20/10/2018
1
Brainstormen, het
creatieve denken
Dirk van Nimwegen
Docent onderzoekstechnieken
Consultant – bvba van Nimwegen
Drs. Gezondheidswetenschappen &
linguistiek
20/10/2018
2
Wetenschappelijke methode
• Focus
•Observatie
•Hypothese
• Experiment
• Evaluatie
Wetenschappelijke methode
• Poogt bestaande dingen te begrijpen
• En in een doosje te leggen
De creatieve aanpak probeert nieuwe
dingen te maken en te vergeten dat er ooit
een doos was …
20/10/2018
3
Wat is creativiteit?
CREATIVITEIT is
NIET COPIEREN
CREATIVITEIT is
Met
iets
Nieuws
komen
los van
conventies
20/10/2018
4
CREATIVITEIT is
Begrip van een
situatie herstructureren
op een niet vanzelf sprekende manier
Wat als ik geen idee heb?
Out of the box
20/10/2018
5
Outside the box
Inside the box
Wat
was er
vóór
de
CHAOS?
20/10/2018
6
Toeval helpt iets Toeval helpt iets Toeval helpt iets Toeval helpt iets in beweging zettenin beweging zettenin beweging zettenin beweging zetten
20/10/2018
7
Voorbereiding:Probleem definiëren
Inzicht verwerven
Richting bepalen
Voorbereiding:Probleem definiëren
Inzicht verwerven
Richting bepalen
Divergeren:Brainstormtechnieken
KwantiteitKwantiteitKwantiteitKwantiteit
Nieuwe benadering
20/10/2018
8
Voorbereiding:Probleem definiëren
Inzicht verwerven
Richting bepalen
Divergeren:Brainstormtechnieken
KwantiteitKwantiteitKwantiteitKwantiteit
Nieuwe benadering
Analyse:Organiseer ideëen
Leg verbanden
Voorbereiding:Probleem definiëren
Inzicht verwerven
Richting bepalen
Afwijken:Brainstormtechnieken
KwantiteitKwantiteitKwantiteitKwantiteit
Nieuwe benadering
Analyse:Organiseer ideëen
Leg verbanden
Synthese:Unieke uitdrukking
Wijk af van standaard
Voorbereiding:Probleem definiëren
Inzicht verwerven
Richting bepalen
Divergeren:Brainstormtechnieken
KwantiteitKwantiteitKwantiteitKwantiteit
Nieuwe benadering
Analyse:Organiseer ideëen
Leg verbanden
Synthese:Unieke uitdrukking
Wijk af van standaardEvaluatie:Beoordeling,meet af tegen doelstelling
20/10/2018
9
Actie
Combineren
AFWIJKEN
TECHNIEK!
1. Wat zei de turnleraar altijd?
2. Weten en geloven zijn twee verschillende dingen,
gelijk en ongelijk ook
3. Elk probleem kan in een vraag worden vertaald
4. Onze creativiteit wordt gestuurd door vermogens die we allemaal hebben
5. Een nieuw idee hoeft niet splinternieuw te zijn
20/10/2018
10
6. Onze geest is trager dan wijzelf
7. Twee weten niet noodzakelijk méér dan één, maar
komen samen gemakkelijker tot ideeën.
8. Dwarsliggers houden de sporen bij mekaar
9. Zot zijn doet echt geen zeer10. Door het je moeilijker te maken, komt de oplossing
gemakkelijker
Wat zei de turnleraar altijd?
20/10/2018
11
Weten en geloven zijn twee verschillende
dingen, gelijk en ongelijk ook
• Hoe we kijken is belangrijk
• Oriëntatie
• Positie
• Identificatie
• Richting
• Niet weten kan ook
Elk probleem kan in een vraag worden vertaald
20/10/2018
12
34
Vaststelling vs Probleemstelling
35
Vaststelling vs Probleemstelling
• Ik wil buiten gaan en het regent
• Ik zal nat worden!
• Ik hou er niet van om door de regen te lopen
• ik moet nu dringend weg
• Vaststelling
• Vaststelling
• Vaststelling
• Vaststelling
36
Probleemstelling
• Hoe blijf ik droog?
• Hoe kan ik bereiken wat ik wil, zonder buiten te moeten gaan?
• Hoe zorg ik er voor dat iemand me brengt?
• …
20/10/2018
13
37
Probleemstelling
• Betrokkenheid
• Startpunt van actie
• Feiten zijn géén probleemstelling
• Tegenwoordig
• Probleem-eigenaar(s)
• Eerste stap op weg naar een oplossing
• “Wat bereiken” vs “hoe oplossen”
• Actief geformuleerd
38
Overweging: hoe sta je ‘s morgens op?
� Beginnen we eraan, of niet?
� Een doel is belangrijk als idee (werk leidt tot het doel
� Een ideaal (algemeen) en een doel (specifiek)
zijn niet hetzelfde
39
Het gewenste resultaat
� Wat wil je precies?
� Hoe weet je dat je het resultaat bereikt hebt?
� Waar, wanneer, … wil je dat resultaat bereiken?
� Welke voordelen zal je dat geven?
20/10/2018
14
40
Het gewenste resultaat
� Wat houdt je momenteel tegen?
� Welke hulpbronnen of vaardigheden
kunnen je behulpzaam zijn?
� Welke andere hulpbronnen of
vaardigheden heb je nog nodig?
DE VRAAGSTELLING STUURT
HET RESULTAAT
20/10/2018
15
43
Startformulering
• Formuleer doel in één zin (35 wrdn)
• Concrete focus
• Hoe abstracter hoe algemener
• Probleemeigenaar
• Hoe-vraag → ‘manier waarop’
• Bedenk-vraag → eindresultaat
• Aantrekkelijk/uitdagend doel
44
Pas het toe!
• Probleemformulering genereren
• Hoe Kunnen We?
• Op Welke Manier?
• Zou Het Niet Fantastisch Zijn Als?
• Zou Het Niet Verschrikkelijk Zijn Als?
• Selectie
• Probleemformuleringen
45
Selectie
Clusteren
Selectie
20/10/2018
16
46
Onze creativiteit wordt gestuurd door
vermogens die we allemaal hebben
48
Drie belangrijke vermogens
ASSOCIATIE
VERBEELDING
VERSPRINGEN VAN PERCEPTIE
20/10/2018
17
49
Associatie
�Analogieën
�Geheugen
�Aandacht
Wet van de
�Tegenstelling
�Nabijheid
50
51
Waarneming
�Voorstelling
�Herkenning
�Begripsvorming
�Zinsvorming
�Redenering
20/10/2018
18
52
Bloem-associatie
53
Ketting-associatie
• Gras
• Tuin
• Zwembad
• Band
• Auto
• Toeter
• Muts
54
Verbeelding
�Wat als …
�Ombeelding
20/10/2018
19
55
Verbeelding
56
Verbeelding
57
Verbeelding
20/10/2018
20
58
Verbeelding
59
Verbeelding
Tijgerspreeuw
60
Verbeelding
20/10/2018
21
61
Verbeelding
62
Verspringen van perceptie
20/10/2018
22
64
Wat?
65
Welk dier?
66
20/10/2018
23
67
Hoe oud?
68
Hoeveel poten?
69
Wat?
20/10/2018
24
Onze geest is trager dan wijzelf
71
72
Het Müller-Lyer effect
20/10/2018
25
73
Selectieve waarneming
Gezichtspunt
waarneming
Grondslag is steeds:
• Bepaald gezichtspunt
• Leidend beginsel
• Bepaalde belangstelling
Daardoor ziet iedereen
maar een stuk van
dezelfde (sociale)
werkelijkheid.
Vanuit bepaalde
(sociale) positie
(materieel beperkt,
belangen)
Hoeveelheid en aard
informatie waarover
beschikt, bepalend
voor wat
waargenomen.
(Sociaal bepaalde /
gesocialiseerde)
voorkeur voor- of
afkeer van personen
en toestanden.
74
75
20/10/2018
26
76
77
78
20/10/2018
27
79
Belemmeringen
Wat staat er?
80
Belemmeringen
Parijs in
in de lente
81
Parijs in
in de lente
Er stond …
20/10/2018
28
82
Hoeveel vierkanten?
83
Vul aan …
• U S …• U N …• U S S …• U N E S C …• N A T …• E T D V …
84
20/10/2018
29
85
Twee weten niet noodzakelijk méér dan één,
maar komen samen gemakkelijker tot ideeën
87
Spelregels
• Alle ideeën worden serieus genomen
• Iedereen doet mee
• Iedereen is gelijk
• Fantaseren mag
• Voorrang voor ideeën die inpikken op andere
• Geen oordelen
• Snelheid
20/10/2018
30
88
Spelregels: groepstechniek
• Kwantiteit aan ideeën
• “Meerijden” – inhaken op ideeën van anderen
• Free-wheelen: bloemassociatie rond vér afliggende term + terugkoppeling
89
Basisflow
• Probleemstelling, vragen, antwoorden
• Precieze probleemomschrijving
• Wat is er al uitgeprobeerd, en waarom is dit mislukt
• Probleemformulering en herformulering
• Invalshoeken verwerven
90
Basisflow
• Genereren van ideeën
• 1ste ronde
• Incubatie
• Tussen-brainstorm
• Creativiteitstechnieken
• Evaluatie-fase
20/10/2018
31
91
Spelregels
• … en lachen mag!
20/10/2018
32
Dwarsliggers houden de sporen bij elkaar
95
Een nieuw idee hoeft niet splinternieuw te zijn
20/10/2018
33
De creatieve aanpak probeert nieuwe
dingen te maken …
Door te putten uit:
Onze fantasie
Wat vlak onder onze ogen is
20/10/2018
34
Strategieën
102
Klimtechnieken
• Associatie
• Bloem (K)
• Ketting (K)
• Matec (K)
• Brainwriting
• Klassiek (schriftelijk)
• Dynamisch
• + clusteren!
• Aannames zijn grondstof om verder te gaan
20/10/2018
35
103
Mogelijke technieken
• Vóóronderstellingen
• Eigenschappen van onderwerp omdraaien
• Boektitel-analogie
• Paradox
• Zoek natuuranalogie
• Maak terugkoppeling
104
Mogelijke technieken
• Natuuranalogie
• is oplossing niet al bedacht in de natuur
• Vb. vergelijking tussen het landingsgestel van een vliegtuig en het gewricht in de poten van een
sprinkhaan
105
Mogelijke technieken
• Kortom:VERVREEMD JE VAN HET ONDERWERP, en maak
dan een GEFORCEERDE TERUGKOPPELING
20/10/2018
36
106
Geforceerde terugkoppeling
• Gebruik beschikbare denkvermogens
• Koppel terug naar het probleem
• Maw elke aanleiding gebruiken om je te laten inspireren voor een oplossing
• Geforceerd-systematisch
• Vrijlaten
• VORMGEVEN
107
Zweeftechnieken
• Analogie
• Fantastische analogie
• Super hero (Z)
• Metafoor (K)
• Directe analogie (K + Z)
• Natuuranalogie (K)
• Persoonlijke analogie (Z)
• Boektitelanalogie
Door het je moeilijker te maken wordt de
oplossing soms makkelijker
20/10/2018
37
110
Deviator vs creativiteitstechniek
• Geforceerde omweg
• Verwijderen van de vraag
• Naar een andere context
111
Deviatoren
• Maak de opdracht moeilijker
• Ambitieuzer
• Erger dan in werkelijkheid
• Extra beperkingen
20/10/2018
38
112
Deviatoren
• Maak de opdracht gemakkelijker
• Stel je tevreden met een klein(er) resultaat
• Gemakkelijker dan in werkelijkheid
113
Deviatoren
• Vertrek vanuit de ideale oplossing
• Idealiteits-checklist
• Gratis
• Nu!
• Zelf
• Geen inspanningen
• Simpel
• (Versterk) voordelen
• Multiplicator
114
Deviatoren
• Meer complexiteit
• Maak het systeem complexer
• Versterk het alledaagse
20/10/2018
39
115
Deviatoren
• Benut de schadelijke effecten
• Schijnbaar schadelijke effecten omdraaien naar waardevolle extra’s
116
Deviatoren
• De houding van de luiaard
• Meer bereiken met minder inspanningen
• Selfservice
117
Deviatoren
• De abstractieladder
• Waarom (x 5)
• Hoe? (afdalen op de abstractieladder)
20/10/2018
40
118
Deviatoren
• Herschik de componenten van de probleemsituatie
• Wat zijn de basiscomponenten?
• Herschik ze
• Hernoem de zaken
• Anagrammen
119
Deviatoren
• Contradicties
• Zoek naar contradicties in de probleemsituatie en formuleer ze in een vraagstelling
• Bedenk oplossingen hiervoor
120
Deviatoren
• Perspectief
• Speel met perspectief
• Tijdsperspectief
• Speels perspectief
20/10/2018
41
121
Deviatoren
• Omkering
• Zet de zaken op zijn kop
• Foute antwoorden
• Keer onderwerp en lijdend voorwerp om
• Vrije omkering
Veel succes!!
Top Related