CelbiologieCelbiologieles 4les 4
Bouw van de celBouw van de cel
Bouw van de celBouw van de cel
INHOUDINHOUD– Het cytoplasmamembraanHet cytoplasmamembraan– De celwandDe celwand– De celkern of nucleusDe celkern of nucleus– Het endoplasmatisch reticulumHet endoplasmatisch reticulum– ……
CytoplasmamembraanCytoplasmamembraan
InleidingInleiding Passieve diffusiePassieve diffusie TransportproteïnenTransportproteïnen EndocytoseEndocytose ExocytoseExocytose
CytoplasmamembraanCytoplasmamembraan
Plasmamembraan, celmembraanPlasmamembraan, celmembraan
Eukaryotisch membraanEukaryotisch membraan
Sterol (cholesterol)Sterol (cholesterol) Minder permeabel Minder permeabel
membraanmembraan Stabiliseren Stabiliseren
membraanmembraan Hogere rigiditeitHogere rigiditeit
Proteïnen en glycoproteïnen in Proteïnen en glycoproteïnen in membraanmembraan
FUNCTIESFUNCTIES– KanaalproteïnenKanaalproteïnen– DragerproteïnenDragerproteïnen– CelherkenningsproteïnenCelherkenningsproteïnen– ReceptorproteïnenReceptorproteïnen– Enzymatische proteïnenEnzymatische proteïnen
Semipermeabel membraanSemipermeabel membraan
Passieve diffusie, osmosePassieve diffusie, osmose Transportproteïnen, versnelde Transportproteïnen, versnelde
diffusie, actief transportdiffusie, actief transport EndocytoseEndocytose ExocytoseExocytose
Passieve diffusiePassieve diffusie
ConcentratiegradiëntConcentratiegradiënt Potentiële energiePotentiële energie Gassen: OGassen: O22, CO, CO22
Kleine polaire moleculen: Kleine polaire moleculen: ethanol, water, ureumethanol, water, ureum
BIOL 230 BIOL 230 LectureLecture GuideGuide - Flash - Flash AnimationAnimation of of PassivePassive DiffusionDiffusion AnimationAnimation
OsmoseOsmose
=Diffusie van water=Diffusie van water Potentiële energie in Potentiële energie in
concentratiegradiëntconcentratiegradiënt Tussen fosfolipiden + Tussen fosfolipiden +
aquaporinesaquaporines Opgeloste stof Opgeloste stof
(moleculen of ionen) in (moleculen of ionen) in solvent (water) = solvent (water) = oplossingoplossing
3 soorten omgeving3 soorten omgeving IsotonischIsotonisch BIOL 230 BIOL 230 LectureLecture GuideGuide - Flash - Flash
AnimationAnimation of of OsmosisOsmosis: : IsotonicIsotonic Environment Environment
HypertonischHypertonisch BIOL 230 BIOL 230 LectureLecture GuideGuide - Flash - Flash
AnimationAnimation of of OsmosisOsmosis: Hypertonic Environment: Hypertonic Environment
HypotonischHypotonisch BIOL 230 BIOL 230 LectureLecture GuideGuide - Flash - Flash
AnimationAnimation of of OsmosisOsmosis: Hypotonic Environment: Hypotonic Environment
CytoplasmamembraanCytoplasmamembraan
InleidingInleiding Passieve diffusiePassieve diffusie TransportproteïnenTransportproteïnen EndocytoseEndocytose ExocytoseExocytose
TransportproteïnenTransportproteïnen
Transport van specifieke moleculenTransport van specifieke moleculen Versnelde diffusieVersnelde diffusie
– UniportersUniporters– KanaalproteïnenKanaalproteïnen
Actief transportActief transport– SymportersSymporters– Antiporters Antiporters – ATP-gedreven pompenATP-gedreven pompen
Versnelde diffusieVersnelde diffusie UniporterUniporter BIOL 230 BIOL 230 LectureLecture GuideGuide
- Flash - Flash AnimationAnimation: Transport of : Transport of SubstancesSubstances AcrossAcross a a MembraneMembrane byby UniportersUniporters
ProteïnekanalenProteïnekanalen BIOL 230 Lecture Guide - BIOL 230 Lecture Guide -
Transport of Substances Transport of Substances Across a Membrane by Across a Membrane by Channel ProteinsChannel Proteins
Actief transportActief transport
Gebruik van Gebruik van – TransportproteïnenTransportproteïnen– Metabolische energieMetabolische energie
Tegen concentratiegradiënt inTegen concentratiegradiënt in Energie vanEnergie van
– Proton drijvende krachtProton drijvende kracht– Hydrolyse van ATPHydrolyse van ATP– Elektrisch spanningsverschil over Elektrisch spanningsverschil over
membraanmembraan
AntiportersAntiporters
TransportproteïnenTransportproteïnen Actief transportActief transport BIOL 230 Lecture BIOL 230 Lecture
Guide - Flash Guide - Flash Animation: Transport Animation: Transport of Substances Across of Substances Across a Membrane by a Membrane by AntiportersAntiporters
SymportersSymporters
TransportproteïnenTransportproteïnen Actief transportActief transport BIOL 230 Lecture BIOL 230 Lecture
Guide - Flash Guide - Flash Animation of Animation of Transport of Transport of Substances Across a Substances Across a Membrane by Membrane by SymportersSymporters
ATP-gedreven pompenATP-gedreven pompen
Voorbeeld: Na-K pomp bij dierenVoorbeeld: Na-K pomp bij dieren Flash Animation of the Sodium-Flash Animation of the Sodium-
Potassium PumpPotassium Pump
CytoplasmamembraanCytoplasmamembraan
InleidingInleiding Passieve diffusiePassieve diffusie TransportproteïnenTransportproteïnen EndocytoseEndocytose ExocytoseExocytose
EndocytoseEndocytose
FagocytoseFagocytose PinocytosePinocytose Receptor-gemedieerde endocytoseReceptor-gemedieerde endocytose
FagocytoseFagocytose
Vaste partikelsVaste partikels Uitstulpen membraanUitstulpen membraan Fagocytotische vacuole Fagocytotische vacuole
of endosoomof endosoom FagolysosoomFagolysosoom Endocytosis - Animation Endocytosis - Animation
of Phagocytosisof Phagocytosis
PinocytosePinocytose
Instulpen membraanInstulpen membraan Pinocytotisch vesikelPinocytotisch vesikel Endocytosis - Endocytosis -
Animation of Animation of PinocytosisPinocytosis
Receptor gemedieerde Receptor gemedieerde endocytoseendocytose
Ligand bind aan receptorLigand bind aan receptor Coated pitCoated pit ClathrineClathrine Coated vesikelCoated vesikel Voorbeeld: cholesterol uit Voorbeeld: cholesterol uit
bloed via LDLbloed via LDL
ExocytoseExocytose
Afvalproducten vrijAfvalproducten vrij Fusie van vesikel met Fusie van vesikel met
plasmamembraanplasmamembraan ExocytosisExocytosis
Bouw van de celBouw van de cel
INHOUDINHOUD– Het cytoplasmamembraanHet cytoplasmamembraan– De celwandDe celwand– De celkern of nucleusDe celkern of nucleus– Het endoplasmatisch reticulumHet endoplasmatisch reticulum– ……
De celwandDe celwand Algen en Algen en
plantencellen: plantencellen: cellulosecellulose
Schimmels: chitine Schimmels: chitine of celluloseof cellulose
Dierlijke cellen en Dierlijke cellen en protozoa: geen protozoa: geen celwandcelwand
Functies: Functies: – VormVorm– Weerstaan aan Weerstaan aan
osmotische lyseosmotische lyse
Celkern of nucleusCelkern of nucleus
Eukaryotische cellenEukaryotische cellen– Kernmembraan Kernmembraan
(Binnen- en (Binnen- en buitenmembraan) buitenmembraan) gebonden aan ERgebonden aan ER
– KernporiënKernporiën– KernplasmaKernplasma– ChromosomenChromosomen– NucleolusNucleolus
ChromosoomChromosoom
Bestaat uit chromatineBestaat uit chromatine Nucleosomen = DNA en basische Nucleosomen = DNA en basische
proteïnen (histonen)proteïnen (histonen)
Scaffolding Scaffolding proteïnenproteïnen
Gecondenseerd Gecondenseerd chromatine chromatine
Het endoplasmatisch reticulumHet endoplasmatisch reticulum
Oppervlak voor proteïne- en Oppervlak voor proteïne- en lipidesyntheselipidesynthese
Transportroute voor moleculen in de Transportroute voor moleculen in de celcel
Opslagruimte voor door cel Opslagruimte voor door cel gesynthetiseerde moleculengesynthetiseerde moleculen
Ruw endoplasmatisch reticulumRuw endoplasmatisch reticulum
Gebonden Gebonden ribosomenribosomen
ProteïnesyntheseProteïnesynthese TransportTransport
Glad endoplasmatisch reticulumGlad endoplasmatisch reticulum
Geen ribosomenGeen ribosomen Lipidebiosynthese (fosfolipiden, Lipidebiosynthese (fosfolipiden,
steroïden)steroïden) TransportTransport BIOL 230 Lecture Guide - BIOL 230 Lecture Guide -
Endoplasmic Reticulum and Golgi Endoplasmic Reticulum and Golgi Apparatus AnimationApparatus Animation
Het Golgi-apparaatHet Golgi-apparaat
Sorteren van lipiden en proteïnen Sorteren van lipiden en proteïnen afkomstig van het ERafkomstig van het ER
Modificeren van bepaalde proteïnen Modificeren van bepaalde proteïnen en glycoproteïnenen glycoproteïnen
Sorteren en verpakken van deze Sorteren en verpakken van deze moleculen voor transport naar moleculen voor transport naar andere delen cel en excretieandere delen cel en excretie– secretievesikelssecretievesikels
Het Golgi-apparaatHet Golgi-apparaat
CisternenCisternen
Het mitochondriumHet mitochondrium 2 – 8 µm2 – 8 µm 2 membranen2 membranen CristaeCristae Intermembraan-Intermembraan-
ruimte ruimte MatrixMatrix Groeien en delenGroeien en delen Eigen DNA en Eigen DNA en
ribosomenribosomen ATP door oxidatieve ATP door oxidatieve
fosforylatiefosforylatie
De chloroplastDe chloroplast 5-10 µm5-10 µm StromaStroma
– donkerreactiesdonkerreacties ThylakoïdenThylakoïden
– Chlorofyl en Chlorofyl en fotosynthetische fotosynthetische pigmenten pigmenten (carotenoïden, (carotenoïden, phycocyaninen)phycocyaninen)
In planten en algenIn planten en algen ATP door ATP door
fotofosforylatiefotofosforylatie
Lysosomen, peroxisomen, Lysosomen, peroxisomen, vacuolen en vesikelsvacuolen en vesikels
Lysosomen: Lysosomen: – gesynthetiseerd door ER en gesynthetiseerd door ER en
Golgi-complexGolgi-complex– digestie (afbraak) van materiaaldigestie (afbraak) van materiaal– bevatten zure hydrolasenbevatten zure hydrolasen
Vacuolen:Vacuolen:– Grote membraanzakken om bvb. Grote membraanzakken om bvb.
vet, glycogeen, zetmeel op te vet, glycogeen, zetmeel op te slaanslaan
Peroxisomen en vesikelsPeroxisomen en vesikels
Peroxisomen: Peroxisomen: – Bevatten bepaalde enzymenBevatten bepaalde enzymen– Vorming en degradatie van Vorming en degradatie van
waterstofperoxidewaterstofperoxide Proteasomen:Proteasomen:
– Digestie van proteïnen tot peptidenDigestie van proteïnen tot peptiden Vesikels:Vesikels:
– Kleiner dan vacuolenKleiner dan vacuolen– Transport van materialenTransport van materialen
RibosoomRibosoom
rRNA en proteïnenrRNA en proteïnen 2 subeenheden:2 subeenheden:
– Eukaryotisch: 40S en 60S, samen Eukaryotisch: 40S en 60S, samen 80S80S
– Prokaryotisch: 50S en 30S, samen Prokaryotisch: 50S en 30S, samen 70S70S
S = SvedbergS = Svedberg Proteïnesynthese:Proteïnesynthese:
– Gebonden aan ERGebonden aan ER– Vrij in cytoplasmaVrij in cytoplasma
Celmatrix / cytoskeletCelmatrix / cytoskelet
Bestaat uitBestaat uit– MicrofilamentenMicrofilamenten– Intermediaire filamentenIntermediaire filamenten– MicrotubuliMicrotubuli
Celmatrix / cytoskeletCelmatrix / cytoskelet
FunctiesFuncties– Vorm geven aan de cellen zonder Vorm geven aan de cellen zonder
celwandcelwand– Celbeweging toestaan (spieren, Celbeweging toestaan (spieren,
amoeben, witte bloedcellen)amoeben, witte bloedcellen)– Beweging van de organellen in de cel en Beweging van de organellen in de cel en
endocytoseendocytose– Celdeling (chromosoombeweging, Celdeling (chromosoombeweging,
insnoering cel)insnoering cel)
MicrotubuliMicrotubuli
Holle buizen bestaand uit proteïne Holle buizen bestaand uit proteïne tubuline als subeenhedentubuline als subeenheden
Structurele steun van de celStructurele steun van de cel Rol bij celdeling, celbeweging, Rol bij celdeling, celbeweging,
beweging van organellenbeweging van organellen Componenten van centriolen, cilia en Componenten van centriolen, cilia en
flagellenflagellen
MicrofilamentenMicrofilamenten
Vaste staafvormige structuren Vaste staafvormige structuren bestaande uit actinebestaande uit actine
Structurele steunStructurele steun Rol bij fagocytose, cel- en Rol bij fagocytose, cel- en
organelbeweging, celdelingorganelbeweging, celdeling
Intermediaire filamentenIntermediaire filamenten
Sterke vezels gemaakt uit Sterke vezels gemaakt uit polypeptidenpolypeptiden
Cytoskelet verstevigenCytoskelet verstevigen Celvorm stabiliserenCelvorm stabiliseren
CentriolenCentriolen
Cilindrische structuren naast de kernCilindrische structuren naast de kern Ring van 9 bundels van telkens 3 Ring van 9 bundels van telkens 3
microtubulimicrotubuli Rol bij vorming van cilia en flagellenRol bij vorming van cilia en flagellen Celdeling, mitotische spoelfiguur Celdeling, mitotische spoelfiguur
tussen centriolentussen centriolen
Flagellen en trilharenFlagellen en trilharen
Flagellen en trilharenFlagellen en trilharen Flagellen of zweepdraden: lang, Flagellen of zweepdraden: lang,
weinigweinig Trilharen of ciliën: kort, talrijkTrilharen of ciliën: kort, talrijk Beweging door verplaatsen van Beweging door verplaatsen van
dyneïnearmen van doublet over dyneïnearmen van doublet over ander ander
Endosymbiotische theorieEndosymbiotische theorie
4 biljoen jaar geleden4 biljoen jaar geleden Organellen van eukaryotische cel Organellen van eukaryotische cel
waren ooit prokaryotische cellen waren ooit prokaryotische cellen FagocytFagocyt Mitochondria: aërobe respiratieMitochondria: aërobe respiratie Chloroplast: fotosyntheseChloroplast: fotosynthese
Endosymbiotische theorie: bewijsEndosymbiotische theorie: bewijs
Mitochondria en chloroplasten: Mitochondria en chloroplasten: – zelfde grootte als eukaryotische cellen, zelfde grootte als eukaryotische cellen,
eveneens binaire splitsing. eveneens binaire splitsing. – eigen DNA, circulair zoals bij prokaryoten. eigen DNA, circulair zoals bij prokaryoten. – eigen ribosomen, 30S en 50S zoals eigen ribosomen, 30S en 50S zoals
prokaryoten en niet 40S en 60S zoals prokaryoten en niet 40S en 60S zoals eukaryoten. eukaryoten.
– Verschillende primitieve eukaryotische micro-Verschillende primitieve eukaryotische micro-organismen, zoals organismen, zoals GiardiaGiardia en en TrichomonasTrichomonas hebben kernmembraan maar geen hebben kernmembraan maar geen mitochondria. mitochondria.
Top Related