Cumulatieve effecten van

menselijke invloeden op

Scholeksters

Bruno J. Ens

Uitsterven?

Ligt oorzaak in overwinteringsgebieden?

Waddenzee

Delta

Menselijke activiteiten, zoals

(mechanische) schelpdiervisserij

Invasieve exoten zoals de

Japanse oester

Uitgestelde effecten (zandhonger)

stormvloedkering Oosterschelde

Ligt oorzaak in het broedgebied?

Intensivering van de landbouw

Toename overstromingsrisico

Verkeerslachtoffers

Werkzaamheden

Wat is relatieve belang?

Wat is het cumulatieve effect?

De wereld is complex

Scholeksters Waddenzee winter

instandhoudingsdoel

UvA-BiTS

Zonder modellen kan het niet

• Cumulatie/interactie met andereeffecten

– Zelfde plek, zelfde tijd

– Andere plek, zelfde tijd

– Andere tijd (zomer versus winter)

• Vertaling van korte termijn effecten op het individu naar lange termijn effectenop de populatie

Populatie

aantallen

cumulatieve

effecten op

locale &

meta-

populatie

dynamica

Populatie

aantallen

Demografische

parameters

overleving

reproductie

cumulatieve

effecten op

locale &

meta-

populatie

dynamica

Gedrag &

conditie

Populatie

aantallen

Demografische

parameters

Eileg datum

Lichaams

conditieoverleving

reproductie

cumulatieve

effecten op

locale &

meta-

populatie

dynamica

Verschillende

bedreigingen

Gedrag &

conditie

Populatie

aantallen

Demografische

parameters

Eileg datum

Lichaams

conditie

Veranderend

landgebruik

overleving

reproductie

cumulatieve

effecten op

locale &

meta-

populatie

dynamica

Schelpdier

visserij

Verschillende

bedreigingen

Gedrag &

conditie

Populatie

aantallen

Demografische

parameters

Eileg datum

Lichaams

conditie

Veranderend

landgebruik

overleving

reproductie

cumulatieve

effecten op

locale &

meta-

populatie

dynamica

Schelpdier

visserij

Verschillende

bedreigingen

Gedrag &

conditie

Populatie

aantallen

Demografische

parameters

Eileg datum

Lichaams

conditie

Veranderend

landgebruik

overleving

reproductie

cumulatieve

effecten op

locale &

meta-

populatie

dynamica

Schelpdier

visserij

Verschillende

bedreigingen

Gedrag &

conditie

Populatie

aantallen

Demografische

parameters

Eileg datum

Lichaams

conditie

Zeespiegel

stijging /

bodemdaling

Veranderend

landgebruik

overleving

reproductie

cumulatieve

effecten op

locale &

meta-

populatie

dynamica

Berekening draagkracht winter: WEBTICS

Oosterschelde

Berekening draagkracht winter: WEBTICS

Oosterschelde

Scholeksters Oosterschelde in de winter

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

1980 2000 2020 2040 2060 2080 2100 2120

geteldvoorspeld

CAPS kan het oplossen

•Vrijwilligers (Sovon, Vogeltrekstation)

• Individu-gebaseerde modellen (NIOO)

•Metapopulatiemodellen (RUN)