Zuigelingenzorgverhuist het gezin. Mama maakt zich zorgen omtrent de recente mazelenepidemie in...

ZUIGELINGENZORGVaccinaties

Carmen [email protected]

Casus 1

• Lena (7 maanden) komt met haar mama op consultatie. Haar papa heeft een job aangeboden gekregen in Nederland en binnen 1 maand verhuist het gezin. Mama maakt zich zorgen omtrent de recente mazelenepidemie in Nederland. Ze vraagt of het mogelijk is Lena te laten vaccineren vooraleer ze vertrekken.

Leerlijn Zuigelingenzorg 2013 2

Nut van vaccineren

• Individuele bescherming van de gevaccineerde• Wereldwijd eerste doodsoorzaak bij kinderen

• Reduceren van kindersterfte

• Populatie-immuniteit• Bescherming van een leeftijdsgroep of de volledige populatie

• Uitroeien van infectieziekten

• Noodzaak van hoge vaccinatiegraad gedurende vele jaren

• Wettelijk kader• Polio: 3 vaccins voor 18 maanden


Nut van vaccineren (2)Ziekte Complicaties Bij ziekte Na vaccineren Doeltreffendeheid

Polio ParalyseOverlijden

0,1-1/10010/100

0 (wel na OPV)0

95-100%

Difterie MyocarditisParalyseOverlijden

50/1004-10/1004-30/100

01/100.0000

90-100%

Tetanus Overlijden 10-65/100 0 100%

Pertussis Blijvende letselsConvulsiesEncefalopathieOverlijden

5/10001,5-3/1001-2/10001-4/1000

01,5-6/10.00000

70-90%

Hepatitis B Chronische hepatitis

Overlijden

15-95/100 (< 1j) 20-50/100 (> 1j)1/100

000

90-100%

Haemophilusinfluenzae b

EncefalopathieOverlijden

16-30/1001-5/100

00

90-100%


Nut van vaccineren (3)Ziekte Complicaties Bij ziekte Na vaccineren Doeltreffendheid

Pneumokokken GehoorschadeEncefalopathieOverlijden

32/10025/10011/100

000

97%

Mazelen PneumonieConvulsiesEncefalitisOverlijden

3,8-7,3/10000,3-0,5/10000,5-1/10001/10.000-1/4000

00,02-190/100.0001/1.000.0000

95%-100%

Bof MeningitisEncefalitisOrchitisOverlijden

10/10018-25/10.00020-30/1001,6-3,4/10.000

0000

85-100%

Rubella Aangeboren afwijkingen

1/14.000 0 99%

Meningokokken EncefalopathieOverlijden

15/1005-10/100

00

97%


Humane afweermechanismen

• Natuurlijke barrières• Mechanisch: huid, trilharen

• Chemisch: maagzuur, lysozyme (traanvocht, speeksel), zweet

• Kolonisatie van slijmvliezen

• Actief: hoesten, niezen, plassen, peristaltiek

• Niet-specifieke immuniteit (aangeboren)• Chemotaxie (complement-systeem)

• Fagocytose (macrofagen, monocyten, granulocyten)

• Cellysis en apoptose (complement, natural killer cells)


Humane afweermechanismen (2)

• Specifieke immuniteit (verworven)• Kenmerken

• Specifiek: vorming van antigeen specifieke bindingen

• Adaptief: aanpassing aan nieuwe antigenen

• Discriminatie: onderscheid tussen lichaamseigen en lichaamsvreemd

• Geheugen: efficiëntere en snellere reactie bij volgend contact

• Cellulaire immuniteit: T-cellen• T-helper cellen (CD4+): activatie B-cel, T-killer cel, macrofaag, …

• T-killer cellen (CD8+): cytotoxisch

• Actief tegen intracellulaire organismen (virussen, parasieten, schimmels, gisten)

• Humorale immuniteit: B-cellen• Produceren immunoglobulines (IgM, IgG, IgE, IgA, IgD) voor antigeen presentatie

• Actief tegen extracellulaire organismen: bacteriën


Werkingsmechanisme vaccins

• (Delen van) ziekteverwekkers +/- adjuvans, stabilisatoren

• Aanmaak van specifieke afweer• Lichamelijk mogelijk vanaf de 14e zwangerschapsweek

• Snelle en adequate reactie bij besmetting in vivo• Voorkomen van infectie

• Voorkomen van ziektetekens en –complicaties

• Immunogeniciteit• Vermogen om immuunrespons uit te lokken

• Kan verhoogd worden door adjuvantia toe te voegen

• Effectiviteit vaccin• Vermogen om infectie of ziektetekens te voorkomen


Soorten vaccins

• Levend afgezwakte vaccins• Micro-organisme leeft beperkte replicatie en doormaken van infectie

• Micro-organisme is afgezwakt geen virulentie meer

• Vergelijkbaar met doormaken natuurlijke infectie zonder ziek worden

• 1 dosis heeft reeds hoge effectiviteit

• Vaccinatiemoment: na verdwijnen moederlijke antigenen

• Gevaar voor ongeremde replicatie bij immuungecompromitteerden

• Voorbeelden: MBR, rota, (varicella, gele koorts, BCG)


Soorten vaccins (2)

• Geïnactiveerde vaccins• Dode micro-organismen of delen ervan

• Whole cell vaccins vb. polio, (hepatitis A)

• Gefractioneerde vaccins• Proteïne: vb. tetanus, difterie, hepatitis B, pertussis (acellulaire vorm)

• Polysaccharide: vb. pneumokokken, meningokokken

Krachtigere immuunrespons door conjugatie van dragereiwit = geconjugeerde vaccins

• Immuunrespons is dosisafhankelijk• Snelle bescherming: primaire reeks

• Opbouw immunologisch geheugen: booster

• Immuunrespons is leeftijdsafhankelijk• Vb: pneumokokkenvaccin (slechts 1 dosis bij vaccinatie na 12m)

• Geen beïnvloeding door circulerende maternale antistoffen


Basisvaccinatieschema (2013)


Totstandkoming vaccinatieschema

• Voor handen zijn van studies omtrent immunogeniciteit (en effectiviteit)

• Nationale epidemiologische gegevens

• Nationale kosten-effectiviteitsstudies

• Effect op de niet-gevaccineerde leeftijdsgroepen

• Aantal contactmomenten reduceren voor optimalisatie van vaccinatiegraad

• Evenwichtsoefening: vroege bescherming versus optimale immuunrespons


Contra-indicaties

• Welke vaccins?• Pertussis

• Recente epilepsie, evolutieve neurologische aandoeningen

• Koorts > 40.5°C in 48u na vorige toediening

• Convulsies in 72u na vorige toediening

• Persistant crying (> 3u) na vorige vaccinatie

• Levende vaccins (MBR, rota)

• Imuungecompromitteerden

• Behandeling met prednisolon (> 2mg/kg/d gedurende > 2w), cytostatica, radiotherapie


14

Contra-indicaties (2)

• Allergie?• Anafylaxie DD traag opgetreden urticaria DD syncope

• Kippeneiwit geen contra-indicatie voor MBR! (wel voor influenza en gele koorts)

• Anafylaxie op neomycine, gentamycine, polymyxine B cave MBR, polio (en varicella)

• Galactosemie cave pertussis

• Gelatine cave MBR (en varicella, rabiës, Japanse encefalitis)

• Gist (Saccharomyces cerevisiae) cave HBV

• Latex cave vaccins met latex onderdelen

• Acute ziekte?

Leerlijn Zuigelingenzorg 2013

Anafylaxie versus syncopeSyncope Anafylaxie

Ontstaan Voor, tijdens of na vaccinatie Meestal eerste 5 min na vaccinatie

Huid Bleek, klam, zweten Jeuk, urticaria, angio-oedeem

Ademhaling Normaal Hoesten, wheezing, stridor, tachypnee, cyanose

Cardiovasculair Bradycardie, krachtige polsKortdurende hypotensie

Tachycardie, zwakke polsAanhoudende hypotensie

Neurologisch Kortdurend bewustzijnsverliesSoms myoclonieën/convulsies, rollen met ogen, incontinentie

Aanhoudend bewustzijnsverliesSoms angst- of paniekreactie

• Bij anafylaxie: bel steeds MUG• Adrenaline 1:1000 dosis 0,01 ml/kg met max 0,5 ml• Toediening: IM anterolaterale dij• Herhaal na 5 min zo geen beterschap


Neveneffecten

• Alle IM-vaccins• Lokale pijn met ev. zwelling/roodheid• Koorts, hoofdpijn, spierpijn• Blauw of rood verkleurde benen (vooral na 1ste Polio – DTP – Hib – HBV)

• Pertussis• Convulsies/koortsstuipen• Hypotone hyporesponsieve episode• Persistant crying (> 3u)

• MBR• Koorts met ev rash of artritis na 5 à 12 dagen• (Pan)encefalitis (1/1 miljoen)• Convulsies (10/100.000)• ITP (3,4/100.000)

• Rota• GI-ongemakken


Injectietechniek IM

• < 12 maanden: anterolaterale dij – vastus lateralis m. quadriceps

• > 12 maanden: bovenarm – m. deltoideus


Injectietechniek oraal

• Oraal: Rotarix – Rotateq

• - Rotarix: 2 dosissen (2m – 3m)- Rotateq: 3 dosissen (2m – 3m – 4m)

- Gelijke effectiviteit en nevenwerkingen- Geen toediening meer na 6m

(risico invaginatie)- Opname door mucosa mond en oesofagus


Inhaalvaccinaties

• Wie?• Niet-gevaccineerden

• Onvolledig vaccinatieschema

• Twijfel over vaccinatiestatus

• Vaccinatietijdstippen respecteren minimumleeftijd of minimuminterval niet

• Hoe?• Minimumleeftijd en minimuminterval respecteren

• Eerste vaccin voor 5m: schema voortzetten waar gestopt

• Na 5m: cf. inhaaltabellen


Inhaalvaccinaties (2)


Casus 2

• Dylan (13 maanden) is geadopteerd uit Thailand. Op 4 weken werd hij vermoedelijk gevaccineerd tegen Hepatitis B en TBC. Zijn adoptieouders wensen zijn vaccinatiestatus te laten bijwerken.Welk vaccinatieschema adviseer je?


Casus 2 (oplossing)

• Aanbevolen schema voor Dylan:

• 13m: hexavalent + pneumokokken

• 15m: hexavalent + MBR

• 21m: hexavalent + meningokokken


Casus 3

• Maarten (26 maanden) komt met zijn mama op raadpleging. Ze hebben de afgelopen jaren veel gereisd waardoor het vaccinatieschema wat verwaarloosd werd. Ze vraagt zich af of Maarten nog inhaalvaccinaties nodig heeft. Je vindt volgende gegevens in zijn boekje:

• 12 weken: Infanrix hexa (DTPa-HBV-IPV-Hib)

• 7 maanden: Infanrix hexa (DTPa-HBV-IPV-Hib)

• 19 maanden: Prevenar (Pn7V) + Infanrix hexa (DTPa-HBV-IPV-Hib)

• 20 maanden : Priorix (MBR) + Neisvac (MenC)


Casus 3 (Maarten)


Casus 1

• Lena (7 maanden) komt met haar mama op consultatie. Haar papa heeft een job aangeboden gekregen in Nederland en binnen 1 maand verhuist het gezin. Mama maakt zich zorgen omtrent de recente mazelenepidemie in Nederland. Ze vraagt of het mogelijk is Lena te laten vaccineren vooraleer ze vertrekken.


Casus 4

• Je ziet Nele (4 maanden) voor het eerst. Tijdens je anamnese bemerk je dat Nele nog geen vaccinaties ontvangen heeft. De ouders vertellen dat ze hun dochter niet wensen te laten vaccineren. Ze geven volgende argumenten:

• Nele is prematuur (34 weken) geboren. Bijgevolg is het beter de vaccinatie nog wat uit te stellen.

• Aangezien Nele nog borstvoeding krijgt, is het nog niet zinvol haar te laten vaccineren.

• Vaccinatie zorgt voor een verminderde immuunrespons tegen andere ziektekiemen waartegen niet gevaccineerd wordt.

• Er worden betere antistoffen gevormd tegen een ziekte wanneer je ze natuurlijk doormaakt.

• Het vaccin tegen MBR geeft een verhoogd risico op autisme.

Wat antwoord je?


Bronnen

• Handboek vaccinaties, deel A en deel B. Rudy Burgmeijer, Karel Hoppenbrouwers, Nico Bolscher, Van Gorcum 2007

• Adviezen Hoge Gezondheidsraad www.zorg-en-gezondheid.be

• Kind en Gezin: • Online cursus vaccineren

• Stroomdiagram anafylaxie

• Vlaamse Wetenschappelijke Vereniging voor Jeugdgezondheidszorg: Standaard vaccinaties 2013 www.vwvj.be

• Vaccinaties in vraag en antwoord. Leuven/Apeldoorn, Garant 1997

• Rapporten Federaal Kenniscentrum kce.fgov.be


http://www.zorg-en-gezondheid.be/

http://www.vwvj.be/

http://www.kce.fgov.be/

Zuigelingenzorgverhuist het gezin. Mama maakt zich zorgen omtrent de recente mazelenepidemie in...

Documents

Transcript of Zuigelingenzorgverhuist het gezin. Mama maakt zich zorgen omtrent de recente mazelenepidemie in...