Gesteenten
Wereldvisie H21 (p 179– 182)
1. Indeling volgens ontstaanswijze
Aardkorst = verzameling gesteenten Gesteente = gemengde stof, opgebouwd uit mineralen
Graniet•duidelijk voorbeeld• # mineralen zijn zichtbaar
1. Indeling volgens ontstaanswijze
Aardkorst = verzameling gesteenten Gesteente = gemengde stof, opgebouwd uit mineralen Mineraal = homogene stof met kristalrooster
kristalrooster = regelmatige stapeling van de atomen
Kwarts•prisma met piramidale top•SiO2
•in zand, graniet
1. Indeling volgens ontstaanswijze
Aardkorst = verzameling gesteenten Gesteente = gemengde stof, opgebouwd uit mineralen Mineraal = homogene stof met kristalrooster
kristalrooster = regelmatige stapeling van de atomenedelsteen = hard, glanzend, chem. resistent, zeldzaam
1. Indeling volgens ontstaanswijze
Magmatisch gesteente= afgekoeld, gestold en (ev.) uitgekristalliseerd magma• onderscheid tussen uitvloeiingsgesteente (oppervlak)
en dieptegesteente• Inwendige structuur ~ tempo van afkoeling
Oppervlakte (uitvloeiing) Diepte
Snelle afkoeling obsidiaan/vulkaanglas amorf of glasachtig
porfier (fijne kristallen)
kasseien
↓ puimsteen poriën door gas- bellen
graniet (grote kristallen)
Tragere afkoeling
basalt zeskantige zuilen (basisch)
siersteen
(zuur)
1. Indeling volgens ontstaanswijze
Sedimentair gesteente= afzettingsgesteente • Detritisch: na fysische verwering en erosie
Detritisch los vast
Korrelgrootte> 2000 µm
grindconglomeraat
(~natuurlijk beton)
< 2000 µm> 50 µm
zand zandsteen
< 50 µm> 2 µm
silt / leem kleisteen
< 2 µm klei kleisteen
1. Indeling volgens ontstaanswijze
Sedimentair gesteente= afzettingsgesteente • Detritisch (na fysische verwering en erosie)• Biogeen: organische oorsprong
Biogeen los vast
oorsprong:
dierlijk (schelpen, koraal, …)
fossielenKalk
kalksteen
plantaardigveen
turf (gedroogd veen)bruinkool, steenkool
1. Indeling volgens ontstaanswijze
Sedimentair gesteente= afzettingsgesteente • Detritisch (na fysische verwering en erosie)• Biogeen: organische oorsprong
Biogeen los vast
oorsprong:
dierlijk (schelpen, koraal, …)
fossielenKalk
kalksteen
plantaardigveen
turf (gedroogd veen)bruinkool, steenkool
1. Indeling volgens ontstaanswijze
Sedimentair gesteente= afzettingsgesteente • Detritisch (na fysische verwering en erosie)• Biogeen (organische oorsprong)• Chemisch: door scheikundige neerslag
Chemisch los vast
NaCl zout (zoutpannen) steenzout
CaCO3 druipsteen
1. Indeling volgens ontstaanswijze
Metamorf gesteente= omgevormd gesteente door hoge temperatuur
en/of druk (vb. o.i.v. gebergtevorming) herkristallisatie
gesteente Metamorf gesteente
magmatisch graniet gneiss
detritisch zandsteen kwartsiet, kwarts
kleisteen leisteen
biogeen kalksteen marmer
steenkool grafiet, diamant
2. De kringloop van de gesteenten
Aangestuurd door zonne-energie (watercyclus, wind)radioactief verval in de aardkern
uitvloeiingsgesteente
2. De kringloop van de gesteenten
Proces 1: verwering door wind, water, ijs, ΔTProces 2: erosie door wind, water, ijs
+ afzetting / sedimentatie: los sediment
uitvloeiingsgesteente
2. De kringloop van de gesteenten
Proces 3: begraving door ander sedimentp ↑ samendrukking + verharding
(diagenese)
uitvloeiingsgesteente
2. De kringloop van de gesteenten
Proces 4: p ↑↑ of T ↑↑ metamorfose
uitvloeiingsgesteente
2. De kringloop van de gesteenten
Proces 5: T ↑↑ (grote diepte) smelten magmaProces 6: opstijgen van magmaProces 7: stolling op grote diepte graniet
uitvloeiingsgesteente
2. De kringloop van de gesteenten
Proces 8: stolling aan de oppervlakte basalt opnieuw onderhevig aan verwering (proces 1)
uitvloeiingsgesteente
2. De kringloop van de gesteenten
Proces 9: aanmaak nieuw sediment door - regressie (zee trekt weg – land valt droog)- opheffing land- erosie bovenliggende lagen
uitvloeiingsgesteente
3. Determineren van gesteenten
onderscheid los – vast LOS: kleine steentjes grind
voelbare korrels zandmet water kneedbaar klei, anders leem
bruiseffect door zuur krijt, kalksteen, marmer
…
Top Related