Zevende nascholingssessie Voorstelling leerplandoelstellingen van 39 t.e.m. 44.

Zevende nascholingssessie

Voorstelling leerplandoelstellingen van 39 t.e.m. 44

Zevende nascholingssessie

Leerplandoelstellingen (p. 24): 39-42

Leerplandoelstellingen (p. 25): 43-44

• Leerplandoelstelling 39: ca. 2 lesuren

• Leerplandoelstellingen 40-41-42: ca. 6 lesuren



Ca. 12 lesuren

Contextgebied 4

C4d39 Regulering voortplanting

1. Van de huidige naar de volgende generatie

1.1 De voortplantingscel als communicatiemiddel

1.2 Van zygote tot baby

…

1.2.7 Geboorteregeling

Spermacellen

Normale waarden van het spermaonderzoek

concentratie meer dan 20 miljoen per milliliter

totale aantal meer dan 40 miljoen

beweeglijkheid meer dan 50%

vorm meer dan 14% normale vormen

http://www.andrologie.nl/aandoeningen/spe.htm

Waarden vastgelegd door WHO = World Health Organization

Vruchtbaarheidsproblemen bij de man

bijna altijd gepaard met afwijkingen aan het sperma zoals:

1. geen of zeer weinig zaadvloeistof2. geen of zeer slecht bewegende zaadcellen3. zaadcellen met afwijkende vorm zoals kop en

staartafwijkingen4. antistoffen tegen zaadcellen5. ontstekingscellen

Te weinig zaadcellen

Oestrogenen in het milieu

De blootstelling kan op velerlei wijzen geschieden, o.a. via:

• Dieet

• Drinkwater

• Lucht

• Huid

Voorbeelden van stoffen met een oestrogene werking

• ftalaten (in plastics, inkt, kaas, margarine)

• alkylfenolen (in detergentia, shampoo, cosmetica)

• bisfenol A (in plastic voor verpakking van voeding en dranken)

• pesticiden

• PCB's (in transformatoren)

"oestrogenen" in de baarmoeder

De verklaring voor een bedreiging van de voortplantingsfuncties bij

de mens is slechts een hypothese.

Het bewijs dat blootstelling aan "oestrogenen" in de baarmoeder

hiervoor verantwoordelijk zijn nog geleverd moet worden

Onvruchtbaarheid van de man

http://www.sweetlove.be/br_onvruchtbaarheid.htm

Kunstmatige inseminatie

• Bij afwijkingen van het sperma kan een concentraat aan zaadcellen gemaakt worden en kunstmatig bij de vrouw worden ingebracht.

• Is de man onvruchtbaar dan kan kunstmatige inseminatie met donorsperma een mogelijkheid zijn.

Menstruatiecyclus

http://www.azvub.be/CRG/NL/index.html

In de praktijk valt de eisprong helemaal niet zo precies te voorspellen!

Stoornissen in de menstruele cyclus

Enkele van de meest voorkomende zijn:

• Amenorroe : Het ontbreken of wegblijven van de menstruatie kan een gevolg zijn van stoornissen in de hypothalamus, de hypofyse, ovarium of uterus (hypoplasie, ziekten en afwijkingen) of door ondervoeding (vb anorexia nervosa). Verder kan amenorroe optreden bij afwijkingen van de schildklier, bijnierschorsaandoeningen, uitputtende ziekten...Men spreekt van primaire amenorroe als er geen menstruatie is op de leeftijd van 16 jaar. Van secundaire als er geen menstruatie gedurende een periode van 6 maanden, nadat er eerder wel menstruaties geweest zijn.

http://www.gezondheid.be/index.cfm?fuseaction=art&art_id=1930


2. Menorragie of hypermenorroe:

De cyclus is normaal, doch de hoeveelheid bloedverlies is overvloedig. Deze toestand kan veroorzaakt worden door verschillende factoren o.a. vleesbomen in de baarmoederwand, overrekte baarmoeder ten gevolge van veel of snel op elkaar volgende zwangerschappen, ontstekingsprocessen, hypertensie.



3. Hypomenorroe: Te gering bloedverlies of te korte menstruatie

(minder dan 3 dagen) menstruatie. Dit is, wanneer de cyclus regelmatig is, geen ernstige afwijking.



4. Dysmenorroe: pijnlijke menstruatie Bij bepaalde vrouwen kan de menstruatie met veel

pijn gepaard gaan (ongeveer in 20% van de gevallen). Het is een krampachtige pijn die met misselijkheid en braken gepaard gaat en heel vaak tot werkonbekwaamheid aanleiding geeft. Oorzaken kunnen zijn: een te kleine baarmoeder met een te nauwe en te lange baarmoederhals, poliepen, ontstekingen,... Ook zouden psychische factoren hierin een rol kunnen spelen.



5. Oligomenorroe: het te weinig frequent optreden van de menstruatie

vb. om de 2 tot 3 maanden of zelfs langer. Dit kan te wijten zijn aan een tragere rijping van de follikel of een langer in stand houden van het corpus luteum.



6. Metrorragieonregelmatig bloedverlies, de structuur van de

menstruele cyclus is niet meer herkenbaar. Een tussentijdse bloeding is meestal onschuldig en kan duiden op de eisprong. Wanneer er constant tussentijdse bloedingen optreden is dit echter niet normaal. De oorzaken kunnen zijn: poliepen, vleesbomen, wondjes ter hoogte van de cervix. Vanaf de leeftijd van 40 jaar dient bij onregelmatig bloedverlies ook aan kwaadaardige processen gedacht te worden. Hoe dan ook is het altijd veilig om in deze situatie een arts te raadplegen.


Hormonale oplossingen

Hormonale behandelingen

Toediening van hypofysehormonen

Doel: de hypofyse aanzetten tot productie van FSH en LH

Invitrofertilisatie

Wanneer?

• Problemen aan de eileiders• Ovulatiestoornissen• Onherstelbare sterilisatie• Verminderde vruchtbaarheid bij de man

Invitrofertilisatie

Stappen?

• Stimulering van de rijping van de eicel• Follikelpunctie• De bevruchting• Groei van het embryo en terugplaatsing

in de baarmoeder

Technieken om de vruchtbaarheid af te remmen

A. Barrièremethoden• Bij de man: het condoom• Bij de vrouw:

» het diafragma» het vrouwencondoom» het spiraaltje

• Zaaddodende middelen


B. Hormonale middelen• De monofasische combinatiepil (Pincus-pil)• De sequentiële pil of bifasische combinatiepil• De minipil• De prikpil en hormoonstaafje of implantaat• De noodpil of morning-afterpil• De hormonale spiraal• De vaginale ring• De anticonceptiepleister

http://www. Consumed.nl/pil-watch/index.htm


C. Heelkundige middelen– Sterilisatie van de vrouw– Sterilisatie van de man


C. Periodieke onthouding of natuurlijke methode– De kalendermethode van Ogino-Knaus– Temperatuur- of thermometermethode– De baarmoederhalsslijmmethode of methode van Billings

http://www.vruchtbaarheid.org/encyclopedie/anti.htm#43http://www.anticonceptie.nl/public/

Methode Percentage dat met toegepaste methode in de loop van 1 jaar ongewenst zwanger raakt ligt tussen:

Vrouwen jonger dan 40 jaar, geen anticonceptie

80 % - 90 %

Coïtus interruptus 12 % - 38 %

Periodieke onthouding 5 % - 15 %

Condoom 1 % - 3.1 %

Vrouwencondoom 1 % - 3.1 %

Spiraaltje 0.5 % - 3 %

Prikpil 0.4 %

Sterilisatie man 0.15 %

De 'Pil' (combinatiepil) kleiner dan 0.1 %

Sterilisatie vrouw 0.04 % - 0.1 %

Hoe veilig?

C4d99 UitbreidingSOA

De meest voorkomende SOA zijn:

•Chlamydia •Gonorroe•Syfilis•Seksueel overdraagbare herpes •Hepatitis B •AIDS

2. Van oerknal tot mens2.1 Evolutie vanaf het begin2.1.1 Het ontstaan van Moeder Aarde2.1.2 Het eerste leven 2.2 Argumenten voor evolutie2.2.1 Fossielen2.2.2 Embryologie van gewervelden2.2.3 Anatomische aanwijzingen2.2.4 Geografische aanwijzingen 2.2.5 Fylogenetische afstamming: moleculaire verschillen

C4d40(4142) Evolutie

2. Van oerknal tot mens…2.3 Evolutietheorieën2.3.1 Historisch overzicht – leestekst2.3.2 Het Lamarckisme2.3.3 Het Darwinisme2.4 Moderne evolutieleer2.4.1 Belangrijke factoren voor de evolutie2.4.2 Toepassing op de vinken van de Galapagoseilanden2.4.3 Opdrachten2.5 Enkele belangrijke stadia in de evolutie van de mens2.6 Een aantal slotopmerkingen2.6.1 Over racisme2.6.2 Over Darwin en politiek2.6.3 Over darwinisme en godsdienst

C4d40(4142) Evolutie

Organische moleculen: bouwstenen van het leven

Ontstaan van o.a. aminozuren en nucleïnezuren, bouwstenen van eiwitten en DNA

Evolutietheorieën

• LamarckismeDe volgende generatie neemt de eigenschap over van de

vorige generatie

• DarwinismeOverleven van de soort door natuurlijke selectie

Moderne evolutieleer

• Ontstaan van variatie• Geslachtelijke voortplanting• Natuurlijke selectie• Isolatie

– Geografische isolatie– Ethologische isolatie

• Fitis vs tjiftjaf http://www.vogelbescherming.nl/content.aspx?cid=1746

– Seizoensisolatie– Ecologische isolatie– Anatomische isolatie

http://www.fossieleplanten.nl/Evolutie/evolu0.html

fitis

tjiftjaf

De vinken van de Galapagoseilanden

http://www.rit.edu/~rhrsbi/GalapagosPages/DarwinFinch.html

Stadia in de evolutie van de mens

http://hannover.park.org/Canada/Museum/man/evnman3.html

Australopithecus africanus

Identiteitskaart :Naam: Australopithecus africanus

vindplaats de grassteppen in Oost- en Zuid-Afrika ouderdom 3 – 1,6 miljoen jaar geleden

grootte 1,2 m

massa

hersenvolume 380 – 450 cm³

levenswijze gebruikt stokken en stenen om voedsel te verzamelen.

Identiteitskaart :Naam: Lucy (Australopithecus afarensis)

geslacht waarschijnlijk ♀ vindplaats het Afar gebied in Ethiopië

ouderdom 25 à 30 jaar (overleden 3,2-3,8 miljoen jaren geleden)

grootte ca 1,12 m

massa ca 29 kg

hersenvolume 800 cm³

levenswijze Liep rechtop; at fruit en ander vezelrijk voedsel

http://www.paleorama.com/more/lucy.html

IdentiteitskaartNaam: Australopithecus boisei

Vindplaats Oost-Afrika (Ethiopië, Tanzania en Kenia)

Ouderdom 2,5 – 1,2 miljoen jaar geleden

Grootte 10% groter dan de africanus Massa

Hersenvolume 545 cm³

Levenswijze Vegetarisch dieet (hard kauwend)

http://www.he.net/~archaeol/9801/newsbriefs/boisei.html

IdentiteitskaartNaam: Homo erectus modjokertensis

Vindplaats Eerste soort die migreerde uit Afrika tijdens de ijstijd (Pleistoceen). Ngandong/Modjokerta, Oost-Java

Ouderdom ongeveer één miljoen jaar oud

Grootte

Massa

Hersenvolume 800 – 1300 cm³

Levenswijze kan werktuigen maken zoals handbijlen. Sommige studies wijzen er op dat de Homo erectus vuur kon maken en in grotten leefde.

http://www.inghist.nl/Onderzoek/Projecten/BWN/lemmata/Index/bwn3/koenigswald

Homo (sapiens) neanderthalensis

IdentiteitskaartNaam: Homo neanderthalensis

Vindplaats Europa

Ouderdom Ongeveer 150 000 tot 35 000 jaar V.C.

Grootte

Massa 90 kg

Hersenvolume 1400 à 1500 cm³

Levenswijze Grotten en beschuttingen gemaakt van stenen zijn teruggevonden in de buurt van schedels van de Neanthaler. Wapens en werktuigen gemaakt van steen werden ook teruggevonden op deze plaatsen. Archeologische vondsten tonen aan dat gewonden verzorgd en doden begraven werden.

http://users.skynet.be/zoekheteensop/neanderthaler.htm

Homo sapiens sapiens

IdentiteitskaartNaam: Homo sapiens sapiens

Vindplaats Hele wereld

Ouderdom ca 100 000 jaar

Grootte 1,5 tot 1,8 m

Massa 70 kg

Hersenvolume 1350 cm³ Levenswijze jager - verzamelaar

C4D43_trillingen_a

3. Van tamtam tot gsm: Informatieoverdracht tussen tijdgenoten

3.1 Periodieke bewegingen3.1.1 Periode en frequentie van periodieke bewegingen3.2 Trillingen3.3 Harmonische trillingen3.3.1 Een trillende veer3.3.2 Definitie harmonische trillingen3.3.3 Voorbeelden van harmonische trillingen

Een trillende stemvork

Demo-experiment

Houd een trillende stemvork tegen een pingpongballetje aan

een koordje

Een trillende veer

Een trillende rietje

Blaas op het rietje terwijl je met je lippen het uiteinde van het rietje een beetje plat duwt. Na een beetje oefenen krijg je er zeker geluid uit.

Wat gebeurt er met de toonhoogte (de frequentie) als je de lengte van het rietje kleiner maakt door er een stuk af te knippen?

Een hogere toon

C4D44_trillingen_b

3.4 Golven3.4.1 Ontstaan van golven3.4.2 Geluidsgolven3.4.3 Energietransport van een golf3.4.4 Indeling van golven3.4.5 Golflengte 3.4.6 Voortplantingssnelheid van een golf3.4.7 Oefeningen

Deeltjes blijven ter plaatse

Proefje:• Vul een doorzichtige bak met water op de OH-

projector.• Plaats een buret gevuld met een gekleurde vloeistof

(vb. methyleenblauw oplossing) boven de bak met water.

• Laat vloeistof uit de buret druppelen.Wat stel je vast?

De methyleenblauwe druppels verspreiden zich niet terwijl er duidelijk een golfbeweging in het water

waarneembaar is.

Transversale golf

Longitudinale golf

Longitudinaal vs transversaal

Zevende nascholingssessie Voorstelling leerplandoelstellingen van 39 t.e.m. 44.

Documents

Transcript of Zevende nascholingssessie Voorstelling leerplandoelstellingen van 39 t.e.m. 44.