StadsLAB033

Zwerfafval bij Amersfoortse VO-scholen

Samenvatting van de gesprekken: de meeste scholen geven gaven aan het zwerfvuil redelijk in de hand te hebben, maar ieder jaar is het opnieuw een uitdaging op dit op orde te houden. Een trend is dat het schoolplein steeds vaker

een rol speelt in de openbare ruimte, ook voor de buurt. De verwachting is dat dit overlast kan veroorzaken, onder meer in de vorm van zwerfvuil. Scholen willen hier graag preventief advies krijgen. Een integrale aanpak met alle betrokkenen is

belangrijk zodat de omgeving netjes en schoon blijft. Immers hoe schoner de omgeving, hoe schoner de gebruikers zich gedragen. Het scheiden van het afval is ook een belangrijk item.

Organisatorisch zijn hier een aantal voordelen te behalen. Door middel van een schouw, observaties en gesprekken met bijvoorbeeld schoonmaakmedewerkers, conciërges, leerlingen en desgewenst wijkagent en actieve wijkbewoners, wordt de problematiek verder uitgevraagd. Op basis hiervan wordt advies gegeven, dat zich kan richten op de onderwijs organisatie en/of de schoonmaak organisatie en /of de faciliteiten en/of samenwerking met externe betrokkenen.

Kadernotitie zwerfafvalEr zijn in opdracht van de gemeente Amersfoort zes scholen in het voortgezet onderwijs bezocht om te inventariseren waar hun behoefte ligt als het gaat om de aanpak van zwerfafval.

De betrokken scholen willen graag aan de slag met het vraagstuk van zwerfafval. Onze aanpak gaat via de DBL (Design Based Leren) methode. Dat begint met onderzoekend te leren en vervolgens ontwerpend te leren. Dus eerst te onderzoeken wat zwerfafval eigenlijk is, elke problemen veroorzaakt het, wat wordt er al aangedaan. wat werkt wel en wat werkt niet in de aanpak van zwerfaval. Om vervolgens iets te ontwerpen, te maken wat een bijdrage levert aan oplossingen van het zwerfaval vraagstuk.

Onze aanpak

Nadere inventarisatie Bij diverse partijen - denk aan leerlingen, docenten, conciërge, wijkbewoners, wijkagent - ophalen hoe zij de situatie rond het zwerfvuil ervaren. En inventariseren wat zij als mogelijke oplossingen zien.

In de klas

Het vraagstuk in de klas brengen. De eerste stap is om de leerlingen meer inzicht en meer kennis te geven. De volgende stap is onderzoekend leren. De uitkomsten van de schouw wordt met de leerlingen gedeeld. Zij onderzoeken hoe deze uitkomst te verklaren is. De laatste stap is ontwerpend leren. Welke ontwerpen kunnen de leerlingen maken die zorgen voor duurzame oplossingen voor dit vraagstuk.

De schouw Met schoonmaakpersoneel, conciërge en ons specialisme team door en om de school een schouw doen. Op welke plekken wordt zwerfafval aangetroffen wordt. Hoe ontstaat dit en welke quick wins kunnen door middel van gedrags- beïnvloedende interventies gerealiseerd worden?.

Integrale aanpak Door alle stakeholders een rol te geven in dit proces wordt het vraagstuk integraal aangepakt. Zowel de wijze van inkopen, het gedrag, de wijze van afvalscheden en schoonmaken, als de inzet van afvalbakken maken gezamenlijk onderdeel uit van deze integrale aanpak.

Onze uitwerkingWat kunnen de scholen nu concreet van ons verwachten? Onze aanpak is voor iedere school op maat, maar de volgende rode draad is in onze aanpak te zien. In stap 3 nemen de leerlingen de input van de diverse stakeholders mee. In stap 5 presenteren de groepen ook aan de diverse stakeholders.

Onze ervaringDe korte ludiek acties werken tussen één en de vier weken. Als de ambitieuze doelstelling is om zwerfaval daadwerkelijk terug te dringen, dan is de integrale aanpak de meest duurzame, met de meeste impact.

INTRO

Gesprek in de klas over het thema

zwerfafval

ONDERZOEKEN

Wat is zwerfafval en wat werkt wel

en niet in de aanpak

BRAINSTORMEN

Ideeën genereren over mogelijke

oplossingen

MAKEN

Uitwerken idee als prototype en

scenario

PRESENTEREN

Door presenteren reflecteren op

ontwerp en proces

1 2 3 4 5

Praktische informatieVan de zes scholen zijn er twee waar we een pilot mee gaan starten, te weten het Wellant College en het Vakcollege. Ze willen na de schoolvakantie meteen aan de slag.

De scholen richten zich op de brugklassen. Als de brugklassers meteen mee genomen worden is de kans op verandering binnen scholen het grootst. Dit betekent concreet dat de scholen voorstellen om dit meteen in het begin van het schooljaar op te pakken. Dat is

voor het proces tussen ons als uitvoerende partij en de gemeente als opdrachtgevende partij goed om in de maand augustus concrete afspraken te maken over financiën en op te leveren resultaten.

Brede impact.

Na de pilot is de wens om met nog 3 scholen een traject te doen:

• Het Farel college (Marjolein de Graaf en Petra Gatsma),

• ’t Hooge landt (Daan Fens), • Accent Amersfoort (Geke Niemeijer). Op deze in totaal 5 scholen stellen wij de integrale aanpak voor zodat er sprake is van brede impact op het thema zwerfafval.

Elke beschaving

heeft het afval

dat ze verdient.

FinancienDe begroting op de volgende pagina een algemene begroting voor de pilot. Per school kan het iets afwijken om dat we het concrete programma nog met hen moeten afstemmen. Maar er moet eerst duidelijkheid zijn over het budget, omdat het programma’s op maat zijn die aangeboden worden. Per school ligt de richtprijs op € 3990,-. Voor de pilot van twee scholen komt het dan op een bedrag van € 7.980,-. Voor het totaal van de vijf scholen is het € 19.950,- . In de begroting is er uit gegaan van een uurtarief van € 60,-. De bedragen zijn exclusief btw.

1. Wellant College Het meeste zwerfvuil ligt op een drietal locaties: na afloop van de pauzes PMD afval in de aula; buiten in de berm aan de kant van de kinderopvang ligt ook PMD afval; bij de ingang wordt gerookt, daar liggen veel sigarettenpeuken.  De aanpak zal zich op deze probleemgebieden richten.

Het Wellant College start, in samenwerking met EcoSmart, na de herfstvakantie 2017 met een duurzaam initiatief, namelijk gescheiden afvalinzameling. Hoe meer zwerfvuil er ligt, hoe minder goed het afval gescheiden kan worden. Om het weg gooien van afval in de juiste bak te stimuleren, zou het Wellant College graag een interactieve workshop voor leerlingen verzorgd krijgen over zwerfvuil en gescheiden afvalinzameling.

2. Vakcollege Amersfoort Het meeste zwerfvuil ligt in de centrale ruimte (‘de straat’) en buiten op het plein. Het zwerfvuil op deze laatste plek heeft een specifiek karakter. Zodra het mooi weer wordt, liggen er zonnebloempitten op de grond; deze zijn favoriet bij kinderen van Marokkaanse en Turkse afkomst. Dit waait vervolgens weg over het plein en de openbare ruimte. Verder valt op dat er in ‘de straat’ afvalbakken staan van geel en rood kunststof. Dit zijn kleuren die het gewenste gedrag niet stimuleren, omdat ze niet geassocieerd worden met ‘schoon’. Daarnaast is rood ook nog eens een kleur die associaties heeft met stoppen en gevaar. De aanpak zal zich op deze probleemgebieden richten.

Dit kan door leerlingen mede verantwoordelijk te maken voor oplossingen. Dit kan op twee manieren: ▪ Zonnebloempitten project: een design based learning project waarbij leerlingen

aan de gang gaan met het bedenken van innovatieve oplossingen, specifiek gericht op de doelgroep die de zonnebloempitten eet.

▪ Afvalbakken pimpen project: leerlingen kunnen aan de slag met het ‘pimpen’ van de afvalbakken zodat ze aantrekkelijker worden om afval in te deponeren.

Start met een kick off en zelf aan de slag o.l.v. een industrieel ontwerper. De werkvormen dienen aangepast te worden op de doelgroep (o.m. Techniek, Handel, Zorg & Welzijn).

De twee pilot scholen

Tabel 1

aantal uur

60,- per uur

pilot 2 scholen

we beginnen pilot van 2, maar intenties is om dit voor 5 scholen te doen

opmerkingen

intro inzet designer in het team

3 € 180 € 360 € 900 designer bijpraten over proces tot nu toe

voorbereiden les

2 € 120 € 240 € 600 les die in de klas door ons gegeven gaat worden

afstemmen met docent

0,5 € 30 € 60 € 150 docent meenemen in proces en afstemmen tbv curriculum

les geven 1 € 60 € 120 € 300 in de klas de les gevenonderzoeken leerlingen

vormen groepen. Groepen helpen met onderzoek

6 € 360 € 720 € 1.800 de leerlingen gaan in groepen onderzoeken wat zwerfafval is, hoe het nu op school gaat en waarom zwerfafval als een groter probleem is dan alleen afval in en rond de school

Schouw voorbereiden 1 € 60 € 120 € 300 De schouw is een stap in het onderzoek. Waar ligt nu het zwerfafval in en rond de school. Welke verklaring is daar voor te geven

uitvoeren in groepen

3 € 180 € 360 € 900

Brainstorm voorbereiden 2 € 120 € 240 € 600 ons team bereid de brainstorm voor

uitvoeren 1 € 60 € 120 € 300 n de brainstorm gaan de leerlingen onderzoeken welke oplossingen zij zien voor de problemen die zij gesignaleerd hebben in hun onderzoek

resultaten verwerken

1 € 60 € 120 € 300 de brainstorm geeft diverse opties aan voor de aanpak van het probleem van zwerfafval in en rond de school. Welke

stakeholders meenemen

groepen voeren gesprek met schoonmakers, kantine personeel facilitaire zaken

1 € 60 € 120 € 300 de leerlingen weten met welke oplossing zij aan de slag willen. Om deze oplossing ook echt impact te laten hebben gaan ze hun idee delen en verbeteren door een gesprek te voeren met personeel van de school die direct of indirect betrokken zijn bij de processen rond schoonmaak in de brede zin.

regelen, uitnodigen, uitleggen bedoeling

6 € 360 € 720 € 1.800 het organiseren van deze gesprekken, agenda’s afstemmen en de betrokkenen van de juiste informatie voorzien.

maken meerdere bijeenkomsten waarin t experiment uitgevoerd wordt

9 € 540 € 1.080 € 2.700 de ideeën die bedacht en opgehaald zijn moeten nu vertaald worden naar een concreet product

presenteren voorbereiden 3 € 180 € 360 € 900 samenstellen jury en beoordelingscriteria

in de klas 3 € 180 € 360 € 900materialen 300 € 900 € 1.800 € 4.500 als de leerlingen materialen in moeten zetten om hun

product te ontwikkelen is daar wat budget voor.afstemmen met gemeente

gemeente betrekken bij pilot

2 € 180 € 360 € 900

pilot evalueren

4 € 360 € 720 € 1.800

Totaal € 3.990 € 7.980 € 19.950 bedragen zijn ex btw

Adres gegevens

Oude Fabriekstraat 73812NR Amersfoort

Tel 06 55 89 06 33Email info@stadslab033.nl

KVK-nr: 61806331 BTW nr. NL854496464B01

De aanpak voor zwerfafval op VO scholen is een samenwerking tussen Mulder Faciliteert en StadsLAB033

stadslab033.nl

StadsLAB033