de deuren als Memoriaal, Museum en Documenta-tiecentrum over Holocaust en Mensenrechten. Da-vidsfonds Universiteit Vrije Tijd is er meteen bij en schenkt u een unieke kijk achter de schermen.

Inschrijvingsformulier p. 81

16 DagCUrsUsseN

WIlly vaN DeN BUssCHe, curator van de tentoonstelling, is Permeke kenner bij uitstek en ere hoofdconservator van het PMMK, het Museum voor Moderne Kunst aan zee in Oostende en het Constant Permeke Museum te Jabbeke.

Constant Permeke geldt als een van de grootste talenten van het Vlaams expressionisme. Voor hem was het expressionisme meer dan een stijl, het was een levenshouding. Met zijn aparte techniek die schilderen en tekenen combineerde, verbeeldde hij landschap en bevolking zonder enige franje. Vis-sers en boeren, brutaal vormgegeven als massieve figuren in een somber kleurenpalet. De emotionele geladenheid is groot.

Zestig jaar na het overlijden van Permeke biedt het Paleis voor Schone Kunsten te Brussel in een gezamenlijk initiatief met het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen een overzicht van Permekes werk.

Universiteit Vrije Tijd en het Paleis voor Schone Kunsten nodigen u uit om ter plaatse kennis te maken met Permeke, zijn leven en zijn werk, aan de hand van lezingen en rondleidingen.

B r u s s e l

constant permekevLaaMs expressiOnisMe Ten vOeTen UiT

ZaterDag 8 DeCeMBer « Paleis voor schone Kunsten

(ravensteinstraat 23)

¿ 14 u.: Lezing door willy van

den Bussche

¿ 15 u.: koffiepauze

¿ 15.30 u.: rondleiding in de

tentoonstelling (met gidsen)

¿ 17 u. – 17.30 u.: nabeschou

wing met willy van den

Bussche

« Prijs: € 45 € 39

« Inbegrepen: koffie, bezoekers

gids, tentoonstellingsbezoek

@ code: Bk-12e-pe

Co

NsT

AN

T P

Er

mE

kE

, D

E m

AN

mE

T D

E V

EsT

, k

msk

A,

FoTo

LU

kA

sAr

T i

N F

LAN

DE

rs

© s

AB

Am

20

12

i.s.m. BoZAr EXPo

BOZAREXPO

17DagCUrsUsseN

aNNe-MIe lOBBestael studeerde Kunstgeschiedenis aan de UGent en Theatergeschiedenis aan de Sorbonne in Parijs. Ze is dramaturge in de Vlaamse Opera, publiceert over opera in verschillende tijdschriften en is ook actief als vormgever en gids van opera/cultuurreizen.

lUC jOOsteN ging na zijn studies filosofie en rechten aan de slag als dramaturg. Hij werkt voor binnen- en buitenlandse operahuizen. Hij doceert Dramaturgie en Theatergeschiedenis in Maastricht, Antwerpen en Gent en begeleidt Davidsfonds Cultuurreizen.

De meedogenloze en machtsgeile Agrippina is vastbesloten om haar zoon Nero op de troon te zetten, ten koste van de regerende keizer Claudio. De liefde van beide mannen voor de beeldschone maar niet beschikbare Poppea geeft haar het perfecte middel om hen tegen elkaar uit te spelen. Het netwerk van intriges dat zich zo ontspint, is een heuse soap avant la lettre die zich afspeelt in het oude Rome.

De 25-jarige Händel componeerde de opera in slechts 3 weken. Het succes dat erop volgde, werd zijn toegangsticket tot de Londense ope-rascène. Ontdek na meer dan 300 jaar Händels uitzonderlijke werk.

DINsDag 6 NOveMBer « vlaamse Opera gent (schouwburgstraat 3)

¿ 14 - 15 u.: facultatieve rondleiding door het operahuis

¿ 15.15 - 17.30 u.: lezing door anneMie Lobbestael

¿ 17.45 - 19.15 u.: broodjesmaaltijd met soep

¿ 19.30 - 22.45 u.: voorstelling, incl. pauzedrankje

« Prijs: € 115 € 109 (met Davidsfonds cultuurkaart)

« Inbegrepen: koffiepauze, broodjesmaaltijd, programmaboek, pauzedrankje en

ticket ter waarde van € 90

« Prijs incl. rondleiding: € 119 € 113 (met Davidsfonds cultuurkaart)

@ code: gt-12d-ag

In de meest uitgevoerde opera ter wereld staan twee werelden tegenover elkaar: die van het licht en het land, verbeeld door Sa-rastro, en die van de duistere onderwaterwereld van de Koningin van de Nacht. Zij strijden om de macht en om Pamina, dochter van de Koningin. Prins Tamino is verliefd op Pamina en besluit haar samen met Papageno te redden. Het wordt een dramatische beproeving voor allen.

Dit allesbehalve luchtige sprookje van Mozart krijgt een actuele invulling over een wereld uit evenwicht. Een schril contrast met de betoverende muziek van Mozart.

ZaterDag 15 DeCeMBer « vlaamse Opera antwerpen (frankrijklei 3)

WOeNsDag 16 jaNUarI « vlaamse Opera gent (schouwburgstraat 3)

¿ 14 - 15 u.: facultatieve rondleiding door het operahuis

¿ 15.15 - 17.30 u.: lezing door Luc joosten

¿ 17.45 - 19.15 u.: broodjesmaaltijd met soep

¿ 19.30 - 22.45 u.: voorstelling, incl. pauzedrankje

« Prijs: € 120 € 114 (met Davidsfonds cultuurkaart)

« Inbegrepen: koffiepauze, broodjesmaaltijd, programmaboek, pauzedrankje

en ticket ter waarde van € 96

« Prijs incl. rondleiding: € 124 € 118 (met Davidsfonds cultuurkaart)

@ code antwerpen: aw-12d-zf

@ code gent: gt-12d-zf

g e n t

händelaggripina

a n t w e r p e n / g e n t

mozartDie zaUBerfLöTe

operadagen

Davidsfonds Universiteit Vrije Tijd werkt ook dit jaar samen met de Vlaamse Opera om unieke operadagen te organiseren. Wie wil, kan starten met een rondleiding achter de schermen van het operahuis.

Daarna vertellen de dramaturgen van de Vlaamse Opera u het vol-ledige verhaal van de componist en zijn werk. Op die manier krijgt u alle informatie om ’s avonds volop te genieten van de operavoorstelling.

© D

EB

By

HU

ysm

AN

s

i.s.m. Vlaamse opera

18 DagCUrsUsseN

programma a:De polyfone composities uit de renaissance behoren tot de be-klijvendste werken over verdriet, lijden en dood. Zowel de wereld-lijk als de religieus geïnspireerde werken zijn erg aangrijpend. Ig-nace Bossuyt leert u luisteren naar gerenommeerde Vlaamse polyfonisten als Orlandus Lassus en zijn tijdgenoten. Hij bereidt u ook grondig voor op het concert van die avond.

programma B:Als u voor het abdijprogramma kiest, komt u alles te weten over Averbode, de prachtige locatie van de cursusdag. Herman Jans-

sens, historicus-archivaris van de abdij, vertelt u alles over de geschiedenis van de eeuwenoude kloostergemeenschap. ’s Mid-dags komt u in een vraag- en antwoordsessie met een van de paters te weten hoe het dagelijks leven in de abdij eruitziet.

Beide programma’s bevatten een rondleiding door de abdij en deelname aan de vespers. Op tijd en stond zorgen een kop koffie of een maaltijd voor een verkwikkende pauze. Het concert ‘Passie van eigen bodem’ door Odhecaton en een receptie slui-ten de dag op magistrale wijze af. Of u nu kiest voor het muziek- of

abdijprogramma: u steekt tijdens deze goedgevulde dag gegaran-deerd veel op!

DagPrOgraMMa ¿ 9.30 u.: ontvangst met koffie

¿ 10 - 11.30 u.: lezing 1 polyfonie (a)

Of abdijgeschiedenis (B)

¿ 12 - 13.30 u.: warme maaltijd in

‘afspanning Den eik’

¿ 14 u.: geleid abdijbezoek

¿ 15.30 u.: vrij moment

¿ 16 u.: koffie

¿ 16.15 u.: lezing 2 polyfonie (a) Of

vraag en antwoordsessie met een

norbertijn (B)

¿ 18 u.: deelname aan de vespers

¿ 18.45 u.: broodjesbuffet

¿ 20 u.: concert ‘passie van eigen

bodem’ door Odhecaton

¿ 21.45 u.: receptie

av e r B o d e

polyfonie in de aBdijMUzieK en gescHieDenis in De aBDij van averBODe

Het Festival van Vlaanderen - Mechelen laat u van 20 september tot 13 oktober in verschillende abdijen en begijnhoven genieten van hemelse muziek. Op vrijdag 12 oktober kunt u met Davidsfonds Universiteit Vrije Tijd en het Festival van Vlaanderen – Mechelen in

de abdij van Averbode het festivalthema voluit beleven. U kunt kiezen uit twee programma’s. In programma A introduceert Ignace Bossuyt u in de Vlaamse polyfonie. In programma B gaat alle aandacht naar de geschiedenis van en het leven in de abdij van Averbode.

vrIjDag 12 OKtOBer « abdij van averbode (abdij-

straat 1, averbode)

¿ van 9.30 tot 22 uur

« Prijs: € 75 € 69 (met Davids

fonds cultuurkaart)

« Inbegrepen: incl. lezingen,

abdijbezoek, koffiepauzes,

warme maaltijd, broodbuffet,

concertticket en receptie

« Info: 016/310.670

« i.s.m. Festival van Vlaande-

ren - mechelen en de Abdij

van Averbode

@ code programma a: av-12c-pa

@ code programma B: av-12c-pB

19DagCUrsUsseN

µ De verschillende soorten natuursteen µ Bouwstenen van monumenten als weerspie-geling van de lokale ondergrond

µ Verdwijnende authenticiteit

Bij monumenten in natuursteen denken we meteen aan de Ardennen, maar ook het bouwkundig erfgoed in Vlaanderen vertoont een grote verscheidenheid aan natuursteen. Meer zelfs: natuursteen draagt bij tot de uitstraling van onze historische steden. Wist u dat de diverse soorten natuursteen in Tongeren ver-klappen wie de handelspartners van de stad waren?

Elke steen draagt een boeiend verhaal in zich over de manier waarop hij ontstaan is en gebruikt wordt. De oorsprong van veel natuurstenen ligt duizenden of zelfs miljoenen jaar ver en wordt bepaald door diverse omstandigheden. Roland Dreesen vertelt

al die verhalen vol enthousiasme. De wandeling achteraf voert u langs historische gebouwen en leert u alles over de natuursteen in uw eigen streek.

DagPrOgraMMa ¿ 10 u.: lezing met koffiepauze

¿ 12.30 u.: vrije lunch

¿ 14 u.: wandeling

Wie de cursus volgde op de ene plek, kan aansluiten bij de wandeling in een andere stad. In het voorjaar komen daarom ook de drie andere provincies aan bod. Cursus en wandeling worden herhaald op do. 28 feb. (+ za. 2 mrt.) in Diest, vrij. 22 mrt. (+ za. 23 mrt.) in Kortrijk en woe. 17 apr. (+ zo. 22 apr.) in Lier. Deze gegevens zijn onder voorbehoud en worden bevestigd in de cursusgids van voorjaar 2013 (verschijnt begin december).

t o n g e r e n , n i n ov e

monumenten in natuursteeneen verrassenDe BLiK Op verTrOUwDe HisTOriscHe geBOUwen

PraKtIsCHtONgereN

« Datum: vrij. 28 sept. van 10 tot

16.30 u. + bij teveel aan inschrij

vingen tweede wandeling op

za. 29 sept. van 14 tot 16.30 u.

« Plaats: galloromeins Museum

(Kielenstraat 15)

« Org.: i.s.m. Davidsfonds reg.

Tongeren en het galloromeins

Museum


fonds cultuurkaart)

« Inbegrepen: koffie, syllabus en

wandeling

« Info: 016/310.670 (Universiteit

vrije Tijd)

@ code: to -12c-na

NINOve: « Datum: do. 25 okt. van 10 tot

16.30 u. + bij teveel aan inschrij

vingen extra wandeling op za.

27 okt. van 14 tot 16.30 u.

« Plaats: polyvalente zaal cc De

plomblom (graanmarkt 12)


ninove m.m.v. cc De plomblom


fonds cultuurkaart)


wandeling


vrije Tijd)

@ code: ni-12c-na

rOlaND DreeseN doctoreerde aan de KU Leuven in de aard- en delfstofkunde. Momenteel is hij als onderzoeker verbonden aan de Belgische Geologische Dienst in Brussel en het Gallo-Romeins Museum in Tongeren. Als voorzitter van de Werkgroep Geologie bij de Limburgse Koepel voor Natuurstudie zet hij zich in voor de popularisering van geologie en de bescherming van aardkundig erfgoed.

20 DagCUrsUsseN

MaNfreD sellINK, directeur van Musea Brugge, is gespecialiseerd in het leven en werk van Pieter Bruegel de Oude. Hij is curator van de tentoonstelling Pieter Bruegel Ongezien! en auteur van het gelijknamige boek. MaxIMIlIaaN

MarteNs is sinds 2003 hoofddocent Beeldende Kunst aan de UGent. Hij is gespecialiseerd in schilderkunst in de Nederlanden in de 15de en 16de eeuw.

gUy De WItte is Master in Preventive Conservation. Hij is consultant preventieve conservatie voor verschillende erfgoedinstellingen en geeft les aan de Bibliotheekschool Gent en de Artesis Hogeschool Antwerpen. KatHy De

WIt is illustrator en leerkracht in het Deeltijds Kunst Onderwijs. Ze verzorgt de etsworkshops en vakantieateliers in het museum. greet lHerMItte is kunsthistoricus en ze volgde een opleiding Gestalttherapie. Behalve muse-umgids is ze trainer in managementsopleidingen en coach, die mensen begeleidt in hun kijken denkprocessen.

Pieter Bruegel kennen we vooral van zijn minutieus gedetailleerde schilderijen. Het zijn werken van uitzonderlijke kwaliteit, en dat zag Frits Mayer van den Bergh ook. Deze Antwerpse kunstverzamelaar was een liefhebber van Bruegels werk. Naast de wereldberoemde schilderijen Dulle Griet en Twaalf Spreuken verzamelde hij ook een dertigtal prenten. Deze collectie is een goed bewaard geheim, dat u op vrijdag 5 oktober in een bijzonder kader kan ontdekken.

Curator Manfred Sellinck en prof. Maximiliaan Martens brengen in de voormiddag hun uitvoerige kennis over Bruegel over in een fascinerende lezing. ‘s Namiddags nemen gidsen u mee doorheen Pieter Bruegel Ongezien, een uitgelezen tentoonstelling in het prachtige kader van Museum Mayer van den Bergh. Een uitzonderlijke ontmoeting!

PrOgraMMa ¿ 9.30 u.: lezing met koffiepauze

¿ 12.30 u.: vrije lunch

¿ 14.30 u.: geleid bezoek ‘pieter Bruegel Ongezien!’

Tekenen is intiem. Meer dan in een ander medium legt de kunstenaar in een tekening zijn ziel bloot. Maar omdat tekeningen erg gevoelig zijn voor licht, worden ze zelden tentoongesteld. De expo De Ziel van de Meester is dan ook een unieke gelegenheid om de mooiste werken uit de verborgen collectie van het prentenkabinet van het museum Plantin-Moretus te bewonderen.

Guy De Witte vertelt u hoe kwetsbare kunstwerken het best gerestaureerd en bewaard worden, maar hij staat ook stil bij de problematiek van preventieve conservatie van kunstwerken op papier. Samen met

Kathy De Wit maakt u in de tentoonstelling kennis met verschillende tekenmaterialen en technieken. Tot slot bekijkt u onder vakkundige leiding van Greet Lhermitte de expo met uitzonderlijke teke-ningen van oude meesters en hedendaags talent.

DagPrOgraMMa ¿ 10 u.: ontvangst met koffie

¿ 10.30 u.: lezing door guy De witte

¿ 12 u.: vrije lunch

¿ 14 u.: rondleiding door greet Lhermitte & workshop door

Kathy De wit

¿ 15.30 u.: afsluitende receptie

a n t w e r p e n

pieter Bruegel ongezien!De verBOrgen anTwerpse cOLLecTies

a n t w e r p e n

de ziel van de meesterUnieKe expO in HeT prenTenKaBineT

vrIjDag 5 OKtOBer « elzenveld, lange gasthuis-

straat 45

¿ van 9.30 tot 16 u.

« Org.: i.s.m. Museum Mayer van

den Bergh


fonds cultuurkaart)

« Inbegrepen: syllabus, koffiepau

ze en tentoonstellingsbezoek


vrije Tijd)

@ code: aw-12d-pB

DINsDag 20 NOveMBer « Museum Plantin-Moretus/

Prentenkabinet (vrijdag-

markt 22-23)

¿ van 10 tot 16 u.


fonds cultuurkaart)

« Inbegrepen: lezing, bezoek

tentoonstelling, workshop, ont

haal met koffie en receptie


vrije Tijd)

@ code: aw-12d-zm

actueel

21

de nederlandse taal ......................................................................... 23

in memoriam ........................................................................................ 23

zorg voor later ................................................................................. 24

de kleuren van de vs ......................................................................... 24

de araBische lente ............................................................................. 25

media aan de macht........................................................................... 25

de taalgrens ........................................................................................ 26

macht of onmacht van het volk................................................... 26

de vlaamse Beweging van 1830 tot 2012 ...................................... 27

is alles psychologie? ........................................................................ 27

over stadsgroei, goede manieren en consumptie ................... 28

de koers ................................................................................................. 28

23aCtUeel

rIK vaNMOlKOt is freelance cultuurconsulent. Hij studeerde communicatiewetenschappen en antropologie en heeft een achtergrond in cultuuronderzoek en internationale samenwerking in Afrika en Azië. Zijn activiteiten focussen zich nu op de rol van cultuur in de samenleving en hedendaagse herinneringscultuur.

l e u v e n

in memoriamHeDenDa agse Her inner ingsKUnsT

µ kunstenaars in en over concentratiekampen µ Hedendaagse kunst over herdenking in de openbare ruimte

µ De rol van kunst in het mensenrechtendebat

Herdenkingsfetisjisme is in, ook in verband met culturele trauma’s. Kijk maar naar de uitgebreide voorbereidingen voor de herdenking van de Eer-ste Wereldoorlog. ‘Soms lijkt het erop dat we in Vlaanderen meer herdenken dan denken’, schreef Johan Anthierens ooit. Maar wat is het verschil tussen herinneren en herdenken?

Rik Vanmolkot reikt een aantal inzichten en voor-beelden aan om doordacht te herdenken. Hij staat vooral stil bij de erfenis van de Tweede Wereldoor-log, de vraag of herinneringsinstellingen er goed aan doen om te focussen op mensenrechten en de rol die kunstenaars daarbij vervullen.

extra Een bezoek aan de vernieuwende ten-toonstelling Newtopia in Mechelen mag bij deze cursus niet ontbreken.

PrOf. jOOP vaN Der HOrst is hoogleraar Nederlandse taalkunde aan de KU Leuven. Zijn onderzoek spitst zich toe op de geschiedenis van het Nederlands. In 2006 ontving hij de LOT-populariseringsprijs omdat hij syntactische onderwerpen op meeslepende wijze toegankelijk maakt.

µ De oudste bronnen van onze taal µ standaardtaal, dialect, Poldernederlands en tussentaal

µ De toekomst van het Nederlands

Waar komt onze taal vandaan? Hoe ziet de stam-boom van het Nederlands eruit? Wat kunnen we leren uit oude bronnen zoals de Wachtendonckse psalmen? Wanneer ontstonden de eerste gram-matica’s en spellingregels? Worden die regels nu

nog gevolgd? Zorgen chatten en sms’en voor taal-verloedering? En hoe ziet de toekomst van onze taal eruit? Verdwijnen dialect en standaardtaal en zal iedereen tussentaal hanteren?

Joop van der Horst biedt u een overzicht van het Nederlands vroeger en nu. Want hoewel we dage-lijks met taal bezig zijn, weten we er vaak verrassend weinig van. Hij maakt u attent op actuele veran-deringen en geeft een vooruitblik op de toekomst.

a a r s c h o t

de nederlandse taalvrOeger , nU en sTr aKs

PraKtIsCH « Data: vr. 19 en 26 okt. en 9 en

16 nov. van 14 tot 16 uur

« Plaats: zaal aleydis (elisabeth

laan 103B)

« Org.: i.s.m. Davidsfonds regio

aarschot


fonds cultuurkaart)

« Inbegrepen: koffie en syllabus

« Info: 016/56.48.70 (emiel

Ooms) en op 016/310.670

(Universiteit vrije Tijd)

@ code: aa-12c-nl

PraKtIsCH « Data: woe. 7, 14 en 28 nov. van

14 tot 16u. Bezoek tentoonstel

ling op do. 22 nov. om 14 u.

« Plaats: provinciehuis (provincie

plein 1, vlakbij het station)


Leuven


fonds cultuurkaart)


geleid bezoek ‘newtopia’

« Info: 016/23.41.14 (jef scheire)

en op 016/310.670 (Universiteit

vrije Tijd)

@ code: le-12d-im

nieuw

nieuw

© A

LEX

AN

DE

r i

Ng

LEss

i -

sHU

TT

Er

sTo

Ck

24 aCtUeel

g e n t / v i lvo o r d e

de kleuren van de vsaMer iKa anse D ivers i Te i T aL s sp i egeL vOOr eUrOpa

Bert De vrOey is radiojournalist bij de VRT-nieuwsdienst. Hij maakt deel uit van de bui-tenlandredactie en volgt de Amerikaanse politiek op de voet sinds de presidentsverkiezingen in 2000. Hij maakte tientallen reportagereizen in de VS en vatte zijn indrukken samen in het boek De kleuren van Amerika.

µ Amerika als ervaringsdeskundige in immi-gratie en diversiteit

µ invloed van de diversiteit op de presidents-verkiezingen

µ Lessen in multiculturaliteit voor Europa

Amerika verkleurt, veroudert en verspaanst. In de Amerikaanse samenleving lopen veel breuk-lijnen: tussen de superrijken en de verarmende middenklasse, tussen de grootstad en de voorstad, tussen de elite en de modale Amerikaan. De di-versiteit in Amerika is niet alleen een etnisch mo-

zaïek, maar ook een kwestie van leeftijden en geld, waarden en geloof, woonpatronen en ideologie.

Bert De Vroey laat zien dat Europa op het vlak van diversiteit misschien wel guller is met steun dan Amerika, maar zuiniger met begrip. Bij ons verloopt de integratie stroef, terwijl de VS daar vlotter mee omgaat. De lessen zijn geplaatst rond de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Zo kan Bert De Vroey voor- en nabeschouwing geven bij de invloed van de diversiteit op stemgedrag en verkiezingsuitslag.

e d e g e m

zorg voor laterBewUsT OMga an MeT OUDer wOrDen

PrOf. CHrIstINe vaN BrOeCKHOveN, pionier in Alzheimer genetica. PrOf. WIM DIstelMaNs, prof. palliatieve geneeskunde VUB. PrOf. lUC COleNBIe transplantatiecoördinator aan het UZGent. PrOf. HerMaN

Nys, professor medisch recht aan de KU Leuven. BrIgItte verMeersCH, notaris, erkend bemiddelaar en voor-malig medewerkster van de vakgroep Fiscaal Recht en Notariaat aan de VUB.

µ Nieuwe wetenschappelijke inzichten rond dementie (Christine Van Broeckhoven)

µ Van donatie tot transplantatie (Luc Colenbie) µ Het nut van successieplanning (Brigitte Vermeersch)

µ Waardig sterven met palliatieve zorgen en euthanasie (Wim Distelmans)

µ rechten en verantwoordelijkheden voor mensen in de zorg (Herman Nys)

We worden met z’n allen steeds ouder. De ver-grijzing is dan ook een onderwerp dat ieder van ons, jong en oud, aanbelangt. Ouder worden gaat gepaard met heel wat veranderingen, zowel fysiek als mentaal: een ziekenhuisopname, het verlies

van een partner, een occasionele vergetelheid die steeds frequenter wordt … Het is de kunst om bewust om te gaan met deze uitdagingen. Christine van Broeckhoven, Luc Colenbie, Bri-gitte Vermeersch, Wim Distelmans en Herman Nys behandelen een aantal onderwerpen die aan belang winnen bij het ouder worden. Waarmee moet je rekening houden bij euthanasie en donatie? Hoe werken de successierechten? Welke rechten heb je als patiënt en welke behandelingen zijn er voor dementie?

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Perfect samengesteld programma. Zeer interes-sant.’ (Ieper, 2012)

PraKtIsCH « Data: di. 9, 16 en 23 okt. en 6

en 13 nov. van 19.30 tot 22 uur

« Plaats: Het elzenhof (Kerkplein

1, vlakbij fort 5)


edegem


fonds cultuurkaart)

« Inbegrepen: syllabus

« Info: 03/281.40.84 (erik

correwyn) en op 016/310.670


@ code: ed-12c-ou

PraKtIsCHgENT

« Data: woe. 3 okt. van 20 tot

22 uur, zat. 17 en 24 nov. en 1

dec. van 10 tot 12 uur

« Plaats: vormingscentrum guis

lain (j. guislainstraat 43)


gent


fonds cultuurkaart)


« Info: 09/328.37.59 (Lucien

van Laere) en op 016/310.670


@ code: gt-12c-vs

ViLVoorDE « Data: di. 2 okt. en 13, 20 en 27

nov. van 14 tot 16 uur

« Plaats: cc Het Bolwerk (Bol

werkstraat 17)


vilvoorde


fonds cultuurkaart)


« Info: 02/269.47.48 (christiaan

De nys) en op 016/310.670


@ code: vi-12c-vs

nieuw

© T

yLE

r o

Lso

N -

sH

UT

TE

rsT

oC

k

25aCtUeel

g e n k

de araBische lenteOOrzaKen en gevOLgen van De vOLKsOpsTanDen in HeT MiDDenOOsTen

µ Algemeen overzicht van de revolutiegolf µ De revoluties in Tunesië en Egypte µ De situatie in saoedi-Arabië

De Arabische revoluties die in de lente van 2011 in Tunesië, Egypte, Lybië en Jemen de kop opstaken, werden vooral gedragen door jongeren. Het rela-tieve gemak waarmee in een aantal Arabische staten een einde werd gemaakt aan de heersende regimes, geeft aan hoe diep de woede van het volk was en hoe zwak een schijnbaar solide dictatuur kan zijn.

Gino Schallenbergh schetst de achtergrond die tot de revolutie geleid heeft en maakt zo een bilan op van de

opstand. De revoluties kenden niet overal hetzelfde verloop en in sommige staten faalde het activisme. Ook vandaag nog heerst er onrust in een aantal Ara-bische landen … Gino Schallenbergh houdt de vinger aan de pols en geeft u een heldere kijk op de situatie.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘De docent heeft ons op een boeiende wijze wegwijs gemaakt in de complexe materie van het Midden-Oosten en Noord-Afrika’ (De Pinte, 2012)

C ‘Zeer interessant – zeer actueel. Heeft mij ge-stimuleerd dit onderwerp verder te volgen.’ (De Pinte, 2012)

PrOf. gINO sCHalleNBergH is doctor in de Oosterse studies. Hij doceert Arabische media, modern en klassiek Arabisch, islamitische doctrine en diversiteit aan de KU Leuven en de UGent (afde-ling arabistiek en islamkunde). Hij was ook werkzaam aan het Nederlands-Vlaams Instituut in Cairo. Zijn onderzoek spitst zich toe op de hedendaagse politieke en culturele situatie van het Midden-Oosten.

s i n t-t r u i d e n

media aan de machti nTernaT iOnaLe cOnfL icTen in HeT n i eUws

PrOf. Peter verlINDeN studeerde politieke wetenschappen, communicatiewetenschappen en antropologie aan de KU Leuven, waar hij nu docent is. Voor de VRT volgt hij de situatie in Rwanda, Burundi, Congo, de Golfstaten en Canada. Voor Davidsfonds schreef hij o.a. Weg uit Congo. Het drama van de kolonialen, Hoe Congolees zijn de Congolezen en De schizofrene Congolees.

µ De rol van media in internationale conflicten µ Theoretische modellen die voorspellen hoe nieuwsstromen werken

µ redenen waarom conflicten het nieuws niet halen of anders voorgesteld worden

De foto van een naakt meisje dat schreeuwend wegvlucht na het napalmbombardement in Viet-nam. Het is een van de iconische oorlogsbeelden die op ons collectieve netvlies gebrand staat. Maar hoe komen internationale conflicten in het nieuws? Wie bepaalt wat er in de media komt? En wat is de invloed van de media op de conflicten zelf?

Journalist Peter Verlinden neemt u mee achter de schermen van de media en toetst de praktijk aan de theoretische modellen. De werking van internatio-nale persagentschappen en de nieuwsgaring door een omroep als de VRT zijn het vertrekpunt om te onderzoeken waarom bepaalde conflictsituaties in de wereld meer aandacht krijgen dan andere. Een cursus boordevol voorbeelden en beeldmateriaal.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Zeer actueel, informatief, relevant. An eye-opener’ (Diest, 2009)

C ‘Bijzonder aangename cursus(gever). ‘Vrijpos-tig’ eerlijk en objectief.’ (Mortsel, 2011)

PraKtIsCH « Data: di. 9 en 16 okt. en 6 en

13 nov. van 14 tot 16 uur

« Plaats: cMine cultuurcentrum

genk (cMine 10; gps: evence

coppéelaan 91)


genk en cMine cc genk


fonds cultuurkaart)


« Info: 0478/24.41.11 (fer

nanda Opdenacker) en op

016/310.670 (Universiteit vrije

Tijd)

@ code: gk-12c-al

PraKtIsCH « Data: do. 29 nov., 6, 13 en 20


« Plaats: cc ‘de Bogaard’ (capu

cienessenstraat 8)


sintTruiden en cc ‘de Bogaard’


fonds cultuurkaart)


« Info: 011/68.77.13 (willy

neyens) en op 016/310.670


@ code: st-12c-ic

© C

HA

mE

LEo

NsE

yE

- s

HU

TT

Er

sTo

Ck

26 aCtUeel

PrOf. WIlfrIeD DeWaCHter is politicoloog en onderzoekt wie de macht heeft in de politiek. Aan de KU Leuven onderwees hij algemene politicologie, politieke sociologie en verkiezingstechnie-ken. Hij publiceerde onder meer De mythe van de parlementaire democratie. Een Belgische analyse en Van oppositie tot elite. Over macht, visie en leiding.

µ De teloorgang van een machtig parlement µ De rol van de media in de politiek µ Nieuwe politieke actoren zoals partijvoorzit-ters, sociale partners en fi nanciële markten

Toen België ontstond, nam het een vooruitstrevend politiek model aan: een grondwettelijke koning, ministers en een parlement. Toch was dit systeem niet zo democratisch, aangezien het parlement werd verkozen door slechts 1% van de Belgen. Het gevolg is een lange emancipatiestrijd, evenals de verzuiling van de maatschappij in drie grote politieke blokken.

Wilfried Dewachter schetst de evolutie van ons politiek systeem, vanaf het ontstaan van België tot nu. Hij staat stil bij politieke gebeurtenissen die tot vandaag een impact hebben en legt uit waarom de politiek in ons land omschreven kan worden als een tweelandenland, dubbeldemocratie of permanente diplomatieke conferentie.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Bijzonder rijk gedocumenteerde lessen. Je krijgt een kijk achter de schermen van de democratie.’ (Mortsel, 2010)

C ‘Zeer vlotte spreker met rijke achtergrond.’ (Ronse, 2011)

h e r e n ta l s

macht of onmacht van het volkDe evOLUT i e van De BeLg i scHe DeMOcr aT i e

BrIgItte rasKIN liet haar job als leerkracht geschiedenis staan toen ze de AKO Literatuurprijs kreeg voor haar debuut Het Koekoeksjong. Sindsdien is de historica voltijds schrijfster en occasioneel reporter, columniste, recensente, jury- en commissielid. Bij Davidsfonds Uitgeverij verscheen haar boek De taalgrens.

µ Totstandkoming van de germaans-romaanse cultuurgrens

µ Van geografi sche taalgrens tot sociologische scheiding

µ Talentellingen en faciliteitengemeenten

De taalgrens die ons land dwars doormidden deelt, is zoveel meer dan de inzet van een politiek spel. Ze is zowel een geografi sche grens als een sociolo-gische scheiding. ‘Toch is de Belgische tweedeling geen kwaadaardige kwaal. Ze is een onomkeerbaar

en leerrijk geschiedenisverhaal. Dat begint als alle grote verhalen vóór de Romeinen’, schrijft Brigitte Raskin in de proloog van haar boek De taalgrens.

Brigitte Raskin maakt de actuele situatie van de taalgrens begrijpelijker door ze in een historisch perspectief te plaatsen. Van vóór de Romeinen tot in 1830, van het unitaire tot het federale België, van Gaston Eyskens tot Elio di Rupo: Raskin zet de geschiedkundige ontwikkelingen uiteen en gaat met u een gesprek aan over haar bevindingen.

h a l l e

de taalgrensOf waT BeLgen zOweL verB inDT aL s verDeeLT

« Data: woe. 3, 10, 17 en 24 okt.

van 14 tot 16 uur

« Plaats: HeiligHart & college

(possozplein)

« Parkeren: op de speelplaats

van de school


Halle


fonds cultuurkaart)

« Inbegrepen: koffi e en cursus

boek 'De taalgrens' (handels

prijs: € 16,50)

« Info: 02/356.00.68 (guy

Lernout) en op 016/310.670


@ code: ha-12c-tg

PraKtIsCH « Data: vr. 16, 23 en 30 nov.

en 7 dec. van 14 tot 16 uur

(behalve 30 nov.: van 14.30 tot

16.30 uur)

« Plaats: Oud gasthuis (zolder

verdieping, nederrij 133/a)


Herentals


fonds cultuurkaart)

« Inbegrepen: koffi e en syllabus

« Info: 014/21.65.35 (Hubert van

ooteghem) en op 016/310.670


@ code: he-12c-mo

nieuw metBOeK

© J

or

isV

o -

sH

UT

TE

rsT

oC

k

27aCtUeel

PraKtIsCH « Data: di. 25 sept. en 2, 9 en 16

okt. van 14 tot 16.30 uur

« Plaats: zaal el Mar (pastoor

pypestraat 3/2)


Oostende


fonds cultuurkaart)


« Info: 059/70.85.71 (fernand

vyvey) en op 016/310.670


@ code: oo-12c-ps

PrOf. jaCqUes Claes is licentiaat klassieke filologie, filosofie en doctor in de psychologie. Aan de Universiteit Antwerpen doceerde hij in de faculteiten Recht en Letteren-Wijsbegeerte een aantal psychologische vakken.

µ Het ontstaan van de psychologie in de 16de eeuw

µ De her- en opwaardering van het ego µ Psychologie als toegepaste natuurkunde

De term ‘psychologie’ is geen oude Griekse term zoals ‘economie’ of ‘democratie’, maar ontstaat pas rond 1590. Waarom duikt het woord dan pas op? In de 16de eeuw verandert het wereldbeeld van de mens en dus ook het beeld dat hij van zichzelf heeft. De vaststelling dat de mens niet meer het centrum van het universum is, veroorzaakt een grote schok. Het is aan de psychologie om dat op te vangen.

Jacques Claes toont aan dat psychologie een steeds grotere rol inneemt in de maatschappij. Vandaag is bijna alles psychologie: relaties, opvoeding, eco-nomie, gerecht en politiek. Hij legt uit hoe we de menselijke geest steeds meer als een machine zien en psychologie een vorm van toegepaste natuur-kunde wordt.

o o s t e n d e

is alles psychologie?De psycHOLOg iser ing van De Ma aTscHapp i j

PrOf. BrUNO De Wever is verbonden aan de vakgroep Nieuwste Geschiedenis van de UGent. Hij publiceerde diverse boeken en artikels over het Vlaams-nationalisme en de collaboratie tijdens WO II. Hij is redacteur van De Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging en het tijdschrift Wetenschappelijke Tijdingen op het gebied van de geschiedenis van de Vlaamse Beweging.

µ Taalminnaars en cultuurflaminganten in de 19de eeuw

µ Flaminganten en Vlaams-nationalisten tus-sen Wo i en Wo ii

µ De Vlaamse beweging na Wo ii en de Vlaam-se deelstaat

‘De tijd verslindt de steden, geen tronen blijven staan. De legerbenden sneven, een volk zal nooit vergaan.’ Met die regels wilde toneelschrijver Hippo-liet van Peene in 1847 de Guldensporenslag in her-innering brengen als aansporing om het Nederlands als volwaardige taal te erkennen. De verdediging van het Nederlands in België en de belangen van de

gemeenschap die de taal spreekt, werd opgenomen door generaties bewuste burgers. Samen vormen ze de Vlaamse Beweging.

Hendrik Conscience riep de Vlamingen op om de toekomst van Vlaanderen veilig te stellen. De Ant-werpse bibliotheek die Consciences naam draagt, is voor deze cursus het inspirerende kader waarin Bruno De Wever u vertelt hoe de Vlaamse Beweging aan die oproep gehoor gaf.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Historisch zeer goed voorgesteld.’ (Vilvoorde, 2009)

a n t w e r p e n

de vlaamse Beweging van 1830 tot 2012Over f L aM inganT i sMe en vL a aMse naT i evOrMing

PraKtIsCH « Data: zat. 29 sept. en 6, 13 en

20 okt. van 10 tot 12 uur

« Plaats: erfgoedbibliotheek,

nottebohmzaal (Hendrik con

scienceplein 4)


antwerpen en erfgoedbiblio

theek Hendrik conscience


fonds cultuurkaart)



vrije Tijd)

@ code: aw-12c-vl

De Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience is de bewaarbiblio-theek van de stad Antwerpen met een unieke collectie Vlaams cultureel erfgoed. in het oudste gedeelte van de bi-bliotheek bevindt zich de Not-tebohmzaal, een plek vol sfeer en een van België’s mooiste bi-bliotheekruimtes. Dankzij haar intieme en mysterieuze karak-ter is de zaal het ideale decor voor lezingen en presentaties.

© sHUTTErsToCk - NLsHoP

nieuw

28 aCtUeel

PraKtIsCH « Data: zat. 6, 13, 20 en 27 okt.

van 10 tot 12 uur

« Plaats: vormingscentrum

guislain (j. guislainstraat 43)


gent


fonds cultuurkaart)


« Info: 09/328.37.59 (Lucien

van Laere) en op 016/310.670


@ code: gt-12d-ko

PraKtIsCH « Data: do. 8, 15, 22 en 29 nov.

van 14 tot 16 uur

« Plaats: cc Begijnhof Diest

(infirmeriestraat z/n)


Diest en Molenstede


fonds cultuurkaart)


« Info: 013/33.36.32 (alfons elst)


vrije Tijd)

@ code: di-12d-fr

PrOf. DrIes vaNysaCKer is deeltijds docent geschiedenis aan de KU Leuven. Vooral over wielersport schrijft hij al sinds meer dan tien jaar artikelen en boeken op academisch niveau, waaronder Vlaamse wielerkoppen.

µ De impact van het ‘stalen ros’ µ koersen tijdens het interbellum µ oude en nieuwe Flandriens: Briec, Eddy en Tom

Vlaanderen is koers, koers is Vlaanderen. Maar waarom is Vlaanderen zo wielergek? Waarom wil-len 600.000 mensen tijdens De Ronde een glimp opvangen van Tom Boonen en andere renners? En waarom zitten nog eens honderdduizenden die dag

aan hun tv gekluisterd? Ga mee op zoek naar de wortels van Vlaanderen als wielerland.

Dries Vanysacker benadert de wielersport als spiegel van de maatschappij. De historische context van de koers en de renners is immers een ideaal venster op het verleden. Drama en heroïek vormen de rode draad in zijn verhaal, maar de cursus gaat over veel meer dan renners die over kasseien dokkeren of hellingen opspurten.

g e n t

de koerseen Ma aTscHappeL i j K f enOMeen

d i e s t

over stadsgroei, goede manieren en consumptieHeT DageL i j Ks L even in eUrOpa van 1800 TOT 1950

µ De aantrekkingskracht van de stad en de groei van Europese steden

µ Hygiëne, lichaamsverzorging, etiquette en omgangsvormen

µ Consumptiepatronen en het huishoudbudget

De Franse Revolutie is een van de belangrijkste mijlpalen in onze geschiedenis. Na de revolutie ontstaan nieuwe technologieën en gelden andere wetten en arbeidsvoorwaarden. De 19de-eeuwse burgers passen zich daaraan aan, maar er zijn ook kleinere, onderhuidse wijzigingen. Door de ver-stedelijking blijven de sociale relaties immers niet ongewijzigd. Het gevolg: nieuwe omgangsvormen, eetgewoonten en consumptiepatronen.

Aan de hand van een aantal concrete topics rijkt Joanna Van der Heyden u verrassende inzichten aan over onze cultuurgeschiedenis. U komt bij-voorbeeld te weten wie de regels van de etiquette vastgelegd heeft en hoe bepaalde uitdrukkingen ons taalgebruik binnengeglipt zijn. U kijkt onge-geneerd binnen in het leven van de burgerij, van voor de Belgische tot na de Seksuele Revolutie. Pittig historisch en herkenbaar actueel!

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Uitstekende cursus: boeiend, herkenbaar, met duidelijke structuur.’ (Geel, 2009)

jOaNNa vaN Der HeyDeN studeerde geschiedenis en criminologie aan de V.U.Brussel. Ze presenteerde het radioprogramma Drieklank en was op televisie de vrouwenstem van Histories. Momenteel werkt ze bij Klara, waar ze onder meer redactioneel werk doet in verband met histo-rische onderwerpen.

nieuw

29

europa

het erfgoed van de dood ................................................................ 31

tussen cordoBa en granada ........................................................... 31

karel de grote ................................................................................... 32

spiegel van de middeleeuwen ........................................................ 32

de strijd om het juiste geloof ...................................................... 33

krijgers voor god .............................................................................. 33

de vikingen achterna ........................................................................ 34

over schrijvers, drukkers en lezers ........................................... 34

ruBens en religie ................................................................................ 35

gratie, grootspraak en illusie ..................................................... 36

pracht en praal van de Bourgondiërs ...................................... 36

van margareta van male tot margareta van oostenrijk ..... 37

lodewijk xiv en de lage landen ..................................................... 37

karel van lotharingen ..................................................................... 38

België en zijn koningen ..................................................................... 39

vrouwen aan de macht .................................................................... 39

‘tussen droom en daad’ ................................................................... 40

van rome tot lissaBon...................................................................... 40

31eUrOPa

lUK COrlUy studeerde filosofie, sociologie en economie en was verbonden aan het departement economie van de KU Leuven. Zijn interesse gaat uit naar de geschiedenis van de middeleeuwen, onder andere van Spanje. Hij is medewerker van het tijdschrift Streven, waarvoor hij de situatie in Latijns-Amerika bestudeert.

d e n d e r m o n d e

tussen cordoBa en granadaspan je T i jDens De cOnqU isTa en De recOnqU isTa

µ De verovering van het iberisch schiereiland µ Het emiraat en het kalifaat van de Ummayaden µ Cordoba, sevilla en granada heroverd

In de 8ste eeuw trekken moslims het Iberische schiereiland binnen en in de 10de eeuw wordt het land omgevormd tot het kalifaat van de Ummay-aden, waar een grote tolerantie heerst tegenover andere religies. Wanneer het kalifaat in 1031 uit-eenvalt, eindigt ook het moslimrijk. De christenen trachten het gebied te heroveren en boeken grote successen. Maar de eeuwenlange samenleving tus-sen moslims, joden en christenen dwingt hen tot ‘convivencia’.

Luk Corluy neemt u mee naar Spanje ten tijde van de Conquista en de Reconquista. In glasheldere bewoordingen doet hij de geschiedenis van Moren en christenen voor u uit de doeken. Hij toont ook het belang van die periode voor de actuele, multi-culturele samenleving.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Cursus met zeer veel informatie over de ge-schiedenis van Spanje.’ (Antwerpen, 2008)

C ‘Goede respons op onze vragen. Spreker kent de materie.’ (Sint-Genesius-Rode, 2009)

taMara INgels, doctor in de archeologie en de kunstwetenschappen, werkt als funerair con-sulent al enkele jaren aan diverse projecten rond inventarisatie en bewaring van funerair erfgoed in opdracht van verschillende gemeentes en verenigingen. Ze geeft ook geregeld funeraire wandelingen.

µ De symbolentaal van graven en grafmo-numenten

µ De problematiek van het bewaren van fu-nerair erfgoed

µ Trends en mogelijkheden voor de toekomst

De laatste 100 jaar is onze omgang met de dood erg veranderd. Onze tradities rond begraven en rouwen en onze begraafplaatsen zijn daar stille getuigen van. Kerkhoven verhuisden of veranderden in gemeentelijke en stedelijke begraafplaatsen. Graf-monumenten worden sinds het eind van de 19de eeuw steeds kleiner en zijn steeds minder uitgerust met de rijke symboliek van rouw en verdriet.

Tamara Ingels gaat dieper in op de verschillende aspecten van funerair erfgoed en toetst samen met u de theorie aan de praktijk tijdens een wandeling op een begraafplaats. Daarbij geeft ze antwoorden op vragen als: wat is de taal van de dood? Welke tekens en symbolen kan je op een graf aantreffen? En wat kunnen grafmonumenten en begraafplaatsen ons vertellen over heden, verleden en toekomst?

extra Tijdens de laatste les, op 26 oktober, brengt u samen met Tamara Ingels een bezoek aan een begraafplaats in Sint-Niklaas. Verdere praktische afspraken voor dit bezoek worden tijdens de eerste les gemaakt.

s i n t- n i k l a a s

het erfgoed van de doodfUner a ir erfgOeD in De 20sTe en 21sTe eeUw

PraKtIsCH « Data: vr. 5, 12 en 19 okt.

van 14 tot 16 uur. Bezoek

begraafplaats op vr. 26 okt. van

14 tot 16 u.

« Plaats: vzw Den Hof (Hendrik

Heymanplein 7)


sintniklaas en vormingplus

waas en Dender


fonds cultuurkaart)


« Info: 03/776.66.23 (anny van

Damme) en op 016/310.670


@ code: sn-12d-fe

PraKtIsCH « Data: di. 13, 20 en 27 nov. en

4 dec. van 14 tot 16.30 uur

« Plaats: cc Belgica (Kerkstraat

24)


Dendermonde, cc Belgica en

vormingplus waas en Dender


fonds cultuurkaart)


« Info: 052/21.47.70 (Marie

ken van De perrepée) en op


Tijd)

@ code: de-12d-cg

nieuw

© B

EN

Br

yA

NT

- s

HU

TT

Er

sTo

Ck

© k

Ar

oLA

i m

Ar

Ek

- s

HU

TT

Er

sTo

Ck

32 eUrOPa

PrOf. raOUl BaUer, historicus en doctor in de letteren, is hoogleraar cultuurgeschiedenis aan de Hogeschool voor Wetenschap en Kunst, departement architectuur, Sint-Lucas Brussel-Gent. Hij is erkend navorser van de KU Leuven en begeleidt ook Davidsfonds Cultuurreizen.

PrOf. jOZef jaNsseNs, doctor in de Germaanse filologie, specialiseerde zich in de middeleeuwse cultuur. Hij was vice-rector van de HU Brussel en doceerde en publiceerde over de middeleeuwse letterkunde en geschiedenis. Zijn nieuwste boek Spiegel van de middeleeuwen verscheen vorig najaar bij Davidsfonds Uitgeverij.

µ Historische ontwikkelingen in het rijk van karel de grote

µ Persoonlijke aspecten van het leven van de keizer

µ Het onderscheid tussen feit en fictie

Iedereen kent Karel de Grote: de koning der Fran-ken die in de 8ste eeuw over Europa heerste. Het is dan ook bijna gemeengoed geworden om hem te zien als de vader van Europa. Maar is dat beeld cor-rect? De betekenis van zijn bewind, dat de overgang

vormt tussen de antieke tijd en de middeleeuwen, is alleszins veel complexer dan we denken.

Raoul Bauer gaat samen met u op zoek naar de feiten en de fabels over Karel de Grote. Hij gaat zowel in op persoonlijke aspecten van het leven van de keizer als op de historische ontwikkelingen in zijn keizerrijk. Ook de Karolingische renaissance komt in woord en beeld aan bod. Een uiterst in-teressante zoektocht naar de waarheid achter een mythische figuur.

µ kleine uitvindingen, grote gevolgen µ De ene renaissance is de andere niet µ De ontdekking van de hemel

De ‘duistere’ middeleeuwen: een hardnekkiger cliché is haast ondenkbaar. Recent onderzoek toont im-mers aan dat er in de middeleeuwen een heel eigen denken ontstond dat aan de oorsprong ligt van ons moderne mensen wereldbeeld. En er zijn nog veel meer feiten die het cliché tegenspreken. Zo zijn de bril, het spinnenwiel en het mechanische uurwerk allemaal middeleeuwse uitvindingen.

Jozef Janssens gaat in tegen de vooroordelen en schetst een genuanceerder beeld van de mid-deleeuwse cultuur. Over de emancipatie van de volkstaal, verschuivingen in de spiritualiteit, expe-rimenten in de literatuur … In deze cursus wordt voorgoed komaf gemaakt met de middeleeuwen van kuisheidsgordels, griezelige kastelen, een verdruk-kende Kerk en kortzichtige geleerden.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Begeesterende lessen, subliem gepresenteerd’ (Brussel, 2011)

C ‘Verhelderend, zet aan om verder uit te diepen.’ (Aartselaar, 2012)

p u u r s

karel de grote een Ke izer TUssen Twee wereLDen

ko k s i j d e

spiegel van de middeleeuwen De M iDDeLeeUwen in wOOrD en BeeLD

PraKtIsCH « Data: ma. 5, 12, 19 en 26 nov.

van 14 tot 16.30 uur

« Plaats: cc De Kollebloem

(Kloosterhof 1)

« Parkeren: aan de achterzijde,

nl. Kloosterhof


puurs, willebroek, sintamands

en het cc


fonds cultuurkaart)


« Info: 03/889.23.33 (Lode Muy

ldermans) en op 016/310.670


@ code: pu-12c-kg

PraKtIsCH « Data: woe. 26 sept., 3, 10 en

17 okt. van 14 tot 16.30 uur

« Plaats: cc casino Koksijde

(casinoplein 11)


Koksijde, het gemeentebestuur

van Koksijde en cc casino

Koksijde


fonds cultuurkaart)


« Info: 058/51.36.00 (jacques

Bauwens) en op 016/310.670


@ code: ko-12c-me

nieuw

© J

or

isV

o -

sH

UT

TE

rsT

oC

k©

Co

ND

E -

sH

UT

TE

rsT

oC

k

33eUrOPa

PrOf. raPHaël De Keyser is doctor in de geschiedenis en specialiseerde zich in de geschiede-nis van de late middeleeuwen. Aan de KU Leuven doceerde hij Geschiedenis van de middeleeuwen, Algemene heuristiek & historische oefeningen en Vakdidactiek. Hij is ook reisbegeleider voor Davidsfonds Cultuurreizen.

MICHel NUytteNs is doctor in de geschiedenis aan de KU Leuven. Sinds 1992 is hij afdelingshoofd van het Rijksarchief in Brugge. Zijn onderzoeksterreinen zijn de tempeliers in de Lage Landen, de regionalistische beweging in Frans-Vlaanderen en kloosters en abdijen tijdens het ancien régime.

µ ketters: meer dan enkel de katharen µ op weg naar het protestantisme µ De armoedebeweging en het einde van de katharen

De middeleeuwen worden vaak gezien als onver-deeld christelijk, ook al was dat niet het geval. De kerk kende vanaf de 11de eeuw steeds meer succes, maar tegelijkertijd werd haar machtspositie in vraag gesteld. De belangrijkste ketters waren de katharen, die vooral actief waren in Zuid-Frankrijk. Hun geschiedenis is er een van oprecht religieus leven, radicalisering, vervolging en vernietiging. Raphaël De Keyser gaat op zoek naar de oor-

sprong en de leer van de ketters, en ook naar de pogingen om hen te bekeren. Hij gaat dieper in op de boeiende maar tragische geschiedenis van de katharen en bezoekt met u de belangrijkste ka-thaarse steden en burchten. Deze cursus zoekt een verklaring voor een van de donkerste bladzijden uit de middeleeuwse christelijke geschiedenis.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Ik ben in de gebieden van de katharen geweest. Dankzij deze cursus kreeg ik meer inzicht!’ (Genk, 2009)

C ‘Echt genoten van inhoud en van manier van lesgeven’. (Gent, 2010)

µ De oorsprong van geestelijke ridderorden zoals de tempeliers

µ Vestigingen en activiteiten, bronnen en overblijfselen in onze gewesten

µ Van regels en statuten tot proces en afschaf-fing van de orde

1120. Negen ridders, onder wie de Vlaming God-fried van Sint-Omaars, leggen kloostergeloften af. Ze zullen pelgrims die naar Jeruzalem reizen, beschermen tegen moslims. De orde van de tem-peliers is een feit. De Lage Landen spelen daarbij een grote rol als financieel en logistiek centrum. Tot Filips de Schone de orde afschaft in 1312.

Toch heerst er nog veel onduidelijkheid over de orde van tempeliers. Michel Nuyttens stelt scherp en onderzoekt samen met u waar de realiteit eindigt en de mythe begint. Hij legt uit wie de mysterieuze krijgers precies zijn en welke rol ze gespeeld heb-ben in de Lage Landen. Ook de band met andere geestelijke ridderorden zoals de hospitaalridders en de Duitse ridderorde komt aan bod.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Ik volgde deze cursus al een paar keer, met steeds meer interesse.’ (Gent, 2008)

C ‘Brengt vernieuwde inzichten over oorzaken en gevolgen van een aantal gebeurtenissen.’ (Antwerpen, 2010)

t i e lt

de strijd om het juiste geloofKaTHaren en anDere KeTTers in De M iDDeLeeUwen

r o n s e

krijgers voor godDe TeMpeL i ers in De L age L anDen

PraKtIsCH « Data: di. 27 nov., 4, 11 en 18

dec. van 14 tot 16.30 uur

« Plaats: Hotel shamrock (euro

marktlaan 24)


Tielt


fonds cultuurkaart)


« Info: 051/40.02.49 (alfon

sine van Looveren) en op


Tijd)

@ code: sB-12c-ka

PraKtIsCH « Data: woe. 3, 10, 17 en 24 okt.

van 14 tot 16 uur

« Plaats: campus sancta Maria

(ingang glorieuxlaan)

« Parkeren: glorieuxlaan


ronse


fonds cultuurkaart)


« Info: 055/21.33.34 (roland van

coppenolle) en op 016/310.670


@ code: rs-12c-kr

34 eUrOPa

PrOf. jOHaN NOWé is emeritus hoogleraar aan de KU Leuven, waar hij Duitse letterkunde doceerde. Zijn wetenschappelijk onderzoek concentreerde zich voornamelijk op de oude Duitse literatuur, met name het middeleeuws drama. Recent deed hij heel wat onderzoek naar het runenscript en de runenstenen in Scandinavië. Hij is auteur van het boek De Vikingen achterna.

steveN vaN IMPe is licentiaat in de geschiedenis, master in de informatie- en bibliotheekweten-schap en wetenschappelijk medewerker van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience in Antwerpen. Hij doet onderzoek naar de geschiedenis van het boek in Antwerpen tijdens het ancien régime.

µ Het runenschrift µ Cultuur en religie van Vikingen µ strooptochten en expansiedrang

Wie Viking zegt, denkt plunderaar. De vele expe-dities van de Vikingen zijn legendarisch, maar de Noormannen waren niet de barbaren waarvoor ze lange tijd werden aangezien. Het overgrote deel van de tijd waren ze eenvoudige boeren. Met een passie voor verfi jnde cultuur, een grote bedrevenheid in sier-kunsten en een uitgebreide mondelinge overlevering.

Aan de hand van de inscripties op runenstenen reconstrueert Johan Nowé het leven, denken en doen van de Vikingen. Uit de cursus blijkt dat het

sierlijk runenschrift en de afb eel-dingen op granieten monumen-ten, zwerfk eien en rotswanden van onschatbare waarde zijn voor wie het verhaal van de Vikingen wil ontdekken. U komt te weten wie de Noormannen werkelijk waren.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Heel duidelijk en enthousiast gebracht.’ (Ton-geren, 2009)

C ‘Een verrijkende inbreng over de Vikingen. Boeiend gebracht in woord en beeld.’ (Diks-muide, 2011)

µ Een boekhandel in het ancien régime µ De rol van bibliotheken µ Vormen van censuur

Bij de recente revoluties in het Midden-Oosten speelden sociale media een doorslaggevende rol. Ook vroeger speelden media een cruciale rol bij opstanden, maar dan in de vorm van anonieme pamfl etten en vlugschrift en. Gedurende meer dan 500 jaar was het gedrukte woord het belangrijkste medium om informatie op grote schaal te versprei-den. Maar zal dat zo blijven? Steven Van Impe duidt het belang van het boek in onze cultuurgeschiedenis. Humanisme, renaissance, verlichting: stuk voor stuk hebben ze

hun succes voor een groot deel te danken aan de boekdrukkunst. Maar het gaat om veel meer dan het drukken van boeken alleen. Ook uitgevers, boekhandels, bibliothecarissen en allerhande tus-senfi guren en natuurlijk de lezers komen aan bod in deze cursus.

extra Facultatief museumbezoek op zat. 1 dec. 14 u. De oudste bewaarde drukkerij ter wereld staat in Antwerpen: het Museum Plantin-Moretus. Sinds 2005 wordt het complex door UNESCO beschermd als werelderfgoed. De drukkerij, de bibliotheek en de vaste opstellingen bieden een prachtig inzicht in het boekbedrijf van het ancien régime. Met als spe-ciale extra: demonstratie handpers en lettergieten.

ko r t r i j k

de vikingen achternawaT De rUnen Ons verTeL Len

l i e r

over schrijvers, drukkers en lezersHeT BOeK in HeT wesTen TUssen 1450 en 1850

PraKtIsCH « Data: vr. 28 sept., 5, 12, 19 en


« Plaats: KULaK, blok B (e. sab

belaan, 53)


Kortrijk en m.m.v. de postaca

demische vorming KULaK


fonds cultuurkaart)

« Inbegrepen: koffi e en cursus

boek 'De vikingen achterna.

wat de runen ons vertellen'

(handelsprijs: € 27,50)

« Info: 056/35.24.76 (achilles

surinx) en op 016/310.670


@ code: kt-12c-vi

PraKtIsCH « Data: woe. 14, 21 en 28 nov.

van 14 tot 16 uur

« fac. Museumbezoek: zat. 1

dec. om 14 uur.

« Plaats: parochiezaal van het

H.Hart (eeuwfeestlaan 60)

« Org.: i.s.m. Davidsfonds reg. Lier

« Prijs zonder bezoek:

€ 47 € 41 (met Davidsfonds

cultuurkaart)

@ code: li-12c-Bz

« Prijs met bezoek: € 56 € 50

(met Davidsfonds cultuurkaart)

@ code: li-12c-Bm


« Info: 03/480.71.83 (aloïs

Dockers) en op 016/310.670


metBOeK

© i

VA

NU

kH

- s

HU

TT

Er

sTo

Ck

© A

LVA

LoN

s -

sHU

TT

Er

sTo

Ck

35eUrOPa

µ De Antwerpse schilderschool µ De Val van Antwerpen µ De italiaanse invloeden van rubens

In 1517 poneerde Luther zijn 95 stellingen op een kerkdeur in Wittenberg. Die historische gebeurtenis heeft een enorme invloed gehad op de iconografie van de barok. Het spreekt voor zich dat Rubens, als protagonist van de 17de-eeuwse schilderkunst, daar een grote rol in speelt. Maar ook schilders als Teniers, Van Dyck en Jordaens bepaalden de beeldvorming van de (contra)reformatie.

Aan de hand van Rubens en zijn tijdgenoten neemt Prisca Valkeneers de (contra)reformatie onder de loep. Verschillende genres, zoals de historieschil-derkunst en de kabinet- en portretschilderkunst, komen daarbij aan bod. Op die manier krijgt u een beeld van de contrareformatie en hoe die zich uitte in de Zuidelijke Nederlanden.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Proficiat aan de docente voor het spontaan doorgeven van haar kennis, op een gedreven manier. We voelden haar liefde voor de kunst.’ (Brasschaat, 2012)

m a a s e i k

ruBens en religieDe (cOnTr a )refOrMaT i e in De scH i LDerKUnsT

PraKtIsCH « Data: vr. 9, 16 en 23 nov. van

14 tot 17 uur

« Plaats: zaal van eyck (Koning

albertlaan 23)


Maaseik en het cc achterolmen


fonds cultuurkaart)


« Info: 089/56.74.40 (Martin

slangen) en op 016/310.670


@ code: ma-12c-rr

PrIsCa valKeNeers, kunsthistorica, is werkzaam als wetenschappelijk medewerker in het Centrum Rubenianum te Antwerpen. Daarnaast bereidt ze een proefschrift voor over Justus van Egmont, leerling van Rubens.

© g

Eo

rg

ios

ko

LLiD

As

- sH

UT

TE

rsT

oC

k

36 eUrOPa

Dr. jaN vaes is doctor in de oudheidkunde en kunstgeschiedenis en werd laureaat van de Ko-ninklijke Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België. Hij is lector aan de Lerarenopleiding van de Katholieke Hogeschool Limburg. Hij publiceerde o.m. in Den Haag, Leuven, Brussel, Parijs, Rome en Milaan.

eDWarD De MaessCHalCK is doctor in de geschiedenis. Sinds 1979 werkt hij voor de open-bare omroep, eerst als redacteur van historische programma’s, daarna als interviewer voor Ten huize van en ten slotte als programma-adviseur voor Canvas. Hij schreef bovendien heel wat historische boeken. Hij is ook reisbegeleider voor Davidsfonds Cultuurreizen.

µ rome, het Concilie van Trente en de Jezu-ieten

µ De italiaanse vorstendommen en republie-ken na 1580

µ maniërisme, barok, rococo

De maatschappelijke vernieuwingen in de 17de en 18de eeuw zijn weerspiegeld in het culturele leven. Na het excentrieke maniërisme luidt de herbevestiging van de pauselijke macht met het Concilie van Trente (1545-1563) de triomftocht van de barok in. Een kunststijl met twee tendensen,

een uitbundige en naturalistische enerzijds, een classicerende anderzijds. Italiaanse pioniers zoals Bernini, Borromini, Caravaggio en hun navolgers veroveren hiermee Europa en zelfs de kolonies. In de Nederlanden zal Rubens’ genie deze vloedgolf aanvullen en zal het protestantse noorden nood-gedwongen andere, boeiende wegen inslaan. Barok is de kunst van het grote gelijk van katholieken, protestanten en vorsten en hanteert steeds theatrale middelen, tot lering en vermaak. Rococo is een reactie op het cultureel absolutisme.

µ Bourgondische miniaturen en beeldende kunst

µ Algemeen historisch beeld van het Bour-gondische rijk

µ De rol van hertogen als mecenassen van kunst en cultuur

De grote historicus Huizinga noemde het Bour-gondisch tijdvak het Herfsttij der middeleeuwen, een periode waarin de kunsten floreerden als nooit tevoren. Dat blijkt uit de schitterende miniaturen,

de indrukwekkende praalgraven en vele andere getuigenissen van onovertroffen handvaardigheid.

Edward De Maesschalck schetst een beeld van het Bourgondische rijk, waarin hij inzoomt op de algemene ontwikkeling in het rijk en de gespannen relatie met Frankrijk. Dat spannende verhaal wordt verteld door middel van een onophoudelijke reeks van prachtige miniaturen en beeldende kunst van de allerhoogste kwaliteit.

n e e r p e lt

pracht en praal van de Bourgondiërs KUnsT in HeT BOUrgOnDiscHe T i jDperK

PraKtIsCH « Data: ma. 24 sept., 1, 8, 15 en

22 okt., 5, 19 en 26 nov., 3, 10

en 17 dec. 2012 en 7, 14, 21 en

28 jan., 4 en 18 feb., 4, 11 en

18 maart 2013

« Plaats: cc Dommelhof (Toe

komstlaan,5)

« groep 1: van 9 tot 11.30 u.

@ code voormiddag: np-12c-Bv

« groep 2: van 13.30 tot 16 u.

@ code namiddag: np-12c-Bn

« Prijs: € 140 € 130 (met

Davidsfonds cultuurkaart)

« Info: 089/47.17.10 (rené

schwillens)

« Museumbezoek wordt tij-

dens de cursus vastgelegd

PraKtIsCH « Data: di. 25 sept. en 2, 9 en

16 okt.


komstlaan, 5)

« groep 1: van 9 tot 11.30 uur

@ code voormiddag: np-12e-Bv

« groep 2: van 13.30 tot 16 uur

@ code namiddag: np-12e-Bn


fonds cultuurkaart)

« Info: 089/47.17.10 (rené

schwillens)



nieuw

n e e r p e lt

gratie, grootspraak en illusie cULTUUrgescH ieDen i s van De 17De en 18De eeUw

nieuw

37eUrOPa

eDWarD De MaessCHalCK is doctor in de geschiedenis. Sinds 1979 werkt hij voor de openbare omroep, eerst als redacteur van historische programma’s, daarna als interviewer voor Ten huize van en ten slotte als programma-adviseur voor Canvas. Hij schreef heel wat historische boeken en is ook reisbegeleider voor Davidsfonds Cultuurreizen.

PrOf. etIeNNe rOOMs is doctor in de moderne geschiedenis en gaf les aan de Koninklijke Militaire School in Brussel. Hij doceerde er Krijgsgeschiedenis, Belgisch buitenlands beleid en Geschiedenis van de internationale relaties. Zijn voornaamste onderzoeksterrein situeert zich in de tweede helft van de 16de en 17de eeuw.

µ De honderdjarige oorlog en de machtsstrijd in de Lage Landen

µ Het belang van dynastieke huwelijken en de prominente rol van vrouwen

µ De rol van hertogen als leden van het hof

Gent, 1369. Margareta van Male trouwt met Filips de Stoute. Met dit Vlaams-Bourgondische huwelijk wil de Franse koning Vlaanderen aan zich binden, maar het loopt helemaal mis. Het Bourgondische Rijk leidt tot de eenmaking van de Lage Landen en vormt een bedreiging voor Frankrijk. In 1529 slaagt Margareta van Oostenrijk erin om de soevereiniteit van Vlaanderen af te dwingen.

Edward De Maesschalck onthult alles over de plan-nen van Filips de Stoute, de moord op Jan zonder Vrees, het hoogtij onder Filips de Goede, de oor-logen van Karel de Stoute, het huwelijk van Maria van Bourgondië met Maximiliaan van Habsburg en hun briljante dochter Margareta van Oostenrijk. U maakt kennis met het hofleven en het dagelijks leven in de 14de en 15de eeuw.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Onder zijn woorden kwamen ze tot leven, de vorsten, in al hun grootsheid. Ik heb ze gezien, pure magie!’ (Ninove, 2009)

C ‘Dit zijn geen saaie geschiedenislessen, dit is echt.’ (Beersel, 2012)

µ De Habsburgse monarchie en de scheuring van de Nederlanden (1500-1659)

µ De republiek der Verenigde Provinciën ver-sus de rest van Europa

µ De spaanse successieoorlog (1701-1713)

Dat de grens tussen België en Frankrijk zo grillig is, hebben we hoofdzakelijk te danken aan de groot-heidswaan van Lodewijk XIV, de Franse koning die voortdurend zijn grondgebied wilde uitbreiden. De rest van Europa deed er alles aan om dat te verhin-deren. Met als gevolg dat de Zuidelijke Nederlanden werden gebombardeerd tot het slagveld van Europa. Etienne Rooms neemt u mee door een fascine-

rende oorlogs- en soldatengeschiedenis. Hij legt uit hoe Frankrijk zich ontwikkelde tot de eerste moderne en gecentraliseerde staat in Europa en hoe de Spaans-Habsburgse monarchie haar grondgebied beschermde. Mét aandacht voor het gewone volk, dat het ergst te lijden had onder de oorlogen.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Je leert niet alleen de geschiedenis, je begrijpt hem.’ (Mortsel, 2010)

C ‘Een schitterende lesgever die vol enthousiasme en met zoveel grondige kennis een moeilijke materie weet over te brengen. Veel waardering!’ (Turnhout, 2012)

h o o g s t r at e n

van margareta van male tot margareta van oostenrijkHeT BOUrgOnDiscHe r i j K van 1369 TOT 1530

k n o k k e - h e i s t

lodewijk xiv en de lage landenDe zU iDeL i j Ke neDerL anDen aL s s L agveLD van eUrOpa

PraKtIsCH « Data: do. 29 nov. en 6, 13 en

20 dec. van 14 tot 16.30 uur

« Plaats: auditorium van het

Klein seminarie (vrijheid 234)

« Parkeren: parking sportter

reinen voetbalclub H.v.v. be

reikbaar langs de Katelijnestraat

of parking ‘jan van cuyck’,

bereikbaar langs de Buizelstraat

(zijstraat van de vrijheid)


Hoogstraten


fonds cultuurkaart)


« Info: 03/314.54.52 (alfons

Livens) en op 016/310.670


@ code: ho-12c-Bo

PraKtIsCH « Data: ma. 22 okt. en 5, 12, 19

en 26 nov. van 14 tot 16 uur

« Plaats: cc scharpoord (Meer

laan 32)


Oostkust grootDamme,

m.m.v. cc scharpoord


fonds cultuurkaart)


« Info: 050/51.49.36 (Katrien

De smet) en op 016/310.670


@ code: kn-12c-lo

© T

UP

UN

gA

To -

sH

UT

TE

rsT

oC

k

38 eUrOPa

KOeN BUyeNs behaalde een eerste prijs viool aan het Koninklijk Conservatorium Brussel en studeerde rechten, filosofie en geschiedenis. Hij is docent cultuurgeschiedenis en filosofie aan het Koninklijk Conservatorium Brussel en schreef Musici aan het hof over de muziekkapel van Karel van Lotharingen. vaNessa BraeKevelD staat als educatief medewerker van de Koninklijke Bibliotheek van België in voor organisatie van rondleidingen en tentoonstellingen in het Paleis van Karel van Lotharingen in Brussel. PrOf. leO De reN (KU Leuven) is gespecialiseerd in Renaissance- en Barokkunst. Zijn onderzoek spitst zich toe op sierkunsten, en meer bepaald op edelsmeedwerk.

µ De Zuidelijke Nederlanden in de 18de eeuw µ 18de-eeuwse leefgewoontes aan het hof en bij gewone mensen

µ De hofkapel van karel van Lotharingen

Prins Karel Alexander van Lotharingen (1712 - 1780) werd door keizerin Maria-Theresia aangesteld als landvoogd van de Zuidelijke Nederlanden. Hij had paleizen in Brussel en Mariemont, maar Ter-vuren leek wel zijn favoriete residentie. Hij plaatste er een extra kasteel en een oranjerie, legde het park opnieuw aan en bouwde een Manufactuur, een fabriek waarin de vorst zelf experimenten uitvoerde.

Na zijn dood werden de realisaties van Karel van Lotharingen grotendeels verwaarloosd en verwoest, maar toch heeft zijn belangstelling voor kunst,

cultuur en wetenschap heel wat sporen nagelaten. Redenen genoeg dus om 300 jaar na zijn geboorte verschillende experts, met name Koen Buyens, Vanessa Braekeveld en Leo De Ren, over deze fas-cinerende man en zijn tijd aan het woord te laten.

extra Deze cursus wordt afgesloten met een nocturne in de tentoonstelling ‘Charles de Lorraine. Lunéville 1712 - Karel van Lotharingen. Tervuren 1780’ (Hof van Melijn, Tervuren). Liefhebbers kunnen ook deelnemen aan een heleboel andere evenementen ter herdenking van de luisterrijke periode waarin Karel landvoogd was, zoals een historisch dansspektakel, geleide wandelingen, een zoektocht, een filmproject en het slotconcert van het herdenkingsjaar. Alle info: Toerisme Tervuren (02/766 53 40).

t e r v u r e n

karel van lotharingeneen pr ins in TervUren

PraKtIsCH « Data: di. 6, 13, 20 en 27 nov.

van 20 tot 22 uur. nocturne

tentoonstelling op di. 4 dec.

om 19.30 uur

« Plaats: Kazerne cdt. panquin

(rijkunstdreef 3)


Tervuren, gemeente Tervuren

en Koninklijke Heemkundige

Kring sintHubertus Tervuren


fonds cultuurkaart)

« Inbegrepen: koffie, syllabus,

nocturne tentoonstelling en

receptie

« voor facultatief concert met

anne cambier, het Blaasoktet

van De Munt en i justiniani op

18 jan.: + € 12

« Info: info: 02/767.47.54 (ilse

van gerven) en op 016/310.670


@ code: tv-12c-kl

© B

iBLi

oT

Hè

qU

E r

oy

ALE

DE

BE

Lgiq

UE

nieuw

39eUrOPa

PrOf. MarK vaN DeN WIjNgaert, em. hoogleraar nieuwste geschiedenis aan de HU Brussel, promoveerde aan de KU Leuven tot doctor in de moderne geschiedenis. In zijn onderzoek komen hoofdzakelijk de naoorlogse Belgische politieke geschiedenis, de Belgische monarchie, de Duitse bezetting en de Koude Oorlog aan bod.

MIsjOe verleyeN studeerde geschiedenis aan de KU Leuven. Ze gaf een tiental jaar les voor ze de journalistiek instapte. In 1979 kwam ze bij Knack terecht, waar ze vooral over buitenlandse politiek en onderwijs schreef. Maar geschiedenis blijft haar boeien, tenslotte is de historicus de journalist van het verleden.

µ De invloed van de monarchie op binnen-landse en buitenlandse zaken

µ sociaaleconomische standpunten en com-munautaire spanningsvelden

µ De koloniale politiek van het koningshuis

Hoe werd België een monarchie? Hoe stond Leo pold I tegenover de grondwet? Waarom werd Congo-Vrijstaat Belgisch Congo? Was Albert I de koning-soldaat of is dat een van de vele mythes rond het koningshuis? Vormt de troonsafstand van Leopold III de breuklijn in de geschiedenis van de monarchie? Welke rol spelen de Belgische vorsten bij de regeringsvorming?

Mark Van den Wijngaert geeft een overzicht van de Belgische geschiedenis en de rol die de koningen daarin spelen. Door de evolutie van een elitaire naar een democratische samenleving en van een unitaire naar een federale staat erodeert de macht van de koning. De vraag is of daarmee ook de invloed van de koning verminderd is.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Onze kennis over het koningshuis is fl ink opgevijzeld. Zeer boeiend betoog.’ (Dender-monde, 2007)

C ‘Politiek wordt een boeiend onderwerp door de psychologische analyse van prof. Van den Wijngaert. Profi ciat.’ (Overijse, 2009)

µ in de schaduw: Louise-marie en marie-Henriëtte

µ Het begin van de pr-machine: Elisabeth en Astrid

µ Populair? Fabiola en Paola

De klassieke geschiedenis van het koninkrijk België begint met koning Leopold I en loopt zo verder tot Albert II. Maar wie zijn de vrouwen aan hun zijde? Wat weten we over de Belgische koninginnen? Zijn zij gedoemd tot een leven in de schaduw van hun echtgenoot of hebben zij ook iets te betekenen op politiek en sociaal vlak? Misjoe Verleyen benadert de geschiedenis van

België vanuit een originele maar waarheidsgetrouwe invalshoek. Ze laat de zes koninginnen van België aan het woord. Van Marie-Louise en Marie-Henrië-tte, die in de schaduw van hun mannen leefden, tot de populaire Fabiola en Paola. U krijgt niet alleen de geschiedenis van ons land, maar ook die van de vrouw en van het feminisme.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Deze cursus was werkelijk schitterend. Boven-dien vol humor.’ (Aalst, 2010)

C ‘Mag aanbevolen worden. Historisch verant-woord en met veel humor gebracht, een zeer mooie taal. Klasse.’ (Schilde, 2011)

t o r h o u t

België en zijn koningenDe MacHT en De invLOeD van De MOnarcH ie

B r u g g e

vrouwen aan de machtzes BeLg i scHe KOn ing innen scHr i jven gescH ieDen i s

PraKtIsCH « Data: woe. 7, 14, 21 en 28 nov.

van 13.30 tot 16 uur

« Plaats: cc De Brouckere (aart

rijkestraat 6)


Torhout


fonds cultuurkaart)

« Inbegrepen: koffi e en het

cursusboek 'België en zijn

koningen. Monarchie en macht'


« Info: 050/21.38.58 (Daniël

vanhoutte) en op 016/310.670


@ code: th-12c-Bk

PraKtIsCH « Data: do. 4, 11 en 18 okt. van

14 tot 16 uur

« Plaats: Hof van watervliet

(Oude Burg 27, zaal 7)


Brugge


fonds cultuurkaart)


« Info: 050/38.45.50 (jacques

Taillaert) en op 016/310.670


@ code: Bg-12c-vr

metBOeK

40 eUrOPa

PrOf. DIrK De geest doceert Literatuurwetenschap en Nederlandse letterkunde aan de KU Leuven. Zijn onderzoek gaat voornamelijk uit naar twintigste-eeuwse literatuur en hij schrijft regelmatig recensies en artikels over o.a. Vlaamse poëzie.

PrOf. laUreNt vaN DePOele doceert aan de KU Leuven het college History of European Integration in het kader van het interfacultair programma European Studies. Tot 2000 was hij verbonden aan de Europese Commissie.

µ Literatuur versus geloof en politiek µ gerard Walschap, Ernest Claes, Louis Paul Boon, Hugo Claus

µ Literatuurgeschiedenis voor een breed publiek

Er was een tijd dat schrijvers een voortrekkersrol wilden spelen en dat literatuur een katalysator wilde zijn in turbulente tijden. Dat idealisme en die daad-kracht typeren de Vlaamse letterkunde in de eerste helft van de 20ste eeuw. Het werk van schrijvers als

Maurice Roelants, Filip de Pillecyn, Louis Paul Boon en vele anderen maakt dat duidelijk.

Dirk De Geest geeft geen encyclopedisch overzicht, maar zoomt in op de functies die literatuur moest vervullen en de gevolgen die dat had voor schrij-vers, lezers en teksten. Aan de hand van een aantal toonaangevende maar soms ook vergeten teksten bespreekt hij de rol van de Vlaamse letterkunde in de eerste helft van de 20ste eeuw.

µ De koude oorlog en de Europese samen-werking

µ Van het Verdrag van rome (1957) tot het Verdrag van Lissabon (2009)

µ De doelstellingen van de Europese Unie

Karel de Grote, Keizer Karel, Napoleon en Hitler. Allemaal droomden ze van een eengemaakt Europa. Wat met militair geweld niet mogelijk was, lukte na de Tweede Wereldoorlog wel. Ondertussen is het samenwerkingsverdrag uit de begintijd uitge-groeid tot een economische en monetaire unie. 60 jaar Europese integratie is een geschiedenis van een verenigd maar vaak ook verdeeld Europa. Vanuit zijn persoonlijke ervaring geeft Laurent

Van Depoele een boeiende kijk op de Europese Unie. Hij zet de sociale, economische en politieke krachten uiteen die aan de basis van de eenmaking liggen. Hij gaat in op de draagwijdte van Europese verdragen en het vrij verkeer van personen, goederen, diensten en kapitaal. En hij staat ook stil bij de vraag wat de Europese Unie op wereldschaal betekent.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Rijke kennis en ervaring met enthousiasme en eenvoud gedoceerd.’ (Tielt, 2008)

C ‘Schitterende cursus. Nu begrijp ik beter waar-over EU gaat, de moeilijkheden en hoe het zou kunnen (moeten) worden. Heel actueel gebracht.’ (Mortsel, 2011)

t u r n h o u t

‘tussen droom en daad’De vL a aMse LeTTerKUnDe TUssen 1900 en 1950

i e p e r

van rome tot lissaBon60 ja ar eUrOpese inTegr aT i e

PraKtIsCH « Data: woe. 3, 10, 17, 24 okt.

van 14 tot 16 uur

« Plaats: auditorium van het

H.grafinstituut (ingang via

Baron Dufourstraat, poort a)


Turnhout


fonds cultuurkaart)


« Info: 014/61.30.95 (frans van

gerven) en op 016/310.670


@ code: tu-12c-mo

PraKtIsCH « Data: di. 20 en 27 nov. en 4 en

11 dec. van 14 tot 16 uur

« Plaats: cc Het perron (fochlaan

1, naast het station)


ieper


fonds cultuurkaart)


« Info: 057/20.44.20 (joël

Decorte) en op 016/310.670


@ code: ie-12d-ei

nieuw

41

wereld

caïro – venster op het midden-oosten ....................................... 43

india – land van tegenstellingen.................................................. 43

china – tussen traditie en vernieuwing ..................................... 44

indochinese interacties ................................................................. 44

Blik op Burundi ................................................................................... 45

congo – vijftig jaar onafhankelijkheid ..................................... 45

een nieuwe koude oorlog? ............................................................. 46

viking rjoerik versus president poetin ...................................... 46

hypermacht vs? .................................................................................. 47

poesjkin, dostojevski en co ............................................................ 48

droom of werkelijkheid? ................................................................ 48

43WerelD

PraKasH gOOsseNs studeerde aan de KU Leuven, de Université Robert Schumann in Straatsburg en de Université Catholique de Louvain. Hij was assistent aan de rechtenfaculteit van de HU Brussel en is nu projectenleider in Azië voor de Congregatie Broeders van Liefde. In die functie keert hij geregeld terug naar zijn geboorteland India. Hij is ook reisbegeleider voor Davidsfonds Cultuurreizen.

i e p e r

land van tegenstellingeni nD ia in BeeLD

µ Economisch groeiland versus traditionele samenleving

µ Politieke en maatschappelijke ontwikkelin-gen na de onafhankelijkheid in 1947

µ Bakermat van wereldreligies

India is een subcontinent met meer dan een mil-jard inwoners. Het is dan ook onmogelijk om een algemene uitspraak te doen over dit land. Enerzijds is India een snel ontwikkelende economie die in een stroomversnelling is geraakt door de globali-sering. Anderzijds is het een ontwikkelingsland dat teruggrijpt naar de eigen tradities in reactie op de verwestering.

Prakash Goossens geeft een overzicht van de poli-tieke en maatschappelijke ontwikkelingen en van de vele godsdiensten en culturen. Het kastenstelsel, de rijke tradities, de economie, de veelheid aan re-ligies, de armoede … Het komt allemaal uitgebreid geïllustreerd aan bod.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Werkelijk een schitterende cursus: mooi ge-structureerd en bijzonder goed gegeven. Heel genuanceerd gebracht.’ (Antwerpen, 2011)

C ‘Boeiend, gevarieerd, aangenaam. De veelal op eigen ervaring gesteunde kennis wordt prachtig overgebracht.’ (Antwerpen, 2011)

Maya terMONIa studeerde Oosterse talen en culturen (arabistiek en islamkunde) aan de UGent. Ze studeerde en werkte ook aan het Nederlands-Vlaams Instituut in Caïro. Ze is praktijkassistente Egyptisch Arabisch en wetenschap-pelijk medewerker aan de UGent. PrOf. jO vaN steeNBergeN studeerde arabistiek en islamkunde aan de KU Leuven, waar hij zijn doctoraat behaalde. Hij doet onderzoek aan de UGent en doceert over de geschiedenis van het islamitische Midden-Oosten en over de ontwikkeling van het islamitische religieuze systeem.

µ kopten, Arabieren en moslims in de laat-antieke tijd

µ sjiieten, Turken en soennieten in de middel-eeuwen

µ mamluken, ottomanen en Europeanen in de eeuwen daarna

De geschiedenis van Caïro is er een van vreemde invloeden. De oorsprong van de Egyptische hoofd-stad gaat terug tot een Romeins fort, maar het is pas eeuwen later dat de stad ontstaat. In de middel-eeuwen ontwikkelt Caïro zich tot een mediterrane metropool, die met recht de titel ‘moeder van de wereld’ opeist. Vanaf dan groeit Caïro uit tot het

centrum van de islamwereld. Jo Van Steenbergen en Maya Termonia nemen u mee op reis door de geschiedenis van de Egypti-sche hoofdstad, vanaf de intrede van de Arabische legers in de 7de eeuw tot de komst van de Turkse Ottomanen in de 16de eeuw. Ze voeren u langs monumenten, figuren en legendes die het gezicht van de stad bepaald hebben en bieden u zo een venster op de historiek van het Midden-Oosten.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Een boeiende cursus. Een andere benadering dan wat we kennen over Egypte en Caïro.’ (Aart-selaar, 2011)

d e p i n t e

venster op het midden-oostenDe gescH ieDen i s van c a ïrO

PraKtIsCH « Data: di. 13, 20, 27 nov. en 4

dec. van 14 tot 16.15 uur

« Plaats: Ontmoetingscentrum

polderbos (Ocp) (polderbos 20)


De pinte


fonds cultuurkaart)


« Info: 09/282.47.00 (gentiel

van Ommeslaeghe) en op


Tijd)

@ code: pi-12c-ka

PraKtIsCH « Data: di. 2, 9, 16 en 23 okt.

van 14 tot 16 uur

« Plaats: cc Het perron (fochlaan

1, naast het station)


ieper


fonds cultuurkaart)


« Info: 057/20.44.20 (joël

Decorte) en op 016/310.670


@ code: ie-12c-in

© s

ZE

FEi

- sH

UT

TE

rsT

oC

k

44 WerelD

PatrICIa KONINgs studeerde sinologie aan de KU Leuven en aan de University of Pennsylvania in Amerika. Ze werkte zes jaar als wetenschappelijk assistent aan de KU Leuven en geeft verschillende lezingen over China. Ze is ook bestuurslid van de School voor Comparatieve Filosofie Antwerpen.

fraNs BOeNDers was producer bij de VRT, hoofdredacteur van Kunst & Cultuur en docent aan de Muziekkapel Koningin Elisabeth in Waterloo. Momenteel doceert hij aan de Schrijversacademie in Antwerpen. Hij is ook erevoorzitter van de Koninklijke Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten en auteur van reisverslagen, essays, kunstkritiek en poëzie.

µ China in geografisch en historisch perspectief µ Filosofie, cultuur en wetenschap in China µ Het Chinese schrift en de Chinese karakters

China komt geregeld in het nieuws. Als economi-sche grootmacht, met architecturale prestigepro-jecten of vanwege arrestaties van dissidenten als kunstenaar Ai Wei Wei. Onze blik is meer dan ooit gericht op het Verre Oosten en de Chinese groot-macht die stilaan de hele wereld verovert. Toch is het land voor veel westerlingen onbekend terrein.

Patricia Konings gidst u door de geschiedenis van de gele grootmacht. Ze maakt u wegwijs in de vreemde taal, de bijzondere gewoontes en de strenge tradities van het land. Daarbij neemt ze de verschillende clichés kritisch onder de loep. Kortom, u leert een China kennen dat u nooit eerder hebt gezien.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Over de hele lijn een zeer positieve ervaring. Fantastisch en uitstekend spreekster. Proficiat!’ (Kortrijk, 2011)

C ‘Boeiende, zeer goede presentatie. Helder, ver-helderend, ‘to the point.’ (Brasschaat, 2011)

µ Cambodja en Vietnam in de Aziatische context

µ Het Angkorrijk en het khmer-volk van Cam-bodja

µ De geschiedenis van Noord- en Zuid-Vietnam

Cambodja en Vietnam. Twee kleine landen met een historiek die voor een groot deel bepaald wordt door andere Aziatische grootmachten. Zowel India als China spelen een grote rol. Het is bijvoorbeeld de keizer van China die in de 19de eeuw mee aan de basis ligt van de tweespalt tussen Noord- en Zuid-

Vietnam. Maar ook Frankrijk heeft later een grote impact op de interacties in Indochina.

Frans Boenders vertelt uitvoerig over de Cambod-jaanse Khmer, die nog steeds teren op het grootse verleden van het Angkorrijk. Hij legt ook uit hoe die beschaving ontstaan en weer vergaan is. Het-zelfde doet hij voor de historische bloeiperioden van Vietnam. Maar ook de huidige culturele bloei komt aan bod. Kortom, vier boeiende lessen over de geschiedenis van twee Indochinese culturen.

t i e n e n

tussen traditie en vernieuwingcH inese cULTUUr en f i LOsOf i e

n e e r p e lt

indochinese interacties gescH ieDen i s van c aMBODja en v i eTnaM

PraKtIsCH « Data: ma. 24 sep. en 1, 8,

15 en 22 okt. van 13.30 tot

15.30 uur

« Plaats: gc De Kruisboog (Min

derbroederstraat 15)


Tienen


fonds cultuurkaart)


« Info: 016/81.51.95 (guy

Boogaerts) en op 016/310.670


@ code: tn-12c-ch

PraKtIsCH « Data: di. 20 en 27 nov., en 4

en 11 dec.


komstlaan,5)

« groep 1: van 9 tot 11.30 u.

@ code voormiddag: np-12d-iv

« groep 2: van 13.30 tot 16 u.

@ code namiddag: np-12d-in


fonds cultuurkaart)

« Info: 089/47.17.10 (rené

schwillens)



© C

Hr

isTo

PH

E T

EsT

i -

sHU

TT

Er

sTo

Ck

© J

Ay

sPy

- s

HU

TT

Er

sTo

Ck

nieuw

45WerelD

gUy POPPe is gewezen radiojournalist bij de VRT. Jarenlang heeft hij verslag uitgebracht en reportages gemaakt over Afrika en ook nu nog trekt hij er nog geregeld naartoe. Hij doceert aan verscheidene hogescholen en universiteiten en geeft mediatrainingen. Hij is auteur van De moord op Rwagasore: de Burundese Lumumba.

PrOf. MatHIeU ZaNa etaMBala werd geboren in Congo, maar woont sinds 1962 in Vlaanderen. Hij is doctor in de geschiedenis en doceert aan de KU Leuven. Zijn onderzoek spitst zich toe op de diverse vormen van dynamiek van de Afrikaanse gemeenschappen en volkeren. Hij is ook onderzoeker bij het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika in Tervuren.

µ De moord op Louis rwagasore µ Een halve eeuw van vallen en opstaan µ Burundi vandaag

Op 1 juli 1962 verleent België onafhankelijkheid aan zijn mandaatgebied Burundi. Vijftig jaar na datum verdient deze gebeurtenis absoluut onze aandacht, want de meeste mensen weten hier het fijne niet van. Het is namelijk een verhaal van VN-betrokkenheid, manipulaties achter de schermen en vooral de moord op Louis Rwagasore, eerste minister en zoon van de koning.

Guy Poppe reconstrueert de aanloop, feiten en nasleep van de onafhankelijkheid van Burundi en maakt de vergelijking met Congo en Rwanda. Hij vertelt ook wat er in de voorbije vijftig jaar gebeurd is en toont aan dat de democratisering niet zonder slag of stoot verliep. Daarbij verliest hij de actuele situatie in Burundi niet uit het oog.

µ Congo als persoonlijk bezit, kolonie en vrijstaat

µ De Congolese onafhankelijkheid µ Heden en toekomst van Congo

1960. Koning Boudewijn verklaart Congo onafhan-kelijk. Een gebeurtenis die niet zonder slag of stoot voorbijgaat en weerslag heeft tot in België. Maar wat gaat er precies vooraf aan die onafhankelijk-heid? Het verhaal start bij Leopold II, die in 1885 van Congo zijn persoonlijke bezit maakt. Het is pas na de Tweede Wereldoorlog dat de moeizame ontvoogdingsstrijd begint.

Na ruim vijftig jaar onafhankelijkheid maakt Ma-thieu Zana Etambala de balans op. Hij houdt de Belgische kolonisering én dekolonisering tegen het licht en bekijkt ze vanuit Belgisch en Congolees perspectief. Hij bespreekt niet alleen vijftig jaar Congolese onafhankelijkheid, maar ook wat de volgende kwarteeuw zou kunnen brengen voor het Congolese volk.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Schitterende lesgever. Evolueerde naar een echte redenaar.’ (Tielt, 2009)

B e v e r e n

Blik op Burundivan MOnarcH ie na ar DeMOcr aT i e

o u d e n B u r g

vijftig jaar onafhankelijkheidcOngO in H i sTOr i scH perspecT i e f

PraKtIsCH « Data: do. 4, 11, 18 en 25 okt.

van 14 tot 16 uur

« Plaats: cc Ter vesten (graven

plein 2)


Beveren en vormingplus waas

en Dender


fonds cultuurkaart)


« Info: 03/775.69.04 (alex claus)


vrije Tijd)

@ code: Bv-12c-Bv

PraKtIsCH « Data: woe. 21 en 28 nov. en 5


« Plaats: cultuurcentrum ipso

facto (Marktstraat 25)


Oudenburg en het cultuurcom

plex ipso facto


fonds cultuurkaart)


« Info: 059/26.71.86 (Bert Tas)


vrije Tijd)

@ code: ou-12c-co

nieuw

© P

iNC

Ass

o -

sH

UT

TE

rsT

oC

k

46 WerelD

PrOf. yvaN vaNDeN BergHe is doctor in de geschiedenis en em. gewoon hoogleraar aan de Universiteit Antwerpen, waar hij o.a. 20ste-eeuwse geschiedenis van de internationale betrek-kingen doceerde. Hij publiceert vooral over de Europese politieke geschiedenis en de Oost-West-tegenstellingen. Voor Davidsfonds Cultuurreizen is hij reisbegeleider.

Dr. WIM COUDeNys promoveerde tot doctor in de Oost-Europese talen en culturen aan de KU Leuven en is verbonden aan de Lessius Hogeschool (Antwerpen) en het Emerson College (Boston). Hij is gespecialiseerd in Belgisch-Russische relaties, de geschiedenis van de Russische emigratie na 1917 en de Russische geschiedschrijving.

µ kapitalisme versus communisme µ Conflicten in Cuba, korea, Vietnam en Berlijn µ india en China als nieuwe wereldmachten

Van 1917 tot 1991 heerste er continu spanning tus-sen het democratisch kapitalisme en de Sovjet-Unie. Beide systemen verschilden duidelijk van elkaar en leefden dan ook meer dan tachtig jaar in onmin. Wat waren de oorzaken en wezenlijke kenmerken van de Koude Oorlog? Hoe en waarom ging het communisme uiteindelijk ten onder?

Yvan Vanden Berghe vergelijkt de Koude Oorlog met de actuele internationale ontwikkelingen. Er heerst vandaag een voortdurende strijd tegen het moslimextremisme. Daarnaast is het ook duide-lijk dat er steeds meer spanningen zijn tussen de Verenigde Staten en de opkomende supermacht China. Is een nieuwe Koude Oorlog al begonnen?

µ De grote periodes in de russische geschie-denis

µ sporen van het oude rusland en het rus-sische imperium

µ Het communistische verleden

Al eeuwenlang staat Rusland voor alles wat Europa niet is: oriëntaals, barbaars, boers … Die tegenstel-ling is slechts een van de vele mythes over het land. Even omstreden zijn de ideeën dat de Tataren Rus-land van de Westerse cultuur hebben afgesneden, het land voortdurend op zoek is naar natuurlijke grenzen en de Russen van nature slaafs en hun leiders per definitie despotisch zijn.

Wim Coudenys gaat op zoek naar de echte hoogte-punten uit de geschiedenis van Rusland. Hij neemt de mythes van de Russische geschiedenis en hun betekenis voor het heden onder de loep en haalt daarbij een aantal hardnekkige misvattingen on-deruit. Een verhelderende en verrassende cursus die een ander licht werpt op de boeiende Russische geschiedenis.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘De lesgever weet met veel passie en achtergrond het onderwerp over te brengen.’ (Gent, 2009)

C ‘Schitterende lesgever, ik zou uren naar hem kunnen luisteren!’ (Antwerpen, 2010)

wa r e g e m

een nieuwe koude oorlog?i nTernaT iOnaLe spann ingen

s t r o m B e e k - B e v e r

viking rjoerik versus president poetineen aLTernaT i eve gescH i eDen i s van rUsL anD

PraKtIsCH « Data: ma. 22 okt. en 5, 12 en

19 nov. van 14 tot 16.30 uur

« Plaats: cc De schakel (scha

kelstraat 8)


waregem


fonds cultuurkaart)


« Info: 056/60.02.17 (Brigita

Demey) en op 016/310.670


@ code: wa-12c-ko

PraKtIsCH « Data: woe. 21 en 28 nov. en 5


« Plaats: cc (gemeenteplein)


grimbergen


fonds cultuurkaart)


« Info: 02/269.01.43 (Marc

van Hoof) en op 016/310.670


@ code: sB-12c-vr

nieuw

© D

EJA

N L

AZ

Ar

EV

iC -

sH

UT

TE

rsT

oC

k

47WerelD

PrOf. Bart KerreMaNs is doctor in de politieke en sociale wetenschappen aan de Universiteit Antwerpen. Aan de KU Leuven doceert hij vakken over de internationale betrekkingen, voornamelijk over de internationale economische betrekkingen en de Amerikaanse politiek. Hij was gastprofessor aan de George Washington University in Amerika.

µ grondslagen van het Amerikaanse politieke systeem

µ De president en het presidentschap van de 18de eeuw tot nu

µ Het buitenlands beleid van de Vs

Het belang van Amerika op wereldvlak kan nau-welijks overschat worden. Tegelijkertijd heeft het oppermachtige land een dubbelzinnige relatie met Europa en de rest van de wereld. De strijd van Obama tegen Romney voor een tweede ambts-termijn wordt in de hele wereld met argusogen gevolgd. Maar hoe zit de Amerikaanse politiek precies in elkaar? De rol van de president, het complexe ver-kiezingssysteem, de verschillende componenten

van het machtsapparaat: Amerikaspecialist Bart Kerremans maakt u wegwijs in Washington DC. Hij bekijkt met u hoe het politiek systeem ontstaan is en past het toe op het binnen- en buitenlands beleid van de Verenigde Staten. Uiteraard blijven de presidentsverkiezingen van 6 november niet onbesproken.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Bart Kerremans is een docent zonder weerga. Zowel de manier waarop hij zijn kennis over-brengt als zijn intrinsieke kennis zijn fenome-naal. Wat een lust om naar te luisteren, wat een bezieling!’ (Brugge, 2007)

C ‘Schitterende uiteenzetting. Enthousiast ge-bracht, glashelder, super-actueel.’ (Gent, 2009)

w i j n e g e m

hypermacht vs?grOe i en werK ing van HeT aMer iKa anse pOL i T i eKe sysTeeM

PraKtIsCH « Data: ma. 12, 19 en 26 nov. en


« Plaats: cultureel centrum ’t

gasthuis (Turnhoutsebaan 199)


wijnegem en cc ’t gasthuis


fonds cultuurkaart)


« Info: 03/353.18.65 (paul

vanermen) en op 016/310.670


@ code: wg-12c-hy

©Fr

AN

k J

r -

sH

UT

TE

rsT

oC

k

48 WerelD

PrOf. eMMaNUel WaegeMaNs is doctor in de Slavische filologie en hoogleraar aan de KU Leuven. Hij bestudeert onder andere de Russische emigratie, de Russisch-Nederlands-Belgische betrekkingen en de Russische literatuur.

PrOf. vIK DOyeN studeerde Germaanse talen aan de KU Leuven en deed onderzoek aan de University of Pennsylvania (USA) en de University of British Columbia (Canada). Hij is emeritus hoogleraar aan de KU Leuven, waar hij Engelse en Amerikaanse letterkunde doceerde.

µ Het ontstaan van de moderne russische literatuur

µ Poesjkin, gogol, Dostojevski, Tolstoj, Tsjechov en Boelgakov

µ De sovjetliteratuur en het socialistisch re-alisme

De gebroeders Karamazov van Dostojevski, Anna Karenina en Oorlog en vrede van Tolstoj. Het zijn maar enkele kanjers uit de Russische literatuur die ook tot onze literaire canon behoren. De vraag is waar ze hun status aan te danken hebben? Zijn het de ongelofelijke verhaallijnen, het grote schrijver-stalent of de Russische cultuur en samenleving die ons fascineren?

Emmanuel Waegemans bladert met u door twee eeuwen Russische literatuur. Hij schetst de om-standigheden waarin de literatuur ontstaan is en legt uit waarom de literatuur in Rusland zo nauw betrokken is bij het politieke en sociale leven. Van Poesjkin, Gogol, Dostojevski en Tolstoj tot Tsjechov en Boelgakov: maak op een onvergetelijke wijze kennis met de groten uit de Russische literatuur.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Verhelderend qua inhoud en uitstekend als kader en achtergrond voor een reis naar Sint-Petersburg.’ (Aalst, 2009)

C ‘Buitengewoon enthousiast docent met kennis van zaken.’ (Brasschaat, 2011)

µ De koloniale periode en de revolutie in de 17de en 18de eeuw

µ romantiek en realisme in de 19de eeuw µ Tussen de twee wereldoorlogen en de twee-de helft van de 19de eeuw

In tegenstelling tot Europa, dat worstelt met zijn lange geschiedenis, is Amerika gebouwd op een droom, een ideaalbeeld van vrijheid en vooruitgang. Dat geldt voor de eerste plantagebezitters in het zuiden en de eerste religieuze immigranten in het noorden, maar ook voor de boeren in de Far West en de bootvluchtelingen uit Vietnam. Maar tussen droom en werkelijkheid gaapt vaak een diepe kloof.

Vik Doyen toont hoe de Amerikaanse literatuur de samenleving weerspiegelt en tegelijk voortdurend in vraag stelt. Zo bereikt het protest tegen de slavernij in De Negerhut van oom Tom bijvoorbeeld een nieuw dramatisch hoogtepunt in de hedendaagse roman Beloved van Toni Morrison. Een verrassende confrontatie met de Amerikaanse droom.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Fantastisch om zo samen met de prof te kunnen doordringen tot in de diepste gevoelens van de auteurs die besproken worden.’ (Brasschaat, 2008)

s c h i l d e

poesjkin, dostojevski en coDe e igenHe iD van De rUss i scHe L i Ter aTUUr

m o r t s e l

droom of werkelijkheid?HOOgTepUnTen U iT De aMer iKa anse cULTUUr en L i Ter aTUUr

PraKtIsCH « Data: ma. 5, 12, 19 en 26 nov.


« Plaats: dienstencentrum

(schoolstraat 44)


schilde


fonds cultuurkaart)


« Info: 03/383.47.16 (guido

De preter) en op 016/310.670


@ code: sl-12c-rl

PraKtIsCH « Data: do. 22 en 29 nov. en 6

en 13 dec. van 13.30 tot 16 uur

« Plaats: zaal ’t parkske (ede

gemsestraat 26)


Mortsel en cc ‘t parkske


fonds cultuurkaart)


« Info: 03/449.50.80 (conny

pirée) en op 016/310.670


@ code: mo-12d-dw

49

Oudheid

van altamira tot zakros ..................................................................51

van lucy tot de homo sapiens ....................................................... 52

van jager tot landBouwer ............................................................. 52

langs tigris en eufraat .................................................................... 53

hiërogliefen lezen ............................................................................. 54

de exodus ontrafeld ........................................................................ 54

keizers aan de nijl ............................................................................. 55

imperium romanum ............................................................................ 55

aphrodite, orpheus en dionysos .................................................. 56

51OUDHeID

nieuw

µ Algemeen overzicht van de oudheid µ materiële en historische hoogtepunten uit het mediterrane bekken

µ Authentieke voorwerpen uit de museumcol-lectie als illustratiemateriaal

De Nijlvallei, Mesopotamië, Anatolië, de Egeïsche wereld … In elk van deze regio’s komen vanaf 10 000 v. Chr. culturen als de Egyptische, Sumeri-sche, Fenicische, Mykeense, Etruskische en nog vele andere tot bloei. Ondanks de geografische en chronologische verscheidenheid is er heel wat interactie tussen de verschillende beschavingen. Klaas Vansteenhuyse doorkruist met u de

Oudheid. Hij vertelt over de grootste verwezen-lijkingen, over de linken en de breuken. Meer dan tien culturen in tien lessen. Dank zij de exclusieve samenwerking met het Jubelparkmuseum bezoekt u de collectie minstens 2 keer onder leiding van de docent en kan u op de cursusdagen ten allen tijde in het museum terecht voor een bezoek op eigen tempo. Een unieke setting om (opnieuw) kennis te maken met de Oudheid.

extra bezoek met docent (min. 2 maal). U kan op de cursusdagen het Jubelparkmuseum vrij be-zoeken.

B r u s s e l

van altamira tot zakroseen crU i se DOOrHeen De MeD iTerr ane cULTUren

PraKtIsCH « Data: woe. 21 nov., 5 en 12

dec. 2012, 23 en 30 jan., 6, 20

en 27 feb., 6 en 13 maart 2013

van 14 tot 16.30 uur

« Plaats: Brussel, jubelparkmu

seum (jubelpark 10)


Brussel en de Koninklijke Musea

voor Kunst en geschiedenis


fonds cultuurkaart)


museumticket

« Info: 02/465.64.65 (Lionel

Missant) en op 016/310.670


@ code: Bk-12d-az

Dr. Klaas vaNsteeNHUyse studeerde aan de KU Leuven en Temple University (VSA). Aan de U.C.L. promoveerde hij tot doctor in de archeologie over de bronstijd van Kreta. Hij was actief als archeoloog in Syrië, Kreta en Israël. Momenteel leidt hij het International Office van de KHLeuven.

© r

ALF

siE

miE

NiE

C -

sH

UT

TE

rsT

oC

k

52 OUDHeID

PrOf. PIerre M. verMeersCH is doctor in de geografie. Aan de KU Leuven doceerde hij onder meer prehistorische archeologie en steentijdculturen, paleoantropologie en natuurwetenschappelijke methoden in het archeologisch onderzoek. Zijn onderzoek spitst zich vooral toe op België en Egypte.

PrOf. lOUIs BeyeNs is hoogleraar aan het departement biologie van de Universiteit Antwerpen. Zijn wetenschappelijk onderzoek spitst zich toe op de biogeografie, ecologie en paleo-ecologie in de polaire gebieden. Hij verblijft geregeld in de poolgebieden en schrijft tal van artikels en boeken, onder andere over zijn expedities.

µ De oorsprong van de mens µ De jagers-verzamelaars van het paleolithicum µ Het ontstaan van landbouwgemeenschappen

De prehistorie is een fascinerende periode waarin de mens stapsgewijs evolueert van mensaap tot homo sapiens. In die evolutie is de mens onlosmakelijk verbonden met zijn omgeving. Voor zijn voed-sel, kleding en gebruiksvoorwerpen is hij volledig aangewezen op wat in de natuur voorhanden is. Slechts heel geleidelijk wordt de jager-verzamelaar een landbouwer.

Pierre M. Vermeersch zet de laatste inzichten uiteen die naar boven zijn gekomen in het archeologisch onderzoek naar de evolutie van de mens. Hij legt de verschillende natuurwetenschappelijke bronnen samen en reconstrueert zo op kritische wijze de prehistorische samenlevingen.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Kritische professor die ons doet nadenken!’ (Brecht, 2009)

C ‘Zeer genoten van deze duidelijke uiteenzetting!’ (Aartselaar, 2011)

µ De wisselwerking tussen de mens en zijn omgeving

µ Het leven van de prehistorische jager-ver-zamelaar-visser

µ Het ontstaan en de gevolgen van de land-bouw

Gedurende het grootste deel van zijn bestaan trekt de mens als nomade van de ene plaats naar de andere en leeft hij van wilde granen, vruchten en vissen. Tot hij zich op een bepaald moment vestigt en wilde gewassen en dieren aan zich bindt. Dat domesticatieproces is een van de belangrijkste om-wentelingen in de menselijke geschiedenis.

Louis Beyens gaat na wat de oorzaken en gevolgen zijn van de overgang van jager-verzamelaar-visser naar landbouwer. Zowel archeologie, biologie als antropologie komen aan bod, maar ook etnografie en filosofie. Voorbeelden van de wisselwerking tussen de mens en zijn omgeving komen ook uit recentere tijden, zoals de opkomst en ondergang van de Vikingculturen.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Louis Beyens is zeer gedreven en kan goed vertellen. Houdt hoofd- en bijzaken goed uit mekaar.’ (Aartselaar, 2011)

C ‘Zeer interessant en met kennis van zaken ge-bracht.’ (Aartselaar, 2011)

d e n d e r m o n d e

van lucy tot de homo sapiensDe Mens in De preH i sTOr i e

g e e l

van jager tot landBouwerDe grOTe OMMeKeer in De MenseL i j Ke evOLUT i e

PraKtIsCH « Data: di. 25 sept. en 2, 9 en 16

okt. van 14 tot 16 uur

« Plaats: cc Belgica (Kerkstraat 24)


Dendermonde, cc Belgica en

vormingplus waas en Dender


fonds cultuurkaart)


« Info: 052/21.47.70 (Marie

ken van De perrepée) en op


Tijd)

@ code: de-12c-lh

PraKtIsCH « Data: do. 8, 15, 22 en 29 nov.

van 14 tot 16 uur

« Plaats: Het wijnhuis (stations

straat 56)


geel


fonds cultuurkaart)


« Info: 014/71.02.85 (jeannine

geukens) en op 016/310.670


@ code: ge-12c-jl

© P

iCH

Ug

iN D

miT

ry

- s

HU

TT

Er

sTo

Ck

© W

iLLi

Am

mPA

rk

- s

HU

TT

Er

sTo

Ck

53OUDHeID

µ Het dagelijkse wel en wee van de Babyloniërs µ Het ontstaan en de betekenis van het spij-kerschrift

µ Het epos van gilgamesj, het Babylonische scheppingsverhaal

Ten tijde van het oude Egypte strekt zich tussen Tigris en Eufraat het Mesopotamische rijk uit, een van de grootste beschavingen uit de oudheid. De uitvinding van het spijkerschrift door de Sumeriërs in 3300 v.Chr. is daarin van groot belang. De overgebleven klei-tabletten bieden niet alleen een schat aan informatie over het dagelijks leven in die tijd, maar bevatten ook hoogstaande literaire en religieuze teksten.

Michel Tanret trekt samen met u door de rijke cul-tuur van het vruchtbare tweestromenland. De eerste nederzettingen rond 6000 v.Chr., de uitvinding van het eerste schriftsysteem ter wereld, grote vorsten als Hammoerabi en Assurbanipal: het zijn slechts een paar voorbeelden uit de boeiende reis door een tijd vol geneeskundige, wiskundige en literaire hoogtepunten.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Een waar genoegen om zo’n vlotte begeesterde prof te mogen aanhoren. We willen direct aan de opgravingen beginnen.’ (Oostende, 2010)

C ‘Met veel enthousiasme gebracht. Doe zo ver-der!’ (Strombeek-Bever, 2011)

d i k s m u i d e

langs tigris en eufraatDe cULTUUr van HeT OUDe MesOpOTaMië



« Plaats: zaal Horizon (Maria

Doolaeghestraat 13a)


Diksmuide


fonds cultuurkaart)


« Info: 051/50.08.66 (jozef

Dumoulin) en op 016/310.670


@ code: dk-12c-te

PrOf. MICHel taNret is hoogleraar aan de vakgroep Talen en Culturen van het Nabije Oosten aan de UGent. Hij neemt deel aan opgravingen in Irak en coördineert een interuniversitair project over de geschiedenis van het oude Mesopotamië. Hij publiceert over de sociaaleconomische ge-schiedenis en de landschapsgeschiedenis van Mesopotamië.

© k

AT

ED

- s

HU

TT

Er

sTo

Ck

54 OUDHeID

MarleeN reyNDers is licentiaat in de egyptologie en de musicologie. Ze was voorzitter van Egyptologica Vlaanderen en schreef de boeken Onder het oog van de Zonnegod, Kunstschatten uit Egypte en Het Egypte van de farao’s. Ze is ook reisbegeleider voor Davidsfonds Cultuurreizen.

MarleeN reyNDers is licentiaat in de egyptologie en de musicologie. Ze was voorzitter van Egyptologica Vlaanderen en schreef de boeken Onder het oog van de Zonnegod, Kunstschatten uit Egypte en Het Egypte van de farao’s. Ze is ook reisbegeleider voor Davidsfonds Cultuurreizen.

µ Hiërogliefen: een primitief beeldschrift? µ Pictogrammen vertellen verhalen µ Teksten leren lezen

Hiërogliefen zijn een fascinerend schrift. De vele soorten mannetjes, planten of vogels lijken wel weggelopen uit een miniatuur stripverhaal. Maar hiërogliefen zijn veel meer dan grappige tekeningen. Ze vormen een ingenieus schrift waarbij elk teken verschillende functies kan hebben.

Marleen Reynders licht in deze cursus een tipje van de sluier. Als uitgangspunt neemt ze de hiërogliefen die als legenden of tekstballonnetjes bij graf- of tempelwanden geschreven zijn. Over welke koning of god gaat het? Wat wordt er geofferd? Hoeveel vijanden zijn er gesneuveld? Aan het eind van de cursus leest u eenvoudige Oudegyptische teksten!

µ De verhalen van Jozef en mozes µ De historisch-archeologische context van Bijbelverhalen

µ De betekenis en ontstaansgeschiedenis van de religieus-literaire werken

Iedereen kent het verhaal van Mozes die de Rode Zee in tweeën splitst, zodat hij zijn volk veilig uit Egypte naar het Beloofde Land kan leiden. En het verhaal van Jozef, die dankzij zijn gave om dromen te verklaren een hoge functie aan het koninklijke hof toebedeeld krijgt. Maar er bestaan nog veel meer prachtige Bijbelverhalen met Egypte in de hoofdrol.

Marleen Reynders gaat op zoek naar de band tus-sen Bijbelverhalen en de historisch-archeologische context waarin ze zich afspelen. Met veel passie beschrijft ze de eeuwenlange machtsstrijd tussen Egypte en het Bijbelland, en legt ze uit hoe die strijd weerspiegeld wordt in verschillende Bijbelverhalen.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Een gepassioneerde specialiste. Schitterend!’ (Herentals, 2011)

s i n t- g e n e s i u s - r o d e

hiërogliefen lezeneen in i T iaT i e

z o t t e g e m

de exodus ontrafeldB i j Be LverHaLen in HUn cOnTexT

PraKtIsCH « Data: woe. 17 en 24 okt. en 7

nov. van 19.30 tot 21. 30 uur

« Plaats: cc wauterbos (wau

terbos 3)


sintgenesiusrode en de

bibliotheek


fonds cultuurkaart)


« Info: 0478/47.25.41 (Mija

De greef) en op 016/310.670


@ code: sg-12c-hi

PraKtIsCH « Data: ma. 24 sept., 1, 8 en 15

okt. van 13.30 tot 16 uur

« Plaats: Dienstencentrum De

schakel (Musselystraat 26)


zottegem


fonds cultuurkaart)


« Info: 09/360.31.72 (joël

janssens) en op 016/310.670


@ code: zt-12c-ex

nieuw

© g

EN

oV

A -

sH

UT

TE

rsT

oC

k©

gE

kA

skr

- s

HU

TT

Er

sTo

Ck

55OUDHeID

PrOf. WIlly Clarysse is klassiek filoloog en egyptoloog. Hij doceert Historische Metho-dologie van de oudheid, Papyrologie en Koptisch aan de KU Leuven. Hij is gespecialiseerd in de Grieks-Romeinse periode van Egypte en schreef verschillende boeken over de taal, cultuur en samenleving van die periode.

PrOf. leON MOOreN is emeritus hoogleraar aan de KU Leuven, de KULAK en de HU Brussel, waar hij als historicus en classicus onder meer Geschiedenis van Griekenland en Rome doceerde. Hij bestudeert vooral de monarchie en de instellingen in de hellenistische koninkrijken en is hoofdredacteur van Studia Hellenistica.

µ De politieke, economische en militaire ge-schiedenis

µ De multiculturele maatschappij na de farao’s µ De godsdienst in grieks-romeins Egypte

De geschiedenis van Egypte is veel meer dan die van de farao’s. Na Ramses II nemen buitenlandse dynastieën de macht over. Eerst de Assyrische en Perzische, maar vooral de Griekse en Romeinse. Als Alexander de Grote in 333 v.Chr. Egypte verovert, wordt het land duizend jaar ondergedompeld in de Griekse leefwereld. Daarna wordt Egypte een deel van het grote Romeinse Rijk.

Willy Clarysse legt uit hoe de Egyptische samen-leving omging met die vreemde invloeden en hoe de Egyptische goden vermengd worden met het Griekse en Romeinse pantheon. Hij gaat ook in op de verspreiding van het christendom en de vele economische veranderingen. Kortom, in deze cur-sus komt het turbulente en multiculturele Egypte opnieuw tot leven.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Prof. Clarysse gaf een schitterende synthese! We zijn ons nu bewust van de invloed van het Oude Egypte op latere beschavingen.’ (Brasschaat, 2007)

µ Van stadstaat, naar monarchie, naar republiek µ De relatie met andere landen en de con-frontatie met Cleopatra van Egypte

µ Het wereldrijk onder Augustus tot de on-dergang in 476 n.Chr.

Een boerengemeenschap aan de Tiber omstreeks 1000 v.Chr. Daar ligt de oorsprong van Rome. Het zijn de Etrusken die het territorium inpalmen en uitbou-wen tot een stadstaat met koning. Rond 500 v.Chr. verdrijven de Romeinen de vreemde overheersers en vervangen ze de monarchie door een republiek. Overzeese veroveringen en burgeroorlogen volgen elkaar op tot Octavianus in 30 v.Chr. zichzelf tot keizer Augustus kroont. Het Imperum Romanum is geboren.

Leon Mooren geeft u een overzicht van de geschie-denis van Rome. Hij maakt u niet alleen wegwijs in de politieke intriges, maar ook in het dagelijks leven en de rijke cultuur van wat ooit de hoofdstad van een wereldrijk was.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Schitterend over de hele lijn! Supergoed ge-bracht met grappige verwijzing naar het heden.’ (Leuven, 2010)

C ‘Als reisleider in Italië wilde ik een gedegen overzicht van de geschiedenis van het Romeinse Rijk. Ik ben volop aan mijn trekken gekomen, met dank aan professor Mooren.’ (Kortrijk, 2012)

h o e i l a a r t

keizers aan de nijlegypTe na De far aO ’s

s i n t- n i k l a a s

imperium romanumOnTsTa an , B LOe i en OnDergang van HeT rOMe inse r i j K


11 dec. van 14 tot 16 u.

« Plaats: felix sohie centrum

(jan van ruusbroeckpark)


Hoeilaart m.m.v. het gemeen

tebestuur


fonds cultuurkaart)


« Info: 0475/26.66.22 (jan van

assche) en op 016/310.670


@ code: hl-12c-eg

PraKtIsCH « Data: vr. 16, 23 en 30 nov. en

7 en 14 dec. van 14 tot 16 uur

« Plaats: vzw Den Hof (Hendrik

Heymanplein 7)


sintniklaas en vormingplus

waas en Dender


fonds cultuurkaart)


« Info: 03/776.66.23 (anny van

Damme) en op 016/310.670


@ code: sn-12c-ir

© s

Ty

VE

rE

iNE

Ck

- s

HU

TT

Er

sTo

Ck

56 OUDHeID

PrOf. freDDy DeCreUs is gewoon hoogleraar aan de vakgroep Latijn en Grieks van de UGent en is mee verantwoordelijk voor de lerarenopleiding. Hij bestudeert de Klassieke oudheid vanuit de esthetica, genderstudies, theaterwetenschap en semiotiek.

µ onze oorsprongsmythen µ Psychologische modellen en ideologiën µ geboorte en hergeboorte van Dionysos

Hoe verklaar je bliksem en donder? Als natuurfe-nomenen of uitbarstingen van de goden? Terwijl wij op zoek gaan naar een wetenschappelijke uit-leg, vertelden de Grieken verhalen om belangrijke gebeurtenissen te verklaren. De vadermoord van Oedipus, de twijfel van Orpheus, de straffen van Dionysus… Stuk voor stuk geven ze antwoord op vragen waar ook wij nog steeds mee worstelen.

Freddy Decreus neemt een aantal Griekse mythen onder de loep en gaat op zoek naar wat ze ook nu nog over ons zeggen. Hij legt uit hoe mythen kun-nen uitgroeien tot ideologieën en gebruikt kunnen worden als psychologische modellen. Een cursus die onze fascinatie voor mythen en sagen verklaart en uitnodigt om stil te staan bij de betekenis die we aan de gebeurtenissen in ons leven geven.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Een cursus die uitnodigt tot nadenken, over jezelf en over de maatschappij’ (Beveren, 2009)

C ‘Graag nog meerdere cursussen van prof. De-creus: excellent.’ (Roeselare, 2012)

t o n g e r e n

aphrodite, orpheus en dionysosgr ieKse MyTHen en HUn BeTeKen i s

PraKtIsCH « Data: vr. 9, 16, 23 en 30 nov.

van 14 tot 16 uur

« Plaats: galloromeins Museum

(Kielenstraat 15)


Tongeren en het galloromeins

Museum


fonds cultuurkaart)


« Info: 012/23.68.29 (Dolf rigo)


vrije Tijd)

@ code: to-12c-gm

© A

LEss

AN

Dr

o0

77

0 -

sH

UT

TE

rsT

oC

k

57

Muziek

overzicht van de muziekgeschiedenis (deel 3) ......................... 59

wegwijs in jazz ................................................................................... 59

dies irae! ............................................................................................... 60

zingend Brons ..................................................................................... 60

van stormklok tot marktrock ..................................................... 61

historische uitvoeringspraktijk ................................................. 61

gregoriaanse liederen en minnezangen ..................................... 62

maestro adriano ................................................................................ 62

schuBert ............................................................................................... 63

Brahms – solosonate & sextet ....................................................... 63

wagner – controversiële componist .......................................... 64

sjostakovitsj – symBool van zijn tijd ......................................... 64

Foto: Viviane Joakim, Dousha Balit, 2007

BOEK NU DE BESTE PLAATSEN

12/13LAAT U ONTROEREN!BACH ACADEMIE BRUGGE DECEMBER DANCE 12BUDAPEST FESTIVAL ORCHESTRALEIF OVE ANDSNESBANG ON A CAN ALL-STARSGORAN BREGOVICPATRICIA KOPATCHINSKAJAJANET CARDIFFIL GIARDINO ARMONICOORCHESTRE DES CHAMPS-ELYSÉESLETS RADIO KOORJOSÉ NAVAS & BRUSSELS PHILHARMONICISABELLE FAUSTJAN LAUWERS & NEEDCOMPANY

davidsfonds_1213.indd 1 25/05/12 16:06

59MUZIeK

PrOf. yves seNDeN is licentiaat in de klassieke filologie en doctor in de Kunsten. Hij behaalde eerste prijzen harmonie, praktische harmonie, muziekgeschiedenis, orgel en kamermuziek, en een diploma Uitvoerend Musicus in Den Haag. Hij doceert analyse, muziekgeschiedenis en muziekfilosofie aan het Koninklijk Conservatorium in Antwerpen en is reisbegeleider voor Davidsfonds Cultuurreizen.

MarC vaN DeN HOOf studeerde Romaanse talen en werd in 1976 producer bij de VRT-radio. Hij publiceerde in muziektijdschriften en maakte als Klara-medewerker diverse jazzprogramma’s. Hij maakt ook deel uit van het Jazz Middelheim-productieteam en doceert jazzgeschiedenis aan de jazzafdeling van het Lemmensinstituut in Leuven.

µ Laatromantiek met mahler en strauss µ De Nationale scholen uit Noorwegen, Tsje-cho-slowakije en rusland

µ Hermetische en toegankelijke muziek uit de 20ste eeuw

Eind 19de eeuw bloeit in Duitsland de laatroman-tiek onder invloed van Mahler en Strauss. De Nati-onale Scholen uit Noorwegen, Tsjecho-Slowakije en Rusland bieden hieraan tegengewicht. Onder meer Grieg, Tsjaikovski en Dvorák laten in hun compo-sities het muziekerfgoed van hun land heropleven. Muziek uit de 20ste eeuw vindt men doorgaans moeilijk. Yves Senden verklaart wat componisten

ertoe aangezet heeft om zo’n hermetische muziek te schrijven. Tezelfdertijd toont hij aan dat de 20ste eeuw ook tal van toegankelijke en onvoorstelbaar mooie werken bevat. Dit derde deel van de cursus muziekgeschiedenis is ook toegankelijk voor wie de eerste twee reeksen niet volgde.

extra INBegrePeN CONCerteN:• zo. 24 februari, 15 u. HERMESensemble: Arvo

Pärt – greatest hits• vrij. 8 maart, 21 u. Quatuor Danel: strijkkwar-

tetten van Sjostakovitsj• zo. 17 maart, 15u: Claire Chevalier: Debussy

& Satie

µ De oorsprong en definitie van jazz µ Jazz als entertainment met de big bands µ moderne jazz en de invloed van andere genres

Jazz ontstaat rond 1900 in New Orleans uit de con-frontatie tussen Europese instrumenten en zwarte muziekgenres als gospel en blues. Even later ver-overt de nieuwe muziekstijl Europa en de rest van de wereld. Maar wat is jazz precies? Hoe evolueerde het genre? Waar begin je als oningewijde luisteraar je ontdekkingstocht? En hoe word je een liefhebber?

Marc van den Hoof vertelt u alles over de boeiende geschiedenis van jazz. Hij staat stil bij de verschil-lende periodes en stijlen binnen het genre. U wordt ondergedompeld in de swingperiode met jazzlegen-den als Duke Ellington en Count Basie, de bebop met Charlie Parker, de cool met Miles Davis en de hardbop met Charles Mingus.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Aangename, rustige spreker met enorme eru-ditie en aangename stem. Kortom: zéér goed!’ (Genk, 2006)

a n t w e r p e n

overzicht van de muziekgeschiedenis (deel 3)van MaHLer TOT pärT

d e i n z e

van armstrong tot thielemanswegwi j s in jazz

PraKtIsCH « Data: woe. 3, 10, 17 en 24 okt.,

7, 14, 21 en 28 nov., 12 en 19

dec. 2012, woe. 23 en 30 jan.,

6, 20 en 27 feb. en 13 maart

2013 van 14 tot 16.30 uur

« Plaats: aMUz (Kammenstraat

81)


antwerpen en aMUz

« Prijs: € 185 € 175 (met

Davidsfonds cultuurkaart)


concerttickets rang 1


vrije Tijd)

@ code: aw-12d-mp

PraKtIsCH « Data: woe. 7, 14, 21 en 28 nov.


« Plaats: Leiepoort, campus sint

Hendrik, guido gezellelaan 105


Deinze


fonds cultuurkaart)


« Info: 09/386.32.91 (jos

Moortgat) en op 016/310.670


@ code: dz-12c-jz

nieuw

© i

sAX

Ar

- s

HU

TT

Er

sTo

Ck

60 MUZIeK

lUC rOMBOUts, titularis van de stadsbeiaard van Tienen en de twee universiteitsbeiaarden van Leuven, geeft concerten in Europa en de Verenigde Staten en treedt op tijdens festivals en congres-sen. Voor zijn omvangrijke beiaardgeschiedenis Zingend brons ontving hij in 2011 een gouden label van Klassiek Centraal en de Visser-Neerlandiaprijs van het Algemeen Nederlands Verbond.

PrOf. PIeter Bergé is licentiaat in de wijsbegeerte en doctor in de musicologie. Hij doceert Muziekgeschiedenis en Analyse aan de KU Leuven. Hij publiceerde tal van artikels over opera, muziekesthetica, muziekgeschiedenis en muziekanalyse in binnen- en buitenlandse tijdschriften.

µ De gregoriaanse dodenmis µ De ontwikkeling van het requiem µ meesterwerken van mozart, Verdi, Brahms en Britten

Het requiem van Mozart is ongetwijfeld de be-kendste compositie voor een dodenmis. Maar ook andere componisten, zoals Verdi, Brahms en Brit-ten, excelleerden in het genre. Het requiem kent dan ook een lange geschiedenis. Maar waar vindt deze muziek zijn oorsprong? Welke teksten werden gebruikt en wat was hun theologische betekenis?

Samen met Pieter Bergé verkent u het fundament van de requiemtraditie: de gregoriaanse dodenmis.

Vandaar vertrekt u op ontdekkingstocht door de rijke geschiedenis van dit bijzondere genre en krijgt u een beeld van de ontwikkeling van de westerse dodenmuziek. Beklijvende luistervoorbeelden en een concert maken dat beeld compleet.

extra Het Brussels Philharmonic brengt de ‘Messa da Requiem’ van Verdi in de prachtige Henri Le Boeufzaal van Bozar op 15 december.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Uitstekend docent.’ (Brugge, 2011)

µ De beiaard als een muzikaal massamedium µ Het lot van klokken tijdens oorlog en op-stand

µ De rol van beiaardmuziek in een virtuele wereld

Dat de beiaard het grootste muziekinstrument ter wereld is, had u wel gedacht. Maar wist u ook dat het van Vlaamse makelij is? Hoog tijd dus om deze assepoester van de Vlaamse cultuur de glans te geven die ze verdient. Het instrument schitterde niet alleen in het verleden, ook in de virtuele wereld is een rol weggelegd voor de muziek op bronzen klokken.

Luc Rombouts legt uit hoe de beiaard zich heeft ontwikkeld uit de Europese luidklokkencultuur en waarom het instrument precies in Vlaanderen is ontstaan. Hij vertelt een boeiend verhaal van valse en zuivere klokken, van bevlogen en collabore-rende beiaardiers, van rooftochten door bezetters en het politiek gebruik van het instrument voor de Vlaamse én de Belgische zaak.

extra Als sluitstuk van de cursus neemt Luc Rombouts u mee naar de beiaard van de Leuvense universiteitsbibliotheek, een van de topinstrumen-ten van Europa.

B o n h e i d e n

dies irae!KrOn ieK van HeT reqU ieM

l e u v e n

zingend Brons500 ja ar Be ia arDcULTUUr

PraKtIsCH « Data: di. 27 nov. en 4, 11 en 18


« fac. Concert: op 15 dec. om

20 u. (Bozar, Brussel)

« Plaats: cc ’t Blikveld (waverse

steenweg 11)


Bonheiden en het cc

« Prijs zonder concert:


cultuurkaart)

@ code zonder concert:

Bo-12c-dz

« Prijs met concert: € 76 € 70

(met Davidsfonds cultuurkaart)

(tickets cat. 2, t.w.v. € 30)

@ code met concert:

Bo-12c-dm


« Info: 015/33.60.63 (Lisbeth van

den storme) en op 016/310.670


« I.s.m Bozar Music en het

Brussels Philharmonic

PraKtIsCH « Data: do. 27 sept., 4 en 11 okt.

van 20 tot 22 uur. Beiaardbe

zoek op do. 18 okt. van 20 tot

22 uur

« Plaats: Mgr. sencie instituut,

lokaal 01.08 (erasmusplein 2)


Leuven


fonds cultuurkaart)

« Inbegrepen: koffie, syllabus,

beiaardbezoek en cd ‘jef Denyn

Beiaard’ (handelsprijs: € 14,95)

« Info: 016/23.41.14 (jef scheire)


vrije Tijd)

@ code: le-12c-Be

nieuw met cd

© P

AT

riC

k B

ro

Nso

N -

sH

UT

TE

rsT

oC

k

61MUZIeK

elIse sIMOeNs is als musicologe verbonden aan de KU Leuven. Ze publiceert geregeld over klassieke muziek voor een breed publiek en was jarenlang muziekrecensent voor De Standaard. Daarnaast is ze actief als pianiste, zowel op moderne als op historische instrumenten.

Dr. PIeter MaNNaerts studeerde musicologie in Leuven en Berlijn, en promoveerde tot doctor in de musicologie. Momenteel is hij als postdoctoraal onderzoeker verbonden aan de afde-ling Musicologie (Alamire Foundation) van de KU Leuven. Daarnaast is hij hoofddocent bij het Centrum Gregoriaans in Drongen.

µ muziek als deel van het culturele verhaal µ Bladmuziek: bewaren van een vluchtige kunstvorm

µ De speelman, de klaroenblazer en de klok-kenluider

Muzikaal erfgoed is volop actueel. Het omvat alle muziek die we willen bewaren en doorgeven aan de volgende generaties. Vanzelfsprekend rekenen we kostbare instrumenten en zeldzame partituren hiertoe, maar ook veldopnames, beeldmateriaal,

de akoestiek van bepaalde gebouwen, mondeling doorgegeven muziekpraktijken of drukkersgereed-schap behoren tot ons muzikaal erfgoed.

Pieter Mannaerts laat u in deze rijkelijk geïllus-treerde cursus kennismaken met de belangrijkste topstukken in Vlaanderen: eeuwenoude muziek-praktijken en een waaier aan muzikale genres, van jazz en pop tot volksmuziek, van gregoriaans tot he-dendaags klassiek – een ware muzikale schatkamer!

µ Dezelfde muziek, verschillende uitvoeringen µ Historische uitvoeringspraktijk voor nieuwer repertoire

µ De zoektocht naar echtheid: Wieland kuijken aan het woord

La Petite Bande dat Bachs passies met minimale bezetting uitvoert, de regie van barokopera’s of de rauwe stemmen van graindelavoix ... In de muziek-wereld zijn er regelmatig hevige discussies over hoe muziek ‘correct’ wordt uitgevoerd. De peetvader van de historische uitvoeringspraktijk Gustav Le-

onhardt zag het met lede ogen aan. ‘Essentieel is en blijft de echtheid’, zo besloot hij in een van zijn laatste interviews.

Door te snuisteren in tal van partituren en traktaten, door opnames te vergelijken en door een muzikant in de les uit te nodigen, geeft Elise Simoens u voeling met de onzekerheden waarmee musici dag in dag uit geconfronteerd worden. Aangezien ‘historische uitvoeringspraktijk’ al lang niet meer beperkt is tot oude muziek, buigt ze zich zowel over oud als over nieuwer repertoire.

d u f f e l

van stormklok tot marktrockMUz iKa aL erfgOeD in vL a anDeren

a f f l i g e m

historische uitvoeringspraktijkHOe MOeT MUz i eK van TOen nU KL inKen?


van 20 tot 22 uur

« Plaats: gemeentelijke Open

bare Bibliotheek (OnzeLieve

vrouwlaan 1, Beethovenzaal)


Duffel


fonds cultuurkaart)

« Inbegrepen: syllabus en cd

‘‘t ros beiaard doet zijn ronde’


« Info: 015/31.51.30 (walter De

smedt) en op 016/310.670


@ code: du-12c-sm



« Plaats: cultuurcentrum abdij

affl igem (abdijstraat 6)


affl igem m.m.v. cc abdij

affl igem


fonds cultuurkaart)


« Info: 053/66.28.21 (alfons

rossignol) en op 016/310.670


@ code: af-12c-hv

nieuw

nieuwmet cd

© r

go

mE

ZP

Ho

To -

sH

UT

TE

rsT

oC

k

62 MUZIeK

sIMON vaN DaMMe studeerde musicologie aan de KU Leuven en de Sorbonne (Parijs) en doctoreerde over de polyfonie van Adriaan Willaert. Hij is stafmedewerker bij de Associatie KU Leuven en schrijft zowel wetenschappelijke artikels als teksten voor een breed publiek. Hij geeft geregeld cursussen en concertinleidingen en is ook muzikaal actief als koorzanger en -dirigent.

aUgUst De grOOte studeerde wijsbegeerte en theologie aan de UGent en notenleer, muziek-geschiedenis, koordirectie en harmonie aan het Koninklijk Muziekconservatorium in Gent. Aan de KU Leuven promoveerde hij tot doctor in de musicologie. Hij was directeur van de Muziekacademie in Aalter en docent hymnologie.

µ Van gregoriaanse liederen tot polyfonie µ Troubadours, trouvères en minnesänger µ Hildegard von Bingen en Birgitta von sch-weden

De middeleeuwen tussen 600 en 1200. Het is een periode van bedevaarten en kruistochten, van gre-goriaanse liederen in kloosters en kathedralen. Maar ook een tijd waarin de universiteitssteden opkomen en aan burchten niet alleen vorsten en hovelingen, maar ook vagebonden, troubadours en trouvères rondhangen. Kortom, zeshonderd jaar van uiteenlopende culturele en muzikale tendensen.

Aan de hand van gevarieerde geluidsfragmenten voert August De Groote u mee terug in de tijd. U maakt niet alleen kennis met monniken, maar ook met invloedrijke vrouwen zoals Hildegard von Bingen en Birgitta von Schweden. U leert anders luisteren naar zowel religieuze als profane mid-deleeuwse muziek.

CUrsIsteN vertelleN

C 'Vaut le voyage.' (Aalst, 2011) C 'Een cursus met niveau!' (Aalst, 2011)

µ Adriaen in rumbeke, Adriano in Venetië µ religieuze polyfonie op maat van de san marcobasiliek

µ muzikale poëzie en instrumentale retoriek

Op 7 december 1562 overleed Adriaan Willaert in Venetië. Zijn Italiaanse tijdgenoten noemden hem Maestro Adriano, enkele geschrift en spreken zelfs over ‘Il divino Adriano’. Wat de muziek van deze Vlaamse polyfonist zo goddelijk maakt, ontdekt u in deze cursus.

Simon Van Damme schetst het leven en de carrière van een van de invloedrijkste renaissancecompo-nisten. U maakt kennis met de veelzijdigheid van Willaerts muziek door er intensief naar te luisteren. Zowel de religieuze muziek die hij schreef voor de San Marcobasiliek als de Italiaanse madrigalen of Franse chansons die hij componeerde voor de culturele elite zullen u bekoren.

extra Als klap op de vuurpijl kunt u het concert 'Venus in Venice' door Capilla Flamenca meemaken, op zaterdag 1 december.

o o s t m a l l e

gregoriaanse liederen en minnezangenLU i sTeren na ar M iDDeLeeUwse MUz i eK

r o e s e l a r e

maestro adrianoeen vL a aMse pOLyfOn isT in i TaL i ë

PraKtIsCH « Data: ma. 24 sept. en 1, 8 en


« Plaats: provinciaal vormings

centrum (smekenstraat 61)


Oostmalle m.m.v. het provinci

aal vormingscentrum


fonds cultuurkaart)

« Inbegrepen: syllabus en cd

‘isaac, Obrecht en de La rue’

(handelsprijs: €19,66)

« Info: 03/312.03.10 (frieda

schrijvers) en op 016/310.670


@ code: om-12c-mm

PraKtIsCH « Data: do. 8, 15 en 22 nov. van

19.30 tot 22 uur

« Concert: ‘venus in venice’ door

capilla flamenca op za. 1 dec.

om 20u. (schouwburg)

« Plaats: cc De spil (H. spil

leboutdreef 1)


roeselare, cc De spil


fonds cultuurkaart)

« Inbegrepen: syllabus en

concertticket

« Info: 051/22.44.43 (georges

strobbe) en op 016/310.670


@ code: ro-12d-ma

nieuw

met cd

© m

AU

gLi

- s

HU

TT

Er

sTo

Ck

63MUZIeK

KaMIel COOreMaNs studeerde piano en orgel aan het Koninklijk Conservatorium in Antwerpen, waar hij later ook directeur werd en muziekgeschiedenis doceerde. Hij is medewerker bij verschil-lende tijdschriften en encyclopedieën en zetelt geregeld in de jury van grote muziekwedstrijden. Hij is tevens koordirigent en reisbegeleider voor Davidsfonds Cultuurreizen.

PIeter Bergé is licentiaat in de wijsbegeerte (1989) en doctor in de musicologie (2002). Hij do-ceert Muziekgeschiedenis en Analyse aan de KU Leuven. Hij publiceerde tal van artikels over opera, muziekesthetica, muziekgeschiedenis en muziekanalyse in binnen- en buitenlandse tijdschriften.

µ Een talentrijk man met een armmoedig bestaan

µ De vader van het Duitse lied µ Een immense muzikale erfenis

‘De dood begroef hier een rijk bezit, doch nog schoner verwachtingen.’ Zo staat te lezen op Franz Schuberts graf. Toen hij op 31-jarige leeftijd stierf, liet hij een muzikale erfenis na van niet minder dan 988 muziekstukken: symfonieën, strijkkwartetten, missen en bijna 600 liederen.

Pieter Bergé vertelt het verhaal van de muzikale meester-verteller. Van een man die met heel wat pech moest afrekenen, maar erin slaagde zijn in-tiemste emoties in eeuwige muziek te verklanken. Zijn liefde, pijn en verlangen toverde hij om in hemelse muziek. Zo oordeelde Beethoven: ‘In Schu-bert woont een goddelijke vonk.’ Hoog tijd om deze componist beter te leren kennen!

extra Op 15 november brengt Anima Eterna o.l.v. Jos Van Immerseel muziek van Schubert en zijn tijdgenoten Mendelssohn en Rossini.

µ kamermuziek in de 19de eeuw µ De verschillende kamermuziekwerken van Brahms

µ romantiek in barokke en klassieke muziek-stijlen

Het werk van Johannes Brahms is zonder twijfel het hoogtepunt van wat er in de 19de eeuw na Beethoven aan kamermuziek is gecomponeerd. In tegenstelling tot zijn muzikale voorgangers Bach en Beethoven, die in kathedralen en kastelen werk-ten, startte Brahms zijn carrière echter in cafés en bordelen. Uiteindelijk belandde ook hij in Wenen, waar alle grote meesters gewoond hebben.

Kamiel Cooremans laat u intens genieten van de gracieuze en romantische kamermuziek van Brahms. Hij legt uit hoe de componist een warme, romantische expressie toevoegde aan barokke en klassieke muziekstijlen. Bovendien bespreekt hij de verschillende kamermuziekwerken van Brahms – niet minder dan vierentwintig werken in de meest verscheiden bezettingen.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Aangenaam luisteren naar een prof die met zoveel enthousiasme de intelligentie en de lyriek in de werken van een componist naar voor brengt’. (Maldegem, 2010)

B r u g g e

schuBerteen gODDeL i j Ke vOnK

a a l s t

solosonate & sextetDe KaMerMUz ieK van jOHannes Br aHMs

PraKtIsCH « Data: di. 23 okt., 6, 13 en 20


« Concert: anima eterna o.l.v.

jos van immerseel op do. 15

nov. om 20 uur

« Plaats: concertgebouw (’t

zand)


Brugge en het concertgebouw


fonds cultuurkaart)

« Inbegrepen: syllabus, koffie,

concertticket t.w.v. € 40

« Info: 050/34.67.08 (Dirk

Deckers) en op 016/310.670


@ code: Bg-12d-sc

PraKtIsCH « Data: vr. 28 sept. en 5, 12 en


« Plaats: cc De werf (Molen

straat 51)


aalst en cc De werf


fonds cultuurkaart)

« Inbegrepen: koffie, syllabus

en cd ‘j. Brahms. sonates’


« Info: 053/777. 262 (willy

Beeckman) en op 016/310.670


@ code: al-12c-ss

met cd

nieuw

© N

iCk

U -

sH

UT

TE

rsT

oC

k

64 MUZIeK

HUgO HeUgHeBaert was leraar Nederlands en esthetica en doceerde muziekgeschiedenis aan het Lemmensinstituut in Leuven en de muziekacademie in Lier. Hij was twintig jaar lang diocesaan inspecteur en pedagogisch begeleider voor het vak esthetica.

PrOf. yves seNDeN is licentiaat in de klassieke filologie en doctor in de Kunsten. Hij behaalde eerste prijzen harmonie, praktische harmonie, muziekgeschiedenis, orgel en kamermuziek, en een diploma Uitvoerend Musicus in Den Haag. Hij doceert analyse, muziekgeschiedenis en muziekfilosofie aan het Koninklijk Conservatorium in Antwerpen en is reisbegeleider voor Davidsfonds Cultuurreizen.

µ De man achter de muziek µ De ontwikkeling van het muziekdrama µ De uitvinding van het leidmotief

Er zijn weinig componisten die zoveel stof doen opwaaien als Richard Wagner (1813-1883). Wagner was een echte baanbreker die een grote invloed had op zijn tijdgenoten en op de verdere evolutie van de muziek. Niet alleen op artistiek vlak, maar ook op maatschappelijk en politiek vlak hield de componist er controversiële ideeën op na. Bovendien leidde hij een bewogen en buitenissig leven.

Hugo Heughebaert schetst een portret van de ware Wagner en dringt door in zijn gedachtewereld. Hij geeft ook uitleg over zijn muzikale vernieuwingen, zoals het muziekdrama en het leidmotoef, en laat u kennismaken met muzikale meesterwerken als Der Fliegende Holländer, Tristan und Isolde en Der Ring des Nibelungen. Zo bent u goed voorbereid op het Wagnerjaar 2013.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Schitterend docent, die op een ongelooflijke wijze dit toch niet simpele werk van Wagner wist te brengen naar het publiek.’ (Bonheiden, 2011)

µ Het leven en werk van de russische compo-nist Dmitri sjostakovitsj

µ Andere laatromantische componisten uit de 20ste eeuw

µ Vernieuwende én toegankelijke muzikale werken

Dmitri Sjostakovitsj is een Russische componist uit het begin van de 20ste eeuw. Zijn werk viel niet altijd in goede aarde bij het communistische bewind en hij kreeg dan ook een aantal officiële waarschu-wingen. Om in leven te blijven moest hij zich aan de Sovjetvoorschriften houden. Toch slaagde hij

erin om zijn artistieke eigenheid te vrijwaren en muzikale vernieuwingen door te voeren.

Yves Senden legt uit hoe de laatromantiek van Mahler, Strauss, Satie, Debussy en Schönberg de achtergrond vormt waartegen Sjostakovitsj ge-plaatst kan worden. Daarnaast belicht hij ook an-dere vernieuwende muziektendensen in de 20ste eeuw en maakt hij duidelijk hoe toegankelijk de werken van componisten als John Cage en Arvo Pärt eigenlijk zijn.

k a p e l l e n

controversiële componistr icHarD wagner en z i jn MUz i eK

t e m s e

sjostakovitsj – symBool van zijn tijdMUz iKaLe vern i eUwingen in De 20sTe eeUw

PraKtIsCH « Data: ma. 8, 15 en 22 okt. en 5


« Plaats: ’t Kerkske (Kapelsestraat

182, recht tegenover houthan

del Thys)


Kapellen


fonds cultuurkaart)


« Info: 0474/66.73.35 (paul Bas

tiaensens) en op 016/310.670


@ code: kp-12c-rw

PraKtIsCH « Data: di. 2, 9, 16 en 23 okt.

van 20 tot 22 uur

« Plaats: cinemazaal roxy (stati

onsstraat 29)


Temse en cc roxy


fonds cultuurkaart)


« Info: 03/771.18.97 (rené De

wilde) en op 016/310.670


@ code: tm-12c-sj

65

zingeving

waarom ging jezus niet naar een moskee? ................................ 67

heidenen, joden, christenen en mormonen ............................... 67

onze joodse Buren ............................................................................. 68

koran, kaliefen en kruistochten .................................................. 69

de ongelovige thomas heeft een punt ........................................ 70

creationisme versus darwinisme ................................................. 71

gedreven tussen goed en kwaad .................................................. 71

deugddoende relaties ...................................................................... 72

doorheen verdriet houden van het leven ................................ 72

67ZINgevINg

jaN vaN eyCKeN is priester van het aartsbisdom Mechelen-Brussel en een van de verantwoor-delijken in de Kerk voor interreligieuze dialoog. Hij schreef Het gebeurt in Brussel. Interreligieuze belevingen, een boek over praktische dialoogprojecten in de hoofdstad.

PrOf. HaNs HaUBeN is classicus en historicus, en emeritus hoogleraar. Hij doceerde aan de KU Leuven een reeks vakken over de oudheid, waaronder Romeinse Godsdienst. Zijn onderzoek gaat vooral over de hellenistische wereld en het vroege christendom in Egypte.

µ Christendom versus jodendom en islam µ Zeggen de diverse religies iets nieuws of niet?

µ Hoe zien de verschillende wereldgodsdien-sten elkaar?

Bijna alle gelovigen uit de verschillende gods-diensten vasten en bidden, maar doen zij daarom hetzelfde? Sommige delen van de diverse heilige schriften lijken zo hard op elkaar dat ze van elkaar lijken afgeleid. Of hadden ze dezelfde inspiratie-bron? We kunnen ons dan ook afvragen of religies inwisselbaar zijn en bepaalde onderdelen met elkaar kunnen worden gecombineerd.

Jan Van Eycken legt u uit in welke mate we te maken hebben met corresponderende of conflicterende wereldgodsdiensten. In een geglobaliseerde wereld is het van belang te weten welke geloofspunten en traditionele gebruiken de interreligieuze dialoog mogelijk, moeilijk of misschien onmogelijk maken.

extra De cursus wordt op 3 december afgesloten met een facultatief bezoek aan enkele cultusplaatsen in Brussel. De concrete afspraken worden tijdens de cursus gemaakt.

µ Het ontstaan van een universele heilsgods-dienst

µ Heidenen, joden, christenen en hun hei-ligdommen

µ Het mormonisme als para-christendom

Kort nadat Keizer Augustus zich manifesteert als redder van Rome en de wereld, treedt Jezus op als joods messias en universeel verlosser. Het christen-dom is geboren. Geleidelijk aan maakt de nieuwe godsdienst zich los van zijn joodse wortels om de wereld te veroveren. Maar ook uit het christendom ontstaan nieuwe religies, zoals het mormonisme.

Hans Hauben belicht de historische en culturele achtergronden waartegen oude en nieuwe religies zijn ontstaan. Hoewel godsdiensten onderling erg verschillend zijn, hebben ze vaak ook veel gemeen. In de cursus wordt bijvoorbeeld ingegaan op de vraag wat de grote heiligdommen betekenen die in bijna elke godsdienst terug te vinden zijn.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Een zeer enthousiaste professor met passie voor zijn vak.’ (Tongeren, 2012)

B r u s s e l

waarom ging jezus niet naar een moskee?geL i j Ken i ssen en verscH i L Len TUssen wereLDgODsD iensTen

a a l s t

heidenen, joden, christenen en mormonenOUDe en n i eUwe gODsD iensTen

PraKtIsCH « Data: ma. 5, 12, 19, 26 nov.

van 14 tot 16 uur. Bezoek op

ma. 3 dec. om 13.30 uur

« Plaats: interreligieuze Dialoog

van de Kerk in Brussel (vlasfa

briekstraat 14)

« Org.: i.s.m. idkB en Davidsfonds

reg. Brussel


fonds cultuurkaart)

« Inbegrepen: koffie, syllabus

en bezoek

« Info: 02/465.64.65 (Lionel

Missant) en op 016/310.670


@ code: Bk-12c-wg

PraKtIsCH « Data: vr. 23 en 30 nov. en 7, 14


« Plaats: cc De werf (Molen

straat 51)


aalst en cc De werf


fonds cultuurkaart)


« Info: 053/777. 262 (willy

Beeckman) en op 016/310.670


@ code: al-12d-kg

nieuw

© V

ALE

riy

A_g

oLD

- s

HU

TT

Er

sTo

Ck

© A

ND

riE

s V

Er

VA

Ek

E

68 ZINgevINg

fraNs vaN DeN BraNDe is oud-docent judaïstiek aan de Hogeschool Zeeland. Hij is actief in de Antwerpse Contactgroep voor Joods-Christelijke Betrekkingen en in verschillende werkgroepen voor dialoog tussen de monotheïstische religies. Hij organiseert en begeleidt studiebezoeken en andere reizen naar Israël en het Midden-Oosten, onder meer voor Davidsfonds Cultuurreizen.

µ identiteit, godsdienst, cultuur, geschiedenis en verspreiding van de joden

µ De heilige geschriften, de joodse kalender, de sjabbat en de joodse feesten

µ De verhouding tussen joden, christenen en moslims

Het ‘Jeruzalem van het Westen’ wordt Antwer-pen ook wel genoemd. De stad heeft immers een grote joodse gemeenschap en telt veel synagogen en joodse leerhuizen. Heel wat restaurants en winkels dragen het opschrift ‘koosjer’ en de typische ‘chas-sidim’ maakt deel uit van het Antwerpse straatbeeld. Toch weten we niet veel over onze joodse buren en hun geschiedenis, cultuur en religie.Frans Van den Brande geeft een toegankelijke in-

leiding in de joodse religie en cultuur. Samen met u duikt hij in de geschiedenis van een volk dat nauw verbonden is met zijn godsdienst en dat zich gedurende millennia over de wereld verspreid heeft . Naast de kenmerken van het jodendom komen ook interreligieuze en interculturele aspecten aan bod.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Het onderwerp werd op een prachtige manier gebracht. Verrijkend zowel wat de kennis van het Jodendom als onze christelijke godsdienst betreft . Uitstekende geïnformeerd docent! Met humor en ‘Witz’.’ (Genk, 2011)

C ‘Dhr. Van den Brande doet dit uitstekend!’ (Oostende, 2012)

m o r t s e l

onze joodse BurenKenn isMaK ing MeT De jOODse reL ig i e en cULTUUr

PraKtIsCH « Data: do. 27 sept., 4, 18 en 25

okt. en 8 nov. van 14 tot 16 uur

« Plaats: zaal ’t parkske (ede

gemsestraat 26)


Mortsel en cc ’t parkske

« Prijs zonder daguitstap:


cultuurkaart)


@ code zonder daguitstap:

mo-12c-jz

« Prijs met daguitstap:


cultuurkaart)

« Inbegrepen: koffi e, syllabus

en daguitstap (incl. koosjere

maaltijd)

@ code met daguitstap:

mo-12c-jm

« Info: 03/449.50.80 (conny

pirée) en op 016/310.670


extra Nieuwsgierig naar meer? Schrijf u dan in voor de daguitstap Joods Antwerpen op dinsdag 13 november 2012 van 14 tot 20 uur. Op het programma staat een bezoek aan een synagoog, de Kievitwijk en het diamantkwar-tier, en een uitgebreide koosjere maaltijd, onder begeleiding van Frans Van den Brande.

© y

Ur

i y

AV

Nik

- s

HU

TT

Er

sTo

Ck

69ZINgevINg

µ De profeet mohammed in een historisch en doctrinair kader

µ De islam vroeger versus de islam nu µ godsdienstige en juridische aspecten van de islam

Wie was Mohammed? Hoe kwam de islamitische leer tot stand? Waar ligt de oorsprong van bepaalde fundamentalistische strekkingen binnen de islam? Hoe positioneert de islam zich tot de andere we-reldgodsdiensten? Welke juridische positie heeft de vrouw in het islamitisch recht? Wat met de verhou-ding godsdienst en politiek in de islam?

De islam is vandaag niet meer weg te denken uit onze maatschappij. Aan de hand van boeiende

anekdotes doet Urbain Vermeulen de ontstaans-geschiedenis van de godsdienst uit de doeken. Hij verklaart hoe de islam zich verhoudt tot de andere wereldgodsdiensten en legt de oorsprong van de fundamentalistische strekkingen bloot. Dit histori-sche perspectief helpt u om actuele ontwikkelingen beter te begrijpen.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Fantastische cursus, zowel qua inhoud als qua presentatie. Leerrijk en verhelderend.’ (Aalst, 2011)

C ‘Prof is doordrenkt van zijn materie en de mundiale samenhang ervan. Het is ontzettend doorleefd!' (Diest, 2012)

B r e c h t

koran, kaliefen en kruistochtenDe fUnDaMenTen van De i s L aM

PraKtIsCH « Data: di. 16 en 23 okt., 6,

13 en 20 nov. van 13.30 tot

16.30 uur

« Plaats: gc Brecht (Mudaeus

straat 9)


sintjobin’t goor


fonds cultuurkaart)


« Info: 03/636.25.52 (Leo

stoffelen) en op 016/310.670


@ code: Br-12c-fu

PrOf. UrBaIN verMeUleN is em. hoogleraar arabistiek en islamkunde aan de KU Leuven en de UGent. Hij was voorzitter van de Europese Unie van Arabisten en Islamologen en is de pro-motor van de Vlaamse inbreng in het Nederlands-Vlaams Instituut in Cairo. Hij publiceert over de Arabische volksliteratuur, de mamloeken en de islamdoctrine.

© Z

oU

Zo

U -

sH

UT

TE

rsT

oC

k

70 ZINgevINg

PrOf. jOHaN BraeCKMaN studeerde filosofie aan de UGent, menselijke ecologie aan de VUB en Environmental History aan de University of California, Santa Barbara. Hij is hoogleraar wijsbegeerte aan de UGent en doet onderzoek naar diverse menselijke cognitieve vermogens vanuit evolutionair en neurowetenschappelijk perspectief.

µ De kwetsbaarheid van het brein µ samenzweringstheorieën en broodjeaap-verhalen

µ Wetenschap versus pseudowetenschap

Waarom zijn we zo vatbaar voor mentale infectie door onwaarschijnlijke of absurde overtuigingen? Inzichten uit diverse disciplines zoals sociale psy-chologie, neurowetenschappen of informele logica maken duidelijk hoe snel je redeneringen de mist ingaan en hoe gemakkelijk je foute verbanden legt. Niemand is immers immuun voor irrationeel den-ken, illusies of bijgeloof.

Johan Braeckman bespreekt pseudowetenschappe-lijke theorieën en onthult de drogredenen en foute vooronderstellingen die vaak schuilgaan achter ogenschijnlijk objectieve opvattingen. Onder zijn deskundige leiding verwerft u een beter inzicht in de vele verrassende manieren waarop ons brein informatie verwerkt en ideeën creëert die niet stro-ken met de realiteit.

l a n d e g e m

de ongelovige thomas heeft een puntKr iT i scH DenKen Kan j e L eren

PraKtIsCH « Data: do. 22 nov. van 15 tot 17

uur, 29 nov., 6 en 13 dec. van

14 tot 16 uur

« Plaats: Ontmoetingscentrum

Ter Kale (Brouwerijstraat 4)


Landegem


fonds cultuurkaart)


« Info: 09/371.62.49 (walter

Uyttenhove) en op 016/310.670


@ code: ld-12c-kd

nieuw

© J

Ur

iAH

mo

siN

- s

HU

TT

Er

sTo

Ck

71ZINgevINg

Dr. freDerIeK DePOOrtere is postdoctoraal onderzoeker en lid van de onderzoeksgroep Theologie in een postmoderne context van de faculteit Godgeleerdheid aan de KU Leuven. Hij is auteur van onder meer Geloof in verzet. Over de toekomst van het christendom.

PrOf. rOger BUrggraeve, licentiaat in de filosofie en doctor in de moraaltheologie, is ge-woon hoogleraar ethiek aan de KU Leuven. Hij is medestichter en voorzitter van het Centrum voor Vredesethiek van de KU Leuven. Als Salesiaan van Don Bosco is hij tevens deeltijds medewerker van Eigentijdse Jeugd.

µ De oorsprong van de moderne wetenschap in het oude griekenland

µ De rol van het christendom en de weten-schappelijke revolutie

µ De oorsprong van het creationisme

In de media wordt meestal het beeld opgehangen van een eeuwige strijd tussen geloof en wetenschap, een conflict tussen schepping en evolutie. Maar waar komt die tegenstelling vandaan? Hoe is dat conflict doorheen de tijd geëvolueerd? En wat is de impact van het christendom en het Darwinisme in die evolutie?

Frederiek Depoortere plaatst het hedendaagse debat over creationisme en darwinisme in een historisch kader. Van het ontstaan van de moderne wetenschap in het oude Griekenland, over de middeleeuwse synthese tussen geloven en weten, tot vandaag: deze cursus toont de bijzondere verhouding tussen geloof en wetenschap.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Begeesterend spreker!’ (Geel, 2010)

µ Begeerte en ethische grenzen, deugden en opvoeding

µ onze verantwoordelijkheid voor de schep-ping, onszelf en anderen

µ De uitdagende weg van wraak naar vergel-ding, vergeving en verzoening

Het lijkt alsof we vandaag in een maatschappij leven waarin alles kan en alles mag. Iedereen moet maar voor zichzelf uitmaken wat goed en kwaad is. Socio-logen en filosofen spreken over individualisering, emotionalisering en pluralisering van levensstijlen. Zijn er dan geen vaste waarden en normen meer

in onze samenleving? Zijn de tien geboden oude ballast en dus afgeschaft?

Roger Burggraeve, ethicus en bijbelfilosoof, gaat in op de relatie tussen vrijheid en verantwoordelijk-heid, ethiek en zingeving. Hij gaat op zoek naar stapstenen voor zinvol (samen)leven. Hij vertrekt telkens vanuit een Bijbelverhaal om te kijken naar het leven, dat vol ethische ervaringen en span-ningsvelden zit. Daarbij schuwt hij geenszins een eerlijke en kritische confrontatie met de christelijke levensbeschouwing.

d i e s t

creationisme versus darwinismeDe cOnfrOnTaT i e TUssen geLOOf en weTenscHap

a a r t s e l a a r

gedreven tussen goed en kwaadsTapsTenen vOOr een acTUeLe eTH i scHe sp i r i TUaL i Te i T

PraKtIsCH « Data: do. 20 en 27 sept. en 4

en 11 okt. van 14 tot 16 uur

« Plaats: cc Begijnhof Diest

(infirmeriestraat z/n)


Diest en Molenstede


fonds cultuurkaart)


« Info: 013/33.36.32 (alfons elst)


vrije Tijd)

@ code: di-12c-cd

PraKtIsCH « Data: di. 6, 13, 20 en 27 nov.


« Plaats: cc ’t aambeeld (Della

faillelaan 34)


aartselaar en het cc


fonds cultuurkaart)


« Info: 03/887.92.91 (paul

reyniers) en 016/310.670


@ code: ar-12c-gk

nieuw

© N

iCk

U -

sH

UT

TE

rsT

oC

k©

sV

iNk

iN -

sH

UT

TE

rsT

oC

k

72 ZINgevINg

PrOf. alfONs vaNsteeNWegeN is doctor in de psychologie, psychotherapie en seksuologie. Hij was voorzitter van het Instituut voor Familiale en seksuologische wetenschappen van de KU Leuven en eveneens relatietherapeut en hoofd van het communicatiecentrum van de UZ Leuven. Hij is ook auteur van bestsellers als Liefde is een werkwoord.

PrOf. MaNU KeIrse is em. hoofddocent aan de KU Leuven. Hij was kabinetschef van de federale minister van Consumentenzaken, Volksgezondheid en Leefmilieu en algemeen directeur-bestuurder van het Heilig Hartziekenhuis in Leuven.

µ De evolutie van verliefdheid naar relatie µ in een relatie voor jezelf leren opkomen µ Communiceren en conflicten oplossen

Verliefd, verloofd, getrouwd …? De manier waarop mensen samenleven en relaties aangaan is de laatste decennia radicaal veranderd. Van een hiërarchische naar een gelijkwaardige relatie. Van een pragma-tische naar een intieme relatie. Van seks voor de voortplanting naar seks als doel op zich. Van een model zonder conflict en met stilzwijgende instem-ming naar communicatie en overleg.

Alfons Vansteenwegen gaat op zoek naar de kern en de evolutie van het samenleven. Hij geeft ant-

woord op de vraag wat mensen samenhoudt en hoe dat veranderd is. Hij legt ook uit hoe goede communicatie en overleg tot stand komen. Op een verhelderende en herkenbare manier komt u te weten wat de uitdagingen zijn van moderne relaties.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Een geschenk voor velen van ons.’ (Torhout, 2006)

C ‘De cursus is niet alleen goed voor koppels, hij is voor elke relatie en gemeenschap ver-rijkend. Heel fijne cursus met veel herkenbare voorbeelden.’ (Diest, 2010)

µ Volwassenen en kinderen bijstaan bij rouw-verwerking

µ Verdriet dat maatschappelijk niet wordt erkend

µ Wat je kunt zeggen, schrijven en doen om je deelneming te betuigen

Terwijl mensen vroeger in hun eigen slaapkamer en omringd door naaste verwanten hun laatste adem uitbliezen, gebeurt dit nu steeds vaker in een on-persoonlijke ziekenhuiskamer. Welke invloed heeft dat op het rouwproces? Hoe worden stervenden en rouwenden vandaag de dag begeleid? En hoe ging het vroeger? Wat kunnen we doen wanneer we vernemen dat iemand zwaar ziek of stervende is?

Vanuit zijn jarenlange ervaring reikt Manu Keirse enkele mogelijkheden aan waardoor we op een eenvoudige manier steun kunnen bieden aan men-sen met verdriet. Vroeg of laat worden we immers allemaal geconfronteerd met ziekte en verlies. In de cursus staat hij ook stil bij de vraag wat een begrafenis tot zo’n intens gebeuren maakt en hoe kinderen daarmee omgaan.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Uit het leven gegrepen. Diepgaand. Bruikbaar.’ (Eeklo, 2008)

C ‘Deze cursus heeft mij wijsheid bijgebracht.’ (Strombeek-Bever, 2011)

e e k l o

deugddoende relatiessaMenLeven en TrOUwen vrOeger en nU

g e r a a r d s B e r g e n

doorheen verdriet houden van het levenHOOpvOL OMga an MeT z i eK Te en verL i es



« Plaats: De Leke (Lekestraat 33)


eeklo


fonds cultuurkaart)


« Info: 09/377.58.45 (paul van

Bouchaute) en op 016/310.670


@ code: ee-12c-dr


van 14 tot 16 uur

« Plaats: sintcatharinacollege

(Kollegestraat 11)

« Parkeren: in de omgeving

(niet op de speelplaats)


geraardsbergen


fonds cultuurkaart)


« Info: 0477/47.76.18 (Miel

vanden Bossche) en op


Tijd)

@ code: gB-12c-do

© E

miL

DU

ro

V -

sH

UT

TE

rsT

oC

k©

Co

PE

sTE

LLo

- s

HU

TT

Er

sTo

Ck

73

wetenschap

de aarde in Beweging ........................................................................ 75

het oog in al zijn facetten ............................................................. 75

over geneeskundigen en geneeskunst ......................................... 76

missie dna ............................................................................................. 76

welvaartsziekten door de eeuwen heen ................................... 77

de kwaliteit van onze voeding ...................................................... 77

75WeteNsCHaP

PrOf. MaNUel sINtUBIN, hoofd van de afdeling Geologie van de KU Leuven, onderzoekt vooral de ontwikkeling van gebergten en aardbevingsactiviteit. Daarnaast leidt hij een UNESCO-programma rond aardbevingsarcheologie. Hij is onder meer universitair coördinator van de Vlaamse Wetenschapsweek en auteur van tal van wetenschappelijke en populariserende werken.

Dr. fraNK gOes is medisch directeur en senior chirurg van het Goes Eye Center in Antwerpen, dat hij oprichtte in 1969. Naast zijn activiteiten als oftalmoloog is hij oud-docent van de Ehsal, (bestuurs)lid van verschillende wetenschappelijke en culturele verenigingen en auteur van het boek The eye in history.

µ De dynamiek van de aarde en de platen-tektoniek

µ De fysica van aardbevingen µ De haat-liefdeverhouding tussen mens en aardbeving

Leven op aarde is een risicovolle onderneming. De aardbevingscatastrofes in Japan en Haïti zijn daar goede voorbeelden van. De aarde is voortdurend in beweging en verschillende aardplaten bewegen onafhankelijk van elkaar met een snelheid van enkele centimeters per jaar. Op de scheiding tus-

sen die aardplaten ontstaan gebergtes en diepten, vulkanen en aardbevingen.

Manuel Sintubin legt uit hoe wetenschappers op zoek gaan naar de historiek van aardbevingen - zo-wel in historische documenten als in landschappen - om de risico’s in te kunnen schatten. Hij vertelt ook hoe aardbevingsbreuken zich gedragen en hoe de menselijke geschiedenis gekleurd is door de beweging van de aarde. Mens en aardbeving, het is een opmerkelijke haat-liefdeverhouding.

µ Het mysterie van het zien µ grote schilders met een oogafwijking µ Blindheid door de eeuwen heen

Wat hebben Paulus, Napoleon, Händel en Mondri-aan met elkaar gemeen? Allemaal werden ze op een bepaald moment in hun leven geconfronteerd met een oogafwijking. Die afwijking, gaande van scheelzien tot blindheid, had een grote invloed op hun leven en werk. Toch is dit een aspect dat we niet vaak tegenkomen in geschiedenisboeken.

Frank Goes bekijkt de geschiedenis vanuit een heel ander oogpunt. Na een inleiding in de wondere wetenschap van het zien, doet hij uit de doeken hoe oogafwijkingen de loop van de geschiedenis beïnvloed hebben. Hij staat ook stil bij blindheid in het verleden en de toekomst. Wedden dat u de geschiedenis nooit eerder op deze manier bekeek?

B r a s s c h a at

de aarde in BewegingOver Mens en a arDBev ing

s c h o t e n

het oog in al zijn facetteneen Opz i enBarenDe gescH ieDen i s

PraKtIsCH « Data: vr. 9, 16, 23 en 30 nov.

van 14 tot 16 uur

« Plaats: Ons Middelheem

(Bredabaan 425)


Brasschaat


fonds cultuurkaart)


« Info: 03/651.59.09 (fons van

der vloet) en op 016/310.670


@ code: Br-12c-aB

PraKtIsCH « Data: do. 29 nov., 6, 13 en 20


« Plaats: cc Kasteel van schoten

(Kasteeldreef 61)


schoten


fonds cultuurkaart)


« Info: 03/658.62.96 (wil

lem van Den rul) en op


Tijd)

@ code: so-12c-og

nieuw

© T

Er

ry

UN

DE

rW

oo

D E

VA

Ns

- sH

UT

TE

rsT

oC

k©

TA

TiA

NA

mA

ko

Tr

A -

sH

UT

TE

rsT

oC

k

76 WeteNsCHaP

PrOf. PaUl BrOOs is emeritus hoogleraar aan de KU Leuven en was diensthoofd heelkunde en traumologie aan de UZ Leuven. Hij is voorzitter van de raad van de Orde van Geneesheren Vlaams-Brabant en van de Medische Commissie van het Rode Kruis Vlaanderen. Bij het Davidsfonds verscheen zijn boek Over geneeskundigen en geneeskunst.

PrOf. jeaN-jaCqUes CassIMaN, doctor in de geneeskunde en specialist in de kindergeneeskunde, is emeritus gewoon hoogleraar aan de KU Leuven. Hij verricht onderzoek aan het Centrum voor Menselijke Erfelijkheid. Harry

CUPPeNs is de hoofddocent aan het departement voor Menselijke Erfelijkheid van de KU Leuven. Hij kreeg internationale erkenning voor zijn onderzoek naar de genetica van mucoviscidose. Zijn expertise ligt in de ontwikkeling van de meest geavanceerde technologieën in het DNA-onderzoek, die toegepast worden in de

genetische en forensische diagnostiek. rONNy DeCOrte is biochemicus en deeltijds hoofddocent in de forensische genetica aan de KU Leuven. Zijn onderzoek heeft betrekking op forensische DNA-aspecten, historisch afstammingsonderzoek, moleculaire archeologie en de recente evolutie en diversiteit van het Y-chromosoom in België. WIM Develter is arts-specialist in de gerechtelijke geneeskunde en werkt op de dienst Forensische Geneeskunde aan de KU Leuven. Zijn huidige interesse gaat uit naar postmortem beeldvorming en forensische antropologie.

µ geneeskunde in de prehistorie, de oudheid en de middeleeuwen

µ Herontdekking van het menselijk lichaam in de 16de en 17de eeuw

µ 18de- en 19de-eeuwse geneeskundige door-braken

Het is ongelofelijk met welke remedies vroeger ziekten werden bestreden. Schedelboringen tegen hoofdpijn in de prehistorie. Rottend brood voor open wonden in het oude Egypte werden. En in China werd vroeger alleen de pols gemeten en bleef de rest van het lichaam onaangeroerd. En dan zijn er nog aderlatingen, een van de meest nutteloze maar hardnekkige remedies uit de geschiedenis.

Op een toegankelijke manier schetst Paul Broos de ontwikkeling van de geneeskunde. Hij geeft uitleg over verschillende diagnoses, therapieën, operaties, medicijnen en belangrijke geneeskundigen. Van medicijnmannen en de Griekse humortheorie tot de wetenschappelijke benadering van ziektes en grensoverschrijdende samenwerkingen vandaag: u komt het allemaal te weten.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Boeiend. De prof kent de stof, geneeskundege-schiedenis ook met humor.’ (Turnhout, 2011)

C ‘Dit is één van de beste cursussen die ik al ge-volgd hebt. Prof. Broos is een meer dan uitste-kend docent. Zeer tevreden!’ (Torhout, 2012)

µ De werking van het DNA-onderzoek (Harry Cuppens)

µ De evolutie van de moderne mens (ronny Decorte)

µ medisch gerechtelijk onderzoek (Wim De-velter)

µ Historische mysteriën (Jean-Jacques Cassiman)

DNA is dan wel veel te klein om met het blote oog te zien, het is het enige stoff elijke dat ouders aan hun kinderen doorgeven. De ontdekking van de stof heeft een revolutie ontketend in de geneeskunde

en in diverse andere domeinen. Zo wordt DNA-onderzoek vandaag ook toegepast in gerechtelijk, historisch en archeologisch onderzoek.

Jean-Jacques Cassiman en zijn medewerkers ma-ken u op een begrijpelijke manier wegwijs in de complexe maar fascinerende wereld van het DNA.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Ondanks de diversiteit van de sprekers toch heel tevreden: verschillende benaderingen van het moeilijke onderwerp.’ (Sint-Truiden, 2011)

w e t t e r e n

over geneeskundigen en geneeskunstDe gescH ieDen i s van De geneesKUnDe

r o e s e l a r e

missie dnaDnaanaLyse in gerecHTeL i j K en H i sTOr i scH OnDerzOeK

PraKtIsCH « Data: woe. 17 en 24 okt. en 21

en 28 nov. van 14 tot 16 uur

« Plaats: cc De poort (Markt 27)


wetteren


fonds cultuurkaart)

« Inbegrepen: koffi e en cur

susboek 'Over geneeskundigen

en geneeskunst' (handelsprijs:

€ 27,50)

« Info: 09/369.32.05 (Mark van

Durme) en op 016/310.670


@ code: we-12c-gg

PraKtIsCH « Data: do. 4, 11, 18, 25 okt. van

14 tot 16 uur

« Plaats: cc De spil (H. spil

leboutdreef 1)


roeselare, cc De spil


fonds cultuurkaart)

« Inbegrepen: koffi e en het

cursusboek 'Missie Dna' (han

delsprijs: € 19,95)

« Info: 051/20.86.64 (josé De

Brouwere) en op 016/310.670


@ code: ro-12c-dn

metBOeK

metBOeK

77WeteNsCHaP

PrOf. raOUl rOttIers is emeritus hoogleraar aan de UGent. Hij is specialist in de endocri-nologie en stofwisselingsziekten en doceerde naast deze vakken ook Voeding. Hij was hoofd van de dienst Endocrinologie van het UZ Gent. Hij is erevoorzitter van de Vlaamse Diabetes Vereniging en mede-hoofdredacteur van de Eetbrief.

PrOf. aNDré HUygHeBaert is ingenieur scheikunde en landbouwindustrieën en eveneens doctor in de landbouwkundige wetenschappen. Hij is emeritus hoogleraar aan de RUGent, waar hij vakken doceerde in verband met chemie en technologie van levensmiddelen. Zijn onderzoek spitst zich toe op de kwaliteit van onze voeding.

µ Diabetes en obesitas µ Voeding en gezondheid µ Behandelingen van welvaartsziekten

De term stofwisselingsziekte doet bij de meeste mensen niet direct een belletje rinkelen. Toch gaat het om ziekten als suikerziekte en zwaarlijvigheid waar steeds meer mensen mee geconfronteerd worden. Is er sprake van een epidemie? Wat zijn de oorzaken, symptomen en behandelingen? Hoe werd er vroeger met die kwalen omgegaan? Of zijn de welvaartsziekten typisch voor de 21ste eeuw? Raoul Rottiers belicht de functie van de be-langrijkste menselijke organen en stelsels en toont

ook wat de gevolgen kunnen zijn als het daar mis-loopt. Tegelijkertijd geeft hij aan hoe we ziekten zoals diabetes en obesitas kunnen voorkomen en behandelen. Een gezonde levenswijze en voeding zijn daarbij cruciaal.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Docent met de nodige praktijkervaring bracht de cursus op grandioze wijze. Bevattelijk en toch zeer instructief.’ (Genk, 2007)

C ‘Prof. Rottiers bezit de kunst om een ‘triestig onderwerp’ boeiend, duidelijk en aanvaardbaar te maken met veel humor en gezond verstand. Prachtig!’ (Hoeilaart, 2008)

µ De kenmerken van kwaliteitsvolle voeding µ Biologische voeding µ De relatie tussen voeding en milieu

Duurzaam, ecologisch, biologisch. Het zijn woorden die we steeds vaker horen in verband met onze voeding. De bio-industrie zit dan ook duidelijk in de lift. Maar hoe gezond of ongezond is ons voedsel nu echt? Wat gebeurt er precies bij het conserveren en bereiden van etenswaren? Zijn diepgevroren groenten even gezond als verse? En is biologische voeding het antwoord?

André Huyghebaert bekijkt samen met u de vol-ledige voedselketen vanuit verschillende invals-hoeken. Zo werpt hij een kritische blik op onze voeding vanuit een historisch oogpunt: is het nu beter dan in de vorige eeuwen of aten de mensen vroeger gezonder dan wij? In deze cursus leert u alles wat u als bewuste consument moet weten om gezonder met voeding om te gaan.

CUrsIsteN vertelleN

C ‘Zeer begrijpelijk gebracht met herkenbare voorbeelden die ons aansporen tot reflectie.’ (Beersel, 2009)

B r u g g e

welvaartsziekten door de eeuwen heenDe invLOeD van Onze Levenswi jze en vOeD ing Op Onze gezOnDHe iD

m e c h e l e n

de kwaliteit van onze voedingfaBeL s versUs fe i Ten Over vOeDseL

PraKtIsCH « Data: zat. 17 en 24 nov. en 1

en 15 dec. van 9.45 tot 12.15

uur

« Plaats: Hof van watervliet

(Oude Burg 27, zaal 7)


Brugge


fonds cultuurkaart)


« Info: 050/38.45.50 (jacques

Taillaert) en op 016/310.670


@ code: Bg-12e-we

PraKtIsCH « Data: ma. 1, 8, 15 en 22 okt.

van 14 tot 16 uur

« Plaats: Technopolis (Techno

logielaan)


Mechelen, Technopolis


fonds cultuurkaart)


« Info: 015/41.79.09 (frie van

rietwoestenborghs) en op


Tijd)

@ code: me-12c-vo

© i

oA

NN

is P

AN

TZ

i -

sHU

TT

Er

sTo

Ck

© D

oN

ATA

s12

05

- s

HU

TT

Er

sTo

Ck

78 HOe INsCHrIjveN?

Hoe inschrijven?U kan inschrijven via de website www.davidsfonds.be/uvt Als u niet via de website inschrijft, vult u het inschrijvingsformulier volledig in en stuurt het naar:

Davidsfonds Universiteit vrije tijdBlijde-Inkomststraat 773000 leuven

Als u deelneemt aan een facultatieve activiteit, gelieve dat ook aan te kruisen op het inschrijvingsformulier.

U stort het inschrijvingsgeld op Be 51 7350 2299 6462 (BiC-code: krEDBEBB) van Davidsfonds Universiteit Vrije Tijd. U vermeldt als mededeling de cursuscode en de eventuele facultatieve initiatieven. gelieve ook de naam van de cursist te vermelden als de betaling door iemand anders gebeurt.

De inschrijving is pas definitief na ontvangst van het inschrijvingsformulier en het cursusgeld. stort a.u.b. geen inschrijvingsgeld zonder telefonische of schriftelijke inschrijving. Bij een teveel aan inschrijvingen, geldt voor de toekenning van de plaatsen, de datum van betaling.

kortingHouders van een Davidsfonds Cultuur-kaart genieten een korting van € 6 per cursus. Leerkrachten met lerarenkaart krijgen een korting van € 3 en mogen dit bedrag rechtstreeks aftrekken van de cur-susprijs (opgelet: beide kortingen zijn niet cumuleerbaar!).

uiterste inschrijvingsdatumIs telkens vijf werkdagen voor de start van de cursus. Als u na die datum toch nog wenst in te schrijven, neem dan eerst te-lefonisch contact op.

annulerenKan alleen door melding uiterlijk drie werkdagen voor de start van de cursus. Het inschrijvingsgeld wordt terugbetaald met vermindering van € 7 annulatiekosten. Tentoonstellings- of concerttickets kunnen niet terugbetaald worden bij annulatie

minder dan 14 dagen voor de start van de cursus. Ze kunnen door u wel doorgegeven worden aan een andere persoon.

te noterenNa uw inschrijving ontvangt u geen beves-tiging meer. Noteer daarom onmiddellijk alle gegevens in uw agenda. Op de eerste cursusdag wordt u een kwartier voor de start van de cursus verwacht.

attest van deelnameKan u aanvragen bij Davidsfonds Univer-siteit Vrije Tijd.

plannetjeAls u een plannetje wenst van de locatie, zie www.mappy.be. Meer info over de dienstregelingen van treinen en bussen krijgt u respectievelijk op 02/528.28.28 of www.nmbs.be of www.delijn.be.

1

2

3

79sCHrIjf je IN

Terugsturen naar Davidsfonds Universiteit Vrije Tijd, Blijde-inkomststraat 77, 3000 Leuven, fax: 016/310 608

voornaam en naam:

straat: nr.: Bus:

postcode: gemeente:

Telefoon:

email:

(eventueel) Lidnr. Davidsfonds:

(eventueel) nr. Lerarenkaart:

schrijft zich in voor volgende cursus(sen):

code:

Onderwerp:

cursusplaats:

aantal personen waarvoor wordt ingeschreven:

Deelname aan facultatieve activiteiten (aankruisen wat van toepassing is):

Tentoonstellingsbezoek: o concert: o excursie: o

Bedrag: € ,

ik stort het juiste inschrijvingsgeld € , op rekening Be 51 7350 2299 6462 (Biccode: KreDBeBB) van Davidsfonds

Universiteit vrije Tijd met vermelding van de cursuscode. De inschrijving is pas definitief na ontvangst van het inschrijvingsgeld. er wordt geen

bevestiging meer verstuurd. noteer dus alle gegevens in uw agenda.

Datum: Handtekening:

code:

Onderwerp:

cursusplaats:




Bedrag: € ,

Wet 8.12.’92. gegevens komen in databestand van Davidsfonds. kunnen meegedeeld worden aan sectoren van het Davidsfonds en derden. Betrokkenen kunnen publiek register raadplegen; hebben toegangs- en correctierecht.


voornaam en naam:

straat: nr.: Bus:

postcode: gemeente:

Telefoon:

email:

(eventueel) Lidnr. Davidsfonds:

(eventueel) nr. Lerarenkaart:

schrijft zich in voor volgende cursus(sen):

code:

Onderwerp:

cursusplaats:




Bedrag: € ,

ik stort het juiste inschrijvingsgeld € , op rekening Be 51 7350 2299 6462 (Biccode: KreDBeBB) van Davidsfonds

Universiteit vrije Tijd met vermelding van de cursuscode. De inschrijving is pas definitief na ontvangst van het inschrijvingsgeld. er wordt geen

bevestiging meer verstuurd. noteer dus alle gegevens in uw agenda.


code:

Onderwerp:

cursusplaats:




Bedrag: € ,


INvUlleN IN HOOfDletters aUB

✁

2-DAAGS INTERNATIONAAL CONGRES HERINNERINGSEDUCATIE16 & 17 OKTOBER 2012 - KORTRIJK

DE GROOTEOORLOGHER-DACHT

IN 2014 IS HET 100 JAAR GELEDEN DAT DE EERSTE WERELDOORLOG UITBRAK. IN HET KADER DAARVAN ORGANISEERT KATHO OP DINSDAG 16 EN WOENSDAG 17 OKTOBER 2012 HET TWEEDAAGS INTERNATIONAAL CONGRES ‘DE GROOTE OORLOG HER-DACHT’ IN KORTRIJK.

De eerste dag gaan we na hoe we omgaan met de Groote Oorlog, hoe we in verschillende landen terugkijken op deze oorlog en hoe deze terugblik doorheen de jaren is geëvolueerd. Daarnaast belichten we een aantal minder bekende aspecten van de oorlog. We zijn trots dat we als sprekers onder meer Sophie De Schaepdrijver (VS), Jay Winter (VS), Christoph Jahr (D), Geert Buelens, Christophe Busch, Piet Chielens en Zana Etambala mogen verwelkomen.

Naast de lezingen bieden we jou ook graag een sociaal programma op dinsdagavond aan. Wie wil kan ’s avonds nog een nocturne in het vernieuwde In Flanders Fields museum en de Last Post in Ieper bijwonen. We zorgen er als organisatie voor dat je gemakkelijk en gratis tot in Ieper geraakt.

De tweede dag bestaat uit een mix van workshops, voorstellingen en lezingen. Hierbij zal duidelijk worden hoe ‘De Groote Oorlog’ aangebracht kan worden in het onderwijs en het sociaal-cultureel werk. Deze sessies zijn ook voor een breed publiek toegankelijk.

EEN ORGANISATIE VAN: MET DE STEUN VAN:

KORTRIJKStad

MEER INFO & INSCHRIJVEN: WWW.HER-DACHT.BE

81sCHrIjf je IN

2-DAAGS INTERNATIONAAL CONGRES HERINNERINGSEDUCATIE16 & 17 OKTOBER 2012 - KORTRIJK

DE GROOTEOORLOGHER-DACHT

IN 2014 IS HET 100 JAAR GELEDEN DAT DE EERSTE WERELDOORLOG UITBRAK. IN HET KADER DAARVAN ORGANISEERT KATHO OP DINSDAG 16 EN WOENSDAG 17 OKTOBER 2012 HET TWEEDAAGS INTERNATIONAAL CONGRES ‘DE GROOTE OORLOG HER-DACHT’ IN KORTRIJK.

De eerste dag gaan we na hoe we omgaan met de Groote Oorlog, hoe we in verschillende landen terugkijken op deze oorlog en hoe deze terugblik doorheen de jaren is geëvolueerd. Daarnaast belichten we een aantal minder bekende aspecten van de oorlog. We zijn trots dat we als sprekers onder meer Sophie De Schaepdrijver (VS), Jay Winter (VS), Christoph Jahr (D), Geert Buelens, Christophe Busch, Piet Chielens en Zana Etambala mogen verwelkomen.

Naast de lezingen bieden we jou ook graag een sociaal programma op dinsdagavond aan. Wie wil kan ’s avonds nog een nocturne in het vernieuwde In Flanders Fields museum en de Last Post in Ieper bijwonen. We zorgen er als organisatie voor dat je gemakkelijk en gratis tot in Ieper geraakt.

De tweede dag bestaat uit een mix van workshops, voorstellingen en lezingen. Hierbij zal duidelijk worden hoe ‘De Groote Oorlog’ aangebracht kan worden in het onderwijs en het sociaal-cultureel werk. Deze sessies zijn ook voor een breed publiek toegankelijk.

EEN ORGANISATIE VAN: MET DE STEUN VAN:

KORTRIJKStad

MEER INFO & INSCHRIJVEN: WWW.HER-DACHT.BE


voornaam en naam:

straat: nr.: Bus:

postcode: gemeente:

Telefoon:

email:

schrijft in voor personen en schrijft het inschrijvingsgeld over op rekening Be 51 7350 2299 6462 (Biccode: KreDBeBB)

van Universiteit vrije Tijd, met vermelding van de code me-12d-kd

en betaalt: € ,

Datum*: o zaterdag 20 oktober 2012 o zondag 21 oktober 2012

*Beide dagen: identiek programma, aankruisen wat past

KeUZe vOOrMIDDag

(duid per persoon één vakje aan. aantal personen invullen in vakjes a.u.b.):

sessie 1: De Belgische situatie

sessie 2: Kunst en herinnering

sessie 3: voor vlaanderen, volk en führer

sessie 4: Museumbezoek

jongerenprogramma

(aantal personen tussen 10 en 14 jaar invullen in vakje a.u.b. Opgelet: enkel op zat. 20 oktober)


INvUlleN IN HOOfDletters aUB

praktisch:

Het dagevenement ‘Kazerne Dossin. Over de Holocaust en

mensenrechten’ vindt plaats op zaterdag 20 en zondag

21 oktober. Beide dagen zijn identiek. enkel op zaterdag

20 oktober is er een speciaal jongerenprogramma (max.

25 jongeren tussen 10 en 14 jaar). Prijs: € 66 - € 60 (met

Davidsfonds Cultuurkaart) - € 40 (jongerenprogramma,

enkel op zat. 20 okt.)

INsCHrIjvINgsfOrMUlIer DagCUrsUs KaZerNe DOssIN (dit inschrijvingsformulier vindt u ook op www.davidsfonds.be/uvt)

KeUZe NaMIDDag

(duid per persoon één vakje aan. aantal personen invullen in vakjes a.u.b.):

sessie 1: Het xxste transport

sessie 2: De archieven van Dossin

sessie 3: Het leven in de kazerne (alleen op zo. 21 okt.)

sessie 4: Museumbezoek

sessie 5: stadswandeling newtopia

U kan de sessie van uw keuze volgen zolang er plaats is. als de door u gekozen sessie uitverkocht is, wordt er met u contact opgenomen.

Omwille van praktische redenen is het niet mogelijk om op de dag zelf van sessie te veranderen.


waarom davidsfonds cultuurreizen?zeven goede redenen

1. het cultureel programma. rijk, gevarieerd, origineel2. de reisbegeleider. een specialist, boeiend en enthousiast3. het gezelschap. geïnteresseerd en aangenaam4. de kleine groep. maximum 25 deelnemers5. het comfort van vervoer en logies6. de correcte prijs, waarin zéér veel is inbegrepen7. de vlotte organisatie, door ervaren vakmensen

gespecialiseerd in reizen op maat

nog voor nieuwjaar…

…vertrekken meer dan 30 davidsfonds cultuurreizen. met boeiende en enthousiaste reisbegeleiders. velen van hen doceren voor universiteit vrije tijd davidsfonds. enkele voorbeelden.

KasselDocumenta Xiii: hedendaagse kunst op het scherp van de snee! (stefan kochanek)

DresDeNsfeervolle kerst in het ‘Florence aan de Elbe’ (Beatrijs Van Hulle)

DalMatIsCHe KUst-CrUIseDe cultuurschatten en de uniek-mooie kust van kroatië (yvan Vanden Berghe)

PIeMONteWijn, cultuur en gastronomie in Turijn, Barolo en Alba (Fred Brouwers)

MIlaaNsiegfried in de scala en Verdi in zijn Busseto. Een operadroom! (Bruno spaepen)

atHeNeDe wieg van de Europese cultuur (Walter Van strydonck)

IstaNBOelByzantium, Constantinopel, istanboel: de hoofdstad van drie rijken (Wim Vanhoorne)

egyPteHet geliefde land van farao’s, woestijnvaders en sultans (Anne Desplenter)

CHINa Vijf hoofdsteden van een wereldrijk (John Everaert)

aUstralIëintrigerende geschiedenis, samenleving en cultu(u)r(en) (Frans van den Brande)

meer informatie?

Voornaam en naam: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

straat en nummer: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Postnummer en gemeente: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

e-mailadres: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

wenst op de hoogte gehouden te worden van de Davidsfonds Cultuurreizen.

deze bon terugsturen naar het Davidsfonds, Blijde-inkomststraat 79-81, 3000 Leuven | fax: 016/310 608 | [email protected]


✁

www.davidsfonds.be